Projectenboek 2018

Page 1

PR OJE 1 8 ’ ME NSE WERK


2 4 m ei 2 01 6

2 5 m ei 2 01 6

2 6 m ei 2 01 6 W e e r st o ri n g St e vi n sl ui z e n, il e o p Af sl uit dij k

P r oj e ct e n 2 01 8 - 2 0 2 3 L a u wers me er Vi e r h ui z e r g at

K o e h o ol L a u wers me er

E e m s h a v e n - D elf zijl

L a u w e r s m e e r dij k

Vli el a n d

K e r k h o v e n p ol d e r D uit sl a n d

Wi e ri n g e r z e e w e ri n g A m st el di e p dij k B al g z a n d dij k

Wi e ri n g e r m e e r ( C - k e ri n g) K u n st w e r k e n N o o r d elij k e R a n d m e e r dij k e n Rondo m Ka mpen I J m ui d e n

N o o r d z e e k a n a al

G o u wz e e & B uit e n I J Marke n

V e c ht N o o r d

Z w oll e

V e c ht Z ui d K e e r sl ui s Z w oll e

I J s s el dij k A p el d o o r n s K a n a al

Z w oll e Ol st

C e nt r a al H oll a n d ( C - k e ri n g e n)

K r a c hti g e I J s s el dij k e n K ri m p e n e r w a a r d ( KI J K ) N o r mt r aj e c t n r. 2 0 - 3 Z etti n g s vl o eii n g V 3 T

I J s s el dij k Gouda A m ei d e St r e ef k e r k

St o r m vl o e d k e ri n g H oll a n d s c h e I J s s el k e ri n g ( s c h uif )

I J s s el p a vilj o e n H a v e n st r a at Vi s p o o r t h a v e n Vi a n e n

Si nt A n n al a n d

St e r k e L e k dij k

Rij n k a d e

I n d u st ri et e r r ei n G r ut b r o e k

G r e b b e dij k

St e r r e s c h a n s - H et e r e n F o r t E v e r di n g e n N e d e r - B et u w e St a d Ti el - A m ei d e sl ui s P a n n e r d e n/ L o o W olf e r e n - S p r o k G o ri n c h e m – Wa ar d e n b ur g Ti el - W a a r d e n b u r g S p r o k - St e r r e s c h a n s D r o n g el e n s K a n a al

Z ui d - B e v el a n d W e st, W e st e r s c h el d e S1, H a n s w e e rt

T w e nt e k a n a al

Ga mer e n

R a v e n st ei n - Lit h Ni e u w B e r g e n

G e e r t r ui d e n b e r g e n A m e rt a k

W ell

K a n a al Z ui d - B e v el a n d Z ui d - B e v el a n d W e st, W e st e r s c h el d e S 2, H a n s w e e r t - B o r s s el e

Arce n

Z ui d - B e v el a n d O o st, O o st e r s c h el d e

Sl ui s K o o p m a ns h av e n

Z ui d - B e v el a n d W e st, W e st e r s c h el d e S 3, B o r s s el e

V e nl o – V el d e n Bl e ri c k - G r o ot B oll e r

Z ui d - B e v el a n d O o st, W e st e r s c h el d e Kop van O s s e ni s s e

K e s s el B e e s el

B a a rl o – H o ut - Bl e ri c k St e yl – M a a s h o e k B elf el d

Buggenu m H e el Al e x a n d e r h a v e n R oer m o n d T h or n – Wess e m

Sl ui s B o s s c h e r v el d

P r oj e c t e n 2 01 8 Dij k s e g m e nt e n 2 01 8 P ri m ai r e w at e r k e ri n g I nf r a st r u c t u u r St e d elij k g e bi e d

D e w at e r s c h a p p e n e n h et mi ni st e ri e v a n I nf r a st r u c t u u r e n Mili e u ( Rij k s w at e r st a at) v o e r e n i n h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d m a at r e g el e n uit o m d e p ri m ai r e w at e r k e ri n g e n a a n d e v eili g h ei d s n o r m t e l at e n v ol d o e n, n u e n i n d e t o e k o m st. H et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d i s o n d e r d e el v a n h et n ati o n al e D elt a p r o g r a m m a.

W at e r

N

0

5

10

20

30

40

Kil o m et er s 50


2 7 m ei 2 01 6

2 8 m ei 2 01 6

2 9 m ei 2 01 6

3 0 m ei 2 01 6 Dij k v e r st e r ki n g C a p ell e a a n d e n I J s s el g e st a rt

P r oj e ct e n 2 01 8 e n w at e r b e w u st zij n

31 m ei 2 01 6

1 j u ni 2 01 6 Vi e r d o d e n d o o r n o o d w e e r i n Z ui d - D uit sl a n d → G r o ni n g e n wil p a rl e m e nt ai r e e n q u êt e o v e r g a s wi n ni n g

Alli a nti e p a r t n e r s e n p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g e n 1

2

3

10 4

21 5 9

11

6 22

8 12

7

13 14

15

19

17 16

18

20

P r oj e c t e n 2 01 8 Dij k s e g m e nt e n 2 01 8 L a a g w at e r b e w u st zij n

H o o g w at e r b e w u st zij n W at e r p eil; M o nit o r w at e r b e w u st zij n i n N e d e rl a n d, S A M R ( S m a r t A g e nt M a r k et R e s p o n s e) 2 01 6

2

G e e n g e g e v e n s b e s c hi k b a a r

1. 2. 3. 4. 5. 6. 6. 7. 8. 9. 1 0. 11.

3

N o o r d e r zijl v e st F r y sl â n H u n z e e n A a’ s D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a V e c ht st r o m e n V all ei e n V el u w e G r o ot S all a n d Rij n e n I J s s el D e Sti c ht s e Rij nl a n d e n A m st el, G o oi e n V e c ht H oll a n d s N o o r d e r k w a r ti e r Rij nl a n d

1 2. 1 3. 1 4. 1 5. 1 6. 1 7. 1 8. 1 9. 2 0. 21. 2 2.

D el l a n d S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d Ri vi e r e nl a n d H oll a n d s e D elt a S c h el d e st r o m e n B r a b a nt s e D elt a D e D o m m el A a e n M a as Li m b u r g Z ui d e r z e el a n d Rij k w at e r st a at

P r oj e c t e n Pi pi n g W a d d e nz e e V o o rl a n d e n M a c r o st a bilit eit S y st e e m uit w e r ki n g H o o g w at e r p e r s p e c ti ef V e c ht K a b el s e n L ei di n g e n Dij k v e r b et e ri n g G e bi e d s ei g e n G r o n d G r e n s w at e r s c h a p


2 j u ni 2 01 6 ‘ W el k o m i n h et ni e u w e kli m a at’ → O v e r st r o mi n g s g e v a a r k o mt ni et v a n a c ht e r d e dij k e n m a a r uit d e l u c ht → Dij k d o o r b r a a k d r ei gt o v e r g r e n s bij Z e v e n a a r

3 j u ni 2 01 6 Mi ni st e r K a m p: ni e u w e w a a r d e v e r m e e r d e ri n g s r e g eli n g v o o r G r o ni n g e r s → B r a n d w e e r m a n n e n e n b u u rt ­ b e w o n e r s w e r k e n t ot di e p i n d e n a c ht a a n v e r st e vi g e n dij k → D uit s e dij k di e d r ei g d e d o o r t e b r e k e n h o u dt h et → H o o g w at e r i n F r a n k rij k, L o u v r e h a alt k u n st uit d e k el d e r → B o x m e e r n e e mt s c h a d e o p n a v oll o p e n p a r k e e r g a r a g e → O o k d o d e d o o r w at e r o v e rl a st i n B el gi ë

4 j u ni 2 01 6

B o v e ni n h et p r oj e ct e n b o e k st a at e e n tij dlij n. D e tij dlij n l a at zi e n w at e r i n e e n j a a r i n d e w e r el d g e b e u r d i s m et b et r e k ki n g t ot dij k v e r st e r ki n g e n, m a a r o o k r o n d w at e r o v e rl a st e n kli m a at v e r a n d e ri n g. T e r wijl d e p r oj e ct e n i n h et b o e k d e r e v u e p a s s e r e n, i s t e g elij k e rtij d t e l e z e n w a a r e n w a n n e e r e r bij v o o r b e el d o v e r st r o mi n g e n v o o r k w a m e n. Dit zij n d e r o d e g e b e u rt e ni s s e n v a n n o s. nl. D e ni e u w s b e ri c ht e n v a n d e r o d e tij dlij n v e r s c h e n e n bij d e v ol g e n d e z o e k t e r m e n: # af sl uit dij k / # a a r d b e vi n g + # g r o ni n g e n / # b o d e m d ali n g / # d a m / # dij k / # dij k d o o r b r a a k / # dij k v e r st e r ki n g / # dij k v e r z w a ri n g / # h a r v e y / # h o o g w at e r / # kli m a at + # w at e r / # kli m a at a k k o o r d / # kli m a at v e r a n d e ri n g + # w at e r / # kli m a at vl u c ht eli n g / # o r k a a n / # o v e r st r o mi n g / # p e r m af r o st / # ri vi e r / # ri vi e r v e r r ui mi n g / # st o r m / # w at e r b o u w / # w at e r s n o o d / # w at e r o v e rl a st / # w at e r k e ri n g / # w at e r b e h e e r / # w at e r v eili g h ei d / # w ol k b r e u k

4

6 j u ni 2 01 6

I n h o u ds o p g av e H WBP 2 01 8 - 2 0 2 3 → 6

W el k o m i n P r oj e ct e n '1 8: j a a r b o e k v a n d e dij k H et v e r st e r k e n v a n dij k e n w a s, i s e n blijf t m e n s e n w e r k. G e n e r ati e o p g e n e r ati e w e r k e n m e n s e n a a n d e dij k e n v a n N e d e rl a n d, v a n rij s w e r k e r t ot N o b el p rij s wi n n a a r, v a n a a n n e m e r t ot dij k g r a af. E n i e d e r e g e n e r ati e w e r k t o p e e n g e h e el ei g e n m a ni e r a a n w at e r v eili g h ei d. ' M e n s e n w e r k' m a a k t N e d e rl a n d t ot w at h et n u i s e n i s h et t h e m a v a n P r oj e ct e n b o e k 2 01 8.

5 j u ni 2 01 6

H et kli m a at b e h e e r st e i n 2 01 7 e e n li n k d e el v a n h et dij k g e r el at e e r d e ni e u w s. I r m a e n H u e y w a r e n d e n a m e n v a n t w e e o r k a n e n di e g r ot e o v e r st r o mi n g e n e n v e r w o e sti n g e n v e r o o r z a a k t e n i n H o u st o n e n o p Si nt - M a a rt e n. T e g elij k e rtij d w a r e n e r v e r o nt r u st e n d e b e ri c ht e n o v e r e e n s n ell e r e z e e s pi e g el stij gi n g e n t r o k T r u m p A m e ri k a t e r u g uit h et kli m a at a k k o o r d. M a a r e r w a s o o k p o siti ef kli m a at ni e u w s: z o zij n e r t e k e n e n d at d e o z o nl a a g zi c h g o e d h e r st el d. I n h et bl a u w st a at h et w e r k w a a r h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a m e e b e zi g i s: d e st a rt v a n ni e u w e p r oj e ct e n of j ui st d e o pl e v e ri n g e r v a n. Of h et n u g a at o m w e r el d ni e u w s o v e r w at e r e n kli m a at, of j ui st d e ni e u w s b e ri c ht e n v a n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a e n d e p r oj e ct e n v a n 2 01 8 - 2 0 2 3: h et g a at i n el k ni e u w s b e ri c ht o m m e n s e n. W at e r v eili g h ei d i s m e n s e n w e r k!

Vo or w o or d → 9 M e ns e n w er k →1 0 S pi e g el v a n h et l a n d → 22 D e dij k o v e rl e v e r s →36 P r oj e ct e n 2 01 8 I → 44 D e dij k p r e p p e r s →54 P r oj e ct e n 2 01 8 II → 60 D e dij k v e r b e el d e r s →7 0

5

7 j u ni 2 01 6 2 9 0, 5 milj o e n v o o r v e r st e vi gi n g s c h ol e n G r o ni n g e n

C ol of o n P r oj e ct e n 2 01 8 III → 80 D e dij k g e ni e ë n →9 0 P r oj e ct e n 2 01 8 I V → 98 D e dij k w e r k e r s →1 0 8 P r oj e ct e n 2 01 8 V → 11 4

P R O J E C T E N 2 01 8

Dit i s e e n uit g a v e v a n P r o g r a m m a b u r e a u H o o g w at e r b e s c h e r mi n g / D e Dij k w e r k e r s H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a G rif i o e nl a a n 2, 3 5 2 6 L A Ut r e c ht P o st b u s 2 2 3 2, H 4. 2 6, 3 5 0 0 G E Ut r e c ht w w w. h o o g w at e r b e s c h e r mi n g. nl w w w. dij k w e r k e r s. c o m C O N CEPT E N O N DERZ OEK

L O L A l a n d s c a p e a r c hit e ct s, R ott e r d a m TEKST

Pr o gr a m ma b ur e a u H o o g w at e r b e s c h e r mi n g L O L A l a n d s c a p e a r c hit e ct s M a ri e k e B o s ( ei n d r e d a cti e) O NT WE R P

K o e h o r st i n ‘ t V el d, R ott e r d a m K A A R T E N E N G R A FI E K E N

L O L A l a n d s c a p e a r c hit e ct s, R ott e r d a m F O T O G R A FI E P R O J E C T E N

H et dij k g e w et e n →1 2 6

Ti n e k e Dij k st r a, D e n H a a g

P r oj e ct e n 2 01 8 VI →134

N o v e m b e r 2 01 7

D e dij k g e b r ui k e r s →1 5 0 P r oj e ct e n 2 01 8 VI →158

DR UK

N P N d r u k k e r s, B r e d a


8 j u ni 2 01 6

9 j u ni 2 01 6 H o o g w at e r b e s c h a di gt h o n d e r d e n k u n st w e r k e n i n F r a n s m u s e u m

1 0 j u ni 2 01 6

11 j u ni 2 01 6 G r o ni n g s e dij k k a n t e g e n a a r d ­ b e vi n g R ef o r m at o ri s c h D a g bl a d → Milj o e n e n i n b e vi n g sb e st e n di g e dij k G r o ni n g e n A N P

1 2 j u ni 2 01 6

1 3 j u ni 2 01 6 W e e r w at e r o v e rl a st i n z ui d e n e n n o or de n

H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a 2 01 8 - 2 0 2 3 P R OJ E CT 01 02 03 04 06 09 12 14 17 19 23 25 27 29 30 31 32 34 35 36 40 41 42 44 52 56 57 58 61 74 84 85 88 104 106 1 21 127 139 172

2 01 8

2 01 9

2 02 0

2 0 21

2 022

2 023

F o rt E v e r di n g e n – A m ei d e Sl ui s Vi a n e n G r e b b e dij k W olf e r e n - S p r o k N e d e r – B et u w e Z ui d - B e v el a n d W e st, W e st e r s c h el d e S1 I J s s el dij k G o u d a ( VI J G) s p o o r 2 C a p ell e/ Z ui d pl a s S p r o k – St e r r e s c h a n s St e r r e s c h a n s – H et e r e n St a d Ti el G o ri n c h e m - W a a r d e n b u r g Ti el - W a a r d e n b u r g Z etti n g s vl o eii n g V 3 T N o r mt r aj e ct n r. 2 0 - 3 A m ei d e – St r e ef k e r k St e r k e L e k dij k R a v e n st ei n - Lit h Ritt h e m - B a a rl a n d Z ui d - B e v el a n d W e st, W e st e r s c h el d e S 2 Z ui d - B e v el a n d W e st, W e st e r s c h el d e S 3 St o r m vl o e d k e ri n g H oll a n d s e I J s s el ( s c h uif ) K r a c hti g e I J s s el dij k e n K ri m p e n e r w a a r d ( KI J K) P a n n e r d e n/ L o o Z w oll e – Ol st Z w oll e K e e r sl ui s Z w oll e V e c ht - Z ui d Ga mer e n V e c ht - N o o r d E e m s h a v e n - D elf zijl M a st e n b r o e k I J s s el Z ui d - B e v el a n d O o st, O o st e r s c h el d e K o e h o ol - L a u w e r s m e e r L a u w e r s m e e r – Vi e r h ui z e r g at I J s s el dij k A p el d o o r n s k a n a al Vli el a n d Marke n Sl ui s B o s s c h e r v el d N o o r d elij k e R a n d m e e r dij k e n R o n d o m K a m p e n I J m ui d e n Wi e ri n g e r m e e r ( C - k e ri n g) D r o n g el e n s K a n a al C e nt r a al H oll a n d – C - k e ri n g e n N o o r d z e e k a n a al K u n st w e r k e n M a r k e r m e e r

P R O J E C T O V E R S TI J G E N D E V E R K E N NI N G E N P OV P OV

P OV

P OV P OV P OV P OV

15J 15 O 15 P 15 Q 15K n. t. b. 1 3I 13 H

23 A B C 19 C

6

Al e x a n d e r h a v e n Bl e ri c k, bij d e O u d e Gi et e rij Tr a n c h e A * Tr a n c h e B * Tr a n c h e C *

2 02 0

2 0 21

2 022

2 023

2 01 8

2 01 9

2 02 0

2 0 21

2 022

2 023

Z w oll e M a st e n b r o e k - I J s s el V e c ht - N o o r d V e c ht - Z ui d Z w oll e - Ol st M a st e n b r o e k - Z w a rt e M e e r 4 p r oj e ct e n bi n n e n t r aj e ct 1 5 -1 M a a s b o ul e v a r d C uij k * G e m a al v a n S a s s e * * Z elf i n a n ci e r e n

V O O R FI N A N CI E RI N G S P R O J E C T E N 53 60 77 83 91 109 11 3 11 5 11 7 11 8 11 9 1 2 4/1 2 6 125 135 140 K W

BEST U U RS O VE REE NK O MST M A AS

2 01 9

Pi pi n g W a d d e nz e e Kl ei e n g r a s b e kl e di n g Dij k m et v o o rl a n d K e r k h o v e n p ol d e r – D uit sl a n d M a c r o st a bilit eit J L D Kl a p a n k e r K a b el s e n l ei di n g e n S y st e e m uit w e r ki n g H o o g w at e r p e r s p e cti ef V e c ht V o o rl a n d e n Dij k v e r st e r ki n g G e bi e d s ei g e n G r o n d

R E E D S G E D E FI NI E E R D E L B O -1 O P G A V E 15E

2 01 8

2 01 8

2 01 9

2 02 0

2 0 21

2 022

Si nt A n n al a n d K o p v a n O s s e ni s s e G e e rt r ui d e n b e r g/ A m e rt a k K e r k h o v e n p ol d e r - D uit sl a n d Z ui d - B e v el a n d O o st, W e st e r s c h el d e L a u w e r s m e e r dij k Rij n k a d e T w e nt e k a n a al H a v e n st r a at I J s s el p a vilj o e n Vi s p o o rt h a v e n Wi e ri n g e r z e e w e ri n g - A m st el di e p dij k - B al g z a n d dij k K a n a al Z ui d - B e v el a n d I n d u st ri et e r r ei n G r ut b r o e k G o u w z e e & B uit e n I J Sl ui s K o o p m a n s h a v e n

MI R T P R O J E C T E N I nt e g r al e v e r k e n ni n g MI R T/ H W B P R a v e n st ei n - Lit h I nt e g r al e v e r k e n ni n g MI R T/ H W B P M e e r M a a s, M e e r V e nl o V e r k e n ni n g O eff elt - V o rt u m M a as o ever park Lob van Gennep M a a st ri c ht Ri vi e r kli m a at p a r k I J s s el p o o rt V a ri k - H e e s elt M e e rj a ri g A d a pti ef p r o g r a m m a ' E e m s - D oll a r d 2 0 5 0' ' H ol w e r d a a n Z e e' M e e rl a a g s v eili g h ei d M a r k e n

2 023 MI R T -f a s e: V o o r v e r k e n ni n g

MI R T -f a s e: V e r k e n ni n g

MI R T -f a s e: Pl a n uit w e r ki n g

MI R T -f a s e: R e ali s ati e

* O n d e r t r a n c h e s A t/ m C v all e n d e v ol g e n d e p r oj e c t e n: 1 9 D: S t e yl - M a a s h o e k, 1 9 H: T h o r n, 1 9I: H e el, 1 9 J: A r c e n, 1 9 K: W ell, 1 9 L: V e nl o - V el d e n, 1 9 M: B a a rl o, 1 9 N: Ni e u w B e r g e n, 1 9 O: B u g g e n u m, 1 9 P: B e e s el, 1 9 Q: B elf el d, 1 9 R: K e s s el, 1 9 S: Bl e ri c k G r o ot B oll e r

7


1 4 j u ni 2 01 6

1 5 j u ni 2 01 6 M e e r of i ci ël e h o o s b ui e n, m a a r e e n d e r d e v a n h et l a n d bl e ef d at b es p a ar d

1 6 j u ni 2 01 6

1 7 j u ni 2 01 6

1 8 j u ni 2 01 6 G e st e g g el o v e r v e r b r e di n g L o r e nt z sl ui s i n Af sl uit dij k → A 2 o n d e r w at e r g el o p e n n a st o rt b ui, rij st r o o k di c ht

1 9 j u ni 2 01 6

Vo or w o or d Kij k n a a r d e k a a rt v a n N e d e rl a n d e n j e zi et e e n l a n d d at d o o r m e n s e n h a n d e n i s g e m a a k t. Al s g e e n a n d e r v ol k t e r w e r el d sl a a g d e n w e e ri n e e n d r a s si g e m o e r a s d elt a d r o o g t e l e g g e n o m e r s a m e n t e k u n n e n w o n e n e n w e r k e n. W e b o u w d e n t e r p e n e n dij k e n. E n d at d o e n w e n o g st e e d s. H o o g w at e r b e s c h e r mi n g zit i n o n z e g e n e n e n o n z e v eili g h ei d li gt i n d e h a n d e n v a n e x p e rt s e n dij k e n b o u w e r s. W at e r v eili g h ei d i s m e n s e n w e r k. D ui z e n d e n Dij k w e r k e r s zij n d a g i n d a g uit a cti ef i n d e w at e r s e ct o r. E n n o g st e e d s h e b b e n w e j a a rlij k s e e n p a a r h o n d e r d ni e u w e Dij k w e r k e r s n o di g. D e h o e v e el h ei d w e r k, d e v e r st e r ki n g v a n r ui m 5 0 0 kil o m et e r a a n dij k e n t ot 2 0 2 3, m a a k t s a m e n w e r ki n g c r u ci a al. O v e r o r g a ni s ati e g r e n z e n h e e n e n o v e r p r oj e ct g r e n z e n h e e n. All e e n d o o r d e h a n d e n i n e e n t e sl a a n e n o n z e k e n ni s e n i n z et t e d el e n b o e k e n w e wi n st. Uit d e e e r st e dij k w e r k e r s m o nit o r ( m ei 2 01 7) blij k t d at d e Dij k w e r k e r s d e z e a a n p a k o n d e r s c h rij v e n. D e w at e r v eili g h ei d s o p g a v e i s d é d rijf v e e r v o o r o n z e s a m e n w e r ki n g. O o k s a m e n m e n s e n w e r v e n e n s a m e n z o e k e n n a a r i n n o v ati e v e o pl o s si n g e n i s e s s e nti e el o m di e o p g a v e t e k u n n e n h al e n. I n i n n o v ati e s h e b b e n w e dit j a a r st a p p e n g e z et. D e n k a a n d e i m pl e m e nt ati e v a n d e ni e u w e w at e r v eili g h ei d s n o r m e n. E n a a n t e c h ni s c h e i n n o v ati e s uit d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g e n, z o al s v e rti c a al g e ot e x ti el e n d e g r of z a n d b a r ri è r e o m pi pi n g t e g e n t e g a a n. I n n o v ati e g a at v e r d e r d a n all e e n t e c h ni e k. H et g a at o o k o v e r sli m o m g a a n m et k a b el s e n l ei di n g e n i n dij k e n of h et g e b r ui k v a n g e bi e d s ei g e n g r o n d. H et t o e p a s s e n v a n l o k al e g r o n d i n e e n dij k v e r st e r ki n g i s v a a k ni et all e e n g o e d k o p e r, m a a r o o k mi n d e r b el a st e n d v o o r h et mili e u. W e will e n ni et all e e n e e n v eili g e dij k, m a a r o o k e e n d u u r z a m e dij k. D at i s t e v e n s e e n g e z a m e nlij k e o p g a v e. Rij k s w at e r st a at e n w at e r s c h a p p e n o n d e r t e k e n d e n d a a r o m dit j a a r h et a k k o o r d ‘ D u u r z a a m G W W’. D a a r m e e b el o v e n d e b e h e e r d e r s d at d u u r z a a m h ei d i n 2 0 2 0 e e n i nt e g r a al o n d e r d e el v o r mt v a n all e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n, v a n af d e v e r k e n ni n g. H et o p w e k k e n v a n z o n n e - e n e r gi e m et dij k e n k o mt d a a r m e e di c ht e r bij d a n u d e n k t. S a m e n w e r k e n i s o o k b el a n g rij k o m v o r m t e g e v e n a a n d e k w alit eit v a n h et l a n d s c h a p e n d e k w alit eit v a n o n z e dij k e n. O o k d e O m g e vi n g s w et, di e o v e r h e d e n e rt o e b e w e e gt m e e r s a m e n t e w e r k e n, l ei dt uit ei n d elij k t ot m e e r d u u r z a m e g e bi e d s o nt wi k k eli n g. W e r k e n a a n dij k e n i s m e n s e n w e r k. W e d e n k e n ni et l a n g e r i n p r o j e ct e n e n o r g a ni s ati e s m a a r i n g e z a m e nlij k e uit d a gi n g e n. D a a r o m st a a n d e Dij k w e r k e r s c e nt r a al i n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. S a m e n v o e r e n w e h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d uit, d e k o e p el v a n h et D elt a p r o g r a m m a w a a r o n d e r dit uit v o e ri n g s p r o g r a m m a v alt. C o m m u ni c ati e v a n uit v e r s c hill e n d e p r o g r a m m a m e r k e n li gt d a n ni et v o o r d e h a n d. W e will e n s a m e n é é n h el d e r v e r h a al v e rt ell e n. D a a r o m c o m m u ni c e r e n w e v o o rt a a n o n d e r d e n a a m D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d. All e w at e r v eili g h ei d s p r o g r a m m a' s di e i n uit v o e ri n g zij n, zij n hi e ri n g e b u n d el d. I n dit P r oj e ct e n b o e k 2 01 8 n e m e n w e hi e r al v a st e e n v o o r s c h ot o p. M et al s r o d e d r a a d d e m e n s e n di e d e dij k m a k e n t ot w at ‘i e i s: e e n s pi e g el v a n o n z e N e d e rl a n d s e s a m e nl e vi n g. V e el l e e s pl e zi e r! Mi c h èl e Bl o m, di r e ct e u r - g e n e r a al Rij k s w at e r st a at

8

9

H ett y Kl a v e r s, p o rt ef e uill e h o u d e r w at e r k e ri n g e n, U ni e v a n W at e r s c h a p p e n


2 0 j u ni 2 01 6

21 j u ni 2 01 6 A d vi e s a a n k a bi n et o m g a s wi n ni n g ver d er t er u g t e sc hr o eve n

2 2 j u ni 2 01 6 U r e nl a n g e il e bij Af sl uit dij k, b r a n d w e e r d e elt w at e r uit

Me nse n — werk A c c e nt e n v a n D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d 10

2 3 j u ni 2 01 6 M a n g e ël e k t r o c ut e e r d i n o n d e r ­ g e l o p e n k el d e r R ott e r d a m → B oij m a n s V a n B e u ni n g e n v e r pl a at st t e nt o o n st elli n g i n k el d e r d o o r w at e r o v e rl a st → N o o d w e e r b e z o r gt Z ui d ­ H oll a n d s e b r a n d w e e r d r u k k e n a c ht

2 4 j u ni 2 01 6 K N MI: mi n d e r z w a r e a a r d b e vi n g e n i n G r o ni n g e n → Mi n d e r g a s wi n ni n g d e k o m e n d e vijf j a a r → T wi nti g d o d e n d o o r o v e r st r o mi n g e n i n W e st - Vi r gi ni a

2 5 j u ni 2 01 6 B r a n d w e e r a cti e v o o r k o mt o v e r st r o mi n g bij D uit s e g r e n s → N e d e rl a n d s e b r a n d w e e r p o m pt w at e r i n D uit sl a n d w e g → W at t e d o e n t e g e n d e al s m a a r z a k k e n d e b o d e m V ol k s k r a nt

‘ T e m p o m a k e n e n d r a a g vl a k k rij g e n v r a g e n o m s o ci al e v e r bi n di n g’ ‘ M e n s e n w e r k i s e e n k riti s c h e s u c c e sf a ct o r v o o r h et h al e n v a n o n z e p r o g r a m m a d o el e n’, z e gt Ri c h a r d J o ri s s e n, di r e ct e u r H W B P o v e r h et t h e m a v a n dit p r oj e ct e n b o e k. ‘ T e m p o m a k e n, e n sli m m e, g e d r a g e n o pl o s si n g e n b e d e n k e n, dit v e r gt n a a st i n h o u d elij k e v e r bi n di n g o o k s o ci al e v e r bi n di n g t u s s e n all e p r of e s si o n al s di e b et r o k k e n zij n bij p ri m ai r e dij k v e r st e r ki n g e n: d e Dij k w e r k e r s. V ó ó r e n tij d e n s h et p r oj e ct, m a a r o o k t u s s e n d e m e n s e n v a n b el ei d, w at e r s c h a p, g e m e e nt e n e n n at u u rlij k b e w o n e r s.’ D e dij k i s v a n o n s all e m a al

‘ D e alli a nti e b e gi nt t ot w a s d o m t e k o m e n’

‘ E e n m o oi v o o r b e el d zij n d e Dij k w e r k e r s v a n W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d, di e o n d e r h et m ott o “ D e dij k i s v a n o n s all e m a al”, d e o m g e vi n g n a u w bij dij k v e r st e rki n g e n b et r e k k e n. Of d e Dij k w e r k e r s v a n W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e, di e d e v e r st e r ki n g v a n d e G r e b b e dij k al s e e n g e bi e d s p r o c e s a a n p a k k e n. D e w at e r s c h a p p e n h e b b e n e e n n at u u rlij k e, s o ci al e v e r bi n di n g m et d e r e gi o e n k u n n e n d e z e b e n utt e n o m d e p r oj e ct e n g o e d, s n el e n bi n n e n b u d g et uit t e v o e r e n. H et l u k t h e n bij v o o r b e el d d at e e n b o e r zij n w e g tij d elij k b e s c hi k b a a r st elt v o o r e e n o ml ei di n g s r o ut e, z o al s bij h et p r oj e ct L e m m e r. Z o' n g e b a a r h e ef t v e el i m p a ct o p j e p r oj e ct.’

‘ W e zij n n u vi e r j a a r o n d e r w e g. H et t e m p o k o mt o p g a n g e n d e alli a nti e v a n d e dij k w e r k e r s v a n d e w at e r s c h a p p e n e n Rij k s w at e r st a at b e gi nt t ot w a s d o m t e k o m e n. P a rt n e r s b e gi n n e n bij v o o r b e el d st e e d s m e e r uit zi c h z elf bij t e d r a g e n a a n h et c oll e cti ef. Z o h e ef t S T O W A s a m e n m et Rij k s w at e r st a at W V L h et K e n ni s pl atf o r m Ri si c o b e n a d e ri n g o p g e ri c ht, b e d o el d o m d e Dij k w e r k e r s bij d e w at e r s c h a p p e n t e o n d e r st e u n e n bij d e t o e p a s si n g v a n d e ni e u w e n o r m e n. W at e r o pl ei di n g e n d r a a gt bij a a n h et o pl ei di n g s p r o g r a m m a v a n d e dit j a a r o p g e ri c ht e Dij k w e r k e r s c o m m u nit y. E n a a n n e m e r s e n k e n ni s i n stit ut e n d e n k e n m e e bij d e o nt wi k k eli n g v a n h et ni e u w e o nt w e r pi n st r u m e nt a ri u m.’

‘ W at e r o pl ei di n g e n d r a a gt bij a a n h et o pl ei di n g s p r o g r a m m a v a n d e dit j a a r o p g e ri c ht e Dij k w e r k e r s c o m m u nit y’ 11


2 6 j u ni 2 01 6 G r o ot st e d elt a w e r k v a n N e d e rl a n d v a n d a a g 3 0 j a a r o u d O o st e r s c h el d e k e ri n g

2 7 j u ni 2 01 6 H el p t ui n d e r d e z o m e r d o o r, w a nt ' s c h a d e i s ni et t e o v e r zi e n'

2 8 j u ni 2 01 6 R e c o r d h o e v e el h ei d w at e r i n j u ni i n Rij n e n M a a s → V a k e r st o ri n g e n Af sl uit dij k, o n d e r h o u d n o o d z a k elij k

‘ W e m o et e n v a n 2 5 kil o m et e r n a a r 5 0 kil o m et e r dij k v e r st e r ki n g p e r j a a r o m i n 2 0 5 0 d e w at e r v eili g h ei d o p o r d e t e h e b b e n. D at t e m p o h al e n w e i n 2 0 2 0’ v o o r s p elt H W B P - di r e ct e u r Ri c h a r d J o ri s s e n

2 9 j u ni 2 01 6 K a m e r v e r bi e dt g a s wi n ni n g W a d d e n, S c hi e r m o n ni k o o g o n z e k e r → M a a s sl ui s e k el d e r b o x e n al e e n w e e k o n d e r w at e r → B o s k ali s e n K W S v e r st e r k e n W a d d e n z e e dij k C o b o u w

3 0 j u ni 2 01 6 St u u r g r o e p st e mt i n m et d e i niti ef p r o g r a m m a v o o r st el 2 01 7 — 2 0 2 2 → Af t r a p p r o g r a m m a 2 01 8 – 2 0 2 3 → D elt af o n d s v e rl e n g d t ot e n m et 2 0 3 0 → B e s c hi k ki n g uit g e r ei k t a a n W S N o o r d e r zijl v e st

St a n d v a n z a k e n P ri n sj e s d a g 2 01 7

Dij k e n, d a m m e n e n d ui n e n ( k m) 3000

4000

2000

1000

1

S A ME N DE S C H O U DERS ER O N DER

2

W e h el p e n el k a a r e n d el e n k e n ni s, e r v a ri n g e n p e r s o ­ n e el. J ui st o p p r o g r a m m a ni v e a u k u n j e e r v o o r z o r g e n d at d e Dij k w e r k e r s l e s s e n e n i n n o v ati e s b r e e d d el e n e n t o e p a s s e n. Dit g e b e u rt bij v o o r b e el d i n d e p r oj e ct ­ o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g e n ( P O V' s). O o k i s e r e e n ‘ Dij k w e r k e r s c o m m u nit y’ o p g e ri c ht: e e n pl atf o r m w a a r o v e r h ei d, m a r k t e n k e n ni si n stit ut e n m a k k e ­ lij k e r e n s n ell e r k e n ni s e n e r v a ri n g e n k u n n e n d el e n, o nli n e e n of li n e. E e n a n d e r v o o r b e el d i s d e T a s kf o r c e D elt at e c h n ol o gi e: e e n cl u b v a n m a r k t e x p e rt s, di e n a u w s a m e n w e r k e n m et o v e r h ei d s ­ , e n k e n ni s o r g a ni s ati e s e n w a a r Dij k w e r k e r s t e r e c ht k u n n e n v o o r a d vi e s.

0

1000

150 0

799

A a n g e m el d v o o r D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d

523

P r o g r a m m e ri n g 2 01 8 - 2 0 2 3

922

55

2000

1777

V eili g h ei d s o p g a v e

13 02

47 0

V o o r i n a n ci e ri n g

21 3

p r oj e c t e n di e w el zij n o p g e v o e r d m a a r n o g ni et g e p r o g r a m m e e r d

1

A L TI J D I N C O N T R O L

3

W e g e b r ui k e n d e e r v a ri n g e n v a n v o o r g a a n d e dij k v e r ­ st e r ki n g e n o m o n z e w e r k p r o c e s s e n t e o pti m ali s e r e n e n b et e r v a st t e l e g g e n, z o d at w e v o o r s p el b a a r d e r k u n n e n o p e r e r e n. W e z o r g e n v o o r di git al e g e g e v e n s uit wi s s e ­ li n g, vi a h et W at e r v eili g h ei d s p o rt a al ( W V P), z o d at w e m et d e z elf d e d at a w e r k e n. W e blij v e n h et p r o c e s v a n t o et s e n e n r e vi e w e n v e r b et e r e n. E n w e l e g g e n h el d e r v e r a nt w o o r di n g af o v e r d e b e st e di n g v a n h et g el d.

B u d g ett e n ( milj o e n e u r o) 0

500

R e g uli e r e p r oj e ct e n

R e g uli e r e p a k k et: 2, 0 7 milj a r d e u r o

S LI M M E, I N N O V A TI E V E E N G E D R A G E N O P L O S SI N G E N

E e n m ali g i n a n ci e r e n af g e w a a r d e e r d e C - k e ri n g e n

4

W e sti m ul e r e n i n n o v ati e s o m d e o p g a v e s n ell e r, b et e r e n g o e d k o p e r t e r e ali s e r e n, bij v o o r b e el d m et d e 1 0 0 % s u b si di e v e r g o e di n g v o o r i n n o v ati e s. E n w e d el e n g o e d e v o o r b e el d e n v a n m e e k o p p el e n e n c o ­ c r e ati e. Z o al s v o o r d e dij k v e r st e r ki n g G o ri n c h e m – W a a r d e n b u r g, w a a r W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d h o n d e r d b e w o n e r s n a u w b et r o k k e n h e ef t bij d e pl a n n e n, o n d e r a n d e r e i n d e v o r m v a n e e n b a si s c u r s u s Dij k o nt w e r p, v o o r z o w el b e w o n e r s al s Dij k w e r k e r s. Of v o o r d e M a r k e r m e e r dij k e n, w a a r H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r, o n d e r r e gi e v a n d e d elt a c o m mi s s a ri s, s a m e n m et b et r o k k e n e n e n b e w o n e r s e e n p a s s e n d e o pl o s si n g v o o r d e dij k bij Uit d a m h e ef t o nt wi k k el d.

227

B e st u u r s o v e r e e n k o m st M a a s K o st e n ni e u w e n o r m e ri n g & KPR

150

3, 4

1 3, 4

R e s e r v e ri n g v o o r i n a n ci e ri n g P O V’ s

13

1000

150 0

1680

R e s e r v e ri n g ni e u w e i n st r o o m o. b. v. l a n d elij k e b e o o r d eli n g s r o n d e

G e g e v e n s o p b a si s v a n D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d e n d e a a n v r a a g d e b u d g ett e n P ri n sj e s d a g 2 01 7. O v e r h et p r o g r a m m a 2 01 8 - 2 0 2 3.

12

500

N e d e rl a n d

375 0

D E VI E R P R O G R A M M A D O E L E N

W e p r o g r a m m e r e n a m biti e u s. D e 1.1 0 0 kil o m et e r dij k di e i s af g e k e u r d i n d e T w e e d e e n D e r d e ( v e rl e n g d e) T o et si n g, will e n w e kl a a r h e b b e n i n 2 0 3 3. N a a r v e r w a c h ­ ti n g k o mt d a a r v a n w e g e d e ni e u w e n o r m e n n o g 8 0 0 kil o m et e r bij, di e w e uit e rlij k i n 2 0 5 0 af will e n h e b b e n. G e mi d d el d v e r gt d at 5 0 kil o m et e r dij k v e r st e r ki n g p e r j a a r. O m d at t e m p o t e h al e n, sti m ul e r e n w e bij v o o r­ b e el d d at d e Dij k w e r k e r s bij d e w at e r s c h a p p e n z o v e el m o g elij k v e r k e n ni n g e n st a rt e n.

K u n st w e r k e n ( a a nt al) 0

11 3 5

V O L L E K R A C H T V O O R UI T

1 j uli 2 01 6 5 5 o n v e r k o o p b a r e h ui z e n o p g e k o c ht i n G r o ni n g e n

8 0, 8

9, 4

2000


2 j uli 2 01 6

3 j uli 2 01 6

4 j uli 2 01 6 A a r d g a s al s b r o n v a n v e r w a r mi n g o p z' n r et o u r → R ui m 1 8 0 d o d e n d o o r o v e r st r o mi n g e n C hi n a → C hi n e s e vi s s e r g e r e d uit k ol k e n d h o o g w at e r

R e ali s ati e H W B P - p r oj e c t e n n e e mt t o e 3 0 9, 0 2 7 8, 2

P r oj e c t e n bi n n e n H W B P - 2 zij n af g el o p e n 2 5 6, 6

2 5 4, 5

2 4 4, 3

1 6, 6

2 3, 7

1 7 4, 9

H O O G W A T E R B E S C H E R MI N G S P R O G R A M M A

1 7 2, 3 1 61,1

1 3 2, 6

2, 8

6, 0

5 8, 9

1 3 0, 3

9 7, 6

1 7 8, 9

1 8, 9

1 7 9, 9

2 5 6, 6

2 4 4, 3

1 8 0, 7

St a r t v a n p r o g r a m m a H W B P

81,1 7 4, 5

1,1

7 3, 5

4 8, 9 3 5, 2

t ot al e dij kl e n gt e

2 0, 6

dij kl e n gt e H W B P dij kl e n gt e H W B P - 2

1, 5 1, 5

2 0, 6

3 5, 2

4 8, 9

7 6, 8

7 3, 5

7 4, 5

8 0, 0

1 2 7, 5

1 6 3, 3

1 5 5, 2

1 5 6, 0

1 2 6, 6

1 0 2, 2

7 4, 7

7 3, 8

3 0, 8

20 05

2006

2 0 07

2008

2009

2 01 0

2 011

2 01 2

2 01 3

2 01 4

2 01 5

2 01 6

2 01 7

2 01 8

2 01 9

2020

2 0 21

2022

2 023

D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d 2 01 7

S a m e n d e k e ri n g e n o p o r d e k rij g e n, di e bij d e ( v e rl e n g d e) D e r d e T o et si n g zij n af g e k e u r d. D at i s d e e s s e nti e v a n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a: e e n p r o g r a m m a w a a ri n Rij k e n d e w at e r s c h a p p e n i nt e n si ef s a m e n w e r k e n o m N e d e rl a n d t e b e s c h e r m e n t e g e n o v e r st r o mi n g e n. D at d o e n d e z e p a rtij e n o p b a si s v a n af s p r a k e n, v a st g el e g d i n h et B e st u u r s a k k o o r d w at e r m ei 2 011. D e b el a n g rij k st e af s p r a a k i s d at h et Rij k e n d e w at e r s c h a p p e n s a m e n d e v e r a nt w o o r d elij k h ei d d r a g e n e n b ei d e n 5 0 % bij d r a g e n a a n d e k o st e n. H et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a k e nt e e n ni e u w e o p z et t e n o p zi c ht e v a n e e r d e r e h o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a’ s, di e n e e r k o mt o p n a u w e s a m e n w e r ki n g t u s s e n d e w at e r s c h a p p e n e n Rij k s w at e r st a at, e e n v o o rt r oll e n d e p r o g r a m m e ri n g e n v e r ni e u w e n d e uit g a n g s p u nt e n.

V O O RT R OLLE N D K A R AKTE R L e n gt e p ri m ai r e k e ri n g e n i n a r e a al, 2 01 8 - 2 0 2 3

0

922

L e n gt e p ri m ai r e k e ri n g e n g e r e ali s e e r d, 2 01 8 - 2 0 2 3

t ot a al: 13 02

0

k m

H W B P 2 01 7

14

21 5

A a nt al k u n st w e r k e n i n a r e a al, 2 01 8 - 2 0 2 3

t ot a al: 922

0

47 0

A a nt al k u n st w e r k e n g e r e ali s e e r d, 2 01 8 - 2 0 2 3

t ot a al: 799

0

H W B P 2 01 7

9

st u k s

st u k s

k m

H W B P 2 01 7

7 j uli 2 01 6

M e e r d e r e o m v a n g rij k e p r oj e c t e n v all e n i n d e z e p e ri o d e s a m e n

H W B P - 2 l o o pt af

7 6, 8

6 j uli 2 01 6

‘ Rij k e n w at e r s c h a p p e n d r a g e n i e d e r 5 0 % bij a a n d e k o st e n’

Dij kl e n gt e i n uit v o e ri n g i n d e p e ri o d e 2 0 0 5 t ot e n m et 2 0 2 3 ( r e ali s ati ef a s e) i n k m' s

H W B P i s g e st a r t m et i n e e r st e i n st a nti e p r oj e c t e n di e al v e r v o o r b e r ei d w a r e n, e n i n h et H W B P s n el i n uit v o e ri n g k w a m e n.

5 j uli 2 01 6

t ot a al: 47 0

H et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a h e ef t e e n v o o rt r oll e n d k a r a k t e r: h et w o r dt el k j a a r v o o r z e s j a a r o p g e st el d m et e e n d o o r kij k n a a r t w a alf j a a r. O p di e m a ni e r k a n w o r d e n m e e b e w o g e n m et ni e u w e i n zi c h t e n, o n d e r z o e k s r e s ult at e n of b e o o r d eli n g s r e s ult at e n. B e h e e r d e r s k u n n e n el k j a a r ni e u w e dij k v a k k e n a a n m el d e n bij h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. W e w e r k e n n u a a n af g e k e u r d e k e ri n g e n uit d e D e r d e t o et si n g, o p b a si s v a n ‘ o u d e’ n o r m e n. T o c h i s bij h et b e p al e n v a n d e p ri o rit eit e n v o o r d e ni e u w e p r o g r a m m e ri n g 2 01 8 - 2 0 2 3 z o v e el m o g elij k g e a nti ci p e e r d o p d e ni e u w e n o r m e n.

H W B P 2 01 7

15

UI T V O E R E N O P D E NI E U W E N O R M I n all e p r oj e ct e n di e o p b a si s v a n d e v o ri g e t o et s r o n d e o p h et p r o g r a m m a st a a n, w o r dt d e b e n o di g d e v e r st e r ki n g al o nt w o r p e n o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m. D at b et e k e nt d at g e r e ali s e e r d e p r oj e ct e n all e m a al v ol d o e n a a n d e ni e u w e n o r m e ri n g. S o m s blij k t h et sli m t e zij n o m bij e e n r e e d s g e p r o g r a m m e e r d p r oj e ct n u al v a st e e n i et s g r ot e r st u k t e v e r st e r k e n, o m d at w o r dt v e r w a c ht d at a a n g r e n z e n d e st u k k e n ni et v ol d o e n a a n d e ni e u w e n o r m. Z o’ n p r oj e ct w o r dt d a n uit g e b r ei d m et e e n z o g e n a a m d t u s s e n - of a a n sl uit st u k.

S A M E N W E R KI N G: E E N V E R G A A N D E A L LI A N TI E D e w at e r s c h a p p e n e n h et Rij k t r e k k e n i n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a s a m e n o p. D o el v a n d e z e v e r r e g a a n d e alli a nti e i s o m d e uit v o e ri n g s k r a c ht e n k e n ni s t e b u n d el e n w a a r d o o r d e d o el m ati g h ei d w o r dt v e r g r o ot. Uit d e n a u w e r e s a m e n w e r ki n g t u s s e n d e w at e r s c h a p p e n e n h et Rij k vl o eit e e n v e r ni e u w e n d e a a n st u ri n g e n b e sl uit v o r mi n g v o o rt. O p p r o g r a m m a ni v e a u li gt d e f o c u s o p d e d o el m ati g h ei d v a n h et p r o g r a m m a al s g e h e el. D e mi ni st e r li gt hi e r o v e r v e r a nt w o o r di n g af a a n d e T w e e d e K a m e r. O p p r oj e ct ni v e a u li gt d e f o c u s o p d e d o el m ati g h ei d v a n d e i n di vi d u el e m a at r e g el e n. El k e p o rt ef e uill e h o u d e r v a n e e n w at e r s c h a p l e gt hi e r o v e r v e r a nt w o o r di n g af a a n h et al g e m e e n b e st u u r. H et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a w o r dt a a n g e st u u r d d o o r e e n st u u r g r o e p v a n h et mi ni st e ri e v a n I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u (I e n M) e n d e w at e r s c h a p p e n, d e z e st u u r g r o e p i s v e r a nt w o o r d elij k v o o r d e a a n st u ri n g v a n h et p r o g r a m m a e n d e a a n st u ri n g v a n d e p r o g r a m m a di r e cti e. M e e r i nf o r m ati e o v e r h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a vi n dt u o p w w w. h o o g w at e r b e s c h e r mi n g. nl.


8 j uli 2 01 6 Eil a n d M a r k e n v eili g v o o r stij g e n d w at e r p eil

9 j uli 2 01 6

1 0 j uli 2 01 6 H et G r o ni n g s e d o r p d at a a r d b e vi n g e n al s e e n k a n s z a g

‘ O n d e r wij s e n o n d e r z o e k m et el k a a r v e r bi n d e n, d a a r pl u k k e n d e Dij k w e r k e r s uit ei n d elij k o o k w e e r d e v r u c ht e n v a n’ Ri c h a r d J o ri s s e n

11 j uli 2 01 6 2 2 d o d e n d o o r o v e r st r o mi n g e n I n di a, 1 7 0. 0 0 0 m e n s e n d a kl o o s C o n st a nt e st r o o m v a n ni e u w e dij k p r oj e ct e n i n a a nt o c ht Fi n a n ci e el D a g bl a d

N et al s a n d e r e o v e r h ei d s o r g a ni s ati e s w e r k t h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d a a n d u u r z a a m h ei d. Dit g a at v e r d e r d a n h et t e r u g d ri n g e n v a n C O 2 of v e r a nt w o o r d g r o n d st off e n v e r b r ui k i n d e r e ali s ati e. M et d e o n d e rt e k e ni n g v a n d e G r e e n D e al G W W v e r si e 2. 0 b el o v e n d e Dij k w e r k e r s v a n Rij k s w at e r st a at e n d e w at e r s c h a p p e n d at d u u r z a a m h ei d i n 2 0 2 0 e e n i nt e g r a al o n d e r d e el v o r mt v a n all e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n, v a n af d e v e r k e n ni n g. W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e i s hi e r v o o rt v a r e n d m e e g e st a rt e n n e e mt d u u r z a a m h ei d al i n d e v e r k e n ni n g sf a s e v a n v e r st e r ki n g v a n d e G r e b b e dij k m e e al s o nt w e r p v o o r w a a r d e. E e n a n d e r d u u r z a a m p r a k tij k v o o r b e el d i s d e pil ot m et z o n n e - e n e r gi e o p d e dij k, di e W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d e n Rij k s w at e r st a at d o e n. H et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d d r a a gt d a a r n a a st o p p r o g r a m m a ni v e a u bij, o p d e v ol g e n d e m a ni e r e n. — O p ri c hti n g v a n h et O m g e vi n g s k w alit eit st e a m ( O K -t e a m) v o o r St e r k e L e k dij k. Dit t e a m h el pt d e p r o vi n ci e Ut r e c ht e n H o o g h e e m r a a d s c h a p d e Sti c ht s e Rij nl a n d e n o m d e o m g e vi n g s k w alit eit ( e n d a a r m e e o o k d u u r z a a m h ei d) m e e t e n e m e n i n h et o nt w e r p. — P r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g ( P O V) g e bi e d s ei g e n g r o n d. Hi e ri n w o r d e n d e m o g elij k h e d e n o m bij dij k v e r st e r ki n g g r o n d uit d e b u u rt t e g e b r ui k e n o n d e r z o c ht. Dit s c h e elt v e el t r a n s p o rt e n d a a r m e e C O 2 - uit st o ot. — V e r r ui mi n g v a n h et i n n o v ati e k a d e r. P r oj e ct e n di e i n n o v e r e n q u a d u u r z a a m h ei d k o m e n i n a a n m e r ki n g v o o r e e n i n n o v ati e v e r g o e di n g.

16

D E DI J K W E R K E R S G A A N V O O R O N D E R WI J S E N O N D E R Z O E K D e w at e r p r of e s si o n al s v a n d e t o e k o m st kl a a r st o m e n, h e n e nt h o u si a s m e r e n v o o r h et dij k w e r k e r s v a k e n t e g elij k e rtij d bij d r a g e n a a n k e n ni s o nt wi k k eli n g. D at zij n d e d ri e r e d e n e n w a a r o m d e Dij k w e r k e r s c o m m u nit y st e e d s n a u w e r s a m e n w e r k t m et o n d e r wij si n st elli n g e n. V o o r d e Dij k w e r k e r s w o r d e n d e m e e st r e c e nt e i n zi c ht e n e n o nt wi k k eli n g e n o o k i n h et o pl ei di n g sp r o g r a m m a o p g e n o m e n. D e n k bij v o o r b e el d a a n d e ni e u w e n o r m e n of k e n ni s o v e r g e bi e d s o nt wi k k e li n g. Z o h e ef t Ri c h a r d J o ri s s e n p e r s o o nlij k m e e g es c h r e v e n a a n e e n ni e u w di ct a at v o o r d e o pl ei di n g Fl o o d D ef e n c e s v a n d e T U D elf t. Hij d o c e e rt o o k a a n d e z e u ni v e r sit eit. J o ri s s e n e n a n d e r e " w at e r b o e g b e el d e n" g e v e n t e v e n s r e g el m ati g g a st c oll e g e s o p u ni v e r sit eit e n. Dit i s n a a st k e n ni s o v e r d r a c ht o o k e e n v o r m v a n a r b ei d s m a r k t c o m m u ni c ati e; j e k u nt v e rt ell e n h o e m o oi h et dij k w e r k e r s v a k i s. D a a r n a a st g a a n z e sti e n st u d e nt e n v a n vi e r u ni v e r sit eit e n h u n p r o m oti e o n d e r z o e k d o e n bij d e p r oj e ct e n v a n h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d. Bij v o o r b e el d o v e r d e i m pl e m e nt ati e v a n d e ni e u w e n o r m e n, t e c h ni e k e n o n d e r g r o n d e n st a k e h ol d e r s a n al y s e. D e z e o n d e r z o e k s r e s ult at e n h el p e n d e Dij k w e r k e r s o o k w e e r v e r d e r; z e k u n n e n i n n o v ati e s sti m ul e r e n. H et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d h e ef t o o k e e n ei g e n o pl ei di n g s p r o g r a m m a. Dit b e st a at uit z e v e n l e e r g a n g e n, w a a r o n d e r T e c h ni e k, O m g e vi n g s m a n a g e m e nt e n P r oj e ct b e h e e r si n g, s p e ci a al o nt wi k k el d v o o r d e v e r d e r e o nt wi k k eli n g v a n d e Dij k w e r k e r s. O o k d r a g e n d e Dij k w e r k e r s bij a a n e e n a a nt al e x t e r n e o pl ei di n g e n, z o al s Dij k t e c h ni e k v a n W at e r o pl ei di n g e n e n c u r s u s s e n o v e r d e ni e u w e n o r m e ri n g v a n S T O W A.

1 3 j uli 2 01 6 Li m b u r g e r s o n d e r s c h att e n ri si c o v a n w o n e nl a n gs d e M a as

‘ D e v o ri g e dij k v e r st e r ki n g e n zij n e e n p r o ef t ui n g e w e e st v o o r i n n o v ati e s, di e i n d e h ui di g e dij k v e r st e r ki n g s r o n d e k u n n e n w o r d e n t o e g e p a st’ L E R E N V A N V O RI G E DI J K V E R S T E R KI N G E N

D E DI J K W E R K E R S G A A N V O O R D U U R Z A A M H EI D

1 2 j uli 2 01 6

D e Dij k w e r k e r s h e b b e n r e c e nt e e n r e e k s dij k v e r st e r ki n g e n af g e r o n d. H et g a at hi e r o m dij k e n, di e i n d e t w e e d e t o et s r o n d e ( 2 0 01 2 0 0 6) zij n af g e k e u r d. D e z e dij k v e r st e r ki n g e n bl e k e n e e n p r o ef t ui n v o o r i n n o v ati e s, di e i n d e h ui di g e r o n d e dij k v e rst e r ki n g e n v o o r vl o ei e n d uit d e d e r d e t o et s r o n d e ( 2 0 0 6 2 011) w o r d e n t o e g e p a st. D e n k hi e r bij a a n d u n n e r e d a m w a n d e n, d e z elf sl uit e n d e k e ri n g i n S p a k e n b u r g, g eï nt e g r e e r d e c o nt r a ct e n of b e n utti n g v a n m e e k o p p el k a n s e n.

L A A T S T E ( Z W A R E) L O O DJES I n d e v o ri g e r o n d e dij k v e rst e r ki n g e n h e b b e n dij k w e r k e r s 3 6 6 k m dij k e n 1 8 k u n st w e r k e n v e r st e r k t, v o o r e e n b u d g et v a n € 3, 2 milj a r d. V a n d e 8 7 p r oj e ct e n zij n e r 8 2 ( bij n a) kl a a r. D e e n o r m e o p e r ati e zit e r d u s bij n a o p, m a a r d e r e st e r e n d e o p g a v e m o et ni et o n d e r s c h at w o r d e n. H et g a at o m g r ot e, c o m pl e x e p r oj e ct e n, w a a r o n d e r M a r k e r m e e r dij k e n e n H o ut ri b dij k, i n t ot a al g o e d v o o r m a a r li ef st 1 0 0 kil o m et e r e n € 1 milj a r d b u d g et.

17

GELEE R DE LESSE N

P R O J E C TI N N O V A TI E S

B el a n g rij k i s o m d e g el e e r d e l ess e n d o or t e g eve n a a n d e Dij k w e r k e r s di e a a n d e sl a g g a a n m et d e ni e u w e dij k v e r st e r ki n g e n. I n d e p r o g r a m m a - o p z et i s e e n a a nt al a a n p a s si n g e n d o o r g e v o e r d, z o al s e e n g e z a m e nlij k e i n a n ci e ri n g d o o r d e w at e r s c h a p p e n e n h et Rij k. V e r d e r w o r d e n d e p r oj e ct e n n u g e p ri o rit e e r d o p b a si s v a n v eili g h ei d, of t e w el: m e e st u r g e nt e p r oj e ct e n e e r st.

Dij k v e r st e r ki n g G o ri n c h e m – Wa ar d e n b ur g pr o i t e e rt v a n d e e r v a ri n g e n v a n M a r k e r m e e r dij k e n m et e e n uit v o e ri n g s alli a nti e. E e n a n d e r p r oj e ct w a a r v e el v a n g el e e r d k a n w o r d e n, i s Dij k v e r st e r ki n g Ki n d e r dij k – Sc h o o n h ov e ns ev e er v a n W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d. D e m a r k t h e ef t hi e r m et e e n D e si g n & C o n st r u ct - c o nt r a ct v e el v rij h ei d g e k r e g e n o m m et ei g e n i d e e ë n t e k o m e n. O m r ui mt e t e b e s p a r e n e n mi n d e r o v e rl a st t e v e r o o r z a k e n w o r dt e e n b o o r p al e n w a n d a a n g el e g d i n pl a at s v a n e e n d a m w a n d. E n bij St r e ef k e r k k o mt e e n Kli m a at dij k: e e n b r e d e k e ri n g m et o o k h ui z e n, e e n p a r k e n i et s p a d e n.

G E Z A M E N LI J K E B E D RI J F S V O E RI N G B ei d e dij k v e r st e r ki n g s r o n d e s l o p e n i n d e tij d ni et g elij k, m a a r v o e r e n w el e e n g e z a m e nlij k e b e d rijf s v o e ri n g e n w o r d e n uit d e z elf d e Dij k r e k e ni n g g e i n a n ci e r d. H o e k o st e n ef i ci ë nt e r d e p r oj e ct e n uit d e v o ri g e r o n d e w o r d e n af g e r o n d, h o e m e e r b u d g et e r o v e r blijf t v o o r d e ni e u w e p r oj e ct e n. ' H et i s d a a r o m z a a k o m d e a a n d a c ht ni et t e v e r sl a p p e n e n d e z e l a at st e p r oj e ct e n g o e d e n bi n n e n b u d g et af t e r o n d e n', al d u s R o el a n d Hill e n, v e r a nt w o o r d elij k v o o r d e dij k v e r st e r ki n g s r o n d e di e bij n a g e r e e d i s.


1 4 j uli 2 01 6 C hi n a z et 2 5 milj o e n o p zij o m r e g e n of z o n t e m a k e n St a rt v a n d e dij k v e r st e r ki n g bij M o o r d r e c ht

1 5 j uli 2 01 6 I n w o n e r s a a r d b e vi n g s g e bi e d t e v r e d e n o v e r w o o n o m g e vi n g

1 6 j uli 2 01 6

‘ V e rt r o u w e n e n p e r s p e cti ef v a n d e m a r k t’ R o el a n d Hill e n ( di r e c t e u r H W B P - 2) :

“ K e n ni s o v e r d r a c h t i s m e n s e n w e r k” K e n ni s uit v o o r g a a n d e p r oj e ct e n i s w a a r d e v ol v o o r ni e u w e p r oj e ct e n. H et p r o g r a m m a b u r e a u v a n d e Dij k w e r k e r s b e st e e dt d a a r o m v e el a a n d a c ht a a n k e n ni s b o r gi n g e n - o v e r d r a c ht. ' D at g a at v e r d e r d a n e e n b o e kj e a a n bi e d e n of e e n p r o c e s b e s c h rij vi n g m a k e n', st elt R o el a n d Hill e n. ' M e n s e n l e r e n v o o r al d o o r t e e r v a r e n. D a a r o m l e v e r e n w e i n h et n aj a a r v a n 2 01 7 bij v o o r b e el d e e n s e ri o u s g a m e o p, di e l a at e r v a r e n w el k e ri si c o' s e n dil e m m a' s j e i n e e n dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct t e g e n k o mt. D e i n p ut b e st a at uit l e e r p u nt e n v a n v o o r g a a n d e dij k v e r st e r ki n g e n. D a a r n a a st o r g a ni s e r e n w e t h e m ati s c h e s e s si e s o v e r bij v o o r b e el d v a st g o e d of p r o g r a m m a m a n a g e m e nt, w a a ri n m e n s e n h u n p e r s o o nlij k e v e r h al e n d el e n. W a nt k e n ni s o v e r d r a c ht i s g e e n k u n stj e of p a pi e r e n e x e r citi e; h et k o mt t ot st a n d d o o r i nt e r m e n s elij k c o nt a ct. E n h et i s i et s w a a r j e d a g elij k s, s a m e n a a n m o et b o u w e n.' J a a p v a n d e r V e e n ( p r o g r a m m a di r e c t e u r W at e r s c h a p Z ui d e r z e el a n d) o v e r d e alli a nti e:

“ V e rt r o u w e n al s v e r t r e k p u n t” ‘ A h ell of a j o b’, z o n o e mt J a a p v a n d e r V e e n h et p r og r a m m e r e n v a n h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e n e n d e ri si c o b e n a d e ri n g. ' T o c h li gt h et p r o g r a m m a o p st o o m e n d at i s k n a p. H et i s m e d e t e d a n k e n a a n d e k w alit ati e v e i n b r e n g v a n h et p r o g r a m m a b u r e a u. E r w e r k e n g o e d e m e n s e n, di e sl a g v a a r di g zij n e n o n s h el d e r k u n n e n uitl e g g e n w el k e k e u z e s z e m a k e n. E n al s alli a nti e sl a g e n w e e ri n o m s a m e n t ot e e n g e d r a g e n p r o g r a m m e ri n g t e k o m e n. N e e m d e T o p 1 4 u r g e nt e t r aj e ct e n, di e i n 2 01 7 i n h et p r o g r a m m a zij n g e s c h o v e n e n w a a r w e al s alli a nti e s a m e n o v e r h e b b e n b e sli st. D e z e s a m e n w e r ki n g t u s s e n Rij k e n d e w at e r s c h a p p e n i s e e n v o o r d e h a n d li g g e n d e s a m e n w e r ki n g. D e alli a nti e

f u n cti o n e e rt g o e d, m a a r d e g o v e r n a n c e i s w el i n g e wi kk el d. I n g e wi k k el d i n d e zi n v a n d at w e áll e p a rtij e n e e n r ol g e v e n. Al s v o o r zitt e r v a n h et Di r e ct e u r e n o v e rl e g [ v a n d e k e ri n g b e h e e r d e r s, d e p r o g r a m m a di r e cti e e n Rij k s p a rtij e n, z o al s h et mi ni st e ri e v a n I e n M e n h et D elt a p r o g r a m m a, r e d.] g a at mij n a a n d a c ht uit n a a r v e r e e n v o u di gi n g v a n d e z e g o v e r n a n c e. M et v e rt r o u w e n al s v e rt r e k p u nt, i n pl a at s v a n d e st r a k k e af b a k e ni n g: hi e r g a i k o v e r e n d a a r g a jij o v e r.'

1 7 j uli 2 01 6

1 8 j uli 2 01 6

D E L T A P L A N W A T E R V EI LI G H EI D

D E L T A P L A N W A T E R V EI LI G H EI D

F a al m e c h a ni s m e n F a al m e c h a ni s m e n w a a r d o o r k e ri n g e n H W B P ( 9 2 3 k m) ni et a a n d e n o r m v ol d o e n. E e n k e ri n g k a n o o k d o o r e e n c o m bi n ati e v a n m e e r d e r e f a al m e c h a ni s m e n ni et a a n d e n o r m v ol d o e n.*

Pi pi n g e n h e a v e

H o o gt e

33 22

3

11

2

190 k m

2 51 k m

1

H e n ri k e B r a n d e r h o r s t ( T a s kf o r c e D elt at e c h n ol o gi e):

“ V e r g e et h et m a r k t p e r s p e c ti ef ni e t” D e T a s kf o r c e D elt at e c h n ol o gi e ( T F D T) g e ef t si n d s 2 01 3 t o e g a n g t ot k e n ni s e n e x p e rti s e v a n h et b e d rijf sl e v e n, m et d e f o c u s o p v e r s n elli n g, i n n o v ati e e n v e r g r ot e n v a n t o e g e v o e g d e w a a r d e v a n p r oj e ct e n. P r e c o n c u r r e nti e el, d u s z o n d e r d at e r e e n a a n b e st e di n g s p e elt, e n all e i nf o r m ati e i s o p e n b a a r. ' D at i s b e st s p a n n e n d; m a r k tp a rtij e n e n b e h e e r d e r s m o e st e n e r e c ht a a n w e n n e n o m all e s i n e e n o p e n di al o o g o p t af el t e l e g g e n', v e rt elt B r a n d e r h o r st v a n i n g e ni e u r s b u r e a u T a u w, n a m e n s N LI n g e ni e u r s d u o - v o o r zitt e r v a n d e T F D T. 'I n mi d d el s h e b b e n w e al m e e r d e r e p r oj e ct e n v a n h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d k u n n e n a d vi s e r e n o v e r bij v o o r b e el d h et v e r vl e c ht e n v a n v e r s c hill e n d e p r oj e ctf a s e s i n c o m bi n a ti e m et d e j ui st e m a r k t b e n a d e ri n g e n d e j ui st e c o nt r a ctv o r m. W e m e r k e n d at o n z e a d vi e z e n st e e d s b et e r g a a n l a n d e n.' ' D e o p e n h ei d di e d e p r o g r a m m a di r e cti e g e ef t o v e r d e p r o g r a m m e ri n g i s p r etti g. Hi e r d o o r h e ef t d e m a r k t g o e d zi c ht o p h et w e r k, h et w e r k t bij n a al s e e n a a n b e st e di n g s k al e n d e r. W at w el o p v alt, i s d at d e p r o g r a m m e ri n g n u n o g v o o r al v a n uit d e w at e r v eili g h ei d s o p g a v e e n d e c a p a cit eit v a n d e b e h e e r d e r w o r dt a a n g e vl o g e n. O o k h et m a r k t p e r s p e cti ef h o o rt hi e ri n t h ui s, z o d at v r a a g e n a a n b o d b et e r o p el k a a r a a n sl uit e n. N u zi e j e bij v o o r b e el d d at h et d o el o m d e v e r k e n ni n g bi n n e n t w e e j a a r af t e r o n d e n, v a a k ni et w o r dt g e h a al d e n e r st r a k s v e el w e r k t e g elij k o p d e m a r k t k o mt. W e v o e r e n hi e r i n mi d d el s g o e d e g e s p r e k k e n o v e r m et d e p r o g r a m m a di r e cti e e n w at e r s c h a p p e n o m d e z e v ol g e n d e st a p t e m a k e n.'

St a bilit eit bi n n e n w a a rt s

St a bilit eit b uit e n w a a rt s

31 7 k m

3 2

3

149 k m

1

2

1

B e kl e di n g

Mi c r o -i n st a bilit eit 3 2

1

5 21 k m

V o o rl a n d e n z etti n g s vl o eii n g 3 2

1

95 k m

* E x cl u si ef d e p r oj e c t e n uit h et al g e m e e n ilt e r ( T o p 1 3)

18

1 9 j uli 2 01 6

19

1 31 k m


2 0 j uli 2 01 6

21 j uli 2 01 6 T r ei n r ei zi g e r s m et b o ot v a n p e r r o n g e h a al d i n Rij s s e n

2 2 j uli 2 01 6 N att e a k k e r b o u w r e d mi d d el v o o r v e e n g e bi e d e n

2 3 j uli 2 01 6 M e er da n1 0 0 d o de n na z war e r e g e n i n C hi n a G r e b b e dij k m o et i n 2 0 2 4 kl a a r zij n

2 4 j uli 2 01 6

2 5 j uli 2 01 6 ' V e r z a k ki n g l a n d b o u w g r o n d G r o ni n g e n ni et d o o r g a s wi n ni n g'

D e G el d e rl a n d e r

Af g e r o n d e p r oj e ct e n A F G E R O N D E DI J K V E R S T E R KI N G S P R O J E C T E N V O RI G E R O N D E ( H W B P - 2)

H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a r ti e r

H a v e n dij k d e n H el d e r B al g z a n d dij k Wi e ri n g e r m e e r dij k o m g el e g d e St o nt el dij k M a r k e r m e e r dij k H o o r n – E n k h ui z e n P ri n s H e n d ri k p ol d e r, st e e n b e kl e di n g B er ge n aa n Ze e Eg mond aan Zee K o e g r a s z e e dij k Z w a k k e s c h a k el s N o o r d - H oll a n d

W a t e r s c h a p H oll a n d s e D el t a

V e r st e r ki n g B uit e n h a v e n dij k Mi d d el h a r ni s Dij k v e r st e r ki n g Ni e u w e St a d s e Z e e dij k Dij k v e r st e r ki n g O o st m ol e n dij k Dij k v e r st e r ki n g H ell e v o et sl ui s Dij k v e r st e r ki n g B ri el s e M a a s dij k Z etti n g s vl o eii n g S p ui Dij k v e r st e r ki n g S p ui W e st Dij k v e r st e r ki n g I J s s el m o n d e N o o r d e n Z ui d Dij k v e r st e r ki n g H o e k s c h e W a a r d N o o r d Dij k v e r st e r ki n g Hill e dij k Z etti n g s vl o eii n g D o r dt s c h e Kil K u st v a n V o o r n e Fl a a u w e W e r k Dij k v e r st e r ki n g Eil a n d v a n D o r d r e c ht

W a t e r s c h a p F r y sl â n

H a v e n d a m m e n e n st e e n b e kl e di n g St a v o r e n H av e n d a m L e m m er W a d d e n z e e dij k, F ri e s e k u st T e r s c h elli n g, W a d d e n z e e k e ri n g J o h a n F ri s o sl ui s St a v o r e n Ri e n sl ui s t e L e m m e r O u d e Z e e sl ui s t e St a v o r e n I nl a at T a c o zijl I nl a at T e r o el st e r k ol k I J s s el m e e r, kl ei b e kl e di n g e n pi pi n g m a at r e g el e n

A F G E R O N D E DI J K V E R S T E R KI N G S P R O J E C T E N H UI DI G E R O N D E

H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d

N e d e rl e k dij k B e r g a m b a c ht - A m m e r st ol - S c h o o n h o v e n Dij k v e r st e r ki n g K ri m p e n A c ht e rl a n d M a e sl a nt k e ri n g

W a t e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d

B e n e d e n st a d Nij m e g e n M e r w e d e dij k t e W e r k e n d a m Di v e r s e pi pi n g m a at r e g el e n O n r u st p ol d e r N o o r d - B e v el a n d K r ui ni n g e n p ol d e r Zi m m e r m a n p ol d e r Z ui d - B e v el a n d N o o r d e r st r a n d S c h o u w e n W e st k a p ell e Vli s si n g e n W e st Z e e u w s - Vl a a n d e r e n

H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n D el l a n d

G e m a al W e stl a n d A c ht e rl a n d M a e sl a nt k e ri n g S c h e v e ni n g e n D el l a n d s e k u st

W D O D el t a

I J s s el dij k bij Wi n d e s h ei m G e m a al W e st e r v el d bij Z w oll e

W a t e r s c h a p Rij n e n I J s s el

D e n Elt e r w e g t e Z ut p h e n I J s s el dij k st a d s g r a c ht D o e s b u r g T w e nt e k a n a al dij k Pl eij w e g, S c h a a p dij k, B r o e k dij k t e A r n h e m

W a t e r s c h a p V all ei e n V el u w e

G e m a al A ntli a

W a t e r s c h a p H u n z e e n A a' s

O u d e z e e sl ui s D elf zijl

W a t e r s c h a p Z ui d e r z e el a n d

K a d o el e r sl ui s

P r o vi n ci e G r o ni n g e n

S c h ut sl ui s c o m pl e x D elf zijl K e e r sl ui s L a u w e r s o o g

H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n Rij nl a n d

K u st v e r st r e ki n g K at wij k Z a n d v o o rt, b o ul e v a r d K u st v e r st e r ki n g N o o r d wij k

W at e r s c h a p A a e n M a a s

K e e nt e n K e e nt – G r a v e K u n st w e r k e n B o x m e e r – G r a v e H e us d e n B ox m e er

Rij k s w a t e r s t a a t Mi d d e n - N e d e rl a n d

R o g g e b ot sl ui s Nij k e r k e r sl ui s

Rij k s w a t e r s t a a t Z e e e n D el t a

V e e r h a v e n K r ui ni n g e n Sl ui z e n c o m pl e x T e r n e u z e n

Rij k s w a t e r s t a a t W e s t - N e d e rl a n d N o o r d

M ol w e r k i n d e M o k b a ai, T e x el

W a t e r s c h a p N o o r d e r zijl v e s t

Af v al w at e rl ei di n g e n W a d d e n z e e dij k Ni e u w st a d

20

21

W a t e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d

D e Di ef dij k

H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n D el l a n d

D el l a n d s e dij k

W a t e r s c h a p S c h el d e s t r o m e n

Dij k v e r st e r ki n g B u r g sl ui s – S c h el p h o e k Dij k v e r st e r ki n g B o e r d e rij D e R uit e r Dij k v e r st e r ki n g Zi e ri k z e e – B r ui ni s s e.

H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d

Dij k v e r st e r ki n g e n M o o r d r e c ht e n C a p ell e


2 6 j uli 2 01 6

2 7 j uli 2 01 6 G r ot e b e u rt v o o r H a rt el k e ri n g bij S pij k e ni s s e

2 8 j uli 2 01 6 Ti e nt all e n d o d e n d o o r o v e r st r o mi n g e n N e p al → Z e k e r h alf milj a r d s c h a d e d o o r n o o d w e e r

2 9 j uli 2 01 6

S pi e g el v a n h et land E ri c - J a n Pl eij st e r i s n a m e n s L O L A L a n d s c h a p s a r c hit e ct e n si n d s 2 01 6 s a m e n w e r k e n d p a rt n e r v a n h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d. V o o r P r oj e ct e n b o e k ’1 8 s c h r e ef L O L A a c ht g eïll u st r e e r d e t e k st e n, di e d e uit e e nl o p e n d e r oll e n v a n d e Dij k w e r k e r s b e s c h rij v e n i n h et li c ht v a n v e rl e d e n, h e d e n e n t o e k o m st.

22

23

3 0 j uli 2 01 6 21 b r uil of t s g a st e n v e r d ri n k e n i n P a ki st a n → Ti e nt all e n d o d e n d o o r o v e r st r o mi n g e n I n di a

31 j uli 2 01 6


1 a u g u st u s 2 01 6 T w e e d o d e n e n g e b o u w e n v e r w o e st d o o r o v e r st r o mi n g M a r yl a n d

2 a u g u st u s 2 01 6

N e d e rl a n d: z e g m e wi e u w Dij k w e r k e r s zij n e n i k z e g u wi e u b e nt. D e Dij k w e r k e r s zij n d e b e d e n k e r s, b o u w e r s e n b e h e e r d e r s v a n d e dij k e n, e n z e zij n d at al e e u w e n l a n g. V a n af d e all e r e e r st e dij k e n zij n o n z e dij k e n e n d e Dij k w e r k e r s o nl o s m a k elij k m et el k a a r v e r b o n d e n g e w e e st. Dij k e n b o u w e n i s e n blijf t m e n s e n w e r k. N et al s i e d e r a n d e r k u n st w e r k i s i e d e r e dij k d a a r o m v a n z elf e e n w e e r s pi e g eli n g v a n d e tij d w a a ri n d e z e w e r d a a n g el e g d, e n v a n d e dij k w e r k e r di e d e z e m a a k t e. D e dij k e n lij k e n o p e e n b e p a al d e m a ni e r o o k o p h u n Dij k w e r k e r s. S o m mi g e zij n f o r s e n uit d e kl uit e n g e w a s s e n, a n d e r e zij n j ui st r a n k e n sl a n k: dij k e n zij n s o m s n et m e n s e n. D e dij k h e ef t ni et t o e v alli g e e n k r ui n, e e n t e e n, e e n v o et e n e e n li c h a a m v a n d e Dij k w e r k e r s g e k r e g e n. D at i s o m d at dij k e n d e b e st e v ri e n d e n v a n d e Dij k w e r k e r s zij n: z e b e s c h e r m e n o n s t e g e n h et h o g e w at e r. W elli c ht e e n g o e d e t r a diti e o m d at o o k m et ni e u w e dij k vi n di n g e n v ol t e h o u d e n: e e n h e u p v o o r e e n dij k kli n k t b et e r d a n e e n st e u n b e r m, t o c h ?

3 a u g u st u s 2 01 6

A a n d e dij k w o r d e n t r o u w e n s o o k m e n s elij k e k a r a k t e r ei g e n s c h a p p e n e n e m oti e s t o e g e di c ht. D e z e p e r s o ni i c e ri n g i s t e zi e n i n d e n a a m g e vi n g v a n e n k el e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n: d e L e k dij k i s st e r k e n d e I J s s el dij k e n zij n k r a c hti g. E e n dij k k a n t r ot s zij n, of st o e r, al s d e W a d d e n z e e dij k. Of si e rlij k e n v r o u w e lij k, al s d e sli n g e r e n d e W a al dij k e n. Of z elf s w o e d e n d. A. d e n D o ol a a r d d e e d v e r sl a g v a n d e d r o o gl e g gi n g v a n W al c h e r e n e n b e s c h rijf t h et b o z e k a r a k t e r v a n d e dij k bij W e st k a p ell e i n zij n r o m a n H et v e rj a a g d e w at e r al s v ol gt: “ M a a r d e dij k, v a n zij n t e e n t ot zij n k r ui n, w a s e n k el k r a c ht, di e ni e m a n d e n ni et s b r e k e n k o n. E r w a r e n d a g e n d at j e s o m s d e dij k v o el d e s c h u d d e n o n d e r d e st o r m, m a a r mi s s c hi e n b e ef d e hij e n k el v a n w o e d e, t e r wijl hij d e g ol v e n i n st a r r e o n v e r s c hilli g h ei d v a n zij n s c h o u d e r s t e r u g bl e ef w e r p e n, t e r u g i n z e e.” 1 D e n D o ol a a r d w a s t r ot s o p d e dij k e n. Hij b el e ef d e h et di c ht e n v a n h et N oll e g at i n 1 9 4 5 al s e e n o v e r wi n ni n g o p h et z ui g e n d e w at e r. M a a r d e b el e vi n g v a n dij k e n v e r a n d e rt v o o rt d u r e n d. M e n s e n zij n d o o r d e tij d h e e n a n d e r s n a a r dij k e n g a a n kij k e n. W a s d e dij k i n e e n v e r v e rl e d e n n o g e e n o n b et r o u w b a a r v e r d e di gi n g w e r k, l at e r w e r d d e z e v o o r v el e n e e n h a n d el s w e g e n e e n v eili g e w o o n o m g e vi n g. E n n u i s d e dij k e e n pl e k v a n v e rti e r, v a n o nt s p a n ni n g e n v a n w ei d s e p a n o r a m a’ s. D e m a ni e r w a a r o p m e n s e n d e dij k g e b r ui k e n e n b el e v e n z e gt i et s o v e r d e s a m e nl e vi n g. Blij k b a a r i s d e w at e r v eili g h ei d i n N e d e rl a n d n u z o g o e d g e r e g el d d at w e k u n n e n o nt s p a n n e n o p d e dij k. G e e n z o r g e n. M e n s e n m a k e n zi c h z ó w ei ni g z o r g e n, d at e r b e w e e r d w o r dt d at N e d e rl a n d e r s zi c h ni et m e e r b e w u st zij n v a n d e g e v a r e n v a n h et w at e r. D at z e ni et m e e r w et e n o v e r h et h o o g w at e r of o v e r d e dij k d o o r b r a k e n. D at z e ni et m e e r l e v e n m et o v e r st r o mi n g e n, g e e n k off e r a c ht e r d e d e u r h e b b e n st a a n o m o p i e d e r m o m e nt t e k u n n e n vl u c ht e n. M a a r di e m e n s e n h e b b e n h et mi s. Alt h a n s, v ol g e n s d e v el e Dij k w e r k e r s v a n N e d e rl a n d. W a nt w at e r zit i n o n s bl o e d, h et zit i n o n z e b ott e n 2 . Dij k e n zitt e n i n o n z e t a al, i n o n z e n a m e n, i n o n z e v e r h al e n. W at e r b o u w i s o n s b e r o e p, w at e r m a n a g e m e nt o n s w e r k. E r zij n z o o n g el of elij k v e el m e n s e n b e zi g m et h et w at e r, m et o n z e v eili g h ei d, o n z e dij k e n, d at w e h et w at e r o n m o g elij k k u n n e n v e r g et e n.

4 a u g u st u s 2 01 6

D o o r A n ef o, N ati o n a al A r c hi ef, C C B Y - S A 3. 0, htt p s:// c o m m o n s. wi ki m e di a. o r g/ w/i n d e x. p h p ? c u ri d = 4 0 8 6 0 4 3 4

24

6 a u g u st u s 2 01 6

K a r a k t e r s v a n d e dij k

w o e d e n d, k al m, l ui, w e e r b a r s ti g, sl a p, v e r m o ei d, af w a c h t e n d, o v e r s p a n n e n, c h a g rij ni g, t r o t s, r o m a n ti s c h, k o p pi g, kl o e k, d a p p e r, b r e e k b a a r, f r a gi el, m e e g a a n d, o n v e r z e t t elij k, s t e r k, k r a c h ti g A n a t o mi e v a n d e dij k

k r ui n, li c h a a m, hi el, v o e t, ( b ui t e n) t e e n 1

21.

2.

5

3

1

D E DI J K W E R K E R S V A N N U

A. d e n D o ol a a r d ( p s e u d o ni e m) w a s s c h rij v e r e n d e e d v e r sl a g v a n d e d r o o gl e g gi n g v a n W al c h e r e n.

5 a u g u st u s 2 01 6

2

1. 2.

D e dij k h e ef t i n h et v e rl e d e n z e k e r ni et altij d d e z elf d e g e d a a nt e g e h a d. D e dij k v e r a n d e r d e d o o r d e tij d h e e n m e e m et d e Dij k w e r k e r s di e d e dij k b o u w d e n. V a n pl a g g e n dij k n a a r Z e e u w s e dij k. V a n Z e e u w s e dij k n a a r m ulti f u n cti o n el e dij k. E n d e Dij k w e r k e r s v e r a n d e r d e n o p h u n b e u rt m e e m et d e m a at s c h a p pij w a a ri n zij l e ef d e n. V a n b o e r t ot i n g e ni e u r. E n v a n i n g e ni e u r n a a r m ulti di s ci pli n ai r. D e Dij k w e r k e r v a n d e t o e k o m st i s w a a r s c hij nlij k w e e r e e n h e el a n d e r e d a n di e v a n v a n d a a g, g e ë nt o p d e ei g e n s c h a p p e n e n o p g a v e n v a n d e z e tij d. Wi e zij n d at ei g e nlij k, d e Dij k w e r k e r s v a n n u ? E e n e e r st e a nt w o o r d k w a m o p d e Dij k w e r k e r s d a g v a n 2 01 7

5

1. 2. 3. 4. 5.

