Kultura 25
SUBOTA I NEDJELJA, 21. I 22. 9. 2013.
Murakami opet favorit za Nobela
Japanski pisac Haruki Murakami ponovo je veliki favorit za Nobelovu nagradu za književnost. Takva prognoza objavljena je na vodećim kladioničarskim sajtovima, mjesec prije nego što Nobelov komitet treba da saopšti ko je ove godine dobitnik najprestižnijeg književnog priznanja. Najpoznatiji savremeni japanski pisac, koji je između ostalog napisao romane “Norveška šuma”, “Igraj, igraj, igraj”, i “1Q84”, već godinama važi za potencijalnog dobitnika Nobelove nagrade za književnost. Murakami je u aprilu objavio roman “Bezbojni Cukuru Tazaki i njegove godine hodočašća” koji je zbog ogromnog interesovanja štampan u milion primeraka.
Novi Ljosin roman uskoro u Podgorici Samo 12 dana od kako je roman peruanskog nobelovca Maria Vargasa Ljose objavljen u Španiji, i čitaoci u Crnoj Gori imaće priliku da čitaju njegovo najnovije djelo čiji je naslov “Diskretni heroj”. “Nova knjiga” je prvi izdavač u svijetu koji je objavio knjigu odmah nakon izdanja u Španiji, i od 24. septembra za sve ljubitelje Ljose knjiga će biti dostupna u “Gradskoj knjižari”. Mario Vargas Ljosa je tri godine od svog posljednjeg romana i dobijanja Nobelove nagrade za književnost napisao roman “Diskretni heroj”.
Izložba o Miri Stupici Povodom 90 godina od rođenja Mire Stupice, u Muzeju Narodnog pozorišta u Beogradu 23. septembra biće otvorena izložba “Mira Stupica - glumica veka”. Autor izložbe je Ksenija Šukuljević Marković. Devedeseti rođendan Mire Stupice bio je povod i da je Narodno pozorište pozove da bude počasni gost 1. oktobra na premijeri predstave “Dama s kamelijama”, na početku 145. sezone nacionalnog teatra. Ona je sa oduševljenjem prihvatila poziv i istakla da se veoma raduje što će ponovo posetiti Narodno pozorište u kojem je 1941. godine počela karijeru i bila njegov član od 1959. do 1979. Mira Stupica, rođena 19. avgusta 1923. u Gnjilanu, glumica je velikog talenta i širokog stvaralačkog raspona, koja je obilježila cijelo razdoblje pozorišnog života u Jugoslaviji poslije Drugog svjetskog rata.
Bojan Kovačević, Slavica Milačić, Adolf Štiler i Karl Fink na otvaranju izložbe
Zlatno doba crnogorske arhitekture prezentovano u Beču
PREDSTAVLJANJE U AUSTRIJI
Arhitektura Crne Gore u bečkom Ringturmu Vrijedna crnogorska zdanja, među kojima i ona često pominjana kao sljedeće “žrtve tranzicije”, predstavljena na izložbi u austrijskoj prijestonici Jelena Boljević
I
zložba naslovljena “Montenegro: Contrast Landscape Architecture Context” otvorena je u četvrtak u upravnoj zgradi međunarodnog osiguravajućeg društva “Vienna Insurance Group” u centru Beča. Kustosi ove izuzetne postavke koja predstavlja 60 najreprezentativnijih crnogorskih građevina su arhitekte Adolf Štiler i Bojan Kovačević. Izložbu u Beču otvorila je ambasadorka Crne Gore u Austriji Slavica Milačić, a svečanosti su prisustvovali direktor osiguravajuće kuće VIG Karl Fink i predsjednik Saveza arhitekata Crne Gore Nebojša Adžić.
Crnogorska arhitektura prvi put je prije nekoliko dana predstavljena publici u glavnom gradu Austrije, u upravnoj zgradi osiguravajućeg društva “VIG” u samom središtu Beča. Posjetioci i građani austrijske prijestonice do 15. novembra biće u prilici da se u okviru ciklusa “Arhitektura u Ringturmu” upoznaju sa najznačajnijim crnogorskim građevinama po izboru arhitekata Adolfa Štilera i Bojana Kovačevića. Bečki arhitekta, koji duže od 15 godina realizuje projekat naslovljen “Arhitektura u Ringturmu”, sa beogradskim kolegom posjetio je tokom istraživanja u više navrata Crnu Goru kako bi odabrao 60 najznačajnijih zdanja koja su predstavljena ljubiteljima i poštovaocima arhitekture u Austriji. Koautor izbora i postavke Bojan Kovačević u razgovoru za Dnevne novine ističe da je riječ o pro-
jektu za poštovanje koji ruši predrasude i mišljenja da u Crnoj Gori nema puno vrijednih djela savremene arhitekture. “Predstavili smo 60 reprezentativnih djela crnogorske arhitekture, među kojima su najbrojnija zdanja iz ‘50-ih, ‘60-ih i ‘70-ih godina 20. vijeka. To je doba koje se često potcjenjuje iz ideoloških razloga, a zapravo, riječ je o veoma značajnim djelima poslijeratne arhitekture. Nažalost, tokom istraživanja smo saznali da je jedan broj objekata prezentovanih u Beču u opasnosti da bude uništen u tranziciji”, kazao je Kovačević. Reprezentativni izložbeni prostor projekta “Arhitektura u Ringturmu” nalazi se u prizemlju poznate bečke kule Ringturm sagrađene ‘50-ih godina prošlog vijeka. U svojoj dugoj tradiciji osiguravajuća kuća Viner Štediše veliku pažnju posvećuje kultuAutori postavke posebno izdvajaju zgradu bivšeg CK u Podgorici
