DOBRA MAMA 62 by DOBRY DOM

nr 4 (62) 2020 cena: 6 zł (w tym 8% VAT)

WCZEŚNIAKI Sprawa wielkiej wagi

POŁÓG PO CESARSKIM CIĘCIU Czym różni się od tego po porodzie naturalnym?

czyli rozsądne rodzicielstwo

Fakty i mity dotyczące opieki nad noworodkiem

NAWADNIANIE przy infekcji rotawirusowej

JADŁOSPIS MALUCHA w żłobku i przedszkolu

Jak odpoczywać z brzuszkiem?

ISSN 2080-5551 INDEKS 256013

Co pomoże mamie?

Sharenting

Problematyczne publikowanie wizerunku dzieci w Internecie

NIEZBĘDNIK: PREZENTY MIKOŁAJKOWE

Karmienie laktatorem

spacer z tatą

Toteme

Nomi

odwiedź nas na www.bellamy.pl i dowiedz się więcej

Pinette

Dołącz do nas

Bellamy ul. Kościuszki 27, 38-500 Sanok, tel. +48 13 44 40 156, kom. 533 994 698, www.bellamy.pl, biuro@bellamy.pl

OD REDAKCJI

Zobacz nas w sieci!

/dobra.mama

Od redakcji wspomagających odporność. Niezastą-

tu o tych małych wojownikach. Ekspert-

piony jest też ruch na świeżym powie-

ka z Fundacji Wcześniak na łamach po-

trzu – choć obecnie znów jest utrudnio-

radnika opowiada, jak wyglądają pierw-

ny, warto zadbać o rodzinne spacery ze

sze dni takiej kruszynki i jej rodziców.

szkrabem. Końcówka roku przypomina

Natomiast, mama skrajnego wcześniaka,

nam też, że można już zacząć pisać list

w swoim artykule daje nadzieję, że na-

do Świętego Mikołaja :)

wet w takich sytuacjach można karmić

Tematem obecnego numeru jest coraz

dziecko piersią. Niech będzie to wspar-

powszechniejsze zjawisko sharentingu,

ciem dla wszystkich rodziców, którzy

Gdy za oknem plucha, uzbrajamy się

czyli udostępniania w sieci zdjęć swo-

mierzą się z tą rzeczywistością. Dacie

w cierpliwość i... zapas porad, które po-

ich pociech. Zawsze należy się dobrze

radę! Jak często powtarzamy – jesteście

mogą nam zwalczyć infekcje. Wszystko

zastanowić, zanim wrzuci się fotografię

najlepszymi rodzicami dla swoich ma-

zaczyna się od diety, więc na nią zwróć-

na portal społecznościowy – i wziąć pod

luchów!

my szczególną uwagę. Pamiętajcie też

uwagę zdanie i uczucia swojego dziecka.

o odpoczynku i odpowiedniej ilości

17 listopada przypada Światowy Dzień

snu – to jeden z najlepszych środków

Wcześniaka – i u nas nie zabrakło tema-

D r o g i e M am y !

Miłej lektury! Redakcja „Dobrej Mamy”

Nasi eksperci

dr n. med. Tadeusz Oleszczuk

Barbara Herda

Dorota Kowalczyk

ginekolog-położnik

Pedagog – logopeda

ekspert Smart Pharma Sp. z o.o.

Natalia Bała

Daria Kuta-Szydło

ekspert Kärcher

projektant wnętrz D2-studio.pl

lek. med. Małgorzata Breguła-Gut

pediatra, MedPolonia

Janina Frączek

Anna Przechodzka

Aneta Dulewicz

laureatka 7. edycji konkursu „Położna na medal”

położna, Bezpłatna Bajkowa Szkoła Rodzenia – Centrum Medyczne CMP

dietetyczka

Anna Borkowska

psycholog, edukator, ekspert Akademii NASK

Klaudia Wiśniewska

Ewa Grabani

dietetyk kliniczny, Instytut dietetyk kliniczny, Instytut Zdrowego Żywienia i Die- Zdrowego Żywienia i Dietetetyki Klinicznej Sanvita tyki Klinicznej Sanvita

dr n. med. Katarzyna Siewierska–Wasilewska

specjalista immunolog, mikrobiolog kliniczny

Justyna Garstecka

założycielka Motherhood

Współpraca: M. Zieleń-Puszczecka Dominika Czerniewska, mama Maxa dr Magdalena Sadecka-Makaruk, sekretarz Fundacji wcześniak rodzice-rodzicom Amy Krolevetskaya

Anna Osiecka

Dorota Dąbek

metodyczka w Novakid, internetowej, interaktywnej szkole języka angielskiego dla dzieci

Dyrektor Regionalny dwujęzycznych przedszkoli KIDS&Co.

położna

www.dobra-mama.pl

Jadwiga Przybyłowska

dietetyk i ekspert kampanii Słodka Równowaga

Paulina Górska, dietetyk z poradni dietetycznej Kobieca Strona Dietetyki,

kobiecastronadietetyki.pl Irmina Nina Wachol, mgr dietetyk, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu

Medycznego, domowaapteczka.pl

Wyjazd pełen atrakcji Pobyt w hotelu stworzonym przez dzieci dla dzieci

Wyjazd z dzieckiem na urlop to nie lada wyzwanie. A co dopiero, gdy ma się trzy pociechy! Wtedy nieoceniony staje się obiekt dostosowany do ich potrzeb i oczekiwań. Prezentujemy relację z pobytu w Hotelu Bacówka Radawa & Spa jednej z naszych redakcyjnych rodzin.

Czas na zabawę W hotelu jest dużo sal zabaw, organizuje się tu mnóstwo animacji oraz wieczorne kino dla dzieci. Wiele atrakcji można znaleźć na zewnątrz – dzieci mogły grać w kręgle dyniowe, kółko i krzyżyk, warcaby, rzucać krążkiem do butelki. Każdego dnia odbywały się animacje, na które dziewczynki czekały z niecierpliwością. Nam udało się uczestniczyć w malowaniu dyni.

przyjaciele do przytulania Dzieci kochają zwierzęta! Moje dziewczynki z radością kilka razy dziennie odwiedzały baranki, kozy i koniki, a w szczególności króliczki, które mogły poprzytulać i nakarmić.

Dla starszaków Nasz starszy syn z chęcią korzystał z aktywności dla większych dzieci – jeździł na hulajnodze elektrycznej i na gokarcie, uczył też siostry gry w szachy. Przemierzał też z tatą trasy rowerowe w pięknej leśnej scenerii wokół ośrodka.

Relaks w spa Do dyspozycji gości jest rozbudowane zaplecze spa: basen, sauna, jacuzzi zewnętrzne, grota solna, beczka z gorącą wodą. Oprócz zabiegów dla dorosłych jest także pakiet dla dzieci oraz seanse masażu „mama i córka” lub „tata i syn”. Z masażu korzystały nasze dwie córki, więc tylko ja im asystowałam :). Dziewczyny z rumieńcami na twarzy wybierały zapach olejku i z przyjemnością poddały się zabiegom.

Agata Borcz-Jajuga www.dobra-mama.pl

TEMAT NUMERU

Co? Gdzie? Kiedy?

Zapowiedzi, premiery, nowości w świecie parentingu.

Dobre adresy

Polecane dla mamy i dziecka.

Niezbędnik

Szkoła przewijania

Wcześniaki

Nie trać nadziei!

Probiotyki

Pielęgnacja noska

Witaminki

Słoneczna witamina

Nawadnianie dziecka

Co na obiad?

S jak szafranowa jesień

Alergia pokarmowa

Prezenty mikołajkowe

Strefa mamy

64 67

Komfortowy sen malucha

Laktator – kryzysowy pomocnik

Upominki dla najmłodszych i tych trochę starszych.

Jeden z najbardziej potrzebnych sprzętów.

Spacer z tatą

Ten czas nigdy nie jest nudny!

Ciąża i poród

Jak odpoczywać z brzuszkiem?

Rozwój mowy w okresie prenatalnym

46 6

Sharenting – cyfrowe życie dziecka

Czy umieszczanie zdjęć w sieci jest bezpieczne?

Moda i uroda

Ubierz się w odcienie tej pory roku.

Opanuj tę umiejętność krok po kroku. Problem wielkiej wagi. Karmienie piersią wcześniaka jest możliwe. Ich duża rola w małym organizmie. Ważny element higieny noworodka i niemowlęcia. Dla chłopaka i dziewczynki. Rola suplementacji witaminy D.

Przy infekcji rotawirusowej.

Jadłospis szkraba w żłobku i przedszkolu. Jak ją rozpoznać, jak zapobiegać i leczyć? Wybieramy łóżeczko, materac i pościel.

ŁÓŻECZKOWE DYLEMATY

Czym różni się od tego po porodzie naturalnym?

Przyjemne z pożytecznym

RR, czyli rozsądne rodzicielstwo

Zerówka w szkole czy przedszkolu?

Fakty i mity dotyczące opieki nad noworodkiem.

Mama – mistrzyni organizacji

Jak rozplanować zadania, opiekując się brzdącem?

Sprawdzone przez mamy

Możesz wpłynąć na zdolności maluszka w tym zakresie.

Strefa taty

Mama na zakupach

Pokój, który rośnie z dzieckiem

Szkoły rodzenia

www.dobra-mama.pl

Nie wpadaj w panikę!

Połóg po cięciu cesarskim

Zadbaj o swoje ciało i psychikę.

Wystrój w sam raz na długie lata.

Przetrwajcie okres jesienno-zimowy!

Temat numeru

Budowanie odporności Kolka u dzieci

NUMER 62 / PAŹDZIERNIK-LISTOPAD 2020

18 26

Spis treści Newsy

Strefa dziecka

Produkty przydatne dla mamy i maluszka. Baza najlepszych placówek w kraju.

Łóżeczko wygodne, funkcjonalne i bezpieczne. Zabawa w język angielski.

Rozważ, co będzie lepsze dla Twojej pociechy.

Pomaga zachować energię wspomaga układ nerwowy!

1 tabletka zawiera 400 µg witaminy B12.

Cefavit B12 zawiera bioaktywną metylokobalaminę, wchłanianą bezpośrednio przez błonę śluzową jamy ustnej.

może by ć stosowa ny przez w egan!

Witamina B12: ✔ przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego ✔ pomaga w utrzymaniu prawidłowego metabolizmu homocysteiny ✔ pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego a także utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych ✔ przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia ✔ pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek ✔ pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.

Przyjmowanie metforminy zmniejsza wchłanianie B12. Dystrybutor: APC Instytut Sp. z o.o. 02-305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 146 C tel. (22) 668 68 23 www.apcinstytut.pl

NEWSY

Co słychać?

Szukasz informacji o ciekawych wydarzeniach, akcjach, nowościach dla rodziców i dzieci? Przedstawiamy tematy i pozycje wydawnicze, którymi warto się zainteresować.

Położna na medal poszukiwana - Oddaj głos, masz czas do końca grudnia Konkurs „Położna na medal” prowadzony w ramach kampanii społeczno-edukacyjnej pod tym samym tytułem to wyraz uznania dla położnych, które towarzyszą w okresie okołoporodowym. Głosy na kandydatki można oddawać do końca roku, a wyniki poznamy w pierwszych dniach stycznia 2021 r. – W tych trudnych, pandemicznych czasach zawód położnej nabrał innego znaczenia. Położne

wkładają jeszcze więcej trudu i zaangażowania w swoją pracę, aby sprostać obecnym warunkom. Konkurs to dobra okazja, żeby im podziękować – mówi Iwona Barańska z Akademii Malucha Alanatan, pomysłodawcy i organizatora kampanii oraz konkursu. Żeby oddać głos na położną, wystarczy wejść na stronę.

poloznanamedal.info/kandydatki

XIX akcja charytatywna „Choinki Jedynki” - Trwa konkurs plastyczny -

Rodzicu, zadbaj o dziecięcy mózg! - Wprowadź Domowe Zasady Ekranowe Wychowujemy pokolenie dzieci urodzonych w epoce urządzeń ekranowych i nowych technologii. Ponad 40%. rocznych i dwuletnich dzieci korzysta z tabletów lub smartfonów, a niemal co trzecie dziecko w tym wieku korzysta z tych urządzeń codziennie lub prawie codziennie. Ekrany dają wiele możliwości i mogą pozytywnie stymulować mózg, ale używane nadmiarowo mogą negatywnie wpływać na rozwój i zdrowie dziecka oraz relacje rodzinne. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę wraz z partnerami, Fundacją Orange oraz Facebook Polska startują z kampanią „Zadbaj o dziecięcy mózg” i promują Domowe Zasady Ekranowe.

domowezasadyekranowe.fdds.pl

„Tajemnice Świąt Bożego Narodzenia” to temat tegorocznej odsłony konkursu plastycznego skierowanego do dzieci i młodzieży w wieku 6–16 lat. Zdjęcia prac należy przesyłać do 18.11.2020 za pośrednictwem internetowego formularza. Środki zebrane z licytacji prac zostaną przekazane Fundacji Anny Dymnej „Mimo Wszystko” i Stowarzyszeniu na rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej prof. Andrzeja Cechnickiego. Honorowy patronat nad akcją ponownie objęła Pierwsza Dama, Małżonka Prezydenta RP Agata Kornhauser-Duda.

choinkijedynki.polskieradio.pl

Kampania Złotej Wstążki We wrześniu w celu zwiększenia świadomości nowotworów dziecięcych w Polsce oraz pozyskania środków na ich leczenie ruszyła Kampania Złotej Wstążki. Jednym z jej elementów było wyzwanie sportowe RakReaton, podczas którego ponad siedem tysięcy ludzi zbierało kilometry, żeby wesprzeć finansowo leczenie dzieci w klinice Przylądek Nadziei we Wrocławiu. Organizatorem kampanii jest Fundacja „Na Ratunek Dzieciom z Chorobą Nowotworową”, której misją jest, żeby każde dziecko, które zachoruje na raka, miało realną szansę na wyzdrowienie. Uczestnicząc w kampanii, każdy może poczuć, że ma wpływ na polepszenie sytuacji chorych na raka dzieci. zlotawstazka.pl

www.dobra-mama.pl

Jak oswoić potwory?

Strach ma wielkie oczy

- Monika Drużyńska -

- Magdalena Młodnicka -

Każdy ma swoje „potwory”. Może być nim nowy braciszek, niemiły kolega, koszmar senny czy pierwszy dzień w przedszkolu. Pozbądź się swoich lęków razem z Nikoliną i Alkiem! 21,90 zł, Wydawnictwo Skrzat,

Ta książka w przystępny i pełen humoru sposób dotyka tematu strachu. Przedstawia typowe sytuacje z życia dzieci, w których odczuwają one lęk. 16,91 zł, WYDAWNICTWO JEDNOŚĆ

jednosc.com.pl

skrzat.com.pl

Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek - Elena Favilli - Tłumaczenie: Maria Jaszczurowska Trzeci tom serii, nagrodzonej przez amerykański dziennik New York Times, to zbiór stu biografii niezwykłych imigrantek, które swoją wytrwałością zmieniły świat. Wydawnictwo Debit, debit.pl REKLAMA

Po co nam ta szkoła? - Marta H. Milewska Kolejna książka z serii „Leon pyta”. Wyszło szydło z worka! Prawda jest taka, że Leon nie lubi szkoły. Mało tego, Leon zupełnie nie rozumie, dlaczego musi do niej codziennie chodzić. W szkole nie ma przecież niczego przyjemnego ani fajnego. Za to trzeba godzinami siedzieć w ławkach i słuchać nauczycieli. Do tego te wszystkie klasówki, kartkówki, oceny i zadania domowe. Leon podejrzewa, że szkołę wymyślili dorośli (bo przecież nie dzieci!), żeby zrobić dzieciom na złość. Tak, to możliwe. Jednak nie byłby sobą, gdyby tego dokładnie nie sprawdził. Tym razem nie zrobi tego jednak sam, ale z koleżankami i kolegami ze szkoły. 29 zł, WYDAWNICTWO TATARAK, tatarak.com

www.dobra-mama.pl

NIEZBĘDNIK Smoczek Elodie Details, z limitowanej edycji świątecznej. Dla dzieci od 3 m-ca życia. 17 zł, Elodie Details, scandinavianbaby.pl

PIXABAY

Woreczek satynowy. Czyż ten jelonek nie jest uroczy? Woreczek to oryginalne opakowanie prezentowe! Możesz stworzyć z niego również niebanalną świąteczną dekorację. 5,49 zł, Saketos, saketos.pl

Baby Art. Bezpieczna, nietłukąca się bombka, na której dziecko może zrobić odcisk swojej dłoni, a Ty dopisać imię albo datę pierwszych wspólnie spędzonych świąt. Piękna pamiątka i oryginalny prezent dla bliskich. W zestawie farbka do zrobienia odcisku i pisak. ok. 30 zł, DOREL, baby-art.com

Lodziarnia na kółkach. Wózek z lodami, pozwoli na serwowanie smakołyków wszystkim misiom, lalom i członkom rodziny. 229 zł, JaBaDaBaDo, popaopa.pl

Prezenty mikołajkowe Grudniowy coroczny dylemat – jaki prezent byłby najlepszy dla naszej pociechy? Podsuwamy garść pomysłów na oryginalne upominki. Amsterdam – dwuwarstwowy kocyk 75 x 100 cm. Miękki i lekki kocyk niemowlęcy do wózka, łóżeczka czy kołyski wykonany z bawełny. 139 zł, muzpony, muzpony.com

Szumiś uspokajająca maskotka Lucas Słodziak - świetne rozwiązanie na słodki sen i zwalczenie kolki. Wreszcie Ty i Twój maluszek możecie spać spokojnie!. SZUMISIE Sp. z o.o., babyboom.net.pl

Kosz na zabawki Medium. Pomoże uporządkować każdą przestrzeń. Doskonale spełnia funkcję kosza na pranie lub podręcznego organizera. Dzięki wzmocnionym parcianą taśmą uchwytom, nie straszny mu większy ciężar. Jego kwadratowa podstawa zapewnia większą pojemność. Produkt polski. Ok. 100 zł, Sensillo, sensillo.pl www.dobra-mama.pl

Body z dowolnym imieniem dziecka „Pomocnik Św. Mikołaja”. Rozmiary 56-104. kolor czerwony, rękaw długi. Idealny na świąteczne sesje. Moocha, moocha.pl

Warstwa wierzchnia i ocieplenie śpiworków Elodie wykonane są z materiałów z recyklingu. Powłoka BIONIC-FINISH® ECO sprawia, że materiał nie przepuszcza wody, a jednocześnie nie zawiera szkodliwych substancji. Pasują do wszystkich standardowych wózków spacerowych i głębokich dostępnych na rynku. Od 289 zł, Elodie Details, scandinavianbaby.pl Wózek do ciągnięcia Sweet Cocoon. Drewniany wózek z 17 klockami to świetny towarzysz pierwszych kroków dziecka. 169 zł, janod, janod.pl Ozdoby świąteczne 8 szt. Drewniane zawieszki na choinkę zapakowane w pudełko z okienkiem. 65 zł, janod, janod.pl

Głośniczek bluetooth 4.1 Animal. Przenośny głośnik o doskonałym brzmieniu. Dostępne 4 wersje: renifer, kurczak, świnka, królik. Bateria 400 mAh gwarantuje 6 godzin muzyki. Wysokość ok. 10 cm. 119 zł, Dystrybutor: GEND allegro.pl/uzytkownik/gendlight Zwierzęta nocą. Nocne safari z latarką w ręku. Przewodnik dla śmiałych odkrywców, którzy nie boją się wyruszyć na nocne safari z latarką w ręku i chcą poznawać świat po zmroku! 41,65 zł, Wydawnictwo JEDNOŚĆ, jednosc.com.pl

Niedźwiadkowy zawrót stopy. Attipas Bear to propozycja dla wszystkich, którzy nie wyobrażają sobie dnia bez kochanego niedźwiadka przy boku. Wystarczy wywinąć skarpetkę i sympatyczny miś będzie towarzyszył dziecku przy wszystkich kroczkach. Dostępne w kolorystyce eleganckiego granatu oraz ciemnej czerwieni. 89,90 zł + wkładki na chłodniejsze dni GRATIS, ATTIPAS, attipas.pl Śpioszki. Piękne, oryginalne wzory inspirowane sztuką ludową, a do tego najwyższej jakości bawełna organiczna i superpraktyczny zamek błyskawiczny. Przebieranie i przewijanie jeszcze nigdy nie było tak proste! ŁAPSERDAK, lapserdak.pl

Chicco Interaktywny piesek Lucky. Piesek szczeka z radości, gdy pogłaszcze się go po głowie i ruszając pyszczkiem, opowiada historię, gdy dziecko przewraca strony dołączonej książeczki! 600+ słów i realistycznych dźwięków. 229 zł, Chicco, chicco.pl

Pudełko w kształcie domku do pakowania prezentów. Drzwi i okna mają perforację, dzięki której po rozpakowaniu prezentu domek stanowi dodatkową zabawkę. MARGOPACK, sklep.margopack.pl

Drewniana kawiarenka. Zabawka dwustronna – możliwość zabawy dla dwójki dzieci (klient i kasjer). Imitacja eksperesu do kawy. W zestawie wiele dodatków. 100 zł, ecotoys, ecotoys.eu www.dobra-mama.pl

ciąża i poród

Jak odpoczywać z

brzuszkiem? Ciąża to szczególny okres w życiu kobiety. Zmienia się gospodarka hormonalna, a cała fizjologia przestawia na tory umożliwiające prawidłowy rozwój płodu do szczęśliwego zakończenia porodem. Wzrasta obciążenie wszystkich narządów, głównie serca, nerek, wątroby, ale też płuc i zmienia się wydolność wysiłkowa. Nie dziwi więc fakt, że skoro masa ciała się zwiększa, to coraz trudniej jest zachować wcześniejszą sprawność. Tym bardziej że powiększający się po 20. tygodniu brzuszek tego nie ułatwia. Zmienia się środek ciężkości i sposób chodzenia. Wygodniej chodzić na płaskim obcasie.

SHUTTERSTOCK

dr n. med. Tadeusz Oleszczuk ginekolog-położnik

W trosce o nogi W drugiej połowie ciąży powiększająca się macica może uciskać na sploty żylne miednicy małej i powodować utrudniony przepływ krwi w żyłach. Istnieje wtedy zwiększone ryzyko powsta-

Ważne jest też, aby mama z brzuszkiem spała w nocy przynajmniej przez osiem godzin. Najlepiej, jeśli ten sen jest nieprzerywany.

dane, gdy jeszcze leżymy w łóżku po przebudzeniu. Ważne jest też, aby mama z brzuszkiem spała w nocy przynajmniej przez osiem godzin. Najlepiej, jeśli ten sen jest nieprzerywany.

wania żylaków kończyn dolnych, które

być one jednak dobrze dobrane i zakła-

w zależności od stanu naczyń krwiono-

czyn dolnych, aby stopy znajdowały się

śnych obejmują czasami znaczny ob-

powyżej miednicy. Można to uzyskać

Jak leżeć?

szar. Aby tego uniknąć, należy zwracać

w pozycji leżącej lub siedzącej. Wy-

Mama może zaopatrzyć się w specjal-

uwagę na prawidłowe odżywianie, ale

starczy podłożyć poduszkę pod sto-

ne poduszki w kształcie litery „S”, które

też strzec się długotrwałego obciążenia

py. Sprzyja to ułatwianiu powrotu krwi

ułatwiają leżenie na boku, kiedy brzu-

krążenia poprzez siedzenie czy stanie.

żylnej w kierunku serca. Dodatkowo

szek ciążowy uniemożliwia ulubioną

Odpoczynek jest bardzo ważny. Zale-

można stosować specjalne pończochy

pozycję na brzuszku, a leżenie na ple-

caną pozycją jest takie uniesienie koń-

uciskowe na istniejące już żylaki. Muszą

cach utrudnia oddychanie.

www.dobra-mama.pl

Dla mamy

WARTE LEKTURY

Jak skompletować wyprawkę i nie zwariować? Ważne, aby postawić na funkcjonalne i uniwersalne produkty, które posłużą przez długi czas.

Kojący

Przyszli rodzice i opiekunowie znajdą tu wyczerpujące, oparte na najnowszych badaniach naukowych informacje na temat przebiegu ciąży i porodu, badań prenatalnych, diety ciążowej oraz wszystkich innych aspektów przyszłego macierzyństwa i ojcostwa. W oczekiwaniu na dziecko, Heidi Murkoff Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o. rebis.com.pl

Kojący Snoreeze Spray do Gardła jest ukierunkowany na główną przyczynę chrapania: odwodnienie i wibracje tkanek miękkich tylnej ściany gardła. Termożelowa formuła zmienia konsystencję po naniesieniu na ściany gardła, w temperaturze ludzkiego ciała. Działa do 8 godzin. Snoreeze Spray do gardła, dostępny w aptece. SNOREEZE, snoreeze.pl

WIECZORNY RELAKS Olejki polecane osobom, które nie mają czasu na aktywność fizyczną bądź są przemęczone. Ich recepturę oparto na naturalnym oleju z pestek winogron oraz oleju ze słodkich migdałów. Olejki z serii AROMATHERAPY MASSAGE, 28 zł/200 ml, Laboratorium Kosmetyczne AVA ava-laboratorium.pl

SPECJALISTYCZNY Specjalistyczny probiotyk przeznaczony dla kobiet w ciąży i mam karmiących. Poprawia perystaltykę jelit, zmniejsza skłonności do zaparć i kolek. Zalecany w przypadku ryzyka cięcia cesarskiego lub antybiotykoterapii. Stosować minimum 1 miesiąc przed porodem. Dostępny tylko w aptekach. Lactinova® mama 28 kapsułek, ok. 40 zł, HEXANOVA lactinovamama.pl

DO ODPOCZYNKU Kojec Motherhood zapewnia wsparcie całego ciała, tak ważne dla każdej kobiety w ciąży. Ułatwia sen i odpoczynek. Gwarantuje wygodne wsparcie podczas karmienia piersią, zarówno w pozycji siedzącej, jak i leżącej. Ma atest Oeko Tex Standard w najwyższej możliwej klasie oraz certyfikację medyczną. Kojec Motherhood, od 129,99 zł, motherhood, motherhood.pl

SKUTECZNY Skuteczność potwierdzona klinicznie w leczeniu wszystkich rodzajów blizn np. po cesarskim cięciu oraz w zapobieganiu nieprawidłowemu bliznowaceniu w postaci blizny przerosłej i bliznowca. Łatwo nakłada się na wszystkie obszary skóry, okolice stawów i zgięć oraz szybko wysycha, pozostawiając niewidoczny film. Kelo-cote® - Plaster silikonowy w żelu do leczenia blizn 15, Kelo-Cote kelocote.pl

UJĘDRNIA Wegańskie serum ujędrniające do pielęgnacji biustu. Wspomaga ochronę skóry biustu przed powstawaniem rozstępów ciążowych oraz utratą elastyczności. Zawiera wegańskie składniki aktywne, takie jak: olej tamanu, kakaowiec oraz cicę, która ujędrnia, dodaje sprężystości i koi. Bielenda Vege Mama, ok. 21,99 zł/125 ml, Bielenda esklep.bielenda.pl

REKLAMA

PIXABAY

ciąża i poród

Poduszkę taką wkłada się pomiędzy

cja siedząca osłabia to krążenie. War-

przygotowanymi dla ciężarnych.

nogi, co wspomaga swobodne oddy-

to więc co jakiś czas wstać od biurka

Pozwoli to uniknąć nieprzyjem-

chanie, kiedy kobieta leży na boku. Od-

i przejść się lub unieść stopy powyżej

nych objawów związanych z niedo-

powiednia pozycja ułatwia też odczu-

linii paska.

borami witamin i minerałów potrzebnych do prawidłowego rozwo-

wanie ruchów dziecka. Kiedy mama leży na plecach, wtedy ciężarna maci-

Gdy coś jest nie tak

ju ciąży, jak i chroniącymi stan na-

ca uciska naczynia krwionośne i kobie-

Jeśli odczuwamy nadmiernie napina-

czyń krwionośnych.

ta odczuwa nadmierne ruchy maluszka

jącą się macicę i jest nam ciężko, to

– dziecko stara się, aby mama zmieniła

wtedy dobrze jest spokojnie położyć

pozycję. Dla obu stron więc leżenie na

się na boku i poleżeć. Często napięcie

boku jest pewnym wytchnieniem i uła-

czy skurcze ulegają osłabieniu, bo wię-

twia odpoczynek.

cej krwi dopływa do ciężarnej macicy. Szczególnie jest to widoczne, jeśli ko-

Kiedy mama leży na plecach, wtedy ciężarna macica uciska naczynia krwionośne i kobieta odczuwa nadmierne ruchy maluszka.

Aktywna mama

bieta ma anemię lub stany zapalne po-

Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, bar-

chwy czy jelit związane z nieprawidło-

Można również zbadać poziom wi-

dzo dobrze jest pamiętać o natural-

wym odżywianiem. Utrzymanie pra-

taminy B12 i homocysteiny w su-

nej aktywności i nie unikać space-

widłowych parametrów krwi zależne

rowicy krwi. Dobrze, aby witami-

rów, szczególnie na świeżym powie-

jest od diety i jeśli mogą wystąpić ja-

na była przy górnej wartości nor-

trzu. Poprawia to krążenie krwi w na-

kiekolwiek niedobory, warto wspoma-

my, a poziom homocysteiny jak

czyniach żylnych. Długotrwała pozy-

gać się preparatami specjalnie

najniższy.

www.dobra-mama.pl

Sprzymierzeńcy odporności Aby w czasie ciąży czuć się zdrowo i zapewnić swojemu dziecku jak najlepsze warunki rozwoju, warto wspomagać się witaminami oraz preparatami przeznaczonymi dla kobiet w ciąży.