25

k r ui n li c h a a m hi el v o et ( b uit e n)t e e n

4

3

4


7 a u g u st u s 2 01 6 T wi nti g d o d e n bij o v e r st r o mi n g e n i n M a c e d o ni ë

8 a u g u st u s 2 01 6 ' M a c e d o ni ë st a k g el d i n h o of d st a d, ni et i n i nf r a st r u ct u u r e n ri ol e ri n g'

w a a r 6 5 0 Dij k w e r k e r s, w at e r w e r k e r s, o n d e r n e m e r s e n st u d e nt e n bij el k a a r k w a m e n o m t e n et w e r k e n, k e n ni s uit t e wi s s el e n e n o m e r v a ri n g e n m et el k a a r t e d el e n. H et w a s d e d a g d at d e Dij k w e r k e r s g e p r e s e nt e e r d w e r d e n al s e e n g e m e e n s c h a p, d e Dij k w e r k e r s c o m m u nit y . Di e c o m m u nit y i s li n k g r o ot: bij d e w at e r s c h a p p e n all e e n al w e r k t e n i n 2 01 6 i n t ot a al 1 2. 3 5 9 m e n s e n. D at zij n e r n u o n g et wijf el d m e e r. E n o o k bij Rij k s w at e r st a at b e zi g e n e n k el e d ui z e n d e n m e n s e n zi c h m et d e w at e r w e r k e n. H et i s e e n g e m e n g d e g e m e e n s c h a p, di e Dij k w e r k e r s. Bij d e w at e r s c h a p p e n w e r k e n bij v o o r b e el d r att e n v a n g e r s, b e h e e r d e r s, o m g e vi n g s m a n a g e r s, pl a n n e n m a k e r s, b el ei d s m a k e r s, v e r g u n ni n g s v e rl e n e r s, o n d e r st e u n e n d p e r s o n e el... E r w e r k e n m e n s e n m et all e o pl ei di n g s ni v e a u s e n v a n all e l e ef tij d e n, al i s d e g e mi d d el d e l e ef tij d r el ati ef h o o g e n zij n h et v e el m a n n e n. Cl a u di a v a n A c k o oij, z elf a s s et m a n a g e r bij H o o g h e e m r a a d s c h a p d e Sti c ht s e Rij nl a n d e n, h e ef t h et o v e r o u d e r e m a n n e n m et all e k e n ni s i n h et h o of d: “ D at zij n m e n s e n m et e e n b a k a a n e r v a ri n g. M a a r h o e h al e n w e di e k e n ni s e r uit v o o r d e j o n g e i n st r o o m ? All e e n o p s c h rij v e n i s ni et v ol d o e n d e. I k zi e m e e r i n e e n m e e s t e r -l e e rli n g a a n p a k”.

' V ol e n z at p e n et r e r e n' v a n b r e u k st e e n o p d e dij k m et t e e r a sf alt, H ell e g at s pl at e n of H ell e g at s pl ei n, b o u w V ol k e r a k d a m, Will e m st a d 1 9 61 D e D elt a w e r k e n d o o r d e l e n s v a n A a r t Kl ei n, c oll e c ti e N e d e rl a n d s F ot o m u s e u m

O o k b uit e n d e w at e r s c h a p p e n e n Rij k s w at e r st a at zij n e r v el e p r of e s si o n el e Dij k w e r k e r s. A a n n e m e r s e n i n g e ni e u r s b u r e a u s w e r k e n s a m e n m et pl a n ol o g e n, a r c hi t e ct e n, l a n d s c h a p s a r c hit e ct e n a a n h et o nt w e r p e n d e r e ali s ati e v a n ni e u w e w at e r w e r k e n. Zij w o r d e n d a a r bij a a n g e v ul d d o o r o n d e r a n d e r e e c ol o g e n, b o d e m k u n di g e n, e rf g o e d d e s k u n di g e n, e n p r o c e s b e g el ei d e r s. E n d a n zij n e r d e v rij willi g e r s, z o al s bij v o o r b e el d d e dij kl e g e r s: m e n s e n di e bij h o o g w at e r of e x t r e m e d r o o gt e o v e r d e dij k e n p at r o uill e r e n o m z w a k k e pl e k k e n o p t e s p o r e n. D at i s n o g ni et all e s. W a nt m et d e

26

9 a u g u st u s 2 01 6

1 0 a u g u st u s 2 01 6 A a r d e st e v e nt af o p e e n ni e u w w a r mt e r e c o r d

m e e rl a a g s v eili g h ei d s b e n a d e ri n g v a n h et D elt a p r o g r a m m a zij n e r ei g e nlij k v e el m e e r Dij k w e r k e r s d a n g e d a c ht. B e h al v e d e Dij k w e r k e r s di e z o r g e n v o o r e e n r o b u u st e w at e r k e ri n g (l a a g 1) zij n e r o o k Dij k w e r k e r s b et r o k k e n bij d e i n ri c hti n g v a n h et a c ht e rl a n d (l a a g 2) e n w at e r b e w u st zij n (l a a g 3). I n z e k e r e zi n i s i e d e r e e n di e i n o v e r st r o mi n g s g e v o eli g g e bi e d w o o nt of w e r k t e e n Dij k w e r k e r: di r e ct of i n di r e ct b et r o k k e n bij e v a c u ati e, v o o rli c hti n g, o pl ei di n g, o p e n b a a r v e r v o e r, l o gi sti e k, et c. V o o r e e n i d e e v a n o r d e r g r o ott e: e r w o n e n z o’ n 1 2 milj o e n m e n s e n bi n n e n d e dij k ri n g e n. D u s: d e Dij k w e r k e r, d at b e n jij.

St elli n g e n uit h et Dij k w e r k e r s p a n el

‘ Blij k b a a r i s d e w at e r v eili g h ei d i n N e d e rl a n d n u z o g o e d g e r e g el d d at w e k u n n e n o nt s p a n n e n o p d e dij k. G e e n z o r g e n’

O

O

O

H E T NI E U W E DI J K W E R K E N O p d e Dij k w e r k e r s d a g 2 01 7 w e r d m et d e Dij k w e r k e r s c o m m u nit y g e s p r o k e n o v e r d e n o o d z a a k o m s a m e n t e w e r k e n, z elf s b uit e n d e o m g e vi n g v a n d e ei g e n o r g a ni s a ti e. A n d r é B ol v a n h et h o o g h e e m r a a d s c h a p v a n Rij nl a n d o n d e r st r e e pt e h et b el a n g v a n h et s a m e n o pt r e k k e n al s g e m e e n s c h a p: “ W e k u n n e n ni et m e e r z o n d e r el k a a r. W e z ull e n m o et e n s a m e n w e r k e n m a a r o o k c o m m u niti e s v o r m e n o m p r oj e ct e n i n o n s l a n d o p h o o g ni v e a u t e v e r w e z e nlij k e n e n d at i s c r u ci a al. D a a r bij z ull e n w e l ett e rlij k o v e r o n z e ei g e n g r e n z e n h e e n m o et e n st a p p e n.” 3 D e r e s ult at e n v a n e e n o n d e r z o e k d at o n d e r 2 7 5 v a n d e Dij k w e r k e r s i s g e h o u d e n, l a at zi e n h o e b e w u st zij zi c h zij n v a n d e o m g e vi n g, e n d e m e n s e n i n di e o m g e vi n g. D e o m g e vi n g v a n d e dij k i s b el a n g rij k e r d a n o oit: 6 3 % v a n d e Dij k w e r k e r s vi n dt d e o m g e vi n g z elf s b el a n g rij k e r d a n t e c h ni e k. E e n p a a r d e c e n ni a t e r u g z o u d e n d e r e s ult at e n e r t o c h h e el a n d e r s uit g e zi e n h e b b e n. D e Dij k w e r k e r s v a n n u h o u d e n zi c h m e e r d a n o oit b e zi g zij n m et p a rti ci p ati e, c o m m u nit y b uil di n g e n h et o p e e n j ui st e m a ni e r b et r e k k e n v a n d e o m g e vi n g. D a a r zit n at u u rlij k o o k e e n k e e r zij d e a a n. E s s e nti e el v o o r h et sl a g e n v a n d e c o m m u niti e s i s d at o nli n e s a m e n w e r ki n g m o et s a m e n g a a n m et ‘ of li n e’ o nt m o eti n g e n e n s a m e n w e r ki n g e n, z o vi n d e n d e m e e st e Dij k w e r k e r s. M a a r a a n d e a n d e r e k a nt: al d at s a m e n w e r k e n e n o nt m o et e n k o st v e el o v e rl e gtij d, vi n dt 4 0 % v a n h e n. I s e r t u s s e n d at p r at e n e n o nt m o et e n, o o k m et d e o m g e vi n g, n o g w el tij d o m dij k e n t e m a k e n ? V e rli e z e n d e Dij k w e r k e r s d a a r m e e ni et a a n vi si e e n d a a d k r a c ht ? H et t y p e e rt d e Dij k w e r k e r v a n n u: o n d e r d e el v a n d e p a rti ci p ati e m a at s c h a p pij w a a ri n i e d e r e e n m et el k a a r w e r k t, p r a at e n w a a ri n i e d e r e e n h et m et el k a a r e e n s wil zij n v o o r d at d e s c h o p d e g r o n d i n g a at. D e Dij k w e r k e r w e e r s pi e g elt d a a r m e e p r e ci e s h et N e d e rl a n d v a n n u.

O

O

O

11 a u g u st u s 2 01 6 N o o d w e e r d r u kt v e rz e k e r a a r A c h m e a i n r o d e cijf e r s

1 2 a u g u st u s 2 01 6

D e w at e r v eili g h ei d s n o r m e n i n 2 0 5 0 z ull e n w o r d e n g e h a al d, al i s o r g a ni s ati e - o v e r stij g e n d w e r k e n w el h a r d n o di g

O m w e r el d wij d k o pl o p e r t e blij v e n i n w at e r m o et e r m e e r tij d e n g el d g eï n v e st e e r d w o r d e n i n w at e ri n n o v ati e s

N e d e rl a n d e r s blij v e n d e w at e r m a n a g e r s v a n d e w e r el d o m d at w at e r i n o n s D N A zit

E e n dij k i s m e e r d a n e e n w at e r k e ri n g e n m o et v e el m e e r w o r d e n b e n ut, bij v o o r b e el d o m h ui z e n o p t e b o u w e n

69 % 18 % 13 %

76 % 4 % 20 %

61 % 13 % 25 %

55 % 16 % 29 %

D e dij k v a n d e t o e k o m st zi et e r ni et m e e r uit al s dij k, m a a r g a at o p i n d e o m g e vi n g Bij dij k v e r st e r ki n g i s d e t e c h ni e k b el a n g rij k e r d a n d e o m g e vi n g

43 % 31 % 26 %

14 % 63 % 23 %

O

I n 2 0 5 0 w o r d e n all e dij k e n d o o r d e o m g e vi n g o nt w o r p e n

14 % 60 % 26 %

A nt w o o r d e n o p st elli n g e n uit h et Dij k w e r k e r s p a n el; o n d e r z o e k g e h o u d e n o n d e r 2 7 5 r e s p o n d e nt e n e n g e p r e s e nt e e r d o p d e Dij k w e r k e r s d a g 2 01 7 Dij k w e r k e r s p a n el Rij k s w at e r st a at, Gf K a p ril 2 01 7

27

E e ns O n e e ns N e ut r a al


1 3 a u g u st u s 2 01 6 N o o dt o e st a n d i n L o ui si a n a o m st o rt r e g e n s → D ui z e n d m e n s e n g e r e d i n o v e r st r o o m d L o ui si a n a

1 4 a u g u st u s 2 01 6 G o u v e r n e u r L o ui si a n a: d e ell e n d e i s n o g ni et v o o r bij

S c h a al m o d el v a n e e n d o o r g e b r o k e n dij k bij O u w e r k e r k, W at e rl o o p k u n di g L a b o r at o ri u m D elf t 1953 D olf K r u g e r, D e W at e r s n o o d r a m p g ef ot o g r af e e r d, N e d e rl a n d s F ot o m u s e u m

D E DI J K W E R K E R S V A N T O E N H et w e r k e n a a n dij k e n g a at m e e r d a n 1. 0 0 0 j a a r t e r u g i n o n z e g e s c hi e d e ni s. D e e e r st e dij k w e r k e r s w a r e n b o e r e n of l a n d w e r k e r s, a a n g e st u u r d d o o r d e g e e st elij k e n of d e a d el. H et d r a ai d e o m h et b e h o u d e n v a n h et ei g e n l a n d, o m t e k u n n e n b o e r e n. L at e r w e r d e n o o k Dij k w e r k e r s a a n g e n o m e n, t o e n N e d e rl a n d c o m p a g ni e g e wij s w e r d o nt g o n n e n e n e r a a n e e n g e sl ot e n dij k e n a a n g el e g d w e r d e n l a n g s d e k u st, l a n g s ri vi e r e n e n o m d e p ol d e r s. H et w a s d e tij d v a n L e e g h w at e r e n Vi e rli n g h.

1 5 a u g u st u s 2 01 6 2 0. 0 0 0 m e n s e n g e ë v a c u e e r d bij o v e r st r o mi n g e n L o ui si a n a → K N MI b e v e sti gt: h et i s e e n t el e u r st ell e n d e z o m e r

1 6 a u g u st u s 2 01 6 N A S A: j uli w a s w a r m st e m a a n d o oit w a a r g e n o m e n → W at e r p eil L o ui si a n a d a alt, ni e u w e r e g e n i n a a nt o c ht

l o o pt w e c h.” D e Dij k w e r k e r s w a r e n “ b o u v e n, r a b a u w e n e n d e o n r e c ht v e e r di g e r h o o p zij n d e r u uijt c o m e n d e d a n i n d e dij c k a gi ë n.” Dit g e b r e k a a n m oti v ati e e n b et r o k k e n h ei d v a n h et dij k w e r k e r s v ol k i s g o e d t e v e r kl a r e n; d e m e e st e v a n d e z e i g u r e n w a r e n vl u c ht eli n g e n t e n g e v ol g e v a n d e d e s a st r e u z e Eli s a b et h s vl o e d v a n 1 4 21. O m a a n d e k o st t e k o m e n, v e r h u u r d e n zij zi c h al s l a n d a r b ei d e r of Dij k w e r k e r. H et dij k e n b o u w e n z elf w a s g e e n a m b a c ht e n e r w a s g e b r e k a a n e e n d e s k u n di g e c o nt r ol e. D e Dij k w e r k e r s v a n t o e n w e e r s pi e g el d e n d e b el a b b e r d e st a at v a n h et l a n d. D at v e r a n d e r d e i n d e e e u w e n n a Vi e rli n g h. N a d e I n d u st ri ël e R e v ol uti e w a r e n e r t el k e n s w et e n s c h a p p e r s of i n g e ni e u r s di e g r ot e v e r a n d e ri n g e n t e w e e g b r a c h t e n i n h et dij k w e r k e n, v a a k al s r e a cti e o p e e n w at e r s n o o d. E e n v o o r b e el d d a a r v a n i s n at u u r k u n di g e e n N o b el p rij s wi n n a a r H e n d ri k A nt o o n L o r e nt z (1 8 5 3 -1 9 2 8). L o r e nt z w a s d e n e st o r v a n d e n at u u r k u n di g e n i n zij n tij d: Ei n st ei n k e e k t e g e n h e m o p. D e o v e r st r o mi n g v a n 1 91 6 w a s d e a a nl ei di n g v o o r d e a a n st elli n g v a n L o r e nt z, di e l ei di n g g af a a n d e af sl uiti n g v a n d e Z ui d e r z e e d o o r d e Af sl uit dij k. E n l at e r, n a d e W at e r s n o o d r a m p v a n 1 9 5 3, w a s h et vi si o n ai r w at e r st a at k u n di g i n g e ni e u r J o h a n v a n V e e n (1 8 9 3 -1 9 5 9) di e a a n d e b a si s st o n d v a n d e D elt a w e r k e n. Hij v o o r s p el d e d e r a m p al v el e m al e n e e r d e r, m a a r v o o r 1 9 5 3 g el o of d e ni e m a n d h e m. Dij k w e r k e r s v a n v r o e g e r w a r e n v o o r al b e zi g m et h et v e rj a g e n v a n w at e r. W a a r v a n o o r s p r o n g d e b o e r e n h et l a n d d r o o g hi el d e n, w a r e n h et i n d e n e g e nti e n d e e e u w d e w et e n s c h a p p e r s e n i n g e ni e u r s. E n v e r g e et d e a a n n e m e r s e n rij s w e r k e r s ni et: o o k zij zij n Dij k w e r k e r s. A a n n e m e r s w a r e n e e u w e nl a n g d e st e r k st e n e n sli m st e n o n d e r d e Dij k w e r k e r s. W a s h et e e r st g a n g b a a r h et w e r k i n kl ei n e st u k k e n t e v e r d el e n, d o o r h et v el e w e r k g r o ei d e n h al v e r w e g e d e n e g e nti e n d e e e u w e n k el e a a n n e m e rijtj e s uit t ot z e e r g r ot e b e d rij v e n. M e e r n o g d a n d e i n g e ni e u r s d r a g e n d e b a g g e r a a r s bij a a n d e f a a m v a n d e N e d e rl a n d e r s al s w at e r b o u w e r s.

‘ D e Dij k w e r k e r v a n n u: o n d e r d e el v a n d e p a r ti ci p ati e m a at s c h a p pij w a a ri n i e d e r e e n m et el k a a r w e r k t, p r a at e n w a a ri n i e d e r e e n h et m et el k a a r e e n s wil zij n v o o r d at d e s c h o p d e g r o n d i n g a at’ I n d e z e sti e n d e e e u w s c h rijf t A n d ri e s Vi e rli n g h i n zij n T r a ct a et v a n D y c k a gi e e e n t e c h ni s c h e v e r h a n d eli n g o v e r h et c o n st r u e r e n v a n dij k e n. Hij h a d d a a r g e e n g o e d w o o r d v o o r o v e r d e Dij k w e r k e r s; Vi e rli n g h o m s c h rijf t a a n n e m e r s al s ‘ a r m e c ali s s e n’, “l uij d e n v a n all e r h a n d e s o o rt e e n d e v a n di v e r s c h e q u a rti e r e n, d' e e n v ol c o m pt zij n v o o r w a a r d e n h e el, d' a n d e r h alff e n d e di e d e r d e

28

H e r st el n a dij k d o o r b r a a k bij O u w e r k e r k, Z e el a n d 1 9 5 3 J a z z - c o m b o v a n rij s w e r k e r s i n d e k a nti n e v a n D e n O e v e r, 1 9 3 0. W. V e r k e r k ( Wi e ri n g e n), ' St rij d t e g e n h et w at e r', Sti c hti n g Rij k s m u s e u m h et Z ui d e r z e e m u s e u m, E n k h ui z e n

D olf K r u g e r, D e W at e r s n o o d r a m p g ef ot o g r af e e r d, N e d e rl a n d s F ot o m u s e u m

29

1 7 a u g u st u s 2 01 6

1 8 a u g u st u s 2 01 6 T U D elf t h a alt o n d e r z o e k n a a r s c h a d e G r o ni n g e r g a s v el d o n d e r uit


1 9 a u g u st u s 2 01 6

2 0 a u g u st u s 2 01 6

‘ L a n g s d a m m e n, g r o n d d o e k. e e n k e ri n g di e m e e b e w e e gt m et h et w at e r...: dit zij n m o oi e t e c h ni e k e n, m a a r ni et d e b a a n b r e k e n d e i n n o v ati e s di e d e dij k z elf o p ni e u w uit vi n d e n’

D e rij s w e r k e r s n e m e n t u s s e n d e Dij k w e r k e r s o o k e e n o n mi s b a r e pl e k i n. G e e n dij k z o n d e r rij s h o ut e n zi n k st u k. A. d e n D o ol a a r d, i n z e k e r e zi n z elf d u s o o k e e n Dij k w e r k e r, s c h rijf t o v e r h e n: “ E r zij n i n h e el N e d e rl a n d m a a r e e n p a a r d ui z e n d rij s w e r k e r s. D e b e st e w o n e n a a n d e M e r w e d e, i n Sli e d r e c ht e n W e r k e n d a m, E n d e W e r k e n d a m m e r s d e n k e n w e e r v a n zi c h z elf d at z e d e b e st e v a n d e b e st e n zij n. M a a r s a m e n v o r m e n z e e e n v ol k s st a m a p a rt. … All e b e d rij v e n zij n i n d e m o d e r n e tij d g e m e c h a ni s e e r d; m a a r d e rij s w e r k e r s d o e n n o g altij d all e s m et h u n g r ot e h a n d e n, di e h et h el e j a a r sl e c ht s o m g a n g h e b b e n m et rij s h o ut e n wil g et e e n, t r o s s e n e n lij n e n, a n k e r s e n r o ei s p a n e n zi n k st u k k e n e n st o rt st e e n.”1 D e g r ot e w e r k e n v a n d e w et e n s c h a p p e r s, i n g e ni e u r s, a a n n e m e r s e n rij s w e r k e r s t e z a m e n z ett e n N e d e rl a n d w e r el d wij d o p d e k a a rt. M o g elij k g e m a a k t d o o r d e t e c h ni s c h e v o o r uit g a n g, d e b e h o ef t e a a n v eili g h ei d e n v o e d s el v o o r zi e ni n g, e n d e g e d a c ht e d at N e d e rl a n d m a a k b a a r w a s. Dit h e ef t g el ei d t ot i nt e r n ati o n al e b e k e n d h ei d v a n d e N e d e rl a n d s e w at e r b o u w, n u e e n b e l a n g rij k e x p o rt p r o d u ct. D E DI J K W E R K E R S V A N D E T O E K O M S T M et g r ot e t h e m a’ s al s kli m a at v e r a n d e ri n g, z e e s pi e g el s tij gi n g e n b o d e m d ali n g i s h et dij k w e r k e n n o oit kl a a r. D at i s b e k e n d: h et l a n d li gt st e e d s l a g e r, d e z e e h o g e r e n d e n e e r sl a g n e e mt t o e. D e v r a a g i s ni et óf h et kli m a at v e r a n d e rt, m a a r m et w el k e s n el h ei d e n i n w el k e m at e. All e e n d e dij k e n h o g e r e n b r e d e r m a k e n, i s o p d e l a n g e t e r mij n ni et v ol d o e n d e. E r i s m e e r n o di g o m o n s l a n d d u u r z a a m d r o o g t e h o u d e n. M a a r w at ? 2 0 5 0 i s d e sti p o p d e h o ri z o n. D a n m o et N e d e rl a n d v eili g zij n. O m d at d o el t e h al e n, zij n e r i n n o v ati e s n o di g. E r zij n n at u u rlij k all e r h a n d e i n n o v ati e s, v a n l a n g s d a m m e n t ot g r o n d d o e k. D e dit j a a r o p g el e v e r d e z elf o p d rij v e n d e k e ri n g i n S p a k e n b u r g i s o o k e e n m o oi v o o r b e el d. E e n k e ri n g di e m e e b e w e e gt m et h et w at e r: st a at h et w at e r h o o g, d a n v e r rij st e e n m u u rtj e uit d e k a d e. D o o r d e z e k e ri n g k a n S p a k e n b u r g v ol d o e n a a n d e ni e u w e n o r m e n blijf t h et hi st o ri s c h e st a dj e e e n b r e d e dij k b e s p a a r d. H et zij n m o oi e t e c h ni e k e n, m a a r ni et d e b a a n b r e k e n d e i n n o v ati e s di e d e dij k z elf o p ni e u w uit vi n d e n. Di e o pl o s si n g e n bi e d e n v o o r d e g r ot e t h e m a’ s v a n d e z e tij d. E n d e m ultif u n cti o n el e dij k d a n ? Di e g a at uit v a n d e i nt e g r ati e v a n b e st a a n d e i d e e ë n e n t e c h ni e k e n i n dij k e n. 4 A a n m ultif u n cti o n el e dij k e n i s d u s ei g e nlij k ni et s ni e u w s: e e n dij k m et e e n i et s p a d e r o p i s al m ulti f u n cti o n e el. M a a r d o o r ni et - w at e r k e r e n d e f u n cti e s o p v o o r h a n d i n d e dij k t e i nt e g r e r e n e n ni et a c ht e r af a a n d e

30

21 a u g u st u s 2 01 6 Af sl uit dij k af g e sl ot e n d o o r br a n d e n d e b us

2 2 a u g u st u s 2 01 6 Mi ni st e r I n di a l a at zi c h d r a g e n d o o r r a m p g e bi e d

2 3 a u g u st u s 2 01 6

2 4 a u g u st u s 2 01 6 St a rt v a n d e v e r st e r ki n g W a d d e n z e e dij k o p T e x el

dij k t o e t e v o e g e n, k u n n e n v e r ni e u w e n d e dij k e n w o r d e n o nt wi k k el d. Dit k a n t ot h el e i nt e r e s s a nt e o pl o s si n g e n l ei d e n, z e k e r m et d e t o e n a m e v a n b e v ol ki n g i n d elt a g ebi e d e n i n g e d a c ht e n. I et s d at d e Dij k w e r k e r s o v e ri g e n s w el zi e n g e b e u r e n, a a n g e zi e n 4 3 % v a n h e n d e n k t d at d e dij k i n d e t o e k o m st ni et m e e r al s e e n dij k h e r k e n b a a r i s, m a a r v oll e di g o p g a at i n d e o m g e vi n g. D e v o o r b e el d e n zij n e r o o k: d e v e r st e r k t e H o n d b o s s c h e Z e e w e ri n g i s g e r e ali s e e r d, e n o o k d e P ri n s H e n d ri k dij k o p T e x el v e r d wij nt i n h et z a n d. T o c h rij z e n o o k hi e r v r a g e n. D e m ultif u n cti o n el e dij k al s v e r g a a r b a k v a n f u n cti e s w a a r el d e r s g e e n pl e k v o o r i s: h et i s m a a r d e v r a a g of d e dij k d a a r b et e r v a n w o r dt. E n w at b et r ef t d e g r ot e r e t h e m a’ s w a a r v o o r w e st a a n, i s d e m ultif u n cti o n el e dij k w elli c ht n o g t e c o n v e n ti o n e el. W at n o di g i s, i s e e n dij k g e ni e m et f ri s s e ni e u w e o pl o s si n g e n. H o e z o u N e d e rl a n d e r uit zi e n al s o n d e r n e m e r El o n M u s k zi c h b e zi g z o u h o u d e n m et dij k v e r st e r ki n g ? Of al s d e N e d e rl a n d s e uit vi n d e r B o y a n Sl at e e n uit vi n di n g v o o r e e n dij k z o u c r o w df u n d e n ? Z o u d e n d e dij k e n e r d a n n o g st e e d s uit zi e n al s dij k e n ? Of al s l a n g w e r pi g e e n e r gi e c e nt r al e s, g r o ot e n gli m m e n d i n h et l a n d s c h a p ? A d e m e n d e w e z e n s di e w at e r af st ot e n, e n e r gi e p r o d u c e r e n e n l u c ht v e r v uili n g o p sl u r p e n. E e n di n g i s z e k e r: o m h et d o el t e b e h al e n zij n Dij k w e r k e r s n o di g. V e el Dij k w e r k e r s. M a a r wi e zij n d e Dij k w e r k e r s v a n d e t o e k o m st ? Wi e zij n e r n o di g o m o n s l a n d o o k i n d e t o e k o m st d r o o g t e h o u d e n ? Zij n h et d e a a n n e m e r s m et h u n g r o ot m at e ri e el ? Of zij n h et m e e r dij k p r e di k e r s, z o al s d e e e r st e W at e r g e z a nt H e n k O vi n k ? Zij n h et w et e n s c h a p p e r s of i n g e ni e u r s, z o al s L o r e nt z e n V a n V e e n d at w a r e n ? Of i s d e Dij k w e r k e r v a n d e t o e k o m st dit all e s bij el k a a r ? G e e n i n di vi d u, m a a r e e n e n s e m bl e ? W a nt d at i s h et k e n m e r k v a n d e g e m e e n s c h a p. W e d o e n h et s a m e n. —

B uit e nl a n d s e st u d e nt e n m et h o ut e n k r ui w a g e n s v ol z a n d bij h e r st el w e r k z a a m h e d e n o p W al c h e r e n. W e st k a p ell e, 2 8 j uli 1 9 4 7. Z e k o m e n uit e e n w e r k k a m p i n Z e el a n d v a n d ri e h o n d e r d st u d e nt e n uit h et b uit e nl a n d di e i n N e d e rl a n d i n h u n v a k a nti e h el p e n h et l a n d w e e r o p t e b o u w e n.

W e d e r o p b o u w n a d e T w e e d e W e r el d o o rl o g. B uit e nl a n d s e st u d e nt ( uit T sj e c hi ë) uit e e n w e r k k a m p i n W e st k a p ell e, 2 8 j uli 1 9 4 7. D e z a k d o e k o p h et h o of d e n h et bl a d sl a o p d e n e u s di e n e n al s b e s c h e r mi n g t e g e n d e h et e z o n. Wi el v a n d e r R a n d e n, C oll e c ti e S p a a r n e st a d P h ot o

Wi el v a n d e r R a n d e n, C oll e c ti e S p a a r n e st a d P h ot o

1 2 3

4

5

H et v e rj a a g d e w at e r, A. d e n D o ol a a r d, V S S D 2 0 01 Dij k w e r k e r s p a n el Rij k s w at e r st a at, Gf K a p ril 2 01 7 H W B P v o o r b e el d v o o r g r ot e v r a a g st u k k e n i n N e d e rl a n d, Ol a v L a m m e r s, O t a r 2 01 7 n u m mer 3 I nt e g r al d e si g n of m ultif u n cti o n al fl o o d d ef e n s e s, B a u kj e K ot h ui s e n M att hij s K o k, T U D elf t R e p o sit o ri e s 2 01 7 V e r t r o u w o p d e dij k, i nt e r vi e w m et H a n V rijli n g, J o e p E n g el s, 2 3 m ei 2 01 3)

Z elf sl uit e n d e w at e r k e ri n g i n S p a k e n b u r g, o nt w o r p e n d o o r J o h a n n v a n d e n N o o r t. D e dij k i s i n n o r m al e t o e st a n d v e r z o n k e n i n d e k a d e (li n k s). Bij h o o g w at e r w o r dt d e k e e r w a n d d o o r d e w at e r d r u k o m h o o g g e d u w d, z o d at e e n m u u r tj e o nt st a at d at d e k a d e b e s c h e r mt t e g e n o v e r st r o mi n g ( r e c ht s). I n s a m e n w e r ki n g m et W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e. N a a r: di a g r a m bij a r ti k el ' Fl e xi b el e w at e r k e ri n g i n S p a k e n b u r g' o p w w w. d ei n g e ni e u r. nl.

31


2 01 5 2 01 7 2020

1 97 9 Dij k v e r z w a ri n g e n i n F ri e sl a n d e n G r o ni n g e n w a a r bij p a a r d e n w e r d e n i n g e z et. H et N ati o n a al A r c hi ef, 5 m a a r t 1 9 7 9

2 8 a u g u st u s 2 01 6

33

2 9 a u g u st u s 2 01 6

P r of e s s o r d r. H e n d ri k A nt o o n L o r e nt z (1 8 5 3 -1 9 2 8). H et L e v e n, S p a a r n e st a d P h ot o

2 7 a u g u st u s 2 01 6

J o h a n v a n V e e n p r e s e nt e e r t h et D elt a pl a n. Rij k s w at e r st a at

1900 D r. C o r n eli s L el y (1 8 5 4 -1 9 2 9) i n zij n f u n c ti e al s Mi ni st e r v a n W at e r st a at 1 91 6. H et L e v e n, S p a a r n e st a d P h ot o

Will e m 1 G r a af v a n H oll a n d, 11 6 7 -1 2 2 2

L e e g h w at e r, 1 5 7 5 - 1 6 5 0

2 6 a u g u st u s 2 01 6

H e n k O vi n k, N e d e rl a n d s e e r st e w at e r g e z a nt

1956 I n st all ati e d elt a c o m mi s si e, 21 f e b r u a ri 1 9 5 3

1800 E e n s m ett el o o s u nif o r m o m g e z a g uit t e st r al e n o v e r d e i n z a n d, m o d d e r e n k ei e n w r o et e n d e dij k w e r k e r s i n d e F r a n s e tij d. ( G e s c hi e d e ni s v a n d e t e c h ni e k i n N e d e rl a n d, H. W. Li nt s e n 1 9 9 4)

Et s v a n h et dij k h e r st el n a a r d e d o o r b r a a k bij Vi a n e n o p 1 0 j a n u a ri 1 6 2 4. E s ai a s v a n d e V el d e, C oll e c ti e V o o r h el m S c h n e e v o o gt

1624

D e D elt a r di e w e r d g e b r ui k t v o o r d e uit v o e ri n g v a n d e D elt a w e r k e n. Rij k s w at e r st a at, 2 7 j a n u a ri 1 9 7 2

1953

G e p e n si o n e e r d e dij k w e r k e r s, zitt e n d v o o r e e n st u k b u n k e r a c ht e r d e dij k t u s s e n W e st k a p ell e e n D o m b u r g, 1956

1575

Wi e i s d e dij k w e r k e r v a n d e t o e k o m st ?

32 C o m m u nit y v a n dij k w e r k e r s o p p r oj e c t b e z o e k. F ot o E st h e r Di e k e r vi a T witt e r

J h r. d e M u r alt 1 8 71 -1 9 3 6

2 5 a u g u st u s 2 01 6 3 0 a u g u st u s 2 01 6 Af sl uit dij k di c ht v o o r h a r dl o o p w e d st rij d → Kli m a at v e r a n d e ri n g m a a k t ij zi g e c r ui s e m o g elij k

D e e v ol uti e v a n dij k w e r k e r s


31 a u g u st u s 2 01 6 B ej a a r d e n h ui s o n d e r g el o p e n n a orkaa n Ja pa n

1 s e pt e m b e r 2 01 6

1

2 s e pt e m b e r 2 01 6 W e r el d st e d e n v r a g e n bij G 2 0 a a n d a c ht v o o r kli m a at → ' L e v e n s g e v a a rlij k e' o r k a a n a a n l a n d i n Fl o ri d a → O r k a a n H e r mi n e b e z o r gt Fl o ri d a e e n d o d e e n v e el sc ha de

3 s e pt e m b e r 2 01 6 C hi n a r ati i c e e rt kli m a at a k k o o r d P a rij s → O o k V S b e k r a c hti gt kli m a at a k k o o r d → ' Kli m a at a k k o o r d P a rij s o p k o e r s, m a a r g a at d o el mi s s e n'

2

D e dij k o v e rl e v e r s V e r h al e n al s blij v e n d e h e ri n n e ri n g

D e dij k p r e p p e r s Altij d v o o r b e r ei d o p e e n o v e r st r o mi n g

→ 36

→ 54

3

4

5

D e dij k w e r k e r s O nt wi k k eli n g t ot c o m m u nit y v a n v a k m e ns e n → 108

7

D e dij k v e r b e el d e r s V a n s c hil d e r k u n st t ot # dij ki e

D e dij k g e ni e ë n E v ol uti e e n r e v ol uti e i n d e dij k e n b o u w

D e dij k g e b r ui k e r s H et g a st v rij e r e c r e ati e n et w e r k

→ 70

→ 90

→ 15 0

34

35

4 s e pt e m b e r 2 01 6 T o c h r e n n e r s o p Af sl uit dij k n a af g el a st e n h a r dl o o p e v e n e m e nt

5 s e pt e m b e r 2 01 6 W at h e b b e n kli m a at v e r a n d e ri n g e n vl u c ht eli n g e n m et el k a a r t e m a k e n ?

6

H et dij k g e w et e n V a n t o u w g et r e k t ot dij k g e s p r e k → 126


6 s e pt e m b e r 2 01 6

7 s e pt e m b e r 2 01 6 W e w o n e n i n o n v eili g st e l a n d v a n E u r o p a ( q u a m o g elij k e n at u u r r a m p)

D e dij k —

1

8 s e pt e m b e r 2 01 6 S h ell e n E x x o n z e g g e n s o r r y v o o r o v e rl a st i n G r o ni n g e n

9 s e pt e m b e r 2 01 6 K e r k e n i n G r o ni n g e n l ui d e n n o o d kl o k t e g e n g a s wi n ni n g

1 0 s e pt e m b e r 2 01 6 G r o ni n g e n v r a a gt a a n d a c ht v o o r b e s c h a di g d e ' p r a c hti g e p a r eltj e s' → ' Dit m o n u m e nt w a s e e r st e e n t r o u wl o c ati e, n u i s h et e r n sti g b e s c h a di g d'

o v e rl e v e r s

V e r h al e n al s blij v e n d e h e ri n n e ri n g

N a e e n w at e r s n o o d r a m p i s d e v a n z elf s p r e k e n d e g e d a c ht e: dit n o oit w e e r. V e r h al e n v a n o v e rl e v e n d e n h e ri n n e r e n a a n d e g e v ol g e n v a n d e r a m p e n s p r e k e n t ot d e v e r b e el di n g. D a a r m e e zij n z e mi s s c hi e n w el d e b e st e m a ni e r o m d e n o o d z a a k v a n d e dij k v e r st e r ki n g s o p g a v e t e o n d e r st r e p e n. H et o v e r d r a g e n v a n v e r h al e n i s d u s v a n b el a n g v o o r d e w at e r v eili g h ei d v a n N e d e rl a n d. H et a a nt al m e n s e n m et d a a d w e r k elij k e ‘ w at e r s n o o d e r v a ri n g’ n e e mt e c ht e r s n el af. H o e k a n d e h e ri n n e ri n g a a n e e n r a m p i n h et c oll e cti e v e g e h e u g e n b e w a a r d blij v e n ?

d e o v e r k a nt bij d e b u r e n, d a a r w a r e n w e v eili g. Di e h ui z e n st o n d e n n et i et s h o g e r. D e k o u v o el d e i k ei g e nlij k ni et tij d e n s h et z w e m m e n, d a a r d a c ht i k ni et a a n. O n d a n k s d at i k g o e d k o n z w e m m e n, gi n g i k t o c h e e n b e etj e s c h ui n v a n w e g e d e st r o mi n g. Vi a h et h e k v a n h et p oliti e b u r e a u k o n i k bij d e b u r e n d o o r h et r a a m n a a r b o v e n kli m m e n. W e m o c ht e n m et zij n all e n i n e e n b e d sl a p e n, mij n v ri e n di n, m’ n b r o e r e n z u s s e n, d a n w e r d j e t o c h e e n b e etj e w a r m o p e e n g e g e v e n m o m e nt.” 1

D E O O G G E T UI G E D e m e e st a a n g rij p e n d e r e c e nt e o v e r st r o mi n g i n o n s l a n d i s d e W at e r s n o o d r a m p v a n 1 9 5 3, i n mi d d el s 6 4 j a a r g el e d e n. M a ri e J a n s e n w a s 1 2 j a a r e n w o o n d e bij h a a r o u d e r s i n h et d o r p K r ui ni n g e n o p Z ui d - B e v el a n d, t o e n d a a r o p 31 j a n u a ri 1 9 5 3 d e dij k e n d o o r b r a k e n. N u i s M a ri a 7 6 j a a r e n w o o nt z e ni et m e e r i n K r ui ni n g e n m a a r i n O o st e r h o ut. M a a r h et w at e r i s z e n o oit v e r g et e n. M et f ot o b o e k e n e n k r a nt e n k ni p s el s v e rt elt z e h et v e r h a al d o o r a a n h a a r kl ei n ki n d e r e n. “ H et w a s o nt z ett e n d sl e c ht w e e r. R o n d mi d d e rn a c ht sl o e g o n v e r w a c ht s d e kl o k v a n d e k e r kt o r e n. Mij n v a d e r z ei: “ E r g a at i et s ni et g o e d.” Hij gi n g n a a r h et p oliti e b u r e a u a a n d e o v e r k a nt v a n d e st r a at w a a r hij o p d e h o o gt e w e r d g e b r a c ht v a n h et g e v a a r v a n e e n d o o r b r a a k. “ N o u,” z ei mij n v a d e r, “ d a n i et s i k e v e n n a a r mij n o u d e r s o m z e t e w a a rs c h u w e n.” Zij w o o n d e n e v e n v e r d e r o p o n d e r a a n d e dij k. M a a r hij w e r d t e r u g g e st u u r d d o o r d e p oliti e: “ J a n s e n g a t e r u g, d e dij k e n k u n n e n z o d o o r b r e k e n.” Bij t e r u g k o m st z ei mij n v a d e r d at w e d e b el a n g rij k st e s p ull e n n a a r b o v e n m o e st e n b r e n g e n. M’ n m o e d e r w a s m et d e d ri e kl ei n st e n al n a a r d e o v e r k a nt v a n d e st r a at, w a a r mij n v ri e n di n w o o n d e. D u s all e e n mij n v a d e r e n i k w a r e n e r n o g o m w at s p ull e n o p t e b e r g e n. T o e n i k b e n e d e n k w a m, si st e d e k a c h el uit, d e e e r st e g olf w at e r st r o o m d e al bi n n e n. K o rt d a a r o p z ei m’ n v a d e r: “ W e k u n n e n hi e r ni et blij v e n. W e m o et e n zi e n d at w e n a a r d e o v e r k a nt k o m e n.” H et w at e r st e e g r a z e n d s n el. A a n

36

F ot o v a n K r ui ni n g e n g e n o m e n v a n af d e k e r k t o r e n i n z ui d o o st elij k e ri c hti n g G. v d W e rff, A N P P h ot o

D e W at e r s n o o d r a m p v a n ‘ 5 3 v olt r o k zi c h i n d e n a c ht v a n z at e r d a g o p z o n d a g. M a ri e e n h a a r f a mili e o v e rl e ef d e n d e r a m p, m a a r 1. 8 3 6 N e d e rl a n d e r s ni et. V e el m e n s e n w a r e n o n d a n k s h et n o o d w e e r o p vi sit e of n a a r e e n f e e stj e: v o o r v el e n d e e ni g e a v o n d v a n d e w e e k w a a r o p z oi et s k o n. I n m e ni g c af é w a s h et h o g e w at e r h ét o n d e r w e r p v a n g e s p r e k, m a a r w ei ni g m e n s e n m a a k t e zi c h e c ht z o r g e n. D e dij k e n h a d d e n h et altij d g e h o u d e n, d u s w a a r o m di e n a c ht ni et ? D e r e c o n st r u cti e g e s c hi e d e ni s D e R a m p v a n K e e s Sl a g e r v e r h a alt hi e r o v e r: “I n c af é d e H o o p i n ’ s - G r a v e n d e el m a a k t e n m e n s e n e r g r a p p e n o v e r,: “ E r w a s e r e e n – i k z al z’ n n a a m ni et n o e m e n – di e z ei: ‘ M o r g e n o c ht e n d r o e p e n w e d o o r h et d a k r a a m ‘ g o ei e m o r g e n!’ n a a r m e k a a r’. W e h e b b e n e r all e m a al o m g el a c h e n, m a a r d e a n d e r e m o r g e n z at -i e w el o p z ol d e r.” 2 H e r st el v a n d e dij k n a d e W at e r s n o o d r a m p bij ' S c h el p h o e k', S c h o u w e n, Z e el a n d 1 9 5 3 D olf K r u g e r, D e W at e r s n o o d r a m p g ef ot o g r af e e r d, N e d e rl a n d s F ot o m u s e u m

37

11 s e pt e m b e r 2 01 6


1 2 s e pt e m b e r 2 01 6 T ai w a n e s e d o c u m e nt ai r e m a k e r s m a k e n r e p o rt a g e o v e r d e dij k v e r st e r ki n g e n i n N e d e rl a n d

1 3 s e pt e m b e r 2 01 6 R e c o r d w a r mt e i n N e d e rl a n d: t r o p e n r o o st e r s, m a a r g e e n hitt e pl a n → ' O o g st o n d e r w at e r i n N o o r d - K o r e a, h u m a nit ai r e r a m p d r ei gt' → 1 4 0. 0 0 0 N o o r d - K o r e a n e n k rij g e n V N - h ul p n a o v e r st r o mi n g e n → ' G r o n d w at e r p eil G r o ni n g e n stij gt s c h ri k b a r e n d d o o r a a r d b e vi n g e n'

HET NE DE RL A N D VA N N U N a a st d e v e r h al e n v a n d e W at e r s n o o d r a m p zij n e r n at u u rlij k o o k b e el d e n g e m a a k t: f ot o’ s e n il m v e r sl a g e n. M a a r d e g r of k o r r eli g e z w a rt - wit o p n a m e s v a n d e p a a r d - e n - w a g e n s, t e mi d d e n v a n h et w at e r, v a n al di e r o ei b ot e n i n pitt o r e s k e st r a atj e s, st a a n v e r v a n h et d a g elij k s l e v e n v a n n u. D e tij d lij k t d e k r a c ht v a n d e b e el d e n t e v e r v a g e n. D e d r a m a s e ri e ‘ Al s d e dij k e n b r e k e n’ di e ei n d 2 01 6 o p d e N e d e rl a n d s e t el e vi si e t e zi e n w a s, b r e n gt d e g e v ol g e n v a n e e n r a m p i n h et N e d e rl a n d e n Vl a a n d e r e n v a n n u i n b e el d. O n d e r st e u n d d o o r s p e ci al eff e ct s g e ef t d e s e ri e e e n r e ali sti s c h b e el d v a n e e n w at e r s n o o d i n o n s d a g elij k s l e v e n. Vijf v e r h a allij n e n t o n e n e e n d e r g e lij k e r a m p d o o r d e o g e n v a n v e r s c hill e n d e g e n e r ati e s, v a n mi ni st e r - p r e si d e nt t ot o p g e sl ot e n c ri mi n e el. O o k d e h ui di g e g e n e r ati e s k u n n e n zi c h z o i d e nti i c e r e n m et h et g e v a a r v a n w at e r i n h u n l e v e n. D e s e ri e w e r d g o e d b e k e k e n e n w a s e e n g r o ot s u c c e s v o o r d e b e w u st w o r di n g. D e r a m p v a n ’ 5 3 w o r dt hi e r m e e b et e r v o o r st el b a a r; d e v e r h al e n v a n t o e n, g e pl a at st i n h et N e d e rl a n d v a n n u. N a a st d e d r a m ati s c h e v e r b e el di n g v a n r a m p s p o e d, w o r dt e r g el u k ki g o o k g e r el ati v e e r d o v e r h et d r ei g e n d e w at e r. Z o i s v ol g e n s w at e r s c h a p H oll a n d s e D elt a h et r a m p s c e n a ri o r o n d D o r d r e c ht v o o rl o pi g mi n d e r u r g e nt e n k a n h et w e e r “i n d e k a st”. 3 N a d ri e j a a r w e r k i s o n d e r a n d e r e d e W a ntij dij k bij D o r d r e c ht v eili g v e r kl a a r d v o o r d e k o m e n d e vijf ti g j a a r. I n t ot a al i s elf kil o m et e r a a n dij k e n v e r st e r k t. E e n g r o ot d e el v a n d e dij k e n i s b r e d e r g e m a a k t o m t e v o o r k o m e n d at z e k u n n e n b e z wij k e n. M a a r t o c h: m o c ht h et w él z o v e r k o m e n, d a n stij gt h et w at e r i n d el e n v a n d e st a d m et e r s h o o g e n t r ef t h o n d e r d d ui z e n d m e n s e n. Ni et m e e r d a n 1 5 % v a n h e n k a n d a n tij di g w e g k o m e n. O n d a n k s dit s c e n a ri o z e g g e n d e m e e st e D o r dt e n a r e n ni et b a n g t e zij n. D o r dt e n a a r S a m W y t e m a: “ D e D elt a w e r k e n h e b b e n all e s v e r a n d e r d. D a a r v o o r w a s h et v e el m e e r e n v e el h ef ti g e r. D e st a d e n d e st r at e n li e p e n v e el v a k e r o n d e r. W at w e n u af e n t o e m e e m a k e n i s ei g e nlij k kl ei n w e r k.” O o k i n Z e el a n d, w a a r d e st o r m i n 1 9 5 3 z o v e el sl a c ht off e r s ei st e, w o r dt i n h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d n o g st e e d s h a r d g e w e r k t a a n h et

‘ D e d r a m a s e ri e “ Al s d e dij k e n b r e k e n” m a a k t d e r a m p v a n ' 5 3 hi e r m e e b et e r v o o r st el b a a r; d e v e r h al e n v a n t o e n, g e pl a at st i n h et N e d e rl a n d v a n n u’

1 4 s e pt e m b e r 2 01 6 Ni et all e e n w a r m o p l a n d, o o k w at e rt e m p e r at u u r stij gt F ri e s e W a d d e n z e e dij k m et s u p e rlij m el a st o c o a st w e e r o p st e r k t e

1 5 s e pt e m b e r 2 01 6 Pl a n b u r e a u v o o r d e L e ef o m g e vi n g r o e pt k a bi n et o p t ot d r a sti s c h e k e uz e s

v e r b et e r e n v a n d e z e e dij k e n. D e v e r h al e n v a n 5 0 j a a r g el e d e n, s p el e n v a n d a a g d e d a g n o g st e e d s e e n r ol: o p Z ui d - B e v el a n d b r a k i n ’ 5 3 d e dij k bij B a a rl a n d d o o r, n u o n d e r d e el v a n h et dij k v e r st e r ki n g st r aj e ct t u s s e n H a n s w e e rt e n B o r s s el e. V e r d e r o p l a n g s d e O o st e r s c h el d e o nt st o n d e n d o o r d e st o r m t w e e st r o o m g at e n; n u zij n hi e r dij k e n af g e k e u r d o p b a si s v a n bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit e n pi pi n g. Bij d e h a v e n Si nt - A n n al a n d o p h et eil a n d T h ol e n sl o e g d e st o r m e e n g at v a n a c ht m et e r b r e e d i n d e dij k; n u i s dit t r a c é af g e k e u r d o p b a si s v a n st a bilit eit e n w o r dt h et v e r st e r k t. O p Z ui d - B e v el a n d zij n i n 1 9 5 3 t w e e dij k d o o r b r a k e n g e w e e st i n d e b u u rt v a n e e n v a n d e z e d e elt r aj e ct e n. A a n al d e z e p r oj e ct e n w o r dt d e k o m e n d e j a r e n h a r d g e w e r k t, o m i n d e t o e k o m st d e w at e r v eili g h ei d i n Z e el a n d t e w a a r b o r g e n.

D e K o k s e dij k / Ni e u wl a n d s e bi n n e n dij k t u s s e n d e K r ui ni n g e n p ol d e r ( r e c ht s) e n Ni e u wl a n d p ol d e r (li n k s) i n d e ri c hti n g v a n O o st dij k. Milit ai r e n m et e e n l e g e rj e e p st ell e n zi c h o p d e h o o gt e v a n d e h e r st el w e r k z a a m h e d e n a a n d e bi n n e n dij k. D e bi n n e n dij k i s v e r z w a a r d o m d at e r i n d e z e e dij k v a n d e W e st e r s c h el d e g r ot e g at e n zitt e n. K o Z e yl e m a k e r, A N P P h ot o

E D U C A TI E D e h e ri n n e ri n g e n a a n d e l a at st e W at e r s n o o d r a m p v e r v a g e n e n d e s e ri e ‘ Al s d e dij k e n b r e k e n’ i s al w e e r e ni g e tij d g el e d e n. T o c h i s d e w a a r d e v a n v e r h al e n o v e r w at e r e n o v e r st r o mi n g e n ni et t e o n d e r s c h att e n. E e n a a n g rij p e n d v e r h a al m a a k t i n d r u k, h et blijf t m e n s e n bij, z elf s z o n d e r d e e x a ct e f eit e n t e k e n n e n. B o v e n di e n i s e e n v e r h a al o v e r d r a a g b a a r: v e r h al e n h e b b e n e e u w e n l a n g g e z o r g d v o o r k e n ni s o v e r d r a c ht t u s s e n g e n e r ati e s. Dij k w e r k e n i s d u s ni et all e e n dij k e n b o u w e n e n o n d e r h o u d e n, m a a r o o k v e r h al e n v e rt ell e n. M a a r h o e v e rt el j e e e n s p a n n e n d v e r h a al, z o n d e r e e n ni e u w e r a m p ? B e el d uit d e d r a m a s e ri e ' Al s d e dij k e n b r e k e n' P r o d u c ti e h ui s Nij e n h ui s

38

39

1 6 s e pt e m b e r 2 01 6

1 7 s e pt e m b e r 2 01 6


1 8 s e pt e m b e r 2 01 6

1 9 s e pt e m b e r 2 01 6 F e e st elij k e o pl e v e ri n g Di ef dij kli ni e

2 0 s e pt e m b e r 2 01 6

21 s e pt e m b e r 2 01 6

2 2 s e pt e m b e r 2 01 6

2 3 s e pt e m b e r 2 01 6

N a c ht elij k e f ot o' s v a n d e r e gi o W at e rl a n d tij d e n s d e w at e r s n o o d r a m p v a n 1 91 6 i n N o o r d - H oll a n d, w a a r bij o n d e r a n d e r e d e z e r e gi o p r a k ti s c h g e h e el o n d e r w at e r k w a m t e st a a n H et L e v e n, S p a a r n e st a d P h ot o

B e h al v e d o o r h et v e r h al e n v a n h e ri n n e ri n g e n, k a n k e n ni s o v e r w at e r v eili g h ei d o o k o p e e n e d u c ati e v e m a ni e r w o r d e n o v e r g e d r a g e n o p d e j o n g e r e g e n e r ati e s. D e w at e r - e n h o o g h e e m r a a d s c h a p p e n bi e d e n t al v a n l e e r z a m e p r o g r a m m a’ s a a n, z o al s bij v o o r b e el d w at e r s c h a p H oll a n d s e D elt a d at d o et. V a n af b a si s s c h o ol ni v e a u l a at h et w at e r s c h a p ki n d e r e n al k e n ni s m a k e n m et w at e r, e n o o k v o o r h et v o o rt g e z et o n d e r wij s zij n e r o n d e r wij s p r o g r a m m a’ s, z o al s D e Kli m a att af el , e e n s o o rt i n g e wi k k el d e bl o k k e n d o o s m et w at e r e n e e n gi et e r. D e l e e rli n g e n l e r e n o v e r d e g e v ol g e n v a n kli m a at v e r a nd e ri n g v o o r h et l a n d, k rij g e n i n zi c ht i n d e g e v ol g e n v a n g r ot e r e g e n b ui e n, e n l e r e n w at zij i n h u n ei g e n o m g e vi n g k u n n e n d o e n o m d e z e g e v ol g e n t e v e r mi n d e r e n. O p m b o - ni v e a u i s e r d a a r n a a st h et l a n d elij k e p r o g r a m m a V a k k a nj e r s w a a r d e w at e r s c h a p p e n o p d r a c ht g e v e r v a n zij n e n o p w o - ni v e a u i s e r h et p r o g r a m m a Cli m at e wi s e .

‘ Dij k w e r k e n i s o o k v e r h al e n v e rt ell e n, m a a r h o e v e r t el j e e e n s p a n n e n d v e r h a al, z o n d e r e e n ni e u w e r a m p ?’

E e n a n d e r e s p e el s e m a ni e r o m ki n d e r e n o v e r w at e r v eili g h ei d t e v e rt ell e n i s B attl e of t h e B e a c h , w a a r bij v e r s c hill e n d e s c h ol e n h et t e g e n el k a a r o p n e m e n i n e e n w e d st rij d z a n d k a st el e n b o u w e n o p h et st r a n d, e e n l ett e rlij k e st rij d t e g e n h et w at e r. D e z a n d k a st el e n st a a n o p d e vl o e dlij n, d e s c h o ol m et h et k a st e el d at h et l a n g st e st a n d h o u dt t e g e n d e g ol v e n wi nt. M et al s v o o r b e el d v a n h et b e st e b o u w w e r k: N e d e rl a n d z elf. D o o r d at d e z e w e d st rij d w o r dt g e o r g a ni s e e r d d o o r di v e r s e w at e r s c h a p p e n, li gt h et o v e r d r a g e n v a n h et w at e r v eili g h ei d s v e r h a al a a n d e b a si s: “ W at e r i s b o ei e n d, m a a r g a at p a s e c ht l e v e n al s j e h et zi et e n e r v a a rt.” D e g r ot e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n d r a g e n bij a a n d e z o r g el o o s h ei d v a n v e el N e d e rl a n d e r s t e n o p zi c ht e v a n h et w at e r. D at i s e e n g r o ot g o e d. O m d e t o e k o m sti g e g e n e r ati e s v a n r a m p e n t e v rij w a r e n e n e e n z o r g el o o s l e v e n t e l at e n l ei d e n, blij v e n i n s p a n ni n g e n t e n a a n zi e n v a n w at e r b e w u st zij n n o o d z a k elij k. V o o r wi e n o oit e e n r a m p h e ef t m e e g e m a a k t, k a n h et b el a n g v a n st e vi g e dij k e n o n zi c ht b a a r zij n. W at e r v eili g h ei d k e nt e e n c o n st a nt e b al a n s t u s s e n c o nti n u e al e rt h ei d e n e e n z o r g el o o s l e v e n. D e v eili g e z o r g el o o s h ei d v a n n u i s ni et v a n z elf s p r e k e n d; d at v e r h a al m o et w o r d e n d o o r g e g e v e n.

O p b a si s v a n k a a r t b e el d al s bijl a g e bij " D e R a m p", K e e s Sl a g e r.

2

P r oj e c t e n 2 01 8 - 2 0 2 3 Dij k s e g m e nt e n O n d e r g el o p e n l a n d n a d e st o r m vl o e d v a n 1 f e b r u a ri 1 9 5 3 D r a s si g l a n d n a d e st o r m vl o e d v a n 1 f e b r u a ri 1 9 5 3 Dij k d o o r b r a a k tij d e n s of n a d e st o r m vl o e d v a n 1 f e b r u a ri 1 9 5 3

— 1

40

H ui di g e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e c t e n i n v e r h o u di n g t ot D e R a m p v a n 1 9 5 3

V r a a g g e s p r e k m et M a ri a J a n s e n, 2 01 7 ‘ D e R a m p’, K e e s Sl a g e r, 1 9 9 2

41


2 4 s e pt e m b e r 2 01 6

2 5 s e pt e m b e r 2 01 6

2 6 s e pt e m b e r 2 01 6

2 7 s e pt e m b e r 2 01 6

2 8 s e pt e m b e r 2 01 6 I n s p e cti e v a n d e vl o e d s c h ott e n i n D o r d r e c ht

P O V' s

V O O R FI N A N CI E RI N G

P r oj e ct e n 2 01 8 01 → P. 4 4 02 → P. 4 5 03 → P. 4 6 04 → P. 4 7 06 → P. 4 8 09 → P. 4 9 12 → P. 5 0 17 → P. 51 19 → P. 5 2 23 → P. 5 3 25 → P. 6 0 27 → P. 6 1 29 → P. 6 2 30 → P. 6 3 31 → P. 6 4 32 → P. 6 5 34 → P. 6 6 36 → P. 6 7 40 → P. 6 8 41 → P. 6 9 42 → P. 8 0

44 → P. 81 52 → P. 8 2 56 → P. 8 3 57 → P. 8 4 58 → P. 8 5 61 → P. 8 6

42

F o rt E v e r di n g e n – A m ei d e Sl ui s W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Vi a n e n W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d G r e b b e dij k W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e W olf e r e n - S p r o k W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d N e d e r - B et u w e W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Z ui d - B e v el a n d W e st, W e st e r s c h el d e S1 W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n I J s s el dij k G o u d a ( VI J G) s p o o r 2 H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n Rij nl a n d S p r o k – St e r r e s c h a n s W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d St e r r e s c h a n s – H et e r e n W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d St a d Ti el W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d G o ri n c h e m - W a a r d e n b u r g W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Ti el - W a a r d e n b u r g W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Z etti n g s vl o eii n g V 3 T W at e r s c h a p H oll a n d s e D elt a N o r mt r aj e ct n r. 2 0 - 3 W at e r s c h a p H oll a n d s e D elt a A m ei d e – St r e ef k e r k W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d St e r k e L e k dij k H o o g h e e m r a a d s c h a p d e Sti c ht s e Rij nl a n d e n R a v e n st ei n - Lit h W at e r s c h a p A a e n M a a s Z ui d - B e v el a n d W e st, W e st e r s c h el d e S 2 W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n Z ui d - B e v el a n d W e st, W e st e r s c h el d e S 3 W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n St o r m vl o e d k e ri n g H oll a n d s e I J s s el ( s c h uif ) Rij k s w at e r st a at W e st - N e d e rl a n d Z ui d K r a c hti g e I J s s el dij k e n K ri m p e n e r w a a r d ( KI J K) H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d P a n n e r d e n/ L o o W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el Z w oll e – Ol st W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a Z w oll e W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a K e e r sl ui s Z w oll e W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a V e c ht - Z ui d W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a Ga mer e n W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d

74 → P. 8 7 84 → P. 8 8 88 → P. 8 9 104 → P. 9 8 106 → P. 9 9 1 21 → P.1 0 0 127 → P.1 01 139 → P.1 0 2 172 → P.1 0 3

-

→ P.1 0 4

-

→ P.1 0 5

-

→ P.1 0 6

-

→ P.11 4

-

→ P.11 5

-

→ P.11 6

-

→ P.11 7

V e c ht - N o o r d W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a E e m s h a v e n - D elf zijl W at e r s c h a p N o o r d e r zijl v e st Z ui d - B e v el a n d O o st, O o st e r s c h el d e W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n K o e h o ol - L a u w e r s m e e r W ett e r s ki p F r y sl â n L a u w e r s m e e r – Vi e r h ui z e r g at W at e r s c h a p N o o r d e r zijl v e st I J s s el dij k A p el d o o r n s k a n a al W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e Vli el a n d Rij k s w at e r st a at N o o r d - N e d e rl a n d Marke n Rij k s w at e r st a at W e st - N e d e rl a n d N o o r d Sl ui s B o s s c h e r v el d Rij k s w at e r st a at Z ui d - N e d e rl a n d N o o r d elij k e R a n d m e e r dij k e n R o n d o m K a m p e n W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e I J m ui d e n Rij k s w at e r st a at W e st - N e d e rl a n d N o o r d Wi e ri n g e r m e e r ( C - k e ri n g) H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r D r o n g el e n s K a n a al Rij k s w at e r st a at Z ui d - N e d e rl a n d C e nt r a al H oll a n d – C - k e ri n g e n H o o g h e e m r a a d s c h a p d e Sti c ht s e Rij nl a n d e n N o o r d z e e k a n a al H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r K u n st w e r k e n H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r

P OV

→ P.11 8

P OV → P.11 9

P OV → P.1 2 0

P OV → P.1 2 1 P OV

→ P.1 2 2

P OV → P.1 2 3

Al e x a n d e r h a v e n W at e r s c h a p Li m b u r g MA AS St e yl - M a a s h o e k, A r c e n, B elf el d, Bl e ri c k - G r o ot B oll e r, V e nl o - V el d e n → P.1 3 6 -1 4 0 W at e r s c h a p Li m b u r g MA AS Ni e u w B e r g e n, W ell → P.1 4 2 -1 4 3 W at e r s c h a p Li m b u r g MA AS B a a rl o – H o ut - Bl e ri c k, K e s s el → P.1 4 4 -1 4 5 W at e r s c h a p Li m b u r g MA AS T h o r n – W e s s e m, H e el → P.1 4 6 -1 4 7 W at e r s c h a p Li m b u r g MA AS B u g g e n u m, B e e s el → P.1 4 8 -1 4 9 W at e r s c h a p Li m b u r g MA AS

→ P.1 3 5

P OV

→ P.1 2 4

43

Pi pi n g W at e r s c h a p p e n Ri vi e r e nl a n d, D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a, Rij n e n I J s s el, V all ei e n V el u w e, S c h el d e st r o m e n, A a e n M a a s, Li m b u r g, d e H o o g h e e mr a a dsc h a p p e n d e Sti c ht s e Rij nl a n d e n, A m st el, G o oi e n V e c ht, v a n Rij nl a n d, v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d e n h et mi ni st e ri e v a n I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u W a d d e nz e e W ett e r s ki p F r y sl â n e n d e w at e r s c h a p p e n N o o r d e r zijl v e st e n H u n z e e n A a’ s M a c r o st a bilit eit W at e r s c h a p p e n Ri vi e r e nl a n d e n D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a e n H o o g h e e mr a a dsc h a p p e n v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d, H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r e n v a n Rij nl a n d K a b el s e n l ei di n g e n H o o g h e e m r a a d s c h a p D el l a n d S y st e e m uit w e r ki n g H o o g w at e r p e r s p e cti ef O v e rij s s el s e V e c ht W at e r s c h a p V e c ht st r o m e n W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a V o o rl a n d e n W at e r s c h a p p e n N o o r d e r zijl v e st, S c h el d e st r o m e n, Ri vi e r e nl a n d e n h et H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d, H o o g h e e mr a a dsc h a p v a n Rij nl a n d Dij k v e r b et e ri n g G e bi e d s ei g e n Gr o n d W at e r s c h a p p e n H oll a n d s e D elt a, H u n z e e n A a’ s, N o o r d e r zijl v e st, S c h el d e st r o m e n, Li m b u r g e n H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r

53 → P.1 5 8 60 → P.1 5 9 77 → P.1 6 0 83 → P.1 6 1 91

→ P.1 6 2 109 → P.1 6 3 11 3 → P.1 6 4 11 5 → P.1 6 5 11 7 → P.1 6 6 11 8 → P.1 6 6 11 9 → P.1 6 6 124/126

→ P.1 6 8

125 → P.1 7 0 135 → P.1 7 1 140 → P.1 7 2

K W → P.1 7 3

Si nt A n n al a n d W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n K o p v a n O s s e ni s s e W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n G e e rt r ui d e n b e r g/ A m e rt a k W at e r s c h a p B r a b a nt s e D elt a K e r k h o v e n p ol d e r - D uit sl a n d W at e r s c h a p H u n z e e n A a’ s Z ui d - B e v el a n d O o st, W e st e r s c h el d e W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n L a u w e r s m e e r dij k W ett e r s ki p F r y sl â n Rij n k a d e W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el T w e nt e k a n a al W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el H a v e n st r a at W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el I J s s el p a vilj o e n W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el Vi s p o o rt h a v e n W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el Wi e ri n g e r z e e w e ri n g – A m st el di e p dij k - B al g z a n d dij k H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r K a n a al Z ui d - B e v el a n d W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n I n d u st ri et e r r ei n G r ut b r o e k W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el G o u w z e e & B uit e n I J H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r Sl ui s K o o p m a n s h a v e n W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n

2 9 s e pt e m b e r 2 01 6


3 0 s e pt e m b e r 2 01 6

2 o k t o b e r 2 01 6 I n di a r ati i c e e rt kli m a at a k k o o r d v a n P a rij s

F O R T E V E R DI N G E N – A M EI D E S L UI S OP G AVE A ms te rd

Ni e u w e g ei n

a m-

H o ut e n

n Rij

I J s s el st ei n

ka na al

Le

k

Vi a n e n F o r t E v e r di n g e n

Sl ui s

A m ei d e

Z E D E RI K

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 1 6 U r g e nti e: 1 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n Rij n m o n d - D r e c ht st e d e n

H et dij k t r aj e ct F o rt E v e r di n g e n – A m ei d e ( sl ui s) i s i n d e e e r st e b e o o r d eli n g sr o n d e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e n af g e k e u r d o p h o o gt e, st a bilit eit, pi pi n g of e e n c o m bi n ati e d a a r v a n. D e a ct u el e f a al k a n s v a n h et n o r mt r aj e ct 1 6 - 4 i s v e r v e r wij d e r d v a n d e si g n al e ri n g s n o r m v a n 1: 3 0. 0 0 0. V a n uit h et l a n d elij k H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a i s d a a r o m b e sl ot e n d at h et t r aj e ct m o et w o r d e n v e r st e r k t e n d e r h al v e o p g e n o m e n i n h et p r o g r a m m a 2 01 8 - 2 0 2 3. D el e n v a n h et t r aj e ct zij n i n h et r e c e nt e v e rl e d e n v e r st e r k t i n h et k a d e r v a n R ui mt e v o o r d e Ri vi e r of d e D elt a w et G r ot e Ri vi e r e n. G r o ot s c h ali g e dij k v e r st e r ki n g o p k o r t e t e r mij n i s d a a r o m ni et g e w e n st. V o o r h et t r aj e ct i s d e v e r v r o e g d e v e r k e n ni n g g eï nt r o d u c e e r d o m tij di g t e k u n n e n st a rt e n m et h et a n al y s e r e n v a n d e v eili g h ei d s o p g a v e. D e v eili g h ei d s o p g a v e m o et ei n d 2 01 8 b e k e n d zij n. W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d wil i n d e v o o r v e r k e n ni n g o n d e r z o e k e n of p a rti ël e v e r st e r ki n g s m a at r e g el e n o p p o rt u u n k u n n e n zij n. Bij e e n p a r ti ël e v e r st e r ki n g w o r dt g e k e k e n of vi a l o k al e v e r st e r ki n g s m a at r e g el e n v o o r é é n of m e e r f a al m e c h a ni s m e n, d e a ct u el e f a al k a n s v a n h et t r aj e ct f o r s k a n w o r d e n v e rl a a g d. D e m a at r e g el e n h o e v e n ni et t e l ei d e n t ot e e n g e h el e g o e d k e u ri n g v a n h et t r aj e ct.

3 o k t o b e r 2 01 6 S p a k e n b u r g k rij gt l a n g st e z elf sl uit e n d e w at e r k e ri n g t e r w e r el d ( K o ni n klij k e W at e r n et w e r k) 2

VI A N E N

4 o k t o b e r 2 01 6 ' O o st e r s c h el d e li gt d o o r st o r m vl o e d k e ri n g o p i nt e n si v e c a r e' → Kli m a at a k k o o r d b et e k e nt ' r e v ol uti e' i n N e d e rl a n d → ' H aïti a n e n o n d e r s c h att e n o r k a a n g e v a a r e n blij v e n w a a r z e zitt e n'

C O NTEXT

V E R K E N NI N G S F A S E

D e v o o r v e r k e n ni n g i s i n m ei 2 01 7 g e st a rt e n d u u rt r ui m e e n j a a r. D e pl a n uit w e r ki n g b e gi nt i n 2 01 9 e n d u u rt é é n j a a r. D e uit v o e ri n g v a n h et p r oj e ct st a at g e pl a n d i n 2 0 2 0 e n 2 0 21.

a n a al

OP G AVE Lekk

Ni e u w e g ei n Lek

Vi a n e n

al

De Hagen

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 1 6 U r g e nti e: 2 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n Rij n m o n d - D r e c ht st e d e n

44

5 o k t o b e r 2 01 6 H o g e g ol v e n n a M att h e w b e d r ei g e n B o n ai r e

H et dij k t r aj e ct A m ei d e ( Sl ui s) – E v e r di n g e n li gt i n d e p r o vi n ci e Ut r e c ht i n d e g e m e e nt e n Z e d e ri k e n L e e r d a m. H et t r aj e ct l o o pt v a n af h et b u u rt s c h a p Sl ui s n a bij d e O u d e Z e d e ri k t ot a a n F o rt E v e r di n g e n o p d e g r e n s m et d e p r o vi n ci e G el d e rl a n d. H et b uit e n w at e r i s ri vi e r d e L e k. D el e n v a n h et t r aj e ct li g g e n di c ht bij d e b e b o u wi n g v a n L e x m o n d e n E v e r di n g e n. A a n d e b uit e n zij d e v a n d e dij k li g g e n uit e r w a a r d e n e n b uit e n p ol d e r s. Bij L e x m o n d g r e n st d e dij k di r e ct a a n d e L e k. A a n d e bi n n e n zij d e li gt v e r s p r ei d o v e r h et g e h el e t r aj e ct b e b o u wi n g l a n g s d e dij k. H et a c h t e rl a n d b e st a at v o o r n a m elij k uit w eil a n d e n e n f r uit b o o m g a a r d e n. I n h et g e h el e g e bi e d zij n i n d e af g el o p e n d e c e n ni a dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n uit g e v o e r d. H et o p ni e u w v e r st e r k e n v a n d e w at e r k e ri n g i n dit g e bi e d z al v r a g e n o p r o e p e n bij d e o m g e vi n g. Z o r g v ul di g h ei d e n e e n g o e d e c o m m u ni c ati e zij n d a a r o m b el a n g rij k.

Mer we d ekana

1

1 o k t o b e r 2 01 6

45

Bij Vi a n e n i s e e n dij k t r aj e ct m et e e n l e n gt e v a n 61 4 m et e r af g e k e u r d, v o o r n a m elij k o p pi pi n g. I n mi d d el s zij n e r di v e r s e o nt wi k k e li n g e n e n i n zi c ht e n, z o al s R ui mt e v o o r d e Ri vi e r, ni e u w e n o r m e n, ni e u w e t o el a at b a r e o v e r sl a g d e bi et e n ( dit i s h et v ol u m e w at e r d at p e r st r e k k e n d e m et e r p e r s e c o n d e o v e r d e dij k m a g sl a a n), ni e u w e pi pi n g r e g el s e n d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g pi pi n g ( P O V - P). D e z e v e r g e n m o g elij k e e n a a n p a s si n g v a n d e s c o p e. C O NTEXT

D e t e v e r st e r k e n dij k l o o pt g r of w e g t u s s e n h et M e r w e d e k a n a al e n d e A 2 7. A a n d e b uit e n zij d e v a n d e dij k li g g e n uit e r w a a r d e n, h o of d z a k elij k g r a s e n a k k e rl a n d. B o v e n o p d e dij k l o o pt e e n a sf alt w e g e n a a n d e bi n n e n zij d e v a n d e dij k li gt d e b e b o u wi n g v a n d e wij k D e H a g e n. H et b uit e n w at e r i s d e L e k. D e i n w o n e r s i n d e p r oj e ct o m g e vi n g zij n b et r o k k e n.

P L A N UI T W E R KI N G S F A S E

D e v e r k e n ni n g sf a s e i s i n 2 01 6 o p g e st a r t, d u u r t t w e e j a a r e n ei n di gt i n 2 01 7. D e st a r t v a n d e pl a n uit w e r ki n g sf a s e i s v o o r zi e n i n 2 01 8, d u u r t e e n j a a r e n ei n di gt i n 2 01 8. D e uit v o e ri n g i s g e pl a n d i n 2 01 9, k e nt e e n d o o rl o o ptij d v a n e e n j a a r e n i s g e r e e d i n 2 01 9.


6 o k t o b e r 2 01 6 G o u v e r n e u r m a a nt A m e ri k a n e n: vl u c ht v o o r o r k a a n M att h e w → B o e r e n e n t ui n d e r s k rij g e n g e e n v e r g o e di n g v o o r h a g el s c h a d e → G r o ni n g e r h o ef t s c h a d e d o o r g a s wi n ni n g ni et t e b e wij z e n → D o d e nt al i n H aïti d o o r o r k a a n M att h e w o v e r d e 1 0 0 → L u c ht v a a rt p a k t al s e e r st e s e ct o r C O ² - uit st o ot a a n m et a k k o o r d → M att h e w n a d e rt s n el: n o o dt o e st a n d i n Fl o ri d a e n S o ut h C a r oli n a → 'I k h e b al d ri e o r k a n e n m e e g e m a a k t d u s i k blijf'

7 o k t o b e r 2 01 6 Milj o e n A m e ri k a a n s e h ui z e n z o n d e r st r o o m d o o r o r k a a n M att h e w → Mili e u - e x p e rt b et wijf elt of l u c ht v a a rt a k k o o r d e c ht kli m a at wi n st o pl e v e rt → ' O r k a a n M att h e w i s e e n m o n st e r'

8 o k t o b e r 2 01 6 L e g e s c h a p p e ni n s u p e r m a r kt Fl o ri d a, m a a r o v e rl a st M att h e w v alt e r m e e → I n h et s p o o r v a n o r k a a n M att h e w → ' P a s o p v o o r n e p - m ail s o v e r o r k a a n M att h e w'

9 o k t o b e r 2 01 6

4

1 0 o k t o b e r 2 01 6 V N wil r ui m 1 0 0 milj o e n e u r o n o o d h ul p v o o r H aïti → O n z e m a n i n z w a a r g et r off e n H aïti: h eli k o pt e r s vli e g e n af e n a a n

W OLFE RE N - S P R OK OP G AVE El st El st V al b u r g

A n d el st

W olf e r e n

B e m m el

O o st e r h o ut

W a al

S pr ok

E wij k

G R E B B E DI J K

L e nt

B e u ni n g e n

M aasW a al k

W A G E NI N G S E B E R G

Wij c h e n

ka

na

al

W a g e ni n g e n

Nij m e g e n

a n a al

G E L D E R S E V A L L EI

V al l ei

3

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 4 3 U r g e nti e: 4 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n, V o o r k e u r s st r at e gi e W a al e n M e r w e d e s

GREBBEBER G

N e d e r - Rij n

BL A U WE K A ME R

OP G AVE

O p h e us d e n

W at e r s c h a p: V all ei e n V el u w e Dij k ri n g: 4 5 U r g e nti e: 3 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

D e G r e b b e dij k b e s c h e r mt d e G el d e r s e V all ei t e g e n o v e r st r o mi n g e n v a n uit d e N e d e r - Rij n. D e dij k v ol d o et ni et a a n d e ni e u w e v eili g h ei d s n o r m. Bij e e n d o o r b r a a k v a n d e G r e b b e dij k o v e r st r o o mt n a g e n o e g d e h el e G el d e r s e V all ei. Hi e r bij k u n n e n bij V e e n e n d a al w at e r di e pt e s t ot 4 m et e r o nt st a a n. Z o’ n o v e r st r o mi n g z o u m o g elij k m e n s e nl e v e n s k o st e n; o o k d e e c o n o mi s c h e s c h a d e i s g r o ot. Di e i s b e r e k e n d o p € 2 7 milj a r d, r e k e ni n g h o u d e n d m et d e b el a n g rij k e i nf r a st r u ct u u r ( s p o o rlij n e n, A1 e n A1 2) di e O o st - e n W e st - N e d e rl a n d v e r bi n dt.

V E R K E N NI N G S F A S E

H et dij k t r aj e ct W olf e r e n – S p r o k i s i n d e e e r st e b e o o r d eli n g s r o n d e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e n o v e r e e n l e n gt e v a n ci r c a 1 2, 9 kil o m et e r af g e k e u r d o p m et n a m e bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit, m a a r o o k o p h o o gt e e n pi pi n g. H et g e d e elt e v a n o n g e v e e r 1 kil o m et e r dij k bij L e nt m a a k t g e e n o n d e r d e el uit v a n d e h ui di g e dij k v e r st e r ki n g. Dit g e d e elt e i s i n mi d d el s v e r b et e r d d o o r e e n dij k t e r u gl e g gi n g bi n n e n h et p r o g r a m m a R ui mt e v o o r d e W a al. O n d e r d e el v a n h et t r aj e ct i s w el d e dij k t e r u gl e g gi n g O o st e r h o ut uit h et D elt a p r o g r a m m a. D e z e ri vi e r v e r r ui m e n d e m a at r e g el w o r dt g elij k tij di g i n h et p r oj e ct v e r k e n d. W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d e n d e p r o vi n ci e G el d e rl a n d h e b b e n i n a p ril 2 01 7 e e n i nt e nti e o v e r e e n k o m st v o o r d e v e r k e n ni n g g e sl ot e n. Hi e r uit m o et blij k e n of o o k d e r e ali s ati e v a n d e dij k t e r u gl e g gi n g a a n d e dij k v e r st e r ki n g w o r dt g e k o p p el d. C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct W olf e r e n – S p r o k li gt a a n d e n o o r d o e v e r v a n d e W a al i n d e p r o vi n ci e G el d e rl a n d e n d e g e m e e nt e n O v e r b et u w e, Li n g e w a a r d e n Nij m e g e n. W olf e r e n i s e e n b u u rt s c h a p t u s s e n D o d e w a a r d e n A n d el st. S p r o k li gt n a bij L e nt. N u i s d a a r e e n g elij k n a mi g r e st a u r a nt g e b o u w d o p d e f u n d a m e nt e n v a n d e e e u w e n o u d e T - b o e r d e rij S p r o k k el e n b u r g, w a a r v r o e g e r g ri e n d h o ut

H et p r oj e ct G r e b b e dij k b e vi n dt zi c h a a n d e st a rt v a n d e v e r k e n ni n g sf a s e e n st r e ef t n a a r o pl e v e ri n g i n 2 0 2 4. D e v eili g h ei d s o p g a v e st a at c e nt r a al, m a a r g a at g elij k o p m et e e n z o r g v ul di g o m g e vi n g s p r o c e s e n e e n g e bi e d s g e ri c ht e a a n p a k. I n lij n m et d e a m biti e s v a n d e b et r o k k e n p a rt n e r s w o r dt v e r k e n d of t o e k o m sti g e v eili g h ei d s m a at r e g el e n k u n n e n s a m e n g a a n m et d e v e r b et e ri n g v a n r ui mt elij k k w alit eit, n at u u r, r e c r e ati e, c ult u u r hi st o ri e, i nf r a st r u ct u u r e n e c o n o mi e.

C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct v a n D e G r e b b e dij k b e sl a at 5, 5 k m e n li gt t u s s e n d e W a g e ni n g s e b e r g e n d e G r e b b e b e r g, m et i n h et w e st e n n at u u r g e bi e d d e Bl a u w e K a m e r. H et W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e h e ef t, s a m e n m et d e g e m e e nt e W a g e ni n g e n, d e p r o vi n ci e s Ut r e c ht e n G el d e rl a n d e n l at e r o o k Rij k s w at e r st a at e n St a at s b o s b e h e e r, o n d e r z o c ht of ni et all e e n d e v eili g h ei d, m a a r o o k a n d e r e r ui mt elij k e o p g a v e n e n a m biti e s m et d e v e r st e r ki n g k u n n e n w o r d e n g e r e ali s e e r d. D e i niti ati ef n e m e n d e p a r tij e n kij k e n b o v e n di e n v e r d e r d a n d e n o r m e n o n d e r z o e k e n o o k of e e n D elt a dij k w e n s elij k i s.

46

11 o k t o b e r 2 01 6 O o k n o o dt o e st a n d i n N o rt h C a r oli n a o m o r k a a n M att h e w V o o r h et e e r st e e n ott e r i n d e I J s s el bij K a m p e n N e d e rl a n d s D a g bl a d

47

( s p r o c k) w e r d g e o o g st. T w e e o v e ri g e m a r k a nt e l o c ati e s i n h et t r aj e ct w a a r dij k v e r st e r ki n g i s v o o r zi e n, zij n Wij nf o r t L e nt e n F o r t L e nt. D e dij k t e r u gl e g gi n g O o st e r h o ut li gt n et t e n w e st e n v a n d e O o st e r h o ut s e w a a r d e n, t e n z ui d e n v a n h et d o r p O o st e r h o ut. V E R K E N NI N G S F A S E

H et p r oj e ct W olf e r e n – S p r o k b e vi n dt zi c h i n d e v e r k e n ni n g sf a s e. O o k d e v e r k e n ni n g dij k t e r u gl e g gi n g O o st e r h o ut m a a k t hi e r d e el v a n uit. A a n d e h a n d v a n d e r e s ult at e n z al i n m ei 2 01 8 e e n i nt e g r a al v o o r k e u r s alt e r n ati ef w o r d e n g e k o z e n. Si n d s 2 01 6 zij n e r al all e rl ei o n d e r z o e k e n uit g e v o e r d: g r o n d o n d e r z o e k e n, c o n diti o n e r e n d e o n d e r z o e k e n, m a a r o o k e e n b el e vi n g s w a a r d e n o n d e r z o e k o m t e k o m e n t ot e e n R ui mt elij k K w alit eit s k a d e r. Hi e r zij n k e n ni s, i d e e ë n e n m e ni n g e n v e r z a m el d v a n b e w o n e r s, r e c r e a nt e n e n a n d e r e b el a n g h e b b e n d e n. V o o r h et R ui mt elij k K w alit eit s k a d e r zij n b el e vi n g, c ult u u r, g e b r ui k e n g e s c hi e d e ni s all e m a al b o u w st e n e n. M e di o 2 01 8 wil W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d h et i nt e g r a al v o o r k e u r s al t e r n ati ef a a n bi e d e n v o o r b e st u u rlij k e b e sl uit v o r mi n g. Hi e r n a g a at d e pl a n uit w e r ki n g sf a s e v a n st a r t, z o d at d e uit v o e ri n g v a n 2 0 2 0 - 2 0 2 3 k a n pl a at s vi n d e n.


1 2 o k t o b e r 2 01 6 Af sl uit dij k ri c hti n g F ri e sl a n d u r e n di c ht v a n w e g e e r n sti g o n g el u k

6

1 3 o k t o b e r 2 01 6 W R R wil ' Kli m a at a ut o rit eit' o m k a bi n et a a n af s p r a k e n t e h o u d e n

1 4 o k t o b e r 2 01 6 Ni e u w e t e c h ni e k e n d r u k k e n k o st e n o m dij k e n t e v e r b et e r e n Fi n a n ci e el D a g bl a d

N E D E R- B E T U W E

9

OP G AVE

Benneko m

W a g e ni n g e n Ned

Rhenen

jn e r ri

Li e n d e n K e st e r e n

O p h e us d e n D o de waar d

O c ht e n

Ti el

W a al W a m el

Be ne de nLeeu wen

D r ut e n

H orss e n

M a as

1 5 o k t o b e r 2 01 6 A k k o o r d o v e r b r o ei k a s g a s s e n i n k o el k a st e n e n ai r c o' s S c h ult z st e mt i n m et m e a n d e r e n d e M a as

Ber g hare n

A P P E LT E R N D r ut e n

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 4 3 U r g e nti e: 6 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n, V o o r k e u r s st r at e gi e W a al e n M e r w e d e s

H et dij k t r aj e ct N e d e r - B et u w e b e sl a at 2 0, 2 kil o m et e r. Hi e r v a n i s 11, 9 kil o m et e r af g e k e u r d o p b a si s v a n d e D e r d e T o et si n g. O p b a si s v a n d e g e wij zi g d e w at e r w et i s e e n v eili g h ei d s o o r d e el v o o r h et g e h el e dij k t r a j e ct v a st g e st el d e n d o o r h et mi ni st e ri e v a n I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u g e a c c o r d e e r d. Dit b et e k e nt d at h et g e h el e dij k t r aj e ct v e r st e r k t di e nt t e w o r d e n. D e dij k v a k k e n zij n af g e k e u r d o p h o o gt e, st a bilit eit ( bi n n e n - e n b uit e n w a a r t s) e n pi pi n g. S o m s i s s p r a k e v a n e e n c o m bi n ati e v a n v e r s c hill e n d e f a al m e c h a ni s m e n. I n mi d d el s zij n e r all e rl ei i n zi c ht e n w a a r m e e o o k r e k e ni n g m o et w o r d e n g e h o u d e n, z o al s d e o nt wi k k eli n g e n r o n d d e H o o g w at e r g e ul V a ri k, h et p r oj e ct R ui mt e v o o r d e Ri vi e r, d e ni e u w e n o r m e ri n g, ni e u w e t o el a at b a r e o v e r sl a g d e bi et e n ( dit i s h et v ol u m e w at e r d at p e r st r e k k e n d e m et e r p e r s e c o n d e o v e r d e dij k m a g sl a a n), ni e u w e pi pi n g r e g el s e n d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g Pi pi n g ( P O V - P). D e z e v e r g e n m o g elij k a a n p a s si n g v a n d e s c o p e. C O NTEXT

a a n sl uit o p h et p r oj e ct W olf e r e n – S p r o k. H et b uit e n w at e r i s d e W a al. D el e n v a n h et t r aj e ct li g g e n di c ht bij d e b e b o u wi n g v a n D o d e w a a r d, O c ht e n e n I J z e n d o o r n. B uit e n d e dij k li g g e n uit e r w a a r d e n e n b uit e n p ol d e r s m et st r a n g e n. A a n d e bi n n e n zij d e v a n d e dij k li g g e n v e r s p r ei d wi el e n e n k ol k e n. S o m s b e st a at h et a c ht e rl a n d uit b o s p e r c e el e n w eil a n d. H et p r oj e ct h e ef t e e n g e v o eli g e o m g e vi n g. E n e r zij d s v a n uit h et v e rl e d e n: e r l e v e n e m oti e e n o n b e g ri p r o n d o m d e s o m s w el h e el k o r d a at uit g e v o e r d e dij k v e r b et e ri n g e n o n d e r d e n o o d w et n a h et h o o g w at e r v a n 1 9 9 5. A n d e r zij d s s p e elt d e a ct u alit eit e e n r ol: d e r e gi o i s v ol o p o n d e r d e a a n d a c ht i n d e V o o r k e u r s st r at e gi e W a al e n M e r w e d e s ( D elt a p r o g r a m m a Ri vi e r e n), st r u ct u u r vi si e W a al W e el d e e n v e r s c hill e n d e l o k al e e n r e gi o n al e g e bi e d s p r o c e s s e n. V E R K E N NI N G S F A S E

D e v e r k e n ni n g sf a s e i s g e st a rt i n 2 01 6 e n d u u rt d ri e j a a r. D e st a rt v a n d e pl a n uit w e r ki n g sf a s e i s v o o r zi e n i n 2 01 9, d u u rt t w e e j a a r e n ei n di gt i n 2 0 2 0. D e uit v o e ri n g st a rt v ol g e n s pl a n ni n g i n 2 0 21 e n h et p r oj e ct i s m et e e n d o o rl o o ptij d v a n d ri e j a a r g e r e e d i n 2 0 2 3.

