CyanMagentaYellowBlack
GAZETA ZYRTARE E DOKUFESTIT VITI XVI, E HËNË #10, 14 GUSHT 2017
DAIL Y
OFFICIAL DOKUFEST NEWSPAPER YEAR XVI, MONDAY #10, 14 AUGUST 2017
ENGLISH SECTION -> PAGE 6 www.dokufest.com
Foto: Tughan Anit
BEST BALKAN DOCUMENTARY
BEST BALKAN NEWCOMER
BEST INTERNATIONAL FEATURE DOC
BEST INTERNATIONAL SHORT DOC
BEST HUMAN RIGHTS DOCUMENTARY
BUFFET ŽELJEZARA
MY LIFE WITHOUT AIR
EL MAR LA MAR
IF ONLY THERE WERE PEACE
THE WAR SHOW
regjisor/director
regjisor/director
regjisor/director
regjisor/director
regjisor/director
Goran Devic
Bojana Burnac
Joshua Bonnetta J.P. Sniadecki
Carmine Grimaldi Deniz Tortum
Andreas Dalsgaard Obaidah Zyoon
BEST GREEN DOCUMENTARY
BEST INTERNATIONAL SHORT FILM
BEST INTERNATIONAL SHORT FILM
BEST NATIONAL FILM
AUDIENCE AWARD
AMA-SAN
A DROWNING MAN
THE CHIMERICAL MUSEUM OF SHIFTING SHAPES
SANS LE KOSOVO
ME DASHT’ ME DASHT’ ME DASHT’
regjisor/director
regjisor/director
regjisor/director
regjisor/director
regjisor/director
Cláudia Varejão
Mahdi Fleifel
Damián Alquichire
Dea Gjinovci
Ilir Hasanaj
BALKAN DOX
BALKAN NEWCOMER
INTERNATIONAL DOX: FEATURE
HUMAN RIGHTS DOX
NATIONAL
ONI SAMO DOLAZE I ODLAZE
GORA
69 MINUTES OF 86 DAYS
A FEELING GREATER THAN LOVE
ETHNOPHOBIA
Boris Poljak
Stefan Maleševic
Egil Håskjld Larsen
Mary Jirmanus Saba
Joan Zhonga
SPECIAL MENTIONS
14 GUSHT 2017 DOKUDAILY #10 33
CyanMagentaYellowBlack
E ARDHMJA DUHET TË JETË E BUKUR dërguar video-mesazhe, të cilat janë prezantuar para publikut. Shpallja e fituesve, e shoqëruar me deklaratat shpjeguese të jurisë, vuri në fokus 102 filma nga 50 shteteve që kanë garuar në 6 kategori të ndryshme, përfshirë këtu edhe çmimin e audiencës. Ndërsa në tërësi gjatë festivalit 9 ditor janë shfaqur 254 filmave nga 63 shtete, janë organizuar punëtori, diskutime, debate, masterclasse, ekspozita dhe një seri të performancave live të njohura si DokuNights, të cilat në vetvete sollën yje botërorë në skenën “Andrra”, si Princess Nokia dhe shumë artistë tjerë të njohur. Sërish për të satin vit radhazi, Prizreni u shndërrua në një qytet të zhytur thellësisht në magjinë e kinemasë, kulturës dhe shpresës për të ardhmen. Foto: Somer Spat Pas nëntë ditëve të mbushura përplot me magjitë e filmave, fotografive, muzikës e diskutimeve të filmbërësve dhe aktivistëve nga shtete të ndryshme të botës, festivali ndërkombëtar i filmit dokumentar dhe të shkurtër DokuFest ka përmbyllur edicionin e tij të 16’të. Ndonëse ka përfunduar ky edicion i të Ardhmes prapa vetes ka lënë të hapura dyert e shpresës për një të ardhme më të mirë për vendin. Një gjë të tillë e kanë konfirmuar edhe filmbërësit me nam botëror. Regjisori Travis Wilkerson, që ka paraqitur retrospektivën e filmave të tij në DokuFest, në një video të punuar për këtë festival ka përkufizuar se “e ardhmja është angazhim, angazhimi është i bukur, prandaj e ardhmja duhet të jetë e bukur”. Pos kësaj në natën finale të këtij edicioni para projektimit të filmit të tij “Did You Wonder Who Fired The Gun”, i cili edhe e ka mbyllur festivalin për
këtë vit, Wilkerson ka shprehur qëndrimin se DokuFest ka sjellë me guxim e trimëri temën për të Ardhmen, dhe është shprehur mirënjohës që në këtë atmosferë mund ta paraqes veprën e tij, realizimi i së cilës ka kërkuar po ashtu guxim e trimëri. Para shfaqjes së këtij filmi, para audiencës së pranishme në Kino Bahçe janë shpallur filmat fitues të edicionit të sivjetmë. Në Garën për dokumentarin më të mirë nga Ballkani fitues është shpallur filmi “Buffet Željezara” i regjisorit kroat Goran Devic. Teksa ka falënderuar organizatorët, jurinë dhe shikuesit e DokuFestit, Devic ka deklaruar se “ky është njëri prej festivaleve më të mirë që kam qenë ndonjëherë”. Vlerësime të larta për festivalin që mbahet për cdo vit në Prizren kanë dhënë edhe filmbërës të tjerë fitues, disa prej të cilëve në pamundësi për të qenë të pranishëm kanë
Një shpresë për një të ardhme më të mirë ka edhe drejtori artistik i këtij festivali, Veton Nurkollari, i cili ka sjellë ndërmend se ky organizim ka filluar me qëllimin e projektimit të një optimizmi në vend, përkundër situatës jo të favorshme në Kosovë. “Në këtë vend, ku nuk po ec asgjë si duhet, ku as qeveri s’po mundemi me krijua pa probleme, ku ka korrupsion dhe plot të zeza, ka qenë mjaft problematike me dal e me qit atje një slogan të madh, me qit fotografi në mure, me ba video-maping, me sjellë filma dhe me kriju filma për të ardhmen e me projektua atë si diçka që është e mundur”, theksoi Nurkollari. Duke qenë i kënaqur me rrjedhën e edicionit të sivjetmë, ai tregoi se në Dokufest tashmë prej vitesh zënë vend filmat dhe dokumentarët më të mirë në botë. Filma të tillë ishin edhe ato të britanikut John Smith, i cili solli këtë vit retrospektivën e tij