ŹRÓDLANA Baby Zdrój 3 l niegazowana. Baby Zdrój to woda źródlana, niskosodowa i niskozmineralizowana. Została przygotowana z troską o przyszłe mamy, kobiety karmiące piersią oraz dzieci od pierwszych dni życia. Produkt ma pozytywną opinię Centrum Zdrowia Dziecka. Baby Zdrój babyzdroj.pl

BEZPIECZNY Wysoko przyswajalne, chelatowane żelazo Ferrochel w zwiększonej dawce, z kwasem foliowym i wit. B6, B12 i C. Żeby każda mama miała pokryte zapotrzebowanie organizmu na żelazo i mogła poświęcić pełną uwagę dziecku. Chela-Ferr Forte, olimp labs olimp-labs.com

KOMPLETNY ZESTAW Kompletny zestaw witamin i składników mineralnych zalecanych przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Zawiera odpowiednie dawki składników ważnych dla prawidłowego rozwoju dziecka, w wysokoprzyswajalnych, unikalnych formach. Suplement diety Omegamed Optima Forte, ok. 75 zł (90 kaps. DHA + 30 tabletek optima), OMEGA MED, polskilek.pl

ZDROWE PEREŁKI Małe perełki zawierające 38 mikrogramów (1520 j.m.) witaminy D3 rozpuszczonej w wysokiej jakości oliwie z oliwek tłoczonej na zimno dla zapewnienia dobrej biodostępności. Produkt tylko dla dorosłych. Małą kapsułkę można także żuć. Wyprodukowano w Danii zgodnie z duńską kontrolą farmaceutyczną. Bio-Witamina D3 D-Pearls 40 kapsułek, Pharmanord pharmanord.pl

REKLAMA

Rozwój mowy w okresie prenatalnym

Barbara Herda

Pedagog – logopeda

Codziennie przekazujemy sobie setki informacji. Nie zdajemy sobie jednak sprawy z tego, jak skomplikowany jest mechanizm porozumiewania się. Mówienie nie jest umiejętnością wrodzoną, kształtuje się stopniowo, w określonej kolejności. Już w brzuchu mamy Badania eksperymentalne prowadzone w ramach psychologii prenatalnej dowodzą, iż kształtowanie się i funkcjonowanie narządów mowy dziecka rozpoczyna się już w życiu płodowym. Prenatalna faza rozwoju to okres tworzenia się i intensywnego treningu organów biorących udział w mówieniu. Podstawa mowy Do 27. dnia życia płodowego trwa rozwój cewy nerwowej, która jest zaczątkiem układu nerwowego i decyduje o jego sprawności. Doskonali się podstawowy organ nadawczy i odbiorczy mowy – mózg oraz drogi nerwowe. W 3. miesiącu życia płodowego mózg odznacza się aktywnością i wykazuje indywidualne cechy osobnicze. W rozwijającym się mózgu kształtują się ośrodki mowy.

www.dobra-mama.pl

PHOTOGENICA

ciąża i poród

W okresie prenatalnym zostają wykształcone: jama ustna, gardłowa i nosowa (nasada), krtań, tchawica, oskrzela i płuca, czyli organy, które

RADY DLA MAMY •

świeżym powietrzu, wsłuchujmy się

w mówieniu odgrywają główne role. W 14. tygodniu życia płodowego rozpoczynają pracę mięśnie potrzebne do chwytania, od-

w odgłosy przyrody. •

jąc, że szczególnie bliski jest mu głos

wy ćwiczy już ruchy ssące, uwypukla i wysuwa

mamy (po przyjściu na świat, ten

wargi ku przodowi, ssie własny palec. W 29. tyopanowana.

głos ukoi go najszybciej). •

sacyjnie i odprężająco. Przeprowadzone badania dowodzą, że dzie-

Kształtowanie się wiązadeł głosowych trwa do

ci, których mamy słuchały w cią-

końca 3. miesiąca życia płodowego. W tym

ży muzyki klasycznej, po urodzeniu

czasie dziecko zaczyna połykać, nabierać i wy-

są radośniejsze, łatwiej zasypiają,

pierać wody płodowe, ćwicząc w ten sposób

a w przyszłości nie mają większych

mięśnie, które po urodzeniu będą brały udział

problemów z nauką. Ciekawostką

w mówieniu. W tym też okresie są już ukształ-

jest to, że maluszki najbardziej pre-

towane struny głosowe, zatem dziecko jest już

ferują utwory Debussy’ego, Vival-

zdolne do płaczu.

Organ słuchu kształtuje się bardzo wcześnie i jest zmysłem najlepiej rozwiniętym w pierwszych trzech miesiącach, po urodzeniu zaś zmysł ten jest całkowicie dojrzały. Między 4. a 5. miesiącem życia płodowego dziecko zaczyna reagować na bodźce akustyczne. Odbiera ono charakterystyczne cechy dźwięków – ich natężenie, melodię, akcent i rytm. Szczególnie dobrze dziecko słyszy i rozpoznaje głos matki, uderzenia jej serca, odgłosy wydawane przez narządy wewnętrzne, jak rów-

Słuchajmy muzyki. Muzyka słyszana w okresie prenatalnym działa relak-

Nieustanna gimnastyka

W parze z rozwojem słuchu

Rozmawiajmy ze swoim jeszcze nienarodzonym dzieckiem, pamięta-

dychania, fonacji i ssania. Płód 17-tygodnio-

godniu ta umiejętność jest już bardzo dobrze

Przebywajmy jak najczęściej na

diego, Bacha i Mozarta. •

Jeśli zatem przyszli rodzice zastanawiają się jak najlepiej zadbać o rozwój swojego maluszka, powinni troszczyć się o siebie nawzajem. Ciepłe relacje w najbliższym otoczeniu wywierają korzystny wpływ na kondycję psychiczną kobiety w ciąży, co z kolei pozytywnie oddziałuje na płód. Zdrowemu noworodkowi jest o wiele łatwiej funkcjonować w społeczeństwie niż dziecku z deficytami rozwojowymi.

nież to, co dzieje się poza organizmem mamy. Silny dźwięk, np.: turkot pralki, wywołuje niepokój dziecka, budzi je ze snu, przyspiesza ak-

Im wcześniej zadziałają czynniki szkodliwe,

cję serca.

tym większe będą uszkodzenia. Szczególną

Trzeba też wiedzieć, że reakcja słuchowa

uwagę należy zwrócić na okres pierwszego

mamy i reakcja słuchowa dziecka nie są tożsa-

trymestru ciąży. Zakażenia toksoplazmo-

me. Mama nie zawsze słyszy w ten sam spo-

zą, wirusem różyczki, opryszczki czy inny-

sób, jak dziecko.

mi czynnikami chorobotwórczymi mogą się przyczynić do uszkodzenia słuchu u ma-

Mama pod szczególnym

luszka. Podobnie skutkuje przyjmowanie le-

nadzorem

ków, szczególnie niektórych antybiotyków.

Okres prenatalny ma bardzo ważne znaczenie

Środki znieczulające i przeciwbólowe poda-

dla rozwoju płodu. Każda mama powinna wie-

wane matce mogą u dziecka wywoływać za-

dzieć, że w tym czasie musi bardzo dbać o stan

burzenia oddychania.

swojego zdrowia, by zapewnić dziecku opty-

Aby więc zmniejszyć ryzyko zakażenia,

malne warunki rozwoju.

a tym samym konieczność przyjmowania

Silny stres, nikotyna, alkohol czy niewłaściwa

lekarstw, w miarę naszych możliwości uni-

dieta kobiety w ciąży mogą doprowadzić do

kajmy w pierwszych trzech miesiącach cią-

zaburzeń u rozwijającego się płodu, a tym sa-

ży zatłoczonych miejsc, stanowiących sie-

mym utrudnić proces kształtowania się mowy.

dlisko bakterii i wirusów.

www.dobra-mama.pl

BUDOWANIE ODPORNOŚCI Dorota Kowalczyk

ekspert Smart Pharma Sp. z o.o.

Okres jesienno-zimowy to czas wzmożonych przeziębień oraz zapaleń dróg oddechowych. Najbardziej narażone na nawracające infekcje są dzieci do 12. roku życia, których układ odpornościowy „uczy się” rozpoznawać wirusy i bakterie oraz skutecznie z nimi walczyć. Dlatego w trosce o zdrowie najmłodszych warto do codziennego życia wprowadzić proste zasady, które pomogą wzmocnić ich odporność.

Jak kształtuje się odporność

rych patogenów. W trakcie życia czło-

mało od mamy w czasie życia pło-

Za naszą odporność odpowiedzialny

wiek kształtuje również tak zwaną od-

dowego, a także w trakcie karmienia

jest układ immunologiczny, którego

porność nabytą, kiedy to układ odpor-

piersią. Później jednak musi polegać

rolą jest obrona organizmu przed nie-

nościowy wytwarza pamięć immuno-

na własnym układzie odpornościo-

korzystnym działaniem takich drob-

logiczną po pierwszym kontakcie z pa-

wym. Mniej więcej od 6. miesiąca nie-

noustrojów, jak bakterie, wirusy, grzy-

togenami. Wówczas zaczyna produko-

mowlę zaczyna wytwarzać coraz wię-

by czy pasożyty. Niemowlę, które

wać przeciwciała skierowane przeciw-

cej własnych przeciwciał i jego odpor-

przychodzi na świat, ma wykształco-

ko konkretnym zarazkom.

ność powoli wzrasta. Tymczasem dzie-

ną jedynie odporność wrodzoną, któ-

ci chowane w ”sterylnych warunkach”,

ra stanowi pierwszą linię obrony, ale

Czy dzieci muszą chorować?

niemające kontaktu z innymi dziećmi,

jej mechanizmy są dość proste i mogą

W pierwszych miesiącach życia dziec-

a co za tym idzie – z obcą florą bakte-

okazać się nieskuteczne wobec niektó-

ko korzysta z przeciwciał, które otrzy-

ryjną, nie mają wielu okazji, aby trenoREKLAMA

www.dobra-mama.pl

CHROMA STOCK

STREFA DZIECKA

wać swoją odpowiedź immunologicz-

jest szczep Lactobacillus rhamnosus GG.

ny do stosowania nawet u niemowląt

ną. Dlatego właśnie szczyt zachorowań

W wielu badaniach klinicznych wyka-

przedwcześnie urodzonych.

wśród dzieci przypada na okres pójścia

zano, że wspomniany szczep spełnia wa-

do przedszkola, kiedy to organizm za-

runki idealnego probiotyku, a jego sto-

Naturalne wsparcie

czyna stykać się z mnogością nowych

sowanie jest bezpieczne również wśród

w antybiotykoterapii

drobnoustrojów. Z jednej strony jest

najmłodszych. Ma certyfikat bezpie-

Omawiając temat probiotyków, warto

to okazja do pobudzania układu im-

czeństwa GRAS (Generalnie Uznany za

również wspomnieć o antybiotykote-

munologicznego

Bezpieczny), nadawany przez Amery-

rapii, na którą dzieci w sezonie jesien-

przeciwciał i pamięci immunologicz-

kański Departament Zdrowia.

no-zimowym mogą być bardziej na-

nej. Jednakże ciągłe infekcje i podawa-

Szczep ten przede wszystkim hamu-

rażone. Wszystkie antybiotyki mają

ne antybiotyki osłabiają organizm oraz

je rozwój bakterii chorobotwórczych

działanie

niszczą bakterie pożyteczne dla orga-

w jelicie oraz stabilizuje rozwój natural-

cza to, że oprócz niszczenia drobno-

nizmu dziecka.

nej mikroflory jelit. Europejskie Towa-

ustrojów chorobotwórczych przy oka-

rzystwo Gastroenterologii, Hepatologii

zji niszczą również naturalną jelitową

Odporność bierze się z brzuszka

i Żywienia Dzieci rekomenduje stosowa-

florę bakteryjną. Należy pamiętać, że

Niejednokrotnie zwraca się szczególną

nie tego szczepu w celu skrócenia czasu

przyjmowanie antybiotyku skutecznie

uwagę, że właściwy sposób odżywiania

trwania biegunek o różnej etiologii oraz

zaburza mikroflorę jelitową na znacz-

ma kluczowe znaczenie dla prawidłowe-

w zapobieganiu wystąpienia biegunek

nie dłuższy okres, aniżeli jest on stoso-

go działania układu odpornościowego.

szpitalnych. Profilaktyczne stosowanie

wany. Dlatego tak ważne jest przyjmo-

Odporność bowiem w olbrzymiej więk-

Lactobacillus rhamnosus GG zalecane jest

wanie bakterii probiotycznych w trak-

szości zlokalizowana jest w przewodzie

również do stosowania w stanach obni-

cie, ale również po zakończeniu anty-

pokarmowym. To właśnie tutaj znajdu-

żonej odporności organizmu. W bada-

biotykoterapii. Dostępnych jest wiele

je się około 70% komórek układu odpor-

niach wykazano, że dzieci przebywa-

badań klinicznych dowodzących sku-

nościowego chroniących organizm nasz

jące w środowisku sprzyjającym infek-

teczności stosowania szczepu probio-

i naszego dziecka przed takimi czynni-

cjom (szpitale, żłobki, przedszkola), su-

tycznego Lactobacillus rhamnosus GG.

kami zakaźnymi, jak bakterie czy wirusy.

plementowane wspomnianym szcze-

Wykazano, że zmniejsza on ryzyko

Nieocenioną

oraz

wytworzenia

ogólnoustrojowe.

Ozna-

pracę

pem probiotycznym, były zdecydowa-

wystąpienia skutków ubocznych anty-

przewodu pokarmowego i układu im-

nie mniej podatne na infekcje niż ich ró-

biotykoterapii, takich jak bóle brzucha

munologicznego przypisuje się probio-

wieśnicy nieotrzymujący podobnej su-

i luźne stolce oraz skraca czas trwania

tykom. Bakterie probiotyczne to sta-

plementacji. Potwierdzono, że Lactoba-

biegunek o różnej etiologii. Szczep ten

rannie wyselekcjonowane żywe drob-

cillus rhamnosus GG zmniejsza ryzyko za-

w 2016 roku rekomendowany został

noustroje, które podane w odpowied-

chorowania na infekcyjne zapalenie gór-

przez Europejskie Towarzystwo Ga-

niej ilości wywierają korzystny wpływ

nych dróg oddechowych o 34%, a dla in-

stroenterologii, Hepatologii i Żywie-

na zdrowie człowieka. Takim szczepem

fekcji trwających dłużej niż 3 dni o 43%.

nia Dzieci oraz Polskie Towarzystwo

probiotycznym wykazującym najlep-

Nie bez znaczenia pozostaje również

Pediatryczne w zapobieganiu biegun-

szą skuteczność kliniczną, potwierdzo-

fakt, że szczep ten w 2020 roku został

kom związanym z antybiotykoterapią

ną wśród niemowląt i starszych dzieci,

uznany przez ESPGHAN za bezpiecz-

u dzieci.

rolę

wspierającą

REKLAMA

www.dobra-mama.pl

MODA I URODA Naszyjnik ze stali szlachetnej złoty literka S Alphabet NAT0030. 143 zł, By Dziubeka, bydziubeka.pl

Skórzany, szeroki pasek ecru, 119 zł, Zara, zara.com

jak szafranowa JESIEŃ Intensywny kolor słońca, plaży, polnych kwiatów... Szafran króluje w modzie już od kilku miesięcy. Czy z nadejściem jesieni przejdzie do lamusa?

Ferrara Orange, duże okulary damskie 2020. 59 zł, Brylove, brylove.pl

Tunika w pięknym, jesiennym kolorze. Sprawdzi się również po okresie ciąży. Model 3580. 111 zł, Branco, branco.pl

Ciepły sweter idealny na jesień. Model 1919, 106 zł, Branco, branco.pl

Ciepły, przyjemny w dotyku sweterek, idealny na cały okres ciąży. Model 9036. 106 zł, Branco, branco.pl

Sukienka Winter, 249,99 zł, Zalando, zalando.pl

Erin. Wygodna bluzko-tunika z miękkiej tkaniny wiskozowej. Pod biustem lekko ściągana gumką, co umożliwia subtelne dopasowanie do figury na każdym etapie ciąży. 109 zł, Bebefield, bebefield.pl

www.dobra-mama.pl

Torebka mimi, wykonana z najwyższej jakości skóry ekologicznej, 195 zł, Paulina Schaedel, paulinaschaedel.com

Chcesz czuć się wygodnie, a przy tym elegancko wyglądać? Wybierz baleriny! Balerinki - granat, zamsz, szary, burberry. 230 zł, Andora, eobuwie.pl

REKLAMA

„Nerki” na pas lub na ramię to hit tego sezonu.

ODZIEŻ CIĄŻOWA KOLEKCJA JESIEŃ – ZIMA 2020 DOSTĘPNA W SKLEPACH Z ODZIEŻĄ CIĄŻOWĄ

Torebka „nerka”. Ma kieszeń na suwak oraz mocny, regulowany pas z plastikowym zatrzaskiem. 159 zł, By Insomnia, byinsomnia.com

Pierścionek, 79 zł, Lejdi, lejdi.pl

Sukienka ciążowa w energetycznym kolorze. Model 4164. 154 zł, Branco, branco.pl/sklep

Pasek, 89 zł, Missu Design, missu-design.com Ażurowy, niezwykle lekki sweter damski. Dostępny w 4 wersjach kolorystycznych: żółty, beżowy, błękitny i ecru, Makadamia, makadamia.pl

BRANCO

Sklep firmowy: ul. Rzemieślnicza 13, 97-400 Bełchatów,

kom.: 509-446-907, 601-800-055 e-mail: kontakt@branco.pl

www.branco.pl

CHROMA STOCK

STREFA MAMY

Czym różni się

połóg po cięciu cesarskim od tego po porodzie naturalnym? Janina Frączek

laureatka 7. edycji konkursu „Położna na medal”

www.dobra-mama.pl

Zmiany, jakie zachodzą w organizmie kobiety po porodzie naturalnym, różnią się od zmian po cesarskim cięciu. Trzeba powiedzieć otwarcie, że cięcie cesarskie to przecież poważna operacja. I co zupełnie naturalne, pozostawia ona w organizmie kobiety więcej śladów niż poród naturalny.

REKLAMA

o pierwsze, cięcie cesarskie wiąże się z podaniem znieczulenia, dlatego w zależności od rodzaju znieczulenia kobieta może odczuwać związany z tym dyskomfort, na przy-

kład: nudności, wymioty, bóle głowy i oczywiście ból wokół rany pooperacyjnej. Trzeba też wiedzieć, że sam proces obkurczania się macicy po cięciu cesarskim może trwać nieco dłużej niż po porodzie siłami natury.

Po cięciu cesarskim uruchomienie kobiety następuje najczęściej po około 8 godzinach, kiedy przestaje działać znieczulenie. Pierwsze wstawanie z łóżka Ważne, żeby bezpośrednio po porodzie naturalnym kobieta mogła kilka godzin odpocząć. Jeżeli więc poród przebiegał fizjologicznie i nie było żadnych powikłań, to optymalny czas na odpoczynek trwa od 4 do 6 godzin po porodzie. Szybkie uruchomienie po porodzie sprzyja prawidłowemu przepływowi krwi, zapobiega zakrzepom, przyśpiesza proces obkurczania mięśnia macicy oraz ogólnie bardzo korzystnie wpływa na zdrowie kobiety. Po cięciu cesarskim uruchomienie kobiety następuje najczęściej po około 8 godzinach, kiedy przestaje działać znieczulenie. Powrót do formy i lepszego samopoczucia w dużej mierze zależy od tego, jak szybko kobieta po cięciu zacznie wstawać. Im szybciej zacznie chodzić, tym szybciej zmiany w organizmie zaczną się cofać.

Powrót do formy i lepszego samopoczucia w dużej mierze zależy od tego, jak szybko kobieta po cięciu zacznie wstawać.

NA BÓL I GORĄCZKĘ Czopki to idealny sposób na ból i gorączkę, do stosowania podczas przeziębienia, bolesnego ząbkowania oraz po szczepieniach. Wygodna forma podania dla niemowląt nie wywołuje podrażnienia przewodu pokarmowego. Paracetamol 50 mg czopki dla niemowląt, ok. 6,70 zł Farmina Sp. z o.o., farmina.pl Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

STREFA MAMY

Gojenie się rany Po porodzie naturalnym, kiedy krocze było nacięte, należy o nie odpowiednio dbać. Podstawą jest utrzymanie prawidłowej higieny. Zaleca się, żeby w pierwszych dniach brać kąpiel pod prysznicem. Dodatkowo, proces gojenia przyśpiesza wietrzenie oraz stosowanie na ranę krocza specjalnych preparatów. Z kolei rana po cięciu cesarskim jest zwykle przez dłuższy czas bardziej bolesna. W pierwszych dobach bywa zaklejona opatrunkiem. Po ściągnięciu opatrunku można już ją normalnie myć, wietrzyć oraz przemywać preparatami przyspieszający-

Współżycie po cięciu cesarskim ma tę przewagę, że w czasie operacji nie została naruszona pochwa ani nie zostały rozciągnięte mięśnie krocza.

CHROMA STOCK

mi prawidłowe gojenie.

czania macicy, a tym samym przy-

stała naruszona pochwa ani nie zo-

śpiesza powrót do stanu sprzed ciąży.

stały rozciągnięte mięśnie krocza.

O pierwszym wstaniu z łóżka po cię-

Kobieta nie ma też dyskomfortu

Aktywność fizyczna

ciu cesarskim decyduje personel szpi-

spowodowanego bliznami po szyciu

Po porodzie siłami natury już w tym

tala. W zależności od szpitali, kobiety

pochwy i krocza.

samym dniu warto rozpocząć pierw-

uruchamiane są już 6 do 8 godzin od

sze ćwiczenia. Można zacząć od tych

cięcia cesarskiego.

najprostszych, poprawiających krą-

Należy też pamiętać, że przez dwa,

żenie. Ważne jest również ćwiczenie

trzy miesiące od zabiegu cięcia cesar-

mięśni dna miednicy, które po po-

skiego należy unikać zbyt intensyw-

rodzie są osłabione. Dlaczego to tak

nych ćwiczeń.

istotne? Bo niewzmocnione w póź-

Należy też pamiętać, że przez dwa, trzy miesiące od zabiegu cięcia cesarskiego należy unikać zbyt intensywnych ćwiczeń.

niejszym czasie powodują obniżenie

Współżycie po porodzie

ścian pochwy, nietrzymanie moczu,

W zależności od samopoczucia kobiety

a także problemy natury seksualnej,

i po upewnieniu się, że połóg przebiegł

Planowanie kolejnej ciąży

na przykład zmniejszając satysfak-

prawidłowo, zniknęły odchody poło-

Zgodnie z zaleceniami, kolejne de-

cję w czasie stosunku. Intensywniejsze

gowe, rana krocza się zagoiła prawidło-

cyzje prokreacyjne powinny nastę-

ćwiczenia po porodzie naturalnym

wo, czyli po około 6 tygodniach od po-

pować po całkowitym – i co nie-

można rozpocząć dopiero po zakoń-

rodu naturalnego można odbyć pierw-

zmiernie ważne – prawidłowym

czeniu połogu, czyli po około

szy stosunek płciowy. To, co wielokrot-

zregenerowaniu się organizmu. Po

6 tygodniach.

nie podkreślam, to że do współżycia

porodzie fizjologicznym okres ten

Po cięciu cesarskim regeneracja cia-

kobieta musi być gotowa nie tylko fi-

wynosi około 1 roku. Jeżeli karmi

ła wymaga trochę więcej czasu. Cię-

zycznie, ale także psychicznie.

się piersią, to wskazane jest odcze-

cie cesarskie w porównaniu do poro-

Po cięciu cesarskim współżycie rów-

kanie jeszcze kilka miesięcy po za-

du bardziej osłabia organizm, jest też

nież można rozpocząć po okresie po-

kończeniu laktacji.

bardziej bolesne, dlatego powrót do

łogu. Pamiętać należy tylko, żeby rana

Po cięciu cesarskim okres ten powi-

sił jest dłuższy niż po porodzie natu-

po operacji była wygojona i aby pod-

nien być nieco dłuższy i powinien

ralnym. Jak najszybsze podjęcie ćwi-

czas stosunku unikać ucisku na ranę.

trwać między rokiem a dwoma. To

czeń, aktywność fizyczna jest bar-

Współżycie po cięciu cesarskim ma tę

dlatego, że blizna po cięciu musi

dzo ważna w procesie gojenia, obkur-

przewagę, że w czasie operacji nie zo-

być naprawdę dobrze zagojona.

www.dobra-mama.pl

STREFA DZIECKA

Kolka u dzieci

Nie wpadaj w panikę!

o pierwsze, drodzy rodzice, kolka to nie choroba. Jest jedynie dolegliwością i zawsze mija. Dotyka większość niemowląt bez względu

na płeć czy sposób karmienia. Kiedy twoje dziecko dotychczas zachowywało się spokojnie, było aktywne, chętnie ssało i dobrze spało, a teraz nagle zaczyna płakać bez możliwości uspokojenia, może to oznaczać, że właśnie zaczęła się kolka niemowlęca. Najczęściej pojawia się około trzeciego tygodnia życia, trwa od kilku minut nawet do kilku godzin i ustępuje, zanim dziecko ukończy czwarty miesiąc życia. Najsilniejsze objawy kolki pojawiają się między szóstym a ósmym tygodniem życia. Do najczęstszych objawów kolki, poza napadowym i trudnym do ukojenia płaczem, należą: podkurczanie nóżek, prężenie całego ciałka i napinanie brzuszka.

Anna Przechodzka

położna, Bezpłatna Bajkowa Szkoła Rodzenia – Centrum Medyczne CMP, bajkowa-szkola-rodzenia.cmp.med.pl

CHROMA STOCK

Kolka niemowlęca… Kiedy tylko wypowiadam to słowo na zajęciach szkoły rodzenia, widzę strach w oczach przyszłych rodziców. Często sama myśl o ewentualnym pojawieniu się kolki u dziecka rodzi lęk i obawy, czy będą w stanie pomóc maleństwu. Co więc z tą kolką? Czy trzeba o niej myśleć i wpadać w panikę?

www.dobra-mama.pl

też chce ssać bez przerwy. W takiej sytuacji należy jednak skonsultować się z pediatrą, aby wykluczył inne możliwe przyczyny stanu dziecka. Co za tym stoi? Przyczyny kolki nie są do końca znane. Czynnikami odpowiedzialnymi za zachowanie dziecka mogą być: niedojrzałość przewodu pokarmowego oraz związana z tym zła praca jelit, nietolerancja mleka krowiego lub sojowego, efekt spożywania przez mamę niektórych pokarmów, niedojrzałość systemu nerwowego czy problemy spowodowane łykaniem powietrza podczas jedzenia. Jedną z teorii dotyczącą etiologii kolek jest ta dotycząca niedojrzałości układu pokarmowego niemowląt. Jest to zazwyczaj przejściowa niedojrzałość nabłonka jelitowego, w którym jest za mało enzymu laktaza. Szczególnie nasilony niedobór laktazy obserwuje się oczywiście u wcześniaków, jednak u dzieci urodzonych o czasie także może on stanowić czasowy problem. Sposobem radzenia sobie z niedoborem laktazy jest podawanie jej do posiłków. Taki enzym w kroplach jest dostępny w aptekach. Preparaty laktazy można bezpiecznie stosować nawet kilka miesięcy, musi się to jednak odbywać pod kontrolą lekarza. Jeżeli laktaza nie będzie już potrzebna, odstawianie enzymu musi być procesem stopniowym. Sposób na kolkę Mamusie i tatusiowie, pamiętajcie, że wasz stan emocjonalny, napięcie i stres może wywoływać objawy kolki u niemowlęcia. Możecie zapobiegać kolce poprzez czynności wykonywane także w czasie karmienia. Ważne, aby dziecko dobrze przysysało się do piersi i nie łykało powietrza. Mamo, pamiętaj, aby twoja dieta była pełnowartościowa i niepowodująca wzdęć. Kiedy dziecko jest rozkrzyczane, nie przystawiaj go do piersi, aż się nie uspokoi. Natomiast podczas karmienia butelką smoczek musi być dostosowany do wieku dziecka oraz często wymieniany na nowy. Po karmieniu ważną czynnością jest unoszenie dziecka pionowo, aby odbiło połknięte powietrze. Wasze dziecko czuje się bezpiecznie, kiedy stwarzacie mu warunki z życia płodowego. Chcąc odwołać się do wspomnień dziecka i ukoić złe emocje, należy owijać je w kocyk bądź pieluszkę z rączkami zgiętymi i przytulonymi do klatki piersiowej. W czasie ciąży dziecko „otulane” było przez płyn owodniowy. Delikatne masowanie brzuszka okrężnymi ruchami, ciepłe okłady bądź ewentualnie kąpiel również mogą ulżyć dziecku w czasie występowania objawów. Układając malucha na brzuszku, możesz pomasować plecki w celu usprawnienia pracy jelit i wydalenia gazów. Kołysanie na rękach również może wywołać u dziecka poczucie bezpieczeństwa, ponieważ podobnie czuło się w łonie mamy. Ruchy powinny być szybkie i o małym wychyleniu. Monotonne szumy również mogą pomóc twojemu dziecku. Dla niektórych rodziców suszarka bądź odkurzacz są wybawieniem, bo maluch, będąc w brzuchu mamy, słyszał szum płynącej krwi i wód płodowych.

REKLAMA

Dziecko jest niespokojne i może nie chcieć ssać piersi lub

CHROMA STOCK

STREFA DZIECKA

Szkoła przewijania dr n. med. Katarzyna Siewierska–Wasilewska specjalista immunolog, mikrobiolog kliniczny, szkolarodzenia.ips.pl

Jedną z podstawowych czynności wykonywanych wiele razy w ciągu doby jest przewijanie noworodka. W pierwszych dniach wszystko leci z rąk, boisz się dotknąć swojego maluszka, aby nie zrobić mu krzywdy. Z czasem nabierzesz wprawy, a my Ci w tym pomożemy.

odpowiednie Miejsce

zowe wykonane są z materiałów przyja-

twość i wygoda w użyciu, jak pieluchy jed-

Aby czynność ta przebiegała sprawnie,

znych dla skóry dziecka.

norazowe. Można podzielić je na trzy kategorie: pieluchy z kieszonką, formowa-

proponuję stworzyć kącik do przewijania. Najlepiej do tego celu nadaje się ma-

tetrowa alternatywa

ne i składane. Pieluszka z kieszenią skła-

teracyk umieszczony na stelażu lub poło-

Pieluszki z materiału stosowane są naj-

da się z dwóch warstw, wewnętrznej uszy-

żony na szafce, na takiej wysokości, która

częściej wtedy, kiedy dziecko jest uczu-

tej z mikropolaru, który odprowadza wil-

jest dopasowana do wzrostu mamy. W za-

lone na pieluchy jednorazowe albo ze

goć do wkładki, dzięki czemu skóra dziec-

sięgu ręki powinny znajdować się pielu-

względów ekologicznych. Pieluchy te-

ka pozostaje sucha, oraz zewnętrznej

chy, śpiochy, przybory toaletowe (misecz-

trowe są miękkie i szybko schną. Tetra

uszytej z oddychającego poliestru, który

ka z wodą i waciki lub chusteczki nasączo-

szczególnie nadaje się na pieluchy dla

chroni ubranko przed zamoczeniem. Po-

ne płynem albo oliwką, kremy ochronne,

noworodków i niemowląt. Pieluchy fla-

między warstwy, do kieszonki wsuwamy

oliwka bądź talk).

nelowe mogą wchłaniać więcej wilgo-

wkładkę chłonną: z mikrowłókna, baweł-

ci, dlatego stosuje się je u starszych dzie-

ny, bambusa czy konopi. Zwykle pielusz-

pieluchy, pieluszki...

ci, głównie podczas snu. Nawet jeże-

ka sprzedawana jest w komplecie z wkład-

Do przewijania możemy stosować zarów-

li mama stosuje tylko pieluchy jednora-

ką. Zaletą pieluszek z kieszenią jest bardzo

no pieluchy jednorazowe, jak i tetrowe lub

zowe, powinna zaopatrzyć się przynaj-

szybki czas schnięcia (oddzielnie suszy-

flanelowe. Większość matek stosuje pie-

mniej w jedną paczkę pieluch tetrowych

my pieluszkę i wkładkę), możliwość stoso-

luszki jednorazowe, zwłaszcza sprawdza-

lub flanelowych, służących np. jako pod-

wania różnych wkładek i tym samym re-

jące się podczas spacerów lub snu. Dla naj-

kład do położenia na przewijak np. w hi-

gulacji chłonności oraz łatwość zastosowa-

młodszych pociech, mających jeszcze ki-

permarkecie, u lekarza bądź u znajo-

nia. Druga kategoria to pieluszki formo-

kut pępowinowy, dostępne są na rynku

mych w razie konieczności przewijania.

wane, wykonane z bawełny, bambusa, ko-

pieluszki mające odpowiednie półokrą-

Wówczas skóra dziecka zawsze ma kon-

nopi, mikrowłókna i innych mieszanek.

głe wycięcie w pasie. Pieluszka jednora-

takt z własnym środowiskiem.