OP G AVE

K a p ell e Bi e z eli n g e

Sc h ore

H a n s w e e rt K r ui ni n g e n

W e st e

rsc h

el d e

W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n Dij k ri n g: 3 0 U r g e nti e: 9

G e zi e n d e c o m pl e xit eit e n d e di v e r sit eit v a n d e p r o bl e m ati e k e n d e ni e u w e n o r m e ri n g i s h et o o r s p r o n k elij k p r oj e ct Z ui d - B e v el a n d W e st g e s plit st i n d ri e d el e n. D e d el e n li g g e n i n dij k ri n g 3 0 l a n g s d e W e st e r s c h el d e e n h e b b e n all e m a al e e n v e r s c hill e n d e v eili g h ei d s n o r m. Dij k t r aj e ct 3 0 - 2 bij H a n s w e e rt h e ef t e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1:1 0 0. 0 0 0, v o o r dij k t r aj e ct 3 0 - 3 t u s s e n H a n s w e e rt e n B o r s s el e i s d at 1: 3. 0 0 0, e n v o o r dij k t r aj e ct 3 0 - 4, d e a a n sl uiti n g o p d e k e r n c e nt r al e v a n B o r s s el e, g el dt e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1:1. 0 0 0. 0 0 0. I n d e D e r d e T o et si n g i s h et dij k t r aj e ct 3 0 - 2 n a bij H a n s w e e rt o p 8 l o c ati e s af g e k e u r d, m et e e n t ot al e l e n gt e v a n 2 kil o m et e r. V o o r 7 l o c ati e s i s d e w at e r k e ri n g af g e k e u r d o p bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit e n bij 1 l o c ati e i s d e h a r d e b e kl e di n g n o g ni et v e r b et e r d. C O NTEXT

Bij d e r a m p i n 1 9 5 3 zij n o p dit t r aj e ct g e e n d o o r b r a k e n g e w e e st. Bij H a n s w e e rt i s d e b e kl e di n g i n 2 01 5 all e e n v e r st e r k t v o o r h et d e el w a a r o p d e ni e u w e n o r m e ri n g g e e n i n vl o e d h e ef t. H et o v e ri g e d e el w o r dt m e e g e n o m e n i n h et H W B P - p r oj e ct. I n H a n s w e e rt b e vi n dt zi c h vl a k a c ht e r d e dij k e e n w o o n wij k. B uit e n dij k s i s e e n w at e r b o u w k u n di g c o n st r u cti e b e d rijf g e v e sti g d. D e v o o r b e r ei di n g e n d e r e ali s ati e w o r d e n uit g e v o e r d d o o r d e P r oj e ct o r g a ni s ati e W at e r v eili g h ei d, e e n s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d t u s s e n Rij k s w at e r st a at e n w at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n. V e r d e r w o r d e n g e m e e nt e n e n d e di r e ct b el a n g h e b b e n d e n b et r o k k e n bij d e pl a n uit w e r ki n g.

48

1 7 o k t o b e r 2 01 6

Z UI D - B E V E L A N D W E S T, W E S T E R S C H E L D E S1 – H A N S W E E R T

B e v el a n d K a n a al d o o r Z ui d -

H et dij k t r aj e ct N e d e r - B et u w e li gt n a g e n o e g g e h e el bi n n e n d e g e m e e nt e g r e n z e n v a n d e g e m e e nt e N e d e r - B et u w e i n d e p r o vi n ci e G el d e rl a n d. H et t r aj e ct l o o pt v a n d e v o o r h a v e n dij k e n bij h et A m st e r d a m - Rij n k a n a al i n h et w e st e n t ot d e g e m e e nt e g r e n s i n h et o o st e n, w a a r h et

1 6 o k t o b e r 2 01 6 V r a c ht s c hi p i n p r o bl e m e n o p M a a s - W a al k a n a al bij Nij m e g e n

49

V E R K E N NI N G S F A S E

Z o d r a d e b e o o r d eli n g v ol g e n s d e ni e u w e n o r m e n v a n e e n Rij k s o o r d e el i s v o o r zi e n, k a n i n 2 01 8 d e v e r k e n ni n g w o r d e n af g e r o n d e n d e pl a n uit w e r ki n g st a r t e n. I n h et d e r d e k w a r t a al v a n 2 01 6 i s e e n v eili g h ei d s a n al y s e uit g e v o e r d o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g. D a a r m e e i s d e o m v a n g v a n h et v eili g h ei d s p r o bl e e m b e p a al d. Hi e r v o o r zij n i n 2 01 5 - 2 01 6 di v e r s e p eil b ui s m eti n g e n g e d a a n o m mi n d e r c o n s e r v ati e v e a a n n a m e s bij pi pi n g - e n st a bilit eit s b e s c h o u wi n g e n m o g elij k t e m a k e n. I n 2 01 7 i s v o o r h et h el e n o r mt r aj e ct 3 0 - 2 d e v eili g h ei d s a n al y s e uit g e v o e r d o m d e o m v a n g v a n h et v eili g h ei d s p r o bl e e m i n b e el d t e b r e n g e n. D o o r h et si g ni i c a nt e k r ui n h o o gt et e k o r t o p dit t r aj e ct, i s bij d e v eili g h ei d s a n al y s e g e e n g e d et aill e e r d e b e o o r d eli n g v o o r b e kl e di n g, st a bilit eit e n pi pi n g uit g e v o e r d, m e d e o m d at h et i n st r u m e nt a ri u m, d e l o k al e g r o n d p a r a m et e r s e n d e h y d r a uli s c h e b el a sti n g v a n d e b e kl e di n g ni et tij di g b e s c hi k b a a r zij n. I n d e v e r k e n ni n g sf a s e w o r d e n d e z e a n al y s e s w el uit g e v o e r d t e n b e h o e v e v a n h et o nt w e r p. V o o r e e n g o e d e a a n sl uiti n g o p h et dij k t r a j e ct 3 0 - 3 m et e e n mi n d e r st r e n g e n o r m (1: 3. 0 0 0) w o r dt e r v a n uit g e g a a n d at o v e r e e n e x t r a l e n gt e v a n mi ni m a al 3 0 0 m et e r d e st r e n g e n o r m v a n dij k t r aj e ct 3 0 - 2 (1:1 0 0. 0 0 0) blijf t g el d e n ( K e n ni s pl atf o r m Ri si c o b e n a d e ri n g, j u ni 2 01 6). O m d at bij d e D e r d e T o et si n g d e hi e r o p a a n sl uit e n d e w a t e r k e ri n g i s af g e k e u r d o p st a bilit eit, i s h et p r oj e ct g e bi e d uit g e b r ei d m et 6 0 0 m et e r t ot 5,1 kil o m et e r.


1 8 o k t o b e r 2 01 6 Wi n d h o o s v e r w o e st a ut o i n N o o r d H oll a n d s e Wi n k el

21 o k t o b e r 2 01 6 21 mij n b e st u u r d e r s a a n g e kl a a g d v o o r d a m r a m p B r a zili ë

17

OP G AVE D ui v e n Pa nn er

Loo

de

H ui s s e n

ns

Zeve naar

ch Ka na al

A n gere n

El st

D o or ne n b ur g Pa n ner de n St e r r e s c h a n s

B e m m el G e n dt

al

O OI J P O L D E R

Wa

S pr ok L e nt

Rij n

Milli n g e n a/ d Rij n

O oij

Nij m e g e n

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 4 3 U r g e nti e: 1 7 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n, V o o r k e u r s st r at e gi e W a al e n M e r w e d e s

OP G AVE

K o r t H a a rl e m

Gouda

Kr o m me Gou we

W a ai e r sl ui s

S t ol wij k e r sl ui s

IJ

ss

el

K o rt A k k e r e n

sc

he

J uli a n a sl ui s

H E T B EI J E R S C H E

H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n Rij nl a n d Dij k ri n g: 1 4 U r g e nti e: 11 e n 1 2 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n Rij n m o n d - D r e c ht st e d e n

50

Dit p r oj e ct b e st a at uit d e u r g e nt e d el e n v a n d e n o o r d elij k e dij k l a n g s d e ( o p e n) H oll a n d s c h e I J s s el i n G o u d a, t u s s e n d e J uli a n a sl ui s e n d e W a ai e r sl ui s. H et i s o p g e d e el d i n t w e e s p o r e n: 1, 7 kil o m et e r dij k v e r st e r ki n g ( s p o o r 1) e n d e a a n p a s si n g t w e e k u n st w e r k e n – d e K e e r sl ui s e n M all e g at sl ui s – i n cl u si ef e e n kl ei n st u kj e dij k ( s p o o r 2). D e dij k v a n s p o o r 1 i s af g e k e u r d o p bi n n e n - e n b uit e n w a a rt s e st a bi lit eit e n v o o r e e n kl ei n d e el o o k o p h o o gt e. D e k u n st w e r k e n zij n o o k af g e k e u r d; d e b et r o u w b a a r h ei d v a n d e sl uiti n g e n d e c o n st r u cti e v e st a at zij n al s o n v ol d o e n d e b e o o r d e el d. C O NTEXT

D e dij k v e r b et e ri n g vi n dt pl a at s i n i nt e n si ef g e b r ui k t st e d elij k g e bi e d m et v e el c ult u u r hi st o ri s c h e w a a r d e n. D e v a a r g e ul li gt di c ht l a n g s d e dij k. O p d e dij k li gt e e n d o o r g a a n d e v e r bi n di n g s w e g v a n e n n a a r h et c e nt r u m v a n G o u d a. D e K e e r sl ui s i s e e n rij k s m o n u m e nt e n d e M all e g at sl ui s e e n g e m e e nt elij k e m o n u m e nt. Bij h et p r oj e ct zij n v e el st a k e h ol d e r s b et r o k k e n. N a a st d e g e m e e nt e G o u d a, d e p r o vi n ci e Z ui d - H oll a n d e n Rij k s w at e r st a at i s o o k e e n kl a n k b o r d g r o e p a cti ef b et r o kk e n. Hi e ri n zitt e n v e rt e g e n w o o r di g e r s v a n b e d rij v e n, sti c hti n g e n e n wij k v e r e ni gi n g e n.

2 2 o k t o b e r 2 01 6 N A M h e ef t al 1 milj a r d e u r o uit g e k e e r d i n G r o ni n g e n

2 3 o k t o b e r 2 01 6

S PR OK – STE R RES C H A NS Ar n he m

nd

12

2 0 o k t o b e r 2 01 6 D o d e n d o o r o r k a a n H ai m a i n Fili pij n e n

V E R B E T E RI N G I J S S E L DI J K G O U D A ( VI J G)

Ho ll a

11

1 9 o k t o b e r 2 01 6 C at e g o ri e 5 - o r k a a n n a d e rt d e Fili pij n e n

R E A LI S A TI E F A S E S P O O R 1

S p o o r 1, d e dij k v e r b et e ri n g, b e vi n dt zi c h i n d e r e ali s ati ef a s e. D e a a n n e m e r w e r k t h a r d o m d e w e r k z a a m h e d e n b e gi n 2 01 8 t e k u n n e n af r o n d e n. H e el 2 01 8 i s d e a a n n e m e r n o g v e r a nt w o o r d elij k v o o r h et o n d e r h o u d. D e a a n n e m e r h e ef t d e i n n o v a ti e v e g r o n d v e r b et e ri n g st e c h ni e k s oil mi x t o e g e p a st. V E R K E N NI N G S F A S E S P O O R 2

H et a a n p a s s e n v a n d e k u n st w e r k e n b e vi n dt zi c h i n d e v e r k e n ni n g sf a s e. I n s a m e n s p r a a k m et di v e r s e st a k e h ol d e r s w o r dt g e k e k e n n a a r d e b e st e o pl o s si n g. N a a r v e r w a c hti n g st elt h et b e st u u r v a n h o o g h e e m r a a d s c h a p v a n Rij nl a n d b e gi n 2 01 9 h et v o o r k e u r s al t e r n ati ef v a st.

51

H et dij k t r aj e ct S p r o k – St e r r e n s c h a n s i s af g e k e u r d o p h o o gt e, m a c r o st a bilit eit e n pi pi n g e n w o r dt i nt e g r a al o v e r e e n l e n gt e v a n 1 3, 5 kil o m et e r v e r st e r k t. H et p r oj e ct k o mt v o o rt uit h et t r aj e ct A 5 0 – D o o r n e n b u r g ( z ui d), d at i n h et p r o g r a m m a 2 01 8 - 2 0 2 3 i s o p g e k ni pt i n t w e e p r oj e c t e n. H et w e st elij k e d e el i s h et dij k t r aj e ct W olf e r e n – S p r o k e n h et o o st elij k e d e el h e et n u S p r o k – St e r r e s c h a n s. Dit t r aj e ct li gt g e h e el i n d e g e m e e nt e Li n g e w a a r d. H et n o o r d elij k e d e el v a n h et t r aj e ct A 5 0 – D o o r n e n b u r g g a at v e r d e r o n d e r d e n a a m St e r r e s c h a n s – H et e r e n. H et dij k t r aj e ct S p r o k – St e r r e s c h a n s m a a k t d e el uit v a n d e V o o r k e u r s st r at e gi e W a al/ M e r w e d e s, al s o n d e r d e el v a n h et D elt a p r o g r a m m a. E r w o r dt g e w e r k t a a n e e n h e rij ki n g v a n d e v o o r k e u r s st r at e gi e m et ri vi e r k u n di g e m a at r e g el e n. D e uit k o m st hi e r v a n k a n i n vl o e d h e b b e n o p d e s c o p e v a n h et p r oj e ct, m et n a m e v o o r d e h o o gt e o p g a v e. O o k s p e elt m e e d at d e b e r e k e ni n g s s y st e m ati e k v a n dij k e n v ol g e n s d e ni e u w e n o r m e ri n g n o g i n b e w e gi n g i s. Bij i e d e r e p r oj e ctf a s e m o et w o r d e n b e o o r d e el d w el k e i n vl o e d d e z e ni e u w e o nt wi k k e li n g e n h e b b e n o p d e s c o p e v a n h et p r oj e ct ( g e v o eli g h ei d s a n al y s e). Bij d e st a rt v a n e e n v ol g e n d e p r oj e ctf a s e w o r d e n ni e u w e o nt wi k k eli n g e n i n h et p r oj e ct o p g e n o m e n.

C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct li gt l a n g s d e W a al a a n d e z ui d zij d e v a n d e z o g e h et e n K o p v a n d e B et u w e, t u s s e n h et P a n n e r d e n s c h K a n a al a a n d e o o st zij d e e n S p r o k ( n a bij L e nt) a a n d e w e st zij d e. D a a r sl uit h et a a n o p h et p r oj e ct W olf e r e n – S p r o k, d at t ot a a n d e A 5 0 l o o pt. H et b uit e n w at e r i s d e W a al. O p di v e r s e l o c ati e s st a at b e b o u wi n g di c ht t e g e n d e dij k a a n of o p e ni g e af st a n d v a n d e dij k. D e K o p v a n d e B et u w e o m v at o n g e v e e r 2 5 % v a n dij k ri n g 4 3, di e i n t ot a al 1 6 8 kil o m et e r a a n dij k e n h e ef t. H et i s e e n c r u ci al e s c h a k el i n d e b e s c h e r mi n g v a n d e h el e dij k ri n g 4 3 t e g e n o v e r st r o mi n g e n. O o k d e w at e r o p g a v e i n dit g e bi e d i s g r o ot, m et d e n a d r u k o p g e bi e d s o nt wi k k eli n g e n w at e r t a k e n i n d e st e d elij k e o m g e vi n g. H et g e bi e d k e nt e e n g e v a ri e e r d p ol d e r - e n ri vi e r e nl a n d s c h a p m et m o oi e uit zi c h t e n, k a r a k t e ri sti e k e g e b o u w e n, kl ei n e l a n d s c h a p s el e m e nt e n e n v el e hi st o ri s c h m a r k a nt e p u nt e n. V E R K E N NI N G S F A S E

D e ( v o o r) v e r k e n ni n g sf a s e st a r t b e gi n 2 01 8 e n z al ei n di g e n i n 2 0 21. D e st a r t v a n d e pl a n uit w e r ki n g sf a s e i s v o o r zi e n i n 2 0 2 2, d u u r t t w e e j a a r e n ei n di gt i n 2 0 2 3. V o o r d e uit v o e ri n g i s d ri e j a a r g e pl a n d, st a r t e n d i n 2 0 2 4 e n ei n di g e n d i n 2 0 2 6.


2 6 o k t o b e r 2 01 6 N e d e rl a n d s e b e d rij v e n will e n v a a rt m a k e n m et kli m a at d o el e n

STE R RES C H A NS – HETE RE N

23

er de ns ch Ka na al D o or ne n b ur g St e r r e s c h a n s

B e m m el

G e n dt O OI J P O L D E R

al

B e u ni n g e n

Wa

S pr ok L e nt

O oij

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 4 3 U r g e nti e: 1 9 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n, V o o r k e u r s st r at e gi e N e d e r rij n/ L e k

52

K O NI N G S P A R K

V E R K E N NI N G S F A S E

D e ( v o o r) v e r k e n ni n g sf a s e st a rt b e gi n 2 01 8 e n z al n a a r v e r w a c hti n g e n ei n di g e n i n 2 0 21. D e st a rt v a n d e pl a n uit w e r ki n g i s v o o r zi e n i n 2 0 2 2, d u u rt t w e e j a a r e n ei n di gt i n 2 0 2 3. V o o r d e uit v o e ri n g i s d ri e j a a r g e pl a n d, st a rt e n d i n 2 0 2 4 e n ei n di g e n d i n 2 0 2 6.

have n

nn

A n gere n

al

Loo

Pa

H ui s s e n El st

Ti el

ana

D ui v e n

De Laar

OP G AVE

P ri n s B e r n h a r d sl ui s

nk - Rij a m

H et e r e n

C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct li gt l a n g s d e N e d e r rij n a a n d e n o o r d zij d e v a n d e z o g e h et e n K o p v a n d e B et u w e, t u s s e n h et P a n n e r d e n s c h K a n a al a a n d e o o st zij d e e n d e A 5 0 bij H et e r e n a a n d e w e st zij d e

er d

Ij s s el

N e d e r rij n

S T A D TI E L

st A m

Ar n he m

H et dij k t r aj e ct St e r r e n s c h a n s – H et e r e n v ol d o et o v e r e e n l e n gt e v a n 2 5, 5 kil o m et e r ni et o p h o o gt e, m a c r o st a bilit eit e n pi pi n g. H et p r oj e ct k o mt v o o rt uit h et t r aj e ct A 5 0 – D o o r n e n b u r g, d at i n h et p r o g r a m m a 2 01 8 - 2 0 2 3 i s o p g e k ni pt i n t w e e p r oj e ct e n. H et n o o r d elij k e d e el h e et n u St e r r e n s c h a n s – H et e r e n, h et li gt i n d e g e m e e nt e n Li n g e w a a r d, A r n h e m e n O v e r b et u w e. H et o o st elij k e d e el v a n h et t r aj e ct A 5 0 – D o o r n e n b u r g ( z ui d) g a at v e r d e r o n d e r d e n a a m S p r o k – St e r r e s c h a n s. H et p r oj e ct St e r r e n s c h a n s – H et e r e n m a a k t d e el uit v a n d e V o o r k e u r s st r at e gi e N e d e r rij n/ L e k al s o n d e r d e el v a n h et D elt a p r o g r a m m a. E r w o r dt g e w e r k t w o r dt a a n e e n h e rij ki n g v a n d e v o o r k e u r s st r at e gi e m et ri vi e r k u n di g e m a at r e g el e n. D e uit k o m st hi e r v a n k a n i n vl o e d h e b b e n o p d e s c o p e v a n h et p r oj e ct, e n m et n a m e v o o r d e h o o gt e o p g a v e. O o k s p e elt m e e d at d e b e r e k e ni n g s s y st e m ati e k v a n dij k e n v ol g e n s d e ni e u w e n o r m e ri n g n o g i n b e w e gi n g i s. Bij i e d e r e p r oj e ctf a s e m o et w o r d e n b e o o r d e el d w el k e i n vl o e d d e z e ni e u w e o nt wi k k e li n g e n h e b b e n o p d e s c o p e v a n h et p r oj e ct ( g e v o eli g h ei d s a n al y s e). Bij d e st a rt v a n e e n v ol g e n d e p r oj e ctf a s e w o r d e n ni e u w e o nt wi k k eli n g e n i n h et p r oj e ct o p g e n o m e n.

2 8 o k t o b e r 2 01 6 M e e st e g el d a a r d b e vi n g e n G r o ni n g e n g a at n a a r e x p e rt s

Vl u c ht

OP G AVE

O o st e r b e e k

2 7 o k t o b e r 2 01 6

ekana I n u n d ati

al

al

19

N R C. n e xt

2 5 o k t o b e r 2 01 6 N a vijf ti g j a a r g a at N e d e rl a n d af s c h ei d n e m e n v a n a a r d g a s

Wa

2 4 o k t o b e r 2 01 6 Kli m a att o p R ott e r d a m m a a k t af s p r a k e n o v e r C O 2 - r e d u cti e

W a m el

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 4 3 U r g e nti e: 2 3 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n, V o o r k e u r s st r at e gi e W a al e n M e r w e d e s

H et dij k t r aj e ct St a d Ti el b e d r a a gt 2, 7 kil o m et e r. A nti ci p e r e n d o p d e v ol g e n d e b e o o r d eli n g s r o n d e, w e n st W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d d a a r 1 kil o m et e r a a n t o e t e v o e g e n, w a a r m e e e e n a a n e e n g e sl ot e n t r aj e ct o nt st a at v a n 3, 7 kil o m et e r. H et t r aj e ct i s v o o r al af g e k e u r d o p h o o gt e e n v o o r e e n kl ei n d e el o p bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit. Uit V eili g h ei d N e d e rl a n d i n K a a rt 2 ( V N K 2) blij k t v o o r e e n d e el v a n h et t r aj e ct pi pi n g o o k e e n o p g a v e t e zij n. S o m s i s s p r a k e v a n e e n c o m bi n ati e v a n m e e r d e r e f a al m e c h a ni s m e n. I n mi d d el s zij n e r di v e r s e o nt wi k k eli n g e n e n i n zi c ht e n, z o al s R ui mt e v o o r d e Ri vi e r, ni e u w e n o r m e n, ni e u w e t o el a at b a r e o v e r sl a g d e bi et e n ( dit i s h et v ol u m e w at e r d at p e r st r e k k e n d e m et e r p e r s e c o n d e o v e r d e dij k m a g sl a a n), ni e u w e pi pi n g r e g el s e n d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g Pi pi n g ( P O V - P). D e z e v e r g e n m o g elij k e e n a a n p a s si n g v a n d e s c o p e. C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct St a d Ti el li gt i n zij n g e h e el i n d e g e m e e nt e Ti el i n d e p r o vi n ci e G el d e rl a n d. I n h et m e e st z ui d w e st elij k e d e el v a n h et p r oj e ct i s e e n a a n sl uit v a k v o o r zi e n, d at ei n di gt bij d e i nl a at d ui k e r

53

2 9 o k t o b e r 2 01 6 ' Dij k v rij willi g e r s zij n o n mi s b a a r v o o r g o e d e dij k e n' → ' W e l ett e n o p all e s w at e r ni et h o o rt' K o m e n d e j a r e n zij n e r m e e r dij k w a c ht e r s n o di g A N P

v a n h et i n n u n d ati e k a n a al e n a a n sl uit o p p r oj e ct Ti el – W a a r d e n b u r g. H et n o o r d o o st elij k g el e g e n a a n sl uit v a k b et r ef t d e v o o r h a v e n dij k, w e st elij k v a n h et A m st e r d a m - Rij n k a n a al, di e a a n sl uit o p d e P ri n s B e r n h a r d sl ui s. D e v o o r h a v e n dij k w a s v o o r h e e n i n b e h e e r bij Rij k s w at e r st a at, m a a r i s i n mi d d el s o v e r g e d r a g e n a a n W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d. H et dij k t r aj e ct w o r dt al s z e e r c o m pl e x e r v a r e n d o o r d at h et d e el s di r e ct l a n g s d e b e b o u wi n g v a n e n o v e r d e st a d s w all e n v a n Ti el l o o pt. I n Ti el s p e elt o o k e e n g e bi e d s o nt wi kk eli n g t u s s e n d e h a v e n v a n Ti el e n h et A m st e r d a m - Rij n k a n a al, g e n a a m d Fl u vi a Ti el. D e g e m e e nt e r a a d h e ef t al i n 2 01 3 i n g e st e m d m et h et V o o rl o pi g O nt w e r p, w a a ri n d e h ui di g e w at e r k e r e n d e ( E c ht el d s e) dij k o n d e r d e el v a n h et l a n d s c h a p w o r dt. D e r e ali s ati ef a s e v a n Fl u vi a Ti el i s o p g e st a r t e n h et ei n d e d a a r v a n i s v o o r zi e n ei n d 2 01 8. V E R K E N NI N G S F A S E

D e v e r k e n ni n g i s i n 2 01 6 o p g e st a r t, d u u r t d ri e j a a r e n ei n di gt i n 2 01 9. D e st a r t v a n d e pl a n uit w e r ki n g i s v o o r zi e n i n 2 0 2 0, d u u r t t w e e j a a r e n ei n di gt i n 2 0 21. D e uit v o e ri n g i s g e pl a n d i n 2 0 2 2 e n i s g e r e e d i n 2 0 2 3.


3 0 o k t o b e r 2 01 6 W at e r s c h a p p e n st a a n t e s p ri n g e n o m j o n g e dij k w a c ht e r s Bi n n e nl a n d s B e st u u r

31 o k t o b e r 2 01 6

1 n o v e m b e r 2 01 6

2 n o v e m b e r 2 01 6

3 n o v e m b e r 2 01 6

4 n o v e m b e r 2 01 6 G e d e p ut e e r d e St at e n k e u rt v e r st e r ki n g H o ut ri b dij k g o e d N o o r d h oll a n d s D a g bl a d

D e dij k —

2

pr e p p ers

Altij d v o o r b e r ei d o p e e n o v e r st r o mi n g

V a n d a a g d e d a g blij k t d at 8 0 % v a n d e N e d e rl a n d e r s zi c h g e e n z o r g e n m a a k t o v e r e e n o v e r st r o mi n g, t e r wijl 6 5 % v a n h et l a n d o p p e r vl a k k a n o v e r st r o m e n. E n d at t e r wijl d e z e e s pi e g el st e e d s v e r d e r stij gt e n h et l a n d v o o rt d u r e n d z a k t. N e d e rl a n d e r s zij n v e el al sl e c ht of h el e m a al ni et v o o r b e r ei d o p e e n r a m p e n i s e r w ei ni g b e s ef w el k e g e v a r e n e r zij n bij o v e r st r o mi n g e n e n dij k d o o r b r a k e n. ¹ Bij e e n g r ot e dij k d o o r b r a a k k a n sl e c ht s 1 5 % v a n d e m e n s e n i n d e R a n d st a d w e g k o m e n. M a a r li ef st 8 5 % v a n d e b e v ol ki n g m o et d a n tij d elij k v o o r zi c h z elf z o r g e n. S n el w e g e n st a a n o n d e r N A P, h ul p di e n st e n st a a n v a st, W va te r zi e Wk ea ten rh ui z e n zij n o n d e r g el o p e n e n d e g e m al e n st a a n e el o n d e r w at e r. V o o r h et g r o ot st e d e el v a n d e b e v ol ki n g e e n D E N K V O O R UI T o n h eil s p ell e n d e g e d a c ht e, v o o r d e e n k eli n g r e d e n o m zi c h N o o d pak ket v o o r t e b e r ei d e n.

P R E P P E N A L S L E V E N S H O U DI N G V o o r s o m mi g e b u r g e r s i s e e n z e k e r e m at e v a n v o o r b e r ei di n g o p e e n r a m p e e n w a r e l e v e n s h o u di n g: d e p r e p p e r s ( af g el ei d v a n h et E n g el s e ‘ t o p r e p a r e’). E n e c ht, e r zij n p r e p p e r s di e p r o b e r e n v o o r b e r ei d t e zij n o p e e n o v e r st r o mi n g al s g e v ol g v a n e e n dij k d o o r b r a a k. D e z e kli m a at p r e p p e r s of dij k p r e p p e r s ki e z e n h et z e k e r e v o o r h et o n z e k e r e e n l at e n zi c h ni et v e r r a s s e n w a n n e e r h et e c ht mi s g a at.

W E E S V O O R B E R EI D! D e k a n s o p e e n o v e r st r o mi n g w o r dt d o o r g a a n s af g e z et t e g e n d e tij d: e e n s i n d e z o v e el d ui z e n d j a r e n. H et g e v a a r v a n d e z e m e et e e n h ei d i s e c ht e r d at h et e e n s o o rt v a n s c hij n z e k e r h ei d w e k t. P a s d a n g a at h et e e n k e e r mi s, m a a r n u n o g ni et. E e n r a m p lij k t v e r w e g, m a a r d e k a n s i s e c ht e r altij d a a n w e zi g. “ Di e e n e st o r m i n d e ti e n d ui z e n d j a a r k a n o o k di e v a n m o r g e n zij n”, al d u s mi ni st e r S c h ult z v a n H a e g e n. ² Z o d e e d d e N e d e rl a n d s e o v e r h ei d i n 2 01 5 e e n o p r o e p a a n d e b e v ol ki n g o m e e n n o o d p a k k et i n h ui s t e h al e n, i n cl u si ef z a kl a m p, d e k e n e n w a xi n eli c htj e s. D e o v e r h ei d a d vi s e e rt si n d s di e n h a a r b u r g e r s o m d ri e d a g e n z elf r e d z a a m t e zij n. D a a r n a a st o nt wi k k el d e d e o v e r h ei d d e a p p O v e r st r o o m i k ? w a a r i e d e r e e n k a n o p v r a g e n i n h o e v e r r e zij n w o ni n g z o u k u n n e n o v e r st r o m e n e n h o e t e h a n d el e n bij e e n o v e r st r o mi n g: t h ui s blij v e n of vl u c ht e n ? V o o r d e R a n d st a d i s b e k e n d d at e e n g r o ot s c h ali g e r a m p k a n w o r d e n v o o r k o m e n al s ni et i e d e r e e n t e g elij k o p d e vl u c ht sl a at. Dit z o u i n k o rt e tij d h et o p e n b a a r v e r v o e r o nt r e g el e n e n d e s n el w e g e n bl o k k e r e n, w at d e i m p a ct v a n d e r a m p v e r g r o ot. “I n j o u w r e gi o k a n bij n a ni e m a n d o p tij d h et g e bi e d v e rl at e n. D e r e st m o et blij v e n e n e e n d r o g e pl e k t h ui s of i n d e b u u rt z o e k e n,” al d u s h et z o r g w e k k e n d e a d vi e s v a n O v e r st r o o m i k ? v o o r d e r e gi o R ott e r d a m. E n d a n i s h et b el a n g rij k g o e d v o o r b e r ei d t e zij n.

54

Z o al s J e r o e n Kl a a s s e n. Hij v e r h ui s d e v a n h et l a a g g el e g e n R ott e r d a m - Z ui d n a a r e e n t e r p i n d e B o m m el e r w a a r d, m et h et o v e r st r o mi n g s ri si c o i n h et a c ht e r h o of d: “ H et kli m a at v e r a n d e rt, h et w e e r d a a r d o o r o o k, w e h e b b e n i n N e d e rl a n d e e n g e v o eli g e i nf r a st r u ct u u r o p all e g e bi e d. Al s j e d at b e s ef t, w o r d j e w at o n r u sti g”. ³ N a a st h et i n sl a a n v a n i n g e bli k t v o e d s el z ett e hij di e o n r u st o m n a a r e e n c o m pl e et z elf r e d z a a m l e v e n. Hij i s ni et d e e ni g e: e r i s s p r a k e v a n e e n h e u z e p r e p p e r s c o m m u nit y di e o nli n e m et el k a a r i n c o nt a ct st a at. “ H et i s h e el g o e d d at w e m et el k a a r d e vi n g e r a a n d e p ol s h o u d e n e n o n s v o o r b e r ei d e n o p h et e r g st e. Blijf e r m e e d o o r g a a n, v e r sl a p ni et, z et d o o r m e n s e n, blijf el k a a r a a n m o e di g e n,” kli n k t h et o nli n e. Kl a a s s e n i s m e d e - ei g e n a a r v a n d e P r e p s h o p, d e o nli n e wi n k el v o o r p r e p p e r s. Hi e r k u n n e n m e n s e n s p ull e n k o p e n di e v a n p a s k o m e n bij e e n e v e nt u el e r a m p. Z o v e r d u b b el d e n tij d e n s d e a l e v e ri n g e n v a n ‘ Al s d e dij k e n b r e k e n’ d e a a n v r a g e n n a a r z a n d z a k k e n, w at e r ilt e r s, o p wi n d b a r e r a di o’ s ( m o c ht d e st r o o m uit v all e n) e n n o o d r a nt s o e n e n. A a n d a c ht v o o r h et w at e r v r a a g st u k st r e k t v e r d e r d a n b e w u st w o r di n g all e e n, e n z et a a n t ot h a n d el e n.

P r oj e c t e n 2 01 8 - 2 0 2 3 2 - 3 d a g e n r e a c ti etij d 4 - 5 d a g e n r e a c ti etij d R e a c ti etij d bij e e n o v e r st r o mi n g F u n d a m e nt al of fl o o d p r ot e c ti o n, E N W ( E x p e r ti s e n et w e r k W at e r v eili g h ei d) 2 01 6

55

5 -1 0 d a g e n r e a c ti etij d O v e r st r o o m b a a r g e bi e d


5 n o v e m b e r 2 01 6 E e r st e uit z e n di n g v a n d e hit s e ri e ‘ Al s d e dij k e n b r e k e n’

6 n o v e m b e r 2 01 6 N o o d w e e r i n It ali ë ei st t w e e l e v e n s

HI S T O RI S C H E DI J K P R E P P E R S O p b e p a al d e pl e k k e n i n h et l a n d i s h et p r e p p e n z e k e r ni k s ni e u w s. D o r d r e c ht e r s i n d e hi st o ri s c h e bi n n e n st a d l e v e n s o m s al h u n h el e l e v e n m et h et ri si c o v a n e e n o v e r st r o mi n g. H et N R C pl a at st e r e c e nt e e n p o rt r et v a n B e rt V e r v o o rt uit D o r d r e c ht di e al bij n a 5 0 j a a r i n e e n hi st o ri s c h h ui s w o o nt. I n zij n k el d e r li g g e n d e z a n d z a k k e n kl a a r: bij h o o g w at e r l e gt hij hi e r m e e m et b e h ul p v a n e e n st u k pl a sti c e n e e n vl o e d s c h ot e e n tij d elij k e w at e r k e ri n g a a n z o al s g e b r ui k elij k w a s v o o r d e k o m st v a n d e D elt a w e r k e n. 4

W a te r

7 n o v e m b e r 2 01 6 L a at st e dij k e n e n d ui n e n v e r st e r k t: N o o r d z e e k u st k a n e r w e e r e v e n t e g e n → E r g st e s m o g i n N e w D el hi i n bij n a 2 0 j a a r N e d e rl a n d i s w e e r ‘ s u p e r st o r m b e st e n di g’ d e V ol k s k r a nt

8 n o v e m b e r 2 01 6 Mi ni st e r: N o oit m e e r ‘ W ul p e n’ i n Z e el a n d B N D e S t e m

b r e n gt e c ht e r o o k e e n a a nt al r a n d v o o r w a a r d e n m et zi c h m e e, z o al s d e b e s c hi k b a a r h ei d v a n n ut s - e n I C T v o o r zi e ni n g e n, d e a a n w e zi g h ei d v a n v ol d o e n d e v o o r r a a d d ri n k e n, v o e d s el e n m e di cij n e n e n h et o p z ett e n v a n ri c htlij n e n v o o r r e d di n s o p e r ati e s. 6 B el a n g rij k v o o r d e z e v o r m v a n p r e p p e n i s d e p u bli e k e b e w u st w o r di n g v a n d e z e vl u c ht pl a at s e n i n d e st a d. M e nt alit eit e n k e n ni s zij n hi e ri n b el a n g rij k e r e a s p e ct e n v o o r e e n s u c c e s v oll e p r e p p e r d a n w el k e o v e rl e vi n g st o ol d a n o o k. I n R ott e r d a m i s vl u c ht e n i n h o g e g e b o u w e n e e n z e e r r el e v a nt s c e n a ri o, b e n a d r u k t o o k b u r g e m e e st e r A b o ut al e b; i n e e n i nt e r vi e w m et T h e N e w Y o r k Ti m e s z ei hij d at e v a c u ati e v o o r d e st a d g e e n o pti e i s, sl e c ht s 1 5 % v a n d e i n w o n e r s z o u w e g k u n n e n vl u c ht e n 7 . Al s o pl o s si n g n o e mt hij e e n st e r k e r b e w u st zij n v a n d e vl u c ht r o ut e s di e d e st a d al bi e dt. W at e r b e w u st zij n i s i n f eit e d e m e e st b a s al e v o r m v a n p r e p p e n.

56

n o v e m b e r 2 01 6 d a g n a d e uit sl a g: m o n st r ati e s, T r u m p bij O b a m a b e ursr ec or d

G r o ni n g e n A28

A32

A37 A28 Z w oll e A5 0 A m st e r d a m A9

A1 A2

Den Haag

A1 Ut r e c ht

A1 2

A1 2

R ott e r d a m A1 5

A59 A58

N o o d pak ket

‘ H et p r e p p e n k e nt e e n d u n n e g r e n s t u s s e n r e ali st e n e n e x t r e mi st e n’

10 De de en

Lee u war de n

D E N K V O O R UI T

H et v o o r b e r ei d e n o p o v e r st r o mi n g e n i s e c ht g e e n v e r s c hij n s el v a n n u. Zi e bij v o o r b e el d d e h ui st e r p e n e n t e r p d o r p e n i n F ri e sl a n d e n G r o ni n g e n al s e e n e e r st e v o r m v a n p r e p p e n. T u s s e n 5 0 0 v o o r C h r. e n 1. 2 0 0 n a C h r. b o u w d e n b o e r e n hi e r v o o r zi c h z elf h o o gt e s i n h et l a n d, s o m s t ot w el z e s m et e r: z e k e r v o o r di e tij d e e n li n k e i n v e st e ri n g. I n d e ri vi e r st r e e k w o o n d e m e n v a n w e g e d e w at e r o v e rl a st h et li ef st o p n at u u rlij k e h o o gt e n di e ‘ d o n k e n’ w e r d e n g e n o e m d. V o o r h et v e e wi e r p m e n vli e d h e u v el s o p. L a a g g el e g e n p ol d e r b o e r d e rij e n w a r e n o p o v e r st r o mi n g e n i n g e ri c ht. E e n v o o r b e el d v a n z o’ n a d a pti e v e b o e r d e rij i s t e vi n d e n i n d e Al bl a s s e r w a a r d b o v e n D o r d r e c ht, di e e e n o n d e r k el d e r d d e el b e v att e d at vi a e e n h o g e vl o e d d e u r t o e g a n k elij k i s. K o ei e n k u n n e n z o bij h o o g w at e r v a n af e e n d w a r s d e el vi a e e n l o o p b r u g o p d e ‘ w at e r z ol d e r’ i n v eili g h ei d g e b r a c ht w o r d e n. D e z e o e r o u d e g e d a c ht e o m d e h o o gt e i n t e vl u c ht e n i s n o g st e e d s r el e v a nt. I n h et r a p p o rt ‘ Kl ei n e k a n s e n, g r ot e g e v ol g e n’ st el d e h et Pl a n b u r e a u v o o r d e L e ef o m g e vi n g ( P B L) i n 2 01 4 d at d e N e d e rl a n d s e st e d e n bij e e n o v e r st r o mi n g uit st e k e n d e vl u c ht m o g elij k h e d e n bi e d e n, m a a r d at d e m e e st e m e n s e n dit ni et w et e n. O m t e v o o r k o m e n d at m e n s e n m a s s a al p r o b e r e n t e vl u c ht e n m et d e a ut o, di e n e n d e h o g e r e g e b o u w e n i n st e d e n al s m o d e r n e t e r p e n; hi e r k a n v ol g e n s h et P B L m a a r li ef st 9 0 % v a n d e b e v ol ki n g tij d elij k e e n v eili g o n d e r k o m e n vi n d e n. 5 D e o pti e v a n v e rti c a al e v a c u e r e n

9 n o v e m b e r 2 01 6 M et h et u u r g r o eit d e v e r b a zi n g: T r u m p wi nt!

W a te r

W a te r D E N K V O O R UI T

N o o d pak ket

V E R Z E K E RI N G T e r p w o ni n g e n, a a n g e p a st e w o ni n g e n e n vl u c ht w e g e n n a a r h o g e r e g r o n d zij n z o o u d al s d e N e d e rl a n d e r s z elf. M a a r h et v r a a gt o m e e n a cti e v e h o u di n g. W a n n e e r d e h el e st r a at o v e r st r o o mt, i s d e p r e p p e r v o o r b e r ei d e n d e g e n e di e h et t h ui s h et l a n g st uit h o u dt. Wi e w e et b e p a alt d at n et h et v e r s c hil t u s s e n o v e rl e v e n of v e r d ri n k e n. Z e e r a cti ef, d at zij n d e b e w o n e r s v a n dij k ri n g 7 2 bij K e s s el i n W at e r s c h a p Li m b u r g i n 2 01 7. D e kl ei n st e dij k ri n g v a n N e d e rl a n d b e s c h e r mt 1,1 h a a c ht e rl a n d e n e e n rij v a n elf w o ni n g e n. D e dij k i s af g e k e u r d e n v ol g e n s b e r e k e ni n g e n m o et d e dij k a n d e r h alf t ot t w e e m et e r o m h o o g. D at z a g e n d e b e w o n e r s ni et zitt e n. Li e v e r b e r ei d d e n zij zi c h z elf v o o r o p e e n dij k d o o r b r a a k i n pl a at s v a n o p e e n dij k. Z e b e r e k e n d e n d a a rt o e z elf d e m o g elij k e s c h a d e v a n e e n dij k d o o r b r a a k e n c o n cl u d e e r d e n d at h et ri si c o a c c e pt a b el w a s. M et e e n p etiti e st ell e n zij v o o r d e dij k ri n g uit d e W at e r w et t e h al e n e n z o h et w at e r s c h a p v a n zij n t a a k d e dij k t e v e r h o g e n t e o nt sl a a n. H et p r e p p e n k e nt e e n d u n n e g r e n s t u s s e n r e ali st e n e n e x t r e mi st e n. H et b e el d d at kl e ef t a a n d e p r e p p e r s c o m m u nit y i s d at v a n e e n st el f a n ati e k eli n g e n, di e w o r d e n w e g g e z et al s d o e m d e n k e r s e n o n r e ali st e n.

A32 A28

Z w oll e

A7 A6 A m st e r d a m

A2

A4

A28

A27

Den Haag

A1 A1

N11

A5 0

A1 2

Ut r e c ht Ar n he m

R ott e r d a m A1 5

A1 6

Nij m e g e n

A29 D e n B osc h

A4 Bre da

A5 0 A73

A2

A 67

Ei n d h o v e n

A 67 A73

O v e r st r o o m b a a r g e bi e d v a n uit z e e ( b o v e n) e n v a n uit d e ri vi e r e n ( o n d e r), m et d e bij b e h o r e n d e vl u c ht r o ut e s n a a r b r o c h u r e " S n el w e g e n bij e e n e v a c u ati e", Rij k s w at e r st a at

57


11 n o v e m b e r 2 01 6

1 2 n o v e m b e r 2 01 6

1 3 n o v e m b e r 2 01 6 ' T r u m p wil bi n n e n j a a r af v a n kli m a at a k k o o r d P a rij s'

1 4 n o v e m b e r 2 01 6 D o o r a a r d b e vi n g o nt st a n e d a m Ni e u w - Z e el a n d d o o r g e b r o k e n

‘ Tij d e n s d e a l e v e ri n g e n v a n “ Al s d e dij k e n b r e k e n” v e r d u b b el d e n d e a a n v r a g e n n a a r z a n d z a k k e n, w at e r ilt e r s, o p wi n d b a r e r a di o’ s ( m o c ht d e st r o o m uit v all e n) e n n o o d r a nt s o e n e n’

V o o r d e m e e st e m e n s e n g a at h et i n sl a a n v a n z a n d z a k k e n w elli c ht t e v e r e n i s h et i d e e o m e e n t o n n etj e o p z ol d e r t e l e g g e n o v e r d r e v e n. D e zi n v a n p r e p p e n w o r dt o o k b et wijf el d d o o r H a n V rijli n g, e m e rit u s p r of e s s o r W at e r b o u w a a n d e T U D elf t. Di e r o e pt j ui st o p t ot m e e r v e rt r o u w e n i n d e v eili g h ei d v a n d e dij k. Hij z et zi c h af t e g e n h et n o o d p a k k et v a n S c h ult z: “ H et i s d a n v a st n a c ht, h et i s st e e n k o u d, h et st o r mt. W e m o et e n ni et d e n k e n d at e r n o g v e el t e r e d d e n v alt. D o o r o p h et n o o d p a k k et i n t e z ett e n, v e r sl a pt d e a a n d a c ht v o o r d e dij k.” 8 D at d e b e w o n e r s v a n dij k ri n g 7 2 zi c h z elf will e n b e s c h e r m e n i s e e n uit z o n d e ri n g, e n e e n n o o d p a k k et o p z ol d e r k a n n o oit k w a a d. M a a r bij d e Dij k w e r k e r s v e r sl a pt d e a a n d a c ht d a a r d o o r z e k e r ni et: zij h e b b e n d e a a n d a c ht altij d g e ri c ht o p d e dij k. E n i n di e zi n zij n zij d e e c ht e dij k p r e pp e r s. D o o r t e w e r k e n a a n r o b u u st e w at e r k e ri n g e n, h o ef t ni et i e d e r e e n i n o v e r st r o mi n g s g e v o eli g g e bi e d e e n h a r d c o r e p r e p p e r t e zij n.

1

2

3

4

5

6

— 7

8

wad

dij k e n

G r o e n e Wi e r d e

1 0 0 0 n a C h r.

O n d e r z o e k R o d e K r ui s, 2 01 5 htt p:// w w w. r o d e k r ui s. nl/ a c t u e el/ ni e u w s/ n e d e rl a n d e r - w e et - ni et - w at -t e - d o e n bij - o v e r st r o mi n g N e d e rl a n d ni et g o e d v o o r b e r ei d o p w at e r s n o o d r a m p, d e V ol k s k r a nt 2 6 j a n u a ri 2 01 3 htt p:// w w w. v ol k s k r a nt. nl/ v k / nl/ 2 6 8 6/ Bi n n e nl a n d/ a r ti cl e/ d et ail/ 3 3 8 3 2 4 0/ 2 01 3/ 01/ 2 6/ N e d e rl a n d - ni et g o e d - v o o r b e r ei d - o p w at e r s n o o d r a m p. d ht ml E e n p r e p p e r i s o p áll e s v o o r b e r ei d, T r o u w 1 9 a u g u st u s 2 01 5 htt p s:// w w w. t r o u w. nl/ g r o e n/ e e n - p r e p p e r -i s - o p - al l e s - v o o r b e r ei d ~ a 9 e a 3 b 7 0/ N e d e rl a n d W at e rl a n d, N R C 8 f e b r u a ri 2 01 7 htt p s:// w w w. n r c. nl/ ni e u w s/ 2 01 7/ 0 2 / 0 8/ n e d e r l a n d - w at e rl a n d - a1 5 4 4 21 7 Bij w at e r s n o o d zij n fl at s d e ni e u w e t e r p e n, T r o u w 2 8 m ei 2 01 4 htt p s:// w w w. t r o u w. nl/ h o m e/ bij - w at e r s n o o d zij n -fl at s - d e - ni e u w e -t e r p e n ~ a 3 9 3 41 5 4/ Ra n dvo or waar de n vo or ver ti c a al e v a c u e r e n, B a s K ol e n, T e u n T e r p st r a e n M a u r e e n T u ri n a, M a g a zi n e n ati o n al e v eili g h ei d e n c ri si s b e h e e r si n g, n u m m e r 3, 2 01 5 htt p:// w w w. h k v. nl/ u pl o a d/ p u bli c ati o n/ R a n dv o or w a ar d e n _v o or _ v e r ti c a al _ e v a c u e r e n _ B K _ T T. p df T h e D ut c h h a v e s ol uti o n s t o ri si n g s e a s; t h e w o rl d i s w at c hi n g, N e w Y o r k Ti m e s 1 5 j u ni 2 01 7 htt p s:// w w w. n y ti m e s. c o m/ i nt e r a c ti v e/ 2 01 7/ 0 6/1 5/ w o rl d/ e u r o p e/ cli m at e - c h a n g e - r ott e r d a m. ht ml V e r t r o u w o p d e dij k, T r o u w 2 3 m ei 2 01 3 htt p s:// w w w. t r o u w. nl/ h o m e/ v e r t r o u w - o p - d e dij k ~ a 3f 5 2 4 7 9/

L e e ns

1 5 n o v e m b e r 2 01 6 Dij k s m a: T r u m p h o u dt g e m o e d e r e n i n M a r r a k e c h li n k b e zi g → V e r v uil e n d C hi n a n e e mt v o o rt o u w i n kli m a at d e b at → D r u k o p T r u m p o m kli m a at a k k o o r d t e r e s p e ct e r e n

1 6 n o v e m b e r 2 01 6 K e r r y zi et kli m a at vi si e T r u m p m o g elij k n o g v e r a n d e r e n

T r a p p e n n a a r vl o e d h ui z e n l a n g s d e D u r g e r d a m m e r dij k, 2 01 3 F ot o L O L A l a n d s c a p e a r c hit e c t s

Foudgu m

D e P a d d e p o el

E zi n g e

T rit z u m

H at z u m ( Dl d)

7 0 0 n a C h r. 2 0 0 v. C h r. 5 0 0 v. C h r.

T e r p e n v a n v e r s c hill e n d e o u d e r d o m e n d e stij g e n d e z e e s pi e g el. Li n k s ( s c h e m ati s c h) d e W a d d e n eil a n d e n, r e c ht s h et Pl ei st o c e n e ' v a st el a n d'

Li g gi n g v a n hi st o ri s c h e t e r p e n e n wi e r e n, g e p r oj e c t e e r d o p d e h ui di g e k a a r t v a n N e d e rl a n d

n a a r B o e r s m a e. a. 1 9 7 2

n a a r B o s atl a s v a n N e d e rl a n d

58

59

H o ge gr o n de n T e r p e n ( N o o r d - N e d e rl a n d) e n wi e r d e n ( ri vi e r e n g e bi e d)


1 8 n o v e m b e r 2 01 6 Li m b u r g s w at e r s c h a p wij st all e cl ai m s w at e r s c h a d e af → A a r d b e vi n g s e x p e rt s a d vi s e r e n o v e r G r o ni n g s e dij k

1 9 n o v e m b e r 2 01 6

G O RI N C H E M - W A A R D E N B U R G

27

2 0 n o v e m b e r 2 01 6 ' G e n a d el o z e st o r m' t a rt N K T e g e n wi n d i et s e n o p O o st e r s c h el d e k e ri n g → St o r m r a a st o v e r N o o r d z e e g e bi e d, t w e e z w a a r g e w o n d e n i n B el gi ë → R e cl a m e b o r d e n v all e n i n D e K ui p, w e d st rij d g a at t o c h d o o r → N aj a a r s st o r m v o o r bij: vijf g e w o n d e n e n v e el s c h a d e

TI E L E R W A A R D

Waar de n b ur g

E st

D r e u m el

O p h e m e rt

al

N e e rij n e n O pij n e n V a ri k H e e s s elt

G el d e r m al s e n

Ma

Z alt b o m m el

TI E L E R W A A R D

as

R oss u m

G o ri n c h e m

Waar de n b ur g

F o rt V u r e n

De

H a af t e n

W a al

n

Bo l

Z alt b o m m el

Af ge

A al st

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 4 3 U r g e nti e: 2 7 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n, V o o r k e u r s st r at e gi e W a al e n M e r w e d e s

da

Gi e s s e n

md e Ma as

M a as

A m m e rz o d e n

H e d el

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 4 3 U r g e nti e: 2 5 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n, V o o r k e u r s st r at e gi e W a al e n M e r w e d e s

OP G AVE

Dij k t r aj e ct G o ri n c h e m – W a a r d e n b u r g b e st a at uit ci r c a 2 3 kil o m et e r a a n af g e k e u r d e dij k v a k k e n. D e dij k v a k k e n zij n af g e k e u r d o p é é n of m e e r v a n d e v ol g e n d e f a al m e c h a ni s m e n: h o o gt e, bi n n e n w a a rts e st a bilit eit, b uit e n w a a rt s e st a bilit eit e n pi pi n g. I n mi d d el s zij n e r di v e r s e o nt wi k k eli n g e n e n i n zi c ht e n, z o al s eff e ct e n v a n R ui mt e v o o r d e Ri vi e r, d e ni e u w e n o r m e ri n g, ni e u w e pi pi n g r e g el s, ni e u w e t o el a at b a r e o v e r sl a g d e bi et e n ( dit i s h et v ol u m e w at e r d at p e r st r e k k e n d e m et e r p e r s e c o n d e o v e r d e dij k m a g sl a a n), h et D elt a p r o g r a m m a e n r e s ult at e n v a n e e n uit g e b r ei d g r o n d o n d e r z o e k. D e z e v e r g e n m o g elij k e e n a a n p a s si n g v a n d e s c o p e. C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct G o ri n c h e m – W a a r d e n b u r g li gt i n h et h a rt v a n d e Ti el e r w a a r d, i n d e p r o vi n ci e s G el d e rl a n d e n Z ui d - H oll a n d e n d e g e m e e nt e n G o ri n c h e m, Li n g e w a al e n N e e rij n e n. H et t r aj e ct l o o pt v a n d e D al e m s e w al i n G o ri n c h e m t ot a a n d e A 2 bij W a a r d e n b u r g. H et b uit e n w at e r i s d e W a al. D e af g e k e u r d e dij k v a k k e n li g g e n di c ht bij d e b e b o u w d e k e r n e n. O p di v e r s e l o c ati e s st a at b e b o u wi n g di c ht t e g e n d e dij k a a n of o p e ni g e af st a n d v a n d e dij k. Bij F o rt V u r e n li gt d e dij k di r e ct t e g e n d e f o rt g r a c ht a a n. D e dij k v e r st e r ki n g li gt g e v o eli g bij d e o m g e vi n g. E r zij n n o g v e el e m oti e s e n e r l e ef t o n b e g ri p t e n a a n zi e n v a n d e s o m s w el h e el k o r d a at uit g e v o e r d e dij k v e r b et e ri n g e n o n d e r d e n o o d w et n a h et h o o g w at e r v a n 1 9 9 5.

60

OP G AVE

ge

B e es d Li ng e

H e u k el u m

W o u d ri c h e m

TI E L - W A A R D E N B U R G

Wa

Meerkerk

Leer da m

21 n o v e m b e r 2 01 6 Ni e u w e o v e r st r o mi n g e n d r ei g e n i n Z ui d w e st - E n g el a n d

Ti el Li n

G el d e r m al s e n

C ul e m b o r g

Mer we deka n a al

25

1 7 n o v e m b e r 2 01 6 ' W at e r s c h a p p e n i n ri si c o v oll e, o m st r e d e n b uit e nl a n d s e p r oj e ct e n → D e el n e m e r s kli m a att o p t e g e n T r u m p: b el ei d i s o n o m k e e r b a a r' W at e r s c h a p p e n e n b e d rij v e n p r e s e nt e r e n pl a n v o o r b et e r e s a m e n w e r ki n g B o u w e n d N e d e rl a n d → O v e rij s s el wil t o c h g e ul bij K a m p e n R ef o r m at o ri s c h D a g bl a d → W e g v a n d e dij k, d at m o et v a n l o s h ol a n d e s e s: B e st u u r d e r s i n C ol o m bi a m a k e n mi s b r ui k v a n g o e d b e d o el d a d vi e s N e d e rl a n d s e w at e r s c h a p p e n T r o u w

V E R K E N NI N G S F A S E

H et p r oj e ct G o ri n c h e m – W a a r d e n b u r g b e vi n dt zi c h i n d e v e r k e n ni n g sf a s e. H et w at e r s c h a p b et r e k t b e w o n e r s i n h et g e bi e d i nt e n si ef bij h et p r o c e s o m d e dij k v eili g e n l e ef b a a r t e m a k e n. D e b e w o n e r s h e b b e n zi c h g e o r g a ni s e e r d i n w e r k g r o e p e n. H u n i d e e ë n zij n o nl a n g s g e p r e s e n t e e r d a a n d e b et r o k k e n b e st u u r d e r s. D e b e w o ners k u n ne n r eke ne n o p e e n v e r d e r e v e r k e n ni n g v a n d e z e i d e e ë n d o o r d e b et r o k k e n g e m e e nt e n, p r o vi n ci e s, h et w at e r s c h a p e n h et Rij k. Hi e r m e e d o et h et w at e r s c h a p t e v e n s e r v a ri n g o p m et d e b e o o g d e i nt e g r al e a a n p a k v a n d e ni e u w e O m g e vi n g s w et, di e w a a r s c hij nlij k i n 2 01 9 v a n k r a c ht w o r dt e n v a n g r ot e i n vl o e d i s o p h et pl a n p r o c e s v a n dij k v e r st e r ki n g e n. H et p r oj e ct w o r dt v a n af d e v e r k e n ni n g t ot e n m et d e r e ali s ati e uit g e v o e r d i n e e n alli a nti e v a n h et w at e r s c h a p m et e e n c o n s o rti u m v a n m a r k t p a rtij e n. D e z e a a n p a k i s u ni e k. D e v o o r d el e n hi e r v a n zij n d at d e p a rtij e n s a m e n v e r a nt w o o r d elij k zij n v o o r e e n g o e d v e rl o o p v a n h et p r oj e ct e n d at d e k e n ni s v a n d e a a n n e m e r m e e g e n o m e n w o r dt i n h et o nt w e r p. D e alli a nti e z o r gt e r o o k v o o r d at m e e k o p p el k a n s e n e n d e i d e e ë n v a n d e b e w o n e r s g e z a m e nlij k e n i n e e n v r o e g st a di u m o p h a al b a a r h ei d e n m a a k b a a r h ei d w o r d e n b e o o r d e el d. Dit v o o r k o mt z o g o e d m o g elij k d at pl a n n e n i n e e n l a at st a di u m w e g e n s uit v o e ri n g s p r o bl e m e n m o et e n w o r d e n a a n g e p a st.

61

H et dij k t r aj e ct t u s s e n Ti el - W e st e n W a a r d e n b u r g ( A 2) i s o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g o v e r bij n a 2 0 kil o m e t e r af g e k e u r d. I n v e r b a n d m et d e MI R T v e r k e n ni n g ( M e e rj a r e n p r o g r a m m e ri n g I nf r a st r u ct u u r, R ui mt e e n T r a n s p o rt) n a a r ri vi e r v e r r ui mi n g w e r k t h et p r oj e ctt e a m dij k v e r st e r ki n g Ti el – W a a r d e n b u r g n a u w s a m e n m et h et mi ni st e ri e v a n I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u e n p r o vi n ci e G el d e rl a n d. Zij v o e r e n s a m e n é é n g eï nt e g r e e r d e v e r k e n ni n g v a n ri vi e r v e r r ui mi n g e n dij k v e r st e r ki n g v o o r h et g e bi e d uit. P a r all el hi e r a a n w o r dt e e n g e bi e d s vi si e o p g e st el d. C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct Ti el – W a a r d e n b u r g li gt i n h et h a rt v a n d e Ti el e r w a a r d, i n d e p r o vi n ci e G el d e rl a n d e n d e g e m e e nt e n N e e rij n e n e n Ti el. H et t r aj e ct l o o pt v a n d e Rij k s w e g A 2 bij W a a r d e n b u r g n a a r h et d o r p Z e n n e wij n e n. H et b uit e n w at e r i s d e W a al. D e af g e k e u r d e dij k v a k k e n li g g e n di c ht bij d e b e b o u w d e k e r n e n. O p v e r s c hill e n d e l o c ati e s st a at d e b e b o u wi n g sl e c ht s e n k el e m et e r s di c ht t e g e n d e dij k a a n of o p e ni g e af st a n d v a n d e dij k. N a a st d e dij k li g g e n di v e r s e st r a n g e n, wi el e n e n k ol k e n. Bij W a a r d e n b u r g b e vi n dt zi c h h et L a n d g o e d W a a r d e n b u r g ( m et

2 2 n o v e m b e r 2 01 6 St a at e n N A M: g e e n v e r g o e di n g z o n d e r b e wij s p s y c hi s c h l et s el → H o o g w at e r: a ut o' s glij d e n d o o r E n g el s e st r at e n → V e el st o r m p r o bl e m e n i n G r o ot B ritt a n ni ë d o o r A n g u s → ' A a r d b e vi n g - sl a c ht off e r s will e n ni et p e r s e g el d, z e will e n e r k e n ni n g' 6 5 0 milj o e n e u r o n o di g v o o r v eili g Ri vi e r e nl a n d e n B et u w e d e G el d e rl a n d e r → E c ht e g r a af w e r k z a a m h e d e n a a n d e m e a n d e r e n d e M a a s st a rt e n i n 2 0 2 3 B r a b a nt s D a g bl a d

bi n n e n - e n b uit e n dij k s e g r o n d e n) e n t w e e k a st el e n. D e p r oj e ct o m g e vi n g i s e e n b et r o k k e n o m g e vi n g. E n e r zij d s v a n uit h et v e rl e d e n. E r s p e el d e e m oti e e n o n b e g ri p r o n d o m d e s o m s w el h e el k o r d a at uit g e v o e r d e dij k v e r b et e ri n g e n o n d e r d e n o o d w et n a h et h o o g w at e r v a n 1 9 9 5. A n d e r zij d s i s d e o m g e vi n g g e v o eli g v a n w e g e d e a ct u ali t eit: d e r e gi o i s v ol o p o n d e r d e a a n d a c ht i n v e r b a n d m et d e MI R T - v e r k e n ni n g Ri vi e r v e r r ui mi n g V a ri k – H e e s s elt. V E R K E N NI N G S F A S E

H et p r oj e ct Ti el – W a a r d e n b u r g b e vi n dt zi c h i n d e v e r k e n ni n g sf a s e. D e o m g e vi n g w o r dt n a u w b et r o k k e n bij h et p r o c e s. D e N otiti e K a n s rij k e O pl o s si n g e n ( N K O) v o o r dij k v e r st e r ki n g e n ri vi e r v e r r ui mi n g h e ef t d ri e alt e r n ati e v e n o p g el e v e r d di e w o r d e n uit g e w e r k t. D e pl a n uit w e r ki n g i s i n 2 01 9 e n 2 0 2 0, d e r e ali s ati e i n 2 0 21, 2 0 2 2 e n 2 0 2 3.


2 3 n o v e m b e r 2 01 6 'I n d o n e si ë r s m o et e n p ol d e r e n t e g e n w e g z a k k e n d J a k a rt a' → T r u m p kij k t ' m et o p e n bli k' n a a r kli m a at v e r d r a g P a rij s

Z E T TI N G S V L O EII N G V 3 T

2 5 n o v e m b e r 2 01 6 N o o d w e e r N o o r d w e st -It ali ë h o u dt a a n → O v e r st r o mi n g e n It ali ë: t o e ri st e n b ot e n T u rij n b ot s e n t e g e n br u g

2 6 n o v e m b e r 2 01 6 St o r m Ott o ei st n e g e n l e v e n s i n C o st a Ri c a

30

2 7 n o v e m b e r 2 01 6

R oz e n b u r g

Ni e u

Vl a a r di n g e n

S c hi e d a m

we M a as P e r ni s

B OTL E K

H e e n vli et

H a r t el k a n a al

H o o g vli et

G e e r vli et

P o o r t u g a al A b be n br oek

S pij k e ni s s e Z ui dl a n d

ui Sp

G o u ds w a ar d

O u dB eij e rl a n d

Pi e r s hil

W at e r s c h a p H oll a n d s e D elt a Dij k ri n g: 2 0 U r g e nti e: 3 0 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

Ni e

uw e

Wa

O o st v o o r n e

te

OP G AVE r wM a a s sl ui s eg

Vl a a r di n g e n

B ri ell e an ek k v ho R a e el h Sc

R o c k a nj e

R ott e r d a m

V O OR NE

H o o g vli et Ou de Ma as

H ell e v o et sl ui s G OEREE St ell e n d a m

Ha

ri n

g vl ie

ui

O u d d or p

S pij k e ni s s e

t

Mi d d el h a r ni s Di r k sl a n d

Gr

ev

eli n

ge

n

S C H O U W E N - D UI V E L A N D Zi e ri k z e e

me

TI E N G E M E T E N

O V E RFL A K K EE

er Kra

W at e r s c h a p H oll a n d s e D elt a Dij k ri n g: 1 7, 2 0 e n 2 5 U r g e nti e: 2 9 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

62

P UTTE N

m m er

V ol

ker

ak

I n d e V e rl e n g d e D e r d e T o et si n g ( V 3 T) zij n di v e r s e dij k v a k k e n l a n g s d e O u d e M a a s, h et S p ui, h et H a ri n g vli et e n d e G r e v eli n g e n, m et e e n t ot al e l e n gt e v a n 6. 6 5 0 m et e r, af g e k e u r d o p z etti n g s vl o eii n g. I n 2 01 3 h e ef t o n d e r z o e k si n stit u ut D elt a r e s e e n s e c o n d o pi ni o n g e g e v e n o p d e r e s ult at e n v a n d e t o et si n g. Hi e ri n zij n e n k el e t r aj e ct e n al s u r g e nt t ot z e e r u r g e nt a a n g e m e r k t. Dit v o r m d e d e b a si s o m i n a u g u st u s 2 01 3 o p e n k el e pl e k k e n n o o d m a at r e g el e n uit t e v o e r e n, v o o r uitl o p e n d o p d e v o o r b e r ei di n g v a n h et h el e p r oj e ct. C O NTEXT

D e af g e k e u r d e dij k v a k k e n li g g e n l a n g s d e O u d e M a a s t e r h o o gt e v a n H o o g vli et e n S pij k e ni s s e, i n h et H a ri n g vli et bij Mi d d el h a r ni s, e n i n d e G r e v eli n g e n n a bij O u d d o r p. I n 2 01 5 i s d e l a n d elij k e v e r k e n ni n g Z etti n g s vl o eii n g uit g e v o e r d o m d e a a r d v a n d e p r o bl e m ati e k t e o n d e r z o e k e n e n d e b e s c hi k b a r e k e n ni s o v e r z etti n g s vl o eii n g t e v e r z a m el e n. H et f a al m e c h a ni s m e z etti n g s vl o eii n g w o r dt v e r o o r z a a k t d o o r v o o r t g a a n d e e r o si e, w a a r d o o r di e p e g at e n m et st eil e t al u d s ( h elli n g e n) i n d e ri vi e r b o d e m k u n n e n o nt st a a n. O p pl a at s e n m et w ei ni g v o o rl a n d e n v o o rt g a a n d e e r o si e l a n g s d e o e v e r s k a n hi e r d o o r d e st a bilit eit v a n d e dij k i n g e v a a r k o m e n. O o k k u n n e n dij k e n s p o nt a a n b e z wij k e n d o o r v e r w e ki n g v a n z a n d i n d e o n d e r g r o n d, w a a r d o o r dit g a at vl o ei e n. Dit i s

O u de M aas

H e k eli n g e n

Si m o n s h a v e n

Ni e u w B eij e rl a n d

M A AS VL AKTE

2 8 n o v e m b e r 2 01 6

N O R M T R A J E C T N R. 2 0 - 3

Z w a r t e w a al

Sp

29

2 4 n o v e m b e r 2 01 6 D ali n g v e e n b o d e m g a at t ot 2 0 5 0 milj a r d e n e u r o' s h e r st el k o st e n → B o u w s e ct o r i n N e d e rl a n d d e st e r k st g r o ei e n d e b e d rijf st a k → N at u u r b e s c h e r m e r s e n w at e r s p o rt e r s t e g e n wi n d p a r k i n I J s s el m e e r → Kli m a at d o el e n: w e m o et e n l e v e n s stijl ri g o u r e u s vera n der e n

OP G AVE

I n h et H o o g w at e rb e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a i s v a n af 1 j a n u a ri 2 01 7 o v e r g e st a pt n a a r h et p ri o rit e r e n o p b a si s v a n d e af st a n d t ot d e ni e u w e n o r m. V o o r h et n o r mt r aj e ct 2 0 - 3 i s bij e n k el e dij k v a k k e n e e n h o g e f a al k a n s b e r e k e n d v o o r d e f a al m e c h a ni s m e n m a c r o st a bilit eit bi n n e nw a a rt s e n pi pi n g. H et g a at o m e e n l e n gt e v a n ci r c a 2, 4 kil o m et e r, g el e g e n l a n g s h et S p ui. M et d e a a n g e p a st e m et h o d e w o r dt v ol g e n s d e ni e u w st e i n zi c ht e n g e w e r k t a a n d e m e e st u r g e nt e dij k v a k k e n. Bi n n e n h et p r oj e ct V eili g h ei d N e d e rl a n d i n K a a rt 2 ( V N K 2) i s g e a nti ci p e e r d o p d e z e ni e u w e n o r m e ri n g e n i s e r v a ri n g o p g e d a a n. D e v e e rti e n m e e st u r g e nt e t r aj e ct e n di e d e z e a a n p a k h e ef t o p g el e v e r d, zij n o p b a si s v a n af st a n d t ot d e n o r m i n g e p a st i n h et p r o g r a m m a. C O NTEXT

H et n o r mt r aj e ct 2 0 - 3 l o o pt l a n g s h et H a rt el k a n a al, O u d e M a a s e n S p ui, e n i s g el e g e n a a n d e o o st zij d e v a n V o o r n e P utt e n, g e m e e nt e Ni s s e w a a r d i n d e p r o vi n ci e Z ui d - H oll a n d. M et n a m e h et st e d elij k g e bi e d v a n S pij k e ni s s e w o r dt d o o r dit t r aj e ct b e s c h e r m d. I n d e ni e u w e n o r m e ri n g h e ef t dit t r aj e ct v a n w e g e h et g r o e p s ri si c o (i m p a ct v a n e e n c al a mit eit m et v e el d o d elij k e sl a c ht off e r s t e g elij k) d a n o o k e e n z w a a r d e r e n o r m g e k r e g e n.

e e n o n v eili g e sit u ati e. M et n a m e t rilli n g e n i n d e b o d e m k u n n e n e e n z etti n g s vl o eii n g i nl ei d e n. D e n at u u rlij k e o n d e r g r o n d li gt i n N e d e rl a n d o v e r h et al g e m e e n l a g e r d a n d e l a a g st e g r o n d w at e r st a n d of b uit e n w at e r st a n d, w a a r d o o r h et g r o n d w at e r h et z a n d i n d e o n d e r g r o n d v e r w e e k t. V e r w e ki n g k a n altij d v o o r k o m e n, z o w el bij h o o g w at e r of e e n n o r m a al w at e r p eil al s bij d r o o gt e. D e p ol d e r s i n k u st - e n b e n e d e n ri vi e r e n g e bi e d li g g e n m e e st al o n d e r d e h o o g w at e r st a n d v a n h et d a g elij k s g etij. D a a r k a n e e n z etti n g s vl o eii n g w el d e g elij k t ot e e n o v e r st r o mi n g l ei d e n. Af h a n k elij k v a n d e w at e r st a n d i n h et i n u n d ati e g e bi e d e n v a n w at zi c h i n d e p ol d e r b e vi n dt, k a n d e s c h a d e a a n zi e nlij k t ot e n o r m zij n. N a a r a a nl ei di n g v a n d e l a n d elij k e v e r k e n ni n g Z etti n g s vl o eii n g, i s d e pl a at s v a n h et p r oj e ct Z etti n g s vl o eii n g V 3 T i n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a b e v e sti g d. V E R K E N NI N G S F A S E

D e v e r k e n ni n g sf a s e v a n h et p r oj e ct l o o pt t ot ei n d 2 01 9. V o o r e e n kl ei n d e el v a n h et p r oj e ct, d e l o c ati e bij S pij k e ni s s e t e r pl a at s e v a n d e S pij k e ni s s e r b r u g, i s d e k a n s o nt st a a n o m m e e t e lif t e n m et h et p r oj e ct v a n Rij k s w at e r st a at o m d e e r o si e k uil i n d e O u d e M a a s bij d e S pij k e ni s s e r b u r g o p t e v ull e n e n af t e di c ht e n. D e uit v o e ri n g hi e r v a n st a at g e pl a n d i n 2 01 8, z o d at d a a r m e e e e n d e el v a n h et p r oj e ct g e r e ali s e e r d k a n w o r d e n.

63

V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 8 e n 2 01 9 z al d e n a d e r e v eili g h ei d sa n al y s e v a n h et p r oj e ct uit g e v o e r d w o r d e n. I n 2 01 7 i s e e n a n al y s e uit g e v o e r d n a a r d e u r g e nti e v a n h et p r oj e ct. Hi e r uit bl e e k d at, e v e n al s bij d e r ti e n a n d e r e t r aj e ct e n, d e v eili g h ei d n a a r v e r w a c hti n g st e r k af wij k t v a n d e ni e u w e n o r m. E r i s i n mi d d el s e e n v e r s n el d e b e o o r d eli n g g e w e e st, w a a r v a n d e a ct u el e i n zi c ht e n d o o r d e I n s p e cti e L e ef o m g e vi n g e n T r a n s p o r t (I L T) w o r d e n b e v e sti g d. T e v e n s i s e e n Pl a n v a n A a n p a k g e m a a k t v o o r e e n v o o r v e r k e n ni n g v a n h et p r oj e ct.


2 9 n o v e m b e r 2 01 6

31

3 0 n o v e m b e r 2 01 6 N A M g a at w at e r s c h a p G r o ni n g e n b et al e n v o o r v e r st e r k e n dij k e n

1 d e c e m b e r 2 01 6

A M EI D E – S T R E E F K E R K

32

OP G AVE

Gouda

L o pi k

St ol wij k

Sl ui s Sc h o o n h ove n

B e r g a m b a c ht

Lek

A m ei d e

Ni e u w p o o r t G r o ot - A m m e r s Meerkerk

St r e ef k e r k

Bl e s k e n s g r a af

G o ri n c h e m

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 1 6 U r g e nti e: 31 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n Rij n m o n d - D r e c ht st e d e n

2 d e c e m b e r 2 01 6

H et dij k t r aj e ct A m ei d e( Sl ui s) – St r e ef k e r k i s i n d e e e r st e b e o o r d eli n g s r o n d e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e n af g e k e u r d o p h o o gt e, st a bilit eit, pi pi n g of e e n c o m bi n ati e d a a r v a n. D e a ct u el e f a al k a n s v a n h et n o r mt r aj e ct 1 6 - 3 i s v e r v e r wij d e r d v a n d e si g n al e ri n g s n o r m v a n 1: 3 0. 0 0 0. V a n uit h et l a n d elij k H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a i s d a a r o m b e sl ot e n d at h et t r aj e ct m o et e n w o r d e n v e r st e r k t e n d e r h al v e o p g e n o m e n i n h et p r o g r a m m a 2 01 8 - 2 0 2 3. D el e n v a n h et t r aj e ct zij n i n h et r e c e nt e v e rl e d e n v e r st e r k t i n h et k a d e r v a n R ui mt e v o o r d e Ri vi e r of d e D elt a w et G r ot e Ri vi e r e n. G r o ot s c h ali g e dij k v e r st e r ki n g o p k o r t e t e r mij n i s d a a r o m ni et g e w e n st. V o o r h et t r aj e ct i s d e v e r v r o e g d e v e r k e n ni n g g eï nt r o d u c e e r d o m tij di g t e k u n n e n st a rt e n m et h et a n al y s e r e n v a n d e v eili g h ei d s o p g a v e. D e v eili g h ei d s o p g a v e m o et ei n d 2 01 8 b e k e n d zij n. W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d wil i n d e v o o r v e r k e n ni n g o n d e r z o e k e n of p a rti ël e v e r st e r ki n g s m a at r e g el e n o p p o rt u u n k u n n e n zij n. Bij e e n p a r ti ël e v e r st e r ki n g w o r dt g e k e k e n of vi a l o k al e v e r st e r ki n g s m a at r e g el e n v o o r é é n of m e e r f a al m e c h a ni s m e n, d e a ct u el e f a al k a n s v a n h et t r aj e ct f o r s k a n w o r d e n v e rl a a g d. D e m a at r e g el e n h o e v e n ni et t e l ei d e n t ot e e n g e h el e g o e d k e u ri n g v a n h et t r aj e ct.

4 d e c e m b e r 2 01 6 W at e r o v e rl a st a a n d e C o st a d el S ol: één dode

OP G AVE

st e d elij k g e bi e d l a n g s d e dij k, h et hi s t o ri s c h f r o nt v a n Wij k bij D u u r st e d e e n o m g e vi n g. D e dij k v e r st e r ki n g w o r dt b eï n vl o e d d o o r v e r s c hill e n d e r ui mt elij k e o nt wi k k eli n g e n, z o al s d e h e ri n ri c hti n g v a n d e L u n e n b ur g er w a ar d e n d e w e ns v o or e e n i et s p a d v a n af Wij k bij D u u r st e d e n a a r A m e r o n g e n.

S T E R K E L E K DI J K

C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct St r e ef k e r k - A m ei d e ( Sl ui s) li gt i n d e p r o vi n ci e Z ui d - H oll a n d i n d e g e m e e nt e M ol e n w a a r d. H et t r aj e ct l o o pt v a n af d e j a c ht h a v e n i n St r e ef k e r k t ot h et b u u rt s c h a p Sl ui s n a bij d e O u d e Z e d e ri k. H et b uit e n w at e r i s d e ri vi e r d e L e k. D el e n v a n h et t r aj e ct li g g e n di c ht bij d e b e b o u wi n g v a n St r e ef k e r k, G r o ot - A m m e r s, L a n g e r a k e n A m ei d e. A a n d e b uit e n zij d e v a n d e dij k li g g e n uit e r w a a r d e n e n b uit e n p ol d e r s. N a bij L a n g e r a k g r e n st d e dij k di r e ct a a n d e L e k. A a n d e bi n n e n zij d e li gt v e r s p r ei d o v e r h et g e h el e t r aj e ct b e b o u wi n g l a n g s d e dij k. H et a c ht e rl a n d b e st a at v o o r n a m elij k uit w eil a n d e n. I n h et h el e g e bi e d zij n i n d e af g el o p e n d e c e n ni a dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n uit g e v o e r d. H et o p ni e u w v e r st e r k e n v a n d e w at e r k e ri n g z al v r a g e n o p r o e p e n bij d e o m g e vi n g. Z o r g v ul di g h ei d e n e e n g o e d e c o m m u ni c ati e zij n d a a r o m b el a n g rij k. V E R K E N NI N G S F A S E

D e v o o r v e r k e n ni n g i s i n m ei 2 01 7 g e st a rt e n d u u rt r ui m e e n j a a r. D e pl a n uit w e r ki n g b e gi nt i n 2 01 9 e n d u u rt é é n j a a r. D e uit v o e ri n g v a n h et p r oj e ct st a at g e pl a n d i n 2 0 2 0 e n 2 0 21.

D ri e b e r g e n Rij s e n b u r g

O dij k

D o or n Werk h ove n L e ers u m A mer o n ge n C ot h e n

Le

k

C ul e m b o r g

Wij k bij D u u r st e d e P ri n s e s I r e n e sl ui z e n

B e u si c h e m

jn N e d e r ri

E c k e n Wi el M a u ri k

A m Rij s t e nk r d an a m a al -

B ure n

G el d e r m al s e n

H o o g h e e m r a a d s c h a p D e Sti c ht s e Rij nl a n d e n N o r mt r aj e ct: 4 4 -1 U r g e nti e: 3 2 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

64

3 d e c e m b e r 2 01 6

65

Ti el W a al

D e L e k dij k t u s s e n S c h o o n h o v e n e n A m e r o n g e n w o r dt d e k o m e n d e j a r e n v e r st e r k t, v e r d e el d i n z e v e n d e el p r oj e ct e n m et e e n t ot al e l e n gt e v a n ci r c a 5 5 kil o m et e r. H o o g h e e m r a a d s c h a p d e Sti c ht s e Rij nl a n d e n ( H D S R) v o e rt d e z e o p g a v e uit o n d e r d e p r oj e ct n a a m St e r k e L e k dij k. D e dij k v e r st e r ki n g Wij k bij D u u r st e d e – A m e r o n g e n i s h et e e r st e d e el p r oj e ct i n d e p r o g r a m m e ri n g. D e v eili g h ei d s o p g a v e s pit st zi c h m et n a m e t o e o p d e f a al m e c h a ni s m e n pi pi n g e n m a c r o st a bilit eit e n i n b e p e r k t e m at e h o o gt e e n k u n st w e r k e n. D e t ot al e l e n gt e v a n h et d e el p r oj e ct i s 1 0, 9 kil o m et e r. C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct li gt a a n d e n o o r d k a nt v a n d e N e d e r rij n e n l o o pt v a n af d e h o g e g r o n d bij A m e r o n g e n t ot a a n d e P ri n s e s I r e n e sl ui z e n bij Wij k bij D u u r st e d e. H et li gt i n zij n g e h e el i n d e p r o vi n ci e Ut r e c ht e n i n t w e e g em e e nt e n: Ut r e c ht s e H e u v el r u g e n Wij k bij D u u r st e d e. I n h et l a n d elij k g e bi e d v o r mt d e dij k d e g r e n s t u s s e n bi n n e n dij k s c ult u u r l a n d s c h a p e n b uit e n dij k s n at u u rl a n d s c h a p m et p r a c hti g e, g r ot e uit e r w a a r d e n, di e t ot N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d b e h o r e n. T u s s e n d e uit e r w a a r d e n v o r mt h et st u w c o m pl e x v a n A m e r o n g e n e e n m a r k a nt e o n d e r b r e ki n g. E r i s s p r a k e v a n é é n n a d r u k k elij k

V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 7 i s d e b e s c hi k ki n g v o o r v e r k e n ni n g a a n g e v r a a g d. D e z e v e r k e n ni n g l o o pt t ot a a n 2 0 2 0. H et h o o g h e e m r a a d s c h a p wil v o o r dit d e el p r oj e ct e x p e ri m e nt e r e n m et pl a n v o r mi n g v ol g e n s d e O m g e vi n g s w et.