dhe shfaqi shumicën e filmave të tij dhe po ashtu mbajti një ligjëratë. Nurkollari mendon se këto gjëra tashmë janë të mundura, pasi që sipas tij “tashti ekziston një reputacion i hatashëm për festivalin”. Në të njëjtën kohë, ky organizim pos shtimit të interesimit për filmin, ka nxitur filmbërësit vendorë dhe ata nga rajoni që të garojnë me filma më cilësorë. Regjisorët, sipas Nurkollarit, sidomos ata vendorë janë duke dëshmuar se mund të bëjnë filma shumë cilësorë. “Dhe kur vjen në një vend kur ti duhesh me garu me të tjerët, duhesh me u mundu me ba mirë e ma mirë. Tash regjisorët tanë janë në një fazë ku munden, sidomos këtë vit kanë dëshmuar se mund të bëjnë filma shumë cilësorë dhe nëse kështu vazhdon ne do të shohim edhe shumë filma të mirë”, u shpreh Nurkollari. Përveç filmave të mirë, sipas vështrimit individual të Nurkollarit interesimi për festivalin po rritet çdo vit e më shumë. Kështu mendon edhe producenti nga Kroacia Oliver Sertic, i cili ka një dekadë që merr pjesë në këtë festival. “Vij në DokuFest rregullisht që prej vitit 2006. Këtu e gjeta njërin prej festivaleve më të mirë. Shkoj thuajse në çdo festival të filmit dhe dokumentarëve në Evropë dhe botë, por ky është festivali që vazhdon të më sjellë këtu çdo vit. Ka një skenar të magjishëm dhe program që vetëm Veton Nurkollari din ta bëjë. Ai është një prej kuratorëve më të mirë që njoh. Ka stil dhe gjithçka. Është një prej festivaleve më të mira të organizuara dhe ndihem sikur në shtëpi”, theksoi Sertic. Edicioni i këtij viti u mbyll duke lënë pas një ndjenjë optimizmi. Me të ardhmen në ajër, DokuFest 2017 ka sjellë sërish shpresë tek audienca.
NJË ZHYTJE E THELLË ME BOJANA BURNAC asgjë, dhe asgjë. Kështu që tërë kohën duket njësoj. Në kokë e kisha një pikëpyetje vërtetë të madhe se si do ta shfaq këtë në aspektin vizual dhe të mos jetë i mërzitshëm për njerëzit, por ta bëj interesant, ta bëj ndryshe, sepse është diçka që Gorani nuk e sheh në jetën e vet por e shoh unë. Një herë e pyeta atë se si e kalon ditën dhe ai më tha ‘Zgjohem, shkoj në ushtrime, kthehem në shtëpi, ha, ushtroj përsëri, kthehem në shtëpi përsëri, fle.’ Dhe ai e përsëritë këtë tërë kohën , çdo ditë. Kur e shikon, ai vërtetë jeton ashtu. Por mua më interesonte të dija çka ndodh përreth tij derisa ai vazhdon të bëjë të njëjtat gjëra. E mban frymën 23 minuta, zhytet 110 metra, është rekordmen botëror, një dhe i vetmi në univers. Unë përpiqesha të gjeja një mënyrë për ta shfaqur nga perspektiva të ndryshme se si kjo ishte diçka e pazakontë, diçka që nuk mund ta shihnim askund tjetër – sepse as unë nuk e kam parë askund tjetër në jetën time si zhytëse. A ishte sfiduese që të hyje në jetën e këtij rekordmeni botëror?
Foto: Amer Miftari “My Life without Air”, në regjinë e Bojana Burnac është pamje drithëruese e botës së mahnitshme të një burri momentet më të mira në jetën e të cilit ndodhin nën ujë gjatë një frymëmarrje tejet të kontrolluar. Në këtë dokumentar ajo portretizon kampionin botëror të zhytjes së lirë Goran Colak. Filmi i saj fitoi çmimin Best Balkan Newcomer në këtë edicion të DokuFest-it. Burnac ka folur me DokuDaily-n për filmin e saj fitues. Si vendosët ta bëni këtë film? Edhe unë jam zhytëse e lirë dhe e kam takuar Goranin në ushtrime. Ne ushtronim bashkë dhe kishim trajnerin e njëjtë. Kështu gjithçka që shihni
34 DOKUDAILY #10 14 GUSHT 2017
në film duke e bërë Gorani, të njëjtën bëja dhe unë, gjithçka nga studimi mjekësor, të gjitha ushtrimet... Vetëm se nuk jetojmë në mënyrën e njëjtë. Ju e portretizoni një kampion të një sporti që ju e njihni. A ishte e lehtë për ju? Ky ishte një nga filmat më të vështirë që kam bërë (si drejtore fotografie, jo si regjisore). Kam shumë filma pas vetes si drejtore e fotografisë. Por këtu gjithçka që bënte Gorani ishin vetëm pak gjëra, dhe ato gjëra përsëriteshin, tërë kohën. Kur zhytet ai shkon poshtë e lartë, poshtë e lartë e poshtë e lartë dhe gjithmonë ngjan njësoj. Njëjtë duket edhe në pishinë. Kur është në shtëpi ai nuk bënë asgjë, dhe
Unë tashmë isha aty. Unë tashmë e kisha jetuar atë jetë. Unë tashmë isha zhytëse dhe trajnohesha në mënyrë profesionale. Ishte vendim i madh momenti kur vendosa ta bëja film. Pyesja veten nëse isha gati të zgjohesha çdo mëngjes e të mendoja tërë ditën për të, a isha gati të mendoja për të edhe kur fle, kur ëndërroj, dhe kur të zgjohem përsëri. Kështu që kur iu përgjigja vetes me po, atëherë fillova ta bëjë filmin. Pjesa e vështirë ishte ti bëja njerëzit ta kuptojnë dhe besojnë në atë që po bëja, sepse ka shumë paragjykim dhe stereotipe rreth mbajtjes së frymës; dhe ajo ishte puna më e vështirë për mua. Nuk ka pasur asnjë probleme gjatë regjisë. Ajo ishte situatë e pastër. Në disa sekuenca protagonisti yt është disi krenar me veten, me arritjet e tij. A e ka parë ai filmin, cili ishte reagimi i tij? Herën e parë që Gorani e pa filmin nuk i pëlqeu fare. Ai tha se nuk do ta shikonte më gjatë se 6 minuta
po të mos ishte filmi për të. Ai donte një film si filmat aksion amerikanë, dhe mori diçka shumë të ngadaltë. Por ne flisnim tërë kohën për filmbërjen, tërë kohën që xhironim përpiqesha ta vetëdijesoja edhe për të gjithë procesin nëpër të cilin po kaloja, gjithmonë duke e vetëdijesuar atë për rolet në filmbërje, që ai është protagonist filmi, dhe të mos e merrte shumë personale. Ai gjithmonë e paraqiste vetën ashtu si donte të ishte e jo ashtu si ishte. Ai gjithmonë bartte këtë maskë shoqërore. Për mua, çelësi ishte përvoja ime si zhytëse e lirë, sepse dija çfarë pyetjesh t’i bëja. Kështu ne u bëmë shokë. Ai tha se e dinte që do ishte një film artistik evropian që askush nuk donte ta shihte, sepse askush nuk do të dijë se cili është kuptimi i jetës. Por pastaj ai ishte me mua në një premierë botërore në Hot Docs – e cila ishte shumë e rëndësishme për mua- dhe atij i pëlqeu të ishte në skenë. Doja që ai të përjetonte atë festival të madh, dhe doja t’i përjetonte reagimet e njerëzve të tjerë, besoja në atë. Kur e pa veten në ekran të madh, me miksim zëri e dizajn tingulli, atij i pëlqeu vërtetë. Dhe tani ai është vërtetë i lumtur me atë që po ndodh me filmin. Dhe cila është përvoja juaj me shfaqjen në DokuFest? Shfaqja