Na pieluszkę należy założyć otulacz, który ochroni ubranko przed zamoczeniem.

zowa przypomina majteczki dopasowane

rozmiarem do wielkości dziecka. Pielusz-

maluch EKO

Trzecia kategoria to pieluszki składane.

ki mają dwie warstwy – środkową, pochła-

Dla rodziców propagujących ekologicz-

Są to wielowarstwowe pieluszki z natural-

niającą wilgoć i zewnętrzną nieprzepusz-

ny tryb życia na naszym rynku dostęp-

nych tkanin (tetra, flanela, frotté), które

czalną, dodatkowo mają rzepy po bokach,

ne są ekopieluchy. Cechuje je możliwość

pozwalają skórze dziecka oddychać.

służące do zapinania. Pieluchy jednora-

wielokrotnego wykorzystania oraz ła-

www.dobra-mama.pl

REKLAMA

czas na przewijanie Obecnie nie dobieramy pieluszek do płci, jednak chłopca i dziewczynkę należy przewijać w różny sposób. Nie podnoś dziecka za nóżki, wsuń dłoń pod pupę i lekko unieś. Zmieniając każdą pieluchę, nie zdejmuj jej od razu, bo w tym momencie dzieci często zaczynają siusiać. Rozwiń pieluchę, rozchyl nóżki dziecka. Czystym rogiem pieluchy lub chusteczką wytrzyj pupę. Jeśli musisz oczyścić pupę z resztek kału, uchwyć malca za uda i delikatnie przygnij je do brzuszka. Kładąc dziecko na boku, łatwo oczyścisz zabrudzone okolice pleców i kości ogonowej. Zwiń brudną pieluchę i ją wyrzuć. Kolejną chusteczką umyj dokładnie pośladki i pachwiny dziecka, zawsze wycierając od przodu do tyłu. Robiąc to odwrotnie, możesz wywołać zakażenie układu moczowego. U chłopców zwróć uwagę na okolice wokół worka mosznowego i pod penisem, bo w tych miejscach często gromadzą się zanieczyszczenia. Nie ściągaj napletka, jedynie delikatnie odsłoń ujście cewki moczowej i przemyj wilgotną chusteczką. U dziewczynek nie oczyszczaj warg sromowych, a jeśli się tam coś dostało, to jedynie usuń delikatnie resztki. Jeśli pupa dziecka jest już dokładnie oczyszczona, należy ją osuszyć. Pośladki, pachwiny i inne fałdy skóry posmaruj kremem ochronnym lub oliwką. Plecy i brzuszek możesz posypać talkiem. Unosząc lewą ręką pupę dziecka, prawą podłóż pieluszkę. Górna część pieluszki powinna znajdować się powyżej pępka. Między rozłożonymi nóżkami podnieś przednią część pieluszki, upewnij się, że jest dobrze rozłożona, a następnie zapnij ją samoprzylepnymi plastrami, uważając, aby nie zabrudzić kremem taśmy klejącej. Pamiętaj także, aby taśmy samoprzylepne nie przykleiły się do skóry niemowlęcia. Pieluszka nie powinna być zbyt luźna ani zbyt obcisła.

oczyszcza i nawilża Delikatnie oczyszcza i nawilża skórę, nie wywołując podrażnień. Zaspokaja potrzeby delikatnej skóry Twojego maleństwa, tworząc na powierzchni skóry powłokę chroniącą przed utratą wody. Wskazany do kąpieli dla niemowląt do codziennej pielęgnacji delikatnej skóry niemowląt, wymagającej szczególnej troski. Odpowiedni również dla skóry podrażnionej i atopowej. Mediderm BABY olejek do kąpieli dla niemowląt. Ok. 25 zł/250 ml Farmina sp. z o.o., medidermbaby.pl

PIELĘGNUJE Jednocześnie nawilża, natłuszcza i chroni skórę. Szybko się wchłania, nie pozostawiając lepkiej warstwy. Może być stosowany na całe ciało. Mediderm BABY krem pielęgnacyjny dla niemowląt., Ok. 14 zł/100 g, Farmina Sp. z o.o., farmina.pl

Lecznicze globulki Świetnie sprawdza się przy podrażnieniach, otarciach, dyskomforcie i stanach zapalnych dróg rodnych. Zawarty w globulkach Vagical wyciąg z nagietka lekarskiego działa przeciwzapalnie, ogranicza upławy, wspomaga gojenie i proces regeneracji. Vagical działa ściśle w miejscu podania. Vagical globulki, 18 zł, FARMINA Sp. z o.o., vagical.pl Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

STREFA DZIECKA

Wcześniaki Każdego roku przedwcześnie rodzi się około 24 000 dzieci, co stanowi około 6–7% ogółu żywych urodzeń. Dla rodziców pierwsze chwile z takim maluszkiem często są bardzo trudne. Fundacja Wcześniak od lat pomaga rodzicom wcześniaków, przekazując im bezpłatny „Niezbędnik rodzica wcześniaka”. Od niedawna informacje o wcześniactwie prezentuje też w programie „Pośpiesznym na świat”. Jakie dziecko

łem Intensywnej Opieki Neonatologicz-

bezpieczne dla wcześniaków i na pewno

jest wcześniakiem?

nej). Długość pobytu w szpitalu zależy

pozwalają rodzicom odpocząć, zwłaszcza

Noworodek nazywany jest wcześniakiem,

od lekarza prowadzącego, który podej-

w nocy, od ciągłego czuwania nad ich ma-

gdy przychodzi na świat przed ukończe-

muje decyzję, mając na uwadze rozwój

leństwem. Kolejnym sprzętem niezbęd-

niem 36. tygodnia ciąży. Normalnie roz-

i stan dziecka. Według niepisanej zasady

nym przy opiece nad wcześniakiem są lak-

wijający się płód osiąga dojrzałość mię-

aby wyjść z dzieckiem ze szpitala, musi

tatory. Wiadomo, że tak samo jak niedoj-

dzy 38. a 42. tygodniem ciąży. Zdrowy no-

ono samo oddychać i ssać, a jego masa

rzały jest organizm dziecka, tak samo nie-

worodek, urodzony o czasie, waży śred-

powinna przekraczać 2 kg.

dojrzały jest organizm mamy. W chwili przedwczesnego porodu nie można liczyć,

nio 3500 g i ma 50 cm długości. Natomiast wcześniak, urodzony przed końcem

Budowanie więzi

że laktacja pojawi się naturalnie. Można ją

36. tygodnia ciąży, może ważyć mniej niż

W wyniku długotrwałego przebywa-

jednak wywołać, aby po pierwsze dostar-

2500 g i o takim dziecku mówimy, że ma

nia w inkubatorze zaburzona zostaje

czać dziecku najlepiej przyswajalnego po-

niską masę urodzeniową, lub nawet po-

u wcześniaków więź emocjonalna z mat-

karmu, jakim jest mleko mamy, a po dru-

niżej 1500 g i wtedy mówimy, że jest to

ką. Dlatego istotne jest stworzenie wa-

gie zachować laktację do czasu, aż dziecko

wcześniak ze skrajnie niską masą urodze-

runków sprzyjających odbudowaniu

nabierze sił i nauczy się trudnej sztuki, jaką

niową.

poczucia bezpieczeństwa dziecka oraz

jest koordynacja ssania, połykania i oddy-

komfortu psychicznego matki. Jedną

chania.

Długa droga do dojrzałości

z takich metod jest kangurowanie, czy-

Wcześniaki różnią się od noworodków

li zapewnienie kontaktu skóra do skóry

Sztuka karmienia

urodzonych o czasie nie tylko wyglądem

dziecka i mamy lub taty. Kangurowanie

Na ogół jest tak, że im młodsze jest dziec-

zewnętrznym (cienką, przezroczystą skó-

pomaga w utrzymywaniu odpowiedniej

ko, tym więcej przechodzi etapów kar-

rą, brakiem tkanki podskórnej lub słabo

temperatury ciała wcześniaka, wspoma-

mienia. Najmłodsze z wcześniaków, czyli

rozwiniętą tkanką), ale przede wszystkim

ga karmienie piersią i budowanie wię-

dzieci urodzone przed 28. tygodniem cią-

zaburzeniami czynnościowymi – niedoj-

zi emocjonalnej. Mama bardzo szyb-

ży, są zazwyczaj podłączone do respirato-

rzałym układem oddechowym i immu-

ko „uczy się” swojego dziecka, jego odru-

ra i karmione dożylnie (pozajelitowo). Na-

nologicznym, kruchością naczyń krwio-

chów i sygnałów.

tomiast wcześniaki urodzone po 28. tygodniu ciąży, które nie są podłączone do re-

nośnych oraz ogólną niedojrzałością po-

szczególnych organów. Tuż po urodzeniu

Niezbędne pomoce

spiratora, są na ogół początkowo karmio-

umieszczane są w inkubatorach, które po-

Już po wyjściu ze szpitala rodzice powin-

ne sondą i dodatkowo odżywiane poza-

magają im utrzymać właściwą temperatu-

ni zaopatrzyć się w kilka sprzętów, które

jelitowo (kroplówką). Dzieje się tak dlate-

rę ciała i podtrzymują podstawowe funk-

są niezbędne przy opiece nad wcześnia-

go, że dopiero w 32. tygodniu ciąży wy-

cje życiowe.

kiem. Do takich urządzeń należy z pew-

kształca się u dziecka odruch ssania. Bez

nością monitor oddechu, który kontro-

tego odruchu nie jest możliwe wcześniej-

Szpital pierwszym domem

luje prawidłowe oddychanie dziecka. Je-

sze rozpoczęcie karmienia piersią lub bu-

Większość rodziców wcześniaków musi

żeli oddech zaniknie na ponad 20 s, uru-

telką. Pokarm stanowi mleko matki bądź

pogodzić się z faktem, iż ich dzieci prze-

chamia się alarm dźwiękowy, pozwala-

specjalna sztuczna mieszanka przeznaczo-

bywają na Oddziale Wcześniaków i Patolo-

jąc rodzicom na szybką reakcję i wybu-

na dla wcześniaków. Karmienie sondą jest

gii Noworodka (nazywanym także oddzia-

dzenie dziecka. Monitory są całkowicie

zazwyczaj pierwszym etapem karmienia

www.dobra-mama.pl

PIXABAY

Sprawa wielkiej wagi

wcześniaka. Najlepszym pokarmem jest

Stała kontrola

oczywiście pokarm mamy. Ilości pokar-

Nie wszystkie wcześniaki wymagają re-

mu, które początkowo podaje się dziec-

habilitacji, jednak każdy z nich powinien

ku, są niewielkie, ok. 2, 3, 5 ml co dwie

być pod stałą opieką neurologa dzie-

– trzy godziny. Jednak pierwsze mleko

cięcego. Bardzo często dzieci urodzo-

matki (siara), tak samo jak w przypad-

ne przedwcześnie wymagają indywidu-

ku dzieci urodzonych o czasie, dzięki

alnie dobranej formy pielęgnacji, któ-

swoim niezastąpionym właściwościom

rą pod nadzorem fizjoterapeuty rodzice

Przyczyny przedwczesnych porodów

chroni wcześniaka przed infekcja-

muszą opanować. Sposób, w jaki dziecko

można podzielić na zależne i niezależne

mi i wzmacnia jego organizm. Ponad-

będzie podnoszone, przewijane, kąpane,

od stylu życia ciężarnej.

to jest łatwostrawne, co dla wcześniaków

noszone, będzie miał decydujący wpływ

jest również niezwykle ważne. Nagro-

na jego dalszy rozwój.

dą dla każdej mamy będzie z pewnością fakt, że po pierwszym etapie rozłą-

dr Magdalena Sadecka-Makaruk, sekretarz Fundacji Wcześniak Rodzice-Rodzicom

Dlaczego maluch rodzi się za wcześnie? Główne czynniki, na które kobieta ma wpływ, to: •

uciążliwość pracy,

•

stres,

•

nadmierny wysiłek fizyczny,

mienie piersią.

•

wiek mamy poniżej 17. lub powyżej

Szczególna troska

•

nadużywanie używek,

W codziennej pielęgnacji wcześniaka na-

•

znaczna nadwaga ciężarnej,

leży zadbać o unikanie kontaktu z draż-

•

złe odżywianie,

niącymi substancjami, takimi jak deter-

•

zła higiena osobista.

ki z dzieckiem uda jej się zachować naturalną więź, jaką jest z pewnością kar-

35. roku życia,

genty czy mydła (lub czynnikami znajdującymi się w środowisku zewnętrznym). Bardzo ważne jest chronienie wcześniaków przed infekcjami, gdyż ze względu na obniżoną odporność są one szczególnie narażone na zachorowanie.

Bepanthen Baby. Przy codziennej pielęgnacji dziecka warto sięgać po sprawdzone produkty. Bepanthen Baby wspiera pielęgnację skóry niemowląt i chroni przed odparzeniami pieluszkowymi. Dzięki lekkiej konsystencji, Bepanthen Baby pielęgnuje skórę, pozwalając jej jednocześnie oddychać. Specjalna formuła chroni skórę niemowląt od pierwszych dni życia. L.PL.MKT.10.2020.7793. BEPANTHEN, bepanthen.pl

Czynniki, na które mama nie ma wpływu, to m.in.: •

zakażenia,

•

wady budowy narządów rodnych,

•

choroby przebyte przez ciężarną. REKLAMA

CHROMA STOCK

STREFA DZIECKA

Nie trać nadziei!

Karmienie piersią wcześniaka jest możliwe! Wszyscy wiemy jak istotne dla rozwinięcia i utrzymania laktacji jest szybkie przystawienie noworodka do piersi, najlepiej w ciągu pierwszych godzin po porodzie. A co zrobić gdy rodzi się maluszka w 24. tygodniu ciąży, gdy przez pierwsze tygodnie nie ma w ogóle mowy o dotknięciu dziecka? Gdy lekarze są do bólu oszczędni w dobrych rokowaniach co do stanu zdrowia, ba, życia maluszka?

estem mamą takiego skrajnego

dziecko. Zamykałam oczy i wyobraża-

5, 3 dla rozkręcenia laktacji. Ten system

wcześniaka i udowodniłam, że na-

łam sobie, że to on ssie. Było dla mnie

odciągania pokarmu stosowałam co 3

wet takie maluszki można karmić

ogromnie istotne, by ściągać mleko dla

godziny w dzień i co 4 w nocy. W szpi-

naturalnie.

synka, bo czułam, że choć w ten spo-

talnym pokoju matek jako jedyna wy-

sób coś dla niego robię, pomagam mu

lewałam mleko bo synek nie mógł od

w tej walce.

razu go dostawać. Po trzech tygodniach

W wielkim dołku psychicznym, ponad

przyszła pierwsza nagroda, Max dostał

dobę od porodu zaczęłam ściągać po-

karm laktatorem. Oddzielona od syn-

Początkowo nie leciało nic. Potem cie-

1 ml mleka dożołądkowo, poprzez son-

ka, układałam sobie poduszkę na ra-

szyłam się z pierwszej kropli. Potem

dę, które pięknie strawił (wtedy ściąga-

mieniu, na niej kładłam jego zdjęcie

z 6 ml. Przez pierwsze dni ściągałam

łam już stabilnie ok 40 ml łącznie z obu

i w ogromnym bólu starałam się na-

właśnie 6-10 ml. Dużo czytałam o kar-

piersi, nie rozkręcając laktacji mocniej).

stroić psychicznie tak, jakbym karmiła

mieniu. Zaczęłam stosować metodę 7,

I wtedy, z tej euforii przyszedł pierwszy

www.dobra-mama.pl

Motywowałam inne mamy, które też

częłam karmić piersią i dopie-

dzięki mojemu samozaparciu stara-

ro wtedy Max załapał butelkę. Le-

ły się z powodzeniem utrzymać lakta-

karze byli w bardzo pozytywnym

cję, bo sama na początku usłyszałam

szoku, a pielęgniarki mówiły, że

od niemającej nic złego na myśli kole-

to się właściwie nie zdarza.

żanki, że nie uda się utrzymać laktacji,

Na fali mojego przystawienia,

bo to za duży stres, zbyt trudno itd.

karmić zaczęły trzy inne koleżanki, w tym dwie mamy skrajnych

Nie pomyślałam nawet o przystawieniu go do piersi, skoro nie umiał skoordynować oddychania z piciem. Myślałam, że będzie pić moje mleko, ale z butli. Wiedziałam, że bardzo tego chcę. W końcu Max dorósł do prób butelkowych (najpierw uczy się skrajniaki butli). Miał z nią jednak spore problemy. Nie potrafił skoordynować ssania, połykania i oddychania (tak, tak bo piszemy o naszej laktacji, a dla dzieci ssanie to też spory wysyłek i ogromna umiejętność). Wpadał w bezdechy, miał spadki saturacji (poziom tlenu we krwi). Marzyłam, by w końcu nauczył się butli, był to bardzo istotny element, by móc pójść do domu (osiągnięcie wagi 2 kg, brak bezdechów i picie, picie, picie). Nie pomyślałam nawet o przystawieniu go do piersi, skoro nie umiał skoordynować oddychania z piciem. Myślałam, kryzys laktacyjny. Jak? Przecież ścią-

że będzie pić moje mleko, ale z butli.

gałam mleko regularnie. Wpierw my-

Wśród butlowych problemów Maxa

ślałam, że tracę pokarm, jednak sama

była także łapczywość. Położna szpi-

znalazłam informację czym jest kry-

talna zaproponowała przystawienie do

zys laktacyjny. Zaczęłam częściej ścią-

piersi. Byłam ogromnie podekscyto-

gać mleko, wróciłam do systemu 7, 5,

wana tą możliwością, ale nie wierzy-

3 i po trzech dniach wszystko wróci-

łam raczej, że się uda. Rehabilitant-

ło do normy, a po tygodniu ściągałam

ka mówiła, że Max ma słaby odruch

już 80-100 ml. Max rósł i dostawał co-

ssania. Skonsultowałam kwestię z le-

raz więcej mleka, a ja ściągałam mu je

karzem prowadzącym, który wyraził

na całą dobę, zaczęłam więc ściągać

zgodę na próbę. Poprosiłam oddziało-

120-160 ml.

wą doradczynię laktacyjną o pomoc, i w 74. dniu życia Maxa przystawiłam

Przez pierwsze dni ściągałam właśnie 6-10 ml. Dużo czytałam o karmieniu. Zaczęłam stosować metodę 7, 5, 3 dla rozkręcenia laktacji.

go do piersi, nie umiał wtedy pić z butelki, a pierś chwycił od razu i zaczął jeść! Tak, tak, nie po dwóch godzinach, dwóch dniach, a po 74 dniach!

wcześniaków. Też się im udało. Max stał się dzieckiem „piersiobutelkowym”, cały czas na moim mleku. To dopiero jest koordynacja, ściągać i karmić, ale można :)) Przez 95 dni w szpitalu Max tylko raz dostał mleko modyfikowane.

Uważam, że w powodzeniu karmienia liczy się dobre nastawienie, upór, konsekwencja, systematyczność. Gdy wróciłam do pracy, był karmiony mieszanie, nadal pił w większości moje mleko. Uważam, że w powodzeniu karmienia liczy się dobre nastawienie, upór, konsekwencja, systematyczność. Niezrażanie się niepowodzeniami! Danie sobie na te niepowodzenia zgodę i trwanie dalej w dążeniu do celu. Niesłuchanie „dobrych rad”, które nic nie dają (typu: „Dziecko karmione butlą nie chce piersi”, „Masz mało pokarmu, bo masz małe piersi”. Moje nie są duże, a karmiłam!). Niebranie cudzych doświadczeń za prawdę jedyną i absolutną, czyli swój zdrowy rozum, że komuś się nie udało nie oznacza, że nam się nie uda. Warto próbować! Jeśli nawet się nie uda, mamy świadomość, że próbowałyśmy. Nie bójmy się prosić o pomoc doradczyni laktacyjnej, ona może nam wiele pomóc. Dajmy sobie i maleństwu czas :))))

Najpiękniejsza nagroda. Po takim czasie, po nagłym wyrwaniu z błogiej ciąży, znów byliśmy tak blisko siebie! Za-

Dominika Czerniewska, mama Maxa

www.dobra-mama.pl

STREFA DZIECKA WYGODNY Komplet pościeli składający się z poszewki oraz poduszki z wypełnieniem. Wykonany jest z wysokogatunkowej bawełny posiadającej certyfikat OEKO-TEX Standard 100. Fairyland pościel 2-el. z wypełnieniem S. 189 zł, Bellamy bellamy.pl

Probiotyki Ich ważna rola

Aneta Dulewicz

Probiotyki to produkty zawierające ściśle określone, żywe drobnoustroje, które po zastosowaniu w odpowiednich ilościach wpływają na mikroflorę organizmu, wywołując korzystne działanie zdrowotne.

dietetyczka

rawidłowe i zbilansowane żywie-

Substancje te są również pomocne

flory jelitowej. Podanie probiotyku z prebio-

nie kobiet w ciąży, podczas lakta-

w uszczelnianiu bariery jelitowej po-

tykiem (tj. synbiotyku) powoduje, że bakte-

cji oraz w pierwszych dniach ży-

przez zwiększenie ilości wytwarzane-

rie probiotyczne przywracają równowagę mi-

cia dziecka odgrywa istotną rolę

go śluzu. Wspomagają i ułatwiają trawie-

kroflory jelitowej, a prebiotyk przedłuża czas

w rozwoju jego organizmu. Gwarantuje pra-

nie laktozy oraz działają na zwiększenie

ich działania i pobudza wzrost.

widłowy przyrost masy ciała, rozwój oraz

wchłaniania wapnia. Powodują nasile-

Należy zdawać sobie także sprawę z tego, że

wpływa na właściwy stan odżywienia. War-

nie syntezy takich witamin, jak B oraz K,

mleko matki pobudza wzrost i aktywność

to więc zdawać sobie sprawę, że probiotyki

a także ułatwiają wchłanianie innych wi-

bakterii, które znajdują się w jelitach, dlate-

są jednym z czynników warunkujących pra-

tamin i składników mineralnych.

go sposób karmienia niemowląt jest bardzo

widłowe funkcjonowanie organizmu w do-

Źródłem probiotyków mogą być pro-

istotny. Dzieci karmione mlekiem modyfiko-

rosłym życiu.

dukty naturalne, fermentowane, takie

wanym mają zupełnie inną florę jelitową niż

Probiotyki są dla dzieci jednymi z najważ-

jak jogurt, kefir oraz mleko modyfikowa-

te karmione piersią. W przewodzie pokarmo-

niejszych substancji, które warunkują odpo-

ne dla niemowląt, a także środki farma-

wym dzieci karmionych sztucznie flora bak-

wiednią odporność organizmu, wpływając

ceutyczne – suplementy diety lub diete-

teryjna jest zróżnicowana, jej skład zbliżony

na mikroflorę jelitową. Działanie probioty-

tyczne środki specjalnego przeznaczenia

jest do mikroflory jelitowej osób dorosłych,

ków jest charakterystyczne dla konkretnego

medycznego. Produkty lecznicze, suple-

a bakterie z rodzaju Lactobacillus zasiedlają nie

szczepu oraz ustalonej dawki. Z opracowa-

menty diety lub dietetyczne środki spe-

tylko układ pokarmowy, ale i moczowo-pł-

nych badań wnioskuje się, że najlepszą sku-

cjalnego przeznaczenia żywieniowego

ciowy. Natomiast w mikroflorze jelitowej nie-

teczność probiotyczną w leczeniu ostrej wi-

najczęściej występują w formie miesza-

mowląt karmionych piersią przeważają bak-

rusowej biegunki infekcyjnej oraz w zapo-

nek mlecznych zawierających bakterie

terie z mleka matki (Bifidobacterium), które za-

bieganiu biegunce poantybiotykowej wy-

kwasu mlekowego – saszetek, kapsułek

kwaszają środowisko, uniemożliwiając rozwój

kazują szczepy Lactobacillus rhamnosus GG

oraz kropli probiotycznych.

i osiedlanie się mikroflory patogennej. Bakte-

(LGG) oraz Saccharomyces boulardii.

Bardzo często probiotyki stosowane są

rie te są uznawane za główny czynnik zmniej-

Ich działanie opiera się na przyleganiu do

łącznie z prebiotykami, tj. takimi sub-

szający ryzyko zakażeń niemowląt karmio-

ścianek jelit i normowaniu ich mikroflory,

stancjami, które są składnikami poży-

nych naturalnie. Sugeruje się wzbogacanie

co daje ochronę przed bakteriami gnilnymi

wienia, nie podlegają trawieniu oraz wy-

mleka modyfikowanego dla niemowląt bak-

i chorobotwórczymi. Wpływają one także

biórczo pobudzają wzrost i aktywność

teriami z rodzaju Bifidobacterium, ponieważ

na pobudzenie pracy jelit, oczyszczenie ich

niektórych szczepów bakterii jelitowych,

dzięki żywieniu dzieci mlekiem z dodatkiem

z toksyn oraz produktów przemiany mate-

wpływając w ten sposób na poprawę sta-

probiotyku zmniejsza się ryzyko biegunek

rii, wspomagając tym samym wypróżnianie.

nu zdrowia. Substancje te nie są wchła-

infekcyjnych u niemowląt. Należy jednak pa-

Probiotyki stosowane podczas biegunki wy-

niane w górnym odcinku przewodu po-

miętać, że przed zastosowaniem probiotyko-

wołanej przez rotawirusy pomagają w od-

karmowego, a w jelicie grubym podle-

terapii w diecie dziecka należy najpierw skon-

budowie naturalnej flory jelitowej zarówno

gają selektywnej fermentacji, powodując

sultować się ze specjalistą w celu dobrania od-

podczas, jak i po antybiotykoterapii.

w ten sposób korzystne zmiany mikro-

powiedniej dawki i szczepu bakterii.

www.dobra-mama.pl

NIEZBĘDNIK

Kryzysowy pomocnik laktator

Dla niejednej mamy laktator jest to jeden z najbardziej potrzebnych sprzętów, który może nie tylko przynieść ulgę w czasie nawału czy zastojów pokarmu, ale też przyda się, gdy będziesz potrzebowała wyjść z domu na dłużej bez dziecka.

omoże ci też pobudzić

Pojemnik na pokarm

ność mamy, musi jedynie nałożyć

laktację, jeśli wasz malu-

Niektóre z laktatorów dostępnych na

smoczek na butelkę i podać boba-

szek będzie miał problemy

rynku można połączyć z pojemni-

sowi.

z prawidłowym ssaniem.

kiem na pokarm, w którym będzie

Aby uniknąć nerwowego przeszuki-

się go potem przechowywać. War-

Sposób czyszczenia

wania sklepowych półek, warto już

to zastanowić się też nad modelem,

W przypadku laktatora to nie-

dziś dowiedzieć się, na co zwracać

do którego pasować będzie butel-

zwykle ważna kwestia, ponieważ

uwagę przy wyborze laktatora.

ka (najlepiej tego samego producen-

niezachowanie czystości i higieny może przyczynić się do rozwo-

Części zamienne

Wszystkie części urządzenia, które mają styczność z mlekiem, powinny być łatwe do demontażu, wystarczająco duże, by bez problemu je umyć szczoteczką.

ju niebezpiecznych bakterii, które

je szybko dokupić. Renomowani pro-

ta) – to rozwiązanie niezwykle prak-

też być odporne na działanie wy-

ducenci niekiedy dołączają do swych

tyczne, pozwala uniknąć ciągłego

sokich temperatur, bo bezwzględ-

produktów zapasowe części, co jest

przelewania odciągniętego pokar-

nie trzeba je wyparzać we wrzątku

niewątpliwą ich zaletą.

mu. W takim wypadku osoba, która

lub sterylizować w urządzeniach

zostaje z maluszkiem pod nieobec-

do tego przeznaczonych.

Przed zakupem warto sprawdzić, czy w sklepach dostępne są części zamienne, które z czasem mogą się zużyć, np. osłonki, zaworki. Ich łatwa dostępność warunkuje bezproblemowe korzystanie z laktatora. Zorientuj się też, gdzie i w jakich cenach można

www.dobra-mama.pl

z laktatora bez trudu mogą przedostać się do odciągniętego pokarmu. Wszystkie części urządzenia, które mają styczność z mlekiem, powinny być łatwe do demontażu, wystarczająco duże, by bez problemu je umyć szczoteczką. Powinny

Waga

karm, np. w razie nawału.

Ciężar laktatora w znaczny sposób

Przed porodem trudno jest też do-

wpływa na łatwość jego obsługi. Mo-

brać odpowiednie urządzenie – nie

del, który dużo waży, nawet jeśli jest

wiadomo, w jakich sytuacjach bę-

najbardziej zaawansowany techno-

dzie ono wykorzystywane i jakie ce-

logicznie, będzie bardzo nieporęcz-

chy powinno mieć.

ny, niepraktyczny. Dobre urządzenie powinno być na tyle lekkie, by

Nie zwlekaj z wyborem

można je bez problemu obsługiwać

Z drugiej strony brak laktatora w sy-

jedną ręką.

tuacji kryzysowej (np. w razie nawa-

motherhood

łu czy zastoju) może okazać się duPrzemyśl zakup

żym problemem dla cierpiącej, nie-

Najlepiej byłoby kupić laktator jesz-

wprawionej mamy. Nerwowe, po-

cze przed rozwiązaniem. Jednak

chopne zakupy mogą okazać się nie-

może być to spory wydatek (szcze-

trafioną inwestycją, a nabyty w ten

gólnie jeśli myślisz o laktatorze

sposób laktator – bezużytecznym

elektrycznym), który niekoniecznie

gadżetem.

może się przydać mamie.

Sprawdź dostępność i lokalizację.

Dobrze jest przed porodem przeanalizować modele dostępne na rynku i sklepy/ apteki w najbliższej okolicy, by w razie potrzeby bez trudu kupić jeden z wcześniej wybranych.

Dobrze jest przed porodem przeanalizować modele dostępne na rynku i sklepy/apteki w najbliższej okolicy, by w razie potrzeby bez trudu kupić jeden z wcześniej wybranych. Zapytaj specjalistę W wyborze może pomóc doradca laktacyjny lub wypróbowanie laktatorów dostępnych na oddziale po-

Nie każda bowiem skazana jest na

łożniczym, na którym mama będzie

problemy laktacyjne, niektóre ko-

przebywać z maluszkiem zaraz po

biety z pomocą doradcy laktacyjne-

porodzie.

go potrafią ręcznie odciągnąć po-

Wspomagają karmienie Odciąganie pokarmu powinno jak najlepiej odwzorowywać ssanie przez dziecko, a więc mieć odpowiedni rytm i siłę.