5 d e c e m b e r 2 01 6 G e n e r a al Mi d d e n d o r p: kli m a at ­ v e r a n d e ri n g b e d r ei gt w e r el d v r e d e → 'I nt e r e s s a nt' g e s p r e k t u s s e n kli m a at ­ k e m p h a n e n T r u m p e n G o r e 34

6 d e c e m b e r 2 01 6 D o d e n d o o r n o o d w e e r T h ail a n d, o o k t o e ri st e n eil a n d e n g et r off e n

7 d e c e m b e r 2 01 6 Di git a al l e s p a k k et ‘ H o o g w at e r o p h et s c h o ol pl ei n’ m a a k t l e e rli n g e n w at e r b e w u st i n ei g e n o m g e vi n g

R A V E N S T EI N - LI T H l Waa

35 36 39

D r ut e n

Be ne de nLeeu wen

W a m el

8 d e c e m b e r 2 01 6

9 d e c e m b e r 2 01 6

Z UI D - B E V E L A N D W E S T, W E S T E R S C H E L D E S 2 H A N S W E E R T – B O R S S E L E Ve erse M e er

OP G AVE

W ol p h a a r t s dij k W e m el di n g e

G o es

Le we d or p H orss e n

Altf o r st

K a p ell e

Ber g hare n H ei n k e n s z a n d

Vli s si n g e n

A P P E LT E R N

Al p h e n

Oij e n

H a n s w e e rt Di e d e n De men

Mac hare n

Lit h

‘ s - G r a v e n p ol d e r

M a as

M a a s b o m m el

Hare n

T e eff el e n

B o r s s el e

D e urs e nDe n ne n b ur g

H o e d e k e ns k er k e

D ri e w e g e n

O u d el a n d e

B a a rl a n d

R a v e n st ei n

Ber g he m

t Wes

S c h aij k

ers

lde che

Oss

Kl o o st e r z a n d e

H e n g st dij k

Te r n e uz e n

W at e r s c h a p A a e n M a a s Dij k ri n g: 3 6 U r g e nti e: 3 4 D elt a p r o g r a m m a: M a a s

W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n Dij k ri n g: 3 0 U r g e nti e: 3 5, 3 6 e n 3 9

G e zi e n d e c o m pl e xit eit e n d e di v e r sit eit v a n d e p r o bl e m ati e k e n d e ni e u w e n o r m e ri n g i s h et o o r s p r o n k elij k p r oj e ct Z ui d - B e v el a n d W e st g e s plit st i n d ri e d el e n. D e d el e n li g g e n i n dij k ri n g 3 0 l a n g s d e W e st e r s c h el d e e n h e b b e n all e m a al e e n v e r s c hill e n d e v eili g h ei d s n o r m. N o r mt r aj e ct 3 0 - 2 bij H a n s w e e rt h e ef t e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1:1 0 0. 0 0 0, v o o r n o r mt r aj e ct 3 0 - 3 t u s s e n H a n s w e e rt e n B o r s s el e i s d at 1: 3. 0 0 0, e n v o o r n o r mt r aj e ct 3 0 - 4, d e a a n sl uiti n g o p d e k e r n c e nt r al e v a n B o r s s el e, g el dt e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1:1. 0 0 0. 0 0 0. Dit p r oj e ct o m v at h et n o r mt r aj e ct 3 0 - 3 d at li gt t u s s e n H a n s w e e rt e n d e k e r n c e n t r al e bij B o r s s el e, m et uit z o n d e ri n g v a n d e a a n sl uiti n g e n o p dij k t r aj e ct e n m et st r e n g e r e n o r m e n ( 3 0 - 2 e n 3 0 - 4). I n d e D e r d e T o et si n g i s d e w at e r k e ri n g o p dit dij k t r a j e ct o p vi e r k o rt e d e elt r aj e ct e n m et e e n t ot al e l e n gt e v a n 4 0 0 m et e r af g e k e u r d o p bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit. C O NTEXT

OP G AVE

I n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g sp r o g r a m m a i s v a n af 1 j a n u a ri 2 01 7 o v e r g e st a pt n a a r h et p ri o rit e r e n o p b a si s v a n d e af st a n d t ot d e ni e u w e n o r m. Bi n n e n h et p r oj e ct V eili g h ei d N e d e rl a n d i n K a a r t 2 ( V N K 2) i s g e a nti ci p e e r d o p d e ni e u w e n o r m e ri n g e n i s e r v a ri n g o p g e d a a n. V o o r h et n o r mt r aj e ct 3 6 - 3 R a v e n st ei n - Lit h i s bij e n k el e dij k v a k k e n e e n h o g e f a al k a n s b e r e k e n d v o o r d e f a al m e c h a ni s m e n o p b a r st e n e n pi pi n g. D a a r n a a st l at e n d e V N K - 2 r e s ult at e n zi e n d at m e e r d e r e dij k v a k k e n o o k v o o r h o o gt e e e n si g ni i c a nt e af st a n d t ot d e n o r m h e b b e n. H et g a at o m e e n l e n gt e v a n ci r c a 2 5 kil o m et e r m et e e n dij k v e r st e r ki n g s - e n e e n dij k v e r h o gi n g s o p g a v e a a n B r a b a nt s e zij d e. D e i n s c h atti n g i s d at z e k e r e e n v e r h o gi n g v a n t u s s e n d e ci r c a 7 0 c m ( af v o e r 4 6 0 0 m 3/ s) t ot 1 2 0 c m ( 5 2 0 0 m 3/ s) n o di g z al zij n. Ri vi e r v e r r ui mi n g k a n d e i n g r e e p v a n d e dij k v e r b et e ri n g v e r mi n d e r e n e n r ui mt elij k e k w alit eit t o e v o e g e n a a n h et g e bi e d. D e u r g e nti e v o o r dij k v e r b et e ri n g i s i n B r a b a nt h o g e r d a n i n G el d e rl a n d, a a n g e zi e n d e g e v ol g e n bij e e n e v e nt u el e o v e r st r o mi n g d a a r g r ot e r zij n d o o r d e e c o n o mi s c h e w a a r d e n e n a a nt all e n b e w o n e r s. Bij dij k v e r st e r ki n g i s e r a a n d a c ht v o o r d e r ui mt elij k e k w alit eit v a n d e dij k e n e n h o u dt h et w at e r s c h a p r e k e ni n g m et k w et s b a r e dij k t r aj e ct e n. D e m a at r e g el e n m o et e n bij d r a g e n a a n h et v e r st e r k e n v a n e e n h ei d bi n n e n d e

66

h ui di g e v e r s c h ei d e n h ei d v a n d e dij k e n. D e f u n cti e al s a a nt r e k k elij k e r e c r e ati e v e r o ut e i s e e n b el a n g rij k a a n d a c ht s p u nt. D e dij k e n f u n g e r e n i n dit g e bi e d al s r e c r e a ti e v e s c h a k el t u s s e n h et c ult u u r hi st o ri s c h e rf g o e d ( r e e k s v a n v e sti n g st a dj e s e n k a st el e n), e n r eli gi e u s e rf g o e d ( kl o o st e r s e n k e r k e n). C O NTEXT

O m d e w at e r v eili g h ei d t e b o r g e n, h e b b e n Rij k e n r e gi o i n h et D elt a p r o g r a m m a g e k o z e n v o o r e e n k r a c hti g s a m e n s p el t u s s e n dij k v e r st e r ki n g e n ri vi e r v e r r ui mi n g. Bi n n e n d e z e st r at e gi e zij n v o o r d e M a a s z e s z o g e h et e n k o pl o p e r p r oj e ct e n o p g e n o m e n. R a v e n st ei n - Lit h i s é é n v a n di e k o pl o p e r p r oj e ct e n w a a r r e ali s ati e v a n ri vi e r v e r r ui mi n g e n dij k v e r b et e ri n g o p k o r t e t e r mij n k a n s rij k w o r dt g e a c ht. H et g e bi e d k e nt e e n k r a c hti g e e n u ni e k e wi s s el w e r ki n g t u s s e n d e h e r k e n b a r e n at u u rlij k e o u d e m e a n d e r s e n d e c ult u u r t e c h ni s c h e i n g r e p e n v a n d e k a n ali s e ri n g. H et f eit d at dit g e bi e d altij d w at i n d e l u w t e h e ef t g el e g e n v a n v e r st e d elij ki n g e n i nf r a st r u ct u u r m a a k t h et t ot e e n o nts p a n n e n e n r el ati ef o n o nt d e k t g e bi e d: d e M e a n d e r e n d e M a a s. D e c o m bi n ati e m et d e rij k e, v e el al n o g zi c ht b a r e hi st o ri e g e ef t dit g e bi e d d e p ot e nti e o m uit t e g r o ei e n t ot e e n ‘ ni e u w’ l a n d s c h a p m et e e n b o v e n r e gi o n al e a a nt r e k ki n g s k r a c ht.

1 0 d e c e m b e r 2 01 6 J a ál s... m a a r k u n n e n d e dij k e n o o k é c ht b r e k e n ?

I n 1 9 5 3 i s sl e c ht s é é n dij k d o o r b r a a k o nt st a a n, di r e ct g r e n z e n d a a n é é n d e el t r aj e ct ( bij d e h o e k v a n B a a rl a n d). I n d e p e ri o d e 2 011 - 2 01 2 i s o p h et b et r eff e n d e d e elt r aj e ct b e st o rti n g a a n g e b r a c ht e n n u r e st e e rt all e e n n o g d e af k e u ri n g o p bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit. V o o r d e m e e st e d e elt r aj e ct e n b et r ef t h et a c h t e rl a n d e e n a g r a ri s c h g e bi e d. Bij e e n

V E R K E N NI N G S F A S E

I n d e l o o p v a n 2 01 7 i s d e MI R T - v e r k e n ni n g v o o r d e dij k v e r st e r ki n g, d e ri vi e r v e r r ui mi n g e n d e g e bi e d s g e ri c ht e m a at r e g el e n v o o r dit p r oj e ct g e st a rt. N a d at o p 2 7 j a n u a ri 2 01 5 d e mi ni st e r v a n I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u a a n d e St u u r g r o e p D elt a M a a s h a d g e v r a a g d o m v o o r d e M a a s t ot e e n v o o r st el t e k o m e n v a n k a n s rij k e ri vi e r v e r r ui m e n d e m a at r e g el e n i n s a m e n h a n g m et dij k v e r st e r ki n g e n, i s uit h et MI R T O n d e r z o e k R a v e n st ei n – Lit h g e bl e k e n d at e e n c o m bi n ati e v a n dij k v e r st e r ki n g, ri vi e r v e r r ui mi n g e n g e bi e d s g e ri c ht e m a at r e g el e n bij d r a a gt a a n w at e r v ei li g h ei d. O p b a si s hi e r v a n h e ef t h et b est u u rlij k o v e rl e g M e e rj a r e n p r o g r a m m a I nf r a st r u ct u u r, R ui mt e e n T r a n s p o rt ( B O MI R T) v a n 1 2 o k t o b e r 2 01 6 b e sl ot e n t ot e e n bij d r a g e v o o r ri vi e r v e r r ui mi n g s m a at r e g el e n. B o v e n di e n d r a a gt h et p r oj e ct bij a a n a m biti e s e n o p g a v e n v a n p a rt n e r s o p h et g e bi e d v a n e c o n o mi e, r e c r e ati e e n e c ol o gi e. D e b et r o k k e n p a rt n e r s zi e n c o n c r et e m o g elij k h e d e n o m h u n ei g e n l a n g e e n k o rt e t e r mij n a m biti e s v o o r dit g e bi e d hi e r a a n t e v e r bi n d e n .

67

e n k el d e elt r aj e ct li gt e r e e n c a m pi n g di r e ct a c ht e r d e dij k. Bij é é n d e elt r aj e ct li gt e r e e n i nl a a g a c ht e r d e dij k. D e v o o r b e r ei di n g e n d e r e ali s ati e w o r d e n uit g e v o e r d d o o r d e P r oj e ct o r g a ni s ati e W at e r v eili g h ei d, e e n s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d t u s s e n Rij k s w at e r st a at e n w at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n. V e r d e r w o r d e n g e m e e nt e n e n d e di r e ct b el a n g h e b b e n d e n b et r o k k e n bij d e pl a n uit w e r ki n g. V E R K E N NI N G S F A S E

D e v eili g h ei d s a n al y s e i s i n 2 01 7 uit g e v o e r d o m d e o m v a n g v a n h et v eili g h ei d s p r o bl e e m i n b e el d t e b r e n g e n. D e a n al y s e w a s v oll e di g g e b a s e e r d o p d e ni e u w e n o r m e ri n g e n o m v at h et t ot al e n o r mt r aj e ct 3 0 - 3 ( z o n d e r d e a a n sl uiti n g e n 3 0 - 2 e n 3 0 - 4). Hi e r v o o r i s i n 2 01 5 2 01 6 o n d e r z o e k uit g e v o e r d e n zij n e r st a bilit eit s b e r e k e ni n g e n g e m a a k t. O o k zij n di v e r s e p eil b ui s m eti n g e n g e d a a n o m mi n d e r c o n s e r v ati e v e a a n n a m e s bij pi pi n g - e n st a bilit eit s b e s c h o u wi n g e n m o g elij k t e m a k e n. M o g elij k i s uit b r ei di n g v a n o n d e r z o e k n o di g o m e e n g e d et aill e e r d e r b e el d v a n d e g r o n d o p b o u w t e k u n n e n k rij g e n. Z o n d e r d e a a n sl uiti n g e n o m v at h et p r oj e ct e e n l e n gt e v a n 2 6 kil o m et e r. N a a r v e r w a c h ti n g zij n sl e c ht s v o o r e e n d e el v a n h et t r a c é m a at r e g el e n n o di g o m a a n d e ni e u w e n o r m e ri n g t e v ol d o e n.


11 d e c e m b e r 2 01 6

40

1 2 d e c e m b e r 2 01 6

1 3 d e c e m b e r 2 01 6 G r o ni n g s e a a r d b e vi n g s b e st e n di g e z e e dij k w o r dt ' h e el hi p'

Z UI D - B E V E L A N D W E S T, W E S T E R S C H E L D E S 3 – B O R S S E L E Mi d d el b u r g

‘s- H e er Ar e n ds k er k e

Ni e u w d o r p

Ritt h e m

ha

e Vli s si n g e n - O o st

Sl o

H ei n k e n s z a n d

n ve

‘s- H e er e n h o e k

B o r s s el e

O v ez a n d e D ri e w e g e n

W e st e

rsc h

el d e

H o of d pl a at

W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n Dij k ri n g: 3 0 U r g e nti e: 4 0

Ell e w o ut s dij k

OP G AVE

G e zi e n d e c o m pl e xit eit e n d e di v e r sit eit v a n d e p r o bl e m ati e k e n d e ni e u w e n o r m e ri n g i s h et o o r s p r o n k elij k p r oj e ct Z ui d - B e v el a n d W e st g e s plit st i n d ri e d el e n. D e d el e n li g g e n i n dij k ri n g 3 0 l a n g s d e W e st e r s c h el d e e n h e b b e n all e m a al e e n v e r s c hill e n d e v eili g h ei d s n o r m. N o r mt r aj e ct 3 0 - 2 bij H a n s w e e r t h e ef t e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1:1 0 0. 0 0 0, v o o r n o r mt r aj e ct 3 0 - 3 t u s s e n H a n s w e e rt e n B o r s s el e i s d at 1: 3. 0 0 0, e n v o o r n o r mt r aj e ct 3 0 - 4, d e a a n sl uiti n g o p d e k e r n c e nt r al e v a n B o r s s el e, g el dt e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1:1. 0 0 0. 0 0 0. Dit p r oj e ct o m v at d e a a n sl uiti n g v a n dij k t r aj e ct 3 0 - 3 o p dij k t r aj e ct 3 0 - 4 bij d e k e r n c e nt r al e. Dij k t r aj e ct 3 0 - 3 i s e e n v a n d e v e e r ti e n dij k t r aj e ct e n di e h et h o o g st st a a n i n d e l a n d elij k e p ri o rit e ri n g slij st ( n r. 11) e n i s d a a r o m ni e u w a a n h et p r o g r a m m a t o e g e v o e g d. D at b et e k e nt d at al s h et i n d e ni e u w e b e o o r d eli n g s r o n d e w o r dt af g e k e u r d, h et st u k di r e ct k a n w o r d e n a a n g e p a k t. I n d e D e r d e T o et si n g i s d e w at e r k e ri n g ni et af g e k e u r d. C O NTEXT

I n 1 9 5 3 i s hi e r g e e n dij k d o o r b r a a k o nt st a a n. A c ht e r d e dij k li gt e e n n at u u r g e bi e d e n a a n d e b uit e n zij d e e e n sli k. D e v o o r b e r ei di n g e n d e r e ali s ati e zij n i n h a n d e n v a n d e P r oj e ct o r g a ni s ati e W at e r v eili g h ei d, e e n s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d t u s s e n Rij k s w at e r st a at e n w at e r s c h a p

1 4 d e c e m b e r 2 01 6 Ti e nt all e n j a r e n t e v e el C 8 i n ri vi e r e n bij D o r d r e c ht Mi ni st e r l e v e rt R ui mt e v o o r d e Ri vi e r Z w oll e o p 41

1 5 d e c e m b e r 2 01 6

1 6 d e c e m b e r 2 01 6

S T O R M V L O E D K E RI N G H O L L A N D S E I J S S E L

S c h el d e st r o m e n. V e r d e r w o r d e n g e m e e n t e n e n d e di r e ct b el a n g h e b b e n d e n b et r o kk e n bij d e pl a n uit w e r ki n g. V E R K E N NI N G S F A S E

Z o d r a d e b e o o r d eli n g v ol g e n s d e ni e u w e n o r m e n v a n e e n Rij k s o o r d e el i s v o o r zi e n, k a n i n 2 01 8 d e v e r k e n ni n g w o r d e n af g e r o n d e n d e pl a n uit w e r ki n g st a rt e n. I n h et vi e r d e k w a rt a al v a n 2 01 6 i s e e n g e d et aill e e r d e v eili g h ei d s a n al y s e uit g e v o e r d, g e b a s e e r d o p d e ni e u w e n o r m e ri n g. Hi e r v o o r zij n i n 2 01 5 - 2 01 6 st a bilit eit s b e r e k e ni n g e n g e m a a k t. O o k zij n di v e r s e p eil b ui s m eti n g e n g e d a a n o m mi n d e r c o n s e r v ati e v e a a n n a m e s bij pi pi n g - e n st a bili t eit s b e s c h o u wi n g e n m o g elij k t e m a k e n. D e m a at r e g el w o r dt d e el s m e e g e n o m e n i n e e n p r oj e ct v a n T e n n et v o o r d e a a nl a ndi n g v a n d e e n e r gi e k a b el v a n h et b e o o g d e off s h o r e wi n d m ol e n p a r k ( 2 01 8 e n 2 01 9). V o o r dit d e el m et e e n l e n gt e v a n 1 5 0 m et e r w o r dt d e w at e r k e ri n g o p i d e nti e k e wij z e v e r st e r k t al s d e dij k v o o r d e k e r n c e nt r al e. Uit p r a k ti s c h e o v e r w e gi n g e n i s g e k o z e n o m e e n l e n gt e v a n 8 0 0 m et e r t e b e s c h o u w e n al s p r oj e ct g e bi e d. Hi e r bij i s i n b e s c h o u wi n g g e n o m e n d at h et K e n ni s pl atf o r m Ri si c o b e n a d e ri n g e e n af st a n d v a n 3 0 0 m et e r a d vi s e e rt (j u ni 2 01 6) al s m a at v o o r d e b e n o di g d e l e n gt e v a n d e a a n sl uiti n g

OP G AVE

C a p ell e a/ d I J s s el

la H ol

n

c ds

he

IJ

ss

el

’ s - G r a v e nl a n d - O o st K o r tl a n d

K ri m p e n a/ d I J s s el

k Sli o sl ot

K R A LI N G S E V E E R

ha ve n

ST O R M P OL DE R

Sli k

Ni e u w e M a as

sl o

ot

Rij k s w at e r st a at W e st N e d e rl a n d Z ui d Dij k ri n g: 1 4 e n 1 5 U r g e nti e: 41 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

D e St o r m vl o e d k e ri n g H oll a n d s c h e I J s s el v ol d o et ni et a a n d e v eili g h ei d s ei s e n. D e o p g a v e b e st a at uit t w e e d el e n. H et e e r st e d e el b et r ef t d e st a bilit eit v a n h et dij k li c h a a m, d e w e r k z a a m h e d e n hi e r v o o r zij n i n 2 01 6 uit g e v o e r d. H et t w e e d e d e el b et r ef t d e b et r o u w b a a r h ei d v a n d e sl uiti n g v a n d e k e ri n g. D e f a al k a n s v a n d e k e ri n g w o r dt v e r b et e r d v a n 1:1 0 0 n a a r 1: 2 0 0.

C O NTEXT

D e St o r m vl o e d k e ri n g H oll a n d s c h e I J s s el v e r bi n dt d e dij k ri n g e n 1 4 ( Z ui d - H oll a n d) e n dij k ri n g 1 5 ( L o pi k e r - e n K ri m p e n e r w a a r d), m et a a n d e e n e k a nt C a p ell e a a n d e n I J s s el e n a a n d e a n d e r e k a nt K ri m p e n a a n d e n I J s s el. D e k e ri n g d at e e r t uit 1 9 5 8 e n i s d a a r m e e h et e e r st e D elt a w e r k e n d e e e r st e st o r m vl o e d k e ri n g i n N e d e rl a n d. D e k e ri n g d r a a gt bij a a n d e v eili g h ei d v a n h et a c ht e r g el e g e n g e bi e d ( Z ui d - H oll a n d e n Ut r e c ht) e n d e a c ht e r g el e g e n w at e r k e ri n g e n l a n g s d e H oll a n d s c h e I J s s el. D e k e ri n g sl uit e n k el e k e r e n p e r j a a r. Bi n n e n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a w o r dt d e f a al k a n s v e r b et e r d, m a a r d e k e ri n g v ol d e e d o o k ni et a a n d e h ui di g e n o r m v a n 1:1 0 0. D a a r v o o r zij n bi n n e n h et b e h e er- e n o n d er h o u ds pr o gr a m m a v a n Rij k s w at e r st a at d e e e r st e v e r b et e r m a at r e g el e n g et r off e n. R E A LI S A TI E F A S E

I n 2 01 7 i s d e pl a n uit w e r ki n g sf a s e af g e r o n d e n d e a a n b e st e di n g v o o r d e r e ali s ati e g e d a a n. D e r e ali s ati e st a r t i n 2 01 8 e n d e v e r w a c hti n g i s d at d e k e ri n g i n 2 0 2 0 a a n d e ni e u w e n o r m v a n 1: 2 0 0 v ol d o et.

68

69


1 7 d e c e m b e r 2 01 6

1 8 d e c e m b e r 2 01 6

D e dij k —

1 9 d e c e m b e r 2 01 6 R e g e n, st o r m of s n e e u w: st r a n d p a vilj o e n blijf t o p e n

2 0 d e c e m b e r 2 01 6

3 v e r b e el d e r s

V a n dij k p o r t r ett e n t ot # dij ki e

V ol g e n s s o m mi g e d e s k u n di g e n li gt d e b a si s v a n d e f ot o g r a i e bij d e F r a n s e s c hil d e r Cl a u d e L o r r ai n. Hij wi st i n d e z e v e nti e n d e e e u w m et e e n b oll e z a k s pi e g el h et l a n d s c h a p o p e e n ni e u w e m a ni e r v a st t e l e g g e n. Wi e i n d e s pi e g el k e e k, z a g zi c h z elf st a a n i n h et l a n d s c h a p, w eli s w a a r g e r e d u c e e r d e n v e r si m p el d d o o r d e w e r ki n g v a n d e s pi e g el. D e z e m a ni e r v a n kij k e n b o o d e e n h e el ni e u w p e r s p e cti ef bi n n e n h et k a d e r v a n d e s pi e g el. D e w e r k e lij k h ei d w e r d o mlij st e n o p e e n b e p a al d e m a ni e r tij d elij k v a st g el e g d, al s e e n f ot o. D e Cl a u d e s pi e g el w a s e e n tij dl a n g b uit e n g e w o o n p o p ul ai r e n w e r d m et n a m e g e b r ui k t d o o r l a n d s c h a p s s c hil d e r s al s L o r r ai n z elf, m a a r w a s o o k p o p ul ai r o n d e r a rti e st e n, r ei zi g e r s e n k e n n e r s v a n l a n d s c h a p. Of e r o oit i e m a n d n a a r zi c h z elf e n e e n dij k h e ef t g e k e k e n m et d e z e s pi e g el i s ni et b e k e n d, m a a r i s z e k e r o o k ni et uit g e sl ot e n. H E T G E S C HI L D E R D E DI J K P O R T R E T D e p o rt r ett e ri n g v a n dij k e n g a at t e r u g t ot d e z o g e n a a m d e ‘ vl u g s c h rif t e n’, e e n s o o rt p a m l ett e n uit d e L at e Mi d d el e e u w e n w a a ri n e e n b e p a al d o n h eil s b e el d w e r d g e s c h et st o m g el d i n t e z a m el e n v o o r d e o v e rl e v e n d e n. D e dij k w a s hi e ri n v e r b o n d e n m et r a m p s p o e d, o v e r st r o mi n g e n z o n d vl o e d – ni et z el d e n m et e e n Bij b el s e b o o d s c h a p o m g e v e n. I n d e b e r o e m d e l a n d s c h a p s c hil d e rij e n uit d e G o u d e n E e u w zij n h e el s p o r a di s c h dij k e n t e o nt d e k k e n. D e dij k i s m e e st al ni et h et o n d e r w e r p v a n h et s c hil d e rij, v e el v a k e r g a at h et j ui st o m d e m ol e n s o p d e dij k, d e k o ei e n i n h et w eil a n d, d e a m b a c ht e n of s c h e p e n o p d e v o o r g r o n d. S c hil d e r s li et e n zi c h li e v e r b eï n vl o e d e n d o o r bij v o o r b e el d It ali a a n s e l a n d s c h a p p e n d a n d o o r d e all e d a a g s e p ol d e rl a n d s c h a p p e n v a n N e d e rl a n d. D e H oll a n d s e dij k w a s v o o r d e s c hil d e r s n o g w at o n zi c ht b a a r. E n al s z e d a n o p d e v o o r g r o n d g e s c hil d e r d w e r d e n d o o r bij v o o r b e el d H o b b e m a of V a n R u y s d a el, d a n w a s h et b e el d v a n d e dij k h e el a n d e r s d a n d at w e n u k e n n e n: m o d d e ri g e, sl e c ht o n d e r h o u d e n dij k e n m et di e p e k a r r e s p o r e n i n d e d r e k e r b o v e n o p.

70

‘ Zi c ht o p D e v e nt e r v a n uit h et n o o r d w e st e n’, S al o m o n v a n R u y s d a el 1 6 5 7 C oll e c ti e N ati o n al G all e r y t e L o n d e n

D e dij k k r e e g e e n p r o mi n e nt e r e r ol i n d e s c hil d e rij e n uit d e a c htti e n d e e n n e g e nti e n d e e e u w. S c hil d e r s v a n d e H a a g s e S c h o ol z o al s P a ul G a b ri ël (1 8 2 8 -1 9 0 3) st r e ef d e n e e n r e ali sti s c h e p o rt r ett e ri n g v a n h et l a n d s c h a p n a, b eï n vl o e d d o o r d e m o d e r n e F r a n s e l a n d s c h a p s s c hil d e r k u n st. Z e s c hil d e r d e n m o d e r n e t af e r el e n al s e e n p ol d e r, wi n d m ol e n s e n dij k e n, m et d a a r b o v e n d e k a r a k t e ri sti e k e N e d e rl a n d s e w ol k e nl u c ht e n. Hi e r s p r e e k t e e n w a a r d e ri n g uit v o o r h et g e w o n e, m a a r o o k v o o r d e m a a k b a a r h ei d v a n h et l a n d. D e s c hil d e r s v a n d e H a a g s e S c h o ol b o d e n hi e r m e e e e n ni e u w p e r s p e cti ef e n l e g d e n e e n f u n d a m e nt v o o r h et h ui di g e cli c h é b e el d v a n h et N e d e rl a n d s e l a n d s c h a p, z o al s d at bij v o o r b e el d i n h et b uit e nl a n d b e k e n d h ei d k r e e g

' W e g o p e e n dij k', M ei n d e r t H o b b e m a 1 6 6 3

‘ Bij d e dij k e n m et d e m e e st e f ot o’ s, i s o o k h et m e e st e e n g a g e m e nt v a n b e w o n e r s e n dij kli ef h e b b e r s t e v e r w a c ht e n’

71

21 d e c e m b e r 2 01 6 B o s k ali s e n V a n O o r d k rij g e n o p d r a c ht v o o r v e r st e r ki n g H o ut ri b dij k

2 2 d e c e m b e r 2 01 6


2 3 d e c e m b e r 2 01 6 2 2. 0 0 0 h ui z e n a a r d b e vi n g s g e bi e d G r o ni n g e n v e r s n el d g eï n s p e ct e e r d

2 4 d e c e m b e r 2 01 6

D E M E E S T F O T O G E NI E K E DI J K E N Si n d s h et o nt st a a n v a n d e f ot o g r a i e i s h et ei n d e v a n d e s c hil d e r k u n st m e e r m a al s a a n g e k o n di g d D e s al ni ett e mi n w o r d e n dij k e n m e e r v e r b e el d d a n o oit. H et st e e d s v e r a n d e r e n d e b e el d v a n e e n l a n d s c h a p d o o r li c hti n v al e n w e e r s o m st a n di g h e d e n m a a k t d at dij kl a n d s c h a p p e n e e n o n uit p utt elij k e b r o n v a n i n s pi r ati e zij n. D e m e e st e N e d e rl a n d e r s h e b b e n altij d e e n k w alit eit s c a m e r a o p z a k i n d e v o r m v a n h u n s m a rt p h o n e. E e n p o rt r et of l a n d s c h a p sf ot o i s d a a r m e e z o g e m a a k t e n vi a s o ci al e m e di a di r e ct g e d e el d m et a n d e r e n.

‘ G eli ef d e f ot o s p ot s zij n d e ( o u d e) H o n d s b o s s c h e Z e e w e ri n g, d e Z e e dij k v a n Vli el a n d, Ki n d e r dij k, d e W a al dij k bij L o e n e n e n d e W a al dij k bij Nij m e g e n - L e nt bij v o o r b e el d’ H et m a k e n v a n s el i e s o p dij k e n h e ef t i n mi d d el s e e n ei g e n h a s ht a g v e r di e n d: # dij ki e, e e n sli m m e z et o m m e e r a a n d a c ht t e v r a g e n v o o r dij k e n e n d e Dij k w e r k e r s c o m m u nit y. T r ot s zij n o p dij k e n e n h et b o u w e n a a n dij k e n st a at c e nt r a al. I e d e r e e n k a n l at e n zi e n w at e e n p r a c hti g e dij k hij of zij h e ef t g e s p ot. E r zij n # dij ki e s bij d e dij k v e r b et e ri n g i n D elf zijl, bij h et ni e u w e g e m a al i n S c h a r d a m e n bij d e dij k v e r st e r ki n g i n I J m ui d e n. Ni et all e e n Dij k w e r k e r s m a k e n f ot o’ s v a n dij k e n. M et d e g e g e v e n s v a n d e o nli n e f ot o g r a i e d at a b a s e s i s h et m o g elij k o m o p k a a rt w e e r t e g e v e n w a a r m e n s e n f ot o’ s v a n dij k e n e n d a m m e n m a k e n, g e b a s e e r d o p d e g e ot a g s , d e e x a ct e c o ö r di n at e n v a n d e f ot o. D e k a a rt i s g e m a a k t o p b a si s v a n r ui m 4. 5 0 0 f ot o’ s m et d e t a g ‘ dij k’ of ‘ d a m’. V e r v ol g e n s zij n d a a r n o g e e n s 2. 5 0 0 f ot o’ s a a n t o e g e v o e g d m et v e rt ali n g e n al s ‘ d y k’, ‘l e v e e’, ‘ di k e’, ‘ d y k e’, ‘ d ei c h’, ‘ di g u e’ e n ‘ di q u e’ o m o o k d e bij d r a g e v a n b uit e nl a n d s e dij k g e ni et e r s m e e t e n e m e n. H et r e s ul t a at: e e n p at r o o n v a n sti pj e s o v e r bij n a h e el N e d e rl a n d. W a a r d e v oll e sti pj e s, o m d at z e l at e n zi e n w el k e dij k e n h et m e e st g ef ot o g r af e e r d zij n, of w el: w a a r i n N e d e rl a n d d e m e e st g e w a a r d e e r d e dij k e n li g g e n. V e r r a s s e n d i s all e r e e r st d at d e c o nt o u r e n v a n N e d e rl a n d i n d e s p r ei di n g v a n d e f ot o’ s h e el h el d e r t e zi e n i s: d e ri vi e r e n, d e k u st, z elf s all e st o r m vl o e d k e ri n g e n k o m e n al s rij e n v a n p u nt e n n a a r v o r e n. D e W a d d e n eil a n d e n, d e k u st v a n F ri e sl a n d e n G r o ni n g e n, h et ri vi e r e n g e bi e d e n d e I J s s el, e n k el e pl e k k e n i n Z e el a n d e n i n h et bij z o n d e r G o e r e e - O v e r l a k k e e zij n p o p ul ai r e f ot o g e bi e d e n v o o r dij k e n e n d a m m e n. L a n g s d e Li m b u r g s e M a a s zij n mi n d e r f ot o’ s g e m a a k t: d e dij k e n zij n d a a r k o rt e r e n r el ati ef j o n g. H et b e st b e w a a r d e g e h ei m v o o r e e n m o oi e # dij ki e ?

72

2 5 d e c e m b e r 2 01 6 O r k a a n v e r p e st v r e di g e E e r st e K e r st d a g o p Fili pij n e n

E n k el e pl e k k e n o p dij k e n s p ri n g e n e r uit al s g eli ef d e f ot o s p ot s: d e ( o u d e) H o n d s b o s s c h e Z e e w e ri n g, d e Z e e dij k v a n Vli el a n d, Ki n d e r dij k, d e W a al dij k bij L o e n e n e n d e W a al dij k bij Nij m e g e n - L e nt bij v o o r b e el d. O o k l a n g e r e dij k e n e n d a m m e n al s d e Af sl uit dij k, H o ut ri b dij k, B r o u w e r s d a m e n d e O o st e r s c h el d e k e ri n g zij n a a nt r e k k elij k o m t e f ot o g r af e r e n. O p b a si s v a n d e z e k a a rt i s h et d ui d elij k d at d e H o ut ri b dij k v o o r f ot o g r af e n p o p ul ai r d e r i s d a n d e Af sl uit dij k. E e n a a nt al v e el g ef ot o g r af e e r d e dij k e n d at mi n d e r v o o r d e h a n d li gt: d e dij k e n l a n g s h et R eit di e p bij d e st a d G r o ni n g e n, d e O o st v a a r d e r dij k bij B at a vi a st a d i n L el y st a d, d e dij k e n v a n d e E e m s bij D elf zijl. D e f ot o’ s l at e n zi e n w el k e dij k e n h et m e e st p o p ul ai r zij n, m a a r l at e n o o k h et k a r a k t e r v a n d e f ot o’ s zi e n. H et i s o p v all e n d d at d e dij k o p d e f ot o’ s v a a k n et b uit e n d e f o c u s li gt: c e nt r a al el e m e nt i s r e g el m ati g e e n g e m a al, dij k h ui s, e e n k e r k t o r e n, e e n ri vi e r, uit e r w a a r d, of e e n g r o e p k o ei e n. D e dij k lij k t e e n b r ui k b a a r el e m e nt t e zij n v o o r f ot o’ s, m a a r h o ef t ni et z o n o di g o p d e v o o r g r o n d t e t r e d e n. Li e v e r g e b r ui k t e n w e h et dij kl a n d s c h a p al s d e c o r v o o r h et m a k e n v a n e e n # dij ki e, al s e e n h e d e n d a a g s e L o r r ai n, m et o n s z elf i n h et mi d d el p u nt. N a a st i n zi c ht i n d e p o p ul a rit eit v a n dij k e n e n d e m a ni e r v a n f ot o g r af e r e n, i s h et m o g elij k o p b a si s v a n d e z e g e g e v e n s o o k v o o r s p elli n g e n t e d o e n o v e r b et r o k k e n h ei d bij dij k v e r st e r ki n g e n. Bij d e dij k e n m et d e m e e st e f ot o’ s, i s o o k h et m e e st e e n g a g e m e nt v a n b e w o n e r s e n dij kli ef h e b b e r s t e v e r w a c ht e n. D at zij n d e pl e k k e n w a a r d e sti p p e n v a n d e f ot o’ s e n d e p r oj e ct e n di c ht bij el k a a r li g g e n: bij v o o r b e el d d e dij k e n o p M a r k e n e n d e Uit d a m m e r dij k. O o k d e dij k e n i n h et ri vi e r e n g e bi e d, w a a r v e el dij k v e r st e r ki n g e n o p st a p el st a a n, w o r d e n v e el v ul di g g ef ot o g r af e e r d. D at zij n d e p r oj e ct e n w a a r h et g o e d i s d at i n h et p r o c e s v a n d e dij k v e r st e r ki n g v e el a a n d a c ht uit g a at n a a r d e o m g e vi n g. W a nt h et i s t e v e r w a c ht e n d at m e n s e n hi e r bij z o n d e r e w a a r d e h e c ht e n a a n h et i n st a n d h o u d e n v a n d e dij k z o al s d e dij k i s, d o o r h e n m et d e t el ef o o n g e p o rt r ett e e r d al s m o d e r n e L o r r ai n s.

2 6 d e c e m b e r 2 01 6 Wi n d st ot e n e n h o o g w at e r o p o n st ui mi g e T w e e d e K e r st a v o n d → W at e r v all e n o p Ul u r u d o o r n o o d w e e r A u st r ali ë, p a r k g e sl ot e n → O r k a a n Ni n a v e r o o r z a a k t v e el o v e rl a st o p Fili pij n e n

2 7 d e c e m b e r 2 01 6

2 8 d e c e m b e r 2 01 6

73

Dij kl a n d s c h a p b e k e k e n m et d e Cl a u d e s pi e g el F ot o L O L A l a n d s c a p e a r c hit e c t s


1 97 8

2 011

P o r t r ett e ri n g v a n dij k e n d o o r d e j a r e n h e e n

74

1 8 61

1 j a n u a ri 2 01 7

75

2 j a n u a ri 2 01 7

1 87 8

C oll e c ti e B oij m a n s

Zi c ht o p D e v e nt e r v a n uit h et n o o r d w e st e n, S al o m o n v a n R u y s d a el

Vi s af sl a g S c h e v e ni n g e n, J a n v a n G o y e n

149 0

' L a n d s c h a p bij O v e r s c hi e', P a ul J o s e p h C o n st a nti n G a b ri ël 1 8 9 8

D e W at e r s n o o d v a n 1 8 5 5, ( é é n v a n d e 2 5 p a n el e n), J o h a n V elt e n s

W e g o p e e n dij k, M ei n d e r t H o b b e m a

31 d e c e m b e r 2 01 6

V a ri k s e Uit e r w a a r d e n, Will e m d e n O u d e n

1898 S c h a p e n o p e e n dij k, A nt o n M a u v e

1 87 0

Fl o o d C o nt r ol L e v e e M a a s vl a k t e II, E d w a r d B u rt y n s k y

1935

3 0 d e c e m b e r 2 01 6 S c hi p p e r a a n g e h o u d e n v a n bi n n e n v a a rt s c hi p d at d o o r st u w v o e r → ' E e u wi g e' b e v r o r e n g r o n d o p S pit s b e r g e n b e gi nt t e o nt d o oi e n → D ui z e n d e n l a m pi o n n e n v e rli c ht e n Af sl uit dij k

O m sl a g ki n d e r b o e k ` Dij kl e g e r´, J. W. O o m s

1856

Vl u g s c h rif t dij k d o o r b r a a k B o m m el e r w a a r d, a n o ni e m

1663

D e vijf m ol e n s, J a c o b M a ri s

1 657

M e e st e r v a n d e H eili g e Eli s a b et h - P a n el e n 1 4 21, a n o ni e m

1646

D e sl e c ht e t o e st a n d v a n d e Z e e dij k v a n af Di e m e n, J a a p H a n nes

2 9 d e c e m b e r 2 01 6 Ti e nt all e n d o d e n d o o r w at e r s n o o d i n C o n g o → S c hi p r a mt st u w bij G r a v e; w at e r p eil M a a s o p di e pt e p u nt 3 j a n u a ri 2 01 7 ' L a a g w at e r p eil i n d e M a a s k a n g e v a a rlij k zij n v o o r d e dij k e n' → M a a s - W a al k a n a al ei n d v a n d e w e e k b e v a a r b a a r → D e el s c h a d e st u w bij G r a v e o n h e r st el b a a r

17 05


4 j a n u a ri 2 01 7 Dij k d o o r g a n g e n bij D elf zijl w e e r o p e n n a o n st ui mi g e n a c ht

5 j a n u a ri 2 01 7 ' H et b e v a a r b a a r m a k e n v a n d e M a a s d u u rt v e el t e l a n g' → G a s wi n ni n g w o r dt n u ni et v e r d e r v e r mi n d e r d → Ti e n d ui z e n d e n v e r r a s si n g s ei e r e n a a n g e s p o el d o p D uit s w a d d e n eil a n d Rij k s w at e r st a at h o u dt g el d o v e r bij R ui mt e v o o r d e Ri vi e r Fi n a n ci e el e D a g bl a d

6 j a n u a ri 2 01 7 Gi g a nti s c h e b a r st i n ij s pl a at o p A nt a r cti c a: w at n u ?

7 j a n u a ri 2 01 7 M o r g e n w e e r b e p e r kt e s c h e e p v a a rt o p M a a s - W a al k a n a al

8 j a n u a ri 2 01 7 K r o k o dill e n o nt s n a p p e n uit o v e r st r o o m d e T h ai s e di e r e nt ui n

9 j a n u a ri 2 01 7

D e t o p - 4 0 v a n d e m e e st g ef ot o g r af e e r d e dij k e n e n l o c ati e s v a n N e d e rl a n d.

A a nt al f ot o' s

Di v e r s e dij k e n, i n e n o m A m st e r d a m M a r k e r m e e r dij k, t u s s e n E n k h ui z e n e n A m st e r d a m G r e v eli n g e n dij k, G o e r e e - O v e r l a k k e e W a al dij k, r o n d o m Nij m e g e n e n B e u ni n g e n W a d d e n z e e dij k, t u s s e n E e m s h a v e n e n D elf zijl L e k dij k, bij Ri d d e r k e r k/ Sli k k e r v e e r ( Ki n d e r dij k) H o ut ri b dij k, t u s s e n E n k h ui z e n e n L el y st a d Z e e dij k e n, o p Vli el a n d N o o r d z e e dij k, H o n d s b o s s c h e Z e e w e ri n g W a al dij k, t u s s e n G o ri n c h e m e n W a a r d e n b u r g Af sl uit dij k, t u s s e n D e n O e v e r e n F ri e sl a n d Di v e r s e dij k e n, i n e n o m R ott e r d a m Z e e dij k, bij D e n H el d e r I J s s el dij k, t u s s e n Z w oll e e n D e v e nt e r Di v e r s e dij k e n, i n e n o m d e st a d G r o ni n g e n M a r k e r m e e r dij k, bij M a r k e n W a d d e n z e e dij k, bij H a rli n g e n N o o r d z e e dij k, t u s s e n Z o ut el a n d e e n N e eltj e J a n s L e k dij k, t u s s e n A m e r o n g e n e n Ni e u w e g ei n L e k dij k, t u s s e n K ri m p e n e n Ni e u w e g ei n St o r m vl o e d k e ri n g N e eltj e J a n s Z e e dij k e n, o p T e x el M a r k e r m e e r dij k, bij E d a m/ V ol e n d a m N o o r d z e e dij k, r o n d o m Vli s si n g e n Z e e dij k, i n e n o m S c h e v e ni n g e n M a r k e r m e e r dij k, bij L el y st a d/ B at a vi a - st a d Rij n dij k, i n e n o m A r n h e m I J s s el m e e r dij k, t u s s e n A m st e r d a m e n M ui d e r b e r g W e st e r s c h el d e dij k, t u s s e n K r ui ni n g e n e n B el gi ë I J s s el m e e r dij k, t u s s e n M a k k u m e n St a v o r e n I J s s el dij k, t u s s e n D e v e nt e r e n Z ut p h e n H e v el/ s p ui sl ui s B r o u w e r s d a m W a al dij k, t u s s e n Ti el e n W a a r d e n b u r g Wi e ri n g e r Z e e w e ri n g, bij D e n O e v e r O u d e M a a s dij k, bij H o o g vli et M e r w e d e - e n O u d e M a a s dij k e n, i n e n o m D o r d r e c ht N o o r d z e e dij k, bij H o e k v a n H oll a n d / M a a s vl a k t e I J s s el dij k, t u s s e n Z ut p h e n e n A r n h e m W a d d e n z e e dij k, r o n d o m L a u w e r s m e e r N o o r d z e e dij k, bij B r e s k e n s

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

47 3 298 266 17 0 136 134 133 1 21 11 6 11 0 104 1 03 96 96 93 92 83 81 77 75 75 74 72 72 71 68 65 64 62 59 59 56 55 51 48 47

A a nt al f ot o' s p e r t r ef w o o r d:

47

" dij k" 3 4 0 4

46

" di k e" 1 811

34

" d a m" 11 81

30

" d y k e" 4 8 7 " d ei c h" 1 21 "l e v e e" 5 5 " d y k" 4 7 " d y c k" 2 8 " d y c" 2 t ot a al — 71 5 0 f ot o' s D e m e e st g ef ot o g r af e e r d e dij k e n v a n N e d e rl a n d; d e g e m a r k e e r d e uit s n e d e s w o r d e n o p d e v ol g e n d e p a gi n a' s v e r d e r uit g eli c ht o p b a si s v a n o p e n b a r e g e g e v e n s Fli c k r

76

77

L o c ati e v a n e e n dij kf ot o P r oj e c t e n 2 01 8


1 0 j a n u a ri 2 01 7 B e r o e m d e ' T u n n el T r e e' o m g e v all e n n a st o r m → Tij d elij k e d a m bij st u w G r a v e m o et M a a s w e e r b e v a a r b a a r m a k e n → ' St e n e n t ui n h e k' m o et w at e r p eil M a a s h e r st ell e n

11 j a n u a ri 2 01 7 B el gi ë z et zi c h s c h r a p v o o r ‘ e r g st e st o r m i n 5 0 j a a r’ Al g e m e e n D a g bl a d

1 2 j a n u a ri 2 01 7 M a at r e g el e n v o o r s n e e u w e n st o r m

1 3 j a n u a ri 2 01 7 M o bi el e dij k m o et s c h e v e w o o n b ot e n G e n n e p r e d d e n → B el gi ë z et zi c h s c h r a p v o o r st o r m e n o v e r st r o mi n g e n → St o r m E g o n v e r o o r z a a k t c h a o s i n D uit sl a n d e n F r a n k rij k → G r ot e p r o bl e m e n tij d e n s a v o n d s pit s bl e v e n uit → St o r m: w a a r o m N e d e rl a n d zi c h mi n d e r d r u k m a a k t d a n B el gi ë

1 4 j a n u a ri 2 01 7 W ei ni g st o r m o v e rl a st, hi e r e n d a a r n o g gl a d → W at e r o v e rl a st d o o r g at i n d a m w a n di n L e e u w a r d e n

1 5 j a n u a ri 2 01 7

S c hi e r m o n ni k o o g Sneek Af sl uit dij k D elf zijl L a u wers me er

G r o ni n g e n

E e n i n v e nt a ri s ati e v a n f ot o g e ni e k e dij k e n l e v e r t m e e r d a n 7 0 0 0 f ot o' s o p e n v a n dij k e n

D r a c ht e n E n k h ui z e n

H o or n

H o ut ri b dij k

I n G r o ni n g e n e n F ri e sl a n d zij n d e dij klij n e n g o e d t e o nt d e k k e n. D e dij k e n i n h et bi n n e nl a n d ( di e ni et g r e n z e n a a n w at e r) zij n b e d ui d e n d mi n d e r i n t r e k. R o n d h et L a u w e r s m e e r w o r d e n v e el f ot o' s g e m a a k t, m a a r o o k l a n g s h et R eit di e p ri c hti n g G r o ni n g e n i s dit h et g e v al. O o k G r o ni n g e n o p zi c h z elf i s p o p ul ai r. L el y st a d

A p el d o o r n

D e dij k e n r o n d o m E n k h ui z e n e n d e v o o r m ali g e z e e dij k t u s s e n St a v o r e n e n Hi n d el o p e n zij n h e el p o p ul ai r v o o r f ot o g r a i e. Pl e k k e n w a a r m e n s e n m o et e n w a c ht e n - d e b o ot bij H a rli n g e n bij v o o r b e el d - l o k k e n blij k b a a r uit t ot h et m a k e n v a n f ot o' s. O o k o p v all e n d: d e H o ut ri b dij k i s m e e r i n t r e k v o o r f ot o g r af e n d a n d e Af sl uit dij k.

Ar n he m

R ott e r d a m

V o o r n e P utt e n

Nij m e g e n

H o e ks e W a ar d S c h o u w e n - D ui v el a n d

N o o r d - B e v el a n d

A n al y s e v a n o n d e rli n g e af st a n d e n t u s s e n f ot o g e ni e k e dij k e n, i n e e n hi ë r a r c hi s c h e o n d e r v e r d eli n g v a n 2, 4 e n 6 kil o m et e r t u s s e n af st a n d e n.

t u s s e n af st a n d e n v a n 2 k m

T h ol e n

D e v e r s p r ei di n g v a n f ot o' s i n Z e el a n d e n o m g e vi n g R ott e r d a m. D e st o r m vl o e d k e ri n g e n e n v o o r n a m elij k d e z e e dij k e n v a n S c h o u w e n - D ui v el a n d zij n p o p ul ai r e f ot ol o c ati e s. I n R ott e r d a m v alt o o k h et a a nt al f ot o' s i n d e bi n n e n st a d o p.

t u s s e n af st a n d e n v a n 4 k m t u s s e n af st a n d e n v a n 6 k m

78

G oer ee- Over lakkee

79

H et o o st elij k e ri vi e r e n g e bi e d k e nt e e n a a nt al h e el p o p ul ai r e f ot o g r a i e pl e k k e n, m et n a m e bij A r n h e m, d e W a al dij k e n bij L e nt / Nij m e g e n e n r o n d E wij k e n W a g e ni n g e n. O o k d e L e k -/ N e d e r rij n dij k e n t u s s e n A m e r o n g e n e n Ni e u w e g ei n zij n e r g p o p ul ai r.


1 6 j a n u a ri 2 01 7 T w a alf s c h a d e - e x p e rt s v e r d e r, m a a r g e e n o pl o s si n g a a r d b e vi n g s s c h a d e

43

1 8 j a n u a ri 2 01 7

K R A C H TI G E I J S S E L DI J K E N K RI M P E N E R W A A R D

1 9 j a n u a ri 2 01 7 G e e n e x t r a k ol e n c e nt r al e s di c ht, mili e u b e w e gi n g v e r o nt w a a r di g d

44

OP G AVE

D ui v e n Z e v e n h ui z e n

Bl ei s wij k

Gouda

Gr o ess e n

Loo

Pa

M o o r d r e c ht

nn

G o u derak

er de

Ni e u w e r k e r k a/ d I J s s el

Oud

ns ch

A n gere n

Lage weg

2 0 j a n u a ri 2 01 7 M a a s m a a n d a g w e e r o p e n, b e d rij v e n will e n g el d zi e n → ' H ui z e n b r ei e r' F r e e k d e J o n g e i n a cti e v o o r G r o ni n g e n

e Ri jn

Ka na

R ott e r d a m

D e dij k a a n d e o o st zij d e v a n h et P a n n e r d e n s c h K a n a al i s o v e r ci r c a 5 0 0 m et e r af g e k e u r d. H et p r oj e ct P a n n e r d e n/ L o o b e st a at uit t w e e t r aj e ct e n. H et t r aj e ct bij P a n n e r d e n ( 2 5 0 m et e r) i s af g e k e u r d o p m a c r o st a bilit eit bi n n e n w a a rt s, h et t r aj e ct bij L o o ( e v e n e e n s 2 5 0 m et e r) o p pi pi n g.

al

C O NTEXT C a p ell e a/ d I J s s el

O u d e r k e r k a/ d I J s s el

K ri m p e n a/ d I J s s el

Ni e u w e M a as

Li n g e

K ri m p e n a/ d L e k

Lekkerkerk

OP G AVE

V rij w el all e dij k e n a a n d e K ri m p e n e r w a a r d zij d e l a n g s d e H oll a n d s c h e I J s s el v ol d o e n ni et a a n d e v e r ei st e v eili g h ei d s n o r m e n ( dij k ri n g 1 5, n o r m 1: 2. 0 0 0). Bi n n e n d e v e r k e n ni n g s f a s e v a n h et p r oj e ct K r a c hti g e I J s s el dij k e n K ri m p e n e r w a a r d ( KI J K) i s d ui d elij k g e w o r d e n d at e r b e h al v e h et st a bilit eit s p r o bl e e m o o k e e n h o o gt e p r o bl e e m i s. D e s c o p e i s 1 0,1 5 kil o m et e r dij k. D e z e b e st a at uit 9, 9 5 kil o m et e r s di e af g e k e u r d zij n i n d e l a at st e t o et s r o n d e ( L R T 3, 2 011) e n 2 0 0 m et e r t u s s e n v a k, d at i s m e e g e n o m e n o m d at h et m o g elij k bij d e b e o o r d eli n g s r o n d e ( v a n af 2 01 7) ni et m e e r v ol d o et a a n d e ni e u w e n o r m. C O NTEXT

D e I J s s el dij k i s e e n p ri m ai r e w at e r k e ri n g e n s p e elt e e n c r u ci al e r ol i n d e b e s c h e r mi n g v a n h et a c ht e rl a n d. O o k al s d e St o r m vl o e d k e ri n g H oll a n d s c h e I J s s el g e sl ot e n i s, m o et e n d e a c ht e rli g g e n d e dij k e n h et w at e r k u n n e n k e r e n. Bij h e vi g e r e g e n v al w o r d e n d e di e p e p ol d e r s uit g e m al e n o p d e H oll a n d s c h e I J s s el. H et p r o bl e e m v a n bi n n e n w a a r t s e m a c r o st a bilit eit z al i n d e t o e k o m st v e r e r g e r e n. E n e r zij d s d o o r e x t r e m e w e e r s o m st a n di g h e d e n d o o r d e m o n di al e kli m a at v e r a n d e ri n g, a n d e r zij d s d o o r d e b o d e m d ali n g i n d e K ri m p e n e r w a a r d. H et t r aj e ct l o o pt

80

Pa n ner de n D o or ne n b ur g

Lek

H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d Dij k ri n g: 1 5 U r g e nti e: 4 2 e n 4 3 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n Rij n m o n d - D r e c ht st e d e n

W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el Dij k ri n g: 4 8 U r g e nti e: 4 4 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

d o o r d e d o r p s k e r n e n K ri m p e n a a n d e n I J s s el, O u d e r k e r k a a n d e n I J s s el, L a g e w e g e n G o u d e r a k m et v e el li nt b e b o u wi n g a a n e n o p d e dij k. O p d e v o o rl a n d e n, m a a r o o k a a n d e bi n n e n zij d e v a n d e dij k zij n b e d rij v e n g e v e sti g d. I n d e K ri m p e n e r w a a r d i s e e n g r o ot n at u u r g e bi e d i n o nt wi k k eli n g z o al s af g e s p r o k e n i n d e G e bi e d s o v e r e e n k o m st V e e n w ei d e n K ri m p e n e r w a a r d. D a a r n a a st zij n d e H oll a n d s c h e I J s s el e n e n k el e v o o r l a n d e n al s E c ol o gi s c h e H o of d st r u ct u u r a a n g e m e r k t. D e dij k i s e e n b el a n g rij k e v e r bi n di n g s w e g m et w ei ni g uit v al s w e g e n n a a r d e bi n n e nl a n d s g el e g e n p r o vi n ci al e w e g. G o e d e b e r ei k b a a r h ei d tij d e n s d e r e ali s ati ef a s e i s e e n b el a n g rij k e uit d a gi n g. I n s a m e n s p r a a k m et st a k e h ol d e r s w o r d e n w e n s e n, b e h o ef t e n e n m e e k o p p el k a n s e n g eï n v e nt a ri s e e r d, bij v o o r b e el d h et s c h ei d e n v a n l a n g z a a m e n s n el v e r k e e r, m e e r p a r k e e r pl a at s e n l a n g s d e dij k e n h et v e rl e g g e n v a n ri ol e ri n g e n l ei di n g e n. V E R K E N NI N G S F A S E

21 j a n u a ri 2 01 7

P A N N E R D E N/ L O O

Ho ll a IJ nd ss sc el h e

42

1 7 j a n u a ri 2 01 7 W at e r s c h a p v a n gt m e e r b e v e r - e n m u s k u s r att e n

of m a at r e g el e n v o o r b e p e r k e n v a n w at e r o v e rl a st), St o r m vl o e d k e ri n g H oll a n d s c h e I J s s el ( all e e n d e m o g elij k e o pl o s si n g e n di e bij d r a g e n a a n o pl o s s e n v a n h et w a t e r v eili g h ei d s p r o bl e e m) e n d e w at e r g a n g H oll a n d s c h e I J s s el ( bij v o o r b e el d b uit e n w a a rt s v e r st e r k e n) – p a st bi n n e n h et v o o r k e u r s b e sl uit v o o r d e H oll a n d s c h e I J s s el uit h et D elt a p r o g r a m m a, d e il o s o i e v a n h et ni e u w e w at e r v eili g h ei d s d e n k e n e n bi n n e n d e s u b si di e r e g eli n g v a n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. KI J K i s e e n r ef e r e nti e p r oj e ct v a n d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g M a c r o st a bilit eit. D e m e e st k a n s rij k e i n n o v ati e s v o o r KI J K zij n h et b e n utt e n v a n a ct u el e st e r k t e, l a n g s c o n st r u cti e s e n dij k v e r n a g eli n g. O o k i s KI J K e e n r ef e r e n ti e p r oj e ct v o o r d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g V o o rl a n d e n. D e v e r w a c hti n g i s d at v o o r 2,1 kil o m et e r g e e n dij k v e r st e rki n g n o di g i s v a n w e g e d e a a n w e zi g h ei d v a n b r e e d e n h o o g v o o rl a n d.

D e v e r k e n ni n g sf a s e i s ei n d 2 01 5 g e st a rt e n h e ef t e e n l o o ptij d v a n d ri e ë n h alf j a a r m et al s d o el e e n v a st g e st el d v o o r k e u r s alt e r n ati ef. M et d e o m g e vi n g e n d e b e st u u rlij k e p a r t n e r s w o r dt g e z o c ht n a a r d e m e e st k a n s rij k e dij k o pl o s si n g e n, m et e e n b r e d e e n i nt e g r al e bli k. D e s y st e e m b e n a d e ri n g – m et d e dij k, b r e e d e n h o o g v o o rl a n d, a c h t e rl a n d ( bij v o o r b e el d e x t r a w at e r b e r gi n g

81

D e l a n d s g r e n s o v e r s c h rij d e n d e dij k ri n g 4 8 b e st a at i n t ot a al uit ci r c a 9 8 k m w at e r k e ri n g, w a a r v a n 5 3 k m i n N e d e rl a n d li gt e n 4 5 k m i n D uit sl a n d. I n st a n d h o u di n g v a n d e z e dij k ri n g, w a a r b ei d e af g e k e u r d e dij k v a k k e n d e el v a n uit m a k e n, i s e s s e nti e el v o o r d e l a n d elij k e w at e r af v o e r v e r d eli n g o v e r d e Rij nt a k k e n. H et dij k v a k bij P a n n e r d e n li gt di r e ct t e g e n d e b e b o u w d e k o m a a n, n et t e n n o o r d e n v a n h et r e g el w e r k P a n n e r d e n. H et dij k v a k bij L o o li gt i n h et b uit e n g e bi e d t u s s e n L o o e n W e st e r v o o rt. B ei d e dij k v a k k e n b et r eff e n g r o e n e g r a s dij k e n e n h e b b e n e e n m a xi m al e k e r e n d e w at e r h o o gt e v a n o n g e v e e r vi e r m et e r. O p b a si s v a n v o o r o n d e r z o e k e n e n v a ri a nt e n st u di e s h e ef t h et b e st u u r v a n W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el d e v o o r k e u r s al t e r n ati e v e n b e p a al d. D e h ui di g e z w a k k e pl e k k e n i n d e dij k zij n g e r e p a r e e r d, z o d at d e z e mi n st e n s e v e n st e r k zij n al s d e n a a st g el e g e n dij k v a k k e n. I n e e n l at e r e f a s e z al

d a n d e g e h el e dij k ri n g i nt e g r a al w o r d e n o p g e p a k t. I n h et v o o r k e u r s alt e r n ati ef zij n al v a st kl ei n e m a at r e g el e n m e e g e n o m e n, a n ti ci p e r e n d o p d e ni e u w e n o r m e ri n g. Bij P a n n e r d e n i s bi n n e n dij k s e e n st e u n b e r m a a n g el e g d e n bij L o o i s d e st r a n g i n h et v o o rl a n d g e d e m pt. H et b e n o di g d e m a t e ri a al hi e r v o o r i s i n d e di r e ct e n a bij h ei d g e w o n n e n, d o o r a a nl e g v a n p o el e n v o o r k a m s al a m a n d e r s e n g r ot e m o d d e r k r ui p e r s. D e z e m a at r e g el e n zitt e n d e t o e k o m sti g e dij k v e r st e r ki n g ni et i n d e w e g. V e r w a c ht w o r dt d at i n d e ( e e r st e) b e o o r d eli n g s r o n d e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e n, e e n a a n zi e nlij k d e el v a n dij k ri n g 4 8 v e r st e r k t m o et w o r d e n. E r i s b e sl ot e n o m d e z e r o n d e af t e w a c ht e n. N AZ OR GFASE

H et p r oj e ct b e vi n dt zi c h i n 2 01 8 i n d e n a z o r gf a s e. I n d e e e r st e h elf t v a n 2 01 7 zij n d e pl a n p r o c e d u r e s d o o rl o p e n z o n d e r zi e n s wij z e n o p p r oj e ct pl a n e n bij b e h o r e n d e b e sl uit e n. D e r e ali s ati e v a n d e m a at r e g e l e n h e ef t v e r v ol g e n s pl a at s g e v o n d e n i n d e t w e e d e h elf t v a n 2 01 7.


2 2 j a n u a ri 2 01 7

2 3 j a n u a ri 2 01 7

2 4 j a n u a ri 2 01 7 O n d e r z o e k s r a a d v o o r V eili g h ei d b e kij k t a a n v a ri n g bij G r a v e

2 5 j a n u a ri 2 01 7 M e e r hitt e g ol v e n i n E u r o p a, h et e n a c ht e n i n d e R a n d st a d Af s p r a a k i s af s p r a a k: dij k e n K a m p e r eil a n d m o et e n v eili g e r d e

2 6 j a n u a ri 2 01 7 S n ell e, sli m m e e n ef i ci ë nt e el a st o c o a st dij k b e kl e di n g s p o elt l o s bij W a d d e n z e e dij k e n

2 7 j a n u a ri 2 01 7 ‘ H et m o et o o k z o n d e r mij k u n n e n’ D elt a c o m mi s s a ri s Wi m K uij k e n blijf t n o g z e v e n j a a r h et l a n d b e s c h e r m e n t e g e n w at e r

S t e nt o r

Z W OLLE – OLST

56

Z W OLLE OP G AVE Z

w

t ar

e

Wa

te

r

H et t r aj e ct v a n h et p r oj e ct St a d s dij k e n Z w oll e h e ef t e e n l e n gt e v a n 8, 7 kil o m et e r. O p b a si s v a n ni e u w e n o r m e ri n g v ol d o et 7, 5 kil o m et e r hi e r v a n ni et a a n d e ei s e n. E r i s bij n a o v e r al e e n h o o gt et e k o rt g e c o n st a t e e r d. D a a r n a a st zij n e r o p d el e n v a n h et t r aj e ct o p g a v e n o p h et g e bi e d v a n st a bi lit eit e n pi pi n g e n zij n vijf k u n st w e r k e n al s o n v ol d o e n d e b e o o r d e el d.

A A- L A N D E N H O LT E N B R O E K

Z w oll e

C O NTEXT

Zw oll e

-I

Js

se lk

an

aa l

STA DS H A GE N

IJ

K e e r sl ui s

BI N N E N STA D

S p o ol d e r sl ui s

ss

el

WI P S T RI K Al m el o

ASSE N D ORP

W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a Dij k ri n g: 5 3 U r g e nti e: 5 6 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n I J s s el m e e r g e bi e d

OP G AVE D alf s e n

Ve

ch

t

Z w oll e

Z w a

rt

e

W at

er

Ka mpen

Itt e r s u m

I Jss

W ez e p

H att e m

el H ei n o

doo

r ns

Heer de

ch

Kan

a al

W a p e n v el d

A p el

52

VEL U WE

Ve ess e n

R a alt e

Wij h e

F o rt m o n d

B r o e kl a n d

Epe Ol st

Wes e p e

Di e p e n v e e n

W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a Dij k ri n g: 5 3 U r g e nti e: 5 2 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n I J s s el m e e r g e bi e d

82

H e et e n

H et t r aj e ct I J s s el dij k t u s s e n Z w oll e e n Ol st h e ef t e e n l e n gt e v a n 2 8, 9 kil o m et e r. D a a r v a n w a s ci r c a 2 5 kil o m et e r i n d e D e r d e T o et si n g ( 2 011) af g e k e u r d. I n d e n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g s c o o rt p r a k ti s c h h et g e h el e t r aj e ct o n v ol d o e n d e. Hi e ri n i s al r e k e ni n g g e h o u d e n m et d e eff e ct e n v a n d e r e c e nt uit g e v o e r d e R ui mt e v o o r d e Ri vi e r p r oj e ct e n i n d e z e r e gi o, z o al s R ui mt e v o o r d e Ri vi e r Z w oll e e n d e H o o g w at e r g e ul V e e s s e n - W a p e n v el d. D e dij k i s af g e k e u r d o p pi pi n g, bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit e n b e kl e di n g. V e r s c hill e n d e d el e n v a n h et dij k t r aj e ct h e b b e n o o k e e n h o o gt et e k o rt. D a a r n a a st zij n v e r s c hill e n d e k u n st w e r k e n o p h et t r aj e ct af g e k e u r d, w a a r o n d e r h et m o n u m e nt al e sl ui z e n c o m pl e x bij K at e r v e e r. C O NTEXT

H et p r oj e ct g e bi e d v a n d e I J s s el dij k a a n d e o o st zij d e v a n d e I J s s el l o o pt v a n d e H a e r e w e g i n Ol st t ot d e S p o ol d e r sl ui s i n Z w oll e. Dit t r aj e ct k o mt g e h e el o v e r e e n m et n o r mt r aj e ct 5 3 - 2 e n l o o pt d o o r z o w el l a n d elij k g e bi e d al s d o o r d o r p e n e n b u u rts c h a p p e n. O p di v e r s e pl e k k e n st a at d e b e b o u wi n g di c ht t e g e n d e dij k a a n of o p kl ei n e af st a n d v a n d e dij k. N a a st d e dij k li g g e n di v e r s e st r a n g e n e n k ol k e n. O v e r ci r c a d e

h elf t v a n h et t r aj e ct l o o pt d e p r o vi n ci al e w e g N 3 3 7 o v e r d e k r ui n v a n d e dij k. V o o r d e z e w e g i s o p mi d d ell a n g e t e r mij n g r o ot o n d e r h o u d v o o r zi e n. H et g e h el e p r oj e ct g e bi e d v alt bi n n e n N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d Rij nt a k k e n, d e el g e bi e d Uit e r w a a r d e n I J s s el. V e r d e r b e vi n dt zi c h e e n i nl a at w e r k v a n d e c ult u u r hi s t o ri s c h w a a r d e v oll e I J s s elli ni e i n d e dij k. B et r o k k e n o v e r h e d e n zij n d e p r o vi n ci e O v e rij s s el, g e m e e nt e Z w oll e, g e m e e nt e Ol st - Wij h e e n Rij k s w at e r st a at. E r i s e e n g r o e p Dij k d e n k e r s o p g e ri c ht v a n uit d e o m g e vi n g di e m et h et p r oj e ctt e a m m e e d e n k t. D e z e g r o e p b e st a at uit z o’ n v e e rti g a cti e v e dij k b e w o n e r s e n v e rt e g e n w o o r di g e r s v a n b el a n g e n g r o e p e n.

se

Ka

na

al

H et pl a n g e bi e d St a d s dij k e n Z w oll e li gt l a n g s d e o o st o e v e r v a n h et Z w oll e I J s s el k a n a al e n l a n g s h et Z w a rt e W at e r i n Z w oll e. H et g e bi e d l o o pt vi a d e o o st o ev e r v a n h et Z w oll e -I J s s el k a n a al v a n d e S p o ol d e r sl ui s t ot a a n d e m o n di n g v a n d e V e c ht. D e z ui d elij k e h elf t v a n h et pl a n g e bi e d b e st a at uit st e d elij k g e bi e d. Hi e r l o o pt d e w at e r k e ri n g bij n a o n zi c ht b a a r d o o r e n l a n g s e e n i n d u st ri et e r r ei n, w a a r z o w el g r ot e al s kl ei n e b e d rij v e n zij n g e v e sti g d. V o o r Z w oll e i s dit e e n b el a n g rij k e c o n o mi s c h g e bi e d. O p, bij e n s o m s o n d e r d e w at e r k e ri n g l o o pt st e d elij k e i nf r a st r u c t u u r, z o al s d e Bl al o w e g, d e s n el w e g A 2 8 e n d e s p o o r v e r bi n di n g Z w oll e - K a m p e n. H et n o o r d elij k e d e el v a n h et pl a n g e bi e d li gt i n l a n d elij k g e bi e d. D e g r o n d e n zij n hi e r i n a g r a ri s c h g e b r ui k. D e dij k l o o pt hi e r l a n g s d e W e st e r v el d s e k ol k e n d e N o o r d e r k ol k e n d o o r of l a n g s w a a r d e v ol n at u u r g e bi e d. E e n g r o ot d e el v a n h et t r aj e ct i s ni et i n ei g e n d o m v a n h et w at e r s c h a p. I n 2 01 7 i s v o o r t w e e o pl o s si n g s ri c hti ng e n e e n v o o r k e u r s alt e r n ati ef v a st g e st el d. O pl o s si n g s ri c hti n g e n m et e e n

V E R K E N NI N G S F A S E

Ei n d 2 01 6 i s d e v e r k e n ni n g sf a s e v a n h et t ot al e p r oj e ct g e st a rt. D e z e w o r dt ei n d 2 01 9 af g e r o n d m et d e v a st st elli n g v a n h et v o o r k e u r s alt e r n ati ef.

83

dij k v e r st e r ki n g h e b b e n al s d o el o m d e dij k e n w e e r a a n d e h ui di g e ei s e n t e l at e n v ol d o e n. O pl o s si n g s ri c hti n g e n m et s y s t e e m m a at r e g el e n zij n e r o p g e ri c ht o m d e w at e r st a n d e n t e v e rl a g e n o m e x t r e m e h o o g w at e r sit u ati e s t e v o o r k o m e n, z o d at e e n dij k v e r st e r ki n g ( g e d e elt elij k) ni et n o di g i s. V o o r d e s y st e e m o pl o s si n g i s h et v o o r k e u r s alt e r n ati ef e e n k e e r sl ui s i n h et Z w a r t e W at e r t e n n o o r d e n v a n Z w oll e m et e e n g e m a al. H et v o o r k e u r s alt e r n ati ef v o o r d e dij k v e r st e r ki n g k e nt e e n d ri e d eli n g: 1. g r o e n e o e v e r s m et e e n i n d u st ri e el k a r a k t e r l a n g s h et z ui d elij k e t r aj e ct; 2. c o m p a ct e g r o e n e k e ri n g e n m et w a a r n o di g c o n st r u cti e s t e r h o o gt e v a n h et c e nt r u m e n d e w o o n wij k H olt e n b r o e k; 3. b uit e n w a a r t s e v e r st e r ki n g m et i n g e g r a v e n pi pi n g b e r m e n i n h et l a n d elij k e g el e g e n n o o r d elij k t r aj e ct. I n d e z e v e r k e n ni n g zij n uitl o p e n d e m e e k o pp el k a n s e n o n d e r z o c ht e n m e e g e n o m e n. V o o r b e el d e n hi e r v a n zij n r e c r e ati e v e o nt wi k k eli n g v a n d e uit e r w a a r d bij wij k b o e r d e rij d e Kl o oi e n b e r g, o nt wi k k eli n g v a n r e c r e ati e v e r o ut e s, h et v e r v a n g e n v a n d a m w a n d e n l a n g s h et Z w oll e I J s s el k a n a al v o o r v a a r w e g b e h e e r e n K R W - m a at r e g el e n ( K a d e r ri c htlij n W at e r) bij g e m a al W e st e r v el d. P L A N UI T W E R KI N G S F A S E

I n h et n aj a a r v a n 2 01 7 m a a k t h et w at e rs c h a p e e n k e u z e t u s s e n d e z e b ei d e o pl o s si n g e n o m h et v o o r k e u r s alt e r n ati ef v a st t e st ell e n. D e pl a n uit w e r ki n g sf a s e st a r t i n 2 01 8.


2 8 j a n u a ri 2 01 7

3 0 j a n u a ri 2 01 7 D o r dt e n a a r bij dij k d o o r b r a a k: wij g a a n g e w o o n n a a r z ol d e r → D o r d r e c ht i s k w et s b a a r bij e e n dij k d o o r b r a a k

K E E R S L UI S Z W O L L E

31 j a n u a ri 2 01 7 D r o g e v o et e n i n t o e k o m st d o o r i n n o v ati e v e dij k v e r z w a ri n g G o u d a H o o g h e e m r a a d s c h a p g a at dij k bij G o u d a o p v e r ni e u w e n d e m a ni e r v e r st e r k e n 58

OP G AVE B al k b r u g

rt Z wa

H a s s elt Ni e u wl e u s e n

at e e W r O m men

Berk u m D alf s e n

Z w oll e

V e c ht

Vil st e r e n

Itt e r s u m

IJ ss el H ei n o

L e m el e r v el d

W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a Dij k ri n g: 5 3 U r g e nti e: 5 8 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n I J s s el m e e r g e bi e d

OP G AVE H olt e n b r o e k

F r a n k h ui s

-I

Js

se lk

an

aa l

Di e z e r p o o r t

Zw a

rt

e

Wa

te

r

Z w oll e

Bi n n e n st a d

A a n d e r a n d v a n d e bi n n e n st a d v a n Z w oll e li gt si n d s 2 0 0 4 e e n k e e r sl ui s o m d e st a d s g r a c ht e n e n w et e ri n g e n af t e sl uit e n v a n h o o g b uit e n w at e r. D e k e e r sl ui s i s i n d e D e r d e T o et si n g af g e k e u r d o p h o o gt e e n o p b et r o u w b a a r h ei d v a n d e sl uiti n g. I n d e n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e i n 2 01 6 i s d e k e e r sl ui s o o k b e o o r d e el d a a n d e h a n d v a n d e ni e u w e v eili g h ei d s n o r m e n. D o mi n a nt blijf t h et f a al m e c h a ni s m e h o o gt e; h et h o o gt et e k o rt i s z elf s t o e g e n o m e n. C O NTEXT

Ass e n d or p

W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a Dij k ri n g: 5 3 U r g e nti e: 5 7 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n I J s s el m e e r g e bi e d

84

D e K e e r sl ui s Z w oll e li gt a a n d e r a n d v a n h et c e nt r u m v a n Z w oll e. D e k e e r sl ui s i s g e b o u w d o m d e p ri m ai r e k e ri n g i n t e k o r t e n. V o o r d e k a d e n l a n g s d e S all a n d s e W et e ri n g e n ( v o o r h e e n o n d e r d e el v a n d e p ri m ai r e k e ri n g) l a g e e n g r ot e v e r b et e ri n g s o p g a v e. M et d e b o u w v a n d e k e e r sl ui s zij n d e z e k a d e n af g e w a a r d e e r d t ot r e gi o n al e k e ri n g e n. D e sl ui s li gt bij kil o m et e r p a al 5 3 - 4 8, 8 e n sl uit d e st a d s g r a c ht v a n

1 f e b r u a ri 2 01 7

2 f e b r u a ri 2 01 7

V E C H T - Z UI D St a p h o r st

Zw oll e

57

2 9 j a n u a ri 2 01 7 Al s d e a a r d e b e ef t, e n j e j e h ui s ni et m e e ri n k a n

Z w oll e e n d e S all a n d s e W et e ri n g e n af v a n h et Z w a rt e W at e r ( kil o m et e r r a ai 1 l o c ati e Z w a rt e W at e r). H et sl uit p eil i s 1, 0 m et e r b o v e n N A P, mit s i n st r o mi n g v a n uit h et Z w a rt e W at e r pl a at s vi n dt. D e k e e r sl ui s b e st a at uit t w e e b et o n n e n sl ui s h o of d e n m et e rt u s s e n e e n st al e n kl e p. V E R K E N NI N G S F A S E

D e st a rt v a n d e v e r k e n ni n g sf a s e i s w eli s w a a r v o o r zi e n ei n d 2 01 7, m a a r p a s i n 2 01 8 z al w o r d e n b e sl ot e n of d e z e v e r k e n ni n g d a a d w e r k elij k o o k g e st a rt g a at w o r d e n. Dit i s m e d e af h a n k elij k v a n d e st u di e ‘ W at e r r o b u u st Z w oll e’ w a a r o v e r h et w at e r s c h a p e n d e g e m e e nt e m e di o 2 01 7 af s p r a k e n h e b b e n g e m a a k t.

85

H et dij k t r aj e ct t e n z ui d e n v a n d e V e c ht h e ef t e e n t ot al e l e n gt e v a n 2 7, 5 kil o m et e r. H et w e st elij k d e el i s i n d e D e r d e T o et si n g v rij w el v oll e di g af g e k e u r d o p pi pi n g, bi n n e n w a a rt s e e n b uit e n w a a rt s e m a c r o st a bilit eit, st a bilit eit b e kl e di n g e n – o p e e n p a a r l o c ati e s – o p h o o gt e. V o o r bij D alf s e n i s d e dij k t ot a a n d e N 3 4 8 g r ot e n d e el s g o e d g e k e u r d, m et uit z o n d e ri n g v a n e n k el e kl ei n e dij k v a k k e n. D e af g e k e u r d e dij k v a k k e n h e b b e n o p g et el d e e n l e n gt e v a n 1 5, 8 kil o m et e r. I n d e n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g s c o o rt 2 5, 5 kil o m et e r o n v ol d o e n d e, o p d e z elf d e f a al m e c h a ni s m e n. C O NTEXT

D e z ui d elij k e V e c ht dij k st r e k t zi c h uit v a n Z w oll e i n h et w e st e n t ot a a n d e h o g e g r o n d e n i et s v o o r bij Vil st e r e n e n m a a k t o n d e r d e el uit v a n n o r mt r aj e ct 5 3 - 3. H et i s v rij w el o v e r al e e n g r o e n e dij k i n l a n d elij k g e bi e d. D e V e c ht i s d e kl ei n st e v a n d e g r ot e ri vi e r e n. H et dij k t r aj e ct v alt g e h e el i n h et N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d Uit e r w a a r d e n Z w a rt e W at e r e n V e c ht. H et V e c ht d al i s e e n l a n d s c h a p p elij k z e e r a a nt r e k k elij k g e bi e d.

Hi e r l o o pt d a n o o k e e n v a n d e p o p ul ai r st e i et s r o ut e s v a n N e d e rl a n d. O n d e r l ei di n g v a n d e p r o vi n ci e O v e rij s s el w o r dt i n d e z e r e gi o h et g e bi e d s p r o g r a m m a R ui mt e v o o r d e V e c ht uit g e v o e r d. B el a n g rij k e o m g e vi n g s p a r tij e n zij n b e h al v e d e p r o vi n ci e e n d e g e m e e nt e n Z w oll e e n D alf s e n o o k d e t e r r ei n b e h e e r d e r s/ n at u u r o r g a ni s ati e s, r e c r e ati e o n d e r n e m e r s e n o m w o n e n d e n. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 e n 2 01 7 i s d e v o o r v e r k e n ni n g uit g e v o e r d, i n cl u si ef e e n n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e, a nti ci p e r e n d o p d e ni e u w e n o r m e ri n g. A a n sl uit e n d d a a r o p i s d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g ( P O V) S y st e e m uit w e r ki n g H o o g w at e r p e r s p e cti ef O v e rij s s el s e V e c ht i n 2 01 7 g e st a r t. N a o p l e v e ri n g v a n d e r e s ult at e n v a n d e z e P O V i n 2 01 8 st a r t i n 2 01 9 d e v e r k e n ni n g sf a s e v o o r p r oj e ct V e c ht Z ui d v o o r zi e n.


3 f e b r u a ri 2 01 7

61

4 f e b r u a ri 2 01 7 St o r m ri c ht v e el s c h a d e a a n i n Z ui d w e st - F r a n k rij k

5 f e b r u a ri 2 01 7 ' D e af n a m e v a n h et z e e -ij s g a at st e e d s s n ell e r' → R e g e n ei st l e v e n s i n A u st r ali ë, h el d e n d a a d w o r dt m a n f at a al

GA MERE N

6 f e b r u a ri 2 01 7 N e d e rl a n d k rij gt t o pi n stit u ut v o o r kli m a at v e r a n d e ri n g → B o m m e n e n g r a n at e n g e d u m pt o p O o st v a a r d e r s dij k 74

OP G AVE B al k b r u g

rt Z wa

H a s s elt Ni e u wl e u s e n

at e e W r O m men

Berk u m D alf s e n

Z w oll e

V e c ht

Vil st e r e n

Itt e r s u m

IJ ss el L e m el e r v el d H ei n o

W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a Dij k ri n g: 9 U r g e nti e: 7 4 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n I J s s el m e e r g e bi e d

W a al Ga me re

Ni e u w a al

nsc h e

Waar

den

Ga mere n

C O NTEXT

B O M MELE R W A A R D

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d Dij k ri n g: 3 8 U r g e nti e: 61 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n, V o o r k e u r s st r at e gi e W a al e n M e r w e d e s

86

OP G AVE

Dij k v e r st e r ki n g G a m e r e n b e st a at uit ci r c a 3 0 0 m et e r a a n dij k v a k k e n, di e i n d e D e r d e T o et si n g o p pi pi n g zij n af g e k e u r d. M et t u s s e n v a k k e n m e e g e r e k e n d g a at h et o m e e n dij k v a k v a n 1. 0 0 0 m et e r. M o m e nt e el b e s c h o u w t W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d d e h el e, i n 1 9 9 5 v e rl e g d e e n ni e u w g e r e ali s e e r d e, dij k t u s s e n dij k p al e n R W1 2 8 e n R W1 4 6. H et dij k t r aj e ct G a m e r e n li gt l a n g s d e G a m e r e n s c h e W a a r d e n l a n g s d e W a al bij G a m e r e n i n d e B o m m el e r w a a r d, e e n st r e e k i n h et z ui d w e st e n v a n d e p r o vi n ci e G el d e rl a n d, i n d e g e m e e nt e Z alt b o m m el. D e dij k v a k k e n li g g e n di r e ct l a n g s bi n n e n dij k s e pl a s s e n, e e n b o s p e r c e el e n w eil a n d. D e dij k v a k k e n zij n i n 1 9 9 5 v e r st e r k t, m a a r bij d e D e r d e T o et si n g i n 2 011 i s g e c o n st a t e e r d d at o n v ol d o e n d e k w el w e gl e n gt e a a n w e zi g i s t e r pl a at s e v a n h et bi n n e n dij k s e w at e r. D e o m g e vi n g i s b et r o k k e n bij d e v e r k e n ni n g e n d e k e u z e v a n e e n v o o r k e u r s m a at r e g el. E n e r zij d s d o o r d e z e e r r e c e nt e r e ali s ati e v a n e n k el e g r o ot s e p r oj e ct e n l a n g s d e W a al, z o al s p r oj e ct K ri b v e rl a gi n g, St r o o mlij n, ri vi e r v e r r ui m e n d e m a at r e g el e n i n d e uit e r w a a r d e n i n h et k a d e r v a n R ui mt e v o o r d e Ri vi e r. A n d e r zij d s d o o r d at d e r e gi o o n d e r d e el i s v a n d e V o o r k e u r s st r at e gi e W a al e n M e r w e d e s

8 f e b r u a ri 2 01 7

V E C H T- N O O R D St a p h o r st

H a af t e n

7 f e b r u a ri 2 01 7 D ui z e n d e n G r o ni n g e r s i n o pt o c ht t e g e n g a s wi n ni n g → B o d e m d ali n g b e d r ei gt a k k e r b o u w N o o r d o o st p ol d e r

e n v e r w a nt e g e bi e d s p r o c e s s e n, e n n u o o k h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. D e z e a ct u alit eit e n, k o rt v ol g e n d o p d e uit v o e ri n g v a n p r oj e ct e n, v a n g e n d e a a n d a c ht e n l ei d e n t ot e e n i nt e r e s s a nt d e b at o v e r n ut e n n o o d z a a k. R E A LI S A TI E F A S E

D e r e ali s ati e v a n h et p r oj e ct G a m e r e n st a rt i n 2 01 8. H et v o o r k e u r s alt e r n ati ef ( V K A) i s o p 1 3 d e c e m b e r 2 01 6 v a st g e st el d d o o r h et c oll e g e v a n dij k g r a af e n h e e m r a d e n. V o o r W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d i s dit h et e e r st e V K A bi n n e n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. H et w at e r s c h a p ki e st v o o r e e n o pl o s si n g m et v e rti c a al z a n d di c ht g e ot e x ti el/ g r of z a n d b a r ri è r e ( G Z B). H et w at e r s c h a p d o et s a m e n m et d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g Pi pi n g ( P O V - P), o n d e r z o e k n a a r G Z B. Al s d e p r o e v e n sl a g e n, d a n i s G Z B k a n s rij k o m d e v e r st e r ki n g s n ell e r e n g o e d k o p e r uit t e v o e r e n.