e parë në DokuKino ishte e mrekullueshme. Vërtetë më ka pëlqyer. Ventilimi është pak shumë i zhurmshëm, por ka krijuar një atmosferë shumë të mirë për ta shikuar filmin tim. Dhe shfaqja e dytë në Lumbardhi ishte interesante sepse dyert e vjetra të kinemasë nuk mund të mbyllen tërësisht, kështu që hyn pak dritë nga rruga dhe janë edhe reflektimet që vijnë brenda nga veturat dhe kamionët dhe mund t’i shohësh në ekran. Prandaj për mua ishte interesante ta shoh atë sepse kjo është kinemaja, të lëvizësh fotografitë, është një situatë që lëvizë dhe më pëlqeu se si kishte integrim në mes të zhurmës nga rruga dhe tingullit dhe skenës në film, gjithashtu edhe drita dhe reflektimet... më pëlqeu, ndonëse ishte pak e sikletshme, me që nuk ishte e përkryer në aspektin teknik. Por ishte shumë reale mënyra se si filmi u integrua me botën e jashtme.
CyanMagentaYellowBlack
FILMI QË EKSPERIMENTON ME KOHËN, PIKTURIMIN DHE VIZATIMIN
Foto: Amer Miftari Damian Alquichire është artist në shumë disiplina i interesuar për fuqinë e imazhit. Ai punon me piktura, vizatime, shtyp dhe video-art, lidhur me ide specifike për perceptimin dhe realitetin. Filmi i tij i shkurtër “The Chimerical Museum of Shifting Shapes” është njëri nga dy filmat që morën çmimin për Filmin më të Mirë të Shkurtër në Garën Ndërkombëtare në këtë edicion të DokuFest-it. Alquichire foli për DokuDaily-n lidhur me veprën e tij artistike dhe filmin e tij fitues. A mund të na tregosh pse je kaq i interesuar në imazhe? Unë kam qenë gjithmonë i lidhur me imazhin. Ka
shumë njerëz që u pëlqen të lexojnë libra apo diçka të tillë por që i ri gjithmonë më ka pëlqyer të shoh libër me figura. Dhe gjithmonë kam pikturuar dhe vizatuar. E kuptova se ky është talenti im dhe se duhet të jem vërtetë disiplinor me të, sepse doja ta çoja në një nivel krejt tjetër. Kjo është edhe arsyeja që jam angazhuar në filmbërje. Unë pikturoj shumë dhe filmi është një medium që më lejon të pikturoj shumë, si 24 kuadro në sekondë. Kjo është një nga mënyrat se si vizatimet dhe pikturat e mia mund të shpërndahen nëpër botë. Unë nuk e shoh filmin si rrëfim, por si formë shumë bazike. Meqë e përmendet filmin na trego për idenë prapa “The Chimerical Museum of Shifting Shapes”?
Vitin e shkuar isha në Shën Petersburg për premierën e një filmi tjetër. Na dërguan në Muzeun Hermitazh dhe kur shkova atje ishte si një përvojë që të linte pa mend, që më në fund ta shihja Pikason, Monetin, Rembrandtin, etj. sepse unë vi nga një qytet në Kolumbi i quajtur Bucaramanga dhe nuk kisha vizituar ndonjë muze më parë. Për mua ishte vërtetë tronditëse. Mund ta kuptoj që pikturimi nuk është një aspekt teknik por ishte një paraqitje me kohë. Kur shkova para dhomës së kuqe të Matice, ndjeja se Matice kishte qenë në të njëjtën pikë me mua vite më parë. Kur u ktheva në Kolumbi kjo ndjenjë e Hermitazhit ishte shumë e fortë. Unë qëndrova 13 ditë në Shën Petersburg dhe 6 ditë i kalova në Hermitazh, duke u përpjekur ta përfshij të gjithin. Kaloja 6-7 orë në ditë aty me që isha i trullosur nga gjithë ato piktura. Kam studiuar për pikturë për një kohë të gjatë, por hera e parë që ndjeva peshën e pikturës dhe peshën e historisë së artit ishte kur isha në Hermitazh. Po pyesja veten nëse mund t’i qasesha filmit tim me videot me 24 kuadro në sekondë. Dhe doja të krijoja si një muze. Kështu e shoh videon, një Muze Fantastik. Nëse janë 24 kuadro në sekondë, mund të vija rreth 3000 piktura, ashtu edhe bëra. Në fund ishin 3000 piktura dhe 1500 vizatime në këtë film, puna e një viti, ku minimumi punoja 4 orë në ditë dhe ndonjëherë 12 orë në ditë. Vërtetë doja ta bëja premierën këtu sepse disa njerëz që i takova në Shën Petersburg më folën gjëra shumë të mira për DokuFest-in. Dhe më në fund gjithçka erdhi pikërisht në këtë moment dhe jam shumë i lumtur që jam këtu dhe premiera ishte fantastike sepse kur fillova ta bëja filmin kurrë nuk e kam imagjinuar një vend kaq të bukur për ta shfaqur, me peizazh, xhamia, kisha, male, etj. E gjithë për-
pjekja ime ia vlejti në ato 4 minuta. Duke e pasur këtë në mendje, a e ke paraqitur përvojën tënde personale në këtë film? Ishte përvoja që kisha atje, por ky është një film për vizatimin dhe pikturimin dhe se si ndryshon me kohën. Është një eksperiment me kohën, pikturën dhe vizatimin. Mendoj se pika nisëse ishte kjo përvojë personale, por pastaj u bë diçka ndryshe. Ju mund ta shihni që në punën time unë bëj diçka që e ndjej me të vërtetë, si imazhe të vërteta. Prandaj ekziston një ndjenjë që mund të dal nga koka ime dhe duhet ta bëjë atë disi. Në këtë mënyrë puna ime është një katarsis i ndjenjave të mia të thella. Por në thelb filmi është një eksperiment me kohën, pikturën dhe vizatimin. Dhe a ka ai një porosi për shikuesit? Po, ka. Kur e bëj një film gjithmonë përpiqem ta bëj për të dyja “nivelet”, për njerëzit normal dhe ata nga bota e artit, në mënyrë që ata ta kuptojnë dhe të ndjehen të lidhur me të. Por varet nga ajo që personi ka në kokë dhe nëse vërtetë do të bëhet pjesë e një Muzeu Fantastik. Ju e përmendet përvojën tuaj në DokuFest. A do t’i sugjeronit kolegët tuaj të vijnë në këtë festival? Po, sigurisht. Ambienti këtu është vërtetë miqësor dhe qyteti është shumë i bukur. Është një festival i madh me program të shumëllojshëm. Një gjë e mirë në këtë festival, të paktën ashtu si e shoh unë, është se nuk është vetëm një film dhe një deklaratë artistike por edhe një deklaratë politike për çështje të ndryshme.