Laktator elektryczny Compact. Laktator elektryczny z 5 trybami pracy. Lejek wykonany z miękkiego silikonu szczelnie obejmuję całą pierś, także w pozycji półleżącej. Zapewnia to większą wygodę podczas odciągania pokarmu, w szczególności kobietom po cesarskim cięciu. 379 zł, BabyOno, babyono.com

Tekst: Redakcja „Dobrej Mamy”

Laktator elektryczny Naturally Me. 2 fazy pracy laktatora naśladują 2 fazy rytmu ssania dziecka, 10 poziomów intensywności w obu fazach, ergonomiczna muszla zapewnia wygodną pozycję. 439 zł, CHICCO, chicco.pl Laktator elektryczny LAKTA ELECTRIC. Obsługuje się intuicyjnie za pomocą panelu LCD . Laktator 3 fazowy, każda z faz posiada 9 poziomów mocy. Uniwersalne zasilanie (zasilacz sieciowy, baterie, USB). Produkt polski, ATEST NIZP-PZH. Ok. 165,90 zł, SIMED PPH, simed.pl

Swing Flex™. Dwufazowy laktator elektryczny z technologią FLEX™, dzięki której odciągniesz pokarm w komfortowej dla Ciebie pozycji. Z łatwością dopasujesz go do kształtu Twoich piersi. Ma 11 różnych poziomów odciągania. Bazuje na badaniach technologii 2-Phase Expression, odwzorowującej naturalny rytm ssania niemowlęcia. 539 zł, medela, medela.pl www.dobra-mama.pl

NIEZBĘDNIK Odciąganie pokarmu początkowo może wydawać się skomplikowane, ale spokój i wiara w sukces sprawią, że łatwiej będzie go osiągnąć. Ta umiejętność jest przydatna szczególnie wtedy, kiedy mama wraca do pracy albo po prostu musi wyjść z domu. Warto wiedzieć, jak przechowywać odciągnięty pokarm i w jaki sposób podawać go później dziecku.

Przechowywanie

Pomocnicy mamy

Do laktatora ręcznego lub elektrycznego warto dokupić pojemniczki, woreczki lub butelki tej samej marki. To gwarantuje, że artykuły do karmienia będą do siebie pasować.

Chłodziarka. Idealne rozwiązanie dla aktywnych matek. Dzięki specjalnej torbie chłodzącej możesz bezpiecznie transportować do 4 butelek ściągniętego pokarmu. Izolacja wewnątrz torebki pozwoli na dłuższe przechowanie odciągniętego mleka. W zestawie 4 butelki 150 ml. 200 zł, Medela, medela.pl

Woreczki do przechowywania pokarmu są sterylne i wykonane z polietylenu przeznaczonego do kontaktu z żywnością. 36 zł/ 25 szt., lansinoh lansinoh.pl

Philips Avent Sterylizator 4 w 1 286/03. To kompaktowe urządzenie już w 6 minut wysterylizuje butelki (z szeroką i wąską szyjką), smoczki, laktator oraz akcesoria takie jak talerze, czy sztućce dla dziecka. W zestawie znajduje się kosz do zmywarki, który ułatwi wstępne mycie butelek i akcesoriów. 389 zł, Philips Avent, philips.pl

Ulga dla piersi Artykuły dla kobiet karmiących piersią zapewniają odpowiednią ochronę i pielęgnację piersi. Wkładki laktacyjne zapobiegają zabrudzeniom, absorbując nadmiar sączącego się pokarmu, a przewiewny materiał umożliwia skórze oddychanie. Anatomiczny kształt osłonek pozwala na bezbolesne karmienie, daje poczucie komfortu, a przede wszystkim chroni obolałe brodawki sutkowe. Kremy i maści łagodzące podrażnienia zawierają bezpieczne dla dziecka składniki, które nawilżają i chronią brodawkę przed czynnikami zewnętrznymi.

Biustonosz do karmienia Naturana. Model 5666. 112,90 zł, NATURANA, sklep.naturana.pl www.dobra-mama.pl

Jednorazowe wkładki laktacyjne. Pakowane pojedynczo, odpowiednie do każdego rozmiaru piersi. Ok. 16 zł/24 szt., Lansinoh, lansinoh.pl

Maltan. Maść do pielęgnacji brodawek sutkowych w okresie ciąży i karmienia piersią zapobiega stanom zapalnym piersi. 17 zł/40 g, 11 zł/10 g, miralex, karmieniepiersia.com

Torebki do przechowywania pokarmu. Jednorazowe torebki do łatwego przechowywania mleka w lodówce lub zamrażarce. 75 zł, medela, medela.pl Koszulka do porodu i karmienia piersią. Koszulka do porodu i karmienia piersią to unikalne połączenie delikatności i bezpieczeństwa. Krój ubioru zapewnia swobodę ruchów i komfort karmienia piersią. Dzięki unikalnemu rozpięciu na całej długości brzuch i piersi mamy dostępne są dla dziecka już od pierwszej chwili. 119 zł, Atelier Mody, koszulkadoporodu.pl

LINODERM® Mama krem do pielęgnacji brodawek sutkowych. 12 zł/15 ml, Ziołolek, ziololek.pl

CHROMA STOCK

Higiena noska Dorota Dąbek Położna

Pielęgnacja noska to ważny element higieny noworodka i niemowlęcia. Bobas przez pierwsze miesiące życia potrafi oddychać tylko przez nos (nie potrafi przez usta). Dlatego jego nosek musi być drożny. Zapchany utrudnia dziecku oddychanie, ssanie oraz sen. Drożny nosek naturalnie zabezpiecza organizm maluszka przed zanieczyszczeniami z powietrza. Ponadto nosek niemowlaka nawilża wdychane przez niego powietrze i je ogrzewa.

Ważna atmosfera

rek sodu (sól fizjologiczna) w ampuł-

go wydmuchiwać. Przy katarze nosek

Ważne jest też, aby pokój, w którym

kach lub roztwór wody morskiej najle-

należy oczyszczać często, aby spływa-

przebywa dziecko był odpowiednio na-

piej w kroplach lub w aerozolu. Środ-

jąca wydzielina nie spływała do gardła

wilżony - zwłaszcza w okresie grzew-

ki te nie zawierają konserwantów i nie

i ucha, ponieważ infekcja może się roz-

czym (wilgotność optymalna to ok.

powodują podrażnienia błony śluzo-

szerzyć i wywołać zapalenie ucha.

50%), a temperatura w nim nie była

wej nosa. Ich działanie polega na wspo-

Do odsysania najlepiej sprawdza się

zbyt wysoka (19 - 21°C). Pokój dziecka

maganiu mechanizmów obronnych

aspirator, ponieważ jest bezpieczniejszy

należy wietrzyć oraz nawilżać powie-

śluzówki, ułatwianiu oczyszczania jam

niż gruszka. Wystarczy włożyć końców-

trze używając nawilżaczy lub mokrych

nosa z drobnoustrojów. Sole morskie

kę aspiratora płytko w dziurki noska,

ręczników niepranych w detergentach.

z miedzią posiadają właściwości bak-

a on skutecznie i głęboko usunie zale-

teriobójcze, a z manganem - przeciw-

gającą wydzielinę. Można użyć również

Nie dopuścić do przesuszenia

alergiczne. Ponadto nie powodują po-

gruszki, ale tylko takiej z szeroką koń-

Śluzówka noska małego dziecka jest

drażnień, a także mogą być stosowane

cówką. Odsysanie gruszką jest mniej de-

bardzo delikatna i cienka oraz podat-

długotrwale.

likatne i może uszkodzić naczynia włosowate śluzówki nosa. Aspirator i gruszę

na na wysychanie i podrażnienia. Przesuszona śluzówka nosa jest podatna

Nawilżanie

można nabyć w aptece.

na infekcje bakteryjne i wirusowe, co

W okresie jesienno - zimowym ślu-

Po każdorazowym użyciu gruszki lub

może doprowadzić do jej obrzęku lub

zówki noska nawilżamy i oczyszcza-

aspiratora należy urządzenie rozebrać,

nadmiernej wydzieliny - kataru. Do

my kilka razy w ciągu dnia, szczególnie

dokładnie umyć i osuszyć. Jeśli aspirator

podrażnienia lub wysuszenia śluzówki

przed i po karmieniu oraz przed snem.

ma filtry jednorazowe, należy je wymie-

noska dochodzi najczęściej z powodu

Do każdego otworu nosowego poda-

nić po każdym użyciu. Wygodnym roz-

zbyt suchego powietrza oraz zbyt wy-

jemy 1- 2 krople soli fizjologicznej lub

wiązaniem jest aspirator, który nie wy-

sokiej temperatury otoczenia. Wskutek

roztworu wody morskiej. Dobrze jest

maga zakupu dodatkowych jednorazo-

suchego powietrza zalegająca w nosku

położyć niemowlaka na boku lub na

wych filtrów. Ważne jest też, aby aspira-

wydzielina staje się wysuszona, twarda.

brzuszku i odczekać około minuty, aby

tor nie miał zbyt skomplikowanej budo-

Często wtedy pojawia się sapka, która

zaschnięta wydzielina uległa rozmięk-

wy, żeby łatwo wyczyścić wszystkie jego

raczej nie powinna niepokoić rodziców.

czeniu. Zanieczyszczenia z noska po-

elementy.

winny wypłynąć same i można je wte-

Jeśli odsysana wydzielina jest żółta lub

Pomoc z apteki

dy usunąć gazikiem czy chusteczką hi-

zielonkawa (sygnał nadkażenia bakteryj-

W aptekach można kupić preparaty do

gieniczną.

nego), albo wystąpi gorączka, koniecznie malucha skonsultuj z lekarzem!

nawilżania i codziennej higieny nosa przeznaczone specjalnie dla niemow-

Odsysanie

Nosek można wycierać, ale tylko z ze-

ląt i małych dzieci. Charakteryzują się

Nosek należy odessać wtedy, jeśli zale-

wnątrz. Do higieny noska nie wolno

one delikatną aplikacją i łagodną daw-

ga w nim wydzielina lub pojawi się ka-

używać wacików i patyczków higienicz-

ką. Najczęściej zalecane to 0,9% chlo-

tar, ponieważ maluszek sam nie umie

nych! www.dobra-mama.pl

CHROMA STOCK

STREFA MAMY

RR,

czyli rozsądne rodzicielstwo Fakty i mity dotyczące opieki nad noworodkiem

Janina Frączek

laureatka konkursu „Położna na medal”, poloznanamedal.info

Rodzicielstwo dla każdej młodej mamy może oznaczać coś innego. Dla jednej to od samego początku długo wyczekiwane szczęście, dla innej zupełnie nowa, często nie do końca zaplanowana sytuacja, w której szybko musi się odnaleźć. Wiadomość o tym, że spodziewamy się dziecka, może w jednej chwili wywrócić nasz dotychczasowy świat do góry nogami. Na szczęście jest jeszcze 9 miesięcy ciąży. To sporo czasu na dobre przygotowanie – mentalne i fizyczne też – do tego pięknego, ale bardzo odpowiedzialnego zadania, czyli bycia rodzicem.

Czy da się dobrze przygotować

niu dzieci, narzucają „jedyne słuszne”

i mitów. Poniżej zestawienie tych naj-

do rodzicielstwa?

schematy postępowania. Dlatego bar-

bardziej popularnych i moja ocena ich

Wydawałoby się, że w czasach, kiedy

dzo ważne jest, aby każdy młody ro-

wiarygodności.

dostęp do Internetu i do ogromnej ilo-

dzic miał świadomość tego, że ani In-

ści informacji stał się wręcz powszech-

ternet, ani tym bardziej niewykwalifi-

Czkawka u maluszka – zatrzymać

ny, każda ciężarna ma szansę zapo-

kowane osoby nie będą znały lepiej po-

może ją podanie maluszkowi wody.

znać się z najważniejszymi wytycz-

trzeb malucha niż oni sami. Po porady

nymi i wskazaniami co do opieki nad

najlepiej sięgać do położnych środowi-

FAKT

maluszkiem. Często poza Internetem

skowych i pediatrów.

doradcami młodych rodziców stają się

To właśnie z powodu tak wielu róż-

także osoby trzecie. To rodzina, zna-

nych teorii w temacie opieki nad nie-

jomi, a niekiedy nawet nowo poznane

mowlakiem – bardziej i mniej spraw-

osoby, które chcąc pomóc w wychowa-

dzonych – powstało mnóstwo faktów

www.dobra-mama.pl

Czkawka bardzo często dokucza maluszkom podczas jedzenia albo gdy jest zimno. Nie należy się tym martwić i denerwować. Wystarczy przystawić dziecko do piersi lub podać trochę mleka lub wody.

Dzieci nie zawsze śpią, kiedy są zmę-

Dziecko powinno spać w swoim łó-

Długotrwałe karmienie piersią pro-

czone.

żeczku.

wadzi do zaburzeń u dzieci. Są one

FAKT

MIT

niedojrzałe emocjonalnie i zbyt

Często zmęczone dzieci bywają ma-

Dzieci potrzebują przede wszystkim

rudne, niespokojne i płaczliwe. Są ab-

bliskości mamy i taty. Dla bezpieczeń-

MIT

solutnie uzależnione od dorosłych.

stwa nie powinny pozostawać w osob-

Termin „długotrwałe karmienie” to

Dlatego niezmiernie ważne jest zaspo-

nym pokoju.

okres karmienia piersią trwający dłu-

kajanie ich podstawowych potrzeb,

Elektroniczna niania nigdy nie zastąpi

żej niż rok. Takie długie karmienie

aby mogły się one prawidłowo roz-

maluszkowi rodzica, którego on sły-

bardzo korzystnie wpływa na rozwój

wijać.

szy, czuje i potrzebuje.

dziecka, a także na zdrowie matki. Ma

To, ile śpi maluszek, zależy od jego

U niemowlaka może zmienić się ko-

waż mleko matki zawiera substancje

wieku.

lor oczu.

o działaniu immunologicznym.

MIT

FAKT

Długość snu w dużej mierze zależy od

Dzieci rodzą się zwykle z oczkami

wieku, ale jest rzeczą bardzo indywi-

w różnym odcieniu koloru niebieskie-

dualną. Jedno dziecko śpi często i dłu-

go. Z czasem jednak zmieniają one

go, a inne odwrotnie. Zapoznanie się

barwę nawet na ciemnobrązowy czy

z tematem fizjologii snu pomoże pra-

czarny. Kolor oczu jest dziedziczo-

widłowo wspierać sen dzieci.

ny po najbliższych i zależy od ilości

mocno przywiązane do matki.

ono wpływ na zdrowie dziecka, ponie-

melatoniny w tęczówce. Im jej więcej, Dziecko powinno zasypiać samo-

tym ciemniejsze są oczy. Ostateczny

dzielnie.

kolor oczu u dziecka może pojawić się

MIT

dopiero w wieku około 4–5 lat.

Na ten temat zdania są podzielone. Uważam, że dziecko powinno zasy-

Noworodka trzeba karmić regularnie.

Opisane przeze mnie fakty i mity na temat opieki nad noworodkiem i świadomego rodzicielstwa to jedynie wycinek całości tego obszernego tematu. Najważniejsze jest, abyśmy my jako rodzice podejmowali racjonalne decyzje, ufali sobie jako osobom, które najlepiej znają potrzeby swojego dziecka, i nie poddawali się presji otoczenia. Rodzicielstwo jest piękne i pełne wtedy, kiedy jest świadome, kiedy działamy zgodnie z naszymi przekonaniami i kiedy umie-

piać w najdogodniejszych, bezpiecz-

MIT

nych warunkach, gdy czuje się pew-

Najlepszym sposobem karmienia jest

to odbierać jej sobie przez ciągłe wąt-

nie w ramionach kochającej go osoby.

tzw. karmienie na żądanie. To karmie-

pliwości i domysły. Warto obserwo-

Nie może być pozostawione samo so-

nie według potrzeb dziecka. Ozna-

wać swoje dziecko, „wsłuchiwać się”

bie, ponieważ narasta u niego poziom

cza to, że dziecko dostaje pokarm

w nie i jednocześnie nie bać się prosić

stresu niekorzystnie wpływający na

mamy tak często, jak się tego domaga.

o rady osób doświadczonych i przede

jego późniejszy rozwój.

W pierwszych tygodniach życia no-

wszystkim kompetentnych do udzie-

worodek domaga się jedzenia nawet

lenia wsparcia.

my czerpać z niego radość. Nie war-

co godzinę. Z wiekiem liczba karmień zmniejsza się.

DLA WRAŻLIWEJ SKÓRY

OCZYSZCZAJĄCA kĄPIEL

Unikalne połączenie sześciu synergistycznie działających składników aktywnych neoTONE hamuje nadprodukcję melaniny i niweluje przebarwienia skórne. Krem zalecany jest dla osób z wrażliwą skórą do usuwania przebarwień, melazmy o podłożu hormonalnym (ciąża, okres menopauzy), plam polekowych, przebarwień posłonecznych oraz powstających jako wynik starzenia się skóry. Do stosowania po okresie ciąży i karmienia piersią, Isispharma neoTONE serum na noc, ISIS PHARMA isis-pharma.pl

Koncentrat do przygotowywania kąpieli stosowanych w atopowym zapaleniu skóry. Działa profilaktycznie i łagodząco. Kąpiel z dodatkiem Atopigo® oczyszcza skórę z zanieczyszczeń, które powodują nasilenie objawów AZS, a także przyczynia się do poprawy stanu skóry i jej większej odporności na zakażenia (bakteryjne, grzybicze i wirusowe). Można stosować od 3. m-ca życia. Dostępne opakowanie: 100 g lub zestaw 6 szt. po 100 g. Atopigo®, 9 zł/100 g, 47 zł/6 x 100 g, Chema-elektromet, atopigo.pl

unikatowa technologia mikroenkapsulacji Probiotyk w postaci zawiesiny doustnej, wyprodukowany przy użyciu unikatowej technologii mikroenkapsulacji. 5 kropli zawiera 1 miliard mikroenkapsulowanych żywych komórek bakterii Lactobacillus rhamnosus GG, co odpowiada 5 mld liofilizowanych bakterii. Diflos® krople, Ok. 10 zł/5 ml, SMART PHARMA SP. Z O.O. smartpharma.com.pl

www.dobra-mama.pl

CHROMA STOCK

STREFA MAMY

Mama

Mistrzyni organizacji

Troskliwie opiekuje się dziećmi, gotuje pyszne obiady, dokładnie sprząta całe mieszkanie, chodzi na długie spacery, a przy tym pamięta o rocznicach i urodzinach. Często ma czas na rozwijanie swoich pasji lub podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Taką świetnie zorganizowaną mamę możemy spotkać na każdym kroku. To prawdziwa mistrzyni świata. W każdej dziedzinie!

K 42

iedy kobieta zostaje mat-

Plan działania

spuścić z oczu ani na sekundę, bo jego

ką, uczy się nie tylko cier-

Dobra organizacja zaczyna się od pla-

kreatywność w psoceniu jest ogromna.

pliwości i troskliwości, lecz

nowania. W efekcie można wypraco-

W tym wypadku doskonałym rozwią-

także naginania czasu i do-

wać codzienne rytuały, które niezwykle

zaniem jest sprzątanie i gotowanie po-

dawania kilku dodatkowych godzin do

ułatwiają funkcjonowanie. Dzięki temu

południami, kiedy partner może zająć

każdego dnia. Potrafi robić kilka rze-

maluszek będzie jadł o stałych porach

się dzieckiem.

czy jednocześnie, a przy tym nie tracić

i spał w określonych godzinach.

Wieczór to świetna pora na zrobie-

trzeźwości umysłu. Niezwykle trudną

Noworodek śpi najdłużej w ciągu doby.

nie prania, zamówienie zakupów oraz

sztukę organizacji ma opanowaną do

Daje to możliwość ugotowania obiadu

wytarcie kurzów. W codziennych po-

perfekcji. Jak sobie z tym wszystkim ra-

czy prasowania. Są to czynności, które

rządkach zawsze może pomóc mąż

dzi? To bardzo proste, jednak wymaga

z pewnością nie obudzą dziecka. Nie-

czy chłopak. Zaoszczędzony w ten spo-

trochę czasu i pracy.

co trudniej jest z niemowlakiem, któ-

sób czas idealnie nadaje się na wspólne

ry zaczyna raczkować lub stawia pierw-

obejrzenie filmu czy przeczytanie cie-

sze kroki. Takiego szkraba nie można

kawej książki.

www.dobra-mama.pl

Utrzymanie czystości w domu przy dziecku

Natalia Bała ekspert Kärcher, karcher.pl

Pojawienie się na świecie dziecka wywraca jego rodzicom cały świat do góry nogami. Przewartościowaniu ulegają pewne sprawy. Niektóre kwestie stają się mniej ważne, a inne nagle okazują się priorytetami. Opieka nad dzieckiem wymaga opanowania do perfekcji niełatwej sztuki multitaskingu. Jeśli chodzi o kwestie utrzymania porządku w domu, to tu także zachodzą zazwyczaj zmiany. O ile pewien rozgardiasz i odrobina chaosu, tj. porozrzucane zabawki itd., stają się ich stałym towarzyszem, to już podłogi, po których raczkuje maluch, jak i kuchnia, gdzie przygotowujemy posiłki dla niego, muszą być higienicznie czyste. Jak zadbać o to szybko i osiągnąć doskonałe efekty? Cóż, warto śledzić najnowsze trendy w dziedzinie utrzymania czystości w domu. Czyszczenie parowe jest szczególnie polecane rodzicom małych dzieci. Eliminuje ono bakterie i odbywa się bez użycia detergentów mogących uczulać naszego szkraba. Czyści się samą parą wodną. Parownice dostępne są w rozmaitych wariantach, więc każdy znajdzie coś dla siebie. Można nimi czyścić nie tylko podłogi, lecz także wszelkie wodoodporne powierzchnie i przedmioty w kuchni i łazience.

ORGANIZACJA W PIGUŁCE

Dodatkowo daje mnóstwo satysfakcji.

nia swój system wartości. Może się

Młoda mama, która opiekuje się dziec-

tak zdarzyć, że będzie chciała rozpo-

kiem, a przy tym pozostaje doskona-

cząć nową pracę lub nauczyć się cze-

łą gospodynią domową, to prawdziwa

goś nowego. To czasochłonne zajęcie.

mistrzyni. Nie jest jednak odosobnionym przypadkiem. Takich kobiet jest

•

Weź kartkę i długopis.

•

Zapisz wszystkie obowiązki

mnóstwo!

Dziecko może być marudne albo budzić się co pół godziny w nocy. W takie dni nie warto się forsować i robić czegoś ponad swoje siły.

i czas, jaki zajmie ich

Nie zawsze jest różowo

wykonanie.

Dobrze dopracowany plan działa-

•

Zadania podziel na kilka dni.

nia oraz systematyczność nie zawsze

•

Wypracuj własny system

się sprawdzają. Czasami pojawiają się

działania, dostosowany do

przeciwności, których nie da się za-

W dobrze zorganizowanym domu

codziennych rytuałów.

planować. Mama również miewa słab-

znajdzie się czas i na to, aby poświę-

Kartkę powieś w widocznym

sze dni. Dziecko może być marudne

cić godzinę dziennie na doszkalanie

miejscu.

albo budzić się co pół godziny w nocy.

czy podnoszenie kwalifikacji. Dzię-

Zrealizuj zadania z listy

W takie dni nie warto się forsować i ro-

ki temu młoda mama nie poczuje się

wyznaczone na konkretny

bić czegoś ponad swoje siły. Wystar-

wypalona zawodowo. Czas dla siebie

dzień.

czy wyjść na spacer, a pranie czy mycie

to obowiązkowy punkt każdej listy

Nie bój się prosić o pomoc

okien zostawić na później. Nic się nie

codziennych zadań. Jest on gwaran-

bliskich.

stanie, jeśli te zadania zrobimy innym

cją szczęścia.

Pamiętaj o sobie i swoich

razem. Mąż z pewnością zrozumie, że

Dziecko to mały rewolucjonista. Jest

pasjach.

na stole nie ma dwudaniowego obia-

jednak jedna osoba, która potrafi

du z deserem. Wystarczą tosty, sałatka

uporządkować te diametralne zmia-

albo jajecznica.

ny, związane z urodzeniem się ma-

• •

Każdy gorszy dzień wreszcie mija.

luszka. Mama to osoba do zadań spe-

Teoria i praktyka

Zmęczona mama może skorzystać

cjalnych. Wie, w jaki sposób opie-

Samo zrobienie listy obowiązków jest

z chwili drzemki maleństwa i również

kować się maleństwem i jak podsy-

bardzo proste. Schody zaczynają się,

przespać się przez kwadrans. Warto

cać ciepło domowego ogniska. Jest le-

kiedy trzeba na niej odznaczać kolejno

również poprosić o wsparcie bliskich.

karzem, kucharzem, praczką, sprzą-

wykonane zadania. Tutaj każda mama

Babcie zawsze są chętne i gotowe do

taczką, nianią, pielęgniarką, nauczy-

będzie potrzebować sporo samoza-

pomocy.

cielką i nie tylko. Najważniejsze jednak jest to, że wszystko, co robi, robi

parcia oraz systematyczności. Małymi kroczkami można dojść do perfekcji.

Czas dla siebie

Z każdym dniem jest coraz łatwiej.

Dziecko nie zamyka żadnego roz-

Skrupulatność i realizowanie planu

działu w życiu kobiety. Jest począt-

działania znacząco ułatwia poradzenie

kiem wszystkiego. Pozwala spojrzeć na

sobie z życiową rewolucją po porodzie.

świat zupełnie inaczej. Mama zmie-

z miłością!

M. Zieleń-Puszczecka www.dobra-mama.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

PODPIS ZDJĘCIA

PA ROW NICA

Dlaczego jest najlepszym wyborem młodej mamy? Nie ma przesady w stwierdzeniu, że pojawienie się na świecie dziecka to prawdziwa rewolucja w życiu każdej młodej mamy. Przewartościowaniu ulegają wówczas pewne sprawy. To, co dawniej stanowiło priorytet, schodzi niepostrzeżenie na dalszy plan, a kwestie, które traktowałyśmy marginalnie, nabierają znaczenia. Nie inaczej wygląda sprawa, gdy chodzi o utrzymanie porządku w domu.

rozgardiaszem, leżącymi

dliwych detergentów i usuwają do

szybciej niż powierzchnia, do któ-

tu i tam zabawkami dziec-

tego 99,99% typowych bakterii spoty-

rej przylega. Ta różnica temperatur

ka oraz wszelakiego rodza-

kanych w gospodarstwie domowym,

sprawia, że cząsteczki brudu rozsze-

ju licznymi przedmiota-

a także koronawirusa i innych nieod-

rzają się mocniej niż powierzchnia,

mi, które są niezbędne maluchowi, po

pornych na działanie temperatury wi-

a to powoduje niemal samoczynne

prostu trzeba się pogodzić. Umówmy

rusów.

odspajanie się brudu. Co ważne, badania naukowe zlecone przez firmę

się, domy, w których jest mały szkrab,

idealnie mogą wyglądać jedynie na

Para buch! Dysza w ruch!

Kärcher potwierdziły skuteczność

Instagramie. Jednak jeśli chodzi o po-

Jak działa parownica i dlaczego jest

parownic w usuwaniu bakterii naj-

ziom higieny, to nie wolno odpusz-

tak skuteczna? Cząsteczki pary wodnej

częściej spotykanych w domu. Sku-

czać. Zwłaszcza jeśli chodzi o czystość

wślizgują się pomiędzy brud a czysz-

teczność parownicy oceniono w tym

w kuchni, gdzie przygotowujesz je-

czoną powierzchnię, skutecznie go

badaniu na 99,99%. Jest to więc roz-

dzenie dla dziecka, oraz o podłogi, po

odspajając. Czyszczenie odbywa się tu

wiązanie, które eliminuje dwa za-

których, szybciej niż Ci się zdaje, ru-

bez środków chemicznych, tylko gorą-

grożenia dla zdrowia malucha: po

szy w świat, najpierw raczkując, a po-

cą parą pod ciśnieniem. Para jest jed-

pierwsze bakterie, po drugie środki

tem już chodząc, Twój mały odkryw-

nym z najbardziej higienicznych me-

czyszczące mogące wywoływać aler-

ca. Zadbać o czystość domu, w któ-

diów czyszczących – usuwa nawet naj-

gię. Parownicą wyczyścisz wszelkie

rym jest dziecko, pomoże najlepiej

trudniejsze cząstki brudu, penetrując

podłogi twarde (z wyjątkiem drewna

jedna z parownic Kärcher. Te sprytne

całą czyszczoną powierzchnię, w tym

olejowanego), armaturę kuchenną

urządzenia są polecane młodym ro-

wąskie szczeliny i pory materiału.

i łazienkową, okapy, płyty grzewcze,

dzicom przede wszystkim dlatego, że

Para opuszczająca dyszę ma tempera-

kuchenki, piekarniki, wannę, zlew,

czyszczą bez mogących uczulać, szko-

turę około 100ºC. Brud nagrzewa się

kabinę prysznicową itd.

www.dobra-mama.pl

Wybór do pary Jak wybrać odpowiednią do swoich potrzeb parownicę? Cóż, jest klika czynników, na które należy zwrócić uwagę. Po pierwsze inne urządzenie sprawdzi się w przytulnym mieszkanku, inne w kameralnym domku jednorodzinnym, a jeszcze inne w dużym, przestronnym domu. Zależność jest dość oczywista, – im większe powierzchnie będziemy czyścić, tym wyższego, a przez to mającego większy zbiornik na wodę i większą wydajność powierzchniową, modelu urządzenia potrzebujemy. Po drugie warto zastanowić się, jakie cechy urządzenia są dla nas kluczowe. W ofercie Kärcher znajdują się modele urządzeń, które mogą pracować bez przerw, gdyż można dolewać wody w dowolnym momencie. Są takie, które błyskawicznie, nawet w 30 sekund są gotowe do pracy. A od niedawna w rodzinie parownic zagościł model mopa parowego, o ciekawej pionowej konstrukcji, z którym bardzo szybko uporasz się z brudem i bakteriami na podłogach twardych.

W ofercie Kärcher znajdują się modele urządzeń, które mogą pracować bez przerw, gdyż można dolewać wody w dowolnym momencie. Jeśli jesteś miłośniczką dobrego desi-

SC 4 – moc możliwości

żone są w system łatwej wymiany ście-

gnu i nie tylko funkcjonalność urzą-

Szczególną uwagę warto zwrócić na

reczek bez kontaktu z brudem. Prak-

dzenia, lecz także jego niebanalny,

model SC4, który doskonale spraw-

tyczne schowki na urządzeniu spra-

przemyślany wygląd ma dla Ciebie

dzi na wielu różnych wodoodpornych

wiają, że przechowywanie akcesoriów

znaczenie, to także mamy coś, co Ci

powierzchniach w kuchni i łazien-

czy kabla jest łatwe, a samo urządze-

się spodoba. To model parownicy SC2

ce. Z jego pomocą wyczyścisz więc nie

nie bardzo dobrze się przechowuje.