87

H et dij k t r aj e ct v a n h et p r oj e ct V e c ht N o o r d h e ef t e e n t ot al e l e n gt e v a n r ui m 3 8 kil o m et e r. I n d e D e r d e T o et si n g i s e e n d e el v a n d e St e n e n dij k af g e k e u r d e n di v e r s e k o rt e e n l a n g e r e st u k k e n a a n d e n o o r d zij d e v a n d e V e c ht t ot e n m et d e k a d e i n D alf s e n. D e z e af g e k e u r d e dij k v a k k e n h e b b e n o p g et el d e e n l e n gt e v a n 8 kil o m et e r. D e m e e st k riti e k e f a al m e c h a ni s m e n w a r e n st a bilit eit v a n d e b e kl e di n g, m a c r o st a bili t eit bi n n e n w a a rt s e n b uit e n w a a rt s, e n o p e e n b e p e r k t a a nt al l o c ati e s h o o gt e. I n d e n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g s c o o rt 2 9, 3 kil o m et e r o n v ol d o e n d e, o p d e z elf d e f a al m e c h a ni s m e n e n o p pi pi n g. C O NTEXT

D e V e c ht i s d e kl ei n st e v a n d e g r ot e ri vi e r e n. D e St e n e n dij k li gt t e n z ui d o o s t e n v a n H a s s elt l a n g s h et G al g e n r a k, e e n zij st r o o m v a n h et Z w a rt e W at e r. D e z e dij k h e ef t d e st at u s v a n Rij k s m o n u m e nt o m d at d e w at e r k e ri n g o v e r e e n af st a n d v a n bij n a e e n kil o m et e r uit e e n g e m et s el d e st e n e n m u u r b e st a at. D at i s u ni e k i n N e d e rl a n d. O v e r d e dij k l o o pt e e n w e g v o o r i et s e r s e n b e st e m mi n g s v e r k e e r. V e r d e r o p n a a r h et o o st e n g a at dit t r aj e ct o v e r i n d e n o o r d elij k e V e c ht dij k vi a d e k e r n D alf s e n t ot a a n d e N 3 4 8 t e O m m e n. Hi e r b e st a at d e dij k o v e r al, m et uit z o n d e ri n g v a n

d e k e r n D alf s e n, uit e e n g r o n dli c h a a m. H et dij k t r aj e ct v alt g e h e el o n d e r h et N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d Uit e r w a a r d e n Z w a r t e W at e r e n V e c ht. H et V e c ht d al i s e e n l a n d s c h a p p e lij k z e e r a a nt r e k k elij k g e bi e d. O n d e r l ei di n g v a n d e p r o vi n ci e O v e rij s s el l o o pt hi e r h et g e bi e d s p r o g r a m m a R ui mt e v o o r d e V e c ht. B el a n g rij k e o m g e vi n g s p a r tij e n zij n b e h al v e d e p r o vi n ci e, Rij k s w at e r st a at e n d e g e m e e nt e n Z w a r t e w at e rl a n d e n D alf s e n o o k d e t e r r ei n b e h e e r d e r s/ n at u u r o r g a ni s ati e s, r e c r e ati e o n d e r n e m e r s, o m w o n e n d e n e n d e Rij k s di e n st v o o r h et C ult u r e el E rf g o e d. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 e n 2 01 7 i s e e n v o o r v e r k e n ni n g uit g e v o e r d, i n cl u si ef e e n n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e a nti ci p e r e n d o p d e ni e u w e n o r m e ri n g. Hi e ri n i s o o k d e o p g a v e v o o r h et o o st elij k d e el v a n h et p r oj e ct D alf s e n m e e g e n o m e n. A a n sl uit e n d o p d e v e r v r o e g d e v e r k e n ni n g i s i n 2 01 7 d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g ( P O V) S y st e e m uit w e r ki n g H o o g w at e r p e r s p e cti ef O v e rij s s el s e V e c ht g e st a r t. N a o pl e v e ri n g v a n d e r e s ult at e n v a n d e z e P O V i n 2 01 8 st a r t i n 2 01 9 d e st a r t v a n d e v e r k e n ni n g s f a s e v o o r V e c ht N o o r d.


E e ms ha ven

B o c ht v a n W at u m

84

9 f e b r u a ri 2 01 7 ‘ Al s d e dij k e n b r e k e n’ i n g e st u u r d v o o r E m m y A w a r d → D elt a r e s i n D elf t li c ht ni e u w e t e c h ni e k v o o r t o e k o m sti g e dij k v e r st e r ki n g e n t o e: d e ‘ G r of z a n d B a r ri è r e’ ( G Z B). Hi e r m e e k a n w o r d e n v o o r k o m e n d at h et o n d e r d e dij k d o o r st r o m e n d e w at e r z a n d m e e v o e rt ( pi pi n g), w a a r d o o r d e dij k k a n b e z wij k e n

E e ms

S pij k Bi e r u m

H ol wi e r d e

1 0 f e b r u a ri 2 01 7 K o ni n g s p a a r o p w at e r mi s si e n a a r D uit sl a n d.

E E M S H A V E N - D E L F ZI J L OP G AVE

H et t r aj e ct E e m s h a v e n - D elf zijl b e sl a at 11, 7 kil o m et e r z e e k e ri n g, di e af g e k e u r d i s o p m a c r o st a bilit eit bi n n e n w a a rt s e n d e b e kl e di n g ( g r a s, st e e n e n k o p e r sl a k) a a n d e b uit e n zij d e. Al s g e v ol g v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g e n ni e u w e h y d r a uli s c h e r a n d v o o r w a a r d e n m o et d e dij k o o k w o r d e n v e r h o o g d. D e o p g a v e v o o r m a c r o st a bili t eit i s v e r g r o ot d o o r d e a a r d b e vi n g e n al s g e v ol g v a n d e g a s wi n ni n g i n G r o ni n g e n. I n s a m e n s p r a a k m et d e N A M e n b uit e nl a n d s e e x p e r t s i s n a g e d a c ht o v e r d e a a r d b e vi n g s o p g a v e e n d e a a r d b e vi n g s b e st e n di g h ei d v a n d e dij k. C O NTEXT

D elf zijl al E e mska na A p pi n g e d a m

Oud

e e E

ms

a al kan

Zeeh

W at e r s c h a p N o o r d e r zijl v e st Dij k ri n g: 6 U r g e nti e: 8 4 D elt a p r o g r a m m a: W a d d e n g e bi e d

ave n

kana

al

11 f e b r u a ri 2 01 7 Z w a r e o v e r st r o mi n g e n i n A u st r ali ë, b a c k p a c k e r I ri s i s w é é r d e d u p e

D e k e ri n g g r e n st i n h et n o o r d e n a a n d e E e m s h a v e n. T u s s e n d e E e m s h a v e n e n D elf zijl li g g e n b u n k e r s, h ui z e n, e e n k r ui s e n d e g a sl ei di n g e n e e n H O W A l ei di n g ( af v al w at e rl ei di n g H o o g k e r k W a d d e n z e e) di c ht t e g e n d e k e ri n g a a n. I n d e h a v e n st a d D elf zijl li gt b uit e n dij k s h et E e m s h ot el m et p a r k e e r pl a at s e n e n o p rit o p d e k e ri n g. Di c ht t e g e n d e dij k st a at h et M u z e e A q u a ri u m w a a r v a n e e n d e el w o r dt g e sl o o pt. E r zij n v e el st a k e h ol d e r s b et r o k k e n bij dit p r oj e ct. D e p r o vi n ci e G r o ni n g e n e n d e g e m e e nt e n D elf zijl e n E e m s m o n d w e r k e n a cti ef m e e. D e pl a n n e n zij n uit g e w e r k t i n d e v o r m v a n e e n P r o vi n ci a al I n p a s si n g s pl a n ( PI P). D a a r v o o r i s o o k e e n

1 2 f e b r u a ri 2 01 7

88

1 3 f e b r u a ri 2 01 7

Z UI D - B E V E L A N D O O S T, O O S T E R S C H E L D E

D a g bl a d

Mili e u eff e ct r a p p o rt a g e ( M E R) o p g e st el d. D e z e pl a n n e n zij n m e di o 2 01 7 o n h e r r o e p elij k g e w o r d e n. O m d at d e z e e dij k g r e n st a a n N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d e n U N E S C O W e r el d e rf g o e d d e W a d d e n z e e, zij n n at u u r o r g a ni s ati e s g o e d a a n g e h a a k t. K o p p el p r oj e ct e n m et m e e r w a a r d e v o o r d e r e gi o lif t e n m e e m et d e dij k v e r b et e ri n g. D e z e k a n s e n li g g e n v o o r al i n ni e u w e dij k c o n c e pt e n, z o al s d e D u b b el e Dij k, d e Rij k e Dij k e n e e n m ultif u n cti o n el e dij k. I n D elf zijl w o r dt d e k e ri n g v e rl e g d, z o d at e r e e n v e r bi n di n g t u s s e n d e st a d s k e r n e n e e n b r e d e r st a d s st r a n d o nt st a at. O p d e O o st p ol d e r dij k bi e dt h et w at e r s c h a p d e m o g elij k h ei d a a n i niti ati ef n e m e r s o m wi n dt u r bi n e s t e pl a at s e n. D e v o o r k e u r s st r at e gi e e n k o p p el p r oj e ct e n sl uit e n a a n o p d e r e gi o n al e st r u ct u u r vi si e e n h et D elt a p r o g r a m m a W a d d e n g e bi e d e n zij n m e e g e n o m e n i n d e k e u z e v o o r h et v o o r k e u r s alt e r n ati ef. R E A LI S A TI E F A S E

H et dij k v e r b et e ri n g s p r oj e ct w e r k t s a m e n m et d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g W a d d e n z e e dij k e n ( P O V - W). D e r e ali s ati e i s ei n d 2 01 6 g e st a rt e n ei n d 2 01 9 zij n d e w e r k z a a m h e d e n af g e r o n d.

OP G AVE

Si nt - M a a r t e n s dij k T h ol e n

W e m el di n g e

K a n a al d o o r Z ui d - B e v el a n d

Oo Ye rs e k e

st

er

sc

h el

B er gsc h e Di e p

de

OESTE R D A M

K r ui ni n g e n

We

st

er

K r e e k r a k sl ui z e n

K r a b b e n dij k e

he ld

e

Sc

h el

de

W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n Dij k ri n g: 31 U r g e nti e: 8 8 D elt a p r o g r a m m a: Z ui d w e st elij k e D elt a

89

H et b et r ef t e e n dij k t r a c é o p Z ui d - B e v el a n d O o st l a n g s d e O o st e r s c h el d e t u s s e n d e O e st e r d a m e n h et K a n a al d o o r Z ui d B e v el a n d. V o o r 9 d e elt r aj e ct e n i s d e w at e r k e ri n g o v e r e e n t ot al e l e n gt e v a n 1. 8 5 0 m et e r af g e k e u r d. O p 8 t r aj e ct e n i s d e w at e r k e ri n g af g e k e u r d o p bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit e n o p 1 t r aj e ct i s d e b e kl e di n g n o g ni et v e r b et e r d. C O NTEXT

Rill a n d

Kreekrak

sc

Kl o o st e r z a n d e

88

1 4 f e b r u a ri 2 01 7 Di e p st e o c e a a nt r o g blij k t v e r v uil d e r d a n C hi n e s e ri vi e r e n → C alif o r ni ë e e r d e r g e w a a r s c h u w d v o o r ri si c o' s v a n O r o vill e - d a m L e k dij k, d e v o o r d e u r v a n d e R a n d st a d, g a at o p d e s c h o p R ef o r m at o ri s c h

Bij d e r a m p i n 1 9 5 3 zij n o p dit t r aj e ct g e e n d o o r b r a k e n g e w e e st. T u s s e n 1 9 7 0 e n 1 9 8 5 zij n e r p a rti ël e dij k v e r z w a ri n g e n uit g e v o e r d. Bij d e m e e st e d e elt r aj e ct e n i s e e n sli k a a n w e zi g. Bij é é n t r aj e ct li gt e e n s c h o r. G e e n v a n d e t r aj e ct e n li gt di r e ct a a n e e n g e ul. V a n w e g e p r o c e d u r el e a s p e ct e n ( g e e n tij di g e o v e r e e n st e m mi n g m et d e ei g e n a a r o v e r d e v o o r g e st el d e v a ri a nt) k o n d e v e r st e r ki n g v a n d e b e kl e di n g bij h et K r e ef t e n p a r k t e Y e r s e k e ni et w o r d e n m e e g e n o m e n bi n n e n h et p r oj e ct Z e e w e ri n g e n. D e d e elt r aj e ct e n li g g e n o p h et n o r mt r a j e ct 31 - 2 m et e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1:1 0. 0 0 0 ( si g n al e ri n g s w a a r d e). V o o r d e m e e st e d e elt r aj e ct e n b et r ef t h et a c h t e rl a n d e e n a g r a ri s c h g e bi e d. Bij t w e e d e elt r aj e ct e n li gt e r e e n i nl a a g a c ht e r d e dij k, e n t w e e d e elt r aj e ct e n b e vi n d e n zi c h i n d e b e b o u w d e k o m v a n Y e r s e k e. D e v o o r b e r ei di n g e n d e r e ali s ati e w o r d e n

uit g e v o e r d d o o r d e P r oj e ct o r g a ni s ati e W at e r v eili g h ei d, e e n s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d t u s s e n Rij k s w at e r st a at e n w at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n. V e r d e r w o r d e n g e m e e nt e n e n d e di r e ct b el a n g h e b b e n d e n b et r o k k e n bij d e pl a n uit w e r ki n g. V E R K E N NI N G S F A S E

D e v eili g h ei d s a n al y s e o m d e o m v a n g v a n h et v eili g h ei d s p r o bl e e m t e b e p al e n w o r dt v oll e di g g e b a s e e r d o p d e ni e u w e n o r m e ri n g e n i s v o o r zi e n i n h et vi e r d e k w a r t a al 2 01 7 e n 2 01 8. Hi e r v o o r i s i n 2 01 3 o n d e r z o e k uit g e z et. D e bij b e h o r e n d e p eil b ui s m eti n g e n zij n i n 2 01 4 af g e r o n d. D e r e s ult at e n hi e r v a n zij n g e b r ui k t bi n n e n h et p r oj e ct V eili g h ei d N e d e rl a n d i n K a a r t. E x t r a o n d e r z o e k i s i n 2 01 7 uit g e z et v o o r d e st a bili t eit s b e r e k e ni n g e n ( p r o e v e n v e r z a m eli n g e n g r o n d o p b o u w).


1 5 f e b r u a ri 2 01 7 K a m e r b el o of t G r o ni n g e n mi n d e r g a s wi n ni n g e n m e e r s c h a d e v e r g o e di n g → G r o ni n g e n blij é n k riti s c h o v e r m oti e g a s b o ri n g e n T w e e d e K a m e r

1 6 f e b r u a ri 2 01 7 B e d rij v e n will e n m e e r a a n d a c ht v o o r kli m a at i n c a m p a g n e

D e dij k —

4

1 7 f e b r u a ri 2 01 7

1 8 f e b r u a ri 2 01 7 St o r m z o r gt v o o r v e el s c h a d e i n C alif o r ni ë

1 9 f e b r u a ri 2 01 7

2 0 f e b r u a ri 2 01 7 N o o d w e e r v e r o o r z a a k t g r ot e s c h a d e i n M al a g a

g e ni e ë n

E v ol uti e e n r e v ol uti e i n d e dij k e n b o u w

H et N e d e rl a n d s e dij k s y st e e m i s h et r e s ult a at v a n e e n e e u w e nl a n g g el o of i n e e n m a a k b a a r l a n d e n e e n l a n g e r e e k s a a n i n n o v ati e s e n o pti m ali s ati e s o m h et dij k s y s t e e m t e m a k e n. Di e i n n o v ati e s k w a m e n ni et v a n z elf: v a a k m o e st zi c h e e r st e e n o v e r st r o mi n g s r a m p v olt r e k k e n v o o r d at m e n t ot h et i n zi c ht k o mt d at h et a n d e r s m o et. E e n v e r h a al o v e r d e dij k g e ni e ë n e n dij k r e v ol uti e s. P R E 1 9 0 0: R E A C TI E V E DI J K E N B O U W V a n o u d s h e r g r o e p e e r d e n N e d e rl a n d e r s zi c h i n h u n st rij d t e g e n h et w at e r. B o e r e n g e m e e n s c h a p p e n v e s ti g d e n zi c h e e r st o p t e r p e n e n l e g d e n l a g e dij kj e s a a n o m o o k h u n o o g st t e b e s c h e r m e n. I e d e r e vl o e d z o r g d e v o o r e e n v e r ni e u wi n g of v e r pl a at si n g v a n dij k e n. S a m e n o pt r e k k e n i n d e z e st rij d w e r d st e e d s n o o d z a k elij k e r, o m d at d e n al ati g h ei d v a n d e e e n ni et d e t e g e n s p o e d v a n d e a n d e r m o c ht v e r o o r z a k e n. O o k m o n ni k e n e n a d el w e r k t e n m e e i n d e e e r st e o nt gi n ni n g e n b e dij ki n g v a n N e d e rl a n d. Z o v o o r s p o e di g gi n g dit i n e e r st e i n st a nti e ni et. D at h et will e k e u ri g b o u w e n e n a a n p a s s e n v a n dij k e n ni et g elij k z o r g d e v o o r e e n s a m e n h a n g e n d b e s c h e r mi n g s s y st e e m, w e r d pij nlij k d ui d elij k n a d e p e st e pi d e mi e i n d e L at e Mi d d el e e u w e n. D e uit b r a a k v a n p e st i n N e d e rl a n d i n d e v e e rti e n d e e e u w z o r g d e v o o r e e n t ot al e v e r w a a rl o zi n g v a n d e dij k e n w a a r o p i n 1 4 21 d e St. Eli s a b et h s vl o e d v ol g d e. E é n d e r d e v a n d e b e v ol ki n g sti e rf. N o o d g e d w o n g e n d o o r h et v e rli e s a a n m a n k r a c ht w e r d e n d e e e r st e st a p p e n g e z et i n ef i ci ë nt w e r k e n m et b e h ul p v a n m e c h a ni s ati e. V o o r d e dij k e n b o u w k w a m e c ht e v o o r uit g a n g m a a r t r a a g o p g a n g; h et bl e ef l a n g e e n m o ei z a a m g e o r g a ni s e e r d e, a m at e u ri sti s c h e b e d rij vi g h ei d. N a A n d ri e s Vi e rli n g h ( ci r c a 1 5 0 7 -1 5 7 9) o nt wi k k el d e d e dij k e n b o u w zi c h m e e r e n m e e r t ot a m b a c ht, t ot h e u s e i n g e ni e u r s k u n st z elf s. D o o r b et e r e o r g a ni s ati e e n b e st u u r v a n d e w at e r s c h a p p e n w e r d d e dij k e n b o u w st e e d s v e r d e r g e p r of e s si o n ali s e e r d. O o k w e r d e n e r b el a n g rij k e t e c h ni s c h e o nt wi k k eli n g e n i n d e dij k o p b o u w d o o r g e v o e r d: d e d o o r s n e d e v a n d e dij k w e r d st e e d s v e r d e r v e r b et e r d.

90

O p ni e u w w e r d N e d e rl a n d r o n d 1 7 3 0 g et ei st e r d d o o r e e n pl a a g: d e p a al w o r m. D e z e w o r m e n t a stt e n d e g e b r ui k elij k e p a al dij k e n a a n d e b uit e n zij d e v a n d e dij k a a n, di e hi e r d o o r h u n st e vi g h ei d s n el v e rl o r e n. I n k o rt e tij d m o e st e n all e p a al dij k e n w o r d e n v e r v a n g e n d o o r m et st e n e n b e kl e d e dij k e n. O p ni e u w e e n o pti m ali s ati e: e e n g r ot e s y st e e m wij zi gi n g v a n dij k e n b o u w bl e ef e c ht e r uit, h et g e b r e k a a n e e n g e d e el d e vi si e h o e h et a n d e r s k o n l a g hi e r a a n t e n g r o n d sl a g. V a n af d e B at a af s e R e p u bli e k i n 1 7 9 5 k w a m h et ri vi e r - e n dij k e n b e h e e r i n h a n d e n t e li g g e n v a n h et B u r e a u v o o r d e n W at e r st a at, h et l at e r e Rij k s w at e r st a at. Hi e r d o o r o nt st o n d r ui mt e v o o r g r o ot s c h ali g e pl a n v o r mi n g. I n h et v e e n g e bi e d v a n F ri e sl a n d e n H oll a n d w e r d e n d e v e e n pl a s s e n d r o o g g e m a a k t. D e z e g r ot e pl a s s e n, i n d e v ol k s m o n d ‘ w at e r w ol v e n’ g e n a a m d, b e d r ei g d e n st e d e n al s A m st e r d a m, H a a rl e m e n L ei d e n. E e n s y st e e m v a n p ol d e r s e n g e m al e n – e e r st o p st o o m, l at e r el e k t ri s c h – l e g d e d e z e pl a s s e n d r o o g. H et w a r e n t r ot s e p r oj e ct e n, w a a r bij m et n a m e Ni c ol a u s S a m u eli s C r u q ui u s ( g e b o r e n K r ui k) b e k e n d h ei d k r e e g. H o e w el hij al v a n af 1 7 2 0 b e zi g w a s m et d e pl a n v o r mi n g, w e r d d e H a a rl e m m e r m e e r p a s i n 1 8 5 2 d r o o g g e m al e n. O o k zij n pl a n v o o r D e Ni e u w e W at e r w e g w e r d p a s i n 1 8 7 2 b e w e r k st elli g d, v e r n a zij n o v e rlij d e n.

S e c ti e s v a n h et el e k t ri s c h m o d el D elt a r i n w at e r b o u w k u n di g l a b o r at o ri u m, D elf t 1 9 61 D e D elt a w e r k e n d o o r d e l e n s v a n A a r t Kl ei n, N e d e rl a n d s F ot o m u s e u m

1 91 6 - 2 01 7: P R O - A C TI E V E DI J K E N B O U W N a d e Z ui d e r z e e vl o e d v a n 1 91 6 z o r g d e n d e pl a n n e n v a n C o r n eli s L el y v o o r e e n r a di c a al a n d e r e b e n a d e ri n g bi n n e n d e w at e r b o u w. T ot d a n ri c htt e m e n zi c h o p h et v e r st e r k e n v a n h et l a n d d at g r e n s d e a a n h et w at e r. L el y’ s vi si e o m d e k u stlij n t e v e r k o rt e n w a s e e n r e v ol uti o n ai r e o m sl a g i n d e n k e n. Hij r e d e n e e r d e d at d e v e r d e di gi n g t e g e n d e z e e z o st e r k w a s al s d e z w a k st e s c h a k el. D e v el e h o n d e r d e n kil o m et e r s k u stlij n v a n d e Z ui d e r z e e m a a k t e n h et e r g m o eilij k e e n eff e cti e v e w at e r k e ri n g t e o n d e r h o u d e n. D o o r a a nl e g v a n d e Af sl uit dij k w e r d e n kil o m et e r s k u stlij n v e r v a n g e n d o o r e e n e n k el e d a m. H et p r oj e ct w e r d g e st e r k t d o o r d e b rilj a nt e n at u u r k u n di g e H e n d ri k L o r e nt z, di e d e St a at s c o m mi s si e Z ui d e r z e e l ei d d e e n e e n v o o r b e el d i g u u r w a s v o o r

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

A n al o g e ri vi e r s e c ti e s M e et p o st ( k e u z e v a n m e et p u nt e n) St u u r p o st (i n s c h a k el e n v a n d e m a c hi n e, e n z o v o o r t) Di git al e uit v o e r ( p o n s b a n d) R a n d v o o r w a a r d e - a p p a r at u u r ( p o n s - b a n d e n) V e r bi n di n g st af el ( o p b o u w ri vi e r i g u r ati e) A n al o g e uit v o e r ( r e c o r d e r s) Wi n d g e n e r at o r Rij k s w at e r st a at

Hi st o ri s c h e f ot o: o p st elli n g v a n d e D elt a r, 2 7 j a n u a ri 1 9 7 2 Rij k s w at e r st a at

91


21 f e b r u a ri 2 01 7 H e vi g e r e g e n b ui e n z ett e n d el e n J a k a rt a o n d e r w at e r

2 2 f e b r u a ri 2 01 7 V e r st e r ki n g M a r k e r m e e r dij k e n vi e r m a a n d e n i n d e w a c ht N o o r d H oll a n d s D a g bl a d

2 3 f e b r u a ri 2 01 7 ' C O2 - uit st o ot v e el h o g e r d o o r l u c ht - e n s c h e e p v a a rt' → G e ul i n d e I J s s el kl a a r v o o r h o o g w at e r → ' V el u w s e d elt a w e r k e n': g e ul v a n 8 k m b e s c h e r mt t e g e n h o o g w at e r → W e e r m a n M a r c o V e r h o ef: st o r m g a at v a n af 1 6. 0 0 u u r p a s e c ht b e gi n n e n → St o r m T h o m a s ( of D o ri s ?) bij o n s g e w o o n n a a ml o o s → St o r m o v e r h o o gt e p u nt h e e n, v e r k e e r s c h a o s uit g e bl e v e n Mi ni st e r S c h ult z v a n H a e g e n ' o p e nt' h o o g w at e r g e ul V e e s s e n W a p e n v el d d e S t e nt o r

2 4 f e b r u a ri 2 01 7 A cti vi st é n a a n d e el h o u d e r: S h ell m o et g r o e n e r → S c h a d e d o o r st o r m v alt v e r z e k e r a a r s m e e → M e st sil o o m g e w a ai d i n A alt e n

2 5 f e b r u a ri 2 01 7 B o e r i n A alt e n n o g d a g e n b e zi g m et o p r ui m e n m e st - vl o e d

2 6 f e b r u a ri 2 01 7

J o h a n v a n V e e n p r e s e nt e e r t h et D elt a pl a n Rij k s w at e r st a at

Al b e rt Ei n st ei n. Hij st el d e d e g olf v e r g elij ki n g o p, w a a r m e e d e w at e r h o o gt e s – e n d a a r m e e b e n o di g d e dij k h o o gt e s – n a v olt o oii n g v a n d e Af sl uit dij k k o n d e n w o r d e n v o o r s p el d. L o r e nt z w a s i n st a at h et p r o bl e e m v a n d e w at e r h o o gt e n o p t e l o s s e n m et n u m e ri e k e wi s k u n d e. D at g e b e u r d e m et e e n s o o rt m e n s elij k e c o m p ut e r, w a a r bij wi s k u n di g e n d e g r ot e a a nt all e n b e r e k e ni n g e n n a a r a c ht e r e n a a n el k a a r d o o r g a v e n. H et w e r k v a n d e z e c o m mi s si e i s v a n g r ot e b et e k e ni s g e w e e st v o o r h et w at e rl o o p k u n di g o n d e r z o e k i n N e d e rl a n d. N a v olt o oii n g v a n d e Af sl uit dij k i n 1 9 3 2 bl e k e n d e v o o r s p elli n g e n v a n d e c o m mi s si e j ui st. D e e x a ct e w et e n s c h a p p e n al s n at u u r - e n wi s k u n d e d e d e n h u n i nt r e d e i n d e dij k e n w e r el d e n d e m o d el m ati g e b e n a d e ri n g w a s e e n k a n s o m d e h el e w at e r v e r d e di gi n g al s st r u ct u u r t e v e r b et e r e n. J o h a n v a n V e e n (1 8 9 3 -1 9 5 9) p a st e d e vi si e v a n L el y v e r v ol g e n s t o e o p d e w at e r b e s c h e r mi n g v a n Z e el a n d. I n d e j a r e n 4 0, v e r v o o r d e w at e r s n o o d r a m p v a n 1 9 5 3 w e r k t e hij a a n pl a n n e n v o o r h et af sl ui t e n v a n d e z e e a r m e n i n d e z ui d w e st elij k e d elt a. D e z e pl a n n e n z o u d e n zi c h l at e r o nt wi k k el e n t ot d e h ui di g e D elt a w e r k e n. V a n V e e n st o n d a a n d e v o et v a n d e s p e ci a al o nt wi k k el d e D elt a r - c o m p ut e r di e v e r s c hill e n d e g etij d e n k o n b e r e k e n e n i n c o m bi n ati e m et m o d ell e n b o u w. J ui st d e c o m bi n ati e v a n z o w el e x a ct e wi s k u n d e g e k o p p el d a a n m o d ell e n b o u w bl e e k d e m e e st i d e al e o p l o s si n g v o o r h et di m e n si o n e r e n v a n c o m pl e x e w e r k e n.1 Z o w el d e Af sl uit dij k al s d e D elt a w e r k e n k w a m v e r s n el d t ot st a n d al s r e a cti e o p e e n vl o e d. V o o r h e e n b o r d u u r d e n o nt wi k k eli n g e n n o g v o o rt o p h et o u d e i d e e v a n dij k v e r st e r ki n g e n, d e z e i n g r e p e n w a r e n r a di c a al ni e u w. Z o w el d e Af sl uit dij k al s d e d a m m e n v a n d e l at e r e D elt a w e r k e n l ei d d e n t ot e e n v e el g r ot e r e w at e r v eili g h ei d i n N e d e rl a n d d a n o oit t e v o r e n. D e r e ali s ati e v a n d e Af sl uit dij k e n d e D elt a w e r k e n k w a m e n v o o rt uit g r ot e n ati o n al e r a m p e n. L a n g e tij d h a d h et dij k w e r k e n

hi e r m e e e e n st e r k r e a cti ef k a r a k t e r: n a el k e vl o e d k w a m o o k w e e r e e n g olf a a n ni e u w e i n zi c ht e n o mt r e nt dij k e n. Ni et v o o r ni k s o nt st o n d o n d e r dij k g r a v e n h et c r e d o: “ G e ef o n s h e d e n o n s d a g elij k s b r o o d e n af e n t o e e e n w at e r s n o o d.”

‘ D e n o r m uit d e D elt a w et v a n 1 9 5 8 w a s e e n a b s ol ut e s y st e e m wij zi gi n g: v o o r h e e n w e r d e r all e e n g e w e r k t a a n d e h a n d v a n d e v ui st r e g el d at d e dij k e e n m et e r h o g e r m o e st zij n d a n h et w at e r o oit g e st a a n h a d’

2 01 7 - 2 0 5 0: P R E V E N TI E V E DI J K E N B O U W I n 1 9 5 8 w e r d d e D elt a w et a a n g e n o m e n, di e v o o r s c h r e ef a a n w el k e ei s e n e n h o o gt e d e dij k e n l a n g s d e k u st e n d e ri vi e r e n m o e st e n v ol d o e n. D e n o r m w a s e e n a b s ol ut e s y st e e m wij zi gi n g: v o o r h e e n w e r d e r all e e n g e w e r k t a a n d e h a n d v a n d e v ui st r e g el d at d e dij k e e n m et e r h o g e r m o e st zij n d a n h et w at e r o oit g e st a a n h a d. H et e e r st e n o r m st el s el bl e ef l a n g i n st a n d. A a n d e h a n d v a n d e n o r m w e r d e n d e dij k e n t el k e n s v e r h o o g d, v e r st e vi g d, v e rl e g d, e n k w a m e n e r o v e rl o o p g e bi e d e n e n n o o d b e k k e n s. M a a r a a n h et n o r m e n st el s el z elf – b e r e k e n d m et e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n e e n s i n d e z o v e el j a a r - v e r a n d e r d e ni et v e el. T ot 1 9 9 6: t o e n d e W et o p W at e r k e ri n g i n w e r ki n g t r a d m et w ett elij k e n o r m e n e n e e n z e sj a a rlij k s t o et s s y st e e m. Di e s y st e e m wij zi gi n g w e r d i n 2 01 7 v oll e di g, h et w a s h et j a a r d at d e ni e u w e n o r m v a n k r a c ht w e r d.

Dit o nt w e r p pl a n v a n C o r n eli s L el y uit 1 8 91 h e ef t d e Di e n st d e r Z ui d e r z e e w e r k e n i n g r ot e lij n e n uit g e v o e r d. O n d e r a a n d e k a a r t st a at i n w el k e v ol g o r d e d e d r o o g m a ki n g m o e st pl a at s vi n d e n. St rij d t e g e n h et w at e r, Sti c hti n g Rij k s m u s e u m h et Z ui d e r z e e m u s e u m, E n k h ui z e n

92

93


2 7 f e b r u a ri 2 01 7 O v e r st r o mi n g e n, m o d d e r st r o m e n e n v e r v uil d d ri n k w at e r d o o r r e g e n v al C hili → A a nt al li c ht e a a r d b e vi n g e n L o p p e r s u m n e e mt toe

2 8 f e b r u a ri 2 01 7 " S h ell z a ai d e b e w u st t wijf el o v e r kli m a at v e r a n d e ri n g" → ' E r i s g e e n b u si n e s s m o d el m e e r v o o r S h ell'

P r of e s s o r d r. H e n d ri k A nt o o n L o r e nt z (1 8 5 3 -1 9 2 8) H et L e v e n, S p a a r n e st a d P h ot o

1 m a a rt 2 01 7 V V D s c h r a pt e kli m a at p a s s a g e uit v e r ki e zi n g s p r o g r a m m a → V V D' e r o nt k e nt ' kli m a at s c e p si s' i n zij n p a rtij → N A M o o k a a n s p r a k elij k v o o r i m m at e ri ël e s c h a d e a a r d b e vi n g e n → G e d e p ut e e r d e: ni e u w k a bi n et m o et G r o ni n g e r s h el p e n, ni et t e ge n werke n

2 m a a rt 2 01 7

D r. C o r n eli s L el y (1 8 5 4 -1 9 2 9) i n zij n f u n c ti e al s Mi ni st e r v a n W at e r st a at 1 91 6

3 m a a rt 2 01 7

4 m a a rt 2 01 7

D r o o gl e g gi n g v a n d e N o o r d z e e v ol g e n s e e n D uit s pl a n uit 1 9 2 9. E e n dij k t u s s e n d e k o p v a n D e n e m a r k e n ( J utl a n d) l o o pt vi a d e D o g g e r s b a n k n a a r d e E n g el s e k u st v a n N o rf ol k bij d e pl a at s C r o m e r. H et K a n a al t u s s e n D o v e r e n C al ai s w o r dt e v e n e e n s m et e e n dij k af g e sl ot e n. E e n d e r d e dij k l o o pt v a n C al ai s n a a r H o e k v a n H oll a n d. I n d e z o o nt st a n e N o o r d z e e p ol d e r i s r ui mt e v o o r s p o o r w e g e n e n ni e u w e st e d e n.

H et L e v e n, S p a a r n e st a d P h ot o

H et L e v e n, S p a a r n e st a d P h ot o

W ei ni g t a st b a a r, ni et altij d e v e n g e m a k k elij k t e b e g rij p e n, m a a r bij z o n d e r i n g rij p e n d. I n d e ni e u w e n o r m w e r d d e b al a n s t u s s e n s c h a d e, sl a c ht off e r s e n n o o d z a k elij k e m a at r e g el e n o p ni e u w o p g e m a a k t. I n f eit e w a s h et e e n ni e u w e zi e n s wij z e o p dij k v e r st e r k e n, di e v o o r v el e n g elij k st a at a a n bij v o o r b e el d h et D elt a pl a n. H et v r a a gt v a n d e Dij k w e r k e r s e e n h el e a n d e r e m a ni e r v a n d e n k e n, r e k e n e n e n t e k e n e n.

D e ni e u w e n o r m g af e e n i m p ul s a a n n o g e e n s y st e e m wij zi gi n g: h et v e r st e r k e n v a n e e n dij k s y st e e m, i n pl a at s v a n e e n dij k t r aj e ct of - d o o r s n e d e. I et s w at i n g e z et w e r d m et d e O o st e r s c h el d e k e ri n g, e n v e r d e r o nt wi k k el d w e r d i n R ui mt e v o o r d e Ri vi e r, m a a r n o g altij d g e e n g e m e e n g o e d i s. W at e r e n r ui mt e zij n i n d e p r a k tij k v a a k t w e e g e s c h ei d e n w e r el d e n. N A 2 0 5 0: A D A P TI E V E DI J K E N B O U W

‘I n h et g e v al v a n h et v e r d wij n e n v a n d e ij s k a p p e n, i s h et d e n k b a a r d at d e R a n d st a d v e r d wij nt al s e e n Atl a nti s o n d e r h et w at e r v a n d e N o o r d z e e’ D e ni e u w e n o r m b et e k e nt d at h et m o g elij k i s o m dij k v e r st e r ki n g e n g e ri c ht e r t e d o e n: d a a r w a a r h et e c ht t elt. D e G r e b b e dij k bij v o o r b e el d k w a m, n a h et v a stst ell e n v a n d e ni e u w e n o r m, b o v e n a a n i n h et p r oj e c t e n o v e r zi c ht. H o e w el sl e c ht s e e n k o rt e dij k, h e ef t h et e e n g r o ot o v e r st r o mi n g s g e bi e d i n h et a c ht e rl a n d. Bij e e n d o o r b r a a k o v e r st r o o mt n a g e n o e g d e h el e G el d e r s e v all ei m et e e n e n o r m e e c o n o mi s c h e s c h a d e v a n 2 7 milj a r d e u r o t ot g e v ol g. D e ni e u w e n o r m g e b a s e e r d o p d e m e e rl a a g s v eili g h ei d m a a k t d e i n v e st e ri n g i n dit st u k dij k d e s t e r el e v a nt e r.

94

W at w o r dt d e v ol g e n d e g r ot e s y st e e m v e r a n d e ri n g ? N e d e rl a n d b e w a n d elt n o g st e e d s d e w e g di e al v el e h o n d e r d e n j a r e n g el e d e n i s i n g e sl a g e n: h et v o o rt d u r e n d v e r st e r k e n v a n d e dij k e n, h et m a k e n v a n d a m m e n e n h et b e m al e n v a n p ol d e r s. H et g a at n u g o e d, d e l a at st e g r ot e dij k d o o r b a a k i s i m m e r s al l a n g g el e d e n. M a a r h o e l a n g k u n n e n o n z e t o e k o m sti g e g e n e r ati e s dit n o g v ol h o u d e n ? S o m mi g e v o o r s p elli n g e n h o u d e n r e k e ni n g m et e e n z e e s pi e g el stij gi n g v a n e e n m et e r i n 21 0 0. T u u rlij k, di e m et e r r e d d e n w e w el. M a a r blijf t h et bij e e n m et e r ? D e ni e u w s b e ri c ht e n i n 2 01 7 w a r e n v e r o nt r u st e n d. W at al s h et p e r m af r o st o nt d o oit ? W at al s d e ij s k a p p e n v oll e di g s m elt e n ? E r i s e e n ni e u w ij s k a p m o d el d at al s w o r st c a s e s c e n a ri o e e n z e e s pi e g el stij gi n g i n N e d e rl a n d v a n z o’ n d ri e m et e r l a at zi e n i n h et j a a r 21 0 0, e n mi s s c hi e n w el z e s t ot a c ht m et e r i n h et j a a r 2 2 0 0. 2 D a a r v alt ni et t e g e n o p t e h o g e n. D a n i s h et uit e r st e v a n dit s y st e e m v a n dij k v e r st e r k e n b e r ei k t e n i s e e n v oll e di g e s y st e e m v e r a n d e ri n g o n v e r mij d elij k e n n o o d z a k elij k o m N e d e rl a n d t e b e h o u d e n. E e n i n g r e e p i n d e c at e g o ri e v a n L o r e nt z, L el y e n V a n V e e n.

I n h et g e v al v a n h et v e r d wij n e n v a n d e ij s k a p p e n i s h et d e n k b a a r d at L a a g - N e d e rl a n d ni et l a n g e r h o u d b a a r i s. D at d e k u stlij n ni et l a n g e r g e v o r m d w o r dt d o o r d e a a n e e n g e sl ot e n d ui n e n i n h et w e st e n, m a a r d o o r d e r a n d e n v a n d e h o g e g r o n d e n i n h et mi d d e n e n o o st e n v a n N e d e rl a n d. P ol d e r s k o m e n o n d e r w at e r t e st a a n e n d e R a n d st a d v e r d wij nt al s e e n Atl a nti s o n d e r h et w at e r v a n d e N o o r d z e e. D at i s n at u u rlij k e e n s c h ri k b e el d, m a a r b et e k e nt ni et h et ei n d e v a n N e d e rl a n d. V e el l a n d w o r dt i n d e r d a a d p rij s g e g e v e n e n st e d e n v e r d wij n e n, m a a r a n d e r e st e d e n w o r d e n o p h u n b e u rt g r o ot. St e d e n c o n gl o m e r e r e n i n h et o o st e n v a n o n s l a n d m et Ut r e c ht, Z w oll e, Ei n d h o v e n e n Nij m e g e n al s h o of d st e d e n. E n m et e e n g r o ot bi n n e n m e e r v o o r d e d e u r: e e n v r u c ht b a a r a g r a ri s c h w at e rl a n d s c h a p. H et v o e di n g s p at r o o n v a n d e b e v ol ki n g o nt wi k k elt zi c h m et al g e n - e n vi st e elt t ot h et g e z o n d st e t e r w e r el d. D e d ui n e n i n h et w e st e n w o r d e n h et M o nt S ai nt Mi c h el v a n N e d e rl a n d. Of d e a n d e r e k a nt o p: m et h et z a n d uit d e N o o r d z e e w o r dt L a a g - N e d e rl a n d v a n p ol d e r t ot p ol d e r g e h e el o p g e h o o g d t ot e e n p a a r m et e r b o v e n z e e ni v e a u. M et e e n s u p e r dij k w o r dt N e d e rl a n d v o o r e e n s e n altij d v oll e di g af g e sl ot e n v a n d e N o o r d z e e. D e Z ui d w e st elij k e D elt a w o r dt e e n g r o ot z o et w at e r s p a a r b e k k e n e n e e n g r ot e w at e r k r a c ht c e nt r al e. E e n m o d el d at d e n o di g e v r a g e n o p r o e pt: d e g e v ol g e n v o o r n at u u rlij k e s y st e m e n zij n d e s a st r e u s e n b o v e n di e n zij n d e h ui di g e p ol d e r s ni et l e e g, e r li g g e n d o r p e n, st e d e n e n w e g e n.

95

O v e r h o e w e o n z e v o et e n d r o o g z ull e n h o u d e n i n d e v e r r e t o e k o m st k a n m e n n o g e n k el gi s s e n. J o h a n v a n V e e n wi st d e s p a n ni n g e r i n i e d e r g e v al g o e d i n t e h o u d e n. Z o z ei hij o oit: “ E e n s z ull e n w e dit l a n d m et e e n z u c ht v a n v e rli c hti n g a a n d e g ol v e n p rij s g e v e n.”

Kli n k t dit t e e x t r e e m ? I n h et k a d e r v a n d e g e ni ë n e n d e i n g rij p e n d e s y st e e m wij zi gi n g e n di e N e d e rl a n d i n h et v e rl e d e n h e b b e n v o r m g e g e v e n, zij n d e r g elij k e i n g r e p e n ni et v r e e m d. H et o m dij k e n v a n d e F ri e s e e n G r o ni n g s e z e e k u st, h et af d a m m e n v a n d e Z ui d e r z e e, e n h et af sl ui t e n v a n d e z e e a r m e n v a n Z ui d w e st - N e d e rl a n d w a r e n v e r g elij k b a r e i n g r e p e n, e n zij n w e hi e r ni et uit ei n d elij k st e r k e r uit v o o rt g e k o m e n ? —

1 2

P ol d e r s!, A. G e u z e e n F. F e d d e s, N Ai Uit g e v e r s 2 0 0 5 N e d e rl a n d s e z e e s pi e g el stij gt e xt r a h a r di n d e k o m e n d e t wi nti g j a a r, Al g e m e n e W at e r s c h a p s p a r tij 7 j u ni 2 01 7 htt p:// w w w. al g e m e n e w a t e r s c h a p s p a r tij. nl/ ni e u w s/ n e d e rl a n d s e -z e e s pi e g el stij gt - e x t r a - h a r d -i n - d e - k o m e n d e - 2 0 -j a a r


5 m a a rt 2 01 7

6 m a a rt 2 01 7 N A M m o et t o e n a m e a a r d b e vi n g e n L o p p ers u m o n d erz o e k e n

7 m a a rt 2 01 7

8 m a a rt 2 01 7 B o s k ali s i n c a s s e e rt n a j a r e n v a n r e c o r d wi n st e n h alf milj a r d v e rli e s

9 m a a rt 2 01 7 Nij p el s w a a r s c h u w t v o o r b o z e ki e z e r al s kli m a at ni et s n el t h e m a A mst er d a m w o r dt → Kli m a at b el ei d: h o e v e el milj a r d e n k o st h et ? E n i s h et genoeg?

El b ur g

El b ur g

A mst er d a m

H ar d er wij k

H ar d er wij k

H OLL A N D

O G N IK O R M O N S C H IE

A M ELA N D

O G N IK O R M O N S C H IE

A M E LA N D IN G ELL SC H TER

E

E

IN G ELL SC H TER

E Z

Z

D

O u d d or p

R

F RI E S L A N D

D

R

TE XE L

H arli n g e n

F RI E S L A N D

Mi d d el h ar nis

L e m m er

M e d e m bli k E n k h ui z e n

E n k h ui z e n

H o or n

Ka m pen

N O O R D

H o or n

Ka m pen

N O O R D

El b ur g

E n k h ui z e n

Ka m pen

1 8 4 9: Pl a n V a n Di g g el e n

1 8 8 2: Pl a n B u m a

1 8 91: Pl a n L el y

I m p r e s si e N e d e rl a n d O o st w a a r t s 21 0 0

T h ol e n

V e er e

Ka m pen

N O O R D

G o es

Vlissi n g e n

El b ur g

T er n e u z e n

A mst er d a m

A mst er d a m H OLL A N D

Zi eri k z e e

Mi d d el b ur g

El b ur g

H ar d er wij k

H OLL A N D

O

N

E n k h ui z e n

H o or n

N O O R D

A mst er d a m H ar d er wij k

L e m m er

M e d e m bli k

El b ur g

A mst er d a m H OLL A N D

St a v or e n Z UI D E R Z E E

M e d e m bli k

M e d e m bli k

H o or n

L e m m er

Z UI D E R Z E E

Z UI D E R Z E E

Br ui niss e

O

St a v or e n

N

St a v or e n

N

L e m m er

N

N

St a v or e n Z UI D E R Z E E

Br o u w ers h a v e n

O

O

O

O

R

O

O

O

O

F RI E S L A N D

N D LA

IE VL

TE X E L

D R

TE X E L

lu it

F RI E S L A N D

A fs

H arli n g e n

H arli n g e n

d ij k

R

H arli n g e n TE X E L

N D LA

IE VL

D

Z

N D LA

IE VL

E

E Z

N D LA

IE VL

D

Z

E

E

E

E

O G N IK O R M O N S C H IE

A M E LA N D IN G ELL SC H TER

E

O G N IK O R M O N S C H IE

A M E LA N D IN G ELL SC H TER

H ar d er wij k

H ar d er wij k

H OLL A N D

1 9 2 4 -1 9 2 5: Pl a n L el y

1 9 5 3: Pl a n J o h a n v a n V e e n

I m p r e s si e N e d e rl a n d O m h o o g 21 0 0

+20 +1 6

E

E

+32

Z

+ 2. 0 0 N A P

+36

G r o ni n g e n

B

-1. 4

- 0. 8

E

N

E

D okk u m

+ 2. 0 0 N A P

+ 2. 0 0 N A P

N N

L e e u w ar d e n

E

D

E

N O O R D Z E E

G r o ni n g e n

M

W

S neek

N

A

Ass e n

+27

H e er e nv e e n +27

W

- 2. 0

N

A

D

+1 5

D

D

D r a c ht e n

D

N O O R D Z E E

K

K

U

+ 2. 0 0 N A P

E

+1 2

+ 3. 0 0 N A P

+26

+ 3. 0 0 N A P

A

I

+26

- 5. 2

E m m el o o r d

D

- 4. 5

- 2. 4

U

+57

Al k m a a r

- 5. 0

Z w oll e

+ 3. 0 0 N A P +76

O +64

Al m e r e

N

- 5. 0

Z ut p h e n

-1. 0

Ut r e c ht

I

B

-1. 0

W a g e ni n g e n

+ 3. 0 0 N A P

+1 0 5

Ede

+69

D o eti n c h e m

- 6. 7

Ar n h e m

+31

Wi nt e r s wij k

+93

S

Ar n h e m

Ni e u w - R ott e r d a m

+93

H ell e v o et sl ui s

E

L

T

Oss

A

Nij m e g e n + 3. 0 0 N A P

‘ s - H e rt o g e n b o s c h

E

Br e d a

+42

W a al wij k

B

R o o s e n d a al B er g e n o p Z o o m

E

K

K

E

Nij m e g e n

D o r d r e c ht

N

‘ s - H e rt o g e n b o s c h

S

Til b u r g

W

W

+69

+47

Til b u r g

Ei n d h o v e n

E

D

E

Z

E

U

+105

Ut r e c ht

U

E

+47

D

+57

Gouda

D o es b ur g

H A V E N D ELT A

+42

+49

A m e r sf o o rt

Den Haag

E

Z

Ei n d h o v e n

V e nl o

U

G

W e e rt

H

O

R o er m o n d

O

Sitt a r d H e e rl e n M a a st ri c ht

+322

M a a st ri c ht

L O L A l a n d s c a p e a r c hit e c t s

L O L A l a n d s c a p e a r c hit e c t s

96

97

Al m el o

+107

G

+57

+76

H e n g el o

A p el d o o r n

+36

Ni e u w - A m st e r d a m

L ei d e n

+49

A m e r sf o o rt

N

+ 3. 0 0 N A P

E nsc h e d e

E

- 5. 0

N

+75

D e v e nt e r

E

+1 0 7

+64

H a a rl e m

H e n g el o

R

A p el d o o r n

+36

+ 3. 0 0 N A P

+19

D e v e nt e r

- 5. 0

- 3. 6

Al m el o

+75

H a a rl e m

Den Haag

+27

E

Ni e u w - S c hi p h ol

- 4. 0 +1 9

+ 31

Z w oll e

+ 3. 0 0 N A P +24

+27

E

A m st e r d a m

S

- 4.1

E m men

+ 3. 0 0 N A P

D

+24

+ 3. 0 0 N A P

H o or n

N

T

- 3. 5

Ka mpen

E n k h ui z e n

N

- 3. 7

+ 3. 0 0 N A P

Al k m a a r

R

A

+57

L

R

H o o g ev e e n E m men

Ka m pen

Ka m pen

1 0 m a a rt 2 01 7

N O O R D

E nsc h e d e


11 m a a rt 2 01 7

104

1 2 m a a rt 2 01 7

1 3 m a a rt 2 01 7

K OE H O OL - L A U WE RS MEE R

S C HI E R M O N NI K O O G A MEL A N D T E R S C H E L LI N G

Wa d

den

106

OP G AVE

N o o r dz e e

zee

L a u wers me er Dokku m

K o e h o ol Lee u war de n H a rli n g e n DE AL DE FE A NE N

D r a c ht e n

W ett e r s ki p F r y sl â n Dij k ri n g: 6 U r g e nti e: 1 0 4 D elt a p r o g r a m m a: W a d d e n g e bi e d

1 4 m a a rt 2 01 7 ' M e e r r e g e n, mi n d e r s n e e u w o p N o o r d p o ol' → Vijf v r a g e n o v e r d e b ui di e b o v e n d e N o o r d p o ol h a n gt

Dit p r oj e ct b e st o n d o o r s p r o n k elij k uit t w e e p r oj e ct e n, n a m elij k K o e h o ol – W e st H ol w e r d e r p ol d e r e n W e st H ol w e r d e r p ol d e r – L a u w e r s m e e r. I n 2 01 6 i s b e sl ot e n d e z e t w e e p r oj e ct e n i n é é n v e r k e n ni n g o p t e p a k k e n. Hi e r d o o r w e r d h et t r aj e ct 4 8 kil o m et e r. Hi e r v a n i s 2 3 kil o m et e r i n d e D e r d e T o et si n g af g e k e u r d. V o o r al s n o g i s dit d e s c o p e v a n h et p r oj e ct. Vijf dij k v a k k e n v a n h et t r aj e ct K o e h o ol – L a u w e r s m e e r zij n af g e k e u r d o p b e kl e di n g. H et g a at o m kl ei n e st r e k ki n g e n b a s alt e n m et b et o n i n g e g ot e n b a s alt (t ot a al 2 5 0 m et e r), d e g r a s m at ( ci r c a 1 3, 6 kil o m e t e r), d o o r g r o ei st e n e n ( 3, 4 kil o m et e r), d e b et o n bl o k k e n b e kl e di n g ( 8 0 0 m et e r) e n d e a sf alt b e kl e di n g ( 9, 6 kil o m et e r). C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct li gt a a n d e W a d d e n z e e. D e vijf dij k v a k k e n g r e n z e n ( d e el s) a a n v o o rl a n d. D e W a d d e n z e e i s e e n N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d e n i s a a n g e w e z e n al s U N E S C O W e r el d e rf g o e d. H et bi n n e n dij k s e g e bi e d h e ef t e e n a g r a ri s c h e b e st e m mi n g. D e v e e r di e n st n a a r A m el a n d li gt i n h et p r oj e ct g e bi e d.

L AU WERS MEER – VI E R H UI Z E R G A T

1 5 m a a rt 2 01 7 ' A m e ri k a a n s e mili e u c h ef s c h o n d r e g el s ei g e n di e n st' → ' H et i s i e d e r v o o r zi c h i n d e v e r d r o o g d e H o o r n v a n Af ri k a' → W ett e r s ki p F r y sl â n k o n di gt o n d e r z o e k i n d elt a g o ot a a n n a a r st e r k t e a sf alt w a d d e n z e e dij k e n

Bij d e v e r k e n ni n g zij n v e r s c hill e n d e st a k e h ol d e r s b et r o k k e n: di v e r s e g e m e e n t e n, d e p r o vi n ci e F r y sl â n, Rij k s w at e r st a at al s d e b e h e e r d e r v a n d e W a d d e n z e e e n d e ( n at u u r) b e h e e r d e r s v a n d e v o o rl a n d e n. H et f eit d at d e W a d d e n z e e e e n N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d i s e n W e r el d e rf g o e d, i s z e e r b e p al e n d v o o r d e m o g elij k e o pl o s si n g s ri c hti n g e n. H et p r oj e ct i s g e k o p p el d a a n d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g W a d d e n z e e dij k e n ( P O V - W) e n sl uit a a n o p h et p r oj e ct L a u w e r s m e e r dij k. V E R K E N NI N G S F A S E

N a e e n v o o r v e r k e n ni n g i n 2 01 6 i s i n j a n u a ri 2 01 7 d e v e r k e n ni n g g e st a rt. D e z e b e g o n m et e e n n a d e r e a n al y s e v a n d e v eili g h ei d s o p g a v e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g. E e n a a nt al k a n s rij k e o n d e r z o e k s v o o r st ell e n uit d e P O V - W w o r dt i n g e b r a c ht i n d e z e v e r k e n ni n g. Ei n d 2 01 8 sl uit d e v e r k e n ni n g sf a s e m et e e n v a st g e st el d v o o r k e u r s alt e r n ati ef e n e e n Pl a n v a n A a n p a k v o o r d e pl a n uit w e r ki n g sf a s e.

OP G AVE

Dij k v e r b et e ri n g L a u w e r s m e e r dij k – Vi e r h ui z e r g at b e st a at uit d e s a m e n g e v o e g d e t r aj e ct e n L a u w e r s m e e r dij k – Vi e r h ui z e r g at e n H a v e n L a u w e r s o o g uit h et p r o g r a m m a 2 01 7 - 2 0 2 2. H et h el e t r aj e ct b e sl a at n u 9, 3 kil o m et e r z e e k e ri n g, di e i n d e D e r d e T o et si n g i s af g e k e u r d o p h o o gt e e n b e kl e di n g ( g r a s, st e e n e n a sf alt) a a n d e b uit e n zij d e.

S C HI E R M O N NI K O O G

Wa d

Ni e

uw e

den

zee Vi e

rh

ui z e

rg

at

Ro L a u w ers o o g bb en ga t

O os m a h or n A nj u m L a u wers me er

D o k k u m e r Dji p

Ul r u m

Z o ut k a m p Re it di ep

W at e r s c h a p N o o r d e r zijl v e st Dij k ri n g: 6 U r g e nti e: 1 0 6 D elt a p r o g r a m m a: W a d d e n g e bi e d

98

1 6 m a a rt 2 01 7 V V D 3 3 z et el s, P V V v o o rl o pi g t w e e d e p a rtij

99

L e e ns

C O NTEXT

D e k e ri n g g r e n st a a n d e z e e zij d e a a n d e W a d d e n z e e e n h et b uit e n dij k s h a v e nt e r r ei n v a n L a u w e r s o o g. D e v e e r di e n st n a a r S c hi e r m o n ni k o o g li gt i n h et p r oj e ct g e bi e d. A a n d e l a n d zij d e g r e n st d e k e ri n g a a n h et L a u w e r s m e e r e n e e n o m v a n g rij k milit ai r o ef e nt e r r ei n. I n h et d e el v a n d e k e ri n g w a a r o v e r d e p r o vi n ci al e w e g ( N 3 61) l o o pt, b e vi n d e n zi c h t e v e n s e e n s c h ut sl ui s v o o r r e c r e ati e - e n b e r o e p s v a a rt e n d e R. J. Cl e v e ri n g sl ui z e n. D e p r o vi n ci e G r o ni n g e n h e ef t pl a n n e n o m e e n W e r el d e rf g o e d c e nt r u m t e o nt wi k k el e n i n d e h a v e n v a n L a u w e r s o o g, d e c a p a cit eit v a n d e s c h ut sl ui s t e v e r g r ot e n e n r e c r e ati e v e v o o r zi e ni n g e n t e k o p p el e n a a n d e z e dij k v e r st e r ki n g. E r zij n v e el st a k e h ol d e r s b et r o k k e n bij dit p r oj e ct. D e g e m e e nt e D e M a r n e e n d e

p r o vi n ci e G r o ni n g e n w e r k e n a cti ef m e e o m d e pl a n n e n uit t e w e r k e n t ot e e n b r e e d b e st u u rlij k g e d r a g e n v o o r k e u r s alt e r n ati ef m et k o p p el k a n s e n. D e z e k a n s e n li g g e n i n ni e u w e dij k c o n c e pt e n, z o al s d e m ultif u n c ti o n el e e n o v e r sl a g b e st e n di g e dij k. O m d at d e z e e dij k g r e n st a a n N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d e n h et U N E S C O W e r el d e rf g o e d, w o r d e n n at u u r o r g a ni s ati e s i nt e n si ef b et r o k k e n bij d e v o o r b e r ei di n g e n. V E R K E N NI N G S F A S E

H et dij k v e r b et e ri n g s p r oj e ct i s m e di o 2 01 7 g e st a r t m et d e v e r k e n ni n g. E e n b el a n g rij k o n d e r d e el hi e r v a n i s e e n ni e u w v eili g h ei d s o o r d e el o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e n. H et p r oj e ct w e r k t s a m e n m et d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g W a d d e n z e e dij k e n ( P O V - W). K a n s rij k e alt e r n ati e v e n w o r d e n m o g elij k i n g e b r a c ht. D e v e r k e n ni n g sf a s e w o r dt i n 2 01 8 af g e r o n d m et e e n b e st u u rlij k g e d r a g e n v o o r k e u r s alt e r n ati ef. I n 2 01 9 v ol gt d e pl a n uit w e r ki n g e n i n 2 0 21 st a r t d e r e ali s ati e. D e v o o r k e u r s st r at e gi e e n k o p p el k a n s e n sl uit e n a a n o p d e r e gi o n al e st r u ct u u r vi si e e n h et D elt a p r o g r a m m a W a d d e n g e bi e d e n w o r d e n m e e g e n o m e n i n d e k e u z e v o o r h et v o o r k e u r s alt e r n ati ef.


1 7 m a a rt 2 01 7 ' L e v e n d e ri vi e r' i n Ni e u w Z e el a n d k rij gt m e n s e n r e c ht e n → O v e r st r o mi n g e n d r ei g e n i n P e r u a a n s e h o of d st a d Li m a 1 21

1 8 m a a rt 2 01 7

1 9 m a a rt 2 01 7 P e r u k a m pt m et z w a a r st e o v e r st r o mi n g e n i n 2 0 j a a r

I J S S E L DI J K A P E L D O O R N S K A N A A L

127

Z w oll e IJ

ss

el

2 0 m a a rt 2 01 7 W at e r sl a at g at i n d e o e v e r bij Gr av e

OP G AVE

dz e e L uti n e k a a p

H att e m

S e e d uy n

V el

R ui g e Pl a k

H a r c ul o

sc h u w

O o st - Vli el a n d

et e W

V u u r b o et s d ui n

e ri

H ez e n b e r g

ng

B E R G H UI Z E N

W a p e n v el d - N o o r d d A p el

Wa

o or n

nz

ee

al

W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e Dij k ri n g: 5 2 U r g e nti e: 1 21 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

Rij k s w at e r st a at N o o r d N e d e rl a n d Dij k ri n g: 4 U r g e nti e: 1 2 7 D elt a p r o g r a m m a: W a d d e n z e e g e bi e d

OP G AVE

D e p ri m ai r e k e ri n g I J s s el dij k l a n g s h et vijf d e e n z e s d e p a n d v a n h et A p el d o o r n s K a n a al i s i n d e D e r d e T o et si n g af g e k e u r d o p h o o gt e, pi pi n g e n h e a v e ( o n v ol d o e n d e st e r k e d a m w a n d). D e o p g a v e b e st a at uit h et v e r b et e r e n v a n i n t ot a al ci r c a 2. 7 0 0 m et e r w at e r k e ri n g. C O NTEXT

H et k a n a al g e d e elt e vijf d e e n z e s d e p a n d v a n h et A p el d o o r n s K a n a al li gt i n d e g e m e e nt e n H e e r d e e n H att e m, n a bij h et b u u r t s c h a p H e z e n b e r g. Bij d e v o o r b e r ei di n g e n l at e r d e uit v o e ri n g w o r dt w a a r m o g elij k g e b r ui k g e m a a k t v a n V el u w e k r o o n. Dit i s e e n s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d v a n Rij k s w at e r st a at, d e p r o vi n ci e G el d e rl a n d, d e g e m e e nt e n H e e r d e

100

e dd

a s kan

W a p e n v el d

2 2 m a a rt 2 01 7

V LI E L A N D N o or

Itt e r s u m

21 m a a rt 2 01 7 5 0 0 0 t o n st e n e n n o di g v o o r h e r st el o e v e r bij st u w G r a v e → H et kli m a at ei st a a n d a c ht: ' G r o e n Li n k s m o et m e e r e g e r e n'

e n H att e m e n h et W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e. D e v e r k e n ni n g v r a a gt v o o r al a a n d a c ht v o o r d e b et e k e ni s e n d e d o o r w e r ki n g v a n d e ni e u w e v eili g h ei d s n o r m e n l a n g s d e I J s s el. T e v e n s i s e e n o p e n e n t r a n s p a r a nt p a rti ci p ati e p r o c e s v o o r zi e n m et d e di r e ct b el a n g h e b b e n d e n. P L A N UI T W E R KI N G S F A S E

I n 2 01 8 w o r dt b e g o n n e n m et d e pl a n uitw e r ki n g sf a s e di e t w e e j a a r z al d u r e n. I n 2 01 6 e n 2 01 7 i s d e v e r k e n ni n g sf a s e d o o rl o p e n e n ei n d 2 01 7 i s h et v o o r k e u r s alt e r n a ti ef v a st g e st el d.

1 01

V a n d e O m ri n g dij k v a n Vli el a n d i s i n d e D e r d e T o et si n g d e b e kl e di n g af g e k e u r d o v e r e e n t r aj e ct v a n o n g e v e e r 1 kil o m et e r. D e v eili g h ei d s n o r m v o o r d e z e k e ri n g w a s 1: 2. 0 0 0. Al s g e v ol g v a n d e ni e u w e n o r m eri n g i s d e z e v a st g e st el d o p 1:1. 0 0 0. E r i s e e n n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e uit g e v o e r d, w a a ri n all e ni e u w e i n zi c ht e n t e n a a n zi e n v a n ni e u w e n o r m e ri n g e n g olf b el a sti n g zij n m e e g e n o m e n. D a a r uit blij k t d at d e v eili g h ei d s o p g a v e g r ot e r i s d a n i n d e D e r d e T o et si n g i s g e c o n st at e e r d. G e c o n cl u d e e r d i s d at o p b a si s v a n d e h ui di g e v eili g h ei d sb e o o r d eli n g, i n cl u si ef ni e u w e h y d r a uli s c h e r a n d v o o r w a a r d e n e n v o o r g e st el d e n o r m e n, d e k e ri n g ni et v ol d o et a a n d e m a xi m al e o v e r s c h rij di n g s k a n s v o o r d e j a r e n 2 0 2 3 e n 2 0 7 3. N a a st d e st e e n b e kl edi n g s c o o rt d e dij k o o k o n v ol d o e n d e o p d e a s p e ct e n k r ui n h o o gt e e n g r a s b e kl e di n g.

C O NTEXT

Bij h et b e p al e n v a n d e o p g a v e v a n h et p r oj e ct e n d e a a n p a k v a n d e m o g elij k e v e r st e r ki n g s o p g a v e h o u dt Rij k s w at e r st a at r e k e ni n g m et d e o m g e vi n g. Di r e ct a c ht e r d e O m ri n g dij k b e vi n d e n zi c h w o o n h ui z e n e n t ui n e n v a n h et d o r p O o st - Vli el a n d. D a a r n a a st i s h et e e n a a n d a c ht s p u nt d at d e dij k a a n d e W a d d e n z e e, N at u r a 2 0 0 0 g e bi e d, g r e n st. FASE

D e v o o r v e r k e n ni n g i s g e st a r t i n 2 01 6, d e v e r k e n ni n g i n 2 01 7 e n d e z e l o o pt d o o r i n 2 01 8, w a a r n a d e pl a n uit w e r ki n g v ol gt. D e r e ali s ati e w o r dt v o o r zi e n i n 2 0 2 0 - 2 0 21.


2 3 m a a rt 2 01 7 H a v e n R ott e r d a m wil h alf milj o e n h ui s h o u d e n s w a r m h o u d e n ' Al s d e dij k e n b r e k e n' w o r dt t o e ri sti s c h e r o ut e 139

2 4 m a a rt 2 01 7

2 5 m a a rt 2 01 7

MARKE N

172

OP G AVE Marker meer

Marke n

G o u wz e e Z ui

de

r

a va

O o st e r v

a a rt

rt

S L UI S B O S S C H E R V E L D

OP G AVE B or g hare n

Li m m el

B OS C HP O O RT

P L A N UI T W E R KI N G S F A S E

H et v o o r k e u r s alt e r n ati ef, e e n b uit e n w a a rt s e v e r st e r ki n g v a n d e W e st - e n Z ui d k a d e di e v o o r e e n p e ri o d e v a n vijf ti g j a a r v eili g h ei d m o et bi e d e n, w o r dt i n d e pl a n uit w e r ki n g sf a s e v e r d e r uit g e w e r k t. D a a r bij i s d e a m biti e d at d e dij k v e r st e r ki n g r e c ht d o et a a n e n p a st bij d e s p e ci i e k e r ui mt elij k e e n c ult u u r hi st o ri s c h e k w alit ei t e n v a n M a r k e n. D e pl a n uit w e r ki n g i s i n d e t w e e d e h elf t v a n 2 01 7 g e st a rt. D e r e ali s ati e b e gi nt i n 2 01 9.

E e n dij k v a k v a n 1 5 0 m et e r bij d e Sl ui s B o s s c h e r v el d i n M a a st ri c ht v ol d o et ni et a a n d e ei s e n a a n d e b e kl e di n g v a n e e n p ri m ai r e w at e r k e ri n g.

BELVÉ DÈ RE

s

Bij M a r k e n z o e k t Rij k s w at e r st a at i n n a u w e s a m e n w e r ki n g m et r e gi o n al e o v e r h e d e n e n b e w o n e r s n a a r e e n p a s s e n d e o pl o s si n g t e r v e r b et e ri n g v a n d e w at e r v eili g h ei d. V o o r e e n ‘ r e g uli e r e’ dij k v e r st e r ki n g i s e e n a a nt al j a r e n g el e d e n w ei ni g d r a a g vl a k g e bl e k e n, v a n w e g e h et r ui mt e b e sl a g e n d e eff e ct e n o p h et l a n d s c h a p e n d e c ult u u r hi st o ri s c h e w a a r d e. D a a r o m i s e e n pil ot g e st a r t o m d e m o g elij k h e d e n v a n m e e r l a a g s v eili g h ei d t e o n d e r z o e k e n. Bij m e e rl a a g s v eili g h ei d w o r dt n a a st p r e v e nti e v a n o v e r st r o mi n g e n m et w at e r k e ri n g e n (l a a g 1) o o k g e k e k e n n a a r m o g elij k e m a at r e g el e n

i n d e r ui mt elij k e o r d e ni n g (l a a g 2) e n r a m p e n b e h e e r si n g (l a a g 3). Uit h et MI R T o n d e r z o e k i n 2 01 4 i s g e bl e k e n d at o p d e k o rt e t ot mi d d ell a n g e t e r mij n all e e n m et m a at r e g el e n i n d e e e r st e l a a g a a nt o o n b a a r e n k o st e n eff e cti ef k a n w o r d e n v ol d a a n a a n b a si s v eili g h ei d. D e m a at r e g el e n i n l a a g 1 zij n v e r d e r uit g e w e r k t i n e e n v e r k e n ni n g. P a r all el d a a r a a n i s v e r d e r o n d e r z o c ht w at e r o p t e r mij n m o g elij k i s o p h et g e bi e d v a n w at e r r o b u u st o nt wi k k el e n (l a a g 2) e n i s v e r d e r g e w e r k t a a n m a at r e g el e n t e r v e r b et e ri n g v a n d e r a m p e n b e h e e r si n g.

2 7 m a a rt 2 01 7 D ui z e n d e n e v a c u ati e s e n e e n d o d e d o o r n o o d w e e r i n A u st r ali ë

Maa

D e dij k e n o p M a r k e n zij n i n d e n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e n af g e k e u r d. H et blij k t d at 5, 2 kil o m et e r dij k i nt e g r a al m o et w o r d e n v e r st e r k t. D e W e st k a d e v a n M a r k e n i s af g e k e u r d o p st a bilit eit, d e Z ui d k a d e o p st a bilit eit e n h o o gt e e n b ei d e k a d e s zij n o p d el e n af g e k e u r d o p d e st e e n b e kl e di n g. V e r d e r k e nt e e n d e el v a n d e h a v e n v a n M a r k e n e e n st a bilit eit s o p g a v e. D e N o o r d k a d e v a n M a r k e n v ol d o et n a a r v e r w a c hti n g d e k o m e n d e t wi nti g j a a r n o g a a n d e ei s e n. C O NTEXT

Rij k s w at e r st a at W e st - N o o r d N o o r d Dij k ri n g: 1 3 B U r g e nti e: 1 3 9 D elt a p r o g r a m m a: I J s s el m e e r g e bi e d

1 02

2 6 m a a rt 2 01 7

B O S C H S T R A A TK W A R TI E R

C O NTEXT

D e v e r w a c hti n g i s d at m et e e n b e p e r k t e i n g r e e p i n d e b e kl e di n g, n a m elij k e e n g r a s m at i n pl a at s v a n b o m e n, w e e r a a n d e n o r m e n k a n w o r d e n v ol d a a n. R E A LI S A TI E F A S E

Si nt - M a a r t e n s p o o r t

M a a st ri c ht

Rij k s w at e r st a at Z ui d - N e d e rl a n d Dij k ri n g: 9 3 U r g e nti e: 1 7 2 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

1 03

D e m a at r e g el st a at g e p r o g r a m m e e r d v o o r uit v o e ri n g i n 2 01 8.

2 8 m a a rt 2 01 7 St o r m D e b bi e z o r gt v o o r v e el o v e rl a st i n Q u e e n sl a n d → A u st r ali ë r o e pt 3 0. 0 0 0 m e n s e n o p t e vl u c ht e n v o o r D e b bi e


2 9 m a a rt 2 01 7

31 m a a rt 2 01 7 N A M t r e k t zi c h t e r u g uit s c h a d e af h a n d eli n g G r o ni n g e n → G e e n c o m p e n s ati e b uit e n b e vi n g s g e bi e d G r o ni n g e n

N O O R D E LI J K E R A N D M E E R DI J K + R O N D O M K A M P E N

1 a p ril 2 01 7 O v e rl e v e n d e n at u u r r a m p C ol o m bi a: i e d e r e e n w a s b a n g

B

2 a p ril 2 01 7

OP G AVE

S t a al

venha

B uit e nt o el ei di n g s k a n a al

n

ven

Bi n n e n s

1 e Rij k s bi n n

p ui k a n a

N O O R D E R S L UI S

MI D D E N S L UI S

al

Bi n n e nt

n a al

B uit e n s p ui k a n a al S P UI S L UI S

have

Bi n n e n k a

Hoogo

e n hav

o el ei di n

Vi s

se

rs

ha

ve

n

I J m ui d e n

Rij k s w at e r st a at W e st N e d e rl a n d N o o r d Dij k ri n g: 1 3 e n 1 4 U r g e nti e: n. v.t. D elt a p r o g r a m m a: K u st

N O O R D O OST P

OP G AVE

M e p p el

W E E R RI B B E N

V oll e n h o v e OL DE R

E ns rt Z wa

er e Me

Z w a r t sl ui s

St a p h o r st

G e n e m ui d e n H a s s elt

K et el m e er I J s s el m ui d e n

Ka mpen V e c ht

nt e

r m eer

Z w oll e

er

W ez e p

VEL U WE

s el

me

I Js

lu Ve

we

H ei n o

R a alt e

W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a Dij k ri n g: 11 U r g e nti e N o o r d elij k e R a n d m e e r dij k: n. v.t. U r g e nti e R o n d o m K a m p e n: 1 2 0 D elt a p r o g r a m m a: I J s s el m e e r g e bi e d

104

H et t r aj e ct h e ef t e e n l e n gt e v a n ci r c a 1 3 kil o m et e r. H o o g w at e r al s g e v ol g v a n o p w a aii n g o p h et D r o nt e r m e e r h e ef t t ot g e v ol g d at g r ot e d el e n v a n d e dij k o p d e f a al m e c h a ni s m e n pi pi n g, m a c r o st a bilit eit e n h o o gt e zij n af g e k e u r d. O o k d e i nli g g e n d e k u n st w e r k e n zij n af g e k e u r d. V e r d e r i s d e dij k o p b e kl e di n g af g e k e u r d. H et W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e i s hi e r v o o r i n 2 01 0 b e h e e r m a at r e g el e n g e st a rt o m d e g r a s m at o p o r d e t e b r e n g e n e n t e h o u d e n. V o o r d e a n d e r e o p g a v e n i s m et t e c h ni s c h e o n d e r z o e k e n e n v e r ni e u w e n d e b e r e k e ni n g e n d e v e r b et e r o p g a v e s c h e r p e r i n b e el d g e b r a c ht e n i s i n zi c ht v e r k r e g e n i n d e m o g elij k e o pl o s si n g e n. C O NTEXT

D e R a n d m e e r dij k li gt t u s s e n D o o r n s pij k e n N o o r d ei n d e e n l o o pt d w a r s d o o r h et hi st o ri s c h e h a rt v a n El b u r g. Bij d e pl a at s e n D o o r n s pij k, El b u r g e n N o o r d ei n d e i s (i n t e n si e v e) b e b o u wi n g o p d e dij k a a n w e zi g. D e v e r w a c hti n g i s d at d e z e b e b o u wi n g e n h et hi st o ri s c h e k a r a k t e r v a n El b u r g e e n g r ot e i m p a ct h e b b e n o p d e b e n o di g d e v e r b et e r m a at r e g el e n. D e dij k li gt l a n g s N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d, i n t w e e p r o vi n ci e s e n i n d ri e g e m e e nt e n. N a a st d e z e st a k e h ol d e r s zij n o o k Rij k s w at e r st a at e n n at u u r b e h e e r d e r s b et r o k k e n bij d e v e r k e n ni n g.

Di r e ct t e n z ui d e n v a n d e ni e u w e dij k e n v a n h et R e e v e di e p e n i n h et v e rl e n g d e v a n d e N o o r d elij k e R a n d m e e r dij k v a n W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e, li gt e e n 3 0 0 m et e r l a n g dij k t r a c é v a n w at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a. Dit st u kj e p ri m ai r e k e ri n g li gt i n g e kl e m d t u s s e n d e G el d e r s e Sl ui s e n h et R e e v e di e p a a n d e o o st zij d e v a n h et V el u w e - e n D r o nt e r m e e r e n h e ef t e e n h o o gt et e k o rt. H et 3 0 0 m et e r l a n g e dij k t r a c é i s f o r m e el o n d e r d e el v a n h et p r oj e ct R o n d o m K a m p e n. W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a h e ef t s a m e n w e r ki n g g e z o c ht m et W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e o m h et dij k t r a c é t e k o p p el e n m et h et H W B P - p r oj e ct N o o r d elij k e R a n d m e e r dij k, v a n w e g e d o el m ati g h ei d. Dit h e ef t g el ei d t ot e e n g e z a m e n lij k Pl a n v a n A a n p a k V e r k e n ni n g sf a s e e n e e n S a m e n w e r ki n g s o v e r e e n k o m st V e r k e n ni n g sf a s e. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 7 i s d e a n al y s e v a n m o g elij k e o pl o ssi n g e n g e st a rt. D e v e r k e n ni n g sf a s e w o r dt n a a r v e r w a c hti n g ei n d 2 01 8 af g e sl ot e n m et e e n v o o r k e u r s alt e r n ati ef. D e pl a n uit w e r ki n g i s v o o r zi e n i n 2 01 9 e n 2 0 2 0. Uit v o e ri n g v a n d e v e r b et e r m a at r e g el e n i s g e pl a n d i n 2 0 21 e n 2 0 2 2.

1 05

en

gska na

Z UI D E R S L UI S

E m m el o o r d

3 a p ril 2 01 7 A d vi e s bij f o r m ati e: m a a k kli m a at p ri o rit eit

I J M UI D E N H O O G OVE NS E N S T A A L F A B RI E K E N T AT A ST E EL

Dr o

12 0

3 0 m a a rt 2 01 7 M al o u z at i n d e b a a n v a n e e n o r k a a n: h et w at e r k w a m d o o r h et pl af o n d → O v e r st r o mi n g e n v e r o o r z a k e n g r ot e p r o bl e m e n i n A u st r ali ë

al

D e p ri m ai r e w at e r k e ri n g bij I J m ui d e n i s af g e k e u r d i n d e D e r d e T o et si n g o m d at d e b e kl e di n g ni et m e e r v ol d o et. H et g a at o m di v e r s e o n d e r d el e n v a n d e k e ri n g, v o o r al d e sl ui s eil a n d e n. E e n n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g h e ef t d a a r n a a st g el ei d t ot e e n af k e u ri n g o p h o o gt e e n z etti n g s vl o eii n g. C O NTEXT

D e sl ui z e n v a n I J m ui d e n m a k e n d e el uit v a n dij k ri n g g e bi e d 4 4, K r o m m e Rij n. H et g a at o m e e n v e r bi n d e n d e w at e r k e ri n g, di e d e dij k ri n g g e bi e d e n 1 3 ( N o o r d - H oll a n d) e n 1 4 ( Z ui d - H oll a n d) b e s c h e r mt. H et dij k t r aj e ct e n sl ui z e n c o m pl e x b e s c h e r m e n h et a c h t e rl a n d t e g e n h o o g w at e r o p d e N o o r d z e e. D e p ri m ai r e w at e r k e ri n g i n I J m ui d e n h e ef t e e n l e n gt e v a n 4,1 kil o m et e r. Bi n n e n dit t r aj e ct li g g e n z e s g r ot e k u n st w e r k e n, w a a r v a n vi e r s c h ut sl ui z e n, e e n g e m a al e n e e n s p ui sl ui s. H et t r aj e ct b e gi nt bij d e b e b o u wi n g v a n I J m ui d e n e n l o o pt t ot h et t e r r ei n v a n T at a St e el. Rij k s w at e r st a at i s i n s a m e n w e r ki n g m et d e p r o vi n ci e N o o r d H oll a n d e n d e g e m e e nt e A m st e r d a m b e g o n n e n m et d e b o u w v a n e e n ni e u w e g r ot e z e e sl ui s o p h et sl ui z e n c o m pl e x bij I J m ui d e n. D e b o u w v a n d e ni e u w e z e e sl ui s i s kl a a r i n 2 01 9.

P L A N UI T W E R KI N G S F A S E

I n d e v e r k e n ni n g sf a s e i n 2 01 6 e n 2 01 7 i s d e o m v a n g v a n d e o p g a v e i n b e el d g e b r a c ht. Uit v e r s c hill e n d e alt e r n ati e v e n o m d e w a t e r k e ri n g a a n t e p a k k e n, i s e e n v o o r k e u r s alt e r n ati ef g e k o z e n. I n 2 01 8 w o r dt h et v o o r k e u r s alt e r n ati ef v e r d e r uit g e w e r k t, vi n d e n d e n o di g e ( c o n diti o n e r e n d e) o n d e r z o e k e n pl a at s, e n w o r dt e e n M E R - b e o o r d eli n g g e m a a k t. O o k w o r dt e r e e n p r oj e ct pl a n W at e r w et o p g e st el d e n t e r vi si e g el e g d.


4 a p ril 2 01 7 H o e d e n at u u r r a m p i n C ol o m bi a z o v e el l e v e n s k o n k o st e n

C

5 a p ril 2 01 7 N A M: g e e n d ui d elij k e o o r z a a k t o e n a m e a a r d b e vi n g e n

6 a p ril 2 01 7

7 a p ril 2 01 7

WI E RI N G E R M E E R ( C - K E RI N G) W a d d e nz e e

OP G AVE

Hi p p ol yt u s h o ef

I Js s el

mee

mee

A m s t el

r

r

Sl o ot d o r p

Wi e ri n g e r w e rf

Wi e ri n g e r w a a r d

K r eil e r o o r d

Mi d d e n m e e r K ol h o r n B a r si n g e r h o r n

C O NTEXT M e d e m bli k

Wi n k el

O p p er d o es A a rt s w o u d

H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r Dij k ri n g: 1 2 e n 1 3 U r g e nti e: n. v.t. D elt a p r o g r a m m a: I J s s el m e e r g e bi e d e n W a d d e n g e bi e d

106

H et p r oj e ct Wi e ri n g e r m e e r c at e g o ri e C - k e ri n g i s g e st a rt i n 2 01 5 m et d e v o o r v e r k e n ni n g, w a a ri n d e s c o p e v a n h et p r oj e ct i s b e p a al d o p b a si s v a n d e w e r k elij k e v eili g h ei d s p r o bl e m ati e k bij d e ni e u w e n o r m. D e r e st e r e n d e v eili g h ei d s o p g a v e v o o r d e Wi e ri n g e r m e e r c at e g o ri e C - k e ri n g b e st a at uit ci r c a z e s kil o m et e r dij k e n z e v e n k u n st w e r k e n. D e Wi e ri n g e r m e e r c at e g o ri e C - k e ri n g i s d e o o r s p r o n k elij k e p ri m ai r e k e ri n g v a n d e k o p v a n N o o r d - H oll a n d, v a n v ó ó r d e d r o o gl e g gi n g v a n h et Wi e ri n g e r m e e r i n 1 9 2 9. D e k e ri n g l o o pt v a n af h et A m st el m e e r i n h et n o o r d e n, i n z ui d elij k e e n l at e r o o st elij k e ri c hti n g t ot a a n h et I J s s el m e e r bij M e d e m bli k. D e w at e r k e ri n g i s o n d e r d e el v a n e n v o r mt d e s c h ei di n g t u s s e n dij k ri n g 1 3 e n dij k ri n g 1 2. Dij k ri n g 1 2 h e ef t e e n v o o r d e Wi e ri n g e r m e e r c at e g o ri e C - k e ri n g m a at g e v e n d e o v e r s c h rij di n g s n o r m v a n 1:1 0. 0 0 0. M et d e i n w e r ki n gt r e di n g v a n d e ni e u w e W at e r w et e n d e d a a r bij b e h o r e n d e af w a a r d e ri n g v a n c at e g o ri e C - k e ri n g e n n a a r r e gi o n al e k e ri n g e n, i s d e z e k e ri n g o p ni e u w b e s c h o u w d. H et p r oj e ct Wi e ri n g e r m e e r c at e g o ri e C - k e ri n g li gt g e h e el bi n n e n d e g r e n z e n v a n d e g e m e e nt e n H oll a n d s K r o o n,

O p m e e r e n M e d e m bli k. H oll a n d s K r o o n i s m et 3 7. 0 0 0 h e ct a r e l a n d e n 6 2. 0 0 0 h e ct a r e w at e r e e n v a n d e g r o ot st e g e m e e nt e n v a n N e d e rl a n d. H et z ui d elij k e d e el v a n d e k e ri n g m a a k t d e el uit v a n d e W e st F ri e s e O m ri n g dij k. H et m e r e n d e el v a n d e a a n w e zi g e b e d rij v e n ( 7 0 %) b e vi n dt zi c h i n h et s e g m e nt mi d d e n - e n kl ei n b e d rijf e n i s m et n a m e a g r a ri s c h g e o ri ë nt e e r d. O o k i s hi e r e e n a g ri p o o rt m et d at a c e nt r u m. V E R K E N NI N G S F A S E

I n d e p e ri o d e 2 01 8 - 2 0 2 0 w o r dt i n h et t w e e d e d e el v a n d e v e r k e n ni n g t o e g e w e r k t n a a r e e n v o o r k e u r s alt e r n ati ef.