DEKLARATAT E JURIVE BALKAN DOX BEST BALKAN FILMI FITUES: BUFFET ŽELJEZARA DEKLARATA: Ne e shpërblyem BUFFET ŽELJEZARA (Steel Mill Café) si një portret i punuar në mënyrë eksperte të një komuniteti që lufton me realitetet ekonomike të popullatës që po pakësohet. Me shkathtësi kap pronarët e kafenesë dhe vizitorët me humor të hollë dhe një intimitet që tregon se sa e vështirë është t’i thuash lamtumirë shtëpisë. SPECIAL MENTION TITULLI I FILMIT: ONI SAMO DOLAZE I ODLAZE DEKLARATË: ONI SAMO DOLAZE I ODLAZE/ THEY JUST COME AND GO është një film lozonjar në aspektin vizual dhe një alegori që të lë gojëhapur, i dedikuar të pikturojë në mënyrë të hollë një botë në të cilën, nga agimi në perëndim, kapet jeta njerëzore në shkallë të ndryshme të dëshirës dhe pasigurisë në të gjitha ndërthurjet e veta pa drejtim. BALKAN DOX BEST BALKAN NEWCOMER FILMI FITUES: MY LIFE WITHOUT AIR DEKLARATË: Ne e shpërblejmë filmin MY LIFE WITHOUT AIR për qasjen e tij të freskët dhe origjinale dhe fotografinë e mrekullueshme. Me një bindje që nuk shihet shpesh në filmat debutues, Bojana Burnac i beson subjektit të saj dhe audiencës dhe e le tregimin e saj të shpaloset ngadalë për të zbuluar personalitetin dhe realitetin e një zotëruesi tepër privat të rekordit botëror. SPECIAL MENTION TITULLI I FILMIT: GORA DEKLARATË: Vlerësimi special shkon për filmin e Stefan Malešević i mrekullueshëm në aspektin vizual dhe meditimin e pasur lehtas për një komunitet të maleve dhe natyrës, kafshëve dhe njerëzve. Koha, tradita, ritmi dhe rregullat e jetës në Gora me kuriozitetin dhe vëzhgimin e autorit sillen më afër atyre që mund të mos kenë kurrë shansin ta vizitojnë këtë pjesë të botës.
INTERNATIONAL DOX FEATURE FILMI FITUES: EL MAR LA MAR DEKLARATË: Vështrimi i regjisorit në kohë dhe peizazhin e shkretëtirës në kufi mes SHBA dhe Meksikës, me filmin 16mm. Shenjat e jetës njerëzore vështirë se duken, por shkretëtira e zbrazët përgjatë kolonës zanore shërben si metaforë e gjallë e gjithçkaje të dukshme, megjithatë ndikuese, për jetët tona të përditshme. Aspektet gjeografike, ideologjike dhe politike po ashtu janë ndriçuar përmes strukturës narrative siç edhe e shpjegon udhëtimi. El Mar La Mar është një poemë e bukur dhe një deklaratë tepër politike me sinqeritet në kontekstin bashkëkohor. SPECIAL MENTION TITULLI I FILMIT: 69 MINUTES OF 86 DAYS DEKLARATË: Një film i ndjeshëm që përshkruan udhëtimin e një familje përmes syve të pafajshëm, në kohë të vështira dhe të pasigurta të politikës dhe të ankthit shoqëror, ku mund të interpretohen shumë qasje drejt thelbit të filmit, të duhura apo problematike.
INTERNATIONAL DOX SHORTS FILMI FITUES: IF ONLY THERE WERE PEACE DEKLARATË: Një eksplorim origjinal dhe shumë shtresor i marrëdhënieve të pushtetit, identitetit dhe performancës që na lejon të reflektojmë për funksionet e kinemasë si mjet shoqëror dhe kulturor. HUMAN RIGHTS DOX FILMI FITUES: THE WAR SHOW DEKLARATË: Juria është impresionuar nga forma e punuar mirë e filmit, intimiteti i kamerës së tij dhe kualiteti reflektiv i rrëfimit të tij. Filmi arrin të ofrojë një pamje të afërt të rezistencës në Siri; ai është një homazh i bukur për aktivizmin politik dhe në fund, një tregim intim i miqësisë së humbur shumë shpejt. Ajo çka fillon si një tregim personal transformohet në një rrëfim guximi gazetaresk dhe përkushtimi për të dokumentuar ndikimin brutal të luftës në jetët njerëzore prej afër.