ri i umjetnosti, posebno arhitekturi. Pod pokroviteljstvom te kuće više puta godišnje organizuju se izložbe posvećene promociji austrijske, ali i arhitekture drugih zemalja centralne i istočne Evrope. Izložba posvećena arhitekturi Crne Gore je 33. po redu. Osim arhitektonskih zdanja Bečlije će se na ovoj izložbi upoznati i sa našim prirodnim ljepotama koje su, prema riječima Kovačevića, neizostavne u kreiranju tačne slike, pa i one arhitektonske, o Crnoj Gori. “Predstavili smo i prirodne znamenitosti Crne Gore poput kanjona Morače, Durmitora, ali i neke zanimljive ambijentalne i tradicionalne vrijednosti. Sam naziv izložbe ‘Montenegro: Kontrast arhitekture i pejzaža, kontekst’ govori o našem konceptu. Crna Gora je, svima koji je posjete, posebno zanimljiva zbog prirodnog okruženja, gdje se na malom rastojanju smjenjuje nekoliko različitih vizura - od mediteranske obale, preko ravničarskog dijela sa Podgoricom i Nikšićem, pa do planinskih pejzaža Durmitora. Zbog toga je crnogorski pejzaž dat kao neizostavni dio i ove arhitektonske priče o Crnoj Gori”, objasnio je Kovačević. On ističe kao ključni rezultat opsežnog istraživanja zaključak da u arhitektonskom smislu Crna Gora ima što da pokaže. Kao jedan od najznačajnijih među objektima koji su prezentovani u Beču ovaj arhitekta izdvaja staru zgradu Vlade (nekadašnji CK -poznat u Podgorici kao “Dva sanduka”), rad arhitekte Radosava Zekovića. “Po Štilerovom i mom dubokom uvjerenju to je najljepša arhitektura 60-ih godina za koju smo, nažalost, nezvanično informisani da će biti srušena. Ne znam da li je to tačno, to bi trebalo vi da provjerite, ali riječ je o zaista izvanrednoj arhitekturi”, kazao je Kovačević. On ističe i to da je na izložbi prezentovano i nešto najnovije arhitekture koja nastaje u Crnoj Gori, ali dodaje da je ta arhitektura istog karaktera kao ona u Parizu, Bjelorusiji, ili bilo kojem drugom dijelu svijeta, te da kao takva nema bitne veze sa ambijentom i lokalnim koloritom. U izboru su autori postavke posebno izdvojili i hotel “Podgorica” (rad arhitekte Svetlane Kane Radević). Tu su i zgrada “Pobjede”, koju je uradio Ilija Šćepanović, zdanja Nikole Dobrovića i Milana Zlokovića, te zgrada Privredne komore, kao je-
dan od najstarijih objekata uvrštenih u izložbu. Izložbu prati i opsežan dvojezični katalog (njemačko-engleski na 204 strane), u kojem su prezentovana djela sa pratećim tekstovima koji objašnjavaju kontekst, prilike i autore. U katologu izložbe je i tekst našeg arhitekte Gorana Radovića posvećen istorijatu Cetinja, kao i poseban tekst o svjestki poznatim arhitektama Ogistu Pereu i Polu Godeu, koji su ostavili poseban trag u crnogorskoj prijestonici početkom 20. vijeka. Posebno su izdvojeni i neki ovdašnji autori -Svetlana Kana Radević, Božidar Milić, Aleksandar Keković, osnivač arhitektonskog fakulteta u Podgorici, kao i Vujadin Popović, koji je projektovao hotel “Crna Gora”. “Izložba i prateći katalog predstavljaju kontraste pejzaža i arhitekture Crne Gore. Uz arhitektonske znamenitosti iz različitih razdoblja iz istoriji ove zemlje izložba daje uvid u široki raspon suvremenih građevina. Izložba ima za cilj da skrene pažnju na bogatu kulturnu baštinu i pomogne da ona bude sačuvana za buduće generacije”, naveli su organizatori izložbe u Beču. Razgovor o izložbi zakazan je u galeriji Ringturma za 8. oktobar.
Posljednji gosti kultnog hotela Tokom priprema za izložbu dvojica arhitekata obišla su gotovo cijelu Crnu Goru. Interesantno je da su Štiler i Kovačević bili jedni od posljednjih gostiju hotela “Crna Gora” u maju ove godine. Kultni podgorički hotel prezentovan je u Beču, a Kovačević ocjenjuje da je djelo Vujadina Popovića jedno od najvrednijih u savremenoj crnogorskoj arhitekturi. “Da li je tačno da statički lijevi dio hotela nije mogao da izdrži nadrgradnju ili je to samo priča - ne znam, ali je činjenica da se istorija odvija mnogo brže nego što pomišljamo. Mi smo u tom hotelu spavali u maju, a na izložbi je on prezentovan sa baštom koja sada više ne postoji”, kazao je Kovačević.