Deluxe EasyFix wyróżniony przez ka-

tylko podłogę, ale także armaturę ku-

W rodzinie parownic Kärcher każdy

pituły takich konkursów wzorniczych,

chenną czy łazienkową, wanny, zlewy,

znajdzie coś dla siebie. Są w niej urzą-

jak – najbardziej liczący się w świe-

płytki, okapy, płytę indukcyjną etc.

dzenia od małych, bardzo kompak-

cie projektowania – konkurs Red Dot

Urządzenie ma dodatkowy zbiornik,

towych po większe, mocniejsze, z po-

czy prestiżowy IF Design. No i na ko-

dlatego można uzupełnić wodę w do-

mocą których po doposażeniu w że-

niec kwestia budżetu. Mniejsze pa-

wolnym momencie, nie czekając na

lazko możemy znacznie usprawnić

rownice, które doskonale sprawdzą

wystudzenie się bojlera. Jest to bardzo

i skrócić nielubianą czynność, jaką jest

się w mieszkaniach, można nabyć już

wygodne, gdyż można pracować bez

prasowanie.

w granicach 300 zł. Wyższe modele

robienia przerw i szybciej uporać się

kosztują odpowiednio więcej, ich cena

z porządkami, a zaoszczędzony czas

pozostaje jednak zawsze w doskona-

spędzić na zabawie z naszą pociechą.

łym stosunku do jakości i funkcjonal-

Parownica SC 4 ma nowe dysze pod-

ności urządzenia.

łogowe Comfort Plus, które wyposa-

Więcej informacji na

www.karcher.pl www.dobra-mama.pl

BELLAMY

STREFA TATY

Kraina malucha

Pokój, który rośnie razem z dzieckiem Daria Kuta-Szydło projektant wnętrz D2-studio.pl

Pokoje naszych pociech rosną tak samo jak one – z dnia na dzień przeobrażają się i zapełniają nowymi przedmiotami, ubrankami i zabawkami. Małe bobaski w mgnieniu oka stają na nóżki i zaczynają wypowiadać pierwsze słowa, wchodząc w nowy etap swojego dziecięcego życia: poznawanie świata.

IDEALNY DLA MALUCHA Lekki, składany na płasko leżaczek. Idealny dla ciekawskiego malucha – zapewni mu najlepszy punkt widokowy do obserwacji codziennych zajęć domowych, dzięki czemu Ty będziesz mogła spokojnie wykonywać konieczne czynności. Maxi-Cosi Kori, Ok. 490 zł, MAXI-COSI maxi-cosi.pl

www.dobra-mama.pl

bajkowe sny Łożeczko Good Night Flamingo & Marylou komoda, 1455 zł/ łóżko, 1025 zł/ komoda Marylou, BELLAMY bellamy.pl

BELLAMY

odzicom coraz trudniej zapanować nad zmianami, które zachodzą na ich oczach. Postanawiają zatem wziąć sprawy w swoje ręce, chcąc ułatwić swojej kilkuletniej pociesze łatwiejsze i wygod-

niejsze dorastanie, a tym samym zrobić szybki remont. MEBLE W pierwszej kolejności zmianie zostaje poddane umeblowanie pokoiku. Używane jak dotąd łóżeczko ze szczebelkami staje się powoli zbyt małe i niekomfortowe, by dziecko mogło wygodnie się wysypiać, samemu wchodzić i schodzić, kiedy tylko odczuje taką potrzebę. Rodzice decydują się najczęściej na łóżeczka domki, których materace są stosunkowo nisko zamontowane. Ich drewniana rama staje się fortecą naszego kilkulatka, ale może także posłużyć jako stelaż do zawieszenia ozdobnych świecących lampek, tiulowych pomponów albo materiałowych baldachimów. Ciekawym rozwiązaniem są też łóżka rozkładane, które w swojej dolnej części skrywają dodatkowy materac – przydatny, gdy musimy przenocować przyjaciół naszego dziecka. Świetnym pomysłem jest własnoręczne wykonanie lub zakupienie gotowych modułów miękkich paneli tapicerowanych, które zabezpieczą zimną ścianę przy łóżku i sprawią, że dziecko nie uderzy się podczas zabawy lub snu. Komody, w których do tej pory leżały: śpioszki, pieluszki, małe bluzeczki, sweterki i skarpeteczki, zostają samoistnie wyparte przez szafy, służące odtąd jako garderoba. Świetne do segregacji zbiorów zabawek naszych pociech są regały

ZADBA O PORZĄDEK Parownica SC 2 EasyFix, 526 zł, KÄRCHER karcher.pl

www.dobra-mama.pl

STREFA TATY

D2 STUDIO

i szafki, które pomieszczą kolorowe, plastikowe pojemniki,

brze, jeśli będzie wyłożona materiałem umożliwiającym ła-

kosze oraz pudełka. Dzięki takiemu systemowi dziecko uczy

twe utrzymanie higieny. Najlepszym pomysłem na wybraną

się utrzymywać porządek. A gdy nasi milusińscy ruszą do

już podłogę będzie nieduży kolorowy chodnik lub dywanik,

żłobków, przedszkoli i zerówek, musimy mieć na wzglę-

który mama będzie mogła szybko doprowadzić do porządku,

dzie także miejsce do nauki. Pamiętajmy, że nie muszą być to

a dziecko będzie zabezpieczone i chronione przed upadkiem

duże biurka, wystarczy nieduży plastikowy stoliczek i wygod-

i zimnem. Ciekawym pomysłem są dywaniki puzzle wykona-

ne krzesełko, by maluszek mógł usiąść i spokojnie pooglądać

ne z gumy lub gąbki, które można samemu układać w dowol-

książeczki, porysować lub ułożyć puzzle. Wybierając meble dla

ne konfiguracje kolorystyczne.

dziecka, rodzice coraz częściej decydują się na neutralną kolorystykę: białą, popielatą lub w odcieniach jasnego drewna. Do-

ŚCIANA

skonałym rozwiązaniem jest w tym przypadku dodanie wielo-

W pokoiku malucha stawiajmy zawsze na jasne kolory, w oto-

barwnych dodatków, dywaników, kolorów ścian czy oświetle-

czeniu których będzie się dobrze czuł, będzie spokojny i zre-

nia, które będą mniej kosztowne niż zakup wyposażenia.

laksowany. By urozmaicić pomalowane już ściany, możemy dodać im charakteru dzięki naklejkom naściennym, które bar-

OŚWIETLENIE

dzo łatwo się aplikuje i równie łatwo usuwa, podobnie jak ta-

Wraz z rozwojem dziecka dla rodziców coraz ważniejszy staje

pety, wśród których znajdziemy rozmaite wzory. Ciekawym

się temat oświetlenia. Dla noworodka sztuczne światło właści-

i bardzo rozwijającym pomysłem jest także pomalowanie czę-

wie nie ma znaczenia, dla większego dziecka staje się ono bar-

ści ściany w pokoju maluszka farbą tablicową lub magnetycz-

dzo potrzebne – szczególnie w okresie zimowym, gdy zmrok

ną, po której można malować kredą oraz przypinać do niej za-

zapada wcześniej, a maluch chce się bawić do wieczora. Oświe-

bawki z magnesami.

tlenie na pewno musi mieć neutralną barwę: nie za zimną i nie za ciepłą, by nie męczyło oczu dziecka. Najlepszym rozwiąza-

DODATKI DO POKOJU

niem jest usytuowanie lampy w centrum pokoju, by równo-

Kiedy główną część pokoiku mamy już przygotowaną, mo-

miernie rozpraszała światło oraz drugiej, punktowej w miejscu,

żemy skupić się na dodatkach, których nie może zabraknąć

gdzie dziecko wykazuje najwięcej aktywności, np. przy stoliku

w pokoju szkraba. Każda mama wie, że gromadzenie bibelo-

lub na podłodze, gdzie rysuje albo bawi się przez dluższy czas.

tów przysparza kłopotów i wymaga poświęcenia większej ilości czasu na porządki. Na rynku możemy znaleźć ogrom pro-

PODŁOGA

duktów, które ucieszą oko mamy, ale i rączki maluszka – i nie

Podłoga, na której dziecko spędza najwięcej czasu podczas za-

zawsze będą traktowane jako dekoracja, której nie można do-

baw, także musi być dopasowana do jego nowych potrzeb. Do-

tykać, lecz jako kolejna zabawka. Możemy spotkać: tiulowe, ko-

www.dobra-mama.pl

lorowe pompony, papierowe i materiałowe girlandy lub świecące sznury małych kulek. Świetnym pomysłem do stworzenia maluchowi kącika odosobnienia i wyciszenia są namiociki tipi oraz miejsce pełne miękkich poduch z baldachimem, w których dziecko swobodnie może się bawić i będzie się czuć bezpiecznie. Niedrogim, a zarazem bardzo efektownym sposobem na udekorowanie łóżeczka, ściany albo namiociku będzie spersonalizowany napis z imieniem naszego dziecka, wykonany z mięciutkich materiałów o przeróżnych fakturach i wzorach. Bardzo efektownym dodatkiem są również drewniane lusterka w kształcie zwierzątek i figur geometrycznych, które zawieszone na ścianie pozwolą maluchom poznawać swój wygląd. Na ścianie na pewno nie może zabraknąć również galerii ze zdjęciami, gotowymi dziecięcymi grafikami, jak i miejscem na twórczość naszego malucha. To cudowny pomysł, który może ewoluować tak-

lampa - Eos UMAGE, PUFA DESIGN

BELLAMY

że na inne pomieszczenia w domu, ukazując, jak maluch się rozwija i rośnie. Przy remoncie pokoiku dla rosnącego szkraba musimy wziąć pod uwagę ilość czasu, którego wymaga jego redekoracja: powinniśmy zrobić to szybko, sprawnie i czysto. Stawiajmy na jasne kolory i kolorowe dodatki, które można szybko i niedrogo wymienić na inne. Skupmy się również na tym, by zawsze były to rzeczy dobrej jakości, wykonane z nietoksycznych materiałów, farb i okładzin – to podstawa zdrowia, bezpieczeństwa i szczęścia naszych dzieci. REKLAMA

Linen

Fly

Swan’derful

odwiedź nas na www.bellamy.pl i dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Bellamy ul. Kościuszki 27, 38-500 Sanok, tel. +48 13 44 40 156, kom. 533 994 698, www.bellamy.pl, biuro@bellamy.pl

STREFA DZIECKA

Witaminki

dla chłopaka i dziewczynki

Bioaron System Baby. Suplement diety, krople, 10 ml. Zawiera wyciąg olejowy z owoców: czarnego bzu, aronii oraz dzikiej róży, które wspomagają układ odpornościowy, oraz witaminę D, która wspomaga utrzymanie zdrowych kości, zębów i mięśni. Dla dzieci powyżej 6. miesiąca życia. Ok. 16 zł, PHYTOPHARM, phytopharm.pl

CHROMA STOCK

Sok NFC 100% z aceroli i jabłek. Pyszna alternatywa dla wody - bez dodatku cukru. Jest chętnie spożywany przez maluchy. Stanowi naturalne źródło witaminy C. PREMIUM ROSA, premium-rosa.pl

Początek sezonu jesienno-zimowego często dla wielu rodziców jest znakiem, że należy zwiększyć dbałość o odporność swoich pociech. Oprócz standardowych sposobów można wdrożyć suplementację produktami do tego przeznaczonymi. Dieta Zadbaj o podawanie dziecku zróżnicowanych produktów, bo-

Immunovit Junior Suplement diety. Odporność – układ oddechowy. Ekstrakt z owoców czarnego bzu, ekstrakt z korzenia pelargonii afrykańskiej, ekstrakt z kwiatów lipy, witamina C, witamina B6. Pojemność: 160 ml. Domowa Apteczka Sp. z o.o. Sp. k., domowaapteczka.pl

gatych w mikroelementy i witaminy. W czasie zwiększonego ryzyka na zachorowanie możesz stosować odpowiednie suplementy diety oraz probiotyki. Pamiętaj o witaminie D i wielonienasyconych kwasach tłuszczowych – znajdziesz je w tłustych rybach lub tranie. Hartowanie

Irmina Nina Wachol

mgr dietetyk, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, domowaapteczka.pl

Nie obawiaj się niższych temperatur! Codziennie, nawet zimą, wietrz pomieszczenia. Spaceruj z dzieckiem nawet podczas lekko deszczowej pogody. Nie ubieraj go zbyt ciepło – czy ma właściwą temperaturę ciała, sprawdzisz, dotykając jego karku.

Jakie korzyści daje dzieciom tran? Pierwsze nasze skojarzenia, kiedy słyszymy słowo „tran”, są zazwyczaj negatywne. Oleista, niesmaczna, pachnąca rybą ciecz, do której picia zmuszano nas w dzieciństwie. Tran, czyli według najnowszej, aktualnej definicji, płynny tłuszcz otrzymywany z wątroby niektórych ryb (np. dorszy lub rekinów) oraz tkanki tłuszczowej niektórych ssaków morskich (wielorybów lub fok), jest źródłem wielu aktywnych składników o dobroczynnym wpływie na organizm. Może wspomagać zarówno odporność, jak i prawidłowy wzrost kości, zwłaszcza u dzieci, które szybko rosną. Aby zachęcić dzieci do spożywania tranu, warto wybrać tran w formie emulsyjnej. Nie dość że jest on smaczny, bo pozbawiony nielubianego smaku i zapachu ryby, to jeszcze znajdujące się w emulsji składniki mają szansę wchłonąć się szybciej i w większej ilości niż takie, które zawiera tran w formie oleju. Wskazują na to chociażby badania przeprowadzone przez I. Geraiova i wsp., których wyniki opublikowano w Nutrition Journal w 2007 r.* *I. Geraiova i wsp.; A randomised cross-over trial in healthy adults indicating improved absorption of omega-3 fatty acids by pre-emulsification; Nutrition Journal 2007, 6:4 doi:10.1186/1475-2891-6-4

Ruch na świeżym powietrzu Maluchy uwielbiają się bawić na zewnątrz. Jesienią wspaniałą aktywnością może być brodzenie w kolorowych liściach lub... w kałużach! Wystarczą dobre kalosze. Czystość bez przesady Mówi się, że dzieci dzielą się na czyste i szczęśliwe – i coś w tym jest. Zadbanie o higienę jest bardzo ważne, szczególnie w obecnym roku. Nie należy jednak wychowywać malucha w całkowicie sterylnych warunkach. Poprzez kontakt z różnorodnym środowiskiem nabiera on odporności na drobnoustroje. Pozwól więc szkrabowi się ubrudzić! Śmiech i miłość Tak, to bardzo ważny element budowania odporności! Nasza psychika wpływa na nasz organizm, a długotrwały stres może doprowadzić do wielu chorób. Dlatego jeśli zapewnisz swojemu skarbowi dużo radości, dobrego samopoczucia oraz poczucia bezpieczeństwa, możliwe, że będzie rzadziej chorował.

Tekst: Redakcja „Dobrej Mamy” www.dobra-mama.pl

STREFA DZIECKA

Słoneczna witamina

Rola i suplementacja witaminy D

lek. med. Małgorzata Breguła-Gut pediatra, MedPolonia, medpolonia.com.pl

Mocne kości, zdrowe zęby, większa odporność – między innymi o to dba witamina D. Organizm potrafi ją wyprodukować sam, ale potrzebuje do tego słońca. Co więc zrobić jesienią i zimą, gdy promieni słonecznych dociera do nas niewiele? Przede wszystkim trzeba zadbać o dietę dziecka, a w razie potrzeby skorzystać z suplementów.

Wprost ze słońcA

Groźne niedobory

wa także na funkcjonowanie układu

Witamina D nazywana jest „słonecz-

– Witamina D jest niezbędna dla

nerwowego i mięśniowego, zmniejsza

ną”, bo to właśnie pod wpływem pro-

prawidłowego rozwoju dziecka. Ma

ryzyko wystąpienia stanów zapalnych

mieni UV organizm jest w stanie sa-

wpływ między innymi na kształto-

skóry, zapalenia spojówek, a tak-

modzielnie ją wytwarzać. Niestety

wanie oraz gęstość kości, a także stan

że problemów ze słuchem. Eksperci

w naszej strefie klimatycznej ilość wi-

uzębienia pociechy, ponieważ bez jej

wskazują, że wspomaga także odpor-

taminy D syntetyzowanej w organi-

pomocy organizm malca nie wchła-

ność dziecka.

zmie nawet w miesiącach letnich jest

nia wapnia – wyjaśnia lek. med. Mał-

niewystarczająca. W szczególności

gorzata Breguła-Gut, pediatra z po-

dotyczy to dzieci. Powierzchnia ich

znańskiego Szpitala Med Polonia.

nimy je kremami z filtrem, które są niezbędne, by dbać o skórę maluchów, ale uniemożliwiają syntetyzowanie witaminy D. Dodatkowo w sezonie jesienno-zimowym słońca do-

W sezonie jesienno-zimowym musimy szczególnie dbać o to, by nie dopuścić do powstania niedoborów witaminy D.

cie pokryć zapotrzebowanie dziecka na witaminę D. Z tego powodu, jeśli zajdzie taka potrzeba, warto sięgnąć po specjalne suplementy. Tego typu preparaty sprawdzą się przede wszystkim jako suplementy dla niemowląt, którym witami-

ciera do nas mniej. To wszystko spra-

Niestety za pomocą samej diety nie zawsze jesteśmy w stanie całkowi-

ciała jest bowiem znacznie mniejsza niż u dorosłych, a w dodatku chro-

Konieczność suplementacji

wia, że naturalna produkcja tej wi-

– Jej niedobór może skutkować krzy-

nę D należy podawać przynajmniej

taminy jest niedostateczna. Dlatego

wicą, powodować zwiększenie łamli-

przez pierwszy rok życia, bo nieste-

właśnie w tym czasie musimy szcze-

wości i zniekształcenia kości, a w star-

ty mleko mamy zawiera śladowe ilo-

gólnie dbać o to, by nie dopuścić do

szym wieku nawet osteoporozę – do-

ści witamin (w tym również witami-

powstania jej niedoborów.

daje. Witamina D pozytywnie wpły-

ny D). Według zaleceń specjalistów

www.dobra-mama.pl

PIXABAY

Źródła dodatkowe Jak jednak zapewnić maluchowi dostarczenie odpowiednich dawek witaminy D jesienią, gdy dociera do nas mniej promieni słodobowa dawka witami-

necznych niż latem? Ważna jest przede wszystkim dieta pociechy.

Małgorzata Bregu-

ny D dla niemowląt to

Dlatego gdy tylko będzie to możliwe, powinniśmy rozszerzać ja-

ła-Gut z Med Polo-

minimum 400 jedno-

dłospis malca i zachęcać go do spożywania ryb, takich jak ma-

nii. – Pamiętajmy

stek międzynarodowych.

krele, sardynki, śledzie czy łososie, a także mleka i przetworów

jednak, że 400 jed-

Konkretną liczbę usta-

mlecznych. Dużą dawkę witaminy D dostarczy też wątróbka.

nostek to minimum

la się jednak indywidual-

i jeśli dziecko bę-

nie z lekarzem – zależy

dzie tego potrzebo-

ona między innymi od

wało, pediatra może zalecić podwojenie

tego, w jaki sposób maleństwo jest karmione. Jeśli serwuje-

lub nawet potrojenie tej ilości bez

my mu mleko modyfikowane, zwy-

objawów przedawkowania. Niedaw-

kle potrzebuje mniejszych dodatko-

no w jednym z krajów skandynaw-

wych dawek witaminy D. Musimy

skich opublikowano wyniki badania,

jednak pamiętać, by wszelkie prepa-

w którym dużej grupie dzieci poda-

raty zawierające witaminy podawać

wano znacznie większe niż w zale-

dziecku dopiero po konsultacji z pe-

ceniach dawki witaminy D. Po 30 la-

diatrą. – Dotyczy to także witaminy

tach od zakończenia badania stwier-

D. Groźny dla zdrowia jest bowiem

dzono u nich dużo lepszą odpor-

nie tylko jej niedobór, ale i nadmiar. Nadwyżka witaminy D w organizmie może powodować zaparcia, nudności, nadciśnienie, problemy z nerkami czy sercem – podkreśla lek. med.

Juvit Baby D3. Wspomaga prawidłowy rozwój układu kostnego i mineralizację kości, dzięki zawartości witaminy D3 podawanej za pomocą pompki dozującej. Zapewnione precyzyjne i higieniczne podanie. Do stosowania od pierwszych dni życia. Ok. 16 zł/10 ml, hasco-lek, hasco-lek.pl

ność, a częstotliwość występowania cukrzycy typu I, która w Skandynawii jest olbrzymim problemem, była o 80% niższa niż w przypadku całej populacji – dodaje.

www.dobra-mama.pl

TEMAT NUMERU

Cyfrowe życie dziecka Czy umieszczanie zdjęć dzieci w sieci jest bezpieczne?

Anna Borkowska

PHOTOGENICA

psycholog, edukator, ekspert Akademii NASK

Z pewnością każda mama i każdy tata zgodzi się z twierdzeniem, że rodzicielstwo obfituje w wiele wspaniałych, radosnych lub zabawnych chwil. Naturalne jest więc to, że rodzice chcą te momenty zachować na przyszłość, a także dzielić się nimi z innymi.

www.dobra-mama.pl

ziś, gdy nasza co-

bawne jedynie dla postronnych. Dla

Beztroska rodziców w sieci

dzienność zdomino-

dziecka są to najczęściej rzeczy upo-

to cierpienie dziecka

wana jest przez tech-

karzające i ukazujące je w złym świe-

w realu

nologie, a portale spo-

tle, a przy okazji eksponujące krępują-

Jakie negatywne konsekwencje

łecznościowe robią zawrotną ka-

ce chwile. Chodzi o te zdjęcia, na któ-

może nieść za sobą udostępnianie

rierę, naturalnym odruchem wie-

rych najmłodsi są np. ubrudzeni je-

materiałów szerokiemu gronu od-

lu rodziców jest sięganie w ta-

dzeniem, utknęli podczas zabawy na

biorców online? Najłagodniejszą

kich momentach po telefon i ro-

huśtawce, przewrócili się albo są prze-

z nich będą niepochlebne komen-

bienie zdjęć, nagrań wideo lub

brani w dziwaczny kostium, a przy

tarze skierowane w stronę rodzi-

tworzenie krótkich wpisów. Kil-

tym płaczą, krzyczą, złoszczą się lub

ca, który podzielił się takim zdję-

ka kliknięć wystarczy, by fotogra-

wstydzą. Nierzadko takie materiały są

ciem czy filmem. Świadomość spo-

fią czy informacją podzielić się

specjalnie aranżowane przez rodzi-

łeczna na temat godności małego

ze znajomymi lub nawet z obcy-

ców – dziecko, będące obiektem żar-

człowieka ciągle rośnie, dlatego co-

mi użytkownikami Internetu. Ba-

tu jest nagrywane lub fotografowane

raz częściej pseudozabawne zdję-

dania Clue PR „Sharenting po pol-

podczas zachowania, które postron-

cia, które w rzeczywistości upoka-

sku, czyli ile dzieci wpadło do sie-

nym obserwatorom wydaje się humo-

rzają publicznie dziecko, nie spo-

ci?” mówią, że w Polsce zdjęciami

rystyczne. Dziecko jednak przeżywa

tykają się z aprobatą innych użyt-

dzieci dzieli się ok. 40% rodziców,

to zgoła inaczej – czuje się zdezorien-

kowników sieci. Jednak znacznie

a każdy z nich rocznie wrzuca do

towane, niepewne, często jest zdener-

poważniejsze skutki mogą dotknąć

sieci średnio 72 zdjęcia i 23 filmy

wowane i zażenowane. Zjawisko po-

samo dziecko. Wyobraźmy sobie

ze swoimi pociechami. Reflek-

legające na dzieleniu się takimi kom-

sytuację, w której wchodzi do swo-

sji, co dalej dzieje się z tymi ma-

promitującymi materiałami z dzieć-

jej szkoły lub klasy i zamiast co-

teriałami i kto może je zobaczyć,

mi w roli głównej nosi nazwę troll pa-

dziennych, przyjacielskich pozdro-

nie poświęca się jednak zbyt wie-

rentingu.

wień wita je nieprzyjemny śmiech

le uwagi, bo w końcu to tylko jedno z wielu – zdawałoby się – niewinnych zdjęć czy wpisów dotyczących naszej pociechy. Tymczasem nagminne udostępnianie przez rodziców wizerunku i informacji na temat dzie-

ze strony innych uczniów. Coś, co

Warto zastanowić się, jakie dane na temat naszych dzieci wypuszczamy właśnie w świat i jakie to może mieć dla nich skutki w przyszłości

dorosłym wydało się zabawne, dla dzieci może mieć zupełnie inny wydźwięk. Wyszydzanie, nadanie nieprzyjemnego pseudonimu, uszczypliwe żarty – to wszystko może spotkać nasze dziecko, jeśli kompromitujący film lub zdjęcie

ci ma swoją nazwę – to sharenting. Termin ten powstał z połącze-

Drugą grupę stanowią zdjęcia i fil-

obejrzą jego rówieśnicy. Dla star-

nia dwóch angielskich słów: share,

my, na których dziecko jest niekom-

szych dzieci znaczenie będą miały

czyli dzielić się, udostępniać i pa-

pletnie ubrane lub wręcz nagie. Po-

też wirtualne komentarze nawiązu-

renting, czyli rodzicielstwo. Sha-

zornie niegroźne materiały, przedsta-

jące do udostępnionej treści – hejt

renting może mieć swoje negatyw-

wiające małego człowieka podczas ką-

może zaowocować obniżeniem ich

ne konsekwencje, dlatego zanim

pieli lub zabawy na plaży, mogą stać

samooceny i poważnymi proble-

klikniemy „udostępnij”, warto za-

się powodem realnego zagrożenia dla

mami emocjonalnymi. Warto po-

stanowić się, jakie dane na temat

jego bezpieczeństwa. Takie materiały

myśleć także o tym, jak zmieni się

naszych dzieci wypuszczamy wła-

bowiem mogą dostać się w ręce osób

stosunek dziecka do rodziców po

śnie w świat i jakie to może mieć

o skłonnościach pedofilskich i trafić

takiej sytuacji. Badania pokazu-

dla nich skutki w przyszłości – za-

na zamknięte fora internetowe o ta-

ją, że aż 51% nastolatków odczuwa

równo najbliższej, jak i tej czasem

kiej tematyce. Warto wspomnieć nie

zdenerwowanie spowodowane za-

nawet bardzo odległej.

tylko o zdjęciach i filmach z dzieć-

mieszczaniem przez rodziców ich

mi w roli głównej, ale także o wpisach,

zdjęć w Internecie.

Pomyśl, zanim klikniesz

w których rodzice nieświadomie zdra-

„udostępnij”

dzają wiele cennych informacji o naj-

Materiały pozornie niegroźne,

młodszych. Oznaczenie szkoły, do

które rodzice udostępniają w sieci,

której chodzi dziecko, zdradzenie jego

można podzielić na kilka rodza-

imienia i nazwiska czy wieku to infor-

jów. Po pierwsze to filmy, zdjęcia

macje, jakie mogą okazać się przydat-

lub opisy sytuacji, które w swo-

ne dla przestępców mających złe za-

im zamierzeniu mają być humo-

miary albo… marketingowców, którzy

rystyczne. Niestety, bardzo często

dzięki takim informacjom tworzą ob-

zdarza się, że są to materiały za-

raz potencjalnych klientów.

Pamiętajmy, że „Internet nie zapomina”, a raz udostępnione zdjęcia i nagrania przestają być naszą własnością

www.dobra-mama.pl

TEMAT NUMERU

Stres dziecka, wstyd i utracone poczucie bezpieczeństwa oraz zaufania do rodziców to tylko niektóre z konsekwencji, jakie dziecko będzie musiało ponieść w wyniku beztroski rodziców. Negatywne skutki mogą objawić się także wiele lat później. Pamiętajmy, że „Internet nie zapomina”, a raz udostępnione zdjęcia i nagrania przestają być naszą własnością. Nie jesteśmy bowiem w stanie do końca skontrolować, kto zapisze lub przekaże je dalej, dlatego taki materiał może wrócić do dziecka nawet po latach. Rodzice muszą pamiętać, że pociecha, wtedy już znacznie starsza lub nawet dorosła, może mieć do nich pretensje o umieszczenie takich zdjęć czy filmów w Internecie. Każdy człowiek bowiem powinien mieć możliwość własnego kreowania swojego wizerunku, także w sieci. Decydując za dziecko, odbieramy mu tę możliwość.

PIXABAY

Jak rozsądnie dzielić się wizerunkiem dziecka w sieci? Nie chodzi o to, by w świecie wirtualnym

szersze niż liczba osób, które realnie zna-

pytanie, czy chciałbyś, aby dany post

w ogóle nie mówić o swoich dzieciach i nie

my i ufamy im. Zdjęcia i filmy z naszymi

lub zdjęcie obejrzał kiedyś jego praco-

pokazywać ich. Warto jednak przestrze-

dziećmi warto pokazać jedynie wybranym

dawca, partnerka/partner lub koledzy

gać kilku zasad, które pozwolą nam ochro-

znajomym.

nić najmłodszych przed ewentualnymi za-

w szkole. 5. Zapytaj o zgodę – wbrew pozorom

grożeniami wynikającymi z udostępniania

fotografia z nagim lub półnagim dzieckiem

o pozwolenie na publikację w sieci

materiałów z nimi w roli głównej. Każ-

może trafić na strony internetowe o cha-

zdjęcia czy filmu dziecka warto zapy-

dy rodzic przed wypuszczeniem zdjęcia, fil-

rakterze pedofilskim, dlatego takich ma-

tać nawet czterolatka. Dając mu pra-

mu lub wpisu w świat powinien odpowie-

teriałów w ogóle nie należy pokazywać

wo do powiedzenia „nie”, pokazujesz,

dzieć sobie na pytanie: czy jest pewien, że

w sieci.