SPECIAL MENTION TITULLI I FILMIT: A FEELING GREATER THAN LOVE DEKLARATË: Një hetim i rëndësishëm dhe në kohë i historive të punës dhe solidaritetit të klasës punëtore në Liban në periudhën pak para luftës civile. GREEN DOX FILMI FITUES: AMA-SAN DEKLARATË: Derisa ne ishim tepër të impresionuar me të gjitha propozimet e filmave këtë vit, çmimi për filmin më të mirë për Green Dox ishte unanim. I shkon një vepre që balancon për bukuri një ndjenjë komuniteti dhe humaniteti me ashpërsi dhe elegancë. Ky është një film me mirëkuptim të gjallë të ritmeve të natyrës, të krijuara nga një regjisore e cila jo vetëm që ka një sy të jashtëzakonshëm, por edhe di se si të na zhys në të gjithë botën. Ju mund ta ndieni këtë prani të regjisores në secilin kuadër të këtij filmi, dhe megjithatë ajo kurrë nuk del në rrugën e realitetit fascinues që po e prezanton. INTERNATIONAL SHORTS Dy filma janë zgjedhur në mënyrë unanime për çmimin e filmit të shkurtër më të mirë. Të dyja veprat shfaqin fuqi dhe llojllojshmëri të gjuhës së kinemasë, duke na ofruar një pikëpamje personale në botën tonë. Ky vendim mishëron vetë shpirtin dhe vlerat e DokuFestit, duke ia paraqitur botës më të mirën dhe më uniken e zërave. FILMI FITUES 1: A DROWNING MAN DEKLARATË: A DROWNING MAN na çon në një udhëtim mbërthyes të një refugjati, me një aluzion të përkrahjes apo bujarisë së madhe. Me dramë që e ngacmon audiencën që jo vetëm të ndjekë por edhe të angazhohet. Mahdi Fleifel ka krijuar një film rrëzëllues me thellësi dhe frymë.
FILMI FITUES 2: THE CHIMERICAL MUSEUM OF SHIFTING SHAPES DEKLARATË: THE CHIMERICAL MUSEUM OF SHIFTING SHAPES është premierë botërore në DokuFest dhe juria janë kënaqur së tepërmi nga veçantia e imazhit me muzikën e kompozuar. Damiàn Alquichire ka vetë punuar secilin aspekt të filmit duke e ndarë vetëm punën e muzikës. Talenti i tij është origjinal dhe unik me një zë që futet përmes kinemasë. NATIONAL FILMI FITUES: SANS LE KOSOVO DEKLARATË: Një zë i ngrohtë dhe poetik përshkon rrugëtimin e sinqertë e delikat të një vajze dhe babait të saj ndërsa së bashku provojnë të kuptojnë plagët e së kaluarës. Juria e Garës Kombëtare vlerëson filmin SANS LE KOSOVO / PA KOSOVËN nga Dea Gjinovci si filmin më të mirë dhe siç përkon me temën e këtij edicioni të DokuFest, urojmë që regjisorja ta vazhdoj këtë kërkim drejt të vërtetës dhe respektimit të dinjitetit njerëzor, sepse një e ardhme e mbarë e pret!!! SPECIAL MENTION TITULLI I FILMIT: ETHNOPHOBIA DEKLARATË: Për vëmendjen e treguar ndaj çdo detaji, për sensin e fortë të humorit, për dashurinë, durimin, si dhe mjeshtërinë regjisoriale të treguar, juria vendosi të ndaj dhe një çmim special: Special Mention për filmin ETHNOPHOBIA nga Joan Zhonga i cili na ka dhuruar një film të hareshëm që prek njësoj si zemrat e fëmijëve, ashtu edhe të të rriturve.
OFFICIAL HOST
14 GUSHT 2017 DOKUDAILY #10 35
CyanMagentaYellowBlack
FILMAT FITUES BEST BALKAN DOCUMENTARY
BEST BALKAN NEWCOMER
BUFFET ŽELJEZARA / STEEL MILL CAFÉ
MY LIFE WITHOUT AIR
Erna dhe Xhevad janë pronarët e një kafeneje pranë një fabrike të çelikut, një nga më të mëdhenjtë të llojit të tij në Evropën Lindore.
Një pamje e një burri momentet më të rëndësishme të të cilit ndodhin nën ujë gjatë një frymëmarrje tejet të kontrolluar.
Erna and Dževad are the owners of a pub in the vicinity of a steel mill, a complex that used to be one of the largest of its kind in Eastern Europe.
A view of a man whose most important moments in life take place underwater during one highly controlled breath.
Bojana Burnac Kroaci / Croatia, 2017
Goran Devic Kroaci / Croatia, 2017
BEST INTERNATIONAL FEATURE DOCUMENTARY EL MAR LA MAR
Joshua Bonnetta, J.P. Sniadecki SHBA / USA, 2017
BEST INTERNATIONAL SHORT DOCUMENTARY IF ONLY THERE WERE PEACE
Carmine Grimaldi, Deniz Tortum SHBA, Turqi / USA, Turkey, 2017
Ata pak njerëz që jetojnë në mes të Meksikës dhe SHBA-ve, imigrantët më të varfër të padokumentuar që përpiqen të kalojnë kufirin.
Në Turqinë rurale, një ekip filmik i çakorduar synon afirmimin ndërkombëtar me një melodramë për konfliktin Kurdo-Turk.
The few people who live between Mexico and the United States, the poorest of undocumented immigrants that try to cross the border.
In rural Turkey a mismatched film crew guns for international acclaim with a melodrama about the KurdishTurkish conflict.
BEST HUMAN RIGHTS DOCUMENTARY THE WAR SHOW
Andreas Dalsgaard, Obaidah Zytoon Danimarkë, Finlandë, Siri / Denmark, Finland, Syria, 2016 CV
Filmi kap fatin e Sirisë përmes lenteve të një rrethi të vogël miqsh.
The film captures the fate of Syria through the lens of a small circleof friends.
36 DOKUDAILY #10 14 GUSHT 2017
BEST GREEN DOCUMENTARY AMA–SAN
Cláudia Varejão Portugali / Portugal, 2016
Një zhytje, drita e diellit të mesditës kalon nëpër ujë. Ajri në të dyja anët do të jetë i mjaftueshëm ta gris balonën nga shkëmbinjtë në fund të Oqeanit Paqësor. A dive, the noon sunlight cuts through the water. The air on both longs will have to be enough to rip the abalone from the rocks in the bottom of the Pacific Ocean.