1 07

8 a p ril 2 01 7

9 a p ril 2 01 7


1 0 a p ril 2 01 7 W e r el d p ri m e u r: ' o p d rij v e n d e w at e r k e ri n g' b e s c h e r mt v o o rt a a n S p a ke n b ur g D a n k zij e e n w a k k e r e K a m p e n a a r blijf t S p a k e n b u r g e e n r a m p b e s p a a r d N R C H a n d el s bl a d → D e G r e b b e dij k w o r dt w e e r v e r st e r k t

11 a p ril 2 01 7 W e r vi n g st a rt v o o r h et Dij k w e r k e r s p a n el. Dij k w e r k e r s k u n n e n hi e ri n m e e d e n k e n o v e r o nt wi k k eli n g e n i n w at e r v eili g h ei d e n dij k e n p r oj e ct e n

R ef o r m at o ri s c h D a g bl a d

D e dij k —

5

1 2 a p ril 2 01 7

1 3 a p ril 2 01 7

1 4 a p ril 2 01 7

w erkers

C o m m u nit y v a n v a k m e n s e n

H e el v r o e g e r l e g d e n d e b o e r e n z elf dij k e n a a n o m N e d e rl a n d d r o o g t e h o u d e n. L at e r h u u r d e n d e w at e r s c h a p p e n e n Rij k s w at e r st a at d a a r st e e v a st w e r k n e m e r s e n a a n n e m e r s v o o r i n. Wi e w a r e n zij, e n w at w a s d o o r d e tij d h e e n h u n o n d e rli n g e r el ati e ?

d e i n z et v a n a m at e u r s. H et uit b e st e d e n v a n dij k w e r k a a n a a n n e m e r s p a st e i n d e e c o n o mi s c h e o nt wi k k eli n g n a a r h a n d el s k a pit ali s m e, di e i n d e z e p e ri o d e zi c ht b a a r w e r d. 1

D E A R M E C A LI S S E N D e e e r st e w e r k n e m e r s e n a a n n e m e r s w a r e n ni et b e p a al d t o e g e wij d a a n h et dij k w e r k e n. I n d e tij d v a n w a t e r b o u w k u n di g e A n d ri e s Vi e rli n g h (1 5 0 7 -1 5 7 9) w a r e n d e t o e st a n d e n r o n d d e dij k w e r k e n i n é é n w o o r d e r b a r m elij k, z o al s b e s c h r e v e n i n zij n T r a ct a et d e r d y c k a gi e . Dij k w e r k e r s e n a a n n e m e r s w a r e n m e e r v a n zi n s ‘ o m d e bi e r c a n e n d e bi e rt o n t e b e st o r m e n d a n o m d e n dij c k t e m a e c k e n.’ Z e st o n d e n o n d e r z o g e n a a m d j u stiti e el t o e zi c ht v a n s ol d at e n g e w a p e n d m et h ell e b a a r d. D e Dij k w e r k e r s v a n t o e n w a r e n h el e m a al ni et g e s c hi k t o m dij k e n a a n t e l e g g e n, z e w e r d e n all e e n i n g e h u u r d o m d at j e z e v o o r v e r d r a ai d w ei ni g g el d k o n l at e n w e r k e n. O m d e hi e r a r c hi s c h e v e r h o u di n g t e b e n a d r u k k e n, w e r d e n ni et z el d e n e e n p a a r v a n di e Dij k w e r k e r s e n a a n n e m e r s o p g e k n o o pt, z o o o k d o o r A n d ri e s Vi e rli n g h. Dit d e d e n dij k g r a v e n r e g el m ati g bij e r n sti g e o v e rt r e di n g e n, d u s w a a r o m hij ni et ? S o m mi g e dij k g r a v e n li et e n d e dij k s a b ot e u r s l e v e n d b e g r a v e n, m et e e n st o k d o o r h u n lijf g e st o k e n. D u s m o c ht e n z e blij zij n al s z e all e e n w e r d e n o p g e h a n g e n. E n r e k e n m a a r d at n a z o’ n e x e c uti e d e a n d e r e Dij k w e r k e r s e n a a n n e m e r s ‘ z o o g e d w e e al s l a m m e r k e n s g a e n w e r c k e n.’ I n d e l at e vijf ti e n d e e n z e sti e n d e e e u w bl e e k e r d ui d elij k i et s mi s m et d e w at e r v e r d e di gi n g v a n o n s l a n d, bij i e d e r e st o r m b r a k e r w el e r g e n s e e n dij k e n v e r d r o n k e n e r m e n s e n. O m d at h et l a n d s c h a p st e e d s i nt e n si e v e r g e b r ui k t w e r d, w a s h et st e e d s mi n d e r a c c e pt a b el d at g r ot e d el e n o n d e rli e p e n d o o r h et n al ati g e o n d e r h o u d v a n d e a n d e r. B o v e n di e n gi n g e n ni e u w e c o n st r u cti e s, z o al s sli k k e r dij k e n e n wi e r dij k e n d e k e n ni s v a n ‘ m e e dij k e n d e’ b o e r e n t e b o v e n. D e k w alit eit v a n z e e w e ri n g e n e n ri vi e r dij k e n k o n k o rt o m ni et l a n g e r af h a n k elij k zij n v a n

108

Dij k w e r k e r s a a n h et w e r k v a n N o o r d z e e k a n a al T e k e ni n g v a n J. C. G r ei v e j r. (1 8 6 5)

A a n n e m e r s w a r e n e e u w e nl a n g d e st e r k st e n e n sli m st e n o n d e r d e dij k w e r k e r s. W a s h et e e r st g a n g b a a r h et w e r k i n kl ei n e st u k k e n t e v e r d el e n, d o o r h et v el e w e r k g r o ei d e n h al v e r w e g e d e n e g e nti e n d e e e u w e n k el e a a n n e m e rijtj e s uit t ot z e e r g r ot e b e d rij v e n. Z o v o r m d e zi c h e e n t r ot s e b e r o e p s g r o e p, di e zi c h af z ett e t e g e n d e c o n s e r v ati e v e t e c h n e ut e n v a n d e W at e r st a at, b e s c h rijf t A. d e n D o ol a a r d i n zij n r o m a n: “ D e W at e r st a at si n g e ni e u r s v o r m e n e e n k a st e, di e o n a a nt a st b a a r i s d o o r h a a r o n k r e u k b a a r h ei d. D e a a n n e m e r s h e b b e n e r h ei d e n s pl e zi e r i n bij tij d e n wijl e d e a m bt e n a r e n t e b e d ott e n. Al s h et l u k t, d a n l a c h e n z e; l u k t h et ni et, d a n l a c h e n z e o o k. E n d a n v o el e n z e ni et s c h ul di g e r d a n e e n ki n d d at s ui k e r h e ef t g e s n o e pt; al s m o e d e r d at ni et g o e d vi n dt, d a n m o et z e m a a r b et e r o pl ett e n. D e W at e r st a at e n d e a a n n e m e r s w e r el d zij n a a n el k a a r g et r o u w d: g e e n k a n b uit e n d e a n d e r.” 2 Z o m e r p o st z e g el N e d e rl a n d 1 9 5 0: Dij k w e r k e r i n a c ti e P o st z e g el o nt w e r p e n, p o st z e g el s e n affi c h e s; M u s e u m v o o r C o m m u ni c ati e

‘ H et w e r k e n a a n dij k e n w a s e e n m a n n e n w e r el d. E e n m a n b o u w t e e n dij k m et a n d e r e h a n d e n d a n w a a r m e e hij zij n v r o u w st r e elt.’

109

1 5 a p ril 2 01 7 Z e k e r 3 5 d o d e n bij o v e r st r o mi n g e n Ira n


1 6 a p ril 2 01 7 O v e rl e g ni e u w s c h a d e p r ot o c ol a a r d b e vi n g e n v e rl o o pt m o ei z a a m

1 7 a p ril 2 01 7

1 8 a p ril 2 01 7 Mi ni st e r K a m p g a at g a s wi n ni n g G r o ni n g e n b e p e r k e n n a a d vi e s

1 9 a p ril 2 01 7 V e el m e e r ' pl a sti c rij st' i n d e N o o r d elij k e I J s z e e d a n g e d a c ht

w o o n d e n i n a r m z ali g e h utt e n i n d e d ui n e n of i n g at e n i n d e g r o n d. I n 1 8 8 6 k w a m e n d e a r b ei d e r s t e g e n h e m i n o p st a n d e n hij k o n m a a r n et o nt s n a p p e n. E e r d e r al, i n 1 8 2 3, w e r d d e a a n n e m e r G e r rit H u y s k e n s d o o r e e n w o e d e n d e m e ni gt e p ol d e r w e r k e r s v e r m o o r d, o m d at hij v e el t e l a a g h a d i n g e s c h r e v e n v o o r d e a a n b e st e di n g v a n e n k el e dij k v a k k e n e n zi c h v a n w e g e uit b uiti n g e n mi s h a n d eli n g v a n d e Dij k w e r k e r s h e el o n g eli ef d h a d g e m a a k t. 3

< 2 4ja ar

2 0 a p ril 2 01 7 O M m o et b e s c h a di g e n w o ni n g e n d o o r g a s wi n ni n g N A M o n d erz o e k e n

0 % 1 % 15 %

2 5-3 5ja ar

l a g e r d a n h et l a n d elij k g e mi d d el d e

10 % 10 % 21 %

3 5- 4 5ja ar

28 % 24 % 22 %

Dij k w e r k e r s a a n h et w e r k, L e k dij k b o v e n d a m s, 1 6 2 4

‘ E r w a r e n c o nti n u s p a n ni n g e n e n o p st a n d e n o n d e r d e dij k w e r k e r s, z w a a r o n d e r b et a al d e l o o n w e r k e r s di e al s e e n s o o rt z w e r v e r s w o o n d e n i n a r m z ali g e h utt e n i n d e d ui n e n of i n g at e n i n d e g r o n d’

34 %

A a n b e st e di n g e n o nt a a r d d e n v a n d e z e sti e n d e t ot e n m et d e n e g e nti e n d e e e u w ni et z el d e n i n wil d e v e c ht p a r tij e n, z o al s bij d e a a n b e st e di n g i n 1 5 71 v a n h et M all e g at bij K at wij k. M e n b e sl o ot i n dit g e v al z elf a r b ei d e r s t e w e r v e n o p b a si s v a n d a g h u u r. E e n r e d e n v o o r h et w e r k e n i n ei g e n b e h e e r k o n o o k zij n d e v e el g e h o o r d e kl a c ht d at a a n n e m e r s “ d o o r g a a n s i n pl o e g e n of c o m pl ott e n v e r e ni g d” e n “ el k o p ei g e n v o o r d e el b e d a c ht” w a r e n, z o al s d e h o o g h e e m r a d e n v a n Uit w at e r e n d e Sl ui z e n i n K e n n e m e rl a n d e n W e st - F ri e sl a n d h et i n 1 8 0 9 f o r m ul e e r d e n bij d e b o u w v a n d e J a c o b Kl a e s s e sl ui s i n K r a b b e n d a m. O o k h et o p d r a c ht g e v e r s s c h a p i n dij k - e n w at e r w e r k e n w a s l a n g e tij d e e n l e v e n s g e v a a rlij k e a a n g el e g e n h ei d. D at b e wij st d e a a n sl a g o p h et l e v e n v a n J o h n M a r r s, e e n E n g el s e st al m e e st e r di e bij d e a a nl e g v a n h et N o o r d z e e k a n a al v e r a nt w o o r d elij k w a s v o o r h et v e r v o e r v a n z a n d m et z e v e nti g p a a r d e n. E r w a r e n c o nti n u s p a n ni n g e n e n o p st a n d e n o n d e r d e Dij k w e r k e r s, z w a a r o n d e r b et a al d e l o o n w e r k e r s, di e al s e e n s o o rt z w e r v e r s

11 0

g e mi d d el d e l e ef tij d 4 8, 2 j a a r

36 % 25 %

5 5- 6 5ja ar

28 % 28 % 16 %

> 6 5ja ar

V E C H T E N O P D E DI J K

g e mi d d el d e l e ef tij d 4 7, 6 j a a r

4 5- 5 5ja ar

htt p:// w w w. b e u r s g e s c hi e d e ni s. nl/ e e n - e e u wi g d u r e n d e - o bli g ati e

E n h et l a c h e n bl e e k t e r e c ht; m e e r n o g d a n d e i n g e ni e u r s of d e g r ot e g e ni e ë n v a n d e W at e r st a at, h e b b e n d e b a g g e r e n d e a a n n e m e r s bij g e d r a g e n a a n d e f a a m v a n d e N e d e rl a n d e r s al s w at e r b o u w e r s. D e d o o r vl o e d g e d w o n g e n ‘ a r m e c ali s s e n’ r o n d o m Sli e d r e c ht s p e el d e n h et v o o r el k a a r o m d o o r d e l o k al e e c o n o mi e v a n a a n b e st e d e r s e n a a n b e st e di n g e n, uit t e g r o ei e n t ot g r ot e a a n n e m e r s. D o o r bij el k a a r g el d v o o r v ol g e n d e p r oj e c t e n t e l e n e n k o n d e n zij o n af h a n k elij k o p e r e r e n e n zi c h o nt wi k k el e n t ot b el a n g rij k e s p el e r s o p d e m a r k t v a n d e w at e r b o u w. K o b u s K ali s, di e o v e ri g e n s b e k e n d st o n d al s e e n i m p ul si ef p e r s o o n di e el k e kl u s a a n n a m, i s hi e r v a n e e n v o o r b e el d: zij n n a a m l e ef t v o o rt i n h et g r ot e, i nt e r n ati o n a al o p e r e r e n d e B o s k ali s. 1

21 a p ril 2 01 7 R e p a r ati e k a p ot g e v a r e n st u w k o st z o' n 2 0 milj o e n e u r o 1 0 0 b e w o n e r s v a n d e dij k t u s s e n G o ri n c h e m - W a a r d e n b u r g p r e s e nt e r e n h u n i d e e ë n v o o r d e dij k v e r st e r ki n g a a n r e gi o n al e b e st u u r d e r s.

D e g r ot e kl o of t u s s e n d e d ef ti g e elit e v a n H u y s k e n s e n M a r r s, e n d e g e w o n e m a n i n d e v o r m v a n h et p ol d e r v ol k, sli k - of Dij k w e r k e r, i s t e k e n e n d v o o r d e e e r st e e e u w e n v a n d e dij k e n b o u w. D e st e vi g e r e gi e o v e r d e g r o e p Dij k w e r k e r s k w a m v a n e e n g r o e p f a mili e s e n p e r s o n e n, v a a k v a n a d elij k af k o m st; d e v el e w e r kli e d e n w a r e n sl e c ht s uit v o e r d e r s e n w e r d e n m et g e w el d e n t e r e c ht st elli n g e n o n d e r d e d ui m g e h o u d e n.

h o g e r d a n h et l a n d elij k g e mi d d el d e

0 % 1 % 2 %

A a nt al w e r k n e m e r s n a a r l e ef tij d bij Rij k s w at e r st a at e n bij w at e r s c h a p p e n i n 2 01 6 (i n p r o c e nt e n e n t e n o p zi c ht e v a n d e l a n d elij k e b e r o e p s b e v ol ki n g) H R - m o nit o r 2 01 6, A & O -f o n d s W at e r s c h a p p e n; K e n ni s p r ofi el W at e r v eili g h ei d 2 01 5, 2 01 6; C B S ( E n q u et e B e r o e p s b e v ol ki n g) 2 01 6

M A N NE N WE REL D I et s d at t r o u w e n s o p v alt i n d e g e s c hi e d e ni s v a n h et w e r k e n a a n d e dij k: all e e n m a n n e n w a r e n v r o e g e r Dij k w e r k e r s. V r o u w e n w a r e n h e el l a n g ni et e e n s w el k o m o p d e dij k. E e n e e n v o u di g e v e r kl a ri n g d a a r v o o r w a s e r ni et v ol g e n s h o of d a a n n e m e r A n d r é v a n H u m m el, d e h o of d p e r s o o n uit d e r o m a n v a n A. d e n D o ol a a r d: h et w at e r wil d e h et g e w o o n ni et. H et w e r k e n a a n dij k e n w a s e e n m a n n e n w e r el d. “ Z e wil d e w at t e r u g z e g g e n, m a a r hij w a s al i n zij n m a n n e n w e r el d; zij b e st o n d al ni et m e e r v o o r h e m. H a a r zij d e n k o u s e n, h a a r h o g e h a k k e n, h a a r sl a n k e b e n e n; all e s w a a r hij a n d e r s m et b e h a g e n n a a r k e e k, w a s n u l u c ht v o o r h e m. Zij n o g e n k e k e n st r a k i n d e v e rt e: z e z a g e n e e n dij k. A a n d at st u k v a n h et b e st a a n

P a a r d e n w o r d e n i n g e s c h a k el d bij d e dij k v e r z w a ri n g e n i n F ri e sl a n d e n G r o ni n g e n, 5 m a a r t 1 9 7 9

A a nl e g e n v e r b et e r e n v a n w e g e n, dij k e n e n s p a a r b e k k e n, dij k v e r z w a ri n g bij O o st dij k, f e b r u a ri 1 9 5 9

N ati o n a al A r c hi ef

N ati o n a al A r c hi ef

111

Rij k s w at e r st a at ( 2 01 4) W at e r s c h a p p e n ( 2 01 6) L a n d elij k g e mi d d el d e ( 2 01 6)


2 2 a p ril 2 01 7

2 3 a p ril 2 01 7

C a m p a g n e o m m ei sj e s t e sti m ul e r e n l a n g e r d o o r t e l e r e n e n e e n z o h o o g m o g elij k e o pl ei di n g t e ki e z e n. I n d e j a r e n t a c hti g w a r e n e c o n o mi s c h e z elf st a n di g h ei d e n r ol d o o r b r e ki n g b el a n g rij k e t h e m a' s v a n h et e m a n ci p ati e b el ei d v a n d e rij k s o v e r h ei d. At ri a, A m st e r d a m

k w a m z e ni et t e p a s. Z e h a d e r v r e d e m e e, w a nt h et k o n ni et a n d e r s. E e n m a n b o u w t e e n dij k m et a n d e r e h a n d e n d a n w a a r m e e hij zij n v r o u w st r e elt.� 4 E r i s d e l a at st e d e c e n ni a v e el v e r a n d e r d, m a a r o o k n u i s h et a a n d e el m a n n e n g r ot e r d a n d at v a n v r o u w e n. 7 2 % v a n d e w e r k n e m e r s v a n d e w at e r s c h a p p e n i s m a n; sl e c ht s 2 8 % i s v r o u w. Dit a a n d e el i s o v e ri g e n s al j a r e n g elij k. H et b e el d v a n d e Dij k w e r k e r al s t r ot s e m a n di e w e et v a n a a n p a k k e n, st a at n o g altij d o v e r ei n d. V ol g e n s a s s et m a n a g e r Cl a u di a v a n A c k o oij v a n H o o g h e e m r a a d s c h a p d e Sti c ht s e Rij nl a n d e n i s d at v o o r al b uit e n g o e d t e m e r k e n. Z e w e r k t al z e v e nti e n j a a r al s v r o u w i n e e n m a n n e n w e r el d: “ V o o r al i n h et b e gi n w a s h et l a sti g o m b uit e n a a n d e m a n n e n uit t e l e g g e n w at w e bi n n e n b e d a c ht h a d d e n. T o e n m o e st i k w el st e vi g i n mij n s c h o e n e n st a a n.� D at d e w at e r g e m e e n s c h a p e c ht e r b e h o ef t e h e ef t a a n m e e r v r o u w e n b e wij st bij v o o r b e el d d e sl o g a n St e m o p e e n v r o u w: ki e s e e n v r o u w i n h et w at e r s c h a p s b e st u u r , di e i n W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d g e b r ui k t e i n a a nl o o p n a a r d e w at e r s c h a p s v e r ki e zi n g e n i n 2 01 5. H et a a nt al v r o u w elij k e dij k g r a v e n i s stij g e n d e; v a n d e 2 3 h ui di g e dij k g r a v e n zij n e r d ri e v r o u w elij k. M a a r o p all e f u n cti e s zij n m e e r v r o u w e n w el k o m, o o k d e m e e r t e c h ni s c h e. Cl a u di a w e r k t j a a rlij k s m e e a a n d e o r g a ni s ati e v a n Gi rl s D a y . D a n k o m e n e r j o n g e v r o u w e n v a n d e mi d d el b a r e s c h ol e n l a n g s o p h et h o o g h e e m r a a d s c h a p. “ St e e d s m e e r v r o u w e n ki e z e n d e t e c h ni s c h e k a nt e n d at w o r dt o o k t h ui s m e e r g e a c c e pt e e r d. Bij t e c h ni e k w o r dt v a a k g elij k g e d a c ht a a n vi e z e h a n d e n, t e r wijl d at h el e m a al ni et z o i s. H et i s ni et all e e n g r a v e n i n d e m o d d e r, m a a r o o k ci vi el e t e c h ni e k.�

V E R G RI J ZI N G Bi n n e n h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d* s p el e n o r g a ni s ati e - o v e r stij g e n d e s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d e n e e n st e e d s b el a n g rij k e r e r ol i n h et r e ali s e r e n v a n p r oj e ct e n.

11 2

2 4 a p ril 2 01 7

2 5 a p ril 2 01 7

D e v e r s c hill e n d e k w alit eit e n v a n e e n di v e r s t e a m, m et v a k m e n s e n v a n bi n n e n e n b uit e n, z o r g e n v o o r i n n o v ati e k r a c ht. I n t e g e n st elli n g t ot v r o e g e r e tij d e n w e r k e n d a a r v a n z elf s p r e k e n d o o k st e e d s m e e r v r o u w e n bij. V a n w e g e d e v el e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n zij n d e k o m e n d e j a r e n m e e r Dij k w e r k e r s n o di g; e r i s b e h o ef t e a a n m a a r li ef st 3 5 0 ni e u w e k r a c ht e n. D e v r a a g i s of d e z e k r a pt e k a n w o r d e n o p g e v ul d m et d e o pl ei di n g e n di e e r n u zij n. D a a r o m i s h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d b e g o n n e n m et h et bij - e n o m s c h ol e n v a n m e n s e n m et e e n ei g e n o pl ei di n g, w a a ri n all e f a c ett e n v a n h et dij k w e r k e n a a n b o d k o m e n: t e c h ni e k, p r oj e ct b e h e e r si n g, m a r k t b e n a d e ri n g, o p d r a c ht g e v e r s c h a p e n o n d e r h a n d el e n. 5 D a a r n a a st w o r dt li n k g eï n v e st e e r d i n d e o nt wi k k eli n g v a n Dij k w e r k e r s z elf. D e h ui di g e g r o e p Dij k w e r k e r s v e r g rij st. D e g e mi d d el d e l e ef tij d v a n d e h ui di g e w at e r s c h a p p e r li gt o p 4 8 j a a r, t e r wijl h et a a n d e el w at e r s c h a p p e r s o n d e r d e 3 5 j a a r m et 0, 5 t ot 1 % p e r j a a r af n e e mt. M et d e p e n si o n e r e n d e Dij k w e r k e r s v e r d wij nt e e n d e el v a n d e k e n ni s. Uit h et o n d e r z o e k i n o p d r a c ht v a n h et D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d o n d e r 2 7 5 Dij k w e r k e r s blij k t d at h et o nt b r e k e n v a n v ol d o e n d e k e n ni s m et 41 % h et m e e st g e n o e m d e ri si c o i s w a a r m e e r a a n d a c ht a a n m o et w o r d e n b e st e e d. H et a a n t r e k k e n v a n v ol d o e n d e g e k w ali i c e e r d p e r s o n e el v ol gt m et 2 4 %. 5 H et i s b el a n g rij k o m d e z e k e n ni s o p p eil t e h o u d e n. Z e k e r o m d at d e a a n w a s v a n j o n g t al e nt v o o r d e t o e k o m st o n v ol d o e n d e blij k t. 6 D e e r v a ri n g v alt w e g, d e i n st r o o m n e e mt af, d e s c h a a r st e e n d e c o n c u r r e nti e o p d e a r b ei d s m a r k t n e e mt t o e, e n h et v a k g e bi e d v e r b r e e dt. C o n cl u si e: d e o pl ei di n g v a n ni e u w e Dij k w e r k e r s i s c r u ci a al v o o r d e t o e k o m st. E r zij n v e r s c hill e n d e o pl ei di n g e n w a a ri n dij k w e r k e n c e nt r a al st a at, o p v e r s c hill e n d e o n d e r wij s ni v e a u s. Z o o o k o p h et ni v e a u v a n af st u d e e r d e r s e n p r o m oti e o n d e r z o e k e n. M a a r i n dit g e v al g el dt m e e r i s b et e r. B el a n g rij k i s h et b e s ef d at l e e rli n g e n, st u d e nt e n, af st u d e e r d e r s e n p r o m o v e n di w e r k e n a a n e e n g e m e e n s c h a p p elij k e o p g a v e. Mi s s c hi e n w el d e g r o ot st e v a n o n z e tij d. — 1

* V o o r h e e n H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a 2 3

4

5 6

H et w o eli g e w at e r, w at e r m a n a g e m e nt i n N e d e rl a n d, H a n s V a n d e r s mi s s e n H et v e rj a a g d e w at e r, A. d e n D o ol a a r d, 2 0 01 G e s c hi e d e ni s v a n d e t e c h ni e k i n N e d e rl a n d: d e w o r di n g v a n e e n m o d e r n e s a m e nl e vi n g 1 8 0 0 -1 8 9 0. htt p:// w w w. d b nl. o r g/t e k st/ li nt 011 g e s c 0 3 _ 01/li nt 011 g es c 0 3 _ 01 _ 0 01 3. p h p H o n d e r d e n ni e u w e m e n s e n g e z o c ht v o o r dij k v e r st e r ki n g, H a n s B e k k e r s, Bi n n e nl a n d s B e st u u r, n u m m e r 0 6, 2 4 m a a r t 2 01 6 htt p:// w w w. bi n n e n l a n d s b e st u u r. nl/ a m bt en a a r - e n - c a r ri e r e/ ni e u w s/ h o n d er d e n- m e ns e n- g e z o c ht - v o o r - dij k v e r st e r ki n g. 9 5 2 5 9 4 3.l y n k x Dij k w e r k e r s p a n el Rij k s w at e r st a at, Gf K a p ril 2 01 7 ‘ H W B P v o o r b e el d v o o r a a n p a k g r ot e v r a a g st u k k e n i n N e d e rl a n d’ i nt e r vi e w m et A n d r ĂŠ B ol, di r e c t e u r H o o g h e e mr a a dsc h a p va n Rij nl a n d, O T A R, v a k bl a d v o o r ma na gers b e he er e n o n der h o u d i nf r a st r u c t u u r, n u m m e r 0 3, 2 01 7

2 6 a p ril 2 01 7 V o ri g j a a r l a a g st e a a r d g a s b at e n si n d s 1 9 7 5

h o g e r d a n l a n d elij k g e mi d d el d e

M/ V Man đ&#x;…œ Vr o u w đ&#x;…Ľ

2 7 a p ril 2 01 7

M/ V Man đ&#x;…œ

68 % 52 %

32 %

Vr o u w đ&#x;…Ľ

48 %

d al e n d i n p e r c e nt a g e

2 01 6 2 01 4 2 01 2

76 % 79 % 82 %

2 01 6 2 01 4 2 01 2

24 % 21 % 19 %

stij g e n d i n p e r c e nt a g e V e r d eli n g a a nt al w e r k n e m e r s R W S e n w at e r s c h a p p e n n a a r g e sl a c ht (i n p r o c e nt e n e n t e n o p zi c ht e v a n l a n d elij k g e mi d d el d e)

A a nt al l ei di n g g e v e n d e n bij R W S e n w at e r s c h a p p e n n a a r g e sl a c ht (i n p r o c e nt e n) i n 2 01 2, 2 01 4 e n 2 01 6

H R - m o nit o r 2 01 6, A & O -f o n d s W at e r s c h a p p e n

H R - m o nit o r 2 01 6, A & O -f o n d s W at e r s c h a p p e n

M ĂŠ ĂŠr m e ns e n 2 01 6 2 01 4 2 01 2 2 01 0 2008 2 0 07 2 0 05 2 0 03 2000 1 9 97 1994

g r o ei c u r v e 12359 1 2 41 4 11 8 6 8 12 093 11 6 8 8 11 4 9 4 111 2 7 10490 1 0 31 5 8954 8428

A a nt al w e r k n e m e r s bij d e w at e r s c h a p p e n i n d e p e ri o d e 1 9 9 4 t ot e n m et 2 01 6 ‘ H R - m o nit o r 2 01 6’, P a nt el a 2 01 7

V a c at u r e s bij w at e r s c h a p p e n O

V o o r b e r ei di n g e n uit v o e ri n g p r oj e ct e n w at e r s y st e e m

O

B e h e e r e n o n d e r h o u d w at e r s y st e m e n e n w at e r k e ri n g e n

O

W at e r z ui v e ri n g

O

V e r g u n ni n g e n e n h a n d h a vi n g

O

W at e r g e r el at e e r d b el ei d e n a d vi e s

O

B e d rijf s v o e ri n g

O

I CT en I nf o r m ati e v o o r zi e ni n g

O

O v e ri g

9 %

2 01 4

3 %

10 %

2 01 6

30 %

l a a g st e

0 %

16 % 12 %

17 %

17 %

23 %

18 %

9 %

l a a g st e

5 % 5 %

3 % 0 %

h o o g st e 8 %

9 % 12 %

9 %

23 %

17 % 26 %

26 %

20 %

9 % GEE N GE GE VE NS

GEE N GE GE VE NS

h o o g st e 18 %

19 % 16 %

9 %

A a nt al v a c at u r e s (i n p r o c e nt e n) n a a r k e n ni s g e bi e d i n 2 01 4 e n 2 01 6 bi n n e n d e w at e r s c h a p p e n

A a nt al m o eilij k v e r v ul b a r e v a c at u r e s (i n p r o c e nt e n) n a a r k e n ni s g e bi e d i n 2 01 4 e n 2 01 6 bi n n e n d e w at e r s c h a p p e n

H R - m o nit o r 2 01 4 e n 2 01 6, A & O -f o n d s W at e r s c h a p p e n, p. 2 0

H R - m o nit o r 2 01 4 e n 2 01 6, A & O -f o n d s W at e r s c h a p p e n, p. 21

11 3


2 8 a p ril 2 01 7

D R O N GELE NS K A N A AL D r o n g el e n

Be

rg

sc

he

Ma

3 0 a p ril 2 01 7 A m e ri k a n e n d e st r a at o p t e g e n T r u m p s kli m a at pl a n n e n → T r u m p k o mt s n el m et ' b el a n g rij k b e sl uit' o v e r kli m a at a k k o o r d P a rij s

1 m ei 2 01 7 N o o d w e e r ei st l e v e n s i n z ui d e n e n mi d d e n w e st e n v a n V S

C

2 m ei 2 01 7 G r ot e b e d rij v e n will e n Kli m a at w et v o o r l a n g e t e r mij n → St e e d s m e e r w al vi s a c hti g e n ri c hti n g N e d e rl a n d

3 m ei 2 01 7

C E N T R A A L H O L L A N D – C - K E RI N G E N

OP G AVE

as K o ni n g s vli

et

Af wa te n ri gs ka na al

El s h o ut

B a a r d wij k

W a al wij k

Dr u ne n Bl o e m e n o o r d

Rij k s w at e r st a at Z ui d N e d e rl a n d Dij k ri n g: 3 5 U r g e nti e: n. v.t. D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

Dit p r oj e ct b et r ef t d e w e st elij k e dij k v a n h et D r o n g el e n s K a n a al ( c a. 5 kil o m et e r l a n g) t u s s e n d e B e r g s c h e M a a s e n d e h o g e g r o n d e n t e n o o st e n v a n W a al wij k. D e C - k e ri n g i s al s p ri m ai r e k e ri n g af g e k e u r d o p d e a s p e ct e n b e kl e di n g, v o o r é é n t r aj e ct d e el o p pi pi n g e n v o o r e e n a n d e r t r aj e ct d e el o p bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit. Al s r e gi o n al e k e ri n g i s d e bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit w el o p o r d e. C O NTEXT

D e dij k v e rli e st zij n f u n cti e v a n p ri m ai r e w at e r k e ri n g al s g e v ol g v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g. D e dij k b e h o u dt zij n f u n cti e al s r e gi o n al e k e ri n g. D e o v e r d r a c ht a a n w at e r s c h a p B r a b a nt s e D elt a, i n h et k a d e r v a n d e af s p r a k e n uit h et B e st u u r s a k k o o r d W at e r, i s st e r k v e rt r a a g d e n uit v o e ri n g v a n d e v e r b et e ri n g s w e r k e n d o o r h et w at e r s c h a p i s d a a r o m ni et m e e r a a n d e o r d e. D e dij k blijf t v o o r al s n o g e e n r e gi o n al e w at e r k e ri n g v a n h et Rij k. P L A N UI T W E R KI N G S F A S E

D e pl a n st u di e e n v o o r b e r ei di n g o p d e r e ali s ati e i s v o o r zi e n i n 2 01 8 e n 2 01 9. D e r e ali s ati e vi n dt i n 2 0 2 0 pl a at s.

Marker meer

I J m ui d e n

H a a rl e m

L ei d e n

Den Haag

Al p h e n a/ d Rij n

Ut r e c ht

Z o et e r m e e r Gouda

R ott e r d a m

Al m e r e

A m st e r d a m A m st e r d a m - Rij n k a n a al

C

2 9 a p ril 2 01 7 B r u g k a p ot o p Af sl uit dij k, v e r k e e r t ot m a a n d a g mi d d a g vi a a n d e r e b r u g → Kli m a at m a r s A m st e r d a m t r e k t d ui z e n d e n d e el n e m e r s

an H oll

dsc h

eI Js

s el

Lek

B e h e e r d e r s: H o o g h e e m r a a d s c h a p A m st el, G o oi e n V e c ht, H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n Rij nl a n d, H o o g h e e m r a a d s c h a p D e Sti c ht s e Rij nl a n d e n, Rij k s w at e r st a at Mi d d e n - N e d e rl a n d Dij k ri n g: 1 4 U r g e nti e: Lij st m et ( v o o r m ali g e) C - k e ri n g e n D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

11 4

11 5

OP G AVE

D e z e k e ri n g e n w a r e n e e r d e r o n d e r d e el v a n d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g ( P O V) C e nt r a al H oll a n d. D e m a at r e g e l e n di e uit d e z e P O V v o o rt k o m e n, v all e n uit e e n i n d ri e p r o g r a m m a o n d e r d el e n: C - k e ri n g e n C e nt r a al H oll a n d, n o r mt r a j e ct 4 4 -1 e n n o r mt r aj e ct 1 5 -1. Dit l a at st e t r aj e ct i s n o g ni et o p g e n o m e n i n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. V o o r d e C - k e ri n g e n C e nt r a al H oll a n d b et r ef t h et d e n o o r d elij k e k e ri n g e n l a n g s d e G e k a n ali s e e r d e H oll a n d s c h e I J s s el, d e w e st elij k e k e ri n g l a n g s h et L e k k a n a al e n A m st e r d a m - Rij n k a n a al e n d e z ui d elij k e k e ri n g e n l a n g s h et N o o r d z e e k a n a al. D e z e k e ri n g e n w a r e n i n d e D e r d e T o et si n g o v e r ci r c a 9 0 kil o m et e r af g e k e u r d, m a a r b e h o r e n n u t ot d e k e ri n g e n w a a r v o o r g el dt d at m et d e wij zi gi n g v a n d e W at e r w et d e p ri m ai r e st at u s k o mt t e v e r v all e n. D e r e s t e r e n d e o p g a v e v alt n o g e e n m ali g o n d e r h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. I n d e P O V i s i n af st e m mi n g m et d e b e v o e g d e g e z a g e n b e p a al d w el k e st at u s e n n o r m d e C - k e ri n g e n i n h et r e gi o n al e s y st e e m m o et e n k rij g e n. D e k e ri n g e n zij n d a a r o p g et o et st. Hi e r uit v ol gt e e n o p g a v e v o o r d e k e ri n g e n v a n ci r c a 2 0 kil o m et e r, d e el s l a n g s d e G e k a n ali s e e r d e H oll a n d s c h e I J s s el e n d e el s l a n g s h et A m st e r d a m Rij n k a n a al. V e r s p r ei d i n h et h el e g e bi e d i s e r d a a r n a a st e e n o p g a v e v o o r ti e nt all e n k u n st w e r k e n. N a e e n a a n s c h e r pi n g v a n d e s c o p e st a rt e n d e v e r k e n ni n g e n.

C O NTEXT

D e C - k e ri n g e n l o p e n gl o b a al v a n G o u d a vi a Ut r e c ht l a n g s A m st e r d a m t ot I J m ui d e n. D e k e ri n g e n w a a r v o o r e e n o p g a v e i s g e c o n st at e e r d, li g g e n a a n d e w e st k a nt v a n d e G e k a n ali s e e r d e H oll a n d s c h e I J s s el e n e n k el e t r aj e ct e n li g g e n l a n g s h et A m st e r d a m - Rij n k a n a al. D e k u n st w e r k e n m et e e n o p g a v e li g g e n v e r s p r ei d o v e r h et g e bi e d. V E R K E N NI N G

I n h et n aj a a r v a n 2 01 7 i s b e sl ot e n o v e r d e v e r d e r e o p d eli n g e n p r o g r a m m e ri n g i n p r oj e ct e n v a n d e C - k e ri n g e n, w a a r n a i n 2 01 8 d e r e g uli e r e v e r k e n ni n g st a r t. D e o p g a v e a a n d e af g e w a a r d e e r d e C - k e ri n g e n v a n P O V C e nt r a al H oll a n d i s e e n o p g a v e v a n vi e r b e h e e r d e r s: R W S Mi d d e n - N e d e rl a n d, d e h o o g h e e m r a a d s c h a p p e n v a n Rij nl a n d e n D e Sti c ht s e Rij nl a n d e n e n h et w at e r s c h a p A m st el, G o oi e n V e c ht. D e z e b e h e e r d e r s t r eff e n o r g a ni s at o ri s c h e v o o r b e r ei di n g e n v o o r d e uit v o e ri n g v a n d e z e o p g a v e. W a n n e e r d e a a n p a k e n pl a n ni n g v a n d e z e p r oj e ct e n b e k e n d zij n, w o r d e n d e z e p r oj e ct e n v o o r h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a o p g e d e el d i n af z o n d e rlij k e p r oj e ct e n p e r b e h e e r d e r.


4 m ei 2 01 7

C

5 m ei 2 01 7 N A M v e c ht b et al e n i m m at e ri ël e sc ha de aa n

6 m ei 2 01 7

N O O R DZEEK A N A AL

7 m ei 2 01 7

K W

8 m ei 2 01 7 G r o ot st e wi n d m ol e n p a r k v a n N L g e o p e n d t e n n o o r d e n v a n S c hi e r → N o o dt o e st a n d i n M o nt r e al d o o r o v e r st r o mi n g e n

K U NST WE RKE N

9 m ei 2 01 7 D e l a at st e 5 0 m et e r v a n d e p ri m ai r e k e ri n g D el l a n d s e Dij k i s v e r st e r k t. Dit v o r mt h et sl uit st u k v a n i n g rij p e n d e dij k v e r st e r ki n g e n di e d e af g el o p e n j a r e n d o o r h et H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n D el l a n d zij n uit g e v o e r d.

TEXEL P ur mere n d K r o m m e ni e

B e v e r wij k

D e n H el d e r De n Oever J uli a n a d o r p

Zaanda m

A n n a P a ul o w n a

N o or d zeek

a n a al

IJ Wi e ri n g e r w e rf

ss

el

me

Mi d d e n m e e r

er

Sc ha ge n WEST P O O RT Wi n k el

H a a rl e m

W E S T F RI E S L A N D

IJ Heer h u g o waar d

A m st e r d a m

E n k h ui z e n

H o or n

Al k m a a r H eil o o

S C HI P H O L

Sc har da m BEE MSTE R

H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r Dij k ri n g: 1 3 U r g e nti e: n. v.t. D elt a p r o g r a m m a: K u st e n I J s s el m e e r g e bi e d

Mar

ker

mee

r

H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r Dij k ri n g: 1 3 U r g e nti e: n. v.t. D elt a p r o g r a m m a: n. v.t.

OP G AVE

V a n uit d e v e rl e n g d e D e r d e T o et si n g zij n r ui m h o n d e r d k u n st w e r k e n af g e k e u r d o p v e r s c hill e n d e f a al m e c h a ni s m e n. V a n uit u r g e nti e ( V eili g h ei d N e d e rl a n d i n K a a rt, V N K 2) e n s y n e r gi e v o o r d el e n zij n e r n e g e n s a m e n g e v o e g d t ot é é n p r oj e ct. D e z e k u n st w e r k e n zij n af g e k e u r d o p b et r o u w b a a r h ei d sl uiti n g e n e e n e n k el e o p st e r k t e c o n st r u cti e o n d e r d el e n.

OP G AVE

D e l e n gt e v a n d e dij k v e r st e r ki n g N o o r d z e e k a n a al w a a r m e e d e v e r k e n ni n g sf a s e i s g e st a rt, w a s ci r c a 2 8 kil o m et e r e n b et r of 2 3 k u n st w e r k e n. D e w at e r k e ri n g w a s e e n p ri m ai r e c at e g o ri e C - k e ri n g. M et d e i n w e r ki n gt r e di n g v a n d e ni e u w e W at e r w et e n d e d a a r bij b e h o r e n d e h e r w a a r d e ri n g v a n C - k e ri n g e n n a a r r e gi o n al e k e ri n g e n, i s d e z e k e ri n g o p ni e u w b e s c h o u w d. V o o r h et b e p al e n v a n d e r e gi o n al e n o r m zij n, m et b e h ul p v a n 3 Di, v e r s c hill e n d e o v e r st r o mi n g s s c e n a ri o’ s d o o r g e r e k e n d. T o et si n g a a n d e r e gi o n al e n o r m l e v e r d e e e n r e st o p g a v e o p v a n 3, 3 kil o m et e r o v e r t w e e dij k t r aj e c t e n: L a n d s m e e r d e r dij k i n A m st e r d a m e n O v e r t o o m i n Z a a n st a d. B ei d e t r aj e ct e n zij n i n st a bi el o n d e r h u n ei g e n g e wi c ht. O o k zij n e r n o g vi e r k u n st w e r k e n di e ni et a a n d e r e gi o n al e n o r m v ol d o e n.

11 6

C O NTEXT

C O NTEXT

H et N o o r d z e e k a n a al l o o pt v a n d e sl ui s bij I J m ui d e n t ot d e O r a nj e sl ui z e n. D e g e h el e dij k i s ci r c a vijf ti g kil o m et e r l a n g e n e e n P r o vi n ci a al M o n u m e nt. D e o m g e vi n g i s c o m pl e x. D e st a k e h ol d e r s zij n d e v el e b e d rij v e n l a n g s d e dij k, d e h a v e n v a n A m st e r d a m e n d e g r ot e g e m e e nt e n A m st e r d a m e n Z a a n st a d. I n d e v e r k e n ni n g w o r d e n d e z e c o m pl e x e o m g e vi n g e n e v e n t u el e m e e k o p p el k a n s e n m et a n d e r e p r o j e ct e n i n d e o m g e vi n g i n k a a rt g e b r a c ht.

V E R K E N NI N G S F A S E

N u d e v eili g h ei d s o p g a v e b e k e n d i s, g a at d e v e r k e n ni n g sf a s e i n. D o o r e e n i nt e g r al e e n g e bi e d s g e ri c ht e a a n p a k w o r d e n o nt wi k k eli n g e n e n m e e k o p p el k a n s e n g eï n v e nt a ri s e e r d e n b e k e k e n. S a m e n m et d e o m g e vi n g w o r d e n uit d e o pl o s si n g s ri c hti n g e n k a n s rij k e alt e r n ati e v e n g e ilt e r d o m uit ei n d elij k t e k o m e n t ot e e n g e d r a g e n e n i n d e o m g e vi n g i n g e p a st v o o r k e u r s alt e r n ati ef.

I n o p d r a c ht v a n d e p r o g r a m m a di r e cti e H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a i s b e gi n 2 01 5 e e n V N K 2 c o n s e q u e nti e a n a l y s e ( V eili g h ei d N e d e rl a n d i n K a a rt - 2/ n o r m e ri n g s st u di e) uit g e v o e r d o p 2 7 5 k u n st w e r k e n di e o p h et p r o g r a m m a st a a n. Hi e r m e e o nt st o n d e e n b e el d v a n d e v eili g h ei d s sit u ati e bij ni e u w e n o r m e n di e i n 2 01 7 v a n k r a c ht w o r d e n. D e v eili g h ei d s si t u ati e n o o d z a a k t e rt o e o m d e pl a n v o o r b e r ei di n g v a n d e z e k u n st w e r k e n z o s p o e di g m o g elij k t e st a rt e n. D e vijf k u n st w e r k e n w a a r v o o r d e h o o g st e u r g e nti e g el dt, zij n i n b e h e e r bij H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r. D a a r n a a st zij n e r n o g vi e r k u n st w e r k e n m et e e n l a g e r e u r g e nti e, di e o o k i n b e h e e r zij n bij bij h et h o o g h e e m r a a d s c h a p. D e z e n e g e n zij n s a m e n g e v o e g d t ot é é n p r oj e ct.

11 7

O m t e k o m e n t ot d e v eili g h ei d s o p g a v e zij n h et ni e u w e W ett elij k e B e o o r d eli n g s I n st r u m e nt a ri u m ( W BI 2 01 7) e n d e ni e u w e H a n d r ei ki n g K u n st w e r k e n g e v ol g d. V a n d e n e g e n k u n st w e r k e n zij n e r n a n a u w k e u ri g e r b e s c h o u w e n n o g z e v e n o v e r: bij S c h a r d a m d e N o o r d e r sl ui s, d e Z ui d e r sl ui s e n d e H o r n sl ui s, d e G r o ot e Sl ui s H o o r n, K e e r sl ui s B r o e k e r h a v e n, S a s sl ui s bij E n k h ui z e n e n d e S p ui sl ui s O o st o e v e r bij D e n H el d e r. All e k u n st w e r k e n zij n af g e k e u r d o p b et r o u w b a a r h ei d sl uiti n g e n S p ui sl ui s O o st o e v e r o o k o p st e r k t e c o n st r u cti e o n d e r d el e n.

V E R K E N NI N G S F A S E

N u d e v eili g h ei d s o p g a v e b e k e n d i s, i s i n 2 01 8 d e v ol g e n d e mijl p a al h et b e p al e n v a n h et v o o r k e u r s alt e r n ati ef p e r k u n st w e r k. O m d at d e di v e r s e k u n st w e r k e n v e r s c hill e n d e f u n cti e s, ei g e n a r e n, v ei li g h ei d s o p g a v e n, b e v o e g d e g e z a g e n e n o m g e vi n g s a s p e ct e n k e n n e n, w o r dt i n d e z e f a s e o o k b e p a al d of d e k u n st w e r k e n i n h et p r oj e ct g elij k blij v e n l o p e n, of o p e ni g m o m e nt e e n ei g e n pl a n ni n g k rij g e n.


1 0 m ei 2 01 7 R a p p o rt: d r o o g v all e n W a d d e n z e e k a n ei n d d e z e e e u w v o o r bij zij n → D ri n k w at e r b e d rijf n a a r r e c ht e r o m l o z e n g e v a a rlij k e st of i n M e r w e d e P OV

11 m ei 2 01 7

1 2 m ei 2 01 7

P OV

OP G AVE

Pi pi n g i s e e n g r o ot p r o bl e e m v o o r d e v eili g h ei d v a n dij k e n. E e n pi p e i s e e n kl ei n e h oll e r ui mt e o n d e r d e dij k, di e o nt st a at d o o r e e n w at e r st r o o m of k w el st r o o m di e z a n d m e e v o e rt. Hi e r d o o r o nt st a a n st e e d s m e e r e n g r ot e r w o r d e n d e g e ul e n, w a a r d o o r e e n dij k uit ei n d elij k k a n b e z wij k e n e n d el e n v a n N e d e rl a n d k u n n e n o n d e r st r o m e n. H et b e o o r d el e n v a n e e n dij k o p pi pi n g i s uit e r st c o m pl e x, o m d at v e el f a ct o r e n, z o al s d e s a m e n st elli n g v a n d e g r o n d, e e n r ol s p el e n. B o v e n di e n s p e elt h et pi pi n g p r o c e s zi c h o n zi c ht b a a r o n d e r d e g r o n d af. O m m e e r i n zi c ht t e k rij g e n i n pi pi n g e n o m h et p r o bl e e m v r o e gtij di g e n eff e cti ef a a n t e p a k k e n, i s i n 2 01 4 d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g pi pi n g ( P O V - P) o p g e z et. Hi e ri n w e r k e n w at e r s c h a p p e n, Rij k s w at e r st a at, b e d rijf sl e v e n e n k e n ni si n st elli n g e n s a m e n o m ni e u w e p r o c e s s e n e n m a at r e g el e n t e t o et s e n e n d o el m ati g e o pl o s si n g e n t e vi n d e n. C O NTEXT

I n 2 01 4 i s d e P O V - P g e st a rt m et 1 4 d e elv e r k e n ni n g e n. I n 2 01 8 w o r d e n e r uit ei n d elij k 2 3 v e r k e n ni n g e n af g e r o n d. D e z e v e r k e n ni n g e n zij n o n d e r t e v e r d el e n i n d ri e c at e g o ri e ë n: d e t o e p a s si n g v a n d e r e k e n r e g el s v e r b et e r e n, t h e o ri e e n p r a k tij k di c ht e r bij el k a a r b r e n g e n e n d e t o e p a s si n g v a n ni e u w e k e n ni s e n i n n o v ati e s i n uit v o e ri n g s p r oj e ct e n. E e n d e el v a n d e r e s ult at e n zij n i n g e b r a c ht bij h et W ett elij k e B e o o r d eli n g s I n st r u m e nt a ri u m ( W BI). O v e ri g e r e s ult at e n z ull e n w o r d e n v e r w e r k t i n h et o nt w e r pi n st r u m e nt a ri u m ( OI).

1 5 m ei 2 01 7 K o i A n n a n n a a r N e d e rl a n d v o o r sli m m e i d e e ë n w at e r e n kli m a at

WA D DE NZEE

B e h e e r d e r s k u n n e n m et d e r e s ult at e n v a n h et p r o g r a m m a h et v eili g h ei d s o o r d e el o n d e r b o u w e n e n v e r b et e r m a at r e g el e n o nt w e r p e n. O o k g e ef t d e ni e u w e k e n ni s e e n n a u w k e u ri g e r i n zi c ht i n h et a a nt al kil o m et e r af g e k e u r d e dij k e n d o o r pi pi n g. I n n o v ati e v e m a at r e g el e n t e g e n pi pi n g w o r d e n v e r k e n d v o o r p r a k ti s c h e t o e p a s si n g i n ( k a n s rij k e) p r oj e ct e n. V a n z elf s p r e k e n d w o r dt n a u w s a m e n g e w e r k t m et k e n ni si n st elli n g e n e n m a r k t p a rtij e n. H et Rij k e n di v e r s e k e ri n g b e h e e r d e r s zij n b et r o k k e n e n zij k u n n e n v a n d e v e r w a c ht e r e s ult at e n g e b r ui k m a k e n i n d e p r oj e ct e n. E E R S T E R E S U LT AT E N

2 01 7 e n 2 01 8 zij n d e o o g stj a r e n v a n d e P O V Pi pi n g. D e ei n d r a p p o rt a g e s v a n d e v e r s c hill e n d e v e r k e n ni n g e n w o r d e n o p g e l e v e r d, z o al s p r o ef t ui n e n M a st e n b r o e k e n I J z e n d o o r n, d r ai n a g et e c h ni e k e n, w at e r d o o rl at e n d h ei d, s o n d e e rt e c h ni e k e n e n h et e r o g e nit eit v a n d e o n d e r g r o n d. D e o nt w e r p - e n b e o o r d eli n g s ri c htlij n v a n V e rti c a al Z a n d di c ht G e ot e x ti el ( V Z G) o nt vi n g e e n p o siti ef a d vi e s v a n h et E x p e rti s e N et w e r k W at e r v eili g h ei d ( E N W) e n i s kl a a r o m v a k e r t o e g e p a st t e w o r d e n i n dij k v e r st e r ki n g p r oj e ct e n. V Z G i s e e n i n n o v ati e v e t e c h ni e k, w a a r bij a a n d e bi nn e n zij d e v a n d e dij k i n d e g r o n d e e n s o o rt d o e k w o r dt a a n g e b r a c ht, d at w el w at e r d o o rl a at, m a a r g e e n z a n d. Dit v o o r k o mt h et uit s p o el e n v a n z a n d e n d e v o r mi n g v a n pi p e s. D e e r v a ri n g s k e n ni s v a n dij k w e r k e r s – dit i s d u s h et v a k m a n s c h a p v a n d e b e h e e rd e r – w o r dt i n g e z et bij d e v e r s c hill e n d e w e r k pl a at s e n v a n t o et si n g, o nt w e r p e n e n b e h e e r. D e m e e r w a a r d e v a n d e z e w e r k wij z e blij k t uit m e e r g e n u a n c e e r d e uit s p r a k e n o v e r d e l o k al e o p g a v e, l a g e r e k o st e n e n o p b o u w v a n ni e u w v a k m a n s c h a p. D e c o n cl u si e s e n a d vi e z e n v a n d e P O V Pi pi n g zij n t e vi n d e n o p w w w. p o v - pi pi n g. nl , H el p d e s k W at e r e n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. D e P O V Pi pi n g ri c ht zi c h k o m e n d j a a r o p d e o pl e v e ri n g v a n d e s y nt h e s e d o c u m e n t e n e n d e C o n s e q u e nti e a n al y s e Ni e u w e N o r m e ri n g.

11 8

1 4 m ei 2 01 7

Rij k s o v e r h ei d

PI PI N G

W at e r s c h a p p e n Ri vi e r e nl a n d, D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a, Rij n e n I J s s el, V all ei e n V el u w e, S c h el d e st r o m e n, A a e n M a a s, Li m b u r g, d e H o o g h e e m r a a d s c h a p p e n d e Sti c ht s e Rij nl a n d e n, A m st el, G o oi e n V e c ht, v a n Rij nl a n d, v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d e n h et Mi ni st e ri e v a n I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u T r e k k e r: W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n, Z ui d w e st elij k e D elt a e n Rij n m o n d - D r e c ht st e d e n

1 3 m ei 2 01 7

OP G AVE

N o o r dz e e

E e ms

d Wa

de

nz

ee

Dokku m

D elf zijl

Lee u war de n

D oll a r d

G r o ni n g e n

D r a c ht e n Sneek

Ass e n

I J s s el m e e r

E m men M e p p el

Tij d e n s d e D e r d e T o et si n g zij n all e dij k e n l a n g s d e W a d d e n z e e b e o o r d e el d. Ci r c a 1 0 6 kil o m et e r w at e r k e ri n g i s d a a r bij af g e k e u r d. I n F r y sl â n zij n h et v o o r al dij k b e kl e di n g e n v a n st e e n, a sf alt e n g r a s di e o n v ol d o e n d e st e r k zij n. I n G r o ni n g e n zij n dij k e n af g e k e u r d o p m a c r o st a bilit eit bi n n e n w a a rt s, dij k h o o gt e e n b e kl e di n g e n. V e r d e r v ol d o e n a c ht k u n st w e r k e n ni et a a n d e n o r m. C O NTEXT

Z w oll e

W ett e r s ki p F r y sl â n e n d e w at e r s c h a p p e n N o o r d e r zijl v e st e n H u n z e e n A a’ s

11 9

D e p ri m ai r e w at e r k e ri n g e n bi n n e n dij k ri n g 6, w a a r v rij w el g e h e el G r o ni n g e n e n F ri e sl a n d i n v all e n, zij n i n b e h e e r bij W ett e r s ki p F r y sl â n, w at e r s c h a p N o o r d e r zijl v e st e n w at e r s c h a p H u n z e e n A a’ s. D e I J s s el m e e r k e ri n g e n v all e n b uit e n d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g W a d d e n z e e ( P O V - W). H et d o el v a n d e z e v e r k e n ni n g i s o m p r o j e ct o v e r stij g e n d o n d e r z o e k uit t e (l at e n) v o e r e n n a a r o pl o s si n g s ri c hti n g e n, di e l ei d e n t ot h et s n ell e r, b et e r e n g o e d k o p e r uit v o e r e n v a n d e dij k v e r st e r ki n g e n bi n n e n dij k ri n g 6 e n bi n n e n v e r g elij k b a r e dij k t r a j e ct e n el d e r s i n N e d e rl a n d. Hi e r v o o r w o r d e n o pl o s si n g s ri c hti n g e n v a n h et D elt a p r o g r a m m a W a d d e n g e bi e d v e r d e r uit g e w e r k t, z o d at k a n w o r d e n g e k o z e n w el k e k a n s rij k zij n v o o r d e p r oj e ct e n v a n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. Hi e r o n d e r v all e n o o k i nt e g r al e o pl o s si n g e n

m et g e bi e d s o nt wi k k eli n g w a a r d e k e ri n g e e n o n d e r d e el v a n i s. D e v e r k e n ni n g w o r dt uit g e v o e r d i n n a u w o v e rl e g m et d e st a k e h ol d e r s. V E R K E N NI N G S F A S E

D e v e r k e n ni n g i s i n t w e e d el e n g e k ni pt. I n 2 01 4 e n 2 01 5 zij n k a n s rij k e o pl o s si n g sri c hti n g e n e n b e n o di g d e o n d e r z o e k e n g eï n v e nt a ri s e e r d e n e n k el e a ct u el e o n d e r z o e k e n g e st a r t. I n d e p e ri o d e t ot e n m et j u ni 2 01 9 w o r d e n d e o v e ri g e o n d e r z o e k e n uit g e v o e r d e n d e r e s ult at e n b e o o r d e el d. H et g a at hi e r bij o m t w a alf o n d e r z o e k e n e n pil ot s o p h et g e bi e d v a n h y d r a uli s c h e r a n d v o o r w a a r d e n ( H R), p r o d u cti n n o v ati e s e n ni e u w e dij k c o n c e pt e n. Bij W ett e r s ki p F r y sl â n l o p e n d e o n d e r z o e k e n H R V o o rl a n d e n, Dij k m et V o o rl a n d, A sf alt b e kl e di n g e n e n M ultif u n cti o n el e Dij k. Bij w at e r s c h a p N o o r d e r zijl v e st l o p e n d e o n d e r z o e k e n G e ul m a n a g e m e nt, Rij k e Dij k, O v e r sl a g b e st e n di g e Dij k e n D u b b el e Dij k. D e l a at st e d ri e o n d e r z o e k e n zij n o p g e n o m e n i n h et p r oj e ct E e m s h a v e n – D elf zijl. Bij W at e r s c h a p H u n z e e n A a’ s l o p e n d e o n d e r z o e k e n H R M o d ell e n, St e e n b e kl e di n g e n, G r a s - e n Kl ei b e kl e di n g e n e n B r e d e G r o e n e Dij k. D e B r e d e G r o e n e Dij k i s o n d e r d e el v a n h et H W B P - p r oj e ct Dij k t r aj e ct K e r k h o v e n p ol d e r – D uit sl a n d. M e e r i nf o r m ati e o v e r d e o n d e r z o e k e n st a at o p w w w. p o v - w a d d e n z e e dij k e n. nl


1 6 m ei 2 01 7

P OV

1 7 m ei 2 01 7 ' D u P o nt k e n d e g e v a r e n C 8 al d e c e n ni a' → G el d v o o r b e vi n g s s c h a d e G r o ni n g e n bij n a o p

1 8 m ei 2 01 7

M A C R O S T A BI LI T EI T

P OV

OP G AVE

W at e r s c h a p p e n Ri vi e r e nl a n d e n D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a e n H o o g h e e mr a a dsc h a p p e n v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d, H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r e n v a n Rij nl a n d. T r e k k e r: W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

12 0

1 9 m ei 2 01 7

H et d o el v a n d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g m a c r o st a bilit eit ( P O V M) i s o m s a m e n m et o v e r h e d e n, k e n ni si n st el li n g e n e n h et b e d rijf sl e v e n ( d e ‘ g o u d e n d ri e h o e k’) k e n ni s - e n p r o d u cti n n o v ati e s t e r e ali s e r e n e n o m ni e u w e i n zi c ht e n i n m o d ell e ri n g e n r e k e nt e c h ni e k e n v o o r p r oj e ct e n t o e p a s b a a r t e m a k e n v o o r m et n a m e c o n st r u cti e s i n dij k e n. D e i n n o v ati e s k u n n e n w o r d e n t o e g e p a st bij t o e k o m sti g e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n e n d r a g e n bij a a n d e d o el st elli n g v a n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a: b et e r, s n ell e r e n g o e d k o p e r. H et f a al m e c h a ni s m e m a c r o st a bilit eit s p e elt i n ci r c a 3 0 0 kil o m et e r v a n d e t ot al e h ui di g e o p g a v e. C O NTEXT

D e v e r k e n ni n g w o r dt g e k o p p el d a a n m e e r d e r e p r oj e ct e n v a n d e b et r o k k e n w a t e r s c h a p p e n, w a a r v a n d e v e r k e n ni n g sf a s e d e k o m e n d e j a r e n w o r dt uit g e v o e r d. D e z e z o g e n a a m d e r ef e r e nti e p r oj e ct e n zij n: — G o ri n c h e m – W a a r d e n b u r g, W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d; — Ti el – W a a r d e n b u r g, W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d; — St a d s dij k e n Z w oll e, W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a; — G o u d e r a k e n O u d e r k e r k – K ri m p e n, H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d; — M a r k e r m e e r dij k e n, H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r; — H oll a n d s c h e I J s s el dij k, H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n Rij nl a n d (i n uit v o e ri n g).

D e k e n ni s - e n p r o d u cti n n o v ati e s h e b b e n o p o n d e r d el e n p a r all ell e n m et h et o n d e r z o e k bi n n e n d e W BI - p r o g r a m m e ri n g ( W ett elij k B e o o r d eli n g si n st r u m e nt a ri u m), m a a r zij n m e e r g e ri c ht o p di r e ct e t o e p a s si n g bi n n e n h et o nt w e r p e n d e uit v o e ri n g v a n d e p r oj e ct e n v a n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. O m d e r e s ult at e n uit d e P O V M g e n e ri e k t o e p a s b a a r t e m a k e n, w o r dt af g e st e m d m et d e OI - ( O nt w e r pi n st r u m e nt a ri u m) e n W BI - a cti vit eit e n. V E R K E N NI N G S F A S E

D e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g m a c r o st a bilit eit ( P O V M) i s g e st a rt i n 2 01 5 e n l o o pt d o o r t ot ei n d 2 01 8. D a n k o m e n d e r e s ult at e n b e s c hi k b a a r v a n d e o n d e r z o e k e n, di e i n 2 01 7 zij n g eï niti e e r d e n b e g el ei d, z o al s e e n g r o ot s c h ali g e d a m w a n d - b e z wij k p r o ef, p r o e v e n m et d r ai n a g et e c h ni e k e n, e e n p r o ef b el a sti n g c. q. i n ilt r ati e p r o ef al s o n d e r d e el v a n a ct u el e st e r k t e, e e n pil ot v o o r t o e p a s si n g v a n dij k v e r n a g eli n g e n v e r b et e r d e r e k e nt e c h ni e k e n ( ei n di g e el e m e nt e n m et h o d e) v o o r c o n st r u cti e s i n w at e r k e ri n g e n ( E E M). D e r e s ult at e n v a n o n d e r z o e k e n d e a a n b e v eli n g e n v o o r o nt w e r p v a n c o n st r u cti e s i n dij k e n w o r d e n v a st g el e g d i n T e c h ni s c h e R a p p o rt e n di e i n 2 01 8 b e s c hi k b a a r k o m e n.

2 0 m ei 2 01 7

21 m ei 2 01 7

K A B E L S E N L EI DI N G E N OP G AVE

H et st r at e gi s c h e d o el i s d at k a b el s e n l ei di n g e n uit d e t o p ri si c o’ s v a n d e p r oj e ct e n i n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a v e r d wij n e n. K a b el s e n l ei di n g e n v o r m e n e e n u r g e nt v r a a g st u k o m d e d o el st elli n g e n v a n h et p r o g r a m m a – h et b e h e e r s e n v a n k o st e n e n d e pl a n ni n g – t e h el p e n r e ali s e r e n. H et a a n p a s s e n e n v e rl e g g e n v a n k a b el s e n l ei di n g e n v r a a gt v e el o v e rl e g, tij d e n g el d e n b eï n vl o e dt d e uit v o e ri n g s d u u r v a n dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n. V a n uit h et p e r s p e cti ef v a n d e n et b e h e e r d e r s p e elt h et v o o r k o m e n v a n o n n o di g e, k o st b a r e v e rl e g gi n g e n e n d e l e v e n s d u u r v a n k a b el s e n l ei di n g e n. O o k k a n d e a a n w e zi g h ei d v a n k a b el s e n l ei di n g e n i n w at e r k e ri n g e n l ei d e n t ot e e n v eili g h ei d s ri si c o. D at g e ef t v o o r d e k a b el s e n l ei di n g e n e e n ri si c o v o o r d e l e v e ri n g s z e k e r h ei d e n v o o r d e w at e r k e ri n g e e n ri si c o v o o r d e h o o g w at e r b e s c h e r mi n g. Uit d e p r a k tij k i s b e k e n d d at m et e e n g o e d e a n al y s e e n a a n p a k ri si c o’ s v o o r k o m e n k u n n e n w o r d e n; s o m s blij k t d at v e rl e g gi n g h el e m a al ni et n o di g i s. E n o r m e b e s p a ri n g e n (ti e nt all e n milj o e n e n e u r o’ s) k u n n e n n a a r v e r w a c hti n g w o r d e n g e r e ali s e e r d v o o r d e B V N e d e rl a n d.

E e n o v e r zi c ht v a n all e a cti vit eit e n i s t e vi n d e n o p w w w. p o v m. nl.

1 21

C O NTEXT

I n d e P O V - K & L zij n a c ht a cti vit eit e n o p g en o m e n. W e r el d e n bij el k a a r b r e n g e n v a n w at e r k e ri n g b e h e e r d e r s é n n et b e h e e r d e r s v o r mt d e k riti s c h e s u c c e sf a ct o r. D at i s al i n d e p r oj e ct st a rt u p ei n d 2 01 6 v a st g est el d. B ei d e p a rtij e n n e m e n d a a r o m d e el a a n d e p r oj e ct o r g a ni s ati e. V a n w e g e d e i m p a ct o p d e r ui mt elij k e o r d e ni n g zij n o o k d e p r o vi n ci e s v e rt e g e n w o o r di g d n a m e n s h et I nt e r p r o vi n ci a al O v e rl e g (I P O). M et h et c o m mit m e nt v a n d e n et b e h e e r d e r s e n I P O t ot i n d e st u u r g r o e p i s d e e e r st e p r o c e si n n o v ati e g e r e ali s e e r d i n 2 01 7. FASE

I n 2 01 8 v e r w a c ht d e P O V - K & L d e e e r st e i n n o v ati e s t e k u n n e n o pl e v e r e n, di e i n l o p e n d e H W B P - p r oj e ct e n di r e ct k u n n e n w o r d e n b e n ut. E e n H a n d r ei ki n g V e r v a n g e n d e w at e r k e ri n g i s z o’ n v o o r b e el d, w a a r h et w at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d di r e ct b a at bij h e ef t i n mi ni m a al vi e r dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n i n v o o r b e r ei di n g. D e z e li g g e n v o o r n a m elij k i n d e p r o vi n ci e G el d e rl a n d. D e z e p r o vi n ci e h e ef t i n h et v e rl e d e n d e l ei di n g b e h e e r d e r s t o e g e st a a n af t e wij k e n v a n d e o nt w e r p n o r m ( Pij pl ei di n g c o d e e n N E N 3 6 5 0 s e ri e), m et al s g e v ol g d at e r g e e n v e r v a n g e n d e

w at e r k e ri n g e n zij n t o e g e p a st. V o o r d e v e r st e r ki n g b et e k e nt h et e e n e n o r m e o p g a v e o m d e l ei di n g e n al s n o g t e l at e n v ol d o e n a a n d e o nt w e r p n o r m ( N E N 3 6 5 0 - s e ri e) w a a r bij e e n v e r v a n g e n d e w at e r k e ri n g i s v e r ei st. I n a n d e r e p r o vi n ci e s zij n i n h et v e rl e d e n w el v e r v a n g e n d e w at e r k e ri n g e n a a n g e b r a c ht, m a a r i s n o oit d ui d elij k v a st g el e g d wi e hi e r v o o r v e r a nt w o o r d elij k i s. D e p r a k tij k wij st uit d at d e z e el e m e nt e n bij d e v eili g h ei d s b e o o r d eli n g b uit e n b e s c h o u wi n g blij v e n. D e v r a a g i s of d e z e el e m e nt e n n o g w el v ol d o e n a a n d e a a n d e h ui di g e r a n d v o o r w a a r d e n e n/ of uit b r ei d b a a r zij n. D e P O V - K & L z o e kt v o o r b o v e n g e n o e m d e sit u ati e s e e n ni e u w e w at e r v eili g h ei d s o p l o s si n g t e g e n d e l a a g st m a at s c h a p p elij k e k o st e n. H o o g h e e m r a a d s c h a p D el l a n d i s t r e k k e r v a n d e P O V K a b el s e n L ei di n g e n.


2 2 m ei 2 01 7 St o ri n g d r a ai b r u g Af sl uit dij k p a s m o r g e n v e r h ol p e n

P OV

S H P O V

Y S T E E M UI T W E R KI N G O O G W AT E R E R S P E C TI E F V E RI J S S E L S E E C HT M e p p el

St a p h o r st e a rt Z w W at er

H a s s elt

Ni e u wl e u s e n

O m men D alf s e n

Z w oll e

V e c ht

I Js s el

W at e r s c h a p V e c ht st r o m e n W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a T r e k k e r: W at e r s c h a p V e c ht st r o m e n Dij k ri n g e n: 9 e n 5 3 U r g e nti e: n. v.t. D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n e n I J s s el m e e r g e bi e d

2 3 m ei 2 01 7 A a n d e el h o u d e r s S h ell st e m m e n a cti vi sti s c h e g r o e n e r e s ol uti e w e g Dij k w e r k e r s d a g 2 01 7 vi n dt pl a at s i n Ut r e c ht m et 6 0 0 dij k w e r k e r s di e k e n ni s d el e n e n v a k g e ri c ht e w o r k s h o p s v ol g e n OP G AVE

I n d e D e r d e T o et si n g zij n t u s s e n O m m e n e n D alf s e n di v e r s e dij k v a k k e n l a n g s d e O v e rij s s el s e V e c ht af g e k e u r d. I n t ot a al g a at h et o m e e n kl ei n e 2 4 kil o m et e r. H et z w a a r t e p u nt v a n d e o p g a v e li gt t u s s e n D alf s e n e n Z w oll e. D e O v e rij s s el s e V e c ht i s ni et o p g e n o m e n i n h et D elt a pl a n G r ot e Ri vi e r e n, d at a d vi s e e rt o m v e r d e r e kli m a at v e r a n d e ri n g t ot 21 0 0 o p t e v a n g e n m et s y st e e m m a at r e g el e n. D a a r m e e o nt b r e e k t e e n l a n g et e r mij n st r at e gi e v o o r uit v o e ri n g v a n w at e r v eili g h ei d s m a at r e g el e n o p d e V e c ht i n D uit sl a n d e n N e d e rl a n d e n i s d e l e v e n s d u u r v a n v e r st e r ki n g s m a at r e g el e n bi n n e n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a o n v ol d o e n d e s c h e r p. C O NTEXT

D e P O V - V e c ht n e e mt h et h el e V e c ht s y st e e m, v a n b r o n t ot m o n di n g, i n b e s c h o u wi n g. D e P O V m a a k t o n d e r d e el uit v a n e e n b r e d e r e st u di e n a a r e e n h o o g w at e r b e st e n di g e V e c ht: h et z o g e n a a m d e H o o g w at e r p e r s p e cti ef o n d e r r e gi e v a n p r o vi n ci a al p r o g r a m m a R ui mt e v o o r d e V e c ht. Dit H o o g w at e r p e r s p e cti ef b e st e e dt o o k a a n d a c ht a a n ( g r e n s o v e r s c h rij d e n d e) c ri si s b e h e e r si n g e n r e gi o n al e w at e r o v e r l a st i n h et a c ht e rl a n d ( p r o g r a m m a R ui mt e v o o r d e V e c ht). D e g r e n s o v e r s c h rij d e n d e o n d e r d el e n v a n h et H o o g w at e r p e r s p e cti ef w o r d e n i n g e b r a c ht i n e e n E u r o p e e s s u b si di e v o o r st el ( E U I nt e r r e g V a).

2 4 m ei 2 01 7 B o o m i n W a g e ni n g e n t witt e rt al s hij d o r st h e ef t

2 5 m ei 2 01 7

P OV

2 6 m ei 2 01 7 T r u m p h e ef t o p Si cili ĂŤ ' v e el g el e e r d o v e r h et kli m a at'

V O O RL A N DE N

WERKZ A A M HE DE N

W e r k z a a m h e d e n v a n d e P O V - V e c ht zij n h et i n v e nt a ri s e r e n v a n k a n s rij k e m a at r e g el e n e n o pt r e d e n d e eff e ct e n t ot 2 0 5 0 ( e n v e r d e r) b uit e n h et g e bi e d v a n W at e r s c h a p D r e nt s O v e rij s s el s e D elt a ( W D O D elt a) e n h et b e p al e n v a n d e eff e cti vit eit v o o r d e v eili g h ei d v a n p ri m ai r e k e ri n g e n bi n n e n h et g e bi e d v a n W D O D elt a. M o g elij k d r a g e n m a at r e g el e n e n o p t r e d e n d e eff e ct e n ( b v. af t o p pi n g v a n af v o e r e n) b uit e n h et b e h e e r g e bi e d v a n W D O D elt a bij a a n v e r mi n d e ri n g v a n d e v eili g h ei d s o p g a v e o p h et t r aj e ct V e c ht N o o r d e n V e c ht Z ui d. Dit v r a a gt o m e e n m o d el st u di e v o o r h et b e p al e n v a n d e eff e cti vit eit v a n v e r s c hill e n d e m a at r e g el e n i n r el ati e t ot dij k v e r st e r ki n g. D a a r n a a st wil d e P O V m e e r zi c ht k rij g e n o p d e i n vl o e d v a n kli m a at v e r a n d e ri n g o p d e af v o e r k a r a k t e ri sti e k e n d e g e v ol g e n d a a r v a n v o o r d e v eili g h ei d s o p g a v e o p d e l a n g e r e t e r mij n. E e n a a n z et v o o r d e uit v o e ri n g s st r at e gi e Uit v o e ri n g v a n d e v eili g h ei d s o p g a v e v a n uit h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a w o r dt c o m pl e x e r ( m. b.t. p a rt n e r s, i n a n ci e ri n g e n t e c h ni s c h e e n b e st u u rlij k e o n d e r b o u wi n g) al s m a at r e g el e n w o r d e n g e v o n d e n di e b uit e n h et g e bi e d v a n W D O D elt a li g g e n. D at v r a a gt o o k o m e e n v e rt ali n g n a a r b e st u u r s k u n di g p e r s p e cti ef.

OP G AVE

B uit e n dij k s e el e m e nt e n z o al s b e b o u w d e/ b e g r o ei d e v o o rl a n d e n, h a v e n d a m m e n, kl ei d e k e n k w el d e r s k u n n e n e e n p o siti e v e bij d r a g e l e v e r e n a a n d e w at e r v eili g h ei d. O m d at e r bij v o o rl a n d e n t e c h ni s c h e, b el ei d s m ati g e e n/ of j u ri di s c h e b el e m m e ri n g e n w o r d e n e r v a r e n, w o r d e n d e z e el e m e nt e n v a a k ni et of d e el s m e e g e n o m e n bij d e v eili g h ei d s b e o o r d eli n g e n d e v e r st e r ki n g v a n d e w at e r k e ri n g. E c ht e r, h et ni et m e e n e m e n v a n h et v o o rl a n d k a n l ei d e n t ot o n n o di g e af k e u ri n g v a n w at e r k e ri n g e n e n al s g e v ol g hi e r v a n, o n n o di g k o st b a r e of l a sti g i n p a s b a r e dij k v e r st e r ki n g e n. W at e r s c h a p p e n N o o r d e r zijl v e st, S c h el d e st r o m e n, Ri vi e r e nl a n d e n h et H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d, H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n Rij nl a n d T r e k k e r: H o o g h e e m r a a d s c h a p v a n S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d

122

2 7 m ei 2 01 7 T r u m p b e sl uit k o m e n d e w e e k o v e r kli m a at a k k o o r d P a rij s → ' O p v all e n d z w a r e a a r d b e vi n g' t r ef t Sl o c ht e r e n

123

C O NTEXT

N a a st h et b u n d el e n v a n b e st a a n d e e n ni e u w e k e n ni s, g a at d e P O V V o o rl a n d e n bi n n e n s p e ci i e k e r ef e r e nti e p r oj e ct e n d e b e h e e r d e r s o n d e r st e u n e n bij d e o m g a n g m et v o o rl a n d e n e n h et b e a nt w o o r d e n v a n b e sli s v r a g e n i n d e w e r k p r o c e s s e n v e r st e r k e n, b e o o r d el e n e n b e h e r e n v a n p ri m ai r e w at e r k e ri n g e n. D o o r e n e r zij d s d e k e n ni s e n p r a k tij k v o o r b e el d e n t e d o c u m e nt e r e n i n e e n l a n d elij k e h a n d r ei ki n g v o o rl a n d e n e n a n d e r zij d s d e l e e r e r v a ri n g e n a cti ef t e d el e n i n d e r el e v a nt e k e n ni s n et w e r k e n, k u n n e n o n n o di g e a a n m el di n g e n o p h et H W B P w o r d e n g e mi ni m ali s e e r d. H et

v eili g h ei d s d o m ei n v a n b e o o r d el e n, v e r st e r k e n e n b e h e r e n v a n d e w at e r k e ri n g i s s o m s l ei d e n d, m a a r k a n g el et o p d e i n v o e ri n g v a n d e O m g e vi n g s w et st e e d s m e e r i nt e g r a al a nti ci p e r e n d w o r d e n o p h et d o m ei n v a n d e r ui mt elij k e o nt wi k k eli n g. D e n k hi e r bij bij v o o r b e el d a a n b uit e n dij k s e h a v e n o nt wi k k eli n g i n h et v o o rl a n d. D e P O V V o o rl a n d e n g a at o o k i n d e z e s p e ci i e k e g e v all e n d e b e h e e r d e r s o n d e r st e u n e n o m hi e r o p e e n g o e d e m a ni e r m e e o m t e g a a n. V E R K E N NI N G S F A S E

D e P O V V o o rl a n d e n b e vi n dt zi c h si n d s 2 01 6 i n d e i niti ati eff a s e e n w o r dt d o o r h et H o o g h e e m r a a d s c h a p S c hi el a n d e n d e K ri m p e n e r w a a r d o p g e p a k t. G el et o p d e l a n d elij k e i n st e e k z ull e n v e r s c hill e n d e w at e r k e ri n g b e h e e r d e r s p a r ti ci p e r e n e n b et r o k k e n zij n vi a n a d e r t e b e p al e n r ef e r e nti e p r oj e ct e n e n h et a a n d r a g e n v a n p r a k tij k v o o r b e el d e n. D e v e r w a c ht e l o o ptij d v a n d e P O V V o o rl a n d e n i s t w e e t ot d ri e j a a r.


2 8 m ei 2 01 7 3 9 s c h a d e m el di n g e n n a a a r d b e vi n g Sl o c ht e r e n → O n d e r z o e k n a a r pl a sti c s o e p i n G el d e r s e ri vi e r e n P OV

2 9 m ei 2 01 7

3 0 m ei 2 01 7 M a c r o n e n M e r k el l at e n T r u m p h u n t a n d e n zi e n, v e r b a al e n n o n - v e r b a al

DI J K V E R B E T E RI N G G E BI E D S EI G E N G R O N D OP G AVE

W at e r s c h a p p e n H oll a n d s e D elt a, H u n z e e n A a’ s, N o o r d e r zijl v e st, S c h el d e st r o m e n, Li m b u r g e n H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r

Bij dij k v e r st e r ki n g i s g r o n d e e n b el a n g rij k e b o u w st of. D o o r d e g e st el d e k w alit eit s c rit e ri a i n h et o nt w e r pi n st r u m e nt a ri u m, m o et d e kl ei v a a k v a n v e r w e g k o m e n. D at b et e k e nt v e el g e sl e e p m et g r o n d m et d e bij b e h o r e n d e t r a n s p o rt k o st e n é n uit st o ot v a n C O 2 . Dit w o r dt i n d e n a bij e t o e k o m st n o g b el a n g rij k e r al s g r o n d st e e d s m o ei lij k e r l e v e r b a a r w o r dt. D at k a n l ei d e n t ot k o st e n v e r h o gi n g e n v e rt r a gi n g v a n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a. Di s c u s si e o v e r h et h a nt e r e n v a n d e k w ali t eit s c rit e ri a e n a c c e pt ati e v a n ‘ af wij k e n d e’ g r o n d s o o r t e n s p e elt i n v rij w el all e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n. H et h a nt e r e n v a n af wij k e n d e k w alit eit s c rit e ri a i n d e o nt w e r pf a s e o p b a si s v a n l o k a al b e s c hi k b a r e g r o n d, k a n r e s ult e r e n i n e e n r e d u cti e v a n k o st e n, tij d e n mili e u - eff e ct e n. H et k a n e c ht e r w el e x t r a ei s e n l e g g e n bij o nt w e r p e r e n b e h e e r d e r v o o r d e b e wij sl a st v a n d e w at e r v eili g h ei d e n h et o n d e r h o u d s r e gi m e. C O NTEXT

H et t o e p a s s e n v a n g e bi e d s ei g e n g r o n d i s ni et ni e u w. Al i n d e v r o e g e Mi d d el e e u w e n w e r d e n o n z e dij k e n o p g e b o u w d m et m at e ri al e n di e i n d e n a bij e o m g e vi n g b e s c hi k b a a r w a r e n. D e i n p ol d e ri n g e n v a n k w el d e r g e bi e d i n N o o r d - N e d e rl a n d zij n d a a r e e n m o oi v o o r b e el d v a n. D e uit d a gi n g i s d a n o o k v e el m e e r h o e w e d a a r v e r st a ndi g m e e o m g a a n. G e bi e d s ei g e n g r o n d li gt o v e ri g e n s ni et all e e n a c ht e r d e dij k m a a r o o k v ó ó r d e dij k e n k a n d u s b e s c hi k b a a r k o m e n bij ri vi e r v e r r ui m e n d e m a at r e g el e n.

H et t o e p a s s e n v a n g e bi e d s ei g e n g r o n d h e ef t c o n s e q u e nti e s v o o r z o w el h et o nt w e r p al s h et b e h e e r e n o n d e r h o u d v a n d e v e r st e r k t e k e ri n g. Dit b et e k e nt e e n si g ni i c a nt e wij zi gi n g i n o n z e a a n p a k v a n dij k v e r st e r ki n g e n. D at k a n all e e n m et e e n ‘ g r o n di g e’, p r oj e ct o v e r stij g e n d e a a n p a k, di e v o o r b r e e d d r a a g vl a k k a n z o r g e n i n d e w at e r k e ri n g s w e r el d.

31 m ei 2 01 7 W at g e b e u rt e r al s T r u m p h et kli m a at a k k o o r d v a n P a rij s o p z e gt ? → ' T r u m p t r e k t zi c h t e r u g uit kli m a at a k k o o r d P a rij s' → Dij k s m a: h et i s e e n t r e u ri g e d a g v o o r d e w e r el d → J u n c k e r: A m e ri k a a n s v e rt r e k uit kli m a at a k k o o r d g a at j a r e n d u r e n → Zij l ui st e r d e n i n T r u m p s o o r o v e r h et kli m a at a k k o o r d

V E R K E N NI N G S F A S E

H et d o el v a n d e P O V - D G G i s e r v a ri n g o p d o e n m et dij k v e r st e r ki n g m et g e bi e d s ei g e n g r o n d e n h et t o e p a s b a a r m a k e n v a n d e z e k e n ni s e n e r v a ri n g e n v o o r a n d e r e p r oj e ct e n. D a a r v o o r sl uit d e P O V a a n bij p r o ef t ui n p r oj e ct e n, v e r s p r ei d o v e r N e d e rl a n d. M e e r d e r e p r oj e ct e n di e zi c h hi e r v o o r l e n e n st a a n m o m e nt e el i n d e st a rt bl o k k e n ( zi e i g u u r). V o o r d e dij k v e r st e r ki n g E e m s h a v e n - D elf zijl w o r dt bij v o o r b e el d d e D u b b el e Dij k a a n g el e g d. Hi e r bij w o r dt l o k al e kl ei b e n ut v o o r d e a a nl e g v a n e e n a c ht e rli g g e n d e k e ri n g di e st r a k s d e el uit m a a k t v a n d e p ri m ai r e w at e r k e ri n g. D e P O V - D G G g a at d e e r v a ri n g e n i n d e p r o ef t ui n p r oj e ct e n v a stl e g g e n e n v e r w e r k e n t ot g e n e ri e k e i n st r u m e nt e n, p r o c e d u r e s e n h a n d r ei ki n g e n. Z o k u n n e n d e v e r w o r v e n k e n ni s, i n zi c ht e n e n o pl o s si n g e n w e e r w o r d e n b e n ut bij t o e k o m sti g e dij k v e r st e r ki n g e n. T r e k k e r v a n d e P O V G e bi e d s ei g e n G r o n d i s W at e r s c h a p H oll a n d s e D elt a.