że jego zdanie jest ważne oraz uczysz je

chce, żeby ta konkretna informacja o dziec-

3. Nie udostępniaj upokarzających dziecko

odpowiedzialnego zachowania w Internecie.

ku stała się elementem cyfrowego śladu, jaki

materiałów – nie narażaj dziecka na in-

być może na zawsze zostanie w sieci? Jeśli

ternetowy hejt, upokorzenia w jego środo-

odpowiedź jest twierdząca, warto zadbać

wisku czy problemy z wizerunkiem w In-

Nadrzędnym celem każdego rodzica jest

jeszcze o kilka elementów.

ternecie, które mogą wypłynąć w przyszło-

dbanie o bezpieczeństwo swoich dzie-

ści. Pamiętaj, że żarty są dobre tylko, jeśli

ci. Nie pozwólmy więc, by moda na eks-

1. Włącz ustawienia prywatności na swo-

bawią wszystkich, którzy w nich uczestni-

ponowanie naszego życia w sieci stała się

im profilu w serwisie społecznościowym

czą, i nie ma żadnego racjonalnego powo-

przyczyną problemów najbliższych. Pa-

– warto iść o krok dalej i poza rezygnacją

du, dla którego warto pokazywać wszyst-

miętajmy, że w przypadku jakichkolwiek

z ustawień publicznych dobrze jest tak-

kim naszą pociechę w stresowej sytuacji.

wątpliwości co do udostępnienia dane-

4. Pomyśl o przyszłości swojego dziecka – za-

go zdjęcia czy filmu z naszym dzieckiem

że wyselekcjonować osoby, które będą

2. Zrezygnuj z publikacji intymnych zdjęć –

widziały wrzucony przez nas materiał.

stanów się, czy udostępniony przez cie-

w roli głównej zawsze lepiej z tego zrezy-

Najczęściej bowiem grono znajomych na

bie materiał nie będzie miał wpływu na

gnować, niż później żałować swojej po-

profilu społecznościowym jest znacznie

przyszłość dziecka. Odpowiedz sobie na

chopnej decyzji.

www.dobra-mama.pl

STREFA DZIECKA

Nawadnianie przy infekcji rotawirusowej

Klaudia Wiśniewska

dietetyk kliniczny, Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej Sanvita. instytutsanvita.pl

Zakażenia rotawirusowe stanowią jedną z głównych przyczyn pojawienia się ostrej biegunki infekcyjnej u dzieci do 5. roku życia wywołującej odwodnienie. Postępujące odwodnienie prowadzić może do powstania kwasicy metabolicznej i zaburzeń elektrolitowych, które wymagają hospitalizacji i mogą stanowić istotne zagrożenie dla zdrowia i życia maluszka.

Jak odpowiednio nawodnić dziecko?

ROTAWIRUSY To małe i kuliste wirusy, należące do rodziny Reoviridae, bardzo

Zalecana ilość płynu, jaki należy podać dziecku, zależy przede wszystkim od

odporne na niekorzystne warunki. Źródłem zakażenia rotawiru-

stopnia odwodnienia. Jeśli natomiast nie jest on nam znany, eksperci zaleca-

sami są przede wszystkim osoby chore, które mogą wydalać wiru-

ją podawanie 75 ml płynu na kilogram masy ciała przez 4 godziny. W przy-

sy na 2–5 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów zakaże-

padku określonego stopnia odwodnienia należy kierować się wytycznymi

nia i około 10–14 po ich ustąpieniu. Do rozprzestrzenienia zaka-

z tabeli. Należy jednocześnie pamiętać o dodatkowej podaży płynu w ilości

żenia dochodzi głównie poprzez przeniesienie wirusa rękoma oraz

5–10 ml na kilogram masy ciała po każdym oddanym stolcu czy wymiotach.

w mniejszym stopniu drogą kropelkową – w wyniku kichania lub kaszlenia na inną osobę. Przyczyną zakażenia może być zanieczyszczona woda oraz produkty spożywcze, które nie zostały pod-

do niewydolności narządowej. W takich ciężkich przypad-

dane obróbce cieplnej. Czasem zarazić się można również poprzez

kach niezbędna jest hospitalizacja. Zdarzają się również sy-

kontakt z przedmiotami, które zostały zainfekowane.

tuacje, kiedy zakażenie rotawirusami ma charakter bezobjawowy lub daje objawy bardzo niespecyficzne. Okres rozwoju choroby wynosi najczęściej od 1 do 3 dni, ale może trwać

Jak rozpoznać infekcję rotawirusową?

również do tygodnia. Najczęściej infekcja ma przebieg ostry,

Głównym objawem zakażenia rotawirusami jest wodnista

a jej czas trwania szacuje się na 3–10 dni.

biegunka, której czasami towarzyszą wymioty. U większej części dzieci obserwuje się także bóle brzucha, nudności oraz

Groźne odwodnienie

gorączkę. Najczęstszym powikłaniem biegunki rotawiruso-

Leczenie infekcji rotawirusowych najczęściej uzależnione

wej jest odwodnienie, które w ciężkich przypadkach może

jest od stopnia odwodnienia. Ocenia się je, biorąc pod uwa-

prowadzić do zaburzeń metabolicznych, takich jak: kwasi-

gę między innymi stan ogólny dziecka – czy jest ono spra-

ca metaboliczna, zaburzenia elektrolitowe, a w konsekwencji

gnione, niespokojne lub senne, stan błon śluzowych – czy są suche, czy wilgotne oraz wygląd oczu i obecność łzawienia. Oceny takiej dokonuje lekarz, który ustala przebieg leczenia. Rola nawodnienia

Leczeniem odwodnienia pierwszego wyboru jest jak najwcześniejsze zastosowanie doustnego płynu nawadniającego o zmniejszonej osmolarności, którego stężenie sodu opty-

www.dobra-mama.pl

1. Herbatka Herbi Baby PRZEZIĘBIENIE. Herbatka jest kompozycją owoców dzikiej róży, kwiatu lipy oraz czarnej porzeczki do stosowania w okresie przeziębień u dzieci i niemowląt po 6. miesiącu życia. PREMIUM ROSA, premium-rosa.pl / 2. Kubek do nauki picia z kolekcji Hygge. Ok. 50 zł, Suavinex, suavinex.pl / 3. Kubek dla niemowląt MAM Fun To Drink Cup. 270 ml 8+ miesięcy. 34,59 zł, MAM BABY, mambaby.pl / 4. Baby Zdrój 1,5 l niegazowana. Woda źródlana, niskosodowa i niskozmineralizowana, została przygotowana z troską o przyszłe mamy, kobiety karmiące piersią oraz dzieci od pierwszych dni życia. Produkt posiada pozytywną opinię Centrum Zdrowia Dziecka. BABY ZDRÓJ, babyzdroj.pl

REKLAMA PHILIPS AVENT

Zasady nawadniania doustnymi płynami nawadniającymi Faza

Odwodnienie

faza rehydratacji — do 4 godzin

lekkie, umiarkowane, ciężkie

faza leczenia podtrzymującego — powyżej 4 godzin

doustne płyny nawadniające lub inne płyny zalecane w celu pokrycia podstawowego zapotrzebowania na wodę

Każdorazowo płyn należy podawać dziecku bardzo powoli i przez dłuższy czas, np. kilka czy kilkanaście minut.

malnie powinno wynosić 50–60 mmol/l. Płyny te są powszechnie dostępne w aptekach. Oprócz specjalnych płynów nawadniających dziecku podawać można także inne dostępne płyny, takie jak: woda, herbata, zupy (nawet lekko posolone), jogurty oraz mus czy kompot jabłkowy. W przypadku dzieci z ostrą biegunką, ale bez cech odwonienia lub odwodnionych w minimalnym stopniu, bardzo dobrze sprawdza się podawanie rozcieńczonego soku jabłkowego. Kiedy jednak dziecko jest odwodnione w znacznym stopniu, priorytetem jest stosowanie specjalnych płynów. Czego nie podajemy dziecku do picia? Należy pamiętać, aby podczas występowania ostrej biegunki nie podawać soków (innych niż jabłkowy), napojów typu cola i innych napojów gazowanych i niegazowanych. Płyny te ze względu na obecność cukrów prostych mogą nasilać biegunkę. Nieodpowiednim napojom ze względu na zbyt wysoką zawartość sodu jest również rosół. Jak zapobiegać? Najprostszą metodą profilaktyki zakażeń rotawirusami jest oczywiście bezwzględne przestrzeganie zasad higieny. Osoby chore powinny ograniczyć kontakty z pozostałymi osobami, a w szczególności z dziećmi, nawet do tygodnia po ustąpieniu zakażenia.

STREFA DZIECKA

Co na obiad? Jadłospis w żłobku i przedszkolu

PEXELS

Okres, w którym nasze dziecko uczęszcza do żłobka lub przedszkola, to czas intensywnych zmian w jego organizmie. Dlatego nie ma tu miejsca na błędy żywieniowe, które mogą doprowadzić do niedoborów. Dobrze, jeśli rodzice i opiekunowie są świadomi, jak powinno wyglądać zdrowe żywienie w tym wieku i na co zwrócić uwagę w jadłospisie, jaki oferuje dana placówka. Pełnowartościowe białko

we kwasy tłuszczowe – DHA i EPA. Ich

Białko to główny składnik budulcowy,

źródłem są tłuste ryby morskie: łosoś,

dlatego jego odpowiednia ilość jest nie-

makrela, sardynki, śledź. Dlatego war-

zbędna do prawidłowego wzrostu i roz-

to, aby w jadłospisie dziecka tygodnio-

woju. W jadłospisie, jaki proponuje żło-

wo pojawiły się 1–2 porcje wspomnia-

bek lub przedszkole, powinno znaleźć

nych gatunków ryb. Należy jednak pa-

się przede wszystkim białko o wysokim

miętać, aby były to ryby pochodzące ze

Składniki mineralne i witaminy

współczynniku wartości biologicznej.

sprawdzonych źródeł.

Każdy składnik mineralny oraz wita-

Oznacza to, że jest ono źródłem ami-

mina są niezbędne do prawidłowe-

nokwasów egzogennych, czyli takich,

Węglowodany jako źródło energii

go funkcjonowania organizmu dziec-

których nasz organizm nie jest w stanie

Węglowodany to dla dziecka podsta-

ka. Dlatego żadnego z nich nie powin-

wyprodukować samodzielnie. Dlatego

wowe źródło energii. Należy jednak pa-

no zabraknąć w jadłospisie przygoto-

warto zwrócić uwagę, czy w jadłospisie

miętać, że dzielimy je na proste i złożo-

wanym przez żłobek czy przedszko-

dziecka pojawiają się produkty będące

ne. Źródłem tych pierwszych są m.in.

le. Jednak są wśród nich takie składni-

jego źródłem. Zaliczamy do nich chu-

słodycze, drożdżówki, pączki, słodkie

ki mineralne i witaminy, które zasługu-

de mięso, chude ryby, jajka oraz mleko

rogaliki. Ich spożycie powoduje szyb-

ją na szczególną uwagę.

i jego przetwory.

ki wzrost, a następnie spadek stężenia glukozy we krwi, przez co dziecko

Odpowiednie nawodnienie

Tłuszcz dobrej jakości

w krótkim czasie po posiłku znów robi

Bardzo ważnym elementem jadłospi-

Choć o tłuszczu mówi się wiele złego,

się głodne. Zbyt duże spożycie węglo-

su dzieci w żłobkach i przedszkolach są

to tak naprawdę jest on niezbędny do

wodanów prostych może prowadzić do

płyny. Ich podstawą powinna być woda

życia. Problem tkwi raczej w jego jako-

otyłości, a także rozwoju cukrzycy typu

dobrej jakości. Nie zaleca się natomiast

ści. Kwasy tłuszczowe pełnią wiele waż-

drugiego. Dlatego większą część węglo-

podawania ciepłych i zimnych napojów

nych funkcji w organizmie dziecka. Są

wodanów w jadłospisie dziecka powin-

z dodatkiem cukru. Ich obecność w ja-

głównym źródłem energii niezbędnej

ny stanowić węglowodany złożone. Ich

dłospisie może w przyszłości przyczy-

do prawidłowej pracy każdej komór-

źródłem są m.in. kasze, ryż brązowy,

nić się do rozwoju otyłości, a także cu-

ki, składnikiem budulcowym, a także

pełnoziarniste pieczywo.

krzycy typu drugiego.

nośnikiem witamin, które rozpuszczają się w tłuszczach: A, D, E oraz K. Według najnowszych norm ilość tłuszczu w diecie dzieci w wieku 1–3 lat nie powinna być mniejsza niż 32%. Natomiast

WAPŃ

jadłospis przedszkolaka nie powinien zawierać mniej niż 30% tłuszczu. W żywieniu dzieci bardzo ważną rolę spełniają wielonienasycone długołańcucho-

www.dobra-mama.pl

Niezbędny do prawidłowej budowy kości i zębów. Oprócz tego przyczynia się do prawidłowego przebiegu przemian metabolicznych oraz procesu krzepnięcia krwi. Jego źródłem są m.in. mleko i przetwory mleczne, migdały, orzechy laskowe, sezam.

Żelazo Składnik mineralny konieczny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego oraz zaopatrzenia komórek w niezbędny do pracy tlen. Jego niedobór może prowadzić do rozwoju anemii. Dobrym źródłem żelaza są m.in. mięso, jajka, nasiona roślin strączkowych, pestki i nasiona.

Przeglądając jadłospis, jaki oferuje żłobek czy przedszkole, warto zwrócić uwagę również na formę podania posiłków. Niestety często zdarza się, że dzieci nie darzą sympatią tych najzdrowszych produktów (np. warzyw, kasz). Nie oznacza to jednak, że trzeba z nich rezygnować. Warto spróbować podać je w innej formie, która być może przypadnie dzieciom do gustu. Mogą być to, np. kolorowe warzywne pasty kanapkowe, warzywa w formie zdrowych „frytek” (np. pieczony seler, batat) czy atrakcyjnie podane desery owocowe bez dodatku cukru. Warto raz na jakiś czas, jeśli jest taka możliwość, zaangażować starsze dzieci do pomocy w przygotowywaniu zdrowych posiłków.

Paulina Górska, dietetyk z poradni dietetycznej Kobieca Strona Dietetyki, kobiecastronadietetyki.pl

BoboVita Bio jabłko z brzoskwinią i pigwą po 6. miesiącu życia. Zawiera odpowiedniej jakości i bezpieczne składniki, dopasowane do potrzeb niemowląt i małych dzieci. Zawiera starannie wyselekcjonowane owoce, które pochodzą wyłącznie ze 100% certyfikowanych ekologicznych upraw, prowadzonych z najwyższą dbałością o środowisko. Ok. 3,99 zł/80 g, BoboVita Bio, bobovita.pl.

Jadwiga Przybyłowska dietetyk i ekspert kampanii Słodka Równowaga

Jak zachować słodką równowagę? Mleko matki jest słodkie, więc jest to pierwszy smak, jaki poznajemy po narodzinach. Nic więc dziwnego, że po to, co słodkie, chętnie sięgamy w każdym wieku. Jako rodzice jesteśmy odpowiedzialni natomiast za wykształcenie w naszych pociechach nawyku zdrowego odżywiania i rozsądnego podejścia do spożywanego cukru. Słodkie przekąski mogą stanowić przyjemny i pożywny dodatek do diety dziecka, nie musimy z nich zupełnie rezygnować. Warto natomiast przygotowywać je samodzielnie w domu, tak by były pożywne i poza smakiem dostarczały wartościowych dla organizmu składników. Należy też uświadomić sobie, że najlepszą metodą na wyrobienie w dziecku zdrowych nawyków w kontekście spożywania słodyczy jest dobry przykład, unikanie skrajnych emocji, tłumaczenie zasad zdrowego odżywiania i ustalenie jasnych reguł od najmłodszych lat.

www.dobra-mama.pl

CHROMA STOCK

STREFA DZIECKA

Alergia pokarmowa Czym jest, jak ją rozpoznać i leczyć, jak zapobiegać?

Ewa Grabani

dietetyk kliniczny, Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej Sanvita instytutsanvita.pl

Alergia pokarmowa jest nieprawidłową reakcją organizmu, wywołaną przez mechanizmy immunologiczne na skutek kontaktu z wybranymi składnikami pożywienia. Prawidłowe żywienie w okresie dzieciństwa determinuje stan w życiu dorosłym. W ciągu ostatnich lat obserwuje się zwiększanie częstości chorób alergicznych, które zostały uznane za „epidemię XXI wieku”. Część niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym zaczyna tolerować szkodliwy pokarm, jednak część uczula się na kolejne produkty.

Przyczyny W okresie dzieciństwa alergia pokarmowa może być wynikiem morfologicznej, enzymatycznej, immunologicznej niedojrzałości barier ochronnych jelita cienkiego. Wśród czynników wywołujących alergię pokarmową największy udział mają czynniki rodzinne. Wyniki wielu badań dowodzą, że dzieci pochodzące z rodzin, w których co najmniej u jednego ich członka (pierwszego pokrewieństwa) występuje choroba atopowa, mają zwiększone ryzyko alergii. Ryzyko to mogą zwiększać też czynniki środowiskowe, takie jak: zanieczyszczenia, dym tytoniowy, zmiany w diecie oraz leczenie antybiotykami.

www.dobra-mama.pl

Jak zapobiegać? Karmienie piersią jest jedną z najlepszych metod zmniejszenia ryzyka rozwoju alergii u dzieci. Mleko mamy jest najlepszym pokarmem dla dziecka. Zapewnia podaż wszystkich niezbędnych dla niemowlęcia składników odżywczych.

Dieta eliminacyjna w ciąży i w trakcie karmienia

Dieta eliminacyjna Stosując dietę eliminacyjną, należy pamiętać, aby była odpowiednio zbilansowana pod względem kalorycznym i odżywczym. W przypadku diety bezmlecznej trzeba zwrócić uwagę na skład dostępnych preparatów mlekozastępczych, a szczególną uwagę zwracajmy na zawartość wapnia oraz stosunek wapnia do fosforanów. 3 rodzaje diet eliminacyjnych Pierwszy rodzaj eliminacji dotyczy usunięcia z diety jednego lub kilku szkodliwych pokarmów, które są odpowiedzialne za wystąpienie objawów klinicznych. Ten rodzaj eliminacji stosuje się głównie przy alergii na białko mleka krowiego u niemowląt. Drugim typem jest dieta elementarna, w której źródłem energii są pojedyncze aminokwasy. Trzecim rodzajem jest dieta oligoantygenowa, zawierająca jagnięcinę, ryż, kukurydzę, gotowane jabłka, brokuły, szparagi, szpinak, sałatę, słodkie ziemniaki, sól, cukier, ocet winny oraz oliwę z oliwek. Ten rodzaj diety ma zastosowanie przy wczesnej diagnostyce nadwrażliwości alergicznej u dzieci spożywających wiele pokarmów potencjalnie alergizujących. W sytuacji braku poprawy po stosowaniu 1-4 tygodni należy powrócić do diety wcześniejszej. Jeśli zaś uzyskuje się poprawę, należy przeprowadzić próbę prowokacji.

Nie! Stosowanie diety wykluczającej potencjalnie alergizujące produkty nie jest obecnie zalecane dla mam. Nie zmniejsza to ryzyka rozwoju alergii w przyszłości u dziecka, a może być przyczyną wystąpienia niedoborów i negatywnego wpływu na zdrowie mamy i dziecka. Obecnie nie ma również dowodów uzasadniających stosowanie diety eliminacyjnej w okresie karmienia w celu zapobiegania alergii.

produkty alergizujące i zastąpić je produktami o równoważnych wartościach odżywczych. Dietę eliminacyjną należy prowadzić przez min. 6 miesięcy. Po tym okresie, gdy zauważymy poprawę, należy przeprowadzić pod kontrolą specjalisty próby prowokacyjne z eliminowanym produktem. Alergia w praktyce Najczęstszą alergią u małych dzieci jest alergia na białko mleka krowiego. Dziecko może być karmione piersią, co więcej, obecnie nie zaleca się zupełnej eliminacji mleka z diety mamy. Dowiedziono, że z 500 ml mleka, które kobieta karmiąca wypije w ciągu dnia, do pokarmu dostają się tylko nanogramy mleka, potrzebne organizmowi do pobudzenia układu odpornościowego oraz wytworzenia u dziecka tolerancji na alergeny pokarmowe. Dziecko karmione sztucznie nie może otrzymywać w swoich posiłkach mleka krowiego, masła oraz przetworów mlecznych. U malucha na diecie bezmlecznej należy zastąpić produkty mleczne preparatami mleka – hydrolizatami o znacznym stop-

Jak rozpoznać?

niu hydrolizy (mieszanki, w których białko zostało rozłożone na

Alergia może wystąpić na początku życia dziecka (nawet

mniejsze cząsteczki o znikomych właściwościach uczulających

w 2. miesiącu!). Jeśli zaobserwujesz u swojego dziecka któreś

lub niemające ich). Należy uzupełniać również niedobory wita-

z poniższych objawów, może wskazywać to na alergię:

miny D3, która ułatwia wchłanianie wapnia.

• obrzęk wokół ust, • wysypka skórna, • zaczerwieniona skóra, głównie na policzkach, płatkach uszu lub w zgięciach kolanowych i łokciowych, • wymioty, biegunka, kolka, bóle brzuszka,

Produkty alergizujące

• długo trwający katar, trudności z oddychaniem, • nadpobudliwość, bezsenność, drażliwość. Najlepszą metodą diagnostyczną jest podwójnie ślepa próba

mleko krowie, jaja, ryby, skorupiaki, mięczaki, orzechy ara-

prowokacji kontrolowana placebo, a podstawowym sposo-

chidowe, soja, pszenica

bem leczenia jest dieta eliminacyjna. Pokarmy uzupełniające Pokarmy uzupełniające należy wprowadzać po 5. m-cu życia dziecka. W obecnej chwili nie ma dowodów naukowych, które potwierdzają eliminację lub opóźnione wprowadzenie pokarmów potencjalnie alergizujących, takich jak ryby, jaja zarówno u dzieci zdrowych, jak i obciążonych ryzykiem

Produkty o obniżonych właściwościach alergizujących

alergii. Produkty te należy wprowadzać każdy osobno. Na początku w małych ilościach, co kilka dni. Trzeba przy tym obserwować, czy wprowadzane produkty są dobrze tolerowane. Co zrobić, gdy maluch już na etapie wprowadzania produktów reaguje alergią? Należy wykluczyć z diety dziecka

jabłka, porzeczki, dynie, jagody, morele, marchew, ziemniaki, buraki, por, cebula, kalarepa, brokuły, kalafior, fasolka szparagowa, zielony groszek

STREFA DZIECKA

Komfortowy sen malucha Nowo narodzone dziecko potrafi przespać nawet ¾ doby, dlatego zapewnienie mu spokojnego i bezpiecznego snu jest tak ważne dla każdego rodzica. Odpowiednie łóżeczko i odpasowany wygodny materac stają się kluczowym wskaźnikiem błogiego snu maluszka. Jak je wybrać, i na co zwrócić uwagę? Na te pytania odpowiedzą nasi specjaliści. DOBRA MAMA: Czy dobry materac musi oznaczać duży wydatek? AMY: Materac to najważniejszy element wyposażenia łóżeczka. Odpowiednio dobrany to dobry i bezpieczny sen, a także prawidłowo rozwijający się kręgosłup dziecka. Warto zatem zainwestować w zdrowie i komfort snu naszego maleństwa, sięgając po produkt wykonany z najwyżej jakości surowców. DM: Materac lateksowy, piankowo-gryczany, sprężynowy, piankowo-kokosowy, czy z pianki termoplastycznej – który będzie najlepszy dla niemowlęcia i jakie są ich zalety, a jakie wady? AMY: Wypełnienia naturalne, gryczane lub kokosowe dają właściwe podparcie dla nie w pełni ukształtowanego układu kostnego dziecka. Są one jednak dobrym środowiskiem dla mnożenia się roztoczy i bakterii, powodujących uczulenia i za-

Wygodnie i miło

Hey Piggy pościel 2-el. z wypełnieniem M. Komplet pościeli składający się z poszewki oraz poduszki z wypełnieniem. Wykonany z wysokogatunkowej bawełny posiadającej certyfikat OEKO-TEX Standard 100. Jest przeznaczona do prania w pralce, dzięki czemu jest świetną propozycją dla alergików. 219 zł, Bellamy, bellamy.pl

Wygodny materac to podstawa dobrego snu, nie tylko u dorosłych, lecz także w przypadku najmłodszych domowników. Wybierając ten element łóżeczkowego wyposażenia, warto więc zwrócić uwagę na jego twardość i antyalergiczne właściwości. Dobrze, jeśli będzie też wyposażony w zdejmowany pokrowiec, który raz na jakiś czas będzie można wyczyścić i odświeżyć.

Materac lateks-pianka-kokos Aloe Vera. Wymiary: 120 x 60 i 140 x 70 (12 cm). Pianka lateksowa dopasowuje się do kształtu ciała. Ekologiczny wkład kokosowy stwarza odpowiedni mikroklimat przy skórze. Pokrowiec z tkaniny Aloe Vera ma właściwości antyalergiczne i antybakteryjne. 168 zł (120 x 60 cm), 209 zł (140 x 70 cm), SENSILLO, sensillo.pl www.dobra-mama.pl

Materac lateksowy „Reiko”. płyta lateksowa perforowana o wys. 7 cm; 1 strefa twardości. Skład: 20% naturalnego lateksu, 80% syntetycznego. Wymiary: 70 cm x 140 cm x 7 cm. 324 zł, BELLAMY, bellamy.pl

System Comfort Plus. System Comfort Plus AMY cechują: swobodny przepływ powietrza, regulowanie temperatury, zapobieganie alergiom i odparzeniom. Gęstość materacy zapewnia komfort snu i stymuluje rozwój tkanki kostnej. Rozmiar: 120 x 60 x 8 cm. 142 zł, AMY, amy.com.pl

czerwienienia. Ryzyko to rośnie, gdy dostanie się do nich wilgoć, a w przypadku małych dzieci o to nietrudno. Dlatego lepsze są materace produkowane z pianki poliuretanowej. Daje ona właściwe podparcie kręgosłupowi maleństwa, a przez swoją budowę, w powiększeniu przypominającą ser z dziurami o bardzo gładkiej powierzchni, nie pozwala zagnieżdżać się drobnoustrojom. Jej specjalna gęstość i innowacyjny system wentylacji zapewnia właściwą sprężystość, komfort i przepływ powietrza. Ściągane frotowe poszycie dodatkowo ułatwia zachowanie właściwej higieny. DM: Jakie atesty powinien mieć materac dla małego dziecka? AMY: Najistotniejsze, by materac był zdrowy dla dziecka, gwarantował bezpieczeństwo i komfort snu. Posiadanie certyfikatów „Bezpieczne dla Dziecka” i „Bezpieczne dla Niemowląt” oznacza, że wyroby spełniają wymagania KT/E/21/IW: wyd. E z dnia 22.09.2014 r oraz że spełniają wymagania ekologiczne określone w KT/E/21/IW, w Załączniku XVII REACH w zakresie dopuszczalnych poziomów substancji szkodliwych oraz wymagania prawne w zakresie znakowania. Poza badaniami fachowych instytucji nie bez znaczenia są wyniki testów konsumenckich, potwierdzane nadanymi produktom tytułami i godłami „Najlepsze w Polsce”, „Quality International”oraz „Polish Product”. DM: Jak dobrać materac dla malucha? JANPOL: O tym, że sen pełni ważną rolę w prawidłowym rozwoju dziecka, nie trzeba nikogo przekonywać. Warto jednak zwrócić uwagę na kilka istotnych elementów. Pierwszym z nich jest materac dobrany do wagi i wzrostu dziecka, a przy tym również do wymiarów łóżeczka. Materace dziecięce produkowane są zazwyczaj w rozmiarach 120 x 60 cm, 140 x 70 cm oraz 160 x 80 cm, a ich grubość ma około 10 cm. Istotną kwestią jest też odpowiednia twardość materaca. Powinien być elastyczny, o stabilnej powierzchni, by ułatwić dziecku odwracanie się w czasie snu. DM: Jaki powinien być idealny materac? Na co jeszcze zwrócić Oh Hippo pościel 2-el. z wypełnieniem L. Komplet pościeli składający się z poszewki oraz poduszki z wypełnieniem. Wykonany jest z wysokogatunkowej bawełny posiadającej certyfikat OEKOTEX Standard 100. 309 zł, Bellamy, bellamy.pl

uwagę przy wyborze materaca? JANPOL: Ważne cechy to elastyczność, trwałość i odporność na odkształcenia. Dobrze wybrać model, który poza wygodą będzie zapewniał wysoką higienę snu, a więc o właściwościach higroskopijnych i antyalergicznych. Antyalergiczny lateks lub pianki o wysokiej przepuszczalności powietrza w połączeniu z pokrowcem do prania zapewnią najwyższy komfort i bezpieczeństwo snu naszemu dziecku.

Materac z wysoko elastycznej pianki Matlander Leo. Wkład materaca wykonano z pianki o jednolitej strukturze po obu stronach, aby zapewnić komfort, prawidłowe podparcie i ułożenie ciała podczas snu od pierwszych chwil życia maluszka. Od 150 zł, matlander, matlander.pl

Lio materac piankowo-lateksowy o właściwościach termoregulujących. Doskonale podpiera ciało dziecka i redukuje nadmiar temperatury. Posiada Pozytywną Opinię Instytutu Matki i Dziecka. FABRYKA MATERACY JANPOL, janpol.pl

Amy. Łatwo ściągalne do prania, antyalergiczne 2-warstwowe poszycie i pianka o właściwie dobranej gęstości zapewniają łatwość w utrzymaniu higieny i zdrowy sen. AMY, amy.com.pl

www.dobra-mama.pl

STREFA DZIECKA

Jungle ochraniacz bawełniany gładki. Przeznaczony do łóżeczek 60 x 120 oraz 70 x 140 cm. Bardzo dobrze zabezpiecza dziecko przed uderzeniem o szczebelki łóżeczka. Miękki i miły w dotyku. 99 zł, Bellamy, babydeco.pl

Kocyk średniaka. Może służyć jako okrycie podczas spacerów, kołderka lub mata dla niemowlaka. Wykonany z miękiej tkaniny Minky i wysokogatunkowej bawełny, wypełniony antyalergiczną włókniną. Cieplutki i przyjemny w dotyku. Dostępny w różnych kolorach. Otrzymał pozytywną opinię IMiD. Wymiary 80 x 100 cm. 169 zł, LA MILLOU, lamillou.com

Gniazdo niemowlęce Motherhood to wielofunkcyjny kokon ułatwiający dzieciom bezpieczny i wygodny sen. Zewnętrzna poduszka Gniazda niemowlęcego Motherhood jest odpinana. Zatem po kilku pierwszych miesiącach w funkcji gniazda niemowlęcego, produkt dostaje drugie życie i zmienia się w Kojec Junior: unikalną poduszkę relaksacyjną dla starszych dzieci. Ok. 159,99 zł, MOTHERHOOD, motherhood.pl

DM: Czym należy się kierować przy wy-

zaletami są niska cena oraz mały wymiar.

borze łóżeczka dla dziecka?

W łóżeczkach 140 x 70 główną zaletą jest

LULUBABY: Najważniejsza jest jakość

możliwość dłuższego zastosowania nawet

wykonania oraz bezpieczeństwo, któ-

do wieku 6 lat.

re jest potwierdzone odpowiednimi ate-

Up! Wielofunkcyjne łóżeczko 70 x 120 cm + materac Gray 1735 zł, Bellamy babydeco.pl

stami. Rozstaw szczebelków w łóżeczku

DM: Czy istnieją łóżeczka, które rosną

nie powinien być mniejszy niż 2,5 cm

z dzieckiem?

większy niż 6 cm, a wszelkie drewnia-

LULUBABY: Wyjmowane szczebelki czy

ne elementy powinny być gładkie. Me-

opuszczany bok łóżeczka to podstawowe

talowe części muszą być odpowiednio

elementy, które wpływają na jego funk-

zabezpieczone, a łóżeczko nie powin-

cjonalność w przyszłości. Określenie „łó-

no mieć ostrych kantów, które są nie-

żeczko, które rośnie z dzieckiem” odno-

bezpieczne dla dziecka. Wygoda i funk-

si się głównie do możliwości przerobienia

cjonalność, to kolejne cechy ważne dla

łóżeczka na tapczanik. Łóżeczko pozostaje

odpowiedniego łóżeczka. Regulowa-

na tej samej podstawie materaca 140 x 70,

na wysokość dna, wyjmowane szcze-

zmienia się tylko niektóre jego elementy,

belki, szuflady, kółka z blokadą czy na-

które przerobią łóżeczko na tapczanik. Są

kładany przewijak to dodatkowe funk-

też łóżeczka, które rosną razem z dziec-

cje, które znacznie ułatwią życie rodzi-

kiem poprzez dokładanie kolejnych czę-

com. Wyróżniamy dwa wymiary łóże-

ści materacy i możliwości rozciągania ich

czek: 120 x 60 i 140 x 70. W pierwszych

podstawy.