CyanMagentaYellowBlack
WINNERS BEST INTERNATIONAL SHORT FILM A DROWNING MAN
BEST INTERNATIONAL SHORT FILM THE CHIMERICAL MUSEUM OF SHIFTING SHAPES
Mahdi Fleifel Danimarkë, Britani e Madhe, Greqi / Denmark, UK, Greece, 2017
Damián Alquichire Kolumbi / Colombia, 2017
I vetëm dhe larg shtëpisë, The Kid e krijon rrugën e vet përmes një qyteti të çuditshëm duke kërkuar mjete për t’ia dalë mbanë.
Një shëtitje vendit do të vërtetojë që ndonjëherë një pikturë nuk mjafton.
Alone and far from home, The Kid makes his way through a strange city looking for the means to get through his day.
A tour of the place will prove that sometimes one painting is not enough.
BEST NATIONAL FILM
AUDIENCE AWARD ME DASHT’, ME DASHT’, ME DASHT’ / TO WANT, TO NEED, TO LOVE
SANS LE KOSOVO
Dea Gjinovci Kosovë, Britani e Madhe / Kosovo, UK, 2017
Ilir Hasanaj Kosovë / Kosovo, 2016
Babai im dhe unë marrin udhën për të ripërshkuar emigrimin e tij si një refugjat 19 vjeçar nga Kosova në vitin 1968.
Një çift i ndarë rishtas përpiqet të gjejë një mënyrë për të punuar bashkë në një projekt performance arti që udhëton nëpër 3 shtete.
My father and I take the road to retrace his exile as a 19-year-old refugee from Kosovo in 1968.
A freshly split up couple tries to find a way to work and live together in a performance art project with 30 artists that travels through 3 countries.
SPECIAL MENTIONS
BALKAN DOX
BALKAN NEWCOMER
INTERNATIONAL DOX: FEATURE
HUMAN RIGHTS DOX
NATIONAL
ONI SAMO DOLAZE I ODLAZE
GORA
69 MINUTES OF 86 DAYS
A FEELING GREATER THAN LOVE
ETHNOPHOBIA
Boris Poljak
Stefan Maleševic
Egil Håskjld Larsen
Mary Jirmanus Saba
Joan Zhonga
14 GUSHT 2017 DOKUDAILY #10 37
CyanMagentaYellowBlack
THE FUTURE HAS TO BE BEAUTIFUL on 102 films from 50 countries that competed in 6 different categories, including the audience’s prize. In the course of the 9-day festival, 254 films from 63 countries were screened. There were numerous workshops, discussions, debates, masterclasses, exhibitions and a series of live performances known as DokuNights, which brought world stars such as Princess Nokia to the “Andrra” stage.
Foto: Somer Spat The international documentary and short film festival DokuFest has completed its 16th edition. It was a full nine days filled with the magic of films, photos, music, filmmakers’ discussions and activists from all over the world. Although this edition of the Future has been concluded, the doors of hope have been left open for a better future for the country. Director Travis Wilkerson, whose retrospective featured at DokuFest, made a video for this festival that defined “the future is struggle, struggle is beautiful, and hence the future has to be beautiful.” On the final night of this edition before screening of his film “Did You Wonder Who Fired The Gun”, which closed the 2017 editon of the festival, Wilkerson pointed out that DokuFest has bravely and courageously brought the topic of the Future, and that he is grateful that in this atmosphere he can present his work,
the realization of which has also demanded courage and bravery. Before the screening of this film, the winners of this year’s edition were announced in front of the audience in Kino Bahçe. In the Balkan Dox competition the film which won Best Balkan was “Buffet Željezara” by Croat director Goran Devic. While thanking the organizers, jury and the audience of DokuFest, Devic stated that “this is one of the best festivals I have ever been to”. Other winning filmmakers some of whom were unable to be present sent their video messages, which were presented to the public, and shared their appreciation for the festival held every year in Prizren. The announcement of the winners, followed by the jury’s explanatory statements, focused
And again, Prizren turned into a city deeply soaked in the magic of cinema, culture and hope for the future. The artistic director of the festival, Veton Nurkollari hopes for a better future; he recalled that this organization started with the aim of designing optimism in the country, despite the unfavorable situation of Kosovo. “It has been quite problematic to get out there with a big slogan, to put photos on the walls, make video-mapping,Foto: bringSuer films and create Celina films for the future and project it as something possible, in a country where nothing works properly, where neither the government cannot be formed without problems, where there is corruption and lots of bad things,” said Nurkollari. Being satisfied with the course of this year’s edition, he showed that the best filmmakers and documentaries in the world have been present in Dokufest for years. Such films were those of British filmmaker John Smith, who brought his retrospective that featured most of his films and also held a masterclass. Nurkollari thinks that these things are now possible, as according to him “now there is a great reputation for the festival”.
At the same time, besides increasing the interest about the film, this organization has prompted local and regional filmmakers to compete with more qualitative films. According to Nurkollari, the filmmakers, especially the local ones, are proving that they can make very qualitative films. “And when you come into a place when you have to compete with the others, you have to be even better. Now our directors are at a stage where they can, especially this year, where they have shown that they can make very qualitative films and if it goes on like this, we will see many good films,” said Nurkollari. According to Nurkollari’s individual point of view, in addition to the good films the interest for the festival is growing every year. The producer from Croatia, Oliver Sertic, who for a decade has attended DokuFest, thinks the same. “I’ve been coming to DokuFest regularly since 2006. Here I found one of the best festivals. I have gone to almost every festival of film and documentaries in Europe and the world, but this is the festival that keeps bringing me here every year. There is a magic script and a program that only Veton Nurkollari can curate. He is one of the best curators I know. There is style and everything. It’s one of the best organized festivals and it feels like home,” said Sertic. This year’s edition was closed, leaving behind a sense of optimism. With the future in the air, DokuFest 2017 has brought hope again to the audience.
A DEEP DIVE WITH BOJANA BURNAĆ it looks the same. I really had this big question how am I going to show this visually and not to be boring to people, and to make it interesting, to make it different, because it’s something that Goran doesn’t see in his life and I’m seeing it. Once I asked him to tell me how he spends his day and he said ‘I wake up, I go to training, I come back home, I eat, I train again, I come back home, I sleep.’ And he repeats this all the time, every day. Looking at him, he is really living like that. But I was wondering what happens around him while he keeps doing the same things. He holds his breath 23 minutes, he is diving 110 meters, he is the world record holder, one and the only in the universe. I was trying to find a way how this something that is unusual and that we couldn’t see anywhere else -because I also haven’t seen it anywhere else in my life than in free diving - to show it from different perspectives. Was it challenging for you to get in the life of this world record holder?