Kli m a at m a r s, 2 9 a p ril 2 01 7 F ot o E d w a r d Ki m m el ( T a k o m a P a r k, M D)

124

125

1 j u ni 2 01 7 C hi n a blijf t kli m a at a k k o o r d st e u n e n, o o k al s d e V S af h a a k t → M e e r d o d e n e n o nt h e e m d e n d o o r d e S ri L a n k a a n s e m o d d e r st r o m e n → V e el A m e ri k a a n s e st at e n z e g g e n: Cli m at e Fi r st → D ri e s c e n a ri o' s n u T r u m p zi c h t e r u gt r e k t uit h et kli m a at a k k o o r d → T r u m p: V S t r e k t zi c h t e r u g uit kli m a at a k k o o r d P a rij s → O b a m a e n E u r o p e s e l ei d e r s v e r o o r d el e n t e r u gt r e k k e n ' P a rij s' → C o m pl et e w o o n wij k A p pi n g e d a m o p d e s c h o p v a n w e g e a a r d b e vi n g e n → ' N e d e rl a n d m o et n u all e s uit d e k a st h al e n v o o r kli m a at a k k o o r d'

2 j u ni 2 01 7 Kli m a at v e r d r a g c e nt r a al o p E U C hi n at o p → W at T r u m p o o k wil, d e z e st at e n e n st e d e n g a a n l e k k e r d o o r → G r ot e A m e ri k a a n s e b e d rij v e n h e k el e n kli m a at b e sl uit T r u m p → ' 0, 3 g r a d e n w a r m e r d o o r kli m a at b e sl uit V S' → K ol e n st a d Pitt s b u r g h ni et o n v e r d e el d e nt h o u si a st o v e r T r u m p s b e sl uit S u b si di e v o o r af k o p p el e n r e g e n pij p i n j e t ui n V e nl o Ni e u w s


3 j u ni 2 01 7

4 j u ni 2 01 7

H et dij k —

5 j u ni 2 01 7

6

6 j u ni 2 01 7 C alif o r ni ë e n C hi n a sl uit e n kli m a at a k k o o r d → O n e ni g h ei d B el gi s c h e p r e mi e r e n mi ni st e r o v e r kli m a at d o el e n → O n st ui mi g w e e r l ei dt t ot p r o bl e m e n v e r k e e r e n a v o n d vi e r d a a g s e → Af sl uit dij k d e el s af g e sl ot e n v a n w e g e h a r d e wi n d

7 j u ni 2 01 7 V o ri g j a a r w e r el d wij d 9 p r o c e nt m e e r d u u r z a m e e n e r gi e o p g e w e k t

8 j u ni 2 01 7

g e w et e n

V a n t o u w g et r e k t ot dij k g e s p r e k

R o n d d e v e r st e r ki n g v a n d e M a r k e r m e e r dij k e n s p ri n g e n b e w o n e r s o p d e b r e s v o o r h et b e h o u d v a n ‘ h u n’ dij k. D e g e m o e d e r e n l o p e n z elf s z o h o o g o p d at dit h et p r o c e s li n k v e rt r a a gt e n d at o p n ati o n a al ni v e a u d e pl a n n e n w o r d e n a a n g e v o c ht e n m et e e n p etiti e. 1 O o k i n h et v e rl e d e n v o n d d e a a nl e g e n a a n p a s si n g v a n dij k e n ni et altij d z o n d e r sl a g of st o ot pl a at s. R e g el m ati g t r o k m e n n a a r D e n H a a g, o m t e p r ot e st e r e n v o o r e n t e g e n d e a a nl e g e n v e r st e r ki n g v a n dij k e n. E e n a a nt al v a n di e p r ot e st e n h e ef t h et dij k w e r k e n i n g rij p e n d v e r a n d e r d. DI J K P R O T E S T E N I n 1 91 8 w e r d e n d e pl a n n e n v o o r d e Af sl uit dij k uit g ev o e r d, o n d a n k s d e n o di g e p r ot e st e n. D e vi s s e rij s e ct o r w a s a b s ol u ut ni et blij m et d e k o m e n d e v e r a n d e ri n g v a n d e z o ut e Z ui d e r z e e n a a r h et z o et e I J s s el m e e r. H et e pi c e nt r u m v a n d e p r ot e st e n t e g e n d e k o m st v a n d e Af sl uit dij k l a g i n H a r d e r wij k. D e st a d t el d e o oit 1 7 0 b ott e r s ( a ut h e nti e k e h o ut e n vi s s e r s s c h e p e n) e n l o r e e r d e a a n h et b e gi n v a n d e t wi nti g st e e e u w al s h a v e n st a d. O n d a n k s h et st e u n p r o g r a m m a v a n d e o v e r h ei d o m d e vi s s e r s t e h el p e n bij h et vi n d e n v a n e e n a n d e r e b a a n, w e r d h u n b el a n g tij d e n s d e w e r k z a a m h e d e n n o oit s e ri e u s g e n o m e n. W a s d at w el g e d a a n, d a n w a s e r n u mi s s c hi e n w el n o g e e n Z ui d e r z e e e n w a s d e v o o r g e n o m e n vi s mi g r ati e ri vi e r ni et n o o d z a k elij k g e w e e st. I n B r a k el k w a m e n m e n s e n i n o p st a n d t e g e n d e dij k v e r z w a ri n g e n, di e v a n af 1 9 7 0 i n h et h el e ri vi e r e n g e bi e d w e r d e n g e pl a n d d o o r d e Rij k s o v e r h ei d, al s o n d e r d e el v a n h et D elt a pl a n. I n d e z e p r ot e st e n d r a ai d e h et ni et o m a r b ei d s v o o r w a a r d e n, m a a r w a s h et d e d e m o n st r a nt e n m e e r t e d o e n o m d e a a nt a sti n g v a n h et h ui di g e l a n d s c h a p e n sl o o p v a n w a a r d e v oll e b e b o u wi n g. Dit p a st e g e h e el i n di e tij d s g e e st: ei n d j a r e n z e sti g, b e gi n j a r e n z e v e nti g w e r d e n b u r g e r s m o n di g e r e n w e r d e n i d e al e n m e e r n a g ej a a g d. N at u u r - e n mili e u b e w e gi n g e n g r o ei d e n e n d a a r m e e d e m a at s c h a p p elij k e w e e r st a n d t e g e n t e c h n o c r ati s c h e i nt e r v e nti e s al s d e dij k v e r z w a ri n g e n. D o o r mi d d el v a n p a m l ett e n e n a d v e rt e nti e s i n l o k al e k r a nt e n w e r d o p g e r o e p e n o m t e g e n d e pl a n n e n i n o p st a n d t e k o m e n.

126

M e n s e n w a r e n i n d e z e tij d o m v e r s c hill e n d e r e d e n e n t e g e n d e w e r k z a a m h e d e n: a a nt a sti n g v a n w a a r d e v ol l e n at u u r e n mili e u, m a a r o o k v a n h et l a n d s c h a p p elij k b e el d, h et d o r p s b e el d e n d e k a r a k t e ri sti e k e dij k w o ni n g e n. A cti e g r o e p e n o nt st o n d e n o p v e r s c hill e n d e pl e k k e n, all e m a al v e c ht e n d v o o r h et b e h o u d v a n e e n b e p a al d st u kj e dij k. H o e w el n o g e r g o n g e o r g a ni s e e r d h a d d e n z e e e n p u nt: b el a n g e n v a n l a n d s c h a p e n c ult u u r hi st o ri e s p e el d e n ni et t ot n a u w elij k s e e n r ol i n d e pl a n n e n v o o r d e dij k v e r z w a ri n g. D e a cti e g r o e p e n wi st e n vi a d e m e di a g r ot e r e g r o e p e n b u r g e r s t e m o bili s e r e n. D e p r ot e st e n bij B r a k el w a r e n h et h e vi g st, m a a r dit s p e el d e o o k i n d e Ti el e r w a a r d, d e B o m m el e r w a a r d e n o p v e r s c hill e n d e pl e k k e n i n d e B et u w e. 2

T e x el a a r s d e m o n st r e r e n i n D e n H a a g v o o r v e r h o gi n g dij k e n; o v e r zi c ht d e m o n st r ati e m et s c h a p e n o p h et Bi n n e n h of, 2 7 j a n u a ri 1 9 7 6 N ati o n a al A r c hi ef

O NT P O L D E R E N

N E E!

H et r e s ult a at v a n d e p r ot e st e n i n B r a k el w a s ni et g e ri n g: e r k o n d e n w o ni n g e n, k e r k t o r e n s e n s c h ol e n o p e n a a n d e dij k e n blij v e n st a a n. 3 D e o v e r h ei d z a g i n d at h et ni et w e n s elij k w a s o m all e dij k e n o p t e r ui m e n e n t e v e r a n d e r e n i n d e k al e, zi ell o z e i n g e ni e u r s dij k e n. D at e r v a n d a a g d e d a g i n d e z e st r e e k n o g p r a c hti g e w o ni n g e n o p e n a a n d e dij k e n st a a n, i s a a n p r ot e st t e d a n k e n. P r ot e st e n w a r e n e r o o k bij d e a a nl e g v a n d e O o st e r s c h el d e k e ri n g. O o r s p r o n k elij k w a s h et d e b e d o eli n g o m d e O o st e r s c h el d e v oll e di g af t e d a m m e n, m a a r n a m a s s al e w e e r st a n d v a n uit d e vi s s e rij,

D e m o n st r ati e i n D e n H a a g t e g e n d e dij k v e r z w a ri n g, 2 9 m ei 1 9 7 5 N ati o n a al A r c hi ef

127


9 j u ni 2 01 7

1 0 j u ni 2 01 7

o e st e r - e n m o s s el k w e k e r s, z e e z eil e r s e n l at e r o o k mili e u o r g a ni s ati e s w e r d e n d e pl a n n e n b e gi n j a r e n z e v e nti g t e r di s c u s si e g e st el d. H et v oll e di g af sl uit e n v a n ri vi e r m o n di n g e n z o u l ei d e n t ot d o d e w at e r b e k k e n s. Z o n d e r e b e n vl o e d w a s e r g e e n o n d e r w at e rl e v e n, g e e n vi s e n g e e n vi s s e rij. G r o e p e ri n g e n m et p e r s o o nlij k e b el a n g e n ( d e vi s s e r s e n z e e z eil e r s) e n di e m et m a at s c h a p p elij k e b el a n g e n ( mili e u o r g a ni s ati e s) v o n d e n el k a a r i n h et p r ot e st t e g e n d e k e ri n g, Z e st el d e n alt e r n ati e v e m a at r e g el e n v o o r.

11 j u ni 2 01 7

1 2 j u ni 2 01 7

V A N DI J K P R O T E S T N A A R DI J K V E R B E T E RI N G

1 3 j u ni 2 01 7 S p el e v a r e n v o o r d e w et e n s c h a p i n h et W at e rl o o p b o s T w e e d ui z e n d v e r o nt r u st e b e w o ners va n de M a r k e r m e e r dij k e n bi e d e n e e n p etiti e a a n d e T w e e d e K a m e r a a n m et alt e r n ati ef v o o r st el

D at e e n p r ot e st l a sti g i s e n e e n v o o r g e n o m e n dij k v e r st e r ki n g e r n sti g k a n v e r st o r e n e n o v e r h o o p k a n g o oi e n i s d ui d elij k. H et li ef st e w o r dt e e n p r ot e st d a a r o m v o o r k o m e n m et p a rti ci p ati et r aj e ct e n. P a rti ci p ati e m et dij k b e w o n e r s i s e e n o n mi s b a a r o n d e r d e el v a n dij k v e r st e r ki n g e n g e w o r d e n: zij w o r d e n st e e d s m e e r e n st e e d s e e r d e r bij dij k v e r st e r ki n g e n b et r o k k e n. D at i s g o e d: d e b e w o n e r s e n b el a n g h e b b e n d e n w o r d e n g e h o o r d e n m o g elij k e o n e ni g h ei d a c ht e r af w o r dt v o o r k o m e n d o o r v o o r af t e l ui st e r e n. I n Ni e u w - B eij e rl a n d i s w at e r s c h a p H oll a n d s e D elt a b e zi g m et dij k v e r st e r ki n g S p ui O o st. D at g a at, n et al s o p v e el a n d e r e b e b o u w d e dij k e n i n N e d e rl a n d, g e d e elt elij k m et d a m w a n d e n. E n d at b et e k e nt v e el o v e rl a st, vl a k O NT P O L D E R E N v o o r d e d e u r v a n d e dij k b e w o n e r s. D at lij k t e e n g o e d r e c e pt v o o r e e n st e vi g p r ot e st. M a a r d o o r z o g e n a a m d e k e u k e nt af el g e s p r e k k e n t e v o e r e n, e n o o k tij d e n s t e w e r k z a a m h e d e n b e w o n e r s bij e e n k o m st e n t e o r g a ni s e r e n o m t e h o r e n w a a r m e n s e n t e v r e d e n o v e r w a r e n, e n w at e r b et e r k o n , wi st h et w at e r s c h a p d e o n r u st i n g o e d e b a n e n t e l ei d e n: “ D o o r d e p e r s o o nlij k e b e n a d e ri n g e n h et g e z a m e nlij k o pt r e k k e n v a n w at e r s c h a p e n o p d r a c ht n e m e r, v o el d e n b e w o n e r s zi c h g e h o o r d”, al d u s J o o sj e B a c h m a n, o m g e vi n g s m a n a g e r bij w at e r s c h a p O NT P O L D E R E N H oll a n d s e D elt a. D a a r d o o r v e rl o o pt d e v e r st e r ki n g z o n d e r m al h e u r e n o p s c h e m a.

N E E!

D e w e r k z a a m h e d e n w e r d e n st o p g e z et i n af w a c hti n g v a n e e n r e g e ri n g s b e sl uit o v e r d e k w e sti e. D o o r d at d e p r ot e st e n z o h e vi g w a r e n e n l a n g e tij d a a n hi el d e n, k o n d e o v e r h ei d d e t e g e n st a n d e r s ni et n e g e r e n. Uit ei n d elij k l ei d d e h et t ot d e a a n p a s si n g v a n d e O o st e r s c h el d e k e ri n g n a a r e e n o p e n, af sl uit b a r e d a m. D o o r i nt e g r ati e v a n s c h uif d e u r e n i n d e k e ri n g k a n i n n o r m al e sit u ati e h et z o et e w at e r uit st r o m e n e n h et zilt e w at e r bi n n e n k o m e n. Bij st o r m k u n n e n d e d e u r e n w o r d e n g e sl ot e n e n i s d e k e ri n g e e n g e sl ot e n b a r ri è r e. Dit i s e e n c o m p r o mi s v a n i d e e ë n v a n b ei d e k a m p e n. E e n b el a n g rij k e l e s uit h et v e rl e d e n i s d at p r ot e st m o g elij k l ei dt t ot v e r b et e ri n g. Z o n d e r d e p r ot e st e n i n B r a k el e n r o n d d e O o st e r s c h el d e h a d N e d e rl a n d e r h e el a n d e r s uit g e zi e n. I e d e r e dij k v e r st e r ki n g i s e e n z o e k t o c ht n a a r d e j ui st e b al a n s t u s s e n d e v e r s c hill e n d e b el a n g e n. Al s di e b al a n s z o e k i s, d a n v ol gt e r p r ot e st. H et l a sti g e i s d at d e m e e r w a a r d e v a n e e n p r ot e st, zi c h v a a k p a s a c ht e r af h et b e st e l a at b e o o r d el e n e n w a a r d e r e n. B o v e n di e n k a n e e n p r ot e st, n et al s e e n r ef e r e n d u m, g e b r ui k t w o r d e n o m h el e a n d e r e d o el e n t e b e h al e n d a n w a a r i n e e r st e i n st a nti e v o o r g e p r ot e st e e r d w o r dt. I n d at g e v al w o r dt h et p r ot e st mi s b r ui k t e n zij n d e dij k e n h et dij k v e r st e r ki n g s p r o c e s d a a r h et sl a c ht off e r v a n.

‘ H e b b e n d e w at e r s c h a p p e n m et d e c a m p e r t o u r s e e n ni e u w e s u c c e sf o r m ul e t e p a k k e n v o o r e e n p r ot e stl o o s p a r ti ci p ati e p r o c e s ?’

N E E!

S o m mi g e w at e r s c h a p p e n g a a n v e r o m i n g e s p r e k t e g a a n m et dij k b e w o n e r s: t u s s e n Ti el e n W a a r d e n b u r g o r g a ni s e e r d e W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d e e n s e ri e c a m p e rt o u r s w a a r bij m e ni n g e n o v e r dij k e n e n dij k v e r st e r ki n g e n w e r d e n g e d e el d. O n d e r d e n o e m e r ‘ D e dij k i s v a n o n s all e m a al’ l e v e r d e dit ni e u w e i n zi c ht e n o p i n h et g e b r ui k v a n d e dij k e n d e e m oti e s v a n o m w o n e n d e n. R e s ult a at v a n d e g e s p r e k k e n i s m e e r b et r o k k e n h ei d bij d e dij k v e r st e r ki n g, z o n d e r d at e r n e g ati e v e g el ui d e n zij n uit g el o k t. M o g elij k e t e g e n st a n d e r s k o n d e n h u n m e ni n g k wijt e n d e k riti s c h e k a ntt e k e ni n g e n zij n m e e g e n o m e n i n h et p r o c e s.4

B e w o n e r s T e x el d e m o n st r e r e n i n D e n H a a g v o o r v e r h o gi n g dij k e n, 2 7 j a n u a ri 1 9 7 6 N ati o n a al A r c hi ef

128

129

1 4 j u ni 2 01 7


1 5 j u ni 2 01 7

1 6 j u ni 2 01 7 N a t e r u gt r e k k e n V S g a at N e d e rl a n d e xt r a b et al e n a a n kli m a at p a n el → P r e mi e r R utt e p r a at m et b o z e G r o ni n g e r s o v e r s c h a d e d o o r g a s wi n ni n g

1 7 j u ni 2 01 7

1 8 j u ni 2 01 7

1 9 j u ni 2 01 7 E U wil d o o r m et ' P a rij s', m a a r wi e v e r mi n d e rt zij n C O 2 - uit st o ot ?

2 0 j u ni 2 01 7

‘ Z o n d e r d e p r ot e st e n i n B r a k el e n r o n d d e O o st e r s c h el d e h a d N e d e rl a n d e r h e el a n d e r s uit g e zi e n’

N a W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d i s o o k H o o g h e e m r a a d s c h a p D e Sti c ht s e Rij nl a n d e n af g el o p e n z o m e r i n d e c a m p e r g e st a pt e n e e n dij k e nt o u r g e st a rt r o n d o m d e St e r k e L e k dij k. H et d o el i s o m, v o o r af g a a n d a a n d e pl a n o nt wi k k eli n g, m et d e b e w o n e r s t e s p r e k e n. “ A a n d e e n e k a nt o m h e n o p d e h o o gt e t e b r e n g e n, a a n d e a n d e r e k a nt o m t e h o r e n w at z e m o oi of b el a n g rij k vi n d e n e n w el k e i d e e ë n e r zij n,” li c ht Cl a u di a v a n A c k o oij t o e. I n h a a r r ol al s a s s et m a n a g e r kij k t z e v e r d e r d a n h et b e h e e r v a n d e h ui di g e dij k, m a a r n a a r d e g e h el e l e v e n s d u u r v a n d e k e ri n g. O m g e vi n g s p e elt e e n st e e d s g r ot e r e r ol e n d a a r o m h e ef t h et h o o g h e e m r a a d s c h a p i nt e r e s s e i n d e p e r s o o nlij k e v e r h al e n v a n b e w o n e r s o v e r d e dij k. H et i d e e i s d at a n d e r e o nt wi k k eli n g e n e n i d e e ë n m e e g e n o m e n k u n n e n w o r d e n al s d e dij k st r a k s w o r dt v e r st e r k t. H e b b e n d e w at e r s c h a p p e n hi e r m e e e e n ni e u w e s u c c e sf o r m ul e t e p a k k e n v o o r e e n p r ot e stl o o s p a rti ci p ati e p r o c e s ? E e n g o e d v e rl o p e n p a rti ci p ati et r aj e ct i s p r etti g v o o r d e v e r st e r ki n g e n v o o r d e o m w o n e n d e n, m a a r i s h et o o k z o n d e r m e e r g o e d ? W a nt z o n d e r n e g ati e v e g el ui d e n g e e n p r ot e st, e n z o n d e r p r ot e st g e e n v e r ni e u wi n g: e e n l e s uit h et v e rl e d e n. W elli c ht i s d at e e n k e e r zij d e v a n p a rti ci p ati e: w eli s w a a r w o r dt h et p r o c e s v a n dij k v e r st e r k e n g o e d d o o rl o p e n, m a a r t e g elij k e rtij d g r o eit e e n sl ui m e r e n d e o nt e v r e d e n h ei d n o oit uit t ot e c ht p r ot e st e n blijf t w e z e nlij k e v e r ni e u wi n g uit. Z o n d e! E e n r e c e nt e dij k v e r st e r ki n g di e d e k r a c ht v a n p r ot e st m o oi ill u st r e e rt, i s d e v e r st e r ki n g v a n d e H a v e n dij k i n D e n O e v e r. D a a r i s d e h ui di g e 9 0 0 m et e r l a n g e H a v e n dij k af g e k e u r d o p h o o gt e e n st a bilit eit. O o k d e a a n w e zi g e c o u p u r e v ol d o et ni et a a n d e w at e r v eili g h ei d s ei s e n. Fi el d M a n a g e r L o e s v a n d e r L a a n v a n H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r: “ E r w a s i n h et b e gi n v e el w e e r st a n d t e g e n d e dij k v e r st e r ki n g. E r w a r e n a cti e s m et g el ui d s w a g e n, p o st z a k k e n v ol h a n dt e k e ni n g e n. M e n s e n w a r e n b a n g d at d e h ui z e n e n o n d e r n e mi n g e n g e r a a k t z o u d e n w o r d e n, e n d at d e c o u p u r e z o u v e r d wij n e n. Dij k e n h a v e n n e m e n e e n b el a n g rij k e pl e k i n bij m e n s e n i n D e n O e v e r, e r w o r dt w el e e n s g e z e g d ‘ w e h e b b e n g e e n k e r k, w e h e b b e n d e dij k’. O p e n r o n d d e dij k w o r dt g e w e r k t, g e w a n d el d, f e e st g e vi e r d e n bij h o o g w at e r i s d e dij k e e n uit zi c htp u nt. D e m e n s e n i n D e n O e v e r v o el e n zi c h v e r b o n d e n m et d e dij k e n d e h a v e n. H et i s ni et m e e r d a n l o gi s c h d at z e e r g b et r o k k e n zij n bij d e dij k v e r st e r ki n g.”

13 0

M et d e b e b o u wi n g z o di c ht o p d e dij k w a s e r w ei ni g r ui mt e v o o r v e r b r e di n g, e n v e r h o gi n g z o u t e n k o st e g a a n v a n h et uit zi c ht v a n uit d e w o ni n g e n a c ht e r d e dij k – s o m mi g e w o ni n g e n h e b b e n h u n w o o n k a m e r o p d e e e r st e v e r di e pi n g. D e o pl o s si n g w e r d g e v o n d e n i n e e n i n n o v ati e v e t e c h ni s c h e o pl o s si n g: d e b uit e n zij d e v a n d e dij k k rij gt e e n g et r a pt e b e kl e di n g, di e d e g ol v e n e e r d e r b r e e k t, w a a r d o o r d e v e r h o gi n g v a n d e dij k b e p e r k t k o n blij v e n t ot m a xi m a al a n d e r h al v e m et e r, i n pl a at s v a n d e e e r d e r e d ri e m et e r. D e g et r a pt e dij k b e p e r k t h et r ui mt e b e sl a g o p h et h a v e nt e r r ei n e n k a n b o v e n di e n o o k di e n st d o e n al s t ri b u n e, w a n d el p r o m e n a d e, of al s zit pl a at s o m o v e r d e h a v e n uit t e kij k e n tij d e n s d e Fl o r a - e n Vi s s e rij d a g e n. I n all e st a p p e n v a n h et pl a n p r o c e s h e ef t e e n a d vi e s g r o e p uit D e n O e v e r, b e st a a n d e uit b e w o n e r s e n o n d e r n e m e r s, m e e g e d a c ht e n g e a d vi s e e r d. H et r e s ult a at: e e n t o e k o m st b e st e n di g e p a rti ci p ati e dij k e n e e n h o o g w a a r di g e b uit e n r ui mt e. —

1

2

3

4

Dij k b e w o n e r s will e n ei g e n pl a n v o o r v e r st e r ki n g M a r k e r m e e r dij k, N H Ni e u w s, 2 3 j u ni 2 01 7 htt p:// w w w. n h ni e u w s. nl/ ni e u w s/ 2 0 7 7 7 2 / Dij k b e w o n e r s - will e n - ei g e n pl a n - v o o r - v e r st e r ki n g M a r k e r m e e r dij k St rij d o m d e ri vi e r e n: 2 0 0 j a a r ri vi e r e n b el ei d i n N e d e rl a n d of d e o p k o m st e n o n d e r g a n g v a n h et st r e v e n n a a r d e n o r m al e ri vi e r, Al e x v a n H e e zi k, 2 0 0 8, H a a rl e m/ Den Haag H a n d r ei ki n g r ui mt elij k o nt w e r p e n: dij k v e r st e r ki n g al s o nt w e r p o p g a v e, T e c h ni s c h e A d vi e s c o m mi s si e v o o r d e W at e r k e ri n g e n, 1 9 9 4 V e r h al e n c a m p e r t o u r s e pt e m b e r 2 01 5, W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d, 2 6 n o v e m b e r 2 01 5 htt p:// w w w. dij k v e r b e t e ri n g. w at e r s c h a p ri vi e r e n l a n d. nl/ c o m m o n/ p r oj e c t e n/ ti el - - - w a a r d e n b u r g/ d e dij k -i s - v a n - o n s - all e m a al/ v e r h al e n - c a m p e r t o u r - s e p t e m b e r - 2 01 5. ht ml

R o n d 1 9 7 3 o nt st o n d e r e c ht e r e e n m a s s a al p r ot e st v a n uit mili e u o r g a ni s ati e s. D e w e r k z a a m h e d e n w e r d e n hi e r o p i n j uli 1 9 7 4 Tij d elij k st o p g e z et i n af w a c hti n g v a n e e n d e i niti ef b e sl uit. D e r e g e ri n g b e n o e m d e e e n c o m mi s si e Kl a a s e s z, di e a d vi e s m o e st uit b r e n g e n. Uit ei n d elij k w e r d i n 1 9 7 6 b e sl ot e n o m o v e r d e r e st e r e n d e vi e r kil o m et e r l e n gt e s c h uif d e u r e n a a n t e b r e n g e n. htt p s:// b e el d b a n k. r w s. nl, Rij k s w at e r st a at

1 31


21 j u ni 2 01 7

2 2 j u ni 2 01 7 B r ui n l ei di n g w at e r, s m o g e n a n d e r e p r o bl e m e n d o o r hitt e → ' D o o r b e s p r o eii n g blij v e n dij k e n i n t o p c o n diti e'

2 3 j u ni 2 01 7

2 4 j u ni 2 01 7

2 5 j u ni 2 01 7

V o o r d e N o o r d elij k e R a n d m e e r dij k e n h e ef t h et w at e r s c h a p m et e e n c a m p e r a a n d e dij k bij El b u r g, D o o r n s pij k e n N o o r d ei n d e g e st a a n o m v e r h al e n e n i d e e ë n v a n b e w o n e r s o p t e h al e n. 1

Tij d e n s e e n i nl o o p a v o n d v o o r d e v e r st e r ki n g v a n M a r k e n k o n d e o m g e vi n g h u n v o o r k e u r v o o r o nt w e r p uit s p r e k e n.

1

1

V e r st e r ki n g M a r k e r m e e r dij k e n: o p v e r z o e k v a n d e o m g e vi n g zij n m e e r d e r e alt e r n ati e v e o pl o s si n g e n o n d e r z o c ht.

2 6 j u ni 2 01 7 K ol e n wi n ni n g i n V S, C hi n a e n I n di a stij gt w e e r

N O O R D E R ZI J L V E S T

1 1

W D O D elt a h e ef t i n v e r k e n ni n g m et b et r o k k e n e n alt e r n ati e v e n e n v o o r k e u r e n g eï n v e nt a ri s e e r d. T o c h i s i n d e v o o r b e r ei di n g n a a r h et v o o r k e u r s b e sl uit p r ot e st t e g e n d e v e r h o gi n g v a n d e dij k l a n g s h et Z w a r t e W at e r o nt st a a n. E e n d e el v a n d e b e w o n e r s vi n dt d at h u n o m g e vi n g w o r dt a a n g et a st.

W E T T E R S KI P F R Y S L Â N

H U N Z E E N A A’ S

1

D R E N T S O V E RI J S S E L S E D E L T A

1

W at e r s c h a p V all ei e n V el u w e w e r k t s a m e n m et b e w o n e r s a a n pl a n n e n v o o r d e v e r b et e ri n g v a n d e I J s s el dij k bij h et A p el d o o r n s K a n a al.

H O L L A N D S N O O R D E R K W A R TI E R

2 3

1

2

2

1

2

2

2

Z UI D E R Z E E L A N D

V E C HT ST R O M E N

W at e r s c h a p Ri vi e r e nl a n d h e ef t b e w o n e r s v a n dij k t r aj e c t G o ri n c h e m - W a a r d e n b u r g i n e e n v r o e g st a di u m a c ti ef b et r o k k e n bij d e dij k v e r st e r ki n g: n o g v o o r h et o nt w e r p p r o c e s.

A M S T E L, G O OI E N V E C H T

V A L L EI E N V E L U W E

Bij d e G r e b b e dij k k a n d e o m g e vi n g m et W at e r s c h a p V ell ei e n V el u w e m e e d e n k e n o v e r o pl o s si n g s ri c hti n g e n, r ui mt elij k e k w alit eit, l e ef b a a r h ei d e n d e c o m m u ni c ati e r o n d o m h et p r oj e c t.

RI J N L A N D

V o o r p r oj e c t St e r k e L e k dij k g a at h et w at e r s c h a p l a n g s bij d e o m w o n e n d e n o m dij k v e r h al e n e n i d e e ë n t e v e r z a m el e n.

D E S TI C H T S E RI J N L A N D E N D EL FL A N D

S C HI E L A N D E N K RI M P E N E R W A A R D

1

2

3

3

2

1

1

2

2

RI VI E R E N L A N D

3

3

RI J N E N I J S S E L

2

2

2

H OLL A N D S E D ELT A

1

B R A B A NT S E D ELT A

I n Ni e u w B e r g e n, W ell e n A r c e n vi n d e n o m g evi n g s w e r k g r o e p e n, o nt w e r p at eli e r s e n i nf o r m ati e a v o n d e n pl a at s w a a ri n m et b e w o n e r s e n a n d e r e b el a n g h e b b e n d e n w o r dt g e k e k e n n a a r k n el p u nt e n, k a n s e n, l o p e n d e e n ni e u w e o nt wi k k eli n g e n.

2

AA EN MAAS

2

S C H EL D E ST R O M E N D E D O M M EL

N a p r ot e st v a n b e w o n e r s i s W at e r s c h a p Li m b u r g g e st a r t m et h et p r o c e s o m d e dij k bij K e s s el uit d e W at e r w et t e h al e n. E r i s i nt e n si ef e n c o n st r u c ti ef o v e rl e g g e v o e r d m et d e o m g e vi n g.

2

1

1

5 1 LI M B U R G

22

2 3

2

2

2 2

I n V e nl o - V el d e n, Bl e ri c k - G r o ot B oll e r e n B a a rl o ( o n d e r d e el v a n d e V e r k e n ni n g M e e r M a a s M e e r V e nl o) i s g e s p r o k e n m et b e w o n e r s, o n d e r n e m e r s, g e m e e nt e n e n a n d e r e b el a n g e n g r o e p e n o v e r b el a n g e n, k a n s e n e n k n el p u nt e n. “ D o o r v r o e g s a m e n i n g e s p r e k t e g a a n o nt st a a n b et e r e pl a n n e n.”

2. C o n s ult e r e n

V o o r st ell e n v a n e e n a a nt al o pti e s e n l ui st e r e n n a a r d e r e a c ti e s hi e r o p.

3

3. S a m e n b e sli s s e n

A a n m o e di g e n o m m et a n d e r e i d e e ë n e n o pti e s t e k o m e n e n s a m e n hi e r e e n k e u z e i n m a k e n.

4

4. S a m e n h a n d el e n

S a m e n b e sli s s e n w at d e b e st e o pti e i s e n s a m e n o pt r e k k e n i n d e uit v o e ri n g.

5

1

5. O n d e r st e u n e n

H el p e n v a n a n d e r e n o m t e d o e n w at zij will e n d o o r h et bi e d e n v a n a d vi e s of a n d e r e v o r m e n v a n o n d e r st e u ni n g.

6

S a m e n m et b el a n g h e b b e n d e n w o r dt h et g e bi e d v e r k e n d, d e o p g a v e, k n el p u nt e n e n k a n s e n. D e k a n s rij k e o pl o s si n g e n w o r d e n i n o v e rl e g m et b el a n g h e b b e n d e n v e r d e r uit g e w e r k t t ot e e n v o o r k e u r s alt e r n ati ef v o o r d e Al e x a n d e r h a v e n R o e r m o n d.

D e m at e v a n p a r ti ci p ati e r o n d o m d e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e c t e n G e g e v e n s o p b a si s v a n di v e r s e b r o n n e n v a n d e w at e r s c h a p p e n: p r oj e c t b e s c h rij vi n g e n, v e r sl a g e n v a n bij e e n k o m st e n e n k r a nt e n a r ti k el e n. D e i n d eli n g v a n d e ni v e a u' s i s g e b a s e e r d o p d e t r a p p e n v a n d e P a r ti ci p ati el a d d e r v a n D a vi d Wil c o x.

132

1. I nf o r m e r e n

V e r t ell e n w at e r w o r dt g e d a a n of w at d e pl a n ni n g i s.

2 2

133

6. Z elf b e st u u r

D e r e gi e v oll e di g uit h a n d e n g e v e n e n d e b e sli s si n g e n o v e rl at e n a a n a n d e r e n. — Pl a n uit w e r ki n g of - p r o c e s n o g ni et g e st a r t — G e e n g e g e v e n s b e s c hi k b a a r

ni et g e st a r t g e e n g e g ev e ns


Leeu wen

s

I n 2 01 8 b e vi n d e n 1 4 v a n d e 1 5 p r oj e ct e n zi c h i n d e v e r k e n ni n g sf a s e. V a n w e g e d e ef i cie nti e e n d o el m ati g h ei d w o r d e n d e g e cl u s t e r d e v e r k e n ni n g e n uit g e w e r k t v a n uit é é n I P M -t e a m. A a n st u ri n g e n b o r gi n g v a n d e s a m e n w e r ki n g vi n dt pl a at s v a n uit é é n st u u r g r o e p N o o r d elij k e M a a s v all ei, w a a ri n di r e c t o r a at - g e n e r a al R ui mt e e n W at e r v a n h et mi ni st e ri e I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u, Rij k s w at e r st a at, d e p r o vi n ci e Li m b u r g, 6 g e m e e nt e n, h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a e n W at e r s c h a p Li m b u r g zitti n g h e b b e n. O m d e g e w e n st e v e r s n el li n g m o g elij k t e m a k e n, zij n a a n p a s si n g e n n o di g i n a a n p a k, w e r k wij z e, g o v e r n a n c e e n o r g a ni s ati e.

n ve

la rp

R oer m o n d

V E R K E N NI N G S F A S E

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 7 6 R o e r m o n d U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: M a a s / Ri vi e r e n

135

OP G AVE

D e w at e r k e ri n g r o n d d e Al e x a n d e r h a v e n i n R o e r m o n d h e ef t i n d e D e r d e T o et si n g e e n n e g ati ef v eili g h ei d s o o r d e el g e k r e g e n. D e w at e r k e ri n g bl e e k t e l a a g o m d e m a at g e v e n d e w at e r st a n d e n bij e e n M a a s af v o e r v a n 3. 2 7 5 m 3 p e r s e c o n d e t e k u n n e n k e r e n. C O NTEXT

De Weer d

de

134

S

ALEX A N DE R H AVE N R OER M O N D

or

R oer m o n d

A

No

W e e rt

2 j uli 2 01 7

P R OJ E CT E NI N D E G E M EE NT E R O E R M O N D

ha

as V e nl o

C O NTEXT

N a d e o v e r st r o mi n g e n i n 1 9 9 3 e n 1 9 9 5 i s a a n d e i n w o n e r s v a n Li m b u r g b el o of d o m d e h o o g w at e r v eili g h ei d t e v e r b et e r e n. E r zij n i n 1 9 9 6 n o o d dij k e n a a n g el e g d m et e e n tij d elij k e f u n cti e di e, v o o r uitl o p e n d o p ri vi e r v e r r ui mi n g, b e s c h e r mi n g z o u d e n bi e d e n. N a d at bl e e k d at m et all e e n ri vi e r v e r r ui mi n g ni et a a n d e ei s e n v a n h o o g w a t e r v eili g h ei d k o n w o r d e n v ol d a a n, k r e g e n d e z e k e ri n g e n i n 2 0 0 2 e e n p e r m a n e nt e st at u s e n i n 2 0 0 5 vi a d e W at e r w et d e st at u s p ri m ai r e w at e r k e ri n g. V e r st e r k e n v a n g e bi e d s k w alit eit e n i s e e n s e c u n d ai r e d o el st elli n g i n d e p r o g r a m m a st r at e gi e v a n Li m b u r g. O n d e r d e el d a a r v a n i s h et g e cl u s t e r d uit v o e r e n v a n 1 3 v e r k e n ni n g e n e n h et af r o n d e n v a n d e t w e e l o p e n d e p r oj e ct e n.

A

s

Ma

Ei n d h o v e n

W at e r s c h a p Li m b u r g v e r st e r k t d e k o m e n d e j a r e n o p 1 5 l o c ati e s t u s s e n Ni e u w B e r g e n e n R o e r m o n d ci r c a 4 0 kil o m et e r a a n dij k e n. D a a r n a a st i s h et n a a r v e r w a c hti n g n o di g o m n o g r ui m 1 0 kil o m et e r ni e u w e dij k a a n t e l e g g e n o m d e a a n sl uiti n g o p d e h o g e g r o n d e n t e r e ali s e r e n. V o o r 5 v a n d e z e dij k t r aj e ct e n w o r dt n a a st d e dij k v e r st e r ki n g o o k e e n dij k v e rl e g gi n g v e r k e n d, z o al s b e sl ot e n i n h et b e st u u rlij k o v e rl e g MI R T ( M e e rj a r e n p r o g r a m m a I nf r a st r u ct u u r R ui mt e e n T r a n s p o rt) v a n o k t o b e r 2 01 6. O p all e l o c ati e s w o r dt g e z o c ht n a a r m e e k o p p el k a n s e n e n m o g elij k h e d e n o m g e bi e d s k w alit eit e n t e v e r b et e r e n. D e o p g a v e i s d e dij k t r aj e ct e n t e l at e n v ol d o e n a a n d e ni e u w e v eili g h ei d s n o r m v a n 1: 3 0 0 of 1:1. 0 0 0, m et uit z o n d e ri n g v a n dij k t r aj e ct 6 9 Bl e ri c k – Bij d e O u d e Gi et e rij, w a a r v o o r e e n n o r m v a n 1: 2 5 0 g el dt. Dit p r oj e ct b e vi n dt zi c h i n d e r e ali s a ti ef a s e e n i s i n 2 01 7 af g e r o n d. V o o r dij k t r aj e ct 7 6 Al e x a n d e r h a v e n R o e r m o n d zij n t w e e d e el t r aj e ct e n i n 2 01 5 af g e r o n d. D e r e ali s ati e v o o r h et d e r d e d e elt r aj e ct st a at g e pl a n d v o o r 2 01 7 - 2 01 8. D e o v e ri g e 1 3 l o c ati e s zij n o n d e r d e el v a n é é n i nt e g r al e v e r k e n ni n g o n d e r a a n st u ri n g v a n é é n t e a m v ol g e n s h et I nt e g r a al P r oj e ct m a n a g e m e nt M o d el (I P M) g e st a rt. S o m mi g e dij k t r aj e ct e n k e n n e n m e e r d e r e v e r st e r ki n g s o p g a v e n.

M

er

P R O J E C T E N V A N W A T E R S C H A P LI M B U R G

Maa

Ve nr ay H el m o n d

1 j uli 2 01 7

nd

S

3 0 j u ni 2 01 7

H o e k s c h Ni e u w s

OP G AVE

A

2 9 j u ni 2 01 7 It ali a n e n d ol blij m et r e g e n, 'l at e n w e e e n r e g e n d a n s d o e n' K o ni n klij k e o n d e r s c h ei di n g v o o r v e rt r e k k e n d dij k g r a af J a n G el u k

xa

A

2 8 j u ni 2 01 7 N A M i n b e r o e p t e g e n v e rl a gi n g g a s wi n ni n g

Al e

M

2 7 j u ni 2 01 7 K e st e r F r e ri k s s c h rijf t ‘ bi o g r a i e v a n d e I J s s el’ D e S t e nt o r → D elt a c o m mi s s a ri s K uij k e n b r e n gt a d vi e s uit o v e r d e dij k v e r st e r ki n g bij Uit d a m: d a n k zij e e n g olf b r e k e n d e b e r m k a n d e dij k g r ot e n d e el s b e h o u d e n blij v e n

D e v e r b et e r o p g a v e v a n d e w at e r k e ri n g (1, 7 kil o m et e r) i s v e r d e el d i n d ri e v e r s c hill e n d e d e elt r aj e ct e n: t r aj e ct e n A, B e n C. V a n w e g e d e ( v a st g o e d) o nt wi k k eli n g e n i n h et g e bi e d k e nt el k t r aj e ct a n d e r e v e r st e r ki n g s m a at r e g el e n. I n 2 01 5 i s d e v e r st e r ki n g v a n T r aj e ct A af g e r o n d: d e a a nl e g v a n e e n st e r k e r e e n h o g e r e w at e r k e r e n d e c o n st r u cti e o p d e h ui di g e l o c ati e v a n d e w at e r k e ri n g. I n T r aj e ct B w o r dt d e k e ri n g al s e e n r o b u u st g r o n dli c h a a m g eï nt e g r e e r d i n h et ni e u w t e o nt wi k k el e n g e bi e d. D e uit v o e ri n g hi e r v a n i s i n v oll e g a n g. I n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a i s i n mi d d el s o o k d e v e r k e n ni n g v o o r T r aj e ct C o p g e p a k t. T r aj e ct C li gt i n h et i n d u st ri e l e d e el v a n d e h a v e n. V o o r dit t r aj e ct zij n m e e r d e r e o pti e s m o g elij k, di e i n o v e rl e g m et d e b el a n g h e b b e n d e n n a d e r w o r d e n uit g e w e r k t. D a a r n a a st z o e k t h et w at e r s c h a p a a n sl uiti n g bij l o p e n d e i nf r a st r u ct u r el e p r oj e ct e n i n d e di r e ct e o m g e vi n g o m wi n - wi n sit u ati e s t e k u n n e n b e n utt e n.

V E R K E N NI N G S F A S E

I n d e v e r k e n ni n g sf a s e v o o r T r aj e ct C l o o pt h et o n d e r z o e k n a a r d e v e r s c hill e n d e o pl o s si n g e n v o o r h et p r o bl e e m e n w o r dt b e p a al d w el k e o pl o s si n g d e v o o r k e u r h e ef t. D e r e ali s ati e st a at g e pl a n d v o o r 2 01 8 - 2 01 9.


STE YL – M A AS H OEK

A Ve nr ay

A

Arce n

B r o e k h ui z e n

S L ott u m

H o r st

Lo m m G r u b b e n v o r st

Seve n u m

Gr as h o e k

M a as br e e

B e ri n g e

Bl e ri c k H o ut - Bl e ri c k

V e nl o

T e g el e n B a a rl o

St e yl B elf el d

Ma

as

P a n ni n g e n

V el d e n

K e s s el Re uver R o g g el

B e e s el S w al m e n

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 6 8 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s

136

D UI T S L A N D

5 j uli 2 01 7 4 0 0. 0 0 0 m e n s e n g e ë v a c u e e r d n a o v e r st r o mi n g e n i n J a p a n

P R OJ E CT E NI N D E G E M EE NT E V E NL O OP G AVE

D e w at e r k e ri n g bij M a a s h o e k i n St e yl v o r mt e e n z w a k k e pl e k i n h et dij k t r aj e ct v a n V e nl o. H et dij k t r aj e ct i s af g e k e u r d, v o o r al o p d e f a al m e c h a ni s m e n pi pi n g e n b et r o u w b a a r h ei d v a n d e sl uiti n g. D e c o u p u r e i n dit t r aj e ct i s bij h o o g w at e r i n 2 0 0 3 b e z w e k e n, m et w at e r o v e rl a st t ot g e v ol g. D e z e c o u p u r e i s hi e r n a v e r st e r k t bi n n e n h et p r o g r a m m a Rij k s w at e r st a at M a a s w e r k e n. O p dit m o m e nt zij n n o o d m a at r e g el e n v a n k r a c ht t e n tij d e v a n h o o g w at e r, w a a r bij w at e r a c ht e r d e k e ri n g w o r dt g e z et o m h et ri si c o o p pi pi n g t e b e h e e r s e n. St e yl st a at b e k e n d al s kl o o s t e r d o r p e n h e ef t d e st at u s v a n b e s c h e r m d d o r p s g e zi c ht. D e w at e r k e ri n g v a n 2 3 5 m et e r b e st a at v o o r e e n g r o ot d e el uit e e n o p b o o r p al e n g ef u n d e e r d e k e e r m u u r z o n d e r s c h e r m e n t e g e n pi pi n g e n uit e e n g r o e n b uit e nt al u d. O p d e m u u r w o r dt bij h o o g w at e r e e n d e m o nt a b el e w a n d g e pl a at st m et e e n h o o gt e v a n 1, 7 5 m et e r. I n 2 011 o nt st o n d e r tij d e n s h o o g w at e r e e n l e k k a g e bij d e d a m w a n d e n e n k w a m e r w at e r e n z a n d o n d e r d e k e e r m u u r d o o r.

C O NTEXT

D e i n p a s si n g i n d e o m g e vi n g i s c o m pl e x v a n w e g e r ui mt e g e b r e k e n zi c ht hi n d e r. M e e r d e r e k a b el s e n l ei di n g e n k r ui s e n d e z e k e ri n g. Z o zij n t w e e pij pl ei di n g e n v a n d e G a s u ni e, e e n w at e r k e ri n g k r ui s e n d v uil w at e r ri o ol e n e e n o v e r st o rtl ei di n g al s o n v ol d o e n d e b e o o r d e el d. H et w at e r s c h a p i s i n o v e rl e g m et d e G a s u ni e, o m d at d e z e h et v o o r n e m e n h e ef t h et l ei di n gt r aj e ct t e v e rl e g g e n n a a r d e o v e r zij d e v a n d e M a a s. D a a r n a a st w o r dt e e n t e c h ni s c h e a n al y s e uit g e v o e r d n a a r d e b et r o u w b a a r h ei d v a n sl uiti n g v a n tij d elij k e w at e r k e ri n g e n. D e st a k e h ol d e r s i n d e o m g e vi n g h e b b e n d e w e n s o m uit zi c ht o p d e M a a s t e b e h o u d e n.

6 j uli 2 01 7 O n w e e r v e r o o r z a a k t w at e r o v e rl a st e n b r a n d d o o r bli k s e mi n sl a g

M A

P R OJ E CT E NI N D E GE MEE NTE VE NL O

A S

Ve nr ay B r o e k h ui z e n

Lo m m G r u b b e n v o r st

Bl e ri c k M a as br e e

V e nl o

H o ut - Bl e ri c k T e g el e n

B e ri n g e

B a a rl o

P a n ni n g e n

V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 5 i s d e v e r k e n ni n g g e st a rt. V a n af 2 01 6 m a a k t h et dij k t r aj e ct St e yl – M a a s h o e k o n d e r d e el uit v a n d e i nt e g r al e v e r k e n ni n g v a n d e l o c ati e s i n Li m b u r g. H et st r e v e n i s d e z e ei n d 2 01 7, b e gi n 2 01 8 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b e l a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e V e nl o, b e w o n e r s e n l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n o pl o s si n g v o o r h et a a n p a s s e n v a n h et dij k t r aj e ct. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n, o nt w e r p at eli e r s e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.

V el d e n

Seve n u m

Gr as h o e k

Arce n

L ott u m

H o r st

St e yl

K e s s el

R o g g el

B e e s el S w al m e n

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 6 5 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n: V o o r k e u r s st r at e gi e M a a s v all ei

137

OP G AVE

C O NTEXT

B elf el d

Re uver

7 j uli 2 01 7 St o e r e kli m a at p r a at, m a a r o n d e rt u s s e n g el d p o m p e n i n oli e, g a s e n k ol e n → Dij k e n bij Eil a n d v a n D o r d r e c ht v eili g: b r e d e r e n st a bi el e r → K w a rt j o n g e r e n v r e e st g r ot e o v e r st r o mi n g i n N e d e rl a n d

D e w at e r k e ri n g i n A r c e n b e st a at uit z o w el e e n g r o e n e k e ri n g al s e e n h a r d e k e ri n g, di e d e el s b e st a at uit e e n d e m o nt a b el d e el. H et g a at i n h et p r oj e ct o m v e r st e r ki n g v a n 5,1 kil o m et e r v a n h et h ui di g e dij k t r aj e ct, m et a a n v ull e n d d e b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. D e w at e r k e ri n g i s af g e k e u r d o p h o o gt e, pi pi n g e n bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit. N a a st d e dij k v e r st e r ki n g w o r dt i n h et p r oj e ct e e n dij k v e rl e g gi n g v e r k e n d, z o al s b e sl ot e n i n h et b e st u u rlij k o v e rl e g M e e rj a r e n p r o g r a m m a I nf r a st r u ct u u r, R ui mt e e n T r a n s p o rt ( MI R T) v a n o k t o b e r 2 01 6.

AR CE N

as

M

4 j uli 2 01 7

Ma

3 j uli 2 01 7 Ti e n d ui z e n d e n C hi n e z e n g e ë v a c u e e r d n a o v e r st r o mi n g e n → 3 3 d o d e n e n 1 5 v e r mi st e n i n C hi n a d o o r o v e r st r o mi n g e n → G r o ni n g e r s m el d e n s c h a d e ni et m e e r: ' t e v e el g e z e u r' → St u k g e v a r e n st u w bij G r a v e g e r e p a r e e r d → Al s d e dij k t o c h h o g e r m o et, k u n j e n et z o g o e d n o g v e el m e e r a a n p a k k e n N R C → “ W e g a a n ni et all e e n e v e n h et i et s p a d o p d e dij k o p ni e u w a sf alt e r e n.”

D UI T S L A N D

H et dij k t r aj e ct b e s c h e r mt d e d o r p s k e r n v a n A r c e n e n h et l a n d elij k e g e bi e d t e n n o o r d e n e n z ui d e n v a n d e k e r n. E e n d e el v a n d e w at e r k e ri n g l o o pt d o o r d e a c ht e rt ui n e n v a n b e w o n e r s. Hi e r i s v e el m a at w e r k g el e v e r d bij h et i n p a s s e n v a n d e w at e r k e ri n g e n m e d e hi e r d o o r i s h et b e h e e r e n o n d e r h o u d ni et g o e d m o g elij k. D a a r n a a st b e st a at d e k e ri n g i n h et d o r p o p e e n a a nt al pl e k k e n uit b e b o u wi n g. A a n d e n o o r d - e n z ui d k a nt v a n d e d o r p s k e r n i s v o o r e e n d e el g e b r ui k g e m a a k t v a n b e st a a n d e a a n w e zi g e h o o gt e n, h et r e s t e r e n d e d e el i s m et dij k e n a a n g e v ul d. A a n d e z ui d k a nt t e r h o o gt e v a n d e k a st e elt ui n e n e n d e w at e r m ol e n w o r dt h et h ui di g e b e s c h e r mi n g s ni v e a u b e r ei k t d o o r tij d e n s h o o g w at e r e e n n o o d dij k t e b o u w e n. D e z e

8 j uli 2 01 7 G 2 0 af g e sl ot e n, T r u m p h o u dt p o ot stijf o v e r kli m a at a k k o o r d → V e r sl a g d o e n v a n uit d e H a m b u r g s e ' h el': d e h el m b e wij st zij n n ut → St e m mi n g o m g e sl a g e n i n H a m b u r g, o p ni e u w w at e r k a n o n n e n → G 2 0 c o m p r o mi s o v e r h a n d el, m a a r bij kli m a at li gt T r u m p d w a r s k e n m e r k e n m a k e n d e t e c h ni s c h e e n r ui m t elij k e i n p a s si n g v a n h et dij k o nt w e r p i n d e d o r p s k e r n c o m pl e x. O o k zij n e r v el e k r ui si n g e n m et ri ol e n, e e n a a nt al b e e k k r ui si n g e n, l ei di n g e n v a n h et W at e r s c h a p s b e d rijf Li m b u r g e n e e n l ei di n g v a n E s s e nt a a n d e z ui d k a nt v a n A r c e n. A n d e r e a a n d a c ht s p u nt e n zij n d e v e r k e e r s o nt sl uiti n g e n d e b e r ei k b a a r h ei d v a n h et d o r p bij h o o g w at e r, d e b e s c h e r mi n g v a n d e H e r t o g J a n - b r o u w e rij e n d e i n p a s si n g v a n n at u u r, c ult u u r e n l a n d s c h a p s w a a r d e n. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 i s d e v e r k e n ni n g g e st a r t. H et st r e v e n i s d e z e ei n d 2 01 7, b e gi n 2 01 8 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b el a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e V e nl o, Rij k s w at e r st a at, b e w o n e r s, l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n o pl o s si n g v o o r h et a a n p a s s e n v a n h et dij k t r aj e ct. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n, o nt w e r p at eli e r s e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.


A

P R OJ E CT E NI N D E GE MEE NTE VE NL O

A

BELFEL D Ve nr ay

Arce n

B r o e k h ui z e n

Lo m m G r u b b e n v o r st

Seve n u m

Gr as h o e k

M a as br e e

Bl e ri c k H o ut - Bl e ri c k

V el d e n

V e nl o

T e g el e n B e ri n g e

B a a rl o

as

P a n ni n g e n

St e yl B elf el d

K e s s el Re uver R o g g el

B e e s el S w al m e n

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 71 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n: V o o r k e u r s st r at e gi e M a a s v all ei

138

D UI T S L A N D

D a g bl a d

A OP G AVE

C O NTEXT

L ott u m

H o r st

1 2 j uli 2 01 7 O v e rl a st d o o r n at st e j uli d a g i n 1 7 j a a r, m a a r w el t e w ei ni g r e g e n

M

D e w at e r k e ri n g bij B elf el d b e st a at d e el s uit e e n g r o e n e k e ri n g e n d e el s uit k e e r m u u r, w a a r v a n e e n kl ei n g e d e elt e m et c o u p u r e s of d e m o nt a b el e w a n d. H et g a at i n h et p r oj e ct o m v e r st e r ki n g v a n 1 kil o m et e r v a n h et h ui di g e dij k t r aj e ct, m et b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. H et dij k t r aj e ct i s af g e k e u r d o p h o o gt e.

Ma

S

11 j uli 2 01 7 P a rtij e n f o r m ati e will e n p o siti ef i m a g o v o o r kli m a at b el ei d P r o ef m et dij k a sf alt bij st o r m Fi n a n ci e el

D e w at e r k e ri n g li gt di r e ct a a n h et z o m e r b e d v a n d e M a a s ( s c h a a r dij k). I n d e w at e r k e ri n g b e vi n dt zi c h e e n h o g e c o u p u r e. D e w at e r k e ri n g b e s c h e r mt o n d e r m e e r e e n a a nt al l a g e r g el e g e n h ui z e n e n e e n t ui n b o u w k a s. H et i s e e n s m al dij k t r aj e ct, d at w e st elij k di c ht t e g e n h et z o m e r b e d v a n d e M a a s li gt e n o o st elij k w o r dt b e g r e n s d d o o r e e n st eil r a n d. D e M a a s h e ef t t e r h o o gt e v a n dit dij k t r aj e ct h o g e st r o o m s n el h e d e n, w at i n vl o e d k a n h e b b e n o p h et t al u d. D e w at e r k e ri n g w o r dt g e k r ui st d o o r e e n g r o ot a a nt al k u n st w e r k e n, w a a r o n d e r af sl uit e r s v a n h e m el w at e r af v o e r e n, ri ol e ri n g e n, o v e r st o rt e n e n g e m al e n. V e r d e r i s e r s p r a k e v a n e e n a a nt al k a b el s e n l ei di n g e n, w a a r o n d e r e e n k r ui si n g m et e e n l ei di n g v a n h et W at e r s c h a p s b e d rijf Li m b u r g. D e k e ri n g b e s c h e r mt e e n a a nt al h ui z e n z o n d e r ri o ol a a n sl uiti n g, w at v o o r p r o bl e m e n z o r gt i n d e sit u ati e v a n h o o g w at e r. O p h et dij k t r aj e ct h e ef t d e g e m e e nt e pl a n n e n v o o r d e a a nl e g v a n e e n i et s r o ut e.

V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 i s d e v e r k e n ni n g g e st a rt. H et st r e v e n i s d e z e i n 2 01 7 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b el a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e V e nl o, b e w o n e r s e n l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n o pl o s si n g v o o r h et a a n p a s s e n v a n h et dij k t r aj e ct. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n, o nt w e r p at eli e r s e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.

P R OJ E CT E NI N D E GE MEE NTE VE NL O

A S

Ve nr ay

Arce n

B r o e k h ui z e n

L ott u m

H o r st

Lo m m G r u b b e n v o r st

Seve n u m

Bl e ri c k Gr as h o e k

V el d e n

T e g el e n B e ri n g e

B a a rl o

P a n ni n g e n K e s s el

St e yl B elf el d

Re uver R o g g el

B e e s el S w al m e n

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 6 9 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n: V o o r k e u r s st r at e gi e M a a s v all ei

139

OP G AVE

C O NTEXT

V e nl o

H o ut - Bl e ri c k

M a as br e e

1 3 j uli 2 01 7 L e ef g e bi e d I n di s c h e n e u s h o o r n o v e r st r o o m d, st r o p e r s o p d e l o e r → Af v al d u m p v e r b o d r o n d z w a a r v e r v uil d e G a n g e s → Ki c k off d a m w a n d b e z wij k p r o ef v a n P O V m a c r o st a bilit eit i n E e m dij k

D e w at e r k e ri n g bij Bl e ri c k – G r o ot B oll e r b e st a at v o o r e e n g r o ot d e el uit e e n g r o e n e k e ri n g e n t e r h o o gt e v a n i n d u st ri e h a v e n G r o ot B oll e r uit e e n k e e r m u u r. Tij d e n s h o o g w at e r w o r d e n o v e r e e n k o rt t r aj e ct n o o d m a at r e g el e n g et r off e n. H et g a at i n h et p r oj e ct o m v e r st e r ki n g v a n 1, 2 kil o m et e r v a n h et h ui di g e dij k t r aj e ct, m et a a n v ull e n d d e b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. D e w at e r k e ri n g i s af g e k e u r d o p h o o gt e.

B L E RI C K – G R O OT B OLL E R

as

M

1 0 j uli 2 01 7 Fl at g e b o u w z a k t w e g n a e xt r e m e r e g e n v al Ti b et → W at e r o v e rl a st d o o r h e vi g e r e g e n v al i n F r a n k rij k → D e G a n g e s: v a n k ri st al h el d e r e Hi m al a y a - b r o n t ot o p e n b a a r ri o ol

Ma

9 j uli 2 01 7

D UI T S L A N D

H et dij k t r aj e ct Bl e ri c k – G r o ot B oll e r i s o n d e r d e el v a n h et dij k t r aj e ct Bl e ri c k. H et b e s c h e r mt h et b e d rij v e nt e r r ei n bij d e i n d u st ri e h a v e n, w a a r v o o r uit b r ei di n g spl a n n e n b e st a a n. H et i n d u st ri et e r r ei n m et o n d e r a n d e r e d e b a r g et e r mi n al i s o n d e r d e el v a n T r a d e P o rt N o o r d V e nl o, e e n e c o n o mi s c h e d r a g e r v a n d e r e gi o. H et i n d u st ri et e r r ei n h e ef t d e el s w at e r g e b o n d e n a cti vit eit e n, w a a r d o o r d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d e e n c o m pl e x e o p g a v e i s. E r zij n pl a n n e n o m d e a a n w e zi g e j a c ht h a v e n n o o r d elij k v a n d e w at e r k e ri n g, t e v e r pl a at s e n n a a r d e o v e r zij d e v a n d e M a a s, z o d at d e i n d u st ri e h a v e n k a n uit b r ei d e n. E r i s v e r d e r s p r a k e v a n t w e e l ei di n g e n/ af sl uit e r s n a bij d e k e ri n g.

1 4 j uli 2 01 7

V E R K E N NI N G S F A S E

I n h et B e st u u rlij k O v e rl e g M e e rj a r e n p r o g r a m m a I nf r a st r u ct u u r, R ui mt e e n T r a n s p o r t ( B O MI R T) v a n o k t o b e r 2 01 6 h e b b e n d e mi ni st e r v a n I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u (I e n M) e n d e r e gi o af g e s p r o k e n o m d e MI R T - v e r k e n ni n g M e e r M a a s M e e r V e nl o ( M M M V) t e st a r t e n. H et dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct Bl e ri c k – G r o ot B oll e r i s o n d e r d e el v a n d e z e v e r k e n ni n g, di e uit m o n dt i n e e n i nt e g r a al v o o r k e u r s alt e r n ati ef.


1 5 j uli 2 01 7 Di r e ct e u r N A M: w e gi n g e n v o o r bij a a n d e e m oti e s

A S

1 7 j uli 2 01 7 G r a af R ei n al d Alli a nti e p a k t d e W a al dij k a a n d e G el d e rl a n d e r

1 8 j uli 2 01 7 Hitt e g ol v e n v o e d e n d e v el e b o s b r a n d e n r o n d d e Mi d d ell a n d s e Zee

P R OJ E CT E NI N D E G E M EE NT E V E NL O VE NL O – VEL DE N Ve nr ay

L ott u m

H o r st

Lo m m G r u b b e n v o r st

Seve n u m

Bl e ri c k Gr as h o e k

OP G AVE

Arce n

B r o e k h ui z e n

V el d e n

V e nl o

H o ut - Bl e ri c k

M a as br e e

T e g el e n B e ri n g e

B a a rl o

P a n ni n g e n

as

A

St e yl B elf el d

Ma

M

1 6 j uli 2 01 7 M a c r o n h o o p v ol d at T r u m p bij d r a ait o v e r kli m a at a k k o o r d

K e s s el Re uver R o g g el

B e e s el S w al m e n

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k ri n g: D R 6 8 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n: V o o r k e u r s st r at e gi e M a a s v all ei

140

D UI T S L A N D

D e w at e r k e ri n g i n h et p r oj e ct V e nl o – V el d e n b e st a at uit t w e e d e elt r aj e ct e n g r o e n e k e ri n g, di e d e el uit m a k e n v a n h et t ot al e dij k t r aj e ct V e nl o – V el d e n. H et g a at i n h et p r oj e ct o m e e n h ui di g dij k t r aj e ct v a n 6, 8 kil o m et e r, m et a a n v ull e n d d e b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. H et dij k t r aj e ct i s af g e k e u r d o p h o o gt e. N a a st d e dij k v e r st e r ki n g w o r dt i n h et p r oj e ct dij k v e rl e g gi n g v e r k e n d. H et t r aj e ct bi n n e n dit p r oj e ct w o r dt g e s c h ei d e n d o o r h et w e gt al u d v a n d e A 6 7 e n k e nt t e n n o o r d e n hi e r v a n, i n l a n d elij k g e bi e d, e e n a n d e r e n o r m d a n i n h et z ui d elij k st e d elij k g e bi e d. H et m e e st n o o r d elij k e d e el v a n h et t r aj e ct i s e e n a a nt al k e e r v e rl e g d, d o o r e e n b e d rijf d at d a a r d o o r g ri n d wi n ni n g k o n uit v o e r e n.

a r c h e ol o gi s c h e el e m e nt e n. E r i s s p r a k e v a n e e n b e e k k r ui si n g m et e e n w at e r k e r e n d k u n st w e r k. I n h et g e bi e d di r e ct a c ht e r d e dij k zij n k a s s e n g e s a n e e r d e n b o u w k a v el s af g e g e v e n. V E R K E N NI N G S F A S E

I n h et B e st u u rlij k O v e rl e g M e e rj a r e n p r o g r a m m a I nf r a st r u ct u u r, R ui mt e e n T r a n s p o rt ( B O MI R T) v a n o k t o b e r 2 01 6 h e b b e n d e mi ni st e r v a n I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u (I e n M) e n d e r e gi o af g e s p r o k e n o m d e MI R T - v e r k e n ni n g M e e r M a a s M e e r V e nl o ( M M M V) t e st a rt e n. H et dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct V e nl o - V el d e n i s o n d e r d e el v a n d e z e v e r k e n ni n g, di e uit m o n dt i n e e n i nt e g r a al v o o r k e u r s alt e r n ati ef.

C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct li gt a a n d e r a n d v a n e e n z e e r s m al ri vi e r b e d, w a a r d o o r d e M a a s hi e r d o o r e e n l e s s e n h al s st r o o mt. D e dij k t e n n o o r d e n v a n d e s n el w e g A 6 7 b e s c h e r mt h et d o r p V el d e n e n h et o mli g g e n d e l a n d elij k e g e bi e d. H et z ui d elij k e d e el b e s c h e r mt d e n o o r d elij k e uitl o p e r s v a n d e st a d V e nl o e n e e n i n d u st ri e g e bi e d. I n h et n o o r d elij k t r aj e ct w o r dt d e k e ri n g k o rt o n d e r b r o k e n d o o r h o g e r g el e g e n g r o n d e n. H et l a n d s c h a p i s kl ei n s c h ali g r o n d o m d e t e r r a s r a n d, m et c ult u u r hi st o ri s c h e e n

1 41

1 9 j uli 2 01 7 O n d e r z o e k n a a r b o m m e n i n ri vi e r bij O u d e w at e r

2 0 j uli 2 01 7


21 j uli 2 01 7 Z w oll e a k k o o r d m et dij k v e r st e r ki n g V o o r st e n H olt e n b r o e k D e S t e nt o r

M A

2 2 j uli 2 01 7

P R OJ E CT E NI N D E G E M EE NT E B E R G E N

2 3 j uli 2 01 7 W at e r o v e rl a st e n l a n g e r e il e s v e r w a c ht d o o r r e g e n b ui e n → P a g o d e st o rt i n ri vi e r n a z w a r e r e g e n v al → W at e r r a nt s o e n d r ei gt v o o ri n w o n e rs R o m e

2 4 j uli 2 01 7 Ti e n d ui z e n d e n e v a c u ati e s v a n w e g e o v e r st r o mi n g e n J a p a n → H o e A m el a n d bij n a e e n w e g n a a r d e w al h a d g e h a d → Dij k B u n s c h ot e n S p a k e n b u r g v e r st e r k t m et v e r v uil d e g r o n d

A

M

S

A

WELL

S D UI T S L A N D

Ni e u w B e r g e n Ber ge n

Vi e rli n g s b e e k

Ma

M A A S D UI N E N

as

Aij e n Re in

H olt h e e s

de

rs

me

M a as h e es

S m a kt

G e y st e r e n

Ve nr ay

W ell Wa nss u m

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 6 0 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n: V o o r k e u r s st r at e gi e M a a s v all ei

NI E U W B E R G E N

G r o e ni n g e n

OP G AVE

D UI T S L A N D

Ni e u w B e r g e n Ber ge n

Vi e rli n g s b e e k

Ma

M A A S D UI N E N

as

Aij e n Re in

H olt h e e s

de

rs

me

M a as h e es

S m a kt

G e y st e r e n

Ve nr ay

W ell Wa nss u m

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 5 7 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n: V o o r k e u r s st r at e gi e M a a s v all ei

142

er

D e w at e r k e ri n g i n Ni e u w B e r g e n b e st a at d e el s uit a a n g el e g d e g r o e n e k e ri n g e n d e el s uit h et t al u d v a n d e w e g N 2 71. D a a r n a a st i s e r e e n k o rt t r aj e ct w a a r tij d e n s h o o g w at e r n o o d m a at r e g el e n g e n o m e n m o et e n w o r d e n. D e h o o g w at e r b e s c h e r mi n g v a n Ni e u w B e r g e n w o r dt d u s g e v o r m d d o o r e e n c o m bi n ati e v a n a a n g el e g d e w at e r k e ri n g, h o g e g r o n d e n, e e n w e gli c h a a m e n n o o d m a at r e g el e n tij d e n s h o o g w at e r. Z o w el n o o r d elij k, t u s s e nli g g e n d al s z ui d elij k i s e r a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d n o di g. H et g a at i n h et p r oj e ct o m v e r st e r ki n g v a n 1, 8 kil o m et e r v a n h et h ui di g e dij k t r aj e ct, m et a a n v ull e n d d e b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. V o o r al z ui d elij k zij n e r v o o r d e z e a a n sl ui ti n g m e e r d e r e alt e r n ati e v e n m o g elij k. N a af r o n di n g v ol d o et h et dij k t r aj e ct a a n d e v eili g h ei d s n o r m v a n 1: 3 0 0, di e v a n af 2 01 7 g el dt.

C O NTEXT

D e k e ri n g b e s c h e r mt d e l a g e r g el e g e n d el e n v a n d e w o o n k e r n Ni e u w B e r g e n e n e n k el e b e d rij v e n. E r i s s p r a k e v a n t w e e b e e k k r ui si n g e n m et w at e r k e r e n d e k u n st w e r k e n, e n e e n uit w at e ri n g s c o n st r u cti e. D a a r n a a st i s e r s p r a k e v a n o n d e r m e e r di v e r s e l ei di n g e n v a n W at e rl ei di n g M a at s c h a p pij Li m b u r g ( W M L) e n E s s e nt. H et dij k t r aj e ct li gt i n e e n g e bi e d m et h o g e l a n d s c h a p p elij k e w a a r d e, a g r a ri s c h e f u n cti e s e n kl ei n s c h ali g t o e ri s m e. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 i s d e v e r k e n ni n g g e st a rt. H et st r e v e n i s d e z e ei n d 2 01 7 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b el a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e B e r g e n, b e w o n e r s e n l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n o pl o s si n g v o o r h et a a n p a s s e n v a n h et dij k t r aj e ct. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n, o nt w e r p at eli e r s e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.

143

er

2 6 j uli 2 01 7 I n di a p a k t v e r v uili n g G a n g e s a a n: ' d e d a m p e n zij n d o d elij k' → O v e r st r o mi n g e n d o o r a a n h o u d e n d e r e g e n v al i n D uit sl a n d

P R OJ E CT E NI N D E G E M EE NT E B E R G E N OP G AVE

A

G r o e ni n g e n

2 5 j uli 2 01 7

D e w at e r k e ri n g i n W ell b e st a at uit e e n c o m bi n ati e v a n e e n g r o e n e e n e e n h a r d e k e ri n g, m et d e m o nt a b el e d el e n. E e n d e el v a n d e k e ri n g l o o pt zi g z a g g e n d d o o r a c h t e rt ui n e n v a n p a rti c uli e r e n. D e t e c h ni s c h e e n r ui mt elij k e i n p a s si n g v a n h et dij k o nt w e r p i s i n d e z e o m g e vi n g d a a r o m c o m pl e x. H et g a at i n h et p r oj e ct o m v e r st e r ki n g v a n 5, 6 kil o m et e r v a n h et h ui di g e dij k t r aj e ct, m et a a n v ull e n d b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. D e w at e r k e ri n g i s af g e k e u r d o p h o o gt e. H et g r ot e a a nt al ( d e m o n t a b el e) k u n st w e r k e n i s al s o n v ol d o e n d e b e o o r d e el d. N a a st d e dij k v e r st e r ki n g w o r dt i n h et p r oj e ct e e n dij k v e rl e g gi n g v e r k e n d, z o al s b e sl ot e n i n h et B e st u u rlij k O v e rl e g M e e rj a r e n p r o g r a m m a I nf r a st r u ct u u r, R ui mt e e n T r a n s p o rt ( B O MI R T) v a n o k t o b e r 2 01 6. N a af r o n di n g v ol d o et h et dij k t r aj e ct a a n d e v eili g h ei d s n o r m v a n 1: 3 0 0, di e v a n af 2 01 7 g el dt. C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct W ell b e st a at uit t w e e d el e n, di e w o r d e n g e s c h ei d e n d o o r o p e n w at e r. W e st elij k w o r d e n e e n kl ei n a a nt al w o ni n g e n e n c a m pi n g b e s c h e r m d. O o st elij k bi e dt d e k e ri n g b e s c h e r mi n g a a n d e d o r p s k e r n W ell e n h et t u s s e n g el e g e n l a n d elij k g e bi e d. V e r d e r i s e r s p r a k e v a n e e n g r o ot a a nt al k u n st w e r k e n. O n d e r h o u d e n b e h e e r v a n d e w at e r k e ri n g

i s p r o bl e m ati s c h t e r pl a at s e v a n d e k e e r m u r e n e n c o u p u r e s i n d e d o r p s k e r n. B e w o n e r s e r v a r e n h et uit zi c ht o p d e M a a s v a n uit a c ht e r t ui n e n e n v a n uit h et d o r p s c e nt r u m al s z e e r w a a r d e v ol. W a a r d e n v a n n at u u r, l a n d s c h a p e n c ult u u r hi st o ri e zij n b el a n g rij k v o o r h et t o e ri s m e, al s d r a g e r v a n d e e c o n o mi e i n h et g e bi e d. H et w e s t elij k t r aj e ct h e ef t e e n st e r k e s a m e n h a n g m et M a a s p a r k W ell. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 i s d e v e r k e n ni n g g e st a r t. H et st r e v e n i s d e z e ei n d 2 01 7, b e gi n 2 01 8 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b el a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e B e r g e n, Rij k s w at e r st a at, b e w o n e r s e n l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n o pl o s si n g v o o r h et a a n p a s s e n v a n h et dij k t r aj e ct. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n, o nt w e r p at eli e r s e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.


S

B A A RL O – H O U T - B L E RI C K Ve nr ay

Arce n

B r o e k h ui z e n

L ott u m

H o r st

Lo m m G r u b b e n v o r st

Seve n u m

Bl e ri c k Gr as h o e k

OP G AVE

D e w at e r k e ri n g bij B a a rl o b e st a at uit e e n g r o e n e k e ri n g e n b e v at é é n c o u p u r e. H et b et r ef t e e n v e r st e r ki n g v a n 4, 8 kil o m et e r v a n h et h ui di g e dij k t r aj e ct, m et a a n v ull e n d d e b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d z ui d elij k o m d e k e r n v a n B a a rl o. D e w at e r k e ri n g i s af g e k e u r d o p h o o gt e e n pi pi n g. N a a st d e dij k v e r st e r ki n g w o r dt i n h et p r oj e ct t e v e n s e e n dij k v e rl e g gi n g v o o r h et n o o r d elij k d e el v a n h et dij k t r aj e ct v e r k e n d.

V el d e n

V e nl o

C O NTEXT

H o ut - Bl e ri c k

M a as br e e

T e g el e n B e ri n g e

B a a rl o

P a n ni n g e n

St e yl B elf el d

K e s s el Re uver R o g g el

B e e s el S w al m e n

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 6 8 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n: V o o r k e u r s st r at e gi e M a a s v all ei

144

D UI T S L A N D

H et dij k t r aj e ct B a a rl o – H o ut - Bl e ri c k, t e n z ui d e n v a n V e nl o, li gt i n e e n t e r r a s s e nl a n d s c h a p m et l a n d b o u w, w o n e n e n kl ei n s c h ali g e v e r blijf s r e c r e ati e al s b el a n g rij k e f u n cti e s e n b e s c h e r mt o n d e r a n d e r e d e d o r p s k e r n B a a rl o. H et i s e e n r el ati ef o p e n a g r a ri s c h g e bi e d w a a ri n t ui n b o u w k a s s e n al zij n g e s a n e e r d. D e m o n di n g v a n d e S p ri n g b e e k e n d e K wi st b e e k zij n b el a n g rij k e a a n w e zi g e n at u u r w a a r d e n e n s nij d e n m et g r ot e w at e r k e r e n d e k u n st w e r k e n d e k e ri n g. H e ri n ri c hti n g v a n d e K wi st b e e k m a a k t i nt e g r a al o n d e r d e el uit v a n d e dij k v e r st e r ki n g s - e n v e rl e g gi n g s o p g a v e. T e v e n s w o r dt d e v e r bi n di n g g el e g d m et d e r ui mt elij k e k w alit eit i n h et g e bi e d, o m o o k v o o r d e t o e k o m st w o n e n, w e r k e n, r e c r e ë r e n e n l a n d s c h a p p elij k e w a a r d e n v eili g t e st ell e n.

2 9 j uli 2 01 7 ' R ui m 1 6 0 0 cl ai m s a a r d b e vi n g s s c h a d e t e n o n r e c ht e af g e w e z e n' → Z w a r e m o e s s o n r e g e n s m a k e n v e el sl a c ht off e r s i n I n di a

3 0 j uli 2 01 7 Pl e n s b ui e n l e g g e n e v e n e m e nt e n stil e n z ett e n st r at e n bl a n k

M A V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 i s d e v e r k e n ni n g g e st a rt. H et st r e v e n i s d e z e ei n d 2 01 7, b e gi n 2 01 8 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b e l a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e P e el e n M a a s, Rij k s w at e r st a at, b e w o n e r s e n l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n o pl o s si n g v o o r h et a a n p a s s e n v a n h et dij k t r aj e ct. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n, o nt w e r p at eli e r s e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.

A S

31 j uli 2 01 7

1 a u g u st u s 2 01 7

P R OJ E CT E NI N D E G E M EE NT E PEEL E N M A A S KESSEL

OP G AVE

Ve nr ay

L ott u m

H o r st

Lo m m G r u b b e n v o r st

Seve n u m

Bl e ri c k Gr as h o e k

H et dij k t r aj e ct K e s s el v ol d o et o p dit m o m e nt ni et a a n d e v eili g h ei d s n o r m d o o r d at h et i s af g e k e u r d o p h o o gt e. H et g a at hi e r o m v e r st e r ki n g v a n 1 5 0 m et e r v a n h et h ui di g e dij k t r a c é, m et b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. N a af r o n di n g v ol d o et h et dij k t r aj e ct a a n d e v eili g h ei d s n o r m v a n 1: 3 0 0, di e v a n af 2 01 7 g el dt.

Arce n

B r o e k h ui z e n

C O NTEXT

V el d e n

V e nl o

H o ut - Bl e ri c k

M a as br e e

T e g el e n B e ri n g e

B a a rl o

P a n ni n g e n

as

A

as

A

P R OJ E CT E NI N D E G E M EE NT E PEEL E N M A A S

Ma

M

2 8 j uli 2 01 7

St e yl B elf el d

Ma

2 7 j uli 2 01 7 Vl u c ht e n d e k o nij n e n lif t e n m e e o p sc ha pe n

K e s s el Re uver R o g g el

B e e s el S w al m e n

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 7 2 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n: V o o r k e u r s st r at e gi e M a a s v all ei

145

D UI T S L A N D

H et dij k t r aj e ct K e s s el b e st a at uit e e n g r o e n e dij k, di e é é n rij l a g e r g el e g e n w o ni n g e n e n e n k el e b e d rij v e n t e n z ui d e n v a n d e d o r p s k e r n K e s s el b e s c h e r mt. D e h ui z e n di r e ct d a a r a c ht e r li g g e n o p h o g e r e g r o n d e n e n h o e v e n ni et d o o r d e dij k t e w o r d e n b e s c h e r m d. N o o r d elij k m o et e r w o r d e n a a n g e sl ot e n o p d e h o g e g r o n d. O v e r e e n g r o ot d e el v a n d e dij k l o o pt e e n w e g. D e w at e r k e ri n g w o r dt d o o r k r ui st d o o r e e n p e r sl ei di n g e n d o o r e n k el e ri o ol af sl uit e r s. T e r pl a at s e v a n d e ri o ol o v e r st o rt m o et e r g e p o m pt w o r d e n bij h o o g w at e r. H et dij k t r aj e ct i s 1 5 0 m et e r l a n g e n d a a r m e e d e k o rt st e dij k v a n N e d e rl a n d. D e o m g e vi n g h e c ht w a a r d e a a n h et uit zi c ht o p d e M a a s. H et dij k t r aj e ct i s l a n d elij k g el e g e n, i n o p e n l a n d s c h a p m et v e el r e c r e ati ef i et s v e r k e e r. D e b e w o n e r s v a n K e s s el h e b b e n W at e r s c h a p Li m b u r g v e r z o c ht d e dij k ni et t e v e r h o g e n e n h et dij k t r a j e ct uit d e W at e r w et t e h al e n. B et r o k k e n

b e w o n e r s h e b b e n hi e r v o o r e e n p etiti e g et e k e n d. D e b e v o e g d h ei d o m e e n dij k t e s c h r a p p e n uit d e W at e r w et li gt bij d e mi ni st e r e n w o r dt al s e e n v a n d e alt e r n a ti e v e n o n d e r z o c ht i n d e v e r k e n ni n g. V E R K E N NI N G S F A S E

H et dij k t r aj e ct K e s s el b e vi n dt zi c h si n d s n aj a a r 2 01 6 i n d e v e r k e n ni n g sf a s e. H et st r e v e n i s d e z e ei n d 2 01 7 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b el a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e P e el e n M a a s, b e w o n e r s, l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n p a s s e n d e o pl o s si n g. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.


2 a u g u st u s 2 01 7

M A A S

3 a u g u st u s 2 01 7 E r i s o o k h o o p, z e gt Al G o r e m et ni e u w e kli m a at il m

4 a u g u st u s 2 01 7

P R OJ E CT E NI N D E G E M EE NT E M A A S G O U W T H OR N – WESSE M D e L a n g e Vli et e r

G r at h e m

Bo

Itt e r v o o r t Kan

T h or n

Beegden

sc h pl a m ol e s

n-

H e el

P a n h e el a al

Wes

se

m-

P ol d e r v el d Ne

der

Wess e m

De H e G r ot gg e e

OP G AVE

wee

rt

M a as

De M u n st e r s e S p eij e

C O NTEXT B r a c ht e r b e e k

B E L GI Ë

M a a s b r a c ht

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 7 9 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n: V o o r k e u r s st r at e gi e M a a s v all ei

146

E e n d e el v a n d e dij k e n bij T h o r n e n W e s s e m v ol d o et o p dit m o m e nt ni et a a n d e h ui di g e v eili g h ei d s n o r m. H o o gt e, pi pi n g, m a c r o st a bilit eit e n d e b e kl e di n g s p el e n e e n r ol i n d e af k e u ri n g. H et g a at o m v e r st e r ki n g v a n 5, 3 kil o m et e r v a n h et h ui di g e dij k t r aj e ct, m et b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. N a a st dij k v e r st e r ki n g v e r k e nt h et w at e r s c h a p o o k of h et g e bi e d b e h o u d e n k a n blij v e n v o o r r et e nti e. Dit v e r ei st d e a a nl e g v a n ni e u w e dij k e n. N a af r o n di n g v ol d o et h et dij k t r aj e ct a a n d e v eili g h ei d s n o r m v a n 1: 3 0 0, di e v a n af 2 01 7 g el dt. Bij T h o r n e n W e s s e m i s e e n g r o ot d e el v a n d e w at e r k e ri n g e n a a n g el e g d n a h et o nt st a a n v a n d e M a a s pl a s s e n. D e k e ri n g e n b esc h er m e n d e w o o nker n e n va n T h or n e n W e s s e m. Z e b e st a a n i n h u n h ui di g e v o r m uit e e n g r o e n e dij k m et, a c ht e r e e n g r o ot d e el v a n d e k e ri n g, e e n b e e k. D e k e ri n g bij T h o r n sl uit a a n o p d e k e ri n g v a n Vl a a n d e r e n ( B el gi ë). N a a st d e dij k v e r st e r ki n g w o r dt o o k o n d e r z o c ht of h et l a n d elij k e g e bi e d t u s s e n T h o r n e n W e s s e m b e h o u d e n k a n blij v e n v o o r w at e r b e r gi n g i n e x t r e m e h o o g w a t e r sit u ati e s. Dit i s e e n o p g a v e bi n n e n h et D elt a p r o g r a m m a Ri vi e r e n. D e dij k v e r st e r ki n g h e ef t e e n r a a k vl a k m et d e o p g a v e

5 a u g u st u s 2 01 7 2 0. 0 0 0 r e g e n w o r m e n h el p e n o p dit f e sti v al t e g e n w at e r o v e rl a st

M A

‘ h e r st el n at u u r b e k e n‘, m et al s d o el h et v e r st e r k e n v a n d e e c ol o gi s c h e w a a r d e n. D e g e m e e nt e M a a s g o u w o n d e r st e u nt i niti ati e v e n di e h et g e bi e d a a nt r e k k elij k e r m a k e n o m e r t e w o n e n e n r e c r ee r e n. Z o k o mt e r e e n ni e u w e i et s r o ut e a a n e n w o r dt e e n ni e u w v a k a nti e p a r k g e r e ali s e e r d. H et dij k t r aj e ct T h o r n – W e s s e m i s m et dij k t r aj e ct H e el v e r b o n d e n vi a b e k e n, di e g e st u u r d w o r d e n i n e e n c o m pl e x w at e r s y st e e m. Tij d e n s h o g e w at e r st a n d e n i s e r v e el p o m p c a p a cit eit n o di g o m h et g e bi e d d r o o g t e h o u d e n. H et w at e r s c h a p v e r k e nt o o k of d e dij k v e r b et e ri n g t e g elij k e rtij d d e p r o bl e m e n m et d e w at e r h ui s h o u di n g k a n o pl o s s e n.

A S

7 a u g u st u s 2 01 7

P R OJ E CT E NI N D E G E M EE NT E M A A S G O U W HEEL

OP G AVE

D e L a n g e Vli et e r

G r at h e m

Bo

Itt e r v o o r t Kan

T h or n

Beegden

sc h pl a m ol e ns

H e el

P a n h e el a al

Wes

se

m-

P ol d e r v el d Ne

der

Wess e m

De H e G r ot gg e e

wee

rt

M a as

De M u n st e r s e S p eij e B r a c ht e r b e e k

V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 i s d e v e r k e n ni n g g e st a rt. H et st r e v e n i s d e z e ei n d 2 01 7, b e gi n 2 01 8 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b el a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e M a a s g o u w, Rij k s w at e r st a at, b e w o n e r s, l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n o pl o s si n g v o o r h et a a n p a s s e n v a n h et dij k t r aj e ct. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n, o nt w e r p at eli e r s e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.