Łóżeczko dziecięce Torsten 120 x 60 cm. 1069 zł, Troll Nursery, Dystrybutor: LuluBaby lulubaby.pl Justyna Garstecka

założycielka Motherhood motherhood.pl

100% natural – bawełniane tkaniny w gadżetach i produktach

Dostawne łóżeczko Iora. Bezpieczne, funkcjonalne o wyjątkowym designie. Dzięki niemu będziecie mieć maleństwo na oku i na wyciągnięcie ręki. Ok. 960 zł, MAXI-COSI, maxi-cosi.pl

www.dobra-mama.pl

Nie od dziś wiadomo, że produkty z włókien naturalnych są najbezpieczniejsze i najodpowiedniejsze dla niemowląt i dzieci. Nie podrażniają skóry, mają przy tym znakomite właściwości termoregulacyjne. Dlatego większość ubranek i akcesoriów dla maluchów wytwarza się właśnie z bawełny lub wełny. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że bawełna bawełnie nierówna, a sposób jej pozyskiwania i przetwarzania może istotnie wpłynąć na bezpieczeństwo finalnego produktu. Najbezpieczniejsze produkty dla dzieci mają atesty Oeko-Tex Standard w klasie 100 lub GOTS (Global Organic Textile Standard), w przypadku produktów z przędzy organicznej. Posiadanie certyfikatu GOTS to jasny sygnał, że producent dąży do odpowiedzialnego rozwoju i bierze pod uwagę nie tylko kwestie środowiskowe, ale i społeczne. Logo GOTS umieszczone na produkcie gwarantuje, że użyte w nim włókna pochodzą z ekologicznych upraw, a w procesie produkcji wykorzystano tylko materiały bezpieczne dla zdrowia człowieka. Warto więc uważnie studiować informacje zawarte na opakowaniach I etykietach produktów. Tylko wtedy możemy świadomie dokonywać wyborów konsumenckich.

ŁÓŻECZKOWE dylematy

Łóżeczko Wave. Łóżeczko w całości wykonane z drewna sosnowego pochodzącego z polskich lasów. Występuje w dwóch wersjach kolorystycznych: białej oraz naturalnej. Lakierowane farbą bezpieczną dla dziecka. Ma 3 poziomy regulacji materaca. BELLAMY, bellamy.pl

Łóżeczko dla maluszka to jeden z podstawowych mebli, przed wyborem którego stoją przyszli rodzice. Dziecko będzie w nim spędzać sporo czasu, powinno więc być wygodne, funkcjonalne, a przede wszystkim bezpieczne. Jak więc wybrać najlepsze?

Wykonanie

Szczebelki

Mebel nie powinien mieć na wierzchu

Aby zapobiec wypadkom, należy pa-

żadnych drobnych, wystających ele-

miętać o bezpiecznej odległości między

mentów, które mogłyby być wyciągnięte

szczebelkami. Powinna ona być na tyle

przez dziecko i połknięte. Łóżeczko po-

mała, by dziecko nie mogło się przez nie

winno być wykonane z antyalergicznych

przecisnąć i na tyle duża, by nie zaklino-

materiałów.

wało sobie główki czy rączki. Dobrym rozwiązaniem są łóżka z wyciąganym/

Materac

przesuwanym bokiem lub możliwością

Najczęściej łóżka sprzedawane są bez

wyciągania pojedynczych szczebelków.

materacy, warto więc przy zakupie po-

Taka opcja przyda się, gdy maluch nieco

myśleć o dodatkowym wyposażeniu.

podrośnie i zechce samodzielnie wycho-

Rozmiar materaca musi być dopasowa-

dzić z łóżeczka.

ny do wymiarów wewnętrznych łóżeczka; dobrze, jeśli będzie miał odpowied-

Łóżeczka dostawiane

nią twardość i najlepiej zdejmowany

Produkowane są z myślą o rodzicach,

i nadający się do prania pokrowiec.

którzy pragną mieć maluszka przez całą noc przy sobie, a jednocześnie obawia-

Farba

ją się przypadkowego przygniecenia. Łó-

Nie powinna mieć substancji mogą-

żeczko takie ma zdejmowany bok, któ-

cych zaszkodzić dziecku. Polecane far-

rym można je dostawić do łóżka rodzi-

by to przede wszystkim te ekologiczne

ców. Taka funkcjonalność ułatwia nocne

– głównym składnikiem jest woda, nie

karmienie dziecka i eliminuje koniecz-

rozpuszczalnik.

ność wstawania do płaczącego maluszka.

Regulowanie

Turystyczne

Najlepiej, jeśli łóżko ma regulację dna na

Są dobrym rozwiązaniem nie tylko dla

trzech poziomach – można je wtedy do-

rodziców często podróżujących, spraw-

stosować do wieku i mobilności malca.

dzają się także w domu jako np. alter-

natywa kojca. Oprócz łatwego montażu mają odsuwany bok, kieszeń na drobiazgi oraz miejsce na przewijak. Coraz częściej producenci ulepszają modele, co sprawia, że łóżka turystyczne dorównują tradycyjnym, pełniąc takie same funkcje. Kołyski – ułatwiają usypianie maluszka, w zależności od modelu spełniają różne funkcje. Najlepsze są te, w których jest możliwość blokady ruchu, dzięki czemu stają się łóżkiem dziecięcym. Z funkcją tapczanika Czyli tzw. łóżko rosnące wraz z dzieckiem. Oprócz zalet tradycyjnego łóżka ma wyjątkowy atut: w łatwy sposób łóżeczko dla maluszka można przerobić na tapczanik dla starszaka. Łóżeczko z komodą Jest idealnym rozwiązaniem dla rodziców ceniących sobie funkcjonalność oraz ergonomię. Zintegrowane z szafką lub komodą, w której znajdzie się miejsce na podręczne drobiazgi: pieluszki, kosmetyki pielęgnacyjne, śpioszki itp.

Tekst: Redakcja „Dobrej Mamy” www.dobra-mama.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

www.dobra-mama.pl

NIEZBĘDNIK

Spacer z tatą nigdy nie jest nudny!

Miękki i ciepły Otulacz samochodowy Motherhood. Maksymalny komfort dzięki połączeniu dzianiny polarowej z czystą bawełną oraz funkcyjną tkaniną soft-shell. 149,99 zł, MOTHERHOOD motherhood.pl

Zapas wody dla dziecka. Woda źródlana Baby Zdrój 0,25 l niegazowana, niebieska (Boy), różowa (Girl) została przygotowana z myślą o dzieciach. Kształt butelki idealnie wpasowuje się w małe rączki, a zamknięcie typu korek niekapek chroni przed zachłyśnięciem i zalaniem. Produkt dostępny jest w wygodnym zapasie - kolorowe zgrzewki Boy i Girl po 6 butelek, w 3 różnych wersjach etykiet. BABy ZDRÓJ, babyzdroj.pl Śpiworek Olaf. Wykonany z wodoodpornego materiału w stylowe wzory. Ma mięciutkie futerko przy kapturze. Puszysty polar wewnątrz zapewnia dziecku komfort. Nadaje się do wózków głębokich, spacerowych, oraz na sanki. Ok. 150 zł, Sensillo, sensillo.pl

Attipas TWO STYLE NAVY. Kolekcja PREMIUM dla chłopców, którzy lubią zabawę modą z odrobioną magii. Wyróżnia się ciekawym, nieco magicznym trikiem. Otóż wystarczy wywinąć górę skarpety na drugą stronę, aby uzyskać zupełnie inny wzór! Oddychająca i antypoślizgową podeszwa sprawdzi się na śliskiej podłodze oraz podczas zabawy na hulajnodze. 89,90 zł + wkładki na chłodniejsze dni GRATIS, ATTIPAS, attipas.pl

Hulajnoga trójkołowa Carbon. Przeznaczona dla dzieci od 3 do 12 lat. Dzięki regulacji wysokości rączki rośnie razem z dzieckiem. Gumowe, świecące podczas jazdy kółka zasilane dynamem. 155 zł, Toyz, toyz.pl

Baby Design Wave. Wyjątkowa, pełnowymiarowa spacerówka zgodna z najnowszą normą EN 1888-2:2018, w której można bezpiecznie przewozić dzieci do 22 kg. Jej unikalna cecha to możliwość łatwego zdejmowania i prania tapicerki w całości. 949 zł, BABY DESIGN, babydesign.eu

Maxi-Cosi Lila XP. Prawdziwie terenowy wózek przeznaczony dla dzieci o wadze do 22 kg. Z odpowiednio dużymi kołami z bieżnikiem na każdy teren, amortyzacją, regulacją zawieszenia przy rączce, komfortowym siedziskiem w rozmiarze XXL i obszernym daszkiem z filtrem UV50+. Ok. 2950 zł, maxi-cosi, maxi-cosi.pl

Chicco Red Bullet. Idealny pierwszy rowerek biegowy, już od 2. roku życia: ultralekki, z regulacją kierownicy i siodełka, szerokimi oponami, antypoślizgowymi manetkami 159 zł, CHICCO chicco.pl

www.dobra-mama.pl

Drewniany wózek XL do ciągnięcia 549 zł, small foot design zielonezabawki.pl

Wbrew stereotypowemu myśleniu, mamy nie muszą być niezastąpione zarówno w opiece nad dzieckiem, jak i w czasie zabawy. Dlatego dzieci, jako partnerów do gier i aktywnego spędzania czasu najczęściej wybierają rodzica, który nie tylko ma chęci i czas, ale wykazuje się kreatywnością i cierpliwością.

spektywy. Lubisz góry, ale martwisz się, że nie można połączyć lekkiej wspinaczki z opieką nad dzieckiem? To świetna okazja, żeby wykorzystać plecaki ze stelażem, dzięki którym dziecko stanie się partnerem górskiej wycieczki i będzie mogło obserwować przyrodę. Twoje maleństwo ma predyspozycje, żeby zostać kierowcą samochodu, a wszystkie jego ulubione zabawki mają cztery koła? Takie zamiłowania możesz łatwo połączyć ze spacerem. Na rynku dostępnych jest wiele modeli autek dla dzieci – napędzanych na pedały, mi-

nisilniczki elektryczne czy po prostu na nóżki. Co ciekawe,

ni i odpowiednio wykorzystać możliwości, jakie stawia-

WÓZEK INACZEJ

ją przed tatusiami zamieszczone w przeglądzie inspira-

Na pozór zwykły wózek za sprawą kilku ciekawych pomy-

cje. Dzięki nim wyprawy do piaskownicy zamienią się

słów może zmienić swoje dotychczasowe oblicze. Może stać

w rowerowy rajd, spacer po parku w górską wspinacz-

się pociągiem, który ciągnie tata, czy wyścigówką ścigającą

kę a nudny wózek w bolid formuły jeden lub powóz kró-

się z rowerzystą. Rodzice mogą przygotować również mały

lewny. Nikt nie będzie się nudził, a zwykły spacer stanie

tor przeszkód, który sprytnie będą omijać podczas jazdy

się przygodą!

wózkiem, a zamontowana dla dziecka kierownica dodatko-

pacer w towarzystwie taty może być równie cie-

są też samochody wizualnie pasujące do dziewczynek. Każ-

kawy i pełen atrakcyjnych zabaw. Zadbajmy

de małe dziecko choć przez chwilę chce się poczuć jak doro-

o to, aby każde wyjście na świeże powietrze było

sły i taka zabawa, połączona z aktywnością fizyczną na świe-

wyprawą pełną nowych odkryć i niesamowi-

żym powietrzu, jest do tego świetną okazją.

tych wrażeń. Wystarczy wykazać się odrobiną wyobraź-

wo urozmaici zabawę. Spacer z tatą to także doskonała okaMożliwości jest wiele

zja do gier przygodowych! Wózek może pełnić rolę pojazdu

Jeśli Twój maluch lubi jeździć z Tobą na rowerze, za-

poszukiwaczy skarbów, w którym będą wszystkie niezbęd-

miast siodełka zainstaluj małą przyczepkę, która będzie

ne akcesoria.

jechała tuż za rowerem. Dziecko poczuje się jak na wyścigu i zobaczy otaczający go świat z zupełnie innej per-

Tekst: Redakcja „Dobrej Mamy” REKLAMA

STREFA DZIECKA

Przyjemne z pożytecznym

Zabawa w język angielski

CHROMA STOCK

Dziecięce lata upływają maluchom głównie pod znakiem zabawy. Aby niosła ona za sobą dodatkową wartość, włączmy do codziennych atrakcji elementy nauki języka angielskiego, takie jak gry, piosenki czy zabawy ruchowe. W ten sposób położymy podwaliny pod przyszłą edukację językową naszej pociechy.

Amy Krolevetskaya

metodyczka w Novakid, internetowej, interaktywnej szkole języka angielskiego dla dzieci

Z 72

abawa jest jedną z najważ-

dzimego. Oznacza to, że nasze pocie-

da tym samym przyswajaniu języka oj-

niejszych aktywności okre-

chy uczą się w sposób nieświadomy,

czystego. Dzięki temu edukacja języ-

su dzieciństwa. Dzięki niej

czyli w efekcie – naturalny i bezstreso-

kowa staje się dla maluchów frajdą, co

dziecko swobodnie wyra-

wy. Właśnie dlatego lektorzy języka an-

zdecydowanie zwiększa ich motywa-

ża emocje i myśli, a także przekazuje

gielskiego, zwłaszcza w pierwszych la-

cję do nauki, a także jest skuteczniejsza

swoje wyobrażenia o świecie. Pierwsze

tach przyswajania języka obcego, sta-

niż tradycyjne metody. Jak wykorzy-

lata życia to te, kiedy mózg malucha

wiają na naukę w formie zabawy zwaną

stać potencjał rozwojowy oraz natural-

jest też najbardziej „chłonny”, a za na-

profesjonalnie metodą pełnego fizycz-

ną chęć dziecka do zabawy i poznawa-

ukę języka obcego odpowiadają w nim

nego reagowania (tzw. TPR). Polega ona

nia świata, by przy okazji rozwijało ono

te same ośrodki, co za naukę języka ro-

na użyciu gestów i mimiki i odpowia-

nowe umiejętności?

www.dobra-mama.pl

Nic na siłę

różnych technik angażowania malu-

alne i artystyczne, wykonujmy wspól-

Stawiając na naukę języka obce-

cha. Pamiętajmy też, że nic nie spra-

nie z nim prace plastyczne, nazywa-

go w formie zabawy, musimy pamię-

wia dzieciom takiej radości, jak wspól-

jąc poszczególne elementy „dzieła” po

tać o kilku istotnych kwestiach. Przede

na zabawa z rodzicami i rodzeństwem,

angielsku. Gdy maluch lubi tańczyć

wszystkim nie zmuszajmy malucha do

dlatego warto pomyśleć o takich atrak-

i śpiewać, postawmy na naukę piose-

konkretnej aktywności – choć w na-

cjach, które angażują wszystkich człon-

nek, np. z ulubionej bajki, z elementa-

szym odczuciu może ona wydawać się

ków rodziny.

mi pokazywania w bonusie. Zaangażujmy też do nauki ulubione zabaw-

atrakcyjna, nasze dziecko niekoniecz-

Aby zabawa w język angielski kojarzyła się z radością i frajdą, warto dostosować zaplanowane aktywności do zainteresowań oraz talentów malucha.

ki czy pluszaki naszej pociechy – od-

fi skupić uwagę na okres 5–15 minut,

Dostosuj zabawę

dzajmy na co dzień proste polecenia

a dziecko w wieku 5–6 lat już na oko-

do zainteresowań

i zwroty po angielsku, np. przy wspól-

ło 20–30 minut. Właśnie tyle powin-

Aby zabawa w język angielski kojarzy-

nym gotowaniu, podczas spaceru, ką-

ny trwać pierwsze doświadczenia z na-

ła się z radością i frajdą, warto dostoso-

pieli czy zakupów. Nie bójmy się rów-

uką angielskiego, oczywiście pod wa-

wać zaplanowane aktywności do zain-

nież korzystać z pomysłów samych

runkiem że są one prowadzone w for-

teresowań oraz talentów malucha. Je-

dzieci, których wyobraźnia, jeśli chodzi

mie gier i zabaw, z wykorzystaniem

śli nasze dziecko ma zdolności manu-

o zabawę, jest przecież nieograniczona.

nie musi mieć w danej chwili na nią ochotę. W końcu zabawa to proces dynamiczny, zwłaszcza u kilkulatka, któremu ciężko skoncentrować się przez dłuższy czas na jednej czynności. Nie planujmy też od razu kilkugodzinnego bloku edukacyjnych zabaw. Według badań maluch w wieku 2–4 lat potra-

grywajmy przy ich pomocy proste scenki w języku angielskim. Zachęcajmy malucha, by zwracał się do swoich nowych „ożywionych” przyjaciół tylko w tym języku. Starajmy się wykorzystać każdą okazję, by maluch miał kontakt z obcym językiem. Wprowa-

Pomysły na rodzinne aktywności z językiem angielskim w tle Piosenki i wierszyki

nasze przyzwolenie na oglądanie bajek,

dzo atrakcyjną formą nauki dla dzie-

Piosenki, wierszyki, rymowanki i łama-

wykorzystajmy ten fakt i puszczajmy je

ci, zwłaszcza jeśli prezentujemy im co

cze języka (tzw. tongue twisters) to naj-

w języku angielskim. Należy jednak pa-

chwila nowe scenariusze i koncepcje ko-

lepszy, najskuteczniejszy i najłatwiej-

miętać, że włączanie kreskówek w języku

lejnych zabaw. Do najprostszych gier

szy sposób na naukę języka angielskie-

angielskim przynosi efekty pod warun-

językowych, które z łatwością można

go od najmłodszych lat. Sprawdzają się

kiem, że nasze dziecko jest zaangażowa-

przeprowadzić w domu, w podróży czy

zwłaszcza w przypadku małych melo-

ne w akcję wyświetlaną na ekranie, tzn.

na wakacjach, należą: memory, krzy-

manów oraz miłośników tańca. Piosen-

chętnie powtarza słówka za bohatera-

żówki, Bingo, domino, wykreślanki czy

ki do nauki angielskiego zwykle szybko

mi czy też śpiewa i tańczy razem z nimi.

popularny wśród starszych dzieci Wi-

wpadają w ucho i są angażujące – m.in.

Jeśli nasz maluch bezmyślnie patrzy się

sielec. Zdecydowanie najciekawsze są

dzięki temu, że wymagają pokazywania

w telewizor, może to oznaczać, że wy-

jednak dla dzieci zabawy ruchowe, któ-

określonych rzeczy. Większość melodii

brana przez nas bajka nie jest dopaso-

re pozwalają im spojrzeć na naukę z zu-

można bez problemu znaleźć w sieci,

wana do jego wieku czy zainteresowań.

pełnie innej perspektywy. Zabawy ru-

do najbardziej znanych „przebojów” za-

Wśród najbardziej polecanych bajek do

chowe można przeprowadzić zarów-

liczają się: „Head and Shoulders Knees

nauki angielskiego znajdują się: „Świnka

no w domu, jak i na świeżym powietrzu

& Toes”, „Humpty Dumpty”, „Incy Win-

Peppa”, „Postman Pat”, „Martha Speaks”,

– najlepiej w towarzystwie rówieśników,

cy Spider”, „The Wheels on The Bus”,

a dla starszych dzieci „Adventure Time”.

tak aby wprowadzić element motywującej, zdrowej rywalizacji. Do najcie-

„Baa Baa Black Sheep”, „Alphabet Song”. Gry i zabawy ruchowe

kawszych zabaw ruchowych po angiel-

Bajki po angielsku

Gry i zabawy wymagają dużego zaan-

sku należą: Simon Says, Cold… Warm…

Jeśli nasze dzieci zostały już wprowadzo-

gażowania i pomysłowości ze strony ro-

Hot…, Touch Green, Hopscotch, Twister,

ne w świat nowych technologii i mają

dziców, ale z drugiej strony są też bar-

Głuchy Telefon, Kalambury.

www.dobra-mama.pl

STREFA DZIECKA

Zerówka

W szkole czy przedszkolu? Rozważ, co będzie lepsze dla Twojego dziecka

CHROMA STOCK

To pytanie zadają sobie każdego roku rodzice sześciolatków. Na wstępie warto podkreślić, że nie ma jednego rozwiązania, które sprawdzi się w każdym przypadku. Decyzja jest indywidualna i powinna być przemyślana, aby wybrać rozwiązanie jak najlepsze dla samego dziecka. Na co należy zwrócić uwagę? najszybciej znaleźć się już w placówce dla starszych dzieci. Podejmując decyzję, warto udać się ze swoja pociechą do szkoły, gdy są organizowane spotkania typu „otwarte drzwi”, w trakcie których Anna Osiecka

Dyrektor Regionalny dwujęzycznych przedszkoli KIDS&Co., kids-co.pl

maluch sam obejrzy nową przestrzeń. Gotowość emocjonalna Wielu rodziców zastanawia się, czy ich

pociecha jest emocjonalnie gotowa na

edukacją przedszkolną a szkolną będzie

do jednej podstawówki? Nie należy się

dla niego zbyt wielkim szokiem. Inni

oczywiście kierować wyborem innych

rodzice radzą natomiast, aby dziecko

rodziców, jednak warto również wziąć

jak najwcześniej przystosowało się do

pod uwagę przywiązanie malucha do

środowiska szkolnego, w którym spędzi

rówieśników – ze znajomymi twarzami

kolejne lata. Jakie rozwiązanie będzie

łatwiej będzie mu przystosować się do

więc najlepsze dla malucha?

ewentualnej zmiany.

zęsto obawiamy się, że sze-

nadchodzącą zmianę. Ważny jest rów-

ściolatek nie jest przystoso-

nież aspekt przyjaźni z kolegami i kole-

wany do nauki w trybie lek-

żankami z obecnej grupy. Czy w więk-

cyjnym i przeskok między

szości zostają w przedszkolu lub idą

Należy podkreślić, że jest to kwestia in-

Szkolna infrastruktura

dywidualna dla każdego dziecka. Z za-

Pierwszą i najważniejszą różnicą w obu

łożenia szkrab jest emocjonalnie goto-

placówkach jest już samo dostosowanie

wy do przejścia do zerówki. Pozosta-

ich do młodszych dzieci. Szkoła mimo

je jedynie kwestia zmiany otoczenia.

Zabawa czy nauka?

odpowiedniego przygotowania samych

Dla jednego dziecka pożegnanie się

Mimo identycznej podstawy progra-

klas pozostaje szkołą – budynkiem

z etapem przedszkolnym i przejście do

mowej w zerówce różny pozostaje

przeznaczonym dla starszych dzieci, co

szkoły, gdzie panują inne zasady oraz

sposób jej realizacji. Często edukacja

skutkuje także mniejszą swobodą w po-

jest styczność ze starszymi dziećmi, bę-

przedszkolna kojarzy się tylko z zaba-

ruszaniu się maluchów. Przedszkole

dzie atrakcyjne. Natomiast u drugiego,

wą, a szkoła z wiedzą przekazywaną

natomiast jest w pełni dostosowane do

które nie jest odważne czy przebojo-

jedynie w szkolnej ławce. Jak to wyglą-

potrzeb podopiecznych w tym wieku.

we, taka sytuacja może wywołać strach.

da w praktyce?

Z drugiej strony często zdarza się rów-

Niezwykle ważna jest więc obserwa-

W przedszkolach program zajęć jest

nież tak, że sześciolatki bardziej niż

cja dziecka, rozmowa, a także konsulta-

zdecydowanie bardziej urozmaicony.

strach odczuwają ekscytację na myśl

cja dalszej drogi z przedszkolnym wy-

Dziecko realizujące program zerów-

o przejściu do szkoły i chciałyby jak

chowawcą.

ki ma dostosowany szereg zajęć do-

www.dobra-mama.pl

Ciekawą propozycją do rozważenia przy wyborze przedszkola i szkoły są placówki, w których program jest prowadzony w trybie bilingwalnym.

luchowi zgodnie z jego potrzebami.

powiednie rozwiązanie dla malu-

W szkołach natomiast często nie ma

cha, nie zapomnieć również o jego

możliwości urozmaicenia dnia o za-

zdaniu. Już krótka rozmowa po-

jęcia dodatkowe. Warto tu nadmienić,

zwoli nam zobaczyć, czy dziec-

że ciekawą propozycją do rozważe-

ko jest przerażone perspektywą

nia przy wyborze przedszkola i szko-

zmiany placówki czy wręcz prze-

ły są placówki, w których program jest

ciwnie – podekscytowane. Warto

prowadzony w trybie bilingwalnym.

też porozmawiać z przedszkolnym

datkowych, jak wycieczki, spotkania

Dzięki temu dziecko ma stały kon-

opiekunem. Będziemy wtedy mie-

z ciekawymi ludźmi, zajęcia manual-

takt z językiem obcym, poznając go

li pełny obraz sytuacji, co pozwo-

ne przeplatane z zajęciami ruchowy-

od małego.

li podjąć jak najlepszą dla dziecka

mi, które pozwalają rozwijać się ma-

Musimy pamiętać, aby wybierając od-

decyzję. www.dobra-mama.pl

sprawdzone przez mamy

MAMA NA ZAKUPACH Co kupić? Co powinno być warte uwagi rodziców? Co może się okazać szczególnie przydatne w opiece nad maluszkiem? Oto ciekawe propozycje.

Attipasy dla małych alergików

StickOff®

Isqunimet, 199 zł, opatrunkiem Spray, który zaburza połączenie między Fugitatem es posamust molupta qua a skórą, dzięki que temuvit umożliwia bezbolesne usuwanie Fugitatem que vit es posamust quaessus, opatrunków samoprzylepnych. Niemolupta wywołuje podrażonimus pererci nonbezpieczny resequev posamust nień i nieremquatiorae przenika przez naskórek, dla skóry molupta quaessus, onimus remquatiorae pererci non wrażliwej. Nie zawiera alkoholu ani rozpuszczalników resequev. organicznych, dlatego nie wysusza skóry. Producent, SMART PHARMA SP. Z O.O., ok. 29 zł, www.nazwa.pl smartpharma.com.pl

W kolekcji NATURAL HERB zastosowano naturalne barwniki pozyskiwane z: korkowca amurskiego – dawniej powszechnie stosowanego w medycynie, posiadającego właściwości wysuszające, polecanego dla wrażliwej skóry; orzecha galasowego – stosowanego jako naturalny środek do farbowania włosów, dawniej i dziś używanego w produkcji środków farmakologicznych. Dostępne w dużych rozmiarach do XXXL. Elastyczna, antypoślizgowa oraz oddychająca podeszwa. ATTIPAS, 89,90 zł + wkładki na chłodniejsze dni GRATIS, attipas.pl

Naturalnie na hemoroidy - Hemocal czopki

Śpiworek ASPEN

Zimowy śpiworek do wózka, który posłuży dziecku od urodzenia do 3 lat. Pasuje do gondoli, spacerówki, a także do sanek. Modułowa konstrukcja i specjalny układ zamków pozwalają go powiększyć, gdy dziecko podrośnie. Doskonała ochrona przed zimnem, deszczem i wiatrem. Dostępny w różnych kolorach. LA MILLOU, 579 zł, lamillou.com

NeoRetin Serum depigmentacyjne, liftingujące z retinoidami 30 ml

Krem przeznaczony do likwidacji wszystkich rodzajów przebawień skórnych oraz jako codzienna pielęgnacja przeciwzmarszczkowa skóry dojrzałej do stosowania na noc. Unikalne połączenie składników aktywnych oraz retinoidów hamuje nadprodukcję melaniny i niweluje przebarwienia, regeneruje, ujędrnia i nawilża. EKOPHARM, ekopharm.pl

Przeznaczony do stosowania w leczeniu dolegliwości towarzyszących żylakom odbytu, takich jak: ból, pieczenie, swędzenie, oraz stanów zapalnych odbytu, którym towarzyszy swędzenie. Nalewka z nagietka lekarskiego łagodzi podrażnienia, działa regenerująco oraz przyspiesza gojenie uszkodzonej błony śluzowej odbytnicy. Farmina Sp. z o.o., ok. 8 zł farmina.pl Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Zip-a-Round Śpiworek 2 w 1 TOG 2

Bebiko 2

Z udoskonaloną formułą NUTRIflor Expert dba o szczęście małych brzuszków po 6. miesiącu życia To kompletna kompozycja składników odżywczych, która została wzbogacona o kwas DHA, ważny dla rozwoju mózgu i wzroku, aby jeszcze lepiej wspierać prawidłowy rozwój dziecka. Bebiko, ok. 33 zł/800 g, bebiklub.pl

www.dobra-mama.pl

Zaprojektowany z myślą o komforcie dzieci i ich rodziców. Innowacyjny, wszyty wokół śpiworka zamek, ułatwia zmianę pieluchy, bez potrzeby rozpinania całości i wybudzania dziecka ze snu. Dzięki zamykanej na napy zakładce Zip-a-Round Śpiworek 2 w 1 TOG 2 rośnie razem z dzieckiem, oferując dwa rozmiary w jednym: 3-6 mies. przy zapiętej zakładce dolnej oraz 6-18 mies. przy zakładce otwartej. Dodatkowe napy przy ramionkach umożliwiają zmniejszenie otworu szyjnego (zalecane dla dzieci poniżej 4,5 kg). MOTHERHOOD, ok. 99,99 zł, motherhood.pl

Leopardus pościel 2-el. z wypełnieniem L

Pościel zaprojektowana i wykonana w Polsce. Elementy drukowane nie zmieniają kolorów (nawet po wielokrotnym praniu). Bellamy, 309 zł, bellamy.pl

Isqunimet, Maxi-Cosi 199 Minla zł,

W tym Fugitatem krzesełku que vit z funkcją es posamust leżaczka molupta dzieckoqua może Fugitatem odpoczywać quei oglądać vit es posamust świat jużmolupta od pierwszych quaessus, dni onimus życia, remquatiorae a taki sprzęt zastąpi perercikilka non resequev innych takich, posamust jak molupta krzesełkoquaessus, do karmienia, onimus krzesełko remquatiorae dostawne, pererci stołek non czy dostawkę na krzesło. resequev. Można je łatwo wyczyścić i pięknie się prezentuje Producent, w każdym wnętrzu. MAXI-COSI, www.nazwa.pl ok. 950 zł, maxi-cosi.pl