Foto: Amer Miftari “My Life without Air”, directed by Bojana Burnać is a thrilling view of the wondrous world of a man whose most important moments in life take place underwater during one highly controlled breath. In this documentary she portrays the world champion free-diver Goran Colak. Her film won the Best Balkan Newcomer award at this edition of DokuFest. Burnać talks to DokuDaily about her film. How did you decide to make this film? I’m a free diver also and I met Goran in the trainings. We were training together and we have the same coach. So actually everything that you see in the film that Goran is doing, I was doing it
38 DOKUDAILY #10 14 GUSHT 2017
too, so everything from medical research, all the trainings... We are not just living in the same way. You portray a champion in a sport known to you. Was it easy to make this film? This was one of the most difficult films I was doing (as a cinematographer, not as a director). I have a lot of films behind myself as a director of photography. But here everything what Goran was doing were just few things actually and those things were just being repeated, all the time. When he his diving he goes up and down, up and down, up and down and always looks the same. It also looks the same in the pool. When he is at home he is doing nothing and nothing and nothing. So all the time
I was there already. I was already living that life. I was already a free diver and I was training professionally. It was a big decision the moment when I decided to do it as a film. The question for me was am I ready to wake up every morning and all the day thinking about it, am I ready to think about it when I’m sleeping, while I’m dreaming, and again when I wake up. So when I answered to myself with yes, then I started to make the film. The difficult part was to make people understand and believe in what I was doing, because there is a lot of prejudice and stereotypes about the breath holding, and that was the hardest work for me. I never felt problems in directing. That was the clear case. In some sequences your protagonist is kind of proud of himself, of his achievements. Did he see the film, what was his reaction? The first time that Goran saw the film he didn’t like at all. He said that he wouldn’t watch it longer than 6 minutes if it wasn’t about him. So he wanted to have a film like American action blog buster, and
he got something very slow. But we were talking about filmmaking all the time, all the years we were shooting I was making him aware all the process that I’m going through also, and somehow always making it aware of the roles here in filmmaking, so that he is a film protagonist, and not to take it too personally. He was always presenting himself in some way that he wanted to, and not the way he was. He was always caring this social mask. With me, the key for this was my experience as a free diver, as I knew what questions I could ask him. In that way we became friends. He said that he was aware that he would get some European art film that no one wants to see, because no one wants to think what the meaning of life is. But then he was in a world premiere at Hot Docs - which was very important for me - and he likes to be on the stage. I wanted him to experience that big festival, and I wanted him to experience the reactions of other people, I believed in that. Since he saw himself on a big screen, with a sound mix, sound design he really liked it. And now he is very happy with what is going on with the film. And what is your experience with screenings at DokuFest? First screening in DokuKino was great, one of my favorite screenings. I really loved it. The ventilations are a bit too loud at DokuKino, but it really made some good mood in the atmosphere for watching my film. And the second screening in Lumbardhi was interesting because the old doors of the cinema cannot be closed totally, so there some light coming from the street and there are also reflections from the cars and trucks coming inside and you can see it on the screen. So it was interesting for me to see it because this is what cinema is, it is moving pictures, it is a moving situation and I liked how there was some integration between the noise from the street and the sounds and the scenes in the film, and also this light and reflections... I liked it, although it was a bit painful, as it wasn’t technically perfect. But that was so real, how film integrates with outside world.
CyanMagentaYellowBlack
A FILM THAT EXPERIMENTS WITH TIME, PAINTING AND DRAWING
Foto: Suer Celina Foto: Amer Miftari Damian Alquichire is a multidisciplinary artist interested in the power of the image. He works with painting, drawing, printmaking and video-art, on specific ideas about perception and reality. His short film “The Chimerical Museum of Shifting Shapes” is one of two films that received the Best International Short Film Award at this edition of DokuFest. Alquichire talked to DokuFest about his artistic work and his winning film. Can you tell us about why you are so interested in imagery? I have been always connected to image. There are a lot of people that like to read books or something
like that but since a very young age I always wanted to see books only with images. And I was always drawing and painting. I realized that this was sort of my gift and I have to be really disciplinary with this, because I wanted to take it to a whole new level. That is also why I engaged in filmmaking. I was painting a lot and film is a medium that allows me to paint a lot, like 24 frames per second. This is one of the ways my drawings and paintings can be distributed around the world. I see film not as a narrative, but as a very basic form. As you mentioned the film, tell us about the idea behind “The Chimerical Museum of Shifting Shapes”?
Last year I was in St. Petersburg for the premiere of another film. They took us to the Hermitage Museum and when I was there it was like a mindblowing experience, to finally see Picasso, Monet, Rembrandt, etc., because I come from a city in Colombia called Bucaramanga and previously I had never visited a museum. It was really shocking to me. I could realize that painting is not a technical aspect but it was a timely statement. When I was in front of Matice’s red room, and I could feel that Matice years ago was in the same spot as I was. When I went back to Colombia this feeling of Hermitage was very strong. I was in St Petersburg 13 days and I spent 6 of them at the Hermitage, trying to cover it all. I was there for 6-7 hours per day as I was astonished with all these paintings. I was studying painting for a long time, but when I was at the Hermitage it was the first time that I felt the weight of painting and the weight of art history. I was wondering if video works with 24 frames per second I could approach that in to my film. And I wanted to create like a museum. It is the way I see the video, a Chimerical Museum. If there are 24 frames per second I could put like 3,000 paintings, and that was what I did. Finally there were 3,000 paintings and 1,500 drawings in this film, a work of a year, where minimum I worked 4 hours per day and sometimes 12 hours a day. I really wanted to do the premiere here because some people I meet in St. Petersburg told me really good things about DokuFest, and finally everything came to this very moment. I’m really happy to be here and the premiere was fantastic because when I started to make the film I never imagined such a beautiful place for a screening, with the landscape, the mosque, the church, the mountains, etc. My entire
struggle became worth it in those 4 minutes. Having this in mind, did you present your personal experience in the film? It was the experience I had there, but it’s a film about drawing and painting and how it becomes different with time. It is an experiment with time, painting and drawing. I think the starting point was this personal experience, but then it became something different. You can see it in my work I do something that I really feel, like really imagine. So there is a feeling that I can get out of my head and I have to do it somehow. In that way my work is a catharsis of my deeper inner feelings. But basically the film is an experiment with time, painting and drawing. And does it have a message for its audience? Yes it has. When I make a film I always try to do it for both ‘levels’, for normal people and the ones from the art world, so that they can understand it and feel connected with it. But it depends what the person has in their head and if they really wants to become part of a Chimerical Museum. You mentioned your experience at DokuFest. Would you suggest your colleagues to come to this festival? Yes, of course. The environment here is really friendly and the city is very beautiful. It is a big festival with a great diverse program. A good thing about this festival at least as I see it, it’s not only a film and artistic statement but also a political statement for different issues.