Tretussin Med - syrop o smaku czarnej porzeczki

® Pelafen Isqunimet, Kid 3+ Zatoki 199 zł, i nos

Fugitatem Suplement que vit es diety, posamust płyn 100 molupta ml. qua Produkt Fugitatem zawiera que vitodpowiednio es posamustdobraną moluptakompozycję quaessus, onimus składników, remquatiorae które wspomagają pererci nonfizjologiczne resequev posamust oczyszmolupta czaniequaessus, dróg oddechowych, onimus remquatiorae zdrowie dróg pererci odde-non chowych i komfort oddychania. resequev. Preparat dla dzieci powyżej 3. Producent, roku życia i dorosłych. phytopharm, www.nazwa.pl ok. 19 zł, phytopharm.pl

Dicoflor® krople

Na kaszel, chrypkę, podrażnienie gardła. Wyciągi z porostu islandzkiego, korzenia prawoślazu i liści bluszczu pospolitego łagodzą podrażnienia, dolegliwości bólowe oraz stan zapalny gardła. Pojemność: 165 ml/250 ml. Wyrób medyczny. Domowa Apteczka Sp. z o.o. Sp. k., domowaapteczka.pl

Szukając dla dziecka dobrego produktu z żywymi kulturami bakterii, warto sięgnąć po suplement diety Dicoflor® krople, który zawiera delikatną formułę i bezpieczny skład. Wysoka jakość kropli jest potwierdzona badaniami trwałości, a ich forma pozwala na wygodne podawanie już od pierwszych dni życia! L.PL. MKT.09.2020.7768 DICOFLOR, dicoflor.pl

Myjka WV 2 Premium 25 lat Kärcher w Polsce

Urządzenie doustne SNOREEZE

Wyjątkowa, elegancka czarna myjka do okien WV 2 Premium jest jednym z flagowych produktów firmy Kärcher. Ozdobiona jubileuszowym logo umieszczonym na obudowie stanowi nie tylko doskonałe urządzenie czyszczące, lecz także po prostu piękny przedmiot. kÄrcher, 289 zł, karcher.pl

Olej rycynowy

Produkt kosmetyczny do pielęgnacji włosów, skóry i paznokci o właściwościach regenerujących, pielęgnujących, natłuszczających i odżywczych. Aplikator zapewnia komfort i higienę stosowania, łatwość dozowania, precyzję i wygodne nanoszenie, a także łatwiejszą i szybszą pielęgnację. Phytopharm Klęka SA, kroplapiekna.pl

Utrzymuje podczas snu żuchwę w prawidłowym położeniu, zmniejszając dzięki temu głośne chrapanie i łagodny bezdech senny. Odpowiednie położenie żuchwy ułatwia oddychanie, pozwala spokojnie przespać noc nawet osobom, które od dawna zmagają się z bardzo uciążliwym chrapaniem. SNOREEZE, snoreeze.pl

Fotelik Rio

Zgodny z normą I-size, dzięki czemu dziecko może być przewożone tyłem do osiągnięcia 87 cm wzrostu. Ma obrotowe siedzisko w zakresie 360°, co ułatwia wkładanie dziecka do fotelika. Caretero, ok. 550 zł, caretero.pl

Elektroniczna niania

System składa się z nadajnika umieszczonego w pokoju dziecka oraz z odbiornika posiadającego klips mocujący do paska, dlatego mama może czuwać nad snem dziecka nawet w odległości 120 m. System ma m.in. regulację głośności i czułości: 5-stopniowy wskaźnik diodowy na odbiorniku pozwala dostosować poziom głośności, na jaki reaguje urządzenie. Fisher Price, 149 zł, fisher-price.com/pl www.dobra-mama.pl

SPRAWDZONE PRZEZ MAMY

Szkoły rodzenia

BIAŁYSTOK Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Miejskim im. PCK, ul. Bema 89 D, tel. 85 741 58 95 Szkoła Rodzenia „DAR” Poradnia Laktacyjna mgr Małgorzata Tymińska, ul. Wojskowa 4, Białystok, tel. 501 675 997, szkolarodzeniadar.pl, info@szkolarodzeniadar.pl Centrum Medyczne Ryska Sp. z o.o. – bezpłatna szkoła rodzenia, ul. Sobieskiego 13, lok. 8, Białystok, tel. 85 733 32 22

BRZEZINY Szkoła Rodzenia przy Powiatowym Centrum Zdrowia w Brzezinach Sp. z o.o., ul. Marii Skłodowskiej-Curie 6, Brzeziny, tel. 506 008 861

BYDGOSZCZ

Jeśli chcesz, by Twoja Szkoła Rodzenia znalazła się w naszym spisie – napisz do nas! Dane adresowe zamieścimy również na naszej stronie www.dobra-mama.pl. Jeśli chcesz podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie przygotowywania do macierzyństwa i opieki nad

Pielęgniarki i położne środowiskowe PULS MEDIC, Przychodnia Suchanino, ul. Otwarta 4, Gdańsk, tel. 697 376 045

Szkoła Rodzenia Bobaskowo, ul. Grzegórzecka 12/VIII, Kraków, tel. 791 557 767, kontakt@bobaskowo.com.pl

GIŻYCKO

Doula Olimpia, ul. Chmieleniec 41/47, Kraków, tel. 501 611 411, doulaolimpia@gmail.com

Indywidualna Szkoła Rodzenia Ewa Chabas, ul. Żeglarska 1/2, Giżycko, tel. 600 924 875, ewachabas.pl

KUTNO

GLIWICE

Szkoła Rodzenia przy Kutnowskim Samorządowym, ul. Kościuszki 52, Kutno, tel. 24 388 02 00, szpital.kutno.pl

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Wielospecjalistycznym, ul. Kościuszki 11, Gliwice, tel. 32 238 20 91

LEGIONOWO

GRUDZIĄDZ

Szkoła Rodzenia TatiMami, ul. Sowińskiego 15 A, Legionowo, tel. 502 307 967

Szkoła Rodzenia przy Regionalnym Szpitalu, ul. Rydgiera 15/17, Grudziądz, tel. 56 641 41 88

LEGNICA

Szkoła Rodzenia „Vita” Anna Appelt, ul. Unii Lubelskiej 1 m. 5, Bydgoszcz, tel. 607 329 426, anna.appelt@vita.edu.pl, vita.edu.pl

Szkoła rodzenia SISMED, ul. Gołębia 8, Jaworzno, tel. 504 383 840, 690 308 123

CHORZÓW Szkoła Rodzenia Babi-Med, ul. Sobieskiego 19, Chorzów, tel. 32 241 28 31, 505 051 410, 505 051 411, babi-med.eu

CZECHOWICE-DZIEDZICE Szkoła Rodzenia – Bożena Węglarz-Kwarcińska, ul. Kochanowskiego 4, Czechowice-Dziedzice, tel. 606 124 737

DZIERŻONIÓW Dzierżoniowska Szkoła Rodzenia przy NZOZ Szpitalu Powiatowym w Dzierżoniowie, ul. Cicha 1, tel. 72 401 00 08

ELBLĄG Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym, ul. Królewiecka 146, Elbląg, tel. 55 239 56 06

GDAŃSK POZ-Medik Mama i Ja, ul. Hynka 30, Gdańsk, tel. 535 911 195, pozmedik.biuro@gmail.com

www.dobra-mama.pl

redakcja@dobra-mama.pl Szkoła Rodzenia Picolino, ul. Smolki 5, 30-513 Kraków, tel. 883 608 832, biuro@picolino.pl

JAWORZNO

Szkoła Rodzenia Zespół Opieki Zdrowotnej, Beata Durawa – oddział ginekologiczno-położniczy, pl. Rydygiera 1, Chełmno, tel. 56 677 26 07 (sekretariat)

niemowlęciem – skontaktuj się z nami! Na maile czekamy pod adresem:

Szkoła Rodzenia MagMed, ul. Łanowa 66 B, Gdańsk, tel. 603 912 151, kontakt@magmed.eu

Szkoła Rodzenia „Brzdąc”, ul. Wrocławska 3, Bydgoszcz, tel. 52 372 30 25, 601 499 747, brzdac.bydgoszcz.eu

CHEŁMNO

Zapraszamy do współpracy!

KALISZ Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym, ul. Toruńska 7, Kalisz, tel. 62 757 90 17, szkolarodzenia@szpital.kalisz.pl

KATOWICE Szkoła Rodzenia „Będziemy Rodzicami”, ul. Zawiszy Czarnego 7 A, Katowice, tel. 608 195 456 Fundacja Edukacji Zdrowotnej STIM, pl. Tadeusza Kościuszki 5, Sosnowiec, tel. 796 113 723 Szkoła Rodzenia „Miś Kuleczka”, ul. Raciborska 27 (przy Katowickim Centrum Onkologii), Katowice, tel. 601 558 953

KĘDZIERZYN-KOŹLE Szkoła Rodzenia w Szpitalu nr 1, ul. Roosvelta 2, Kędzierzyn-Koźle, tel. 77 406 24 12

KÓRNIK RUBUS Malinowa Szkoła Rodzenia, ul. Wyspiańskiego 13, Kórnik, tel. 692 194 491, malinowerodzenie.pl

KRAKÓW Szkoła Rodzenia „Ujastek”, ul. Ujastek 3, Kraków, tel. 600 420 674, szkola-rodzenia.ujastek.pl, szkola@ujastek.pl

Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym, ul. Iwaszkiewicza 5, Legnica, tel. 516 076 737, szkolarodzenia@szpital.legnica.pl

ŁÓDŹ Szkoła Rodzenia „NAS TROJE”, ul. Sterlinga 16/18, Łódź, tel. 797 422 408, nas-troje.ipt.pl, sborowska@ipt.pl Centrum Wsparcia Przyszłych Mam, ul. Kosodrzewiny 88 A, Łódź, tel. 502 206 577 Akademia Rodzenia Malinowa, ul. Kilińskiego 21, Łódź, tel. 731 189 069, rejestracja@przychodniamalinowa.pl Centrum okołoporodowe Wesoła Rodzinka, ul. Przełajowa 22b/22C, Łódź, tel. 535 565 331, kontakt@wesola-rodzinka.pl Szkoła Rodzenia przy Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki, ul. Rzgowska 281/289, Łódź, tel. 42 271 10 09, szkolarodzenia@iczmp.edu.pl

MIELEC Szkoła Rodzenia „Aktywni Rodzice” ul. Zygmuntowska 3, 39-300 Mielec

MILANÓWEK

Szkoła Rodzenia, ul. Chojnowska 112, Legnica, tel. 609 571 842

Szkoła Rodzenia w Milanówku, ul. Spacerowa 4 (biblioteka miejska), tel. 512 342 694

LUBLIN

NOWY DWÓR MAZOWIECKI

„Twoja Położna” Bezpłatna Szkoła Rodzenia, ul. Jana Kiepury 5, Lublin, tel. 571 328 477, info@polozna.lublin.pl

Oddział Położniczy przy Nowodworskim Centrum Medycznym, ul. Miodowa 2, Nowy Dwór Mazowiecki, tel. 510 900 254

Szkoła Rodzenia „Lidia”, ul. Żulińskiego 8, Lublin, tel. 607 217 417, lidia@szkolarodzenia-lublin.pl

NOWY SĄCZ

Bezpłatna Szkoła Rodzenia Agnieszki Brześcińskiej, ul. Lotnicza 5, Lublin, tel. 530 235 292, agabrzescinska@wp.pl

NZOZ Femina, Szkoła Rodzenia Szczęśliwie Urodzeni, ul. Nadbrzeżna 77, Nowy Sącz, tel. 606 906 815

Szkoła Rodzenia przy Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym, ul. Jaczewskiego 8, tel. 81 724 47 71, posturzynska@gmail.com

OLSZTYN

Szkoła Rodzenia przy Rodzinnym Centrum Medycznym Lubimed, ul. Woronickiego 11, Lublin, tel. 603 130 850

ŁĄCKO Szkoła Rodzenia przy NZOZ Femina, Łącko 662, tel. 504 186 217

ŁOMŻA Bezpłatna Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Wojewódzkim w Łomży im. Kard. Stefana Wyszyńskiego, ul. Piłsudskiego 11, Łomża, tel. 86 473 36 61, szkola@szpital-lomza.pl, szpital-lomza.pl Szkoła rodzenia przy Łomżyńskim Centrum Medycznym, ul. Słowikowa 9, Łomża tel. 602 460 478, florczykbozena@gmail.com

Szkoła Rodzenia Grażyny Łaganowskiej, ul. Wańkowicza 5/29, Olsztyn, tel. 89 542 97 66, 501 243 256

OSTROŁĘKA Szkoła Rodzenia przy Mazowieckim Szpitalu Specjalistycznym im. dr. Józefa Psarskiego, al. Jana Pawła II 120 A, Ostrołęka, tel. 506 942 088, 502 597 127

OSTRÓW WIELKOPOLSKI Szkoła Rodzenia przy Zespóle Zakładów Opieki Zdrowotnej, ul. Limanowskiego 20/22, Ostrów Wielkopolski, tel. 62 595 12 62

PABIANICE

Szkoła Rodzenia przy Pabianickim Centrum Medycznym, budynek 1 A, ul. Jana Pawła II 68, Pabianice, tel. 42 215 49 65, 600 974 678

PIEKARY ŚLĄSKIE Edukacja przedporodowa cieżarnych w ramach gabinetu położnej POZ, ul. Tarnogórska 46A, Piekary Śląskie, tel. 509 951 180 Szkoła Rodzenia BABYCARE przy NZOZ Medicare, ul. Bytomska 64, Piekary Śląskie, tel. 797 405 024

Centrum Medyczne CHŁODNAMED, ul. Chłodna 26, Radom, tel. 502 166 165, 48 331 06 46, kontakt@www.chlodnamed.pl

RADOMSKO Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Powiatowym, ul. Jagiellońska 36, Radomsko, tel. 44 685 47 20, ginekologia@szpital.biz.pl

Szkoła Rodzenia przy Piekarskim Centrum Medycznym, ul. Szpitalna 11, Piekary Śląskie, tel. 32 284 55 20 wew. 53

Szkoła Rodzenia „Cud Narodzin”, ul. Narutowicza 3, tel. 515 496 617, szkolarodzenia.radomsko@tlen.pl

PIOTRKÓW TRYBUNALSKI

RYBNIK

Szkoła Rodzenia przy PCDM w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Roosevelta 3, Piotrków Trybunalski, tel. 44 645 11 55

POLANICA-ZDRÓJ Szkoła Rodzenia przy Specjalistycznym Centrum Medycznym, ul. Jana Pawła II 2, Polanica-Zdrój, tel. 604 083 194

POZNAŃ Bezpłatna szkoła rodzenia „Bambino”, ul. Górki 17 A/5, Poznań, tel. 730 701 378, kontakt@szkola-bambino.pl Bezpłatna Szkoła Rodzenia DzieciOK, ul. Katowicka 67 B/104, Poznań, tel. 600 912 769, info@dzieciok.pl Centrum Opieki Okołoporodowej Mamutek, ul. Ratajczaka 35, Poznań, tel. 691 797 447, mamutek@mamutek.eu Bezpłatna Szkoła Rodzenia HEGET, ul. Kancierska 2, Poznań, tel. 795 884 422, biuro@heget.pl, heget.pl Bezpłatna Naramowicka Szkoła Rodzenia, ul. Boranta 15, Poznań, tel. 530 603 862 Bezpłatna Szkoła Rodzenia Mama i Ja, ul. Kochanowskiego 6, Poznań, mamaija.biuro@gmail.com, mamaijainfo.pl Szkoła Rodzenia Mama Gaja, ul. Jeleniogórska 16, Poznań, tel. 530 812 811, kontakt@mamagaja.pl

PRUDNIK Szkoła Rodzenia w PCM SA, ul. Szpitalna 14, Prudnik, tel. 77 406 78 99, pcm@pcm.prudnik.pl Szkoła Rodzenia ABC Dobry Start, ul. Kościuszki 36/1, Prudnik, tel. 77 436 30 39

PSZÓW Szkoła Rodzenia przy NZOZ „Vitamed”, ul. Andersa 22, Pszów, tel. 32 729 10 92

PYSKOWICE

Szkoła Rodzenia NZOZ „PRO FEMINAE” S.C., ul. Reymonta 60, Rybnik, tel. 32 422 65 82, 607 677 320, szkolarodzenia.rybnik@poczta.onet.pl Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Lift-Med, ul. Cegielniana 14, Rybnik, tel. 32 440 88 99, rejestracja@liftmed.pl

RZESZÓW Szpital Specjalistyczny Pro-Familia, ul. Witolda 6 B, Rzeszów, tel. 17 773 57 00, pro-familia.pl

Coachingowa szkoła rodzenia i karmienia Lakta Vita, ul. Zagłoby 8/8, Rzeszów, tel. 664 156 366, laktavita.pl Szkoła Rodzenia przy szpitalu Wojewódzkim nr 2 w Rzeszowie, ul. Lwowska 60, Rzeszów, tel. 17 866 40 07, szpital2.rzeszow.pl Szkoła rodzenia przy CM MEDYK, ul. Leska 2, Rzeszów, tel. 505 583 988 Szkoła Rodzenia przy szpitalu miejskim, ul. Czackiego 2, Rzeszów, tel. 17 861 10 31, do 37 i 39 w. 356 Szkoła Rodzenia Nasz Skarb, ul. Reformacka 4, Rzeszów, tel. 601 316 546, 506 436 323

NZOZ Femina, Szkoła Rodzenia Szczęśliwie Urodzeni przy przedszkolu „Wesołe Nutki”, ul. Jana Czecha 7, Stary Sącz

SZCZECIN Szkoła Rodzenia „Nowe Życie” przy Centrum Edukacji Okołoporodowej ul. Więckowskiego 1/5 (I p.), Szczecin, tel. 509 508 109, info@szkolarodzenia-ceo.pl Bezłatna Szkoła Rodzenia, ul. Marii Curie-Skłodowskiej 11, Szczecin tel. 505 142 449, info@szkolarodzenia.szczecin.pl Szkoła Rodzenia przy Centrum Narodzin MAMMA, ul. Sowia 38, Szczecin-Kijewo, tel. 91 462 80 00, recepcja@centrumnarodzin.pl

SZCZYTNO Przyszpitalna Szkoła Rodzenia w Szczytnie, ul. Skłodowskiej 12, Szczytno, tel. 89 623 21 14

ŚRODA WIELKOPOLSKA Szkoła Rodzenia przy Średskim Szpitalu Serca Jezusowego, ul. Żwirki i Wigury 10 (2 piętro), Środa Wielkopolska, tel. 517 809 953

ŚWIĘTOCHŁOWICE Szkoła Rodzenia przy ZOZ Świętochłowice, ul. Zubrzyckiego 36, Świętochłowice, tel. 602 304 796, zoz.net.pl, nowak@zoz.net.pl

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Inflacka, ul. Inflacka 6, Warszawa, tel. 22 697 33 33, 22 697 32 41, rejestracja@inflacka.pl Szkoła Rodzenia przy Szpital Kliniczny im. ks. Anny Mazowieckiej, ul. Karowa 2, Warszawa, tel. 22 596 62 84, sekretariat@szpitalkarowa.pl Centrum dla kobiet aKuku, Szkoła rodzenia, ul. Grzybowska 4/110, tel. 604 786 858, polozna@polozna.com.pl, polozna.com.pl Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Specjalistycznym im. Świętej Rodziny SPZOZ, ul. Madalińskiego 25, Warszawa, tel. 22 451 26 00, przychodnia@szpitalmadalinskiego.pl Szkoła Rodzenia przy Centrum Medycznym Żelazna, ul. Żelazna 90, Warszawa, tel. 668 308 855, 22 255 98 18, dydaktyka@szpitalzelazna.pl Szkoła Rodzenia przy Przychodni Lekarskiej ORLIK, ul. Ostrobramska 101, Warszawa, tel. 22 506 54 84, rejestracja@przychodnia-orlik.pl

WROCŁAW Bezpłatna Szkoła Rodzenia ,,Świadomi Rodzice”, ul. Przyjaźni 54, Wrocław, tel. 607 855 212, mar.olb@interia.pl, fizjomedicum.pl Centrum Rodzicielstwa Bliskości Joanna Paluchiewicz, ul. Jedności Narodowej 118 A, Wrocław, tel. 662 130 197, kontakt@centrumrodzicielstwa.pl Szkoła Rodzenia przy CE-Mama, ul. Tomaszowska 6/1, Wrocław, tel. 605 197 972, polozna.wroc@wp.pl Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym we Wrocławiu, ul. H. M. Kamieńskiego 73 A, Wrocław, tel. 71 327 01 75, 661 924 261, sekretariat@wssk.wroc.pl Szkoła Rodzenia Mama Gaja, ul. Hallera 188/1, Wrocław, tel. 530 812 811, kontakt@mamagaja.pl

TARNÓW

Szkoła Rodzenia przy CE-Mama, ul. Kościelna 10/7 I piętro (osiedla Agata „Kraina Mowy”), Siechnice, tel. 505 197 972, polozna.wroc@wp.pl

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Wojewódzkim im. Świętego Łukasza w Tarnowie, ul. Lwowska 178 A, Tarnów, tel. 14 631 57 98, 696 372 722, sekretariat@lukasz.med.pl

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Specjalistycznym im. A. Falkiewicza we Wrocławiu, ul. Warszawska 2, Wrocław, tel. 71 377 41 46, szpital@falkiewicza.internetdsl.pl

SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE

Szkoła Rodzenia Humano przy Specjalistycznym Szpitalu im. E. Szczeklika w Tarnowie, ul. Spitalna 13, Tarnów, tel. 14 631 03 05

ZABRZE

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Miejskim w Siemianowiach Śląskich, ul. 1 Maja 9, Siemianowice Śląskie, tel. 32 228 30 30, 570 589 305, sekretariat@zozsiemianowice.pl

SOSNOWIEC Szkoła Taty i Mamy przy Fundacji Edukacji Zdrowotnej STIM, ul. Sobieskiego 25, Sosnowiec, tel. 796 113 723, szkola@fundacjastim.pl Szkoła Rodzenia przy Sosnowskim Szpitalu Miejskim, ul. Szpitalna 1, Sosnowiec, tel. 32 413 03 95, 32 413 03 96, sekretariat@szpital.sosnowiec.pl

RADOM

Centrum pomocy rodzinie i życiu, ul. Skautów 1, Sosnowiec, tel. 32 269 51 70, rodzina@sosnowiec.opoka.org.pl

Szkoła Rodzenia przy NZOZ Gołębiów, ul. Paderewskiego 6, Radom, tel. 48 389 99 88

STARY SĄCZ

Szkoła Rodzenia Alina Rumowska, ul. Czerniakowska 231, Warszawa, tel. 605 304 657

SIECHNICE

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu w Pyskowicach, ul. Szpitalna 2, Pyskowice, tel. 32 233 24 24

Szkoła Rodzenia Beba, ul Wernera 33/37, Radom, tel. 570 236 920, biuro@beba.edu.pl

Szkoła Rodzenia „Cud Narodzin”, ul. Mickiewicza 15, Stalowa Wola, tel. 723 626 693

STALOWA WOLA Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Specjalistycznym w Stalowej Woli, ul. Staszica 4, Stalowa Wola, tel. 15 843 33 38, 15 843 33 58, szpital-stw.com

TORUŃ NZOZ Twoja Położna, ul. Olsztyńska 18 B, Toruń, tel. 733 617 400 Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym im. L. Rydgiera w Toruniu, ul. św. Józefa 53-59, Toruń, tel. 56 679 31 41

WARSZAWA Szkoła Rodzenia „Dla Mamy i Taty”, ul. Łojewska 6, Warszawa, tel. 503 727 082 Beauty Mama, Szkoła Rodzenia Magdaleny Hryciuk, ul. Starodęby 10/49, Warszawa-Ursus, tel. 606 517 379, biuro@beautymama.com.pl Szkoła Rodzenia Centrum Dydaktycznego IPS, ul. Poleczki 40A, Warszawa, tel. 501 380 424 (zapisy), |663 805 824 (zapisy), k.wasilewska@ips.pl

Szkoła rodzenia przy Szpitalu Miejskim w Zabrzu, ul. Zamkowa 4, Zabrze, tel. 783 918 101, czkid@szpitalzabrze.pl Szkoła rodzenia Zabrze, ul. Piłsudskiego 12d/9, Zabrze, tel. 693 467 182, 32 276 23 60, szkolarodzenia.zabrze@op.pl

ZAMOŚĆ Szkoła Rodzenia przy Woj. Szpitalu im. Jana Pawła II, Kazimiera Rogucka, al. Jana Pawła II 10, Zamość, tel. 84 677 34 74, 84 677 34 85

ŻORY Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Miejskim w Żorach, ul. Dąbrowskiego 20, tel. 32 434 12 24, 32 434 12 45, szkolarodzenia@mzoz.zory.pl

Więcej szkół rodzenia dostępnych na www.abcdobrejmamy.pl www.dobra-mama.pl

newsy

Dobre adresy AMY

BRANCO

amy.com.pl

APC INSTYTUT ATTIPAS

apcinstytut.pl

attipas.pl

BABY ZDRÓJ

babyzdroj.pl

branco.pl

CARETERO DELICOL DICOFLOR

caretero.pl

delicol.pl dicoflor.pl

Oto firmy, które WAM polecamy! ISIS PHARMA

isis-pharma.pl kelo-cote.pl

Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o.

KERABIONE

kerabione.pl

rebis.com.pl

La Millou

lamillou.com

DOMOWA APTECZKA

MALTAN

bacowkaradawa.pl

domowaapteczka.pl

Maxi-Cosi

BEBIKO

ECO AND MORE

MEDIDERM BABY

BELLAMY BOBOVITA

bellamy.pl bobovita.pl

ecoandmore.pl

premiumrosa.pl

KELO-COTE

HOTEL BACÓWKA RADAWA & SPA

bebiklub.pl

PREMIUM ROSA

karmieniepiersia.com maxi-cosi.com

FARMINA

farmina.pl

MOTHERHOOD

KäRCHER

karcher.pl

NESLING

medidermbaby.pl motherhood.pl

SCANDINAVIAN BABY SENSILLO

sensillo.pl

SMART PHARMA TOYZ

scandinavianbaby.pl

smartpharma.com.pl

toyz.pl

VAGICAL

vagical.pl

nesling.pl

Światowy lider w produkcji żagli, rolet i pergoli NESLING.PL ul. Litewska 10, 35-302 Rzeszów tel.: 530 509 110, e-mail: bok@nesling.pl www.nesling.pl

Światowy lider w produkcji żagli, rolet i pergoli

aluminiowa NOWOŚĆ 2020 Pergola NESLING®

Roleta przeciwdeszczowa PROSAIL®

Roleta przeciwsłoneczna COOLFIT® Harmonica

Więcej informacji i promocje na

www.nesling.pl

AUTOPROMOCJA

6 wydań

60 zł w tym koszty wysyłki

ZAMÓW PRENUMERATĘ

Superprezent!

Z pierwszym numerem otrzymasz butelkę Chicco Natural Feeling 150 ml 0 m+

dla Czytelników

Kup poradnik „Dobra Mama” bez wychodzenia z domu

Zamów już dziś: www.dobra-mama.pl/prenumerata Infolinia: 17 852 52 20

o wartości 29,99 zł*

* Sugerowana cena detaliczna produktu dostępnego w sprzedaży; butelka dołączona do prenumeraty stanowi próbkę nieprzeznaczoną do sprzedaży.

ISSN 2080-5551 INDEKS 256013 nr 4 (62) 2020 DOBRY DOM Sp. z o.o. Sp. Komandytowa 35-302 Rzeszów, ul. Litewska 10 | tel.: 17 852 52 20 | www.dobra-mama.pl, www.grupadobrydom.pl REDAKCJA KRZYSZTOF BABIARZ DOROTA PROKOPIAK MAŁGORZATA LOMPER Joanna Lubiniecka KAROLINA BORSUK GRZEGORZ PIWKO RAFAŁ KOZIARZ redakcja@grupadobrydom.pl, tel. 509 395 396

WAŻNE KONTAKTY prenumerata@dobre-produkty.pl tel. 601 213 376 KSIĘGARNIA INTERNETOWA www.dobre-produkty.pl tel. 17 852 52 30, 601 213 376

ZNAJDZIESZ NAS NA:

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE Shutterstock

© Copyright by DOBRY DOM 2020 Opracowanie graficzne i merytoryczne magazynu stanowi własność Wydawcy. Kopiowanie oraz wykorzystywanie w jakikolwiek sposób materiałów bez pisemnej zgody Wydawcy jest zabronione. Wydawca nie odpowiada za treść reklam oraz artykułów sponsorowanych zamieszczonych w katalogu. Ceny prezentowanych produktów są uaktualnione w okresie redagowania pisma (październik 2020). Przewodnik DOBRA MAMA ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Jest zbiorem wielu przydatnych informacji o ciąży oraz macierzyństwie, które nie mogą być traktowane jako zalecenia, ale wyłącznie jako pomoc w poznawaniu tajników ciąży, wychowania i pielęgnacji noworodków. Zaistniałe problemy czy wątpliwości dotyczące konkretnych przypadków należy bezzwłocznie konsultować z prowadzącym lekarzem ginekologiem lub innym stosownym specjalistą w danej dziedzinie. Wydawca nie odpowiada za treść reklam, nie ponosi również żadnych konsekwencji prawnych ani odpowiedzialności za następstwa mogące wyniknąć na skutek zastosowania podanych informacji bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. W przypadku kontaktu z redakcją informujemy, iż Administratorem danych osobowych jest Dobry Dom Sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Rzeszowie przy ulicy Litewskiej 10. Możesz zapoznać się z naszą Polityką prywatności, która znajduje się pod adresem www.grupadobrydom.pl/politykaprywatnosci Nakład rozpowszechniany płatny to suma sprzedaży egzemplarzowej wydań drukowanych, sprzedaży egzemplarzowej e-wydań, prenumeraty wydań drukowanych i prenumeraty e-wydań oraz innych płatnych form rozpowszechniania wydań drukowanych i innej płatnej dystrybucji e-wydań. Sprzedaż ogółem to suma sprzedaży egzemplarzowej wydań drukowanych, sprzedaży egzemplarzowej e-wydań oraz wszystkich form prenumeraty wydań drukowanych i prenumeraty e-wydań.

DOBRA MAMA 62

Articles inside

mama na zaKuPaCh

szKoły rodzenia

zerówKa w szKoLe Czy PrzedszKoLu?

Przyjemne z PożyteCznym

łóżeCzKowedyLematy

sPaCer z tatą

Komfortowy sen maLuCha

aLerGia PoKarmowa

nawadnianie dzieCKa

Co na obiad?

sharentinG – Cyfrowe żyCie dzieCKa

witaminKi

słoneCzna witamina

PoKój, Który rośnie z dzieCKiem

LaKtator – Kryzysowy PomoCniK

mama – mistrzyni orGanizaCji

rr, CzyLi rozsądne rodziCieLstwo

ProbiotyKi

PieLęGnaCja nosKa

wCześniaKi

nie trać nadziei

szKoła Przewijania

KoLKa u dzieCi

PołóGPo CięCiu CesarsKim

budowanie odPornośCi

rozwój mowy w oKresie PrenataLnym

s jaK szafranowa jesień

Co? Gdzie? Kiedy?

Prezenty miKołajKowe

jaK odPoCzywać z brzuszKiem?