JURY STATEMENTS BALKAN DOX BEST BALKAN WINNING FILM: BUFFET ŽELJEZARA STATEMENT: We award BUFFET ŽELJEZARA (Steel Mill Café) as an expertly crafted portrait of a community grappling with the economic realities of a dwindling population. It deftly captures the café’s owners and visitors with subtle humor and an intimacy that conveys how difficult it is to say goodbye to one’s home. SPECIAL MENTION FILM TITLE: ONI SAMO DOLAZE I ODLAZE STATEMENT: THEY JUST COME AND GO is a visually playful and jaw-dropping allegory, dedicated to subtly painting a world in which, from dawn to dusk, human life in different stages of desire and uncertainty is captured in all its directionless interweaving. BALKAN DOX BEST BALKAN NEWCOMER WINNING FILM: MY LIFE WITHOUT AIR STATEMENT: We award MY LIFE WITHOUT AIR for its fresh and original visual approach and striking cinematography. With an assurance not often seen in a debut film, Bojana Burnac trusts her subject and audience and lets the story slowly unfold to reveal the personality and reality of a very private world-record holder.
SPECIAL MENTION FILM TITLE: GORA STATEMENT: A special mention goes to Stefan Malešević’s visually striking and effortlessly rich meditation on a community of mountains and nature, animals and men. The time, tradition, rhythm and rules of life at GORA are, with the author’s curiosity and observation, brought closer and more familiar to those who might never have a chance to visit this part of the world.
INTERNATIONAL DOX FEATURE WINNING FILM: EL MAR LA MAR STATEMENT: With 16mm film, the filmmakers gaze into time and the desert landscape at the border between U.S. and Mexico. Signs of human life are barely visible, but the empty desert along with the soundscape serves as a vivid metaphor of everything invisible, yet influential, to our daily lives. The geographical, ideological and political aspects are also illuminated through the narrative structure as the journey unfolds. El Mar La Mar is a beautiful poem and a highly political statement in the contemporary context with sincerity. SPECIAL MENTION FILM TITLE: 69 MINUTES OF 86 DAYS STATEMENT: A sensitive film that depicts the journey of a family through innocent eyes, in difficult and uncertain times of both political and social unrest, where many approaches towards the core of this film , proper or problematic could be interpreted.
INTERNATIONAL DOX SHORTS WINNING FILM: IF ONLY THERE WERE PEACE STATEMENT: An original and multi-layered exploration of power relations, identity and performance that allows us to reflect upon the function of cinema as a social and cultural tool.
HUMAN RIGHTS DOX WINNING FILM: THE WAR SHOW STATEMENT: The jury was impressed by the film’s well-crafted form, intimacy of its camera and reflective quality of its narration. The film manages to provide a close view of the resistance in Syria; it is a beautiful homage to political activism and ultimately, an intimate story of friendships lost too soon. What begins as a personal story transforms into a tale of journalistic courage and a commitment to document the brutal impacts of war on human lives from up-close.
SPECIAL MENTION FILM TITLE: A FEELING GREATER THAN LOVE STATEMENT: An important and timely investigation of labor histories and working class solidarity in Lebanon in the period shortly before the civil wars.. GREEN DOX WINNING FILM: AMA-SAN STATEMENT: While we were enormously impressed with the whole slate of films this year, the Green Dox award was unanimous. It goes to a work that beautifully balances a sense of community and humanity with aesthetic rigor and grace. This is a film with a keen understanding of the rhythms of nature, made by a director who not only has an incredible eye, but also knows how to immerse us in a whole world. You can sense this director’s presence in every frame of this movie, and yet she never gets in the way of the fascinating reality that she’s presenting.
INTERNATIONAL SHORTS Two films have been unanimously chosen for the best short film award. Both works show the strength and diversity of cinema language, offering a personal point of view on our world. This decision embodies the very spirit and values of Dokufest, presenting the very best and unique voices to the world. WINNING FILM 1: A DROWNING MAN STATEMENT: A DROWNING MAN takes us on a captivating journey of a refugee, with no hint of patronization or heavy handedness. With drama that teases audiences to not only follow but engage. Mahdi Fleifel has created a stunning film with depth and breath.
WINNING FILM 2: THE CHIMERICAL MUSEUM OF SHIFTING SHAPES STATEMENT: THE CHIMERICAL MUSEUM OF SHIFTING SHAPES is a world premiere at DokuFest and the jury were entranced by the oneness of the imagery with composed music. Damiàn Alquichire crafted every aspect of the film single handedly partnering only on the music. His talent is original and unique with a voice that cuts through cinema.
NATIONAL WINNING FILM: SANS LE KOSOVO STATEMENT: Beauty, poetry and sensitivity are to be found in this honest portrayal of a father and daughter on a journey, longing to understand the wounds of the past. The National Competition Jury awards the main prize to the film SANS LE KOSOVO / WITHOUT KOSOVO, directed by Dea Gjinovci, for its warmth and sense of wonder, and its pure embodiment of human dignity. Befitting the theme of this Dokufest edition, we wish Dea a bright future.
SPECIAL MENTION FILM TITLE: ETHNOPHOBIA STATEMENT: For an exquisite attention to detail, a great sense of humor, love, patience and the director’s mastery of the craft, we award a special mention to the film ETHNOPHOBIA. Filmmaker Joan Zhonga has gifted us with a joyous film that touches the hearts of children and grown-ups alike.
14 GUSHT 2017 DOKUDAILY #10 39
CyanMagentaYellowBlack
OFFICIAL HOST
GENERAL SPONSOR
MINISTRIA E KULTURËS, RINISË DHE SPORTIT
Media Sponsor
MINISTRIA E TREGTISË MINISTRIA E DHE INDUSTRISË INTEGRIMIT EVROPIAN
ZYRA E PRESIDENTIT TË REPUBLIKËS SË KOSOVËS
SULQWLQJ KRXVH
40 DOKUDAILY #10 14 GUSHT 2017