6 a u g u st u s 2 01 7 M e e r d a n t wi nti g d o d e n n a w at e r s n o o d Vi et n a m

B E L GI Ë

M a a s b r a c ht

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 7 8 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n: V o o r k e u r s st r at e gi e M a a s v all ei

1 47

D e w at e r k e ri n g bij H e el b e st a at uit e e n g r o e n e k e ri n g. O p é é n l o c ati e i s e e n k e e r m u u r i n d e dij k a a n w e zi g. D e w at e r k e ri n g i s af g e k e u r d o p pi pi n g, st a bilit eit e n b e kl e di n g. H et g a at o m v e r st e r ki n g v a n 3, 6 kil o m et e r v a n h et h ui di g e dij k t r a c é m et b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. N a af r o n di n g v ol d o et h et dij k t r aj e ct a a n d e v eili g h ei d s n o r m v a n 1: 3 0 0, di e v a n af 2 01 7 g el dt. C O NTEXT

Bij H e el i s e e n g r o ot d e el v a n d e w at e r k e ri n g e n a a n g el e g d n a h et o nt st a a n v a n d e M a a s pl a s s e n. D e k e ri n g li gt n a bij r e c r e a ti e - e n n at u u r g e bi e d d e M a a s pl a s s e n. O p s o m mi g e l o c ati e s li gt d e k e ri n g vl a k l a n g s d e pl a s s e n, di e t ot a al t ot w el d e rti g m et e r di e p zij n. D e k e ri n g e n b e s c h e r m e n d e w o o n k e r n e n v a n H e el e n P a n h e el. A c ht e r e e n d e el v a n d e k e ri n g li gt e e n b e e k. D e dij k v e r st e r ki n g h e ef t e e n r a a k vl a k m et d e o p g a v e ‘ h e r st el n at u u r b e k e n‘, m et al s d o el h et v e r st e r k e n v a n d e e c ol o gi s c h e w a a r d e n. D e g e m e e nt e M a a s g o u w o n d e r st e u nt i niti ati e v e n di e h et g e bi e d a a nt r e k k elij k e r m a k e n v o o r w o n e n e n r e c r e ë r e n. H et dij k t r aj e ct H e el i s m et dij k t r aj e ct T h o r n – W e s s e m v e r b o n d e n vi a b e k e n, di e g e st u u r d w o r d e n i n e e n c o m pl e x w at e r s y st e e m. Tij d e n s h o g e w at e r st a n d e n i s e r v e el p o m p c a p a cit eit n o di g o m h et g e bi e d

d r o o g t e h o u d e n. H et w at e r s c h a p v e r k e nt o o k of d e dij k v e r b et e ri n g t e g elij k e r tij d d e p r o bl e m e n m et d e w at e r h ui s h o u di n g k a n o pl o s s e n. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 i s d e v e r k e n ni n g g e st a r t. H et st r e v e n i s d e z e ei n d 2 01 7 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b el a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e M a a s g o u w, b e w o n e r s, l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n o pl o s si n g v o o r h et a a n p a s s e n v a n h et dij k t r aj e ct. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n e n o nt w e r p at eli e r s e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.


8 a u g u st u s 2 01 7 S p a a n s e o o g st e n mi sl u k k e n d o o r e x t r e m e d r o o gt e

M A

9 a u g u st u s 2 01 7

1 0 a u g u st u s 2 01 7 Sl e c ht e o o g st d o o r e x t r e m e hitt e i n d el e n E u r o p a

P R OJ E CTI N D E G E M EE NT E LE U D AL

11 a u g u st u s 2 01 7 Milj o e n e n v o o r b r e d e g r o e n e dij k D a g bl a d v a n h et N o o r d e n

M A

A

A

S

S

BEESEL

OP G AVE

D e w at e r k e ri n g bij B e e s el b e st a at uit e e n g r o e n e k e ri n g. O p e n k el e l a g e r g el e g e n pl e k k e n w o r d e n tij d e n s h o o g w at e r n o o d m a at r e g el e n g et r off e n. H et g a at i n h et p r oj e ct o m v e r st e r ki n g v a n 1, 2 kil o m et e r a a n h ui di g dij k t r a c é, m et b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. H et t r aj e ct i s af g e k e u r d o p h o o gt e. N a af r o n di n g v ol d o et h et dij k t r aj e ct a a n d e v eili g h ei d s n o r m v a n 1: 3 0 0, di e v a n af 2 01 7 g el dt.

as Ma K e s s el - Ei k

B e e s el

C O NTEXT

B a k h ei d e B u s s e r ei n d

Be mden Rij k el s e

Rij k el

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 7 3 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s

OP G AVE

D e w at e r k e ri n g bij B u g g e n u m b e st a at uit e e n g r o e n e k e ri n g. N o o r d elij k v a n h et dij k t r aj e ct w o r d e n o p e n k el e pl e k k e n di e l a g e r li g g e n, tij d e n s h o o g w at e r n o o d m a atr e g el e n g et r off e n. H et g a at hi e r o m v e r st e r ki n g v a n 1, 3 kil o m et e r v a n h et h ui di g e dij k t r aj e ct, m et b e n o di g d e a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d. N a af r o n di n g v ol d o et h et dij k t r aj e ct a a n d e v eili g h ei d s n o r m v a n 1: 3 0 0, di e v a n af 2 01 7 g el dt.

Nunhe m

H a el e n

Buggenu m B e ri k

a Ma

C O NTEXT

s

Kan

a al

Li n

ne-

Bug

gen

u m

H or n

W at e r s c h a p Li m b u r g Dij k t r aj e ct: D R 7 5 U r g e nti e: B e st u u r s o v e r e e n k o m st W at e r v eili g h ei d M a a s

148

A s s elt s e Pl a s s e n

D e k e ri n g li gt i n e e n l a g e uit e r w a a r d e n b e s c h e r mt d e hi st o ri s c h e k e r n v a n B u g g e n u m. H et h ui di g e dij k t r aj e ct i s a a n g el e g d l a n g s h et k o el w at e r k a n a al d at v r o e g e r w e r d g e b r ui k t d o o r e e n e n e r gi e c e nt r al e v a n d e N u o n. D e k e ri n g i s d e el s s m al e n st eil e n v o o r zi e n v a n e e n k w el s c h e r m. A a n d e n o o r d k a nt v a n B u g g e n u m li g g e n h o g e r g el e g e n M a a st e r r a s s e n, w a a r o v e r e e n a a n sl uiti n g n a a r d e h o g e g r o n d g e r e ali s e e r d m o et w o r d e n. E r i s v e r d e r s p r a k e v a n e e n k r ui si n g d o o r e e n ri o ol o v e r st o rt e n v e r s c hill e n d e k a b el s e n l ei di n g e n, w a a r o n d e r é é n v a n h et W at e r s c h a p s b e d rijf Li m b u r g e n e e n g a sl ei di n g. H et i s e e n g e bi e d m et n at u u r,

1 3 a u g u st u s 2 01 7 D o d e nt al d o o r n o o d w e e r N e p al l o o pt o p → W a a r o m d e z e z o m e r z o v e el b o s s e n b r a n d e n

P R OJ E CTI N D E G E M EE NT E B EES EL

Ve ers

B U G GE N U M

1 2 a u g u st u s 2 01 7

l a n d s c h a p p elij k e e n c ult u u r hi st o ri s c h e w a a r d e n, d at e c ht e r v rij g eï s ol e e r d li gt. L a n g s d e dij k i s e e n o p sl a g v a n e e n o u d e st e e nf a b ri e k a a n w e zi g. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 i s d e v e r k e n ni n g g e st a rt. H et st r e v e n i s d e z e ei n d 2 01 7, b e gi n 2 01 8 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b el a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e L e u d al, b e w o n e r s, l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n o pl o s si n g v o o r h et a a n p a s s e n v a n h et dij k t r aj e ct. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n e n o nt w e r p at eli e r s e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.

149

D e w at e r k e ri n g b e st a at uit e e n g r o e n e dij k e n w o r dt d e el s o n d e r b r o k e n d o o r n at u u rlij k e h o o gt e n i n h et l a n d s c h a p. D e k e ri n g b e s c h e r mt h et l a g e r g el e g e n d e el v a n d e w o o n k e r n B e e s el. E r i s e e n bij z o n d e r k u n st w e r k i n d e dij k a a n w e zi g i n d e v o r m v a n e e n b e r g b e zi n k b a s si n, m et e e n o v e r st o rt n a a r d e M a a s. V e r d e r w o r dt d e k e ri n g o n d e r a n d e r e g e k r ui st d o o r e e n d r u k ri o ol g e m a al, o n d e r e e n d e el v a n h et dij k t r aj e ct l o o pt e e n p e r sl ei di n g e n e r l o p e n v e r s c hill e n d e k a b el s e n l ei di n g e n, v a n o n d e r a n d e r e W at e rl ei di n g M a at s c h a p pij Li m b u r g ( W M L) e n E s s e nt.

Kl ei n s c h ali g e k w alit eit e n v a n h et g e bi e d zij n b el a n g rij k v o o r h et t o e ri s m e. H et g e bi e d h e ef t h o g e l a n d s c h a p p elij k e w a a r d e n e n e r zij n i et s - e n w a n d el r o u t e s, e e n m ol e n e n e e n v o et v e e r a a n w e zi g. G r e n z e n d a a n d e w at e r k e ri n g, o p g elij k e h o o gt e, i s e e n t e r r a s a a n w e zi g, m et uit zi c ht o p d e M a a s. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 6 i s d e v e r k e n ni n g g e st a r t. H et st r e v e n i s d e z e ei n d 2 01 7, b e gi n 2 01 8 af t e r o n d e n. H et w at e r s c h a p i s s a m e n m et b el a n g h e b b e n d e n, z o al s d e g e m e e nt e B e e s el, b e w o n e r s, l o k al e o n d e r n e m e r s e n m a at s c h a p p elij k e o r g a ni s ati e s, o p z o e k n a a r e e n o pl o s si n g v o o r h et a a n p a s s e n v a n h et dij k t r aj e ct. O n d e r d e el v a n d e a a n p a k zij n o m g e vi n g s w e r k g r o e p e n e n o nt w e r p at eli e r s e n h et o r g a ni s e r e n v a n i nf o r m ati e a v o n d e n.


1 4 a u g u st u s 2 01 7 D ui z e n d e n m e n s e n g et ui g e v a n l o st r e k k e n C hi n e e s c o nt ai n e r s c hi p

1 5 a u g u st u s 2 01 7 O n d e r g el o p e n st r at e n d o o r o n w e e r s b ui O v e rij s s el

D e dij k —

1 6 a u g u st u s 2 01 7 S c hi p W e st e r s c h el d e li e p a a n d e g r o n d d o o r d ef e ct r o e r → Al z e k e r 3 0 0 d o d e n bij o v e r st r o mi n g e n Z ui d - A zi ë → Vijf j a a r n a d e a a r d b e vi n g di e G r o ni n g e n w a k k e r sc h u d de

1 7 a u g u st u s 2 01 7 Gif ti g s c h ui m v ult d e st r at e n v a n B a n g al o r e → St r at e n v ol s c h ui m, m a a r s p el e n i s g e v a a rlij k

1 8 a u g u st u s 2 01 7

1 9 a u g u st u s 2 01 7 B r a b a nt s e A a - ri vi e r v e r v uil d m et a m m o ni u m → B r a b a nt s e A a - ri vi e r n o g w e k e n v e r v uil d

7 g e b r ui k e r s

H et g a st v rij e r e c r e ati e n et w e r k

Wi el r e n n e r s, v o g el a a r s, r uit e r s, d a gj e s m e n s e n, t o e ri st e n, b e w o n e r s of b o e r e n: z o m a a r w at m e n s e n di e j e t e g e n z o u k u n n e n k o m e n o p e e n dij k. Z e k e r o p z o n ni g e d a g e n i s d e dij k m e e r e e n w a n d el - e n i et s p a d d a n e e n w at e r k e ri n g. V o o r v e el w at e r s c h a p p e n i s h et b e st e v e n w e n n e n, al di e r e c r e a nt e n o p d e dij k.

b e s c h a di gi n g e n a a n d e dij k b e kl e di n g will e n d e w at e r s c h a p p e n n at u u rlij k li e v e r ni et zi e n. Li e v e r z o u d e n d e w at e r s c h a p p e n h el e m a al g e e n r e c r e a nt e n o p d e dij k zi e n: r e c r e ati e w o r dt ei g e nlij k g e d o o g d. Wil j e p ol s st o k v e r s p ri n g e n of rij d e n m et j e m ot o r of p a a r d b uit e n d e d a a r v o o r b e st e m d e p a d e n, d a n m o et j e d a a r e e n v e r g u n ni n g v o o r a a n v r a g e n.

M E T Z’ N A L L E N D E DI J K O P N e d e rl a n d e r s h e b b e n st e e d s m e e r v rij e tij d g e k r e g e n e n b e st e d e n di e g r a a g o p d e dij k. H et a a nt al ( el e k t ri s c h e) i et s e n, m ot o r e n e n a ut o’ s i s v e r d e r t o e g e n o m e n. D e a a nt r e k ki n g s k r a c ht v a n dij k e n i s g e m a k k elij k t e v e r kl a r e n: si e rlij k sli n g e r e n d e w e g e n l a n g s d e n at u u r v a n uit e r w a a r d e n. O u d e dij k e n v e r bi n d e n pitt o r e s k e dij k d o r p e n e n hi st o ri s c h e b o e r d e rij e n. H et N e d e rl a n d s e s y st e e m v a n dij k e n i s d a n o o k e e n p r a c hti g n et w e r k v o o r d a gj e s m e n s e n. M a a r dij k e n h e b b e n o o k b e p e r ki n g e n: d e w e g e n zij n s m al, d e b o c ht e n zij n n o g al e e n s o n o v e r zi c ht elij k. Al di e r e c r e a nt e n o p d e dij k, v o o r al o p d r u k k e w e e k e n d d a g e n n e e mt d e d r u k t e o p d e dij k t o e e n v e r st o o rt h et l a w a ai v a n d e e e n d e r u st v a n d e a n d e r. Z o v o r m e n m ot o r rij d e r s o p d e L e k dij k bij L o pi k e e n b r o n v a n e r g e r ni s. “ Z e k e r i n h et w e e k e n d al s h et m o oi w e e r i s, zij n h et e r h o n d e r d e n,” v e rt el d e w et h o u d e r G e r rit S p elt dit j a a r a a n d e N O S: “ Di e m ot o r rij d e r s g e ni et e n hi e r v a n d e dij k. M a a r d e m e n s e n di e e r w o n e n g e ni et e n d a a r ni et v a n.” R e d e n v o o r d e g e m e e nt e Li n g e w a a r d o m tij d e n s d e w e e k e n d e n d e m ot o r v a n d e dij k t e w e r e n, d o o r h et pl a at s e n v a n v e r b o d s b o r d e n. 1 N a a st d e e r g e r ni s s e n zij n e r o o k v e r k e e r s o n g e l u k k e n t u s s e n m ot o r rij d e r s e n i et s e r s. Of i et s e r s e n w a n d el a a r s. E n b o v e n di e n: d e r e c r e a nt e n v e r o o r z a k e n o o k s c h a d e a a n d e dij k. B a n d e n s p o r e n i n d e k r ui n of

‘ E e n g a st v rij e r e c r e ati e dij k k a n d e p r o m oti e v a n h et w e r k v a n h et w at e r s c h a p p o siti ef b eï n vl o e d e n’

O P W E G N A A R E E N G A S T V RI J E R E C R E A TI E DI J K N u d e r e c r e ati e d r u k o p d e dij k e n t o e n e e mt, zij n e r o o k st e e d s m e e r pl a n n e n v o o r dij k r e c r e ati e. E n o o k pl a n n e n di e d a a r bij k o p p eli n g z o e k e n a a n d e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n. D e dij k v e r st e r ki n g e n v a n d e n o o r d elij k e W a al dij k zij n v o o r d e A N W B a a nl ei di n g o m e e n vi si e t e v o r m e n o p h et r e c r e ati e v e g e b r ui k v a n dit dij k e nl a n d s c h a p. 2 R o b G r e m m e n w e r k t v o o r d e b el a n g e n b e h a rti gi n g bij d e A N W B e n i s v a n uit di e h o e d a ni g h ei d bij d e W a al dij k b et r o k k e n. Hij si g n al e e rt e e n g r o ot v e r s c hil t u s s e n b ei d e k a nt e n v a n d e W a al: d e n o o r d elij k e dij k mi st d e ij n m a zi g h ei d e n h et l o k al e m a at w e r k, d at w el a a n w e zi g i s a a n d e z ui d k a nt. D e A N W B zi et h et m o m e nt v a n dij k v e r st e r ki n g e n al s e e n k a n s: d e t ri b u n e v o o r d e r e c r e ati e v e b el e vi n g v a n h et ri vi e r e nl a n d s c h a p w o r dt v e r b o u w d. D e o r g a ni s ati e st elt v o o r o m d e dij k m e e r al s e e n lij n t e b e n a d e r e n, o p e e n g r ot e r e s c h a al, e n ni et al s vi e r o n af h a n k elij k e dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n. Dit i s v ol g e n s R o b G r e m m e n r el e v a nt v a n uit r e c r e ati ef o o g p u nt, m a a r o o k v o o r l a n d s c h a p p elij k e w a a r d e e n n at u u r w a a r d e. A N W B i s i niti ati ef n e m e r: s a m e n m et w at e r s c h a p, p r o vi n ci e e n d e ( z e s) g e m e e nt e n i s i n d e c o nt e x t v a n d e dij k v e r st e r ki n g

P r oj e c t e n 2 01 8 R e c r e ati e v e dij k e n m et h o g e i nt e n sit eit R e c r e ati e v e dij k e n m et g e mi d d el d e i nt e n sit eit R e c r e ati e v e dij k e n m et l a g e i nt e n sit eit O n g e b r ui k t e dij klij n e n

D e i nt e n sit eit v a n w a n d el e n e n i et s e n o p e n a a n dij k e n G e g e v e n s o p b a si s v a n S t r a v a H e at m a p

15 0

1 51


2 0 a u g u st u s 2 01 7

21 a u g u st u s 2 01 7 R o d e K r ui s z o e k t k a a rt e n m a k e r s v o o r o v e r st r o mi n g e n A zi ë → P r o ef z o r gt v o o r v e r s c h ui vi n g dij k b e kl e di n g bij H oll a n d s e I J s s el dij k G o u d e r a k

e e n a d vi e s o p g e st el d v o o r e e n r e c r e ati ef -t o e ri sti s c h p r o g r a m m a. “ W e b e s eff e n o n s g o e d d at h et w at e r s c h a p g e e n w e g b e h e e r d e r i s, m a a r d e w at e r s c h a p p e n h e b b e n w el e e n f a cilit e r e n d e r ol. D e dij k v e r st e r ki n g e n k u n n e n e e n g o e d e a a nl ei di n g zij n o m d e r e c r e ati e v e p a d e n a a n t e p a k k e n e n o m d e r el ati e bi n n e n dij k s - b uit e n dij k s t e v e r st e r k e n. H et g a at o n s e r ni et o m of e r w el of ni et e r g e n s e e n b a n kj e w o r dt g e pl a at st – d at k a n i e d e r e g e m e e nt e b e st z elf o r g a ni s e r e n – e n v a n o n s h o ef t e c ht ni et o p el k e m et e r e e n f r uit st all etj e t e st a a n. H et g a at e r o m h o e j e h et l a n d s c h a p e r v a a rt e n h o e j e d e t ri b u n e i n ri c ht.”

‘ V o o r W at e r s c h a p Li m b u r g i s h et all e m a al n et e v e n o m g e k e e r d: d a a r w a r e n d e r e c r e a nt e n e r e e r d e r d a n d e dij k e n’

H et r e c r e ati e g e b r ui k o p d e W a al dij k g a at v ol g e n s G r e m m e n i n g olf b e w e gi n g e n. H et v a a k s m all e p r o i el z o r gt d at h et o p di e pi e k m o m e nt e n g e w o o n w e g t e d r u k i s, t e r wijl e r o p a n d e r e m o m e nt e n ni e m a n d t e b e k e n n e n i s. D e b e v r a a g d e m e n s e n i n h et o n d e r z o e k o n d e r s c h rijv e n dit e n n o e m e n v o o r al d e v e r k e e r s d r u k t e al s g r o ot a a n d a c ht s p u nt, m e e r n o g d a n d e a a n w e zi g h ei d v a n v o o r zi e ni n g e n o p dij k e n. H et d e g r a d e r e n v a n dij k w e g e n t ot b r e d e r e c r e ati e p a d e n lij k t d a a r v o o r e e n i d e al e o pl o s si n g, m a a r w at d o e j e d a n m et h et ( b e st e m mi n g s) v e r k e e r d at e r h et h el e j a a r d o o r g e b r ui k v a n m o et m a k e n ? B e p a al d e v o e rt ui g e n uit sl uit e n i s ni et a a n d e o r d e, m a a r hi e ri n li gt w el e e n g r ot e uit d a gi n g v o o r h et w e g o nt w e r p.

Dij k e n h e b b e n e e n b el a n g rij k e f u n cti e i n h et r e c r e ati ef g e b r ui k v a n N e d e rl a n d. D e z ui d elij k e W a al dij k i n h et ri vi e r e n g e bi e d bi e dt z e k e r k a n s e n v o o r v e r b et e ri n g. Kij k e n d n a a r d e m e e st b e i et st e dij k e n v a n N e d e rl a n d zij n e r m e e r k a n s e n: e r zij n d r u k b e r e d e n e n b e w a n d el d e dij k e n, z o al s i n d e g e g e v e n s v a n St r a v a t e zi e n i s, m a a r e r zij n o o k o nt b r e k e n d e st u k k e n i n h et n et w e r k, z o al s l a n g s d e I J s s el. D a a r k a n d e dij k i et s e r o p m e e r d e r e t r aj e ct e n ni et o v e r d e dij k rij d e n. W at d a a r n a a st o p v alt i s d at d e dij k e n v a n Fl e v ol a n d e n l a n g s d e W a d d e n z e e ni et b e p a al d p o p ul ai r e i et s v e r bi n di n g e n zij n. W elli c ht k o mt dit d o o r h et g e b r e k a a n g r ot e st e d e n i n d e n a bij h ei d,

2 2 a u g u st u s 2 01 7

of i s d e u ni e k e o p e n h ei d v a n h et l a n d s c h a p hi e r i et s t e u n h ei mli c h v o o r d e d o o r s n e e r e c r e ati e i et s e r. R e c r e ati e i s v o o r h et w at e r s c h a p n o g t e v a a k ‘ sl e c ht s’ e e n m e e k o p p el k a n s, v a n uit d e b e n a d e ri n g d at dij k v e r st e r ki n g e n ‘ s o b e r e n d o el m ati g’ m o et e n zij n. E e n r e c r e ati e p a d w o r dt p a s a a n g el e g d al s dit o o k e e n f u n cti e k a n h e b b e n al s o n d e r h o u d s p a d, t e r wijl h et z o v e el m e e r k a n zij n d a n d at. Uit e r a a r d blijf t h et z a a k o m d e v e r s c hill e n d e r e c r e ati e b e h o ef t e n z o g o e d m o g elij k o p el k a a r af t e st e m m e n. Dit v e r ei st e e n sli m o nt w e r p e n e e n vi si e o v e r d e r ol v a n d e dij k o p d e g r ot e r e s c h a al: al s s c h a k el i n h et r e c r e ati e v e d elt al a n d s c h a p. H et w e r e n v a n b e p a al d e g r o e p e n r e c r e a nt e n m et h e k k e n e n g e b o d s b o r d e n i s ni et v a n d e z e tij d. Dij k v e r st e r ki n g s p r oj e ct e n bi e d e n d e e e r st e a a n k n o pi n g s p u nt e n o m h et r e c r e ati ef g e b r ui k st r u ct u r e el t e v e r b et e r e n.

2 3 a u g u st u s 2 01 7 T r o pi s c h e st o r m o nt r e g elt Hongkong → Do den en ge won den i n H o n gko n g e n Mac a u d o or t r o pi s c h e w e r v el st o r m → N e d e rl a n d s v e e n st o ot st e e d s m e e r C O 2 uit, bij n a z o v e el al s e e n k ol e n c e nt r al e

I n d e z ui d - w e st elij k e R a n d st a d li gt e e n z e e r ij n m a zi g n et w e r k v a n r e c r e ati e v e dij k e n. G e g e v e n s o p b a si s v a n St r a v a H e at m a p

D E ‘ H O E - V R A A G’ V o o r W at e r s c h a p Li m b u r g i s h et all e m a al n et e v e n o m g e k e e r d: d a a r w a r e n d e r e c r e a nt e n e r e e r d e r d a n d e dij k e n. E r zij n ni et v e el dij k e n, e n d e dij k e n di e e r zij n, zij n r el ati ef j o n g. Bij d e E e r st e T o et si n g w e r d e n z e all e m a al af g e k e u r d o p h o o gt e e n o p st e r k t e. H et g e v ol g: e r k o m e n ni e u w e, d a n w el b e d ui d e n d h o g e r e dij k e n o p pl e k k e n w a a r m e n s e n n u v a n d e M a a s, d e k a st el e n, w at e r m ol e n s e n kl o o st e r s g e ni et e n. D e ni e u w e dij k e n k u n n e n d e r e c r e ati e v e e c o n o mi e e r n sti g v e r st o r e n e n v e r s ni p p e r e n, e n d at i s ni et d e b e d o eli n g. “ H et z o u f a n t a sti s c h zij n al s d e v e r st e r ki n g s o p g a v e e r a a n bij d r a a gt o m h et r e c r e ati e v e n et w e r k t e v e r b et e r e n e n d e t o e ri s ti s c h e e c o n o mi e t e v e r st e r k e n,” al d u s M a rit a C al s v a n W at e r s c h a p Li m b u r g. T o c h blijf t d e ' h o e - v r a a g' n o g e v e n o n b e a nt w o o r d, d e p r oj e ct e n zij n i m m e r s n et b e g o n n e n. St e yl bij v o o r b e el d, h et kl o o st e r d o r p v a n N e d e rl a n d bij uit st e k. D a a r k o mt e e n k e ri n g v a n d ri e m et e r t u s s e n h et d o r p e n d e ri vi e r. Of i n A r c e n, d a a r l o o pt e e n k e ri n g d w a r s d o o r a c ht e rt ui n e n, t e r r a sj e s a a n h et w at e r e n z elf s h et r e s t a u r a nt. D at d e k e ri n g v e r st e r k t m o et w o r d e n, d a a r i s g e e n t wijf el o v e r. M a a r d e v r a a g i s: h o e ? D a a r bij w o r dt o o k g e k e k e n n a a r d e m o g elij k h e d e n v o o r d e t o e ri sti s c h e o n d e r n e mi n g e n. H et o p g e st el d e K a d e r R ui mt elij k e K w alit eit bi e dt m et e e n p al et a a n t y pi s c h Li m b u r g s e dij k e n e e n b el a n g rij k h o u v a st. D e d r o o m i s d at d e dij k e n e r i n 2 0 5 0 uit zi e n al s of h et altij d al z o h e ef t m o et e n zij n: e e n l o gi s c h e t o e v o e gi n g bi n n e n d e i d e ntit eit v a n h et l a n d s c h a p v a n Li m b u r g.

D e i nt e n sit eit v a n w a n d el e n e n i et s e n o p e n a a n dij k e n i n d e R a n d st a d G e g e v e n s o p b a si s v a n S t r a v a H e at m a p

152

2 4 a u g u st u s 2 01 7 E c ht e v a nill e f o r s d u u r d e r n a o r k a a n → Dit i s ' H e n k t h e w at e r g u y', d e N e d e rl a n d e r di e d e w e r el d l e e rt ni et t e v e r z ui p e n V rij N e d e rl a n d

153

2 5 a u g u st u s 2 01 7 A m e ri k a a n s e st a at T e x a s b e r ei dt zi c h v o o r o p o r k a a n H a r v e y → V a a r g e ul bij B at h m o et v o o r o k t o b e r h e r st el d zij n


2 6 a u g u st u s 2 01 7 I n st o rti n g e n r a v a g e i n V S d o o r z w a a r st e o r k a a n i n ti e n j a a r → H a r v e y b e u k t i n o p k u st T e x a s, z o e k t o c ht n a a r sl a c ht off e r s → ' A m e ri k a vi n dt k u st b e s c h e r mi n g t e d u u r, z e st u r e n li e v e r h ul pt r o e p e n a c ht e r af'

2 7 a u g u st u s 2 01 7 O v e r st r o mi n g e n i n milj o e n e n st a d H o u st o n d o o r o r k a a n H a r v e y → St o r m H a r v e y ei st z e k e r vijf l e v e n s, k o m e n d e d a g e n ' o n g e k e n d e' r e g e n b ui e n → ' D ri e k w a rti e r l a n g g ut st e h et w at e r n a a r bi n n e n.' → S m elt e n ij s o p d e N o o r d p o ol l a at o o k p e r m af r o st v e r d wij n e n → N e d e rl a n d s e o n d e r z o e k sl o c ati e Si b e ri ë o n d e r w at e r g el o p e n → B ej a a r d e n V S t ot h u n mi d d el i n h et w at e r d o o r st o r m H a r v e y → N e d e rl a n d e r s i n H o u st o n v r e z e n v o o r w at e r g a at k o m e n

2 8 a u g u st u s 2 01 7 D ui z e n d i n w o n e r s H o u st o n g e r e d n a o v e r st r o mi n g e n d o o r H a r v e y → H et dil e m m a v a n H o u st o n: vl u c ht e n of e r o p g o k k e n d at h et m e e v alt ? → B e sl uit o m H o u st o n ni et t e e v a c u e r e n w a s g o e d → ' V e el a a n d a c ht v o o r T e x a s, m a a r i n Z ui d - A zi ë v olt r e k t zi c h e e n still e r a m p' → H a d H o u st o n zi c h o p d e z e h o e v e el h ei d w at e r k u n n e n v o o r b e r ei d e n ? → Kli m a at a k k o o r d P a rij s h o u dt n o g g e e n r e k e ni n g m et d o oi e n d e p e r m af r o st → D ui z e n d e n r e s e r vi st e n n a a r o v e r st r o mi n g s g e bi e d H o u st o n → Z wit s e rl a n d: m o d d e rl a wi n e B o n d o k o mt d o o r o p w a r mi n g → E x p e ri m e nt e n o p d e W a d d e n i n d e st rij d t e g e n stij gi n g z e e s pi e g el

2 9 a u g u st u s 2 01 7 O p v a n g o v e r st r o mi n g H o u st o n o v e r v ol d e n a c ht i n → Gif ti g e v u u r mi e r e n d rij v e n d o o r o v e r st r o o m d e st r at e n H o u st o n → Ti e n d ui z e n d e n i n H o u st o n o p d e vl u c ht v o o r h et w at e r → Dit i s d e r ei s n a a r d e o nt d o oi e n d e a a r d e → H a r v e y t r ef t o o k N A S A: ' H o u st o n, w e h a v e a h u r ri c a n e' → T r u m p i n r a m p g e bi e d T e x a s: w e will e n h et b et e r d o e n d a n o oit → W a a r o m i e m a n d t o c h n a a st e e n ri vi e r g a at w o n e n di e el k j a a r o v e r st r o o mt → F eit e n e n f a b eltj e s: d e d o' s e n d o n' t s v o o r h et kli m a at

3 0 a u g u st u s 2 01 7 D o oi e n d e p e r m af r o st: e e n r ei s n a a r h et ei n d e v a n d e w e r el d → B r o e d eil a n d G ri e n d g e r e d v a n o n d e r g a n g, v o g el s l o r e r e n → W at e r s n o o d r a m p e n: w a a r o m k rij gt H o u st o n m e e r a a n d a c ht d a n B a n gl a d e s h ? → S c h a d e e n o v e rl a st d o o r h e vi g e r e g e n e n wi n d → D o o r n o o d w e e r g et ei st e r d H o u st o n st elt a v o n d kl o k i n → M u m b ai o v e r st r o o m d, o p e n b a r e l e v e n stil g e v all e n → ' W ei ni g a a n d a c ht v o o r e n o r m e r a m p i n k w et s b a a r A zi ë' → W at e r s n o o d r a m p e n: w a a r o m k rij gt H o u st o n m e e r a a n d a c ht d a n B a n gl a d e s h ? → M o e s s o n ei st 1 5 0 0 l e v e n s i n I n di a, N e p al e n B a n gl a d e s h → S c h a d e e n o v e rl a st d o o r h e vi g e r e g e n e n wi n d

D E R E C R E A N T A L S KI E Z E R D e v r a a g i s w at h et w at e r s c h a p t e r u g k rij gt v o o r d e z e i n s p a n ni n g. All e e n m a a r m e e r r e c r e a nt e n ? N e e, o o k m e e r b et r o k k e n h ei d e n m e e r b e g ri p v o o r h et w e r k v a n h et w at e r s c h a p. D e af st a n d t u s s e n d e t a k e n v a n h et w at e r s c h a p e n d e d a g elij k s e w e r el d v a n d e b u r g e r i s s o m s g r o ot, m a a r d a a r m e e z e k e r ni et mi n d e r b el a n g rij k. Hi e r li gt e e n g r ot e k a n s o m d e b e k e n h ei d e n p o p u l a rit eit v a n d e w at e r s c h a p s v e r ki e zi n g e n t e v e r g r ot e n. Al d e z e r e c r e a nt e n zij n i m m e r s m o g elij k e ki e z e r s, e n d at zij n e r i n mi d d el s v e el. D e dij k i s d e m e nt al e v e r bi n di n g t u s s e n h et w at e r s c h a p e n d e b u r g e r s. E e n g a st v rij e r e c r e ati e dij k k a n d e p r o m oti e v a n h et w e r k v a n h et w at e r s c h a p p o siti ef b eï n vl o e d e n. Dit i s e e n n at u u rlij k e m a ni e r o m m e n s e n t e b et r e k k e n bij dij k v e r st e r ki n g e n, z o n d e r d e n o o d z a a k v a n p a rti ci p ati et r aj e ct e n e n b e w o n e r s a v o n d e n.

‘ E e n g a st v rij e r e c r e ati e dij k k a n d e p r o m oti e v a n h et w e r k v a n h et w at e r s c h a p p o siti ef b eï n vl o e d e n’

R e c r e ë r e n i s o p dit m o m e nt e e n v a n d e b el a n g rij k st e a cti vit eit e n i n N e d e rl a n d, e n w a n d el e n e n i et s e n i n h et N e d e rl a n d s e l a n d s c h a p i s d a a r o n d e r d e el v a n. Dij k e n zij n d r a g e r s v a n h et N e d e rl a n d s e r e c r e ati el a n d s c h a p, m a a r dit w o r dt ( n o g) ni et e r k e n d: q u a g e b r ui k li gt d e dij k ( n o g) ni et o p g elij k ni v e a u m et d e V el u w e, h et Z ui d Li m b u r g s e h e u v ell a n d of d e D r e nt s e h ei. E e n st e r k o nt wi k k el d r e c r e ati ef g e b r ui k e n d e w a a r d e ri n g v a n dij k e n e n h et N e d e rl a n d s e d elt al a n d s c h a p, i s e e n k a n s v o o r d e w at e r s c h a p p e n e n h u n v e r ki e zi n g e n. 1

— 2

154

M ot o r rij d e r s g e w e e r d v a n dij k w e g e n: w e v o el e n o n s g e di s c ri mi n e e r d, N O S 2 7 m ei 2 01 7 htt p:// n o s. nl/ a r ti k el/ 21 7 5 2 51 - m ot o r rij d e r s - g e w e e r d - v a n - dij k w e g e n - w e - v o el e n - o n s - g e di s c ri mi n e e r d. ht ml htt p s:// w w w. a n w b. nl/ b el a n g e n b e h a r ti gi n g/ r e c r e ati e/ g a st v rij e - dij k e n

O n v e r w a c ht e v o r m v a n dij k r e c r e ati e: " Z o gl a d w a s d e z e dij k i n A m st e r d a m - W e st d o o r d e ij z el, d at g e e n sl e e n o di g w a s v o o r st e e d s e wi nt e r s p o r t: e e n st u k p a pi e r w a s al v ol d o e n d e." Al g e m e e n N e d e rl a n d s P e r s b u r e a u – F ot o a r c hi ef, 1 9 6 3 -1 9 6 8

D e I J s s el k e nt d r u k k e d el e n dij k e n h el e r u sti g e ( ni et t o e g a n k elij k e) t r aj e c t e n G e g e v e n s o p b a si s v a n St r a v a H e at m a p

155

31 a u g u st u s 2 01 7 H a r v e y z w a k t af, m a a r ni e u w e o v e r st r o mi n g e n d r ei g e n → T w e e e x pl o si e s c h e mi e b e d rijf H o u st o n, z w a rt e r o o k uit f a b ri e k → J a k a rt a st rij dt t e g e n w at e r: ' Z o n d e r i n g rij p e n w o r dt h et o n b e w o o n b a a r' → W at e r s c h a p g a at s c h a d e cl ai m e n bij gi l o z e r H el m o n d → H o n d e r d d ui z e n d h ui z e n i n T e x a s b e s c h a di g d d o o r H a r v e y


1 s e pt e m b e r 2 01 7 S c h a d e H a r v e y o p mi ni m a al 5 0 milj a r d g e r a a m d → S o ni a H u e rt a k o n g e e n k a nt o p, h et w at e r k w a m v a n all e k a nt e n

2 s e pt e m b e r 2 01 7 W e e r b r a n d i n c h e mi s c h e f a b ri e k bij H o u st o n → M o n st e rt r u c k s r e d d e nl ev e nsi n Tex as n a H a r v ey → O v e r st r o mi n g e n i n I n di a: ' O v e r al w at e r e n sl a n g e n o p h et d a k'

3 s e pt e m b e r 2 01 7 T r u m p b e z o e k t z w a a r g et r off e n T e x a s o p ni e u w, b el o of t h ul p v e rl e ni n g → S c h a d e v a n H a r v e y i n T e x a s n u g e s c h at o p 1 5 0 milj a r d

4 s e pt e m b e r 2 01 7 B r a n d w e e r H o u st o n l a at c h e mi ef a b ri e k g e c o nt r ol e e r d uit b r a n d e n

H et dij kl a n d s c h a p bij d e H oll a n d s c h e I J s s el k e ri n g b e k e k e n m et d e Cl a u d e s pi e g el → P a gi n a 7 3

156

157

5 s e pt e m b e r 2 01 7 O r k a a n I r m a n e e mt t o e i n k r a c ht, v a n a v o n d o p C a ri bi s c h e eil a n d e n → K a bi n et st u u rt Si nt E u st a si u s, S a b a e n Si nt - M a a rt e n h ul p bij o r k a a n I r m a → O r k a a n I r m a: o p p a s s e n v o o r r o n d vli e g e n d e v o o r w e r p e n o p Si nt - M a a rt e n → Sl a c ht off e r s w at e r s n o o d t el e u r g e st el d i n I n di a s e o v e r h ei d

6 s e pt e m b e r 2 01 7 I r m a n a d e rt Si nt - M a a rt e n: r u sti g o p st r a at e n g olf sl a g n e e mt t o e → O r k a a n I r m a r a a st o v e r d e C a ri bi s c h e eil a n d e n r e c ht o p Si nt - M a a rt e n af → I n 1 9 9 5 w a s e r L ui s, n u i s e r o r k a a n I r m a → Si nt - M a a rt e n v ol g e r a a k t d o o r I r m a, a m p e r zi c ht o p sit u ati e → ' D e g e v ol g e n v a n o r k a n e n z ull e n all e e n m a a r g r ot e r zij n' → T r u m p p a s s e e rt R e p u bli k ei n s e p a rtij v o o r milj a r d e n st e u n o r k a a n H a r v e y


9 s e pt e m b e r 2 01 7 St r at e n i n D e n H a a g o n d e r g el o p e n n a h e vi g e r e g e n → Fl o ri d a wil i n t ot a al 5, 6 milj o e n m e n s e n e v a c u e r e n o m I r m a → E e r st e p ati ë nt e n uit Si nt - M a a rt e n a a n g e k o m e n o p C u r a ç a o → I r m a w e e r v a n z w a a r st e c at e g o ri e, Si nt - M a a rt e n w a c ht o p J o s e → E v e n e m e nt e n v all e n i n h et w at e r d o o r r e g e n v al → Mi a mi B e a c h h o u dt e v e n o p m et s wi n g e n e n w a c ht g e s p a n n e n af → E e r st e N e d e rl a n d e r s g e ë v a c u e e r d v a n Si nt - M a a rt e n → F r a n s e p oliti e t r e e dt h a r d o p t e g e n pl u n d e r a a r s o p S ai nt - M a rti n → T UI wil r ei zi g e r s o p h al e n v a n Si nt - M a a rt e n, m a a r d at m a g p a s n a o r k a a n J o s e → O p C u b a vli e g e n ' d e k o k o s n ot e n o m j e o r e n' d o o r o r k a a n I r m a → R utt e: p oliti e m a g h a r d o pt r e d e n t e g e n pl u n d e r a a r s Si nt - M a a rt e n → ' W e will e n w e g. W a a r o m w o r d e n w e ni et o p g e h a al d ?'

1 0 s e pt e m b e r 2 01 7 ' E r i s w ei ni g s a m e n w e r ki n g. D at k o mt v o o r al d o o r d e t a al' → T r u m p: g a w e g e n m a a kj e g e e n z o r g e n o v e r j e s p ull e n → O o g v a n o r k a a n J o s e r ui m l a n g s Si nt - M a a rt e n, ' g e e n e x t r a s c h a d e' → D ef e n si e h a alt N e d e rl a n d s e t o e ri st e n o p Si nt - M a a rt e n v a n d a a g w e g → Milj o e n e n z o n d e r st r o o m i n Fl o ri d a → D o d e nt al Si nt - M a a rt e n d o o r o r k a a n I r m a o p g el o p e n t ot 4 → H e k k e n w a ai d e n ' al s v ell etj e s p a pi e r' d o o r d e st r at e n o p C u b a → N e d e rl a n d e r s i n Fl o ri d a: n u o r k a a n I r m a n a d e rt, w o r dt h et s p a n n e n d 60

K O P V A N O S S E NI S S E G o es

K a p ell e

‘ s - G r a v e n p ol d e r H a n s w e e rt

Ye rs e k e

11 s e pt e m b e r 2 01 7 K o ni n g Will e m - Al e x a n d e r v a n d a a g n a a r Si nt - M a a rt e n: ' v e rt r o u w o p d e h ul p' → H o e m o et Si nt - M a a rt e n we er w or de n o p ge b o u w d? → Af g e z w a k t e I r m a t r e k t l a n g s T a m p a - r e gi o, z o r g e n o v e r h o o g w at e r → K o ni n g Will e m - Al e x a n d e r e n Pl a st e r k o o k n a a r S a b a e n Si nt E u st ati u s → ' O n g e b r ui k elij k d at h u m a nit ai r e h ul p z o t r a a g o p g a n g k o mt' → D o d e nt al d o o r I r m a stij gt v e r d e r, o v e r st r o mi n g e n i n Fl o ri d a → V rij d a g n ati o n al e a cti e d a g v o o r Si nt - M a a rt e n → N e d e rl a n d e r s i n Fl o ri d a: ' O n z e d o c ht e r z ei: w e h e b b e n I r m a o v e rl e ef d, h è ?' → K o ni n g Will e m - Al e x a n d e r a a n g e k o m e n o p Si nt - M a a rt e n

1 2 s e pt e m b e r 2 01 7 D o d e nt al d o o r I r m a o p g el o p e n t ot 4 6, z e k e r 11 d o d e n i n d e V S → E e r st e h e rf st st o r m o p k o m st, c o d e o r a nj e v o o r o c ht e n d s pit s → ' Si nt - M a a rt e n m o et o v e r j a a r w e e r zij n o p g e b o u w d' → R o d e K r ui s: 91 p r o c e nt b e b o u wi n g Si nt - M a a rt e n h e ef t s c h a d e → O p b o u w Si nt M a a rt e n: w at g a at d at k o st e n e n wi e b et a alt ? → M a a s m e e st al t e vi e s o m d ri n k w at e r v a n t e m a k e n → Si nt M a a rt e n k r a b b elt l a n g z a a m o p → T UI e v a c u e e rt N e d e rl a n d e r s v a n C u b a → R utt e: ni et ' k n eit e ri g' d o e n o v e r k o st e n I r m a → ‘ O r k a a n I r m a k a n e e n st a p zij n i n v e r b et e r e n v a n r e g e ri n g s r el ati e s’

rst e e O o h el d sc

8 s e pt e m b e r 2 01 7 O r k a a n J o s e wi nt v e r d e r a a n k r a c ht → E e r st e vli e gt ui g l a n dt o p g e h a v e n d Si nt - M a a rt e n → G e h a v e n d Si nt - M a a rt e n o nt w a a k t, ni e u w e o r k a a n o p k o m st → V e el b e w o n e r s Si nt - M a a rt e n v e r st o k e n v a n e e r st e l e v e n s b e h o ef t e n → K o ni n g Will e m - Al e x a n d e r n a a r C a ri bi s c h g e bi e d → F r a n s e mi ni st e r: n e g e n d o d e n d o o r Ir ma → D e hake n e n o ge n va n de N e d e rl a n d s e h ul p a a n h et g et r off e n Si nt - M a a rt e n → H e e n e n w e e r n a a r h et r a m p g e bi e d, m et sl e c ht s 21 zit pl a at s e n → N e d e rl a n d e r s i n a cti e v o o r Si nt - M a a rt e n → T w e e d o d e n e n 4 3 g e w o n d e n o p Si nt M a a rt e n → Witt e H ui s a k k o o r d m et milj a r d e n v o o r T e x a s, o n d a n k s R e p u bli k ei n s v e r z et → M e n s e n o p Si nt - M a a rt e n v o el e n zi c h o n v eili g: ' b e n d e s t r e k k e n v a n k a nt o o r n a a r k a nt o o r'

d - B e v el a n d K a n a al d o o r Z ui

7 s e pt e m b e r 2 01 7 K o i A n n a n e r e g a st bij M a ki n g w a v e s e v e nt o p d e Af sl uit dij k → Mi ni st e r s v a n o c ht e n d bij e e n v a n w e g e or k a a nIr m a → Or k a a n I r m a b e r ei k t P u e rt o Ri c o, t ot n u t o e d ri e d o d e n i n C a ri bi s c h g e bi e d → I r m a gi n g al s ' g o e d e r e nt r ei n' o v e r S a b a, m a a r s c h a d e lij k t m e e t e v all e n → Si nt - M a a rt e n z w a a r g et r off e n: z e k e r a c ht d o d e n o p F r a n s e eil a n d e n → ' S u p e r m a r k t e n Si nt - M a a rt e n g e pl u n d e r d, e r i s g e e n p oliti e o p st r a at' → R utt e: o r k a a n I r m a v a n e pi s c h e o m v a n g → I r m a t r e k t s p o o r v a n v e r w o e sti n g d o o r C a ri bi s c h g e bi e d → N A M m a g ni et e x t r a g a s o p sl a a n bij L a n g el o → O p d e vl u c ht v o o r o r k a a n I r m a ? E e n vli e gti c k et k o st o p e e n s 3 2 0 0 d oll a r → L u c ht h a v e n Si nt - M a a rt e n m o g elij k v a n d a a g n o g o p e n v o o r h ul p → E e n s p o o r v a n r a v a g e: a c ht v e r w o e st e n d e v o o r g a n g e r s v a n I r m a → D o d e e n g e w o n d e o p Si nt M a a rt e n, e e r st e h ul p a a n g e k o m e n → I r m a t r e k t v e r d e r, h alf milj o e n i n w o n e r s Fl o ri d a g e ë v a c u e e r d → ' G ri m mi g e sf e e r, pl u n d e ri n g e n o p g e h a v e n d Si nt - M a a rt e n'

K r ui ni n g e n

W e st e r s c h el d e

O s s e ni s s e

53

SI N T A N N A L A N D

Kr

ab

be

nk

re

Kl o o st e r z a n d e

W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n Dij k ri n g: 3 2 U r g e nti e: 6 0 ek

S UZ A N N A P OL DE R

OP G AVE OP G AVE

Si nt - A n n al a n d

Wi n k el

ze esc

er h e W at

gang

W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n Dij k ri n g: 2 7 U r g e nti e: 5 3

158

H et t r a c é i n d e h a v e n bij Si nt - A n n al a n d o p T h ol e n i s af g e k e u r d i n d e D e r d e T o et si n g o p bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit o v e r e e n l e n gt e v a n 1 0 0 m et e r. D e n o o d z a a k t ot v e r b et e ri n g w a s al e e r d e r a a n g et o o n d d o o r e e n a d vi e s b u r e a u d at d e g e m e e nt e h e ef t i n g e s c h a k el d o m d e c o n s e q u e nti e s v a n g e w e n st e r ui mt elij k e o nt wi k k eli n g e n i n h et h a v e n g e bi e d o p d e w at e r k e ri n g t e a n al y s e r e n. C O NTEXT

Si nt - A n n al a n d i s i n d e vijf ti e n d e e e u w i n g e p ol d e r d i n h et k a d e r v a n l a n d a a nwi n ni n g. Bij d e v o o r m ali g e c o u p u r e i n d e h a v e n v a n Si nt - A n n al a n d i s i n 1 9 5 3 e e n g at o nt st a a n v a n a c ht m et e r b r e e d. D e p ol d e r k w a m d r a s t e st a a n. D e b e kl e di n g v a n d e h a v e n d a m bij Si nt A n n al a n d i s i n 2 01 4 v e r st e r k t i n h et k a d e r v a n h et p r oj e ct Z e e w e ri n g e n. Hi e r d o o r w a s h et ni et n o o d z a k elij k o m d e b e kl e di n g v a n d e a c ht e rli g g e n d e w at e r k e ri n g a a n t e p a k k e n. I n h et h a v e n g e bi e d v a n Si nt A n n al a n d h e ef t d e g e m e e nt e v e r s c hill e n d e r ui mt elij k e o nt wi k k eli n g e n i n g a n g g e z et. V o o r v e r d e r e o nt wi k k eli n g, m et n a m e i n d e a c ht e r g el e g e n S u z a n n a p ol d e r, i s

Bij d e k o p v a n O s s e ni s s e i s i n d e v e r l e n g d e t o et si n g v a n 2 01 3 e e n t r a c é v a n 1. 6 0 0 m et e r af g e k e u r d o p pi pi n g. Hi e r bij i s g e a d vi s e e r d o m v o o r 1. 2 0 0 m et e r d e g r o n d o p b o u w t e v e ri i ë r e n, o m d at o n d e r d a g elij k s e o m st a n di g h e d e n e e n a a n zi e n lij k e k w el st r o mi n g o pt r e e dt i n d e g r ot e nd e el s v oll e di g b et e g el d e sl o ot. I n h et k a d e r v a n d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g Pi pi n g ( P O V - P) i s o n d e r z o e k uit g e v o e r d o m h et eff e ct v a n tij d s af h a n k elij k h ei d o p d e stij g h o o gt e o n d e r dij k e n i n m et n a m e e st u a ri a i n b e el d t e b r e n g e n. Hi e r m e e i s d e m et h o di e k di e bij d e t o et si n g i n 2 01 0 - 2 01 3 i s g e b r ui k t, v e r d e r g e o p e r ati o n ali s e e r d.

g e w e n st d at d e w at e r k e ri n g z o s p o e di g m o g elij k o p st e r k t e w o r dt g e b r a c ht o m e x t r a k o st e n e n i n p a s si n g s p r o bl e m e n t e v e r mij d e n. D e h a v e n li gt o p h et n o r m t r aj e ct 2 7 - 2 m et e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1:1 0. 0 0 0 ( si g n al e ri n g s w a a r d e). D e v o o r b e r ei di n g e n d e r e ali s ati e w o r d e n uit g e v o e r d d o o r d e P r oj e ct o r g a ni s ati e W at e r v eili g h ei d, e e n s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d t u s s e n Rij k s w at e r st a at e n w at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n. V e r d e r w o r d e n g e m e e nt e n e n d e di r e ct b el a n g h e b b e n d e n b et r o k k e n bij d e pl a n uit w e r ki n g. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 7 i s al s e e r st e st a p v a n d e v e r k e nni n g sf a s e e e n v eili g h ei d s a n al y s e uit g e v o e r d, w a a r bij d e c o n s e q u e nti e s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g o p d e o m v a n g v a n h et v eili g h ei d s p r o bl e e m zij n m e e g e n o m e n ( d e n o o d z a a k v a n d e m a at r e g el i s r e e d s i n 2 01 0 b e v e sti g d). E x t r a o n d e r z o e k i s i n 2 01 6 uit g e z et o m d e st a bilit eit s b e r e k e ni n g e n t e k u n n e n m a k e n. V o o r dit p r oj e ct w o r dt d e a c ht e rli g g e n d e w at e r k e ri n g i n d e h el e h a v e n m et e e n l e n gt e v a n 6 0 0 m et e r m e e g e n o m e n.

C O NTEXT

Bij d e r a m p i n 1 9 5 3 zij n o p dit t r aj e ct g e e n d o o r b r a k e n g e w e e st. H et t r a c é li gt o p n o r mt r aj e ct 3 2 - 3 m et e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1: 3. 0 0 0 ( si g n al e ri n g s w a a r d e). T u s s e n 1 9 7 0 e n 1 9 8 5 i s e e n bi n n e n w a a rt s e dij k v e r z w a ri n g i n h et k a d e r v a n d e D elt a w e r k e n uit g e v o e r d. D e h a r d e b e kl e di n g i s bi n n e n h et p r oj e ct Z e e w e ri n g e n i n

159

2 0 0 7 a a n g e p a st. Hi e r bij i s d e b uit e n b e r m v e r h o o g d n a a r 6, 5 m et e r + N A P ( o nt w e r p p eil 2 0 6 0). D e v o o r b e r ei di n g e n d e r e ali s ati e w o r d e n uit g e v o e r d d o o r d e P r oj e ct o r g a ni s ati e W at e r v eili g h ei d, e e n s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d t u s s e n Rij k s w at e r st a at e n w at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n. V e r d e r w o r d e n g e m e e nt e n e n d e di r e ct b el a n g h e b b e n d e n b et r o k k e n bij d e pl a n uit w e r ki n g. V E R K E N NI N G S F A S E

Al s v e r v ol g o p h et uit g e v o e r d e o n d e r z o e k ‘ Eff e ct tij d s af h a n k elij k h ei d’ i s i n 2 01 7 e e n v eili g h ei d s a n al y s e uit g e v o e r d o m d e o m v a n g v a n v eili g h ei d s p r o bl e e m v a st t e st ell e n. D e z e a n al y s e i s v oll e di g g e b a s e e r d o p d e ni e u w e n o r m e ri n g, w a a r bij d e el s g e b r ui k w o r dt g e m a a k t v a n h et W ett elij k B e o o r d eli n g si n st r u m e nt a ri u m ( Ri s K e e r). V o o r pi pi n g e n st a bilit eit i s e e n ‘ t o et s o p m a at’ n o o d z a k elij k, o m h et eff e ct v a n d e tij d s af h a n k elij k h ei d t e k u n n e n m e e n e m e n.


1 3 s e pt e m b e r 2 01 7 G e w o n d e n d o o r o nt w o rt el d e b o m e n, wi n d st ot e n t ot 1 2 6 k m p e r u u r → Milj o e n e n i n w o n e r s Fl o ri d a t e r u g n a a r h ui s n a o r k a a n I r m a → N e d e rl a n d s e e n e r gi e r e u z e n g a a n wi n d - e n z o n n e - e n e r gi e o p sl a a n → ' St a at k u n di g e st at u s Si nt - M a a rt e n ni et v a n b el a n g v o o r E U - h ul p' → S c h a d e d o o r st o r m lij k t ni et uit z o n d e rlij k g r o ot → R o d e K r ui s h e ef t 4, 3 milj o e n bi n n e n v o o r Si nt M a a rt e n → ' D e r d e v a n A zi ati s c h e gl et sj e r s v o o r e e u w wi s s eli n g g e s m olt e n'

1 6 s e pt e m b e r 2 01 7 N a a r s c h o ol o p C u r a ç a o n a I r m a, ' all e e n d e g y m z a al i s n o g g o e d' → K o u d st e 1 6 e s e pt e m b e r o oit g e m et e n, e n i n F ri e sl a n d e r g n at → T w e e p ot e nti ël e o p v ol g e r s v a n o r k a a nI r m ai n d e m a a k b o v e n o c e a a n → G e b a r e nt ol k w a a r s c h u w d e bij o r k a a n I r m a v o o r pi z z a, m o n st e r s e n b e r e n 83

KE RK H O VE N P OL DE R D UI T S L A N D

E e ms

M a as

T e r m u nt e r zijl

al

D oll a r d

ms Ee

A mer

W ol d e n d o r p

D UI T S L A N D

Do

D ri m m el e n

ng e g at

e A a

R a a ms d o n ksv e er Fi n st e r w ol d e

er

Mi d w ol d a

ds

r rde

er st

Ni e u w e s c h a n s

We

Ol d

a

mb

t

me

w ol

ak A m e rt

Ni e u w e St at e n zijl

G e e r t r ui d e n b e r g

Noo

Made

W at e r s c h a p H u n z e e n A a’ s Dij k ri n g: 6 U r g e nti e: 8 3 D elt a p r o g r a m m a: W a d d e n g e bi e d

O o st e r h o ut

W at e r s c h a p B r a b a nt s e D elt a Dij k ri n g: 3 4 U r g e nti e: 7 7 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

OP G AVE

I n d e D e r d e T o et si n g e n d e V e rl e n g d e D e r d e T o et si n g i s i n dij k ri n g 3 4 i n t ot a al 7. 5 2 0 m et e r w at e r k e ri n g af g e k e u r d. O p 1 j a n u a ri 2 01 5 i s d e v e r k e n ni n g sf a s e o p b a si s v a n v o o r i n a n ci e ri n g d o o r w at e r s c h a p B r a b a nt s e D elt a v a n st a rt g e g a a n. I n d e wi nt e r v a n 2 01 5 - 2 01 6 i s a a n v ull e n d g e ot e c h ni s c h e n g e o h y d r ol o gi s c h o n d e r z o e k uit g e v o e r d. M et d e r e s ult at e n v a n dit o n d e r z o e k i s i n j u ni 2 01 6 d e v eili g h ei d s a n al y s e af g e r o n d. Hi e r uit blij k t d at ni e u w e i n zi c ht e n i n t e c h ni e k e n d e ni e u w e n o r m e ri n g p e r j a n u a ri 2 01 7 l ei d e n t ot e e n o p g a v e w a a ri n h et v ol g e n d e a a n g e p a k t m o et w o r d e n: - f a al m e c h a ni s m e st a bilit eit st e e n b e kl e di n g o v e r 6. 3 0 0 m et e r; - f a al m e c h a ni s m e st a bilit eit g r a s b e kl e di n g o v e r 1. 3 0 0 m et e r; - f a al m e c h a ni s m e m a c r o st a bilit eit bi n n e n w a a rt s o v e r 1. 9 0 0 m et e r; - f a al m e c h a ni s m e mi c r o st a bilit eit o v e r 6. 9 0 0 m et e r;

160

-

f a al m e c h a ni s m e z etti n g s vl o eii n g o v e r 6. 3 0 0 m et e r; - f a al m e c h a ni s m e pi pi n g o v e r 7. 5 2 0 m et e r; - ni et - w at e r k e r e n d e o bj e ct e n o v e r 3.1 3 2 m et e r; H et f a al m e c h a ni s m e h o o gt e v o r mt d e k o m e n d e 5 0 j a a r n o g g e e n p r o bl e e m. C O NTEXT

H et p r oj e ct li gt r o n d o m d e st a d G e e r t r ui d e n b e r g, l a n g s d e ri vi e r d e D o n g e e n h et s c h e e p v a a rt k a n a al A m e r t a k. B el a n g rij k e p a rtij e n i n dit p r oj e ct zij n d e p r o vi n ci e N o o r d - B r a b a nt e n d e g e m e e nt e n G e e rt r ui d e n b e r g, O o st e r h o ut e n D ri m m el e n. A n d e r e n a u w b et r o k k e n p a rtij e n zij n d e b e h e e r d e r v a n d e A m e r c e nt r al e, d e i n w o n e r s v a n G e e r t r ui d e n b e r g, Rij k s w at e r st a at, o n d e r n e m e r s l a n g s d e w at e r k e ri n g i n G e e r t r ui d e n b e r g e n R a a m s d o n k s v e e r e n d e t ui n d e r s e n a g r a ri ë r s l a n g s d e w at e r k e ri n g i n M a d e e n D ri m m el e n.

1 7 s e pt e m b e r 2 01 7 E e r st e l e d e n r e d di n g st e a m Si nt M a a rt e n t e r u g i n N e d e rl a n d → B o v e n wi n d s e Eil a n d e n z ett e n zi c h s c h r a p v o o r ni e u w e o r k a a n → V S mi s s c hi e n t o c h ni et uit kli m a at a k k o o r d P a rij s → D o d e n e n v e el g e w o n d e n n a k o rt e e n h e vi g e st o r m i n R o e m e ni ë → H a r v e y v e r ni el d e z e k e r h alf milj o e n v o e rt ui g e n i n a ut o v e r sl a af d H o u st o n → 'I s n et all e o r k a a n s c h a d e o p g e r ui m d, k a n j e w e e r a a n d e sl a g' OP G AVE

na

sc he

1 5 s e pt e m b e r 2 01 7 ‘ W e g a a n Si nt - M a a rt e n al s e e n t e a m o p b o u w e n‘ → V e r z e k e r a a r s will e n v e r pli c ht e p oli s t e g e n o v e r st r o mi n g e n → E e n o v e r st r o mi n g s v e r z e k e ri n g, h o e zit d at i n a n d e r e l a n d e n ? → 1 5, 5 milj o e n e u r o bi n n e n v o o r d e B o v e n wi n d s e Eil a n d e n → V e r st e r k e n G r o ni n g s e w o ni n g e n l o o pt f o r s a c ht e r → ' D e a cti e v o o r Si nt - M a a rt e n i s h a r d n o di g, h et eil a n d li gt i n p ui n' → ' All e s i s n a a r d e h el': Si nt - M a a rt e n s m e e k t o m h ul p → A cti e v o o r s c h ol e n Si nt - M a a rt e n, w a nt ' h et i s ni et n o r m a al w at e r k a p ot i s' → R ui m 1 3 milj o e n e u r o o p g e h a al d v o o r d e B o v e n wi n d s e Eil a n d e n

ka

Ber g

ker

BI E S B O S C H

boo

r

G E E R T R UI D E N B E R G E N A M E R T A K S pij

77

1 4 s e pt e m b e r 2 01 7 N e d e rl a n d s e ' z a n d m ot o r' m o et B rit s e k u st g a a n b e s c h e r m e n → Pl a st e r k wil s n el h ul pf o n d s w e d e r o p b o u w Si nt - M a a rt e n → Wi n d h o o s r a a st d o o r ' s - G r a v e n z a n d e → Al s T r u m p i n Fl o ri d a st o r m s c h a d e h e ef t, i s hij g o e d v e r z e k e r d → R ei s a d vi e s: ni et n a a r C u b a v a n w e g e I r m a → T o p b e d rijf sl e v e n gi n g n a a r d e N o o r d p o ol; w at l e v e r d e d at o p ?

P L A N UI T W E R KI N G S F A S E

I n m ei 2 01 7 i s h et v o o r k e u r s alt e r n ati ef v a st g e st el d d o o r h et d a g elij k s b e st u u r v a n h et w at e r s c h a p. I n 2 01 8 st a rt d e pl a n uit w e r ki n g sf a s e. Hi e r bij w o r dt m et n a m e v o o r Sli k p ol d e r n a u w s a m e n g e w e r k t m et d e g e m e e nt e G e e rt r ui d e n b e r g. V o o r w at b et r ef t d e A m e rt a k i s d e pi pi n g p r o bl e m ati e k o v e r h e e r s e n d. Hi e r v o o r w o r dt v e r bi n di n g g e z o c ht m et d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g Pi pi n g ( P O V - P). D e p r o vi n ci e N o o r d - B r a b a nt c o ö r di n e e rt d e p r oj e ct pl a n p r o c e d u r e.

1 61

D e dij k l a n g s d e D oll a r d i n h et n o o r d o o st e n v a n G r o ni n g e n m o et v e r st e r k t w o r d e n. Uit d e l a at st e t o et s r o n d e i n 2 01 0 bl e e k d e b e kl e di n g v a n d e dij k ni et a a n d e g e st el d e ei s e n t e v ol d o e n. T r a diti o n el e v e r st e r ki n g z o u b et e k e n e n d at d e g r a s b e kl e di n g v e r v a n g e n w o r dt d o o r a sf alt. W at e r s c h a p H u n z e e n A a’ s ( H & A) o n d e r z o e k t of dit o p e e n m e e r n at u u rlij k e m a ni e r k a n, m et e e n B r e d e G r o e n e Dij k ( B G D). Dit o n d e r z o e k v alt o n d e r d e P O V W a d d e n z e e dij k e n. C O NTEXT

O m v a n d e b e st a a n d e af g e k e u r d e dij k e e n B r e d e G r o e n e Dij k t e m a k e n, i s h e el v e el kl ei n o di g: ci r c a 1, 7 milj o e n m 3. H et t al u d v a n d e ni e u w e dij k m o et n a m elij k e e n h e el st u k l a u w e r w o r d e n o m a a n d e h ui di g e e n t o e k o m sti g e v eili g h ei d s ei s e n t e k u n n e n v ol d o e n. All e e n d a n i s d e dij k i n st a at o m d e g olf kl a p p e n di e o p d e dij k sl a a n o p t e v a n g e n, z o n d e r d at d e g r a s m at of d e o n d e rli g g e n d e kl eil a a g d a a r o n d e r t e lij d e n h e ef t. Di e kl ei k a n v a n uit h et a c ht e rl a n d m et v r a c ht w a g e n s w o r d e n a a n g e v o e r d. M a a r e r zij n o o k di v e r s e alt e r n ati e v e kl ei b r o n n e n i n d e b u u rt v a n d e dij k. I n h et d e m o n st r ati e p r oj e ct B G D o n d e r z o e k e n w e of dit k u n n e n g e b r ui k e n. E é n v a n o n d e r z o e k s v r a g e n bi n n e n h et d e m o n st r ati e p r oj e ct B G D h e ef t b et r e k ki n g o p h et w e r k e n i n N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d:

1 8 s e pt e m b e r 2 01 7 P r e mi e r Si nt - M a a rt e n: m a ri ni e r s d e d e n ni k s t e g e n pl u n d e ri n g e n → ' K riti e k p r e mi e r Si nt - M a a rt e n o p m a ri ni e r s i s kli n k kl a r e o n zi n' → M a ri a al s o r k a a n v a n vijf d e c at e g o ri e ri c hti n g B o v e n wi n d s e Eil a n d e n → H o o s b ui z et d el e n Li c ht e n v o o r d e o n d e r w at e r → C o ö r di n ati e c e nt r u m o p C u r a ç a o v o o r h ul p a a n g et r off e n eil a n d e n

‘ K a n kl ei w o r d e n g e w o n n e n e n g e rij pt bi n n e n h et N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d v a n d e k w el d e r s e n k a n i n N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d e e n B G D w o r d e n a a n g el e g d ?’ D e e r v a ri n g e n di e hi e r m e e w o r d e n o p g e d a a n, k u n n e n v a n g r ot e b et e k e ni s zij n v o o r all e w at e r s c h a p p e n, v o o r d e mi ni st e ri e s v a n I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u e n E c o n o mi s c h e Z a k e n e n v o o r Rij k s w at e r st a at. V E R K E N NI N G S F A S E

S a m e n m et a n d e r e p a r tij e n kij k t h et w a t e r s c h a p n a a r d e m o g elij k h e d e n v a n kl ei uit k w el d e r s di e v ó ó r d e dij k li g g e n, n a a r kl ei g e m a a k t v a n sli b uit d e bi n n e n dij k s e b r a k w at e r n at u u r p ol d e r B r e e b a a r t e n n a a r kl ei g e m a a k t v a n z o ut ( b a g g e r) sli b uit h et h a v e n k a n a al v a n D elf zijl. I n h et d e m o n st r ati e p r oj e ct B G D w o r dt d e z o e k t o c ht n a a r l o k a al b e s c hi k b a r e kl ei g e k o p p el d a a n e e n o pl o s si n g v a n h et p r o bl e e m v a n d e E e m s - D oll a r d, n a m elij k d e v e r t r o e b eli n g v a n h et e st u a ri u m. D o o r e e n kl ei p ut t e g r a v e n o p d e k w el d e r – di e n a v e rl o o p v a n tij d d o o r n at u u rlij k e a a n s li b bi n g w e e r v oll e di g i s g e v ul d – o nt st a at e r e e n ‘ kl ei m ot o r’. D at z elf d e g el dt v o o r kl ei g e m a a k t v a n sli b uit d e b r a k w at e r n at u u r p ol d e r B r e e b a a r t e n b a g g e r sli b uit d e h a v e n v a n D elf zijl. D e uit k o m st e n v a n h et d e m o n st r ati e p r oj e ct B G D v o r m e n d e i n p ut v o o r d e v e r k e n ni n g sf a s e v a n d e dij k v e r st e r ki n g.


1 9 s e pt e m b e r 2 01 7 O r k a a n M a ri a t r e k t v e r d e r, v r e e s v o o r sl a c ht off e r s o p D o mi ni c a → T r o o n r e d e: m e e r m e n s e n m o et e n p r o it e r e n v a n e c o n o mi s c h e v o ors p o e d → E ur o p es e R e k e n k a m e r w a a r s c h u wt v o o r kli m a at d o el e n → Kli m a at st r e s st e st v o o r all e N e d e rl a n d s e g e m e e nt e n → ' N att e v o et e n k a a rt' b e r ei dt Z w oll e v o o r o p h o o g w at e r → M a ri a t r e k t v e r d e r n a a r S a b a e n Si nt - E u st ati u s, d o d e o p G u a d el o u p e 91

2 0 s e pt e m b e r 2 01 7 O o g v a n e xt r e e m z w a r e o r k a a n M a ri a o p w e g n a a r P u e rt o Ri c o → P u e rt o Ri c o v rij w el z o n d e r st r o o m n a o r k a a n M a ri a → V N - kli m a at c e nt r u m g a at n a a r R ott e r d a m e n G r o ni n g e n → W e r el d p ri m e u r: e e n z a n d pl a at g a at d e dij k r e d d e n → P u e rt o Ri c o n a M a ri a: w e h e b b e n m e n s e n n o di g di e v o o r o n s bi d d e n → D o d e nt al D o mi ni c a l o o pt o p n a o r k a a n M a ri a

21 s e pt e m b e r 2 01 7 St a rt v e r st e r ki n g H o ut ri b dij k P u e rt o Ri c o m a a k t d e s c h a d e o p v a n o r k a a n M a ri a → D a m P u e rt o Ri c o d r ei gt t e b e z wij k e n n a o r k a a n M a ri a

2 2 s e pt e m b e r 2 01 7

109

OP G AVE S c hi e r m o n ni k o o g

E N G EL M A N S PL A AT

W a d d e nz e e

M o d d e r g at

Wi e r u m

st er sc h el de

H a n s w e e rt

Oo

‘ s - G r a v e n p ol d e r

d - B e v el a n d K a n a al d o o r Z ui

K a p ell e

K r ui ni n g e n

W e st e r s c h el d e

O s s e ni s s e

Kl o o st e r z a n d e

W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n Dij k ri n g: 31 U r g e nti e: 91 D elt a p r o g r a m m a: Z ui d w e st elij k e D elt a

162

OP G AVE

H et dij k t r a c é o p Z ui d - B e v el a n d O o st l a n g s d e W e st e r s c h el d e b e st a at uit vijf d e el t r aj e ct e n m et e e n t ot al e l e n gt e v a n 1.1 0 0 m et e r. Vi e r t r aj e ct e n zij n af g e k e u r d o p bi n n e n w a a rt s e st a bilit eit, é é n t r aj e ct o p pi pi n g. C O NTEXT

I n 1 9 5 3 zij n e r t w e e dij k d o o r b r a k e n g e w e e st i n d e b u u rt v a n e e n v a n d e z e d e elt r aj e ct e n. Bij e e n v a n di e dij k d o o r b r a k e n i s e e n st r o o m g at o nt st a a n. V e r d e r zij n g r e n z e n d a a n d e w e st k a nt v a n h et p r oj e ct d ri e d o o r b r a k e n m et st r o o m g at o nt st a a n i n d e v o o r m ali g e v e e r h a v e n K r ui ni n g e n. All e d e elt r aj e ct e n li g g e n o p h et n o r mt r aj e ct 31 -1 m et e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1: 3 0. 0 0 0 ( si g n al e ri n g s w a a r d e). V o o r all e d e elt r aj e ct e n b et r ef t h et a c ht e rl a n d e e n a g r a ri s c h g e bi e d. D e v o o r b e r ei di n g e n r e ali s ati e w o r d e n uit g e v o e r d d o o r d e P r oj e ct o r g a ni s ati e W at e r v eili g h ei d, e e n s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d t u s s e n Rij k s w at e r st a at e n w at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n. V e r d e r w o r d e n g e m e e nt e n e n d e di r e ct b el a n g h e b b e n d e n b et r o k k e n bij d e pl a n uit w e r ki n g.

V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 7 i s e e n v eili g h ei d s a n al y s e g e m a a k t o m d e o m v a n g v a n h et v eili g h ei d s p r o bl e e m t e b e p al e n. D e z e a n al y s e i s v oll e di g g e b a s e e r d o p d e ni e u w e n o r m e ri n g. Hi e r v o o r i s al i n 2 01 2 o n d e r z o e k uit g e v o e r d. D e bij b e h o r e n d e p eil b ui s m eti n g e n zij n i n 2 01 4 af g e r o n d. D e r e s ult at e n hi e r v a n zij n g e b r ui k t bi n n e n h et p r oj e ct V eili g h ei d N e d e rl a n d i n K a a rt. I n 2 01 7 i s e x t r a o n d e r z o e k uit g e z et o m g r o n dp a r a m et e r s t e k u n n e n a l ei d e n v o o r d e st a bilit eit s b e r e k e ni n g e n.

2 4 s e pt e m b e r 2 01 7 H ul p v e rl e ni n g P u e rt o Ri c o n a o r k a a n M a ri a v e rl o o pt m o ei z a a m

L A U W E R S M E E R DI J K

Z UI D - B E V E L A N D O O S T, W E S T E R S C H E L D E G o es

2 3 s e pt e m b e r 2 01 7

O o st m a h o r n A nj u m M et sl a wi e r

L a u wers me er R ei t

di e

p

Z o ut k a m p

Dokku m

W ett e r s ki p F r y sl â n Dij k ri n g: 6 U r g e nti e: 1 0 9 D elt a p r o g r a m m a: W a d d e n g e bi e d

163

I n d e D e r d e T o et si n g i s d e L a u w e r s m e e r dij k af g et o et st. I n 2 011 i s h et t r aj e ct a a n g e m el d bij h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a e n o p g e n o m e n i n d e l a n d elij k e p r o g r a m m e ri n g. I n h et p r o g r a m m a 2 01 7 - 2 0 2 2 w a s h et t r aj e ct n a 2 0 2 2 g e pl a n d. H et al g e m e e n b e st u u r v a n W ett e r s ki p F r y sl â n h e ef t i n o k t o b e r 2 01 6 e c ht e r b e sl ot e n o m h et p r oj e ct L a u w e r s m e e r dij k g e zi e n d e u r g e nti e a a n t e m el d e n v o o r v e r s n el d e v e r b et e ri n g. Uit e e n n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e n m o et blij k e n of e r n o g st e e d s s p r a k e i s v a n e e n o p g a v e v o o r m a c r o st a bilit eit e n e e n h o o gt e o p g a v e. D e v e r w a c hti n g i s d at d e uit ei n d elij k e v e r st e r ki n g h o of d z a k elij k v e r v a n gi n g v a n h et a sf alt b et r ef t. D e z e v ol d o et ni et m e e r a a n d e l a n d elij k e v eili g h ei d s ei s e n. Al s e e r st e i s o n d e r z o e k g e d a a n n a a r d e r e st st e r k t e v a n h et b e st a a n d e a sf alt. St r o k e n a sf alt zij n uit d e dij k g e h a al d e n b e p r o ef d i n d e D elt a g o ot v a n D elt a r e s. M et g r ot e g ol v e n i s h et b e z wij k p r o c e s g e si m ul e e r d e n g e m o nit o r d. H et i s e e n u ni e k e k a n s o m k e n ni s t e v e r g r ot e n e n d e t o et s e n o nt w e r p c rit e ri a v o o r h et b e o o r d el e n v a n a sf alt b e kl e di n g e n o p w at e r k e ri n g e n t e v e r b et e r e n. D e e e r st e r e s ult at e n v a n d e a sf alt p r o ef k o m e n ei n d 2 01 7.

C O NTEXT

H et dij k t r aj e ct li gt a a n d e W a d d e n z e e. E e n d e el v a n d e dij k g r e n st a a n v o o rl a n d. D e W a d d e n z e e i s e e n N at u r a 2 0 0 0 g e bi e d e n i s a a n g e w e z e n al s U N E S C O W e r el d e rf g o e d. H et bi n n e n dij k s e g e bi e d h e ef t e e n a g r a ri s c h e b e st e m mi n g. G e m e e nt e D o n g e r a d e el, p r o vi n ci e F r y sl â n, Rij k s w at e r st a at e n d e ( n at u u r) b e h e e r d e r s v a n d e v o o rl a n d e n zij n i n m et n a m e h et v e r g u n ni n g e nt r aj e ct b el a n g rij k e st a k e h ol d e r s. H et f eit d at d e W a d d e n z e e e e n N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d i s e n W e r el d e rf g o e d, i s z e e r b e p al e n d v o o r d e m o g elij k e o pl o ssi n g s ri c hti n g e n. H et p r oj e ct i s g e k o p p el d a a n d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g W a d d e n z e e dij k e n ( P O V - W). V E R K E N NI N G S F A S E

D e v o o r b e r ei di n g i s g e st a r t i n 2 01 7. H et p r oj e ct m o et i n 2 01 9 g e r e e d zij n.


2 5 s e pt e m b e r 2 01 7 K u st b e s c h e r mi n g N e w Y o r k i n h a n d e n v a n A r c a di s → G r o ot st e dij k o ef e ni n g si n d s h o o g w at e r v a n 1 9 9 5 → Milj o e n e n v o o r o m s c h ol e n w e r kl o z e G r o ni n g e r s

RI J N K A D E

2 7 s e pt e m b e r 2 01 7 O r k a a n M a ri a af g e z w a k t t ot t r o pi s c h e st o r m → P u e rt o Ri c a n e n v o el e n zi c h i n d e st e e k g el at e n d o o r V S → M et p ri k st o k e n kl ot e n pij p o p dij ki n s p e cti e: ' H et w o r dt s p a n n e n d i n d e t o e k o m st'

2 8 s e pt e m b e r 2 01 7 I nf o g r a p hi c: H o e st e r k i s d e dij k bij j o u o m d e h o e k ? → V S m a a k t h ul p v e rl e ni n g a a n P u e rt o Ri c o m a k k elij k e r → N e d e rl a n d k w et s b a a r v o o r w at e r o v e rl a st bij e x t r e m e r e w e e r s o m st a n di g h e d e n → Uit st o ot b r o ei k a s g a s s e n stij gt w e r el d wij d n o g st e e d s 11 5

2 9 s e pt e m b e r 2 01 7 M a m m o et r e st e n, e e n R o m ei n s e n e d e r z etti n g, w r a k k e n: d e M a a s i s rij k

OP G AVE

Dit dij k t r aj e ct, h et v o o r p a n d v a n h et T w e nt e k a n a al, d at t u s s e n d e G el d e r s e I J s s el e n d e sl ui s bij E ef d e li gt, h e ef t e e n t ot al e l e n gt e v a n 3, 2 kil o m et e r. I n d e D e r d e T o et si n g zij n d ri e d e el v a k k e n af g e k e u r d v a n i n t ot a al o n g e v e e r 1. 4 0 0 m et e r, v o o r n a m elij k o p d e f a al m e c h a ni s m e n pi pi n g e n b uit e n w a a rt s e st a bilit eit. E e n n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g h e ef t d e o p g a v e v e r g r o ot t ot e e n t ot a all e n gt e v a n 1. 9 0 0 m et e r.

T WE NTEK A N A AL

ss

el

E ef d e

IJ

11 3

2 6 s e pt e m b e r 2 01 7 G e e n m e d el e v e n T r u m p m et P u e rt o Ri c o: ' eil a n d h e ef t v e el s c h ul d e n' → P u e rt o Ri c o n o g altij d e e n c h a o s, T r u m p k o n di gt b e z o e k a a n → D o o r o r k a a n g et r off e n D o mi ni c a v oll e di g af h a n k elij k v a n N e d e rl a n d s e h ul p → M a c r o n p r e s e nt e e rt vi si e o p st e r k e r E u r o p a

ek T w e nt

DE MARS

a n a al

Z ut p h e n

W a r n s v el d

W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el Dij k ri n g: 5 0 e n 51 U r g e nti e: 11 5 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

OP G AVE S O NSBEEK PARK

Ar n he m

Ne M EI N E R S WI J K

M al b u r g e n

W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el Dij k ri n g: 4 7 U r g e nti e: 11 3 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

164

de

r-

Rij n

D e Rij n k a d e li gt a a n d e n o o r d zij d e v a n d e Rij n i n A r n h e m. D e w at e r k e ri n g i s o v e r e e n l e n gt e v a n 1, 2 kil o m et e r af g e k e u r d. Dit i s h et d e el d at a a n d e z ui d zij d e v a n d e st a d li gt, gl o b a al v a n af d e N el s o n M a n d el a b r u g t ot a a n d e J o h n F r o st b r u g. D e b el a n g rij kst e r e d e n w a a r o m d e k e ri n g i s af g e k e u r d, i s o n v ol d o e n d e b uit e n w a a rt s e st a bilit eit. Uit d e n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e n blij k t d at d e k e ri n g o o k o n v ol d o e n d e s c o o rt o p d e b e kl e di n g. C O NTEXT

O p d e Rij n k a d e i n A r n h e m i s altij d l e v e n di g h ei d d o o r d e pl e zi e r s c h e p e n. D e a a n w e zi g e h o r e c a s p e elt hi e r o p i n m et l e u k e t e r r a sj e s m et uit zi c ht o p d e Rij n. H et i s d a n o o k ni et v e r w o n d e rlij k d at d e g e m e e nt e A r n h e m v e r s c hill e n d e pl a n n e n h e ef t o m d e Rij n k a d e n o g a a nt r e k k elij k e r t e m a k e n, z o al s v e r d e r e r e vit ali s e ri n g v a n d e h o g e Rij n k a d e e n d e J a n s b e e k b o v e n g r o n d s b r e n g e n. D e ni e u w e J a n s b e e k k rij gt e e n uit st r o o m m o g elij k h ei d n a a r d e Rij n. Dit v e r gt e e n ( af sl uit b a r e) k r ui si n g m et d e w a t e r k e ri n g e n e e n e nt r e e n a a r d e Rij n d o o r a a nl e g v a n t r a p p e n.

V E R K E N NI N G S F A S E

H et p r oj e ct i s g e st a rt i n 2 01 6 m et e e n o m g e vi n g s s c a n e n e e n n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g. H et p r oj e ct zit m o m e nt e el i n d e v e r k e n ni n g sf a s e, w a a ri n s a m e n m et st a k e h ol d e r s e n o v e r h e d e n w o r dt t o e g e w e r k t n a a r e e n v o o r k e u r s alt e r n ati ef. Bij d e r e ali s ati e v a n d e pl a n n e n t r e k k e n g e m e e nt e A r n h e m e n W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el s a m e n o p. D a a r bij w o r dt d e v e r st e r ki n g e n v e r ni e u wi n g v a n d e w at e r k e ri n g v a n uit w at e r v eili g h ei d, m e d e g e zi e n al s e e n m o g elij k e k w alit eit si m p ul s v o o r d e a a nt r e k k elij k h ei d v a n A r n h e m e n v e r b et e ri n g v a n d e l e ef k w alit eit v o o r b e w o n e r s, b e z o e k e r s e n o n d e r n e m e r s.

165

C O NTEXT

D e z ui d zij d e v a n h et T w e nt e k a n a al b e h o o rt t ot dij k ri n g 5 0; d e n o o r d zij d e i s o n d e r d e el v a n dij k ri n g 51. B ei d e t r aj e ct e n v all e n bi n n e n d e g e m e e nt e Z ut p h e n; e e n d e el v a n dij k ri n g 51 v alt o o k bi n n e n d e g e m e e nt e G o r s s el. H et T w e nt e k a n a al i s g e g r a v e n t u s s e n 1 9 3 0 e n 1 9 3 8 al s b et e r e a a n v o e r w e g v a n g r o n d st off e n v o o r d e T w e nt s e t e x ti eli n d u st ri e, e n i s g r ot e n d e el s al s w e r k v e r s c h af i n g s p r oj e ct tij d e n s d e c ri si s d o o r w e r kl o z e n m et s c h o p e n k r ui w a g e n g e g r a v e n. Rij k s w at e r st a at st a rt i n 2 01 7 m et d e v o o r b e r ei di n g e n o m h et v o o r p a n d v a n h et T w e nt e k a n a al uit t e b a g g e r e n e n t e v e r di e p e n t ot e e n kl a s s e V a - v a a r w e g ( g e s c hi k t v o o r s c h e p e n v a n 11 0 m et e r l a n g e n 11, 4 0 m et e r b r e e d). D e z e b a g g e r w e r k z a a m h e d e n w o r d e n i n 2 01 8 uit g e v o e r d. O o k st a rt Rij k s w at e r st a at i n 2 01 7 m et d e uit b r ei di n g v a n d e s c h ut sl ui s E ef d e m et e e n t w e e d e sl ui s k ol k. H et p r oj e ct li gt n a bij

3 0 s e pt e m b e r 2 01 7 T r u m p: B u r g e m e e st e r i n P u e rt o Ri c o i s e e n a r m z ali g l ei d e r

h et N at u r a 2 0 0 0 - g e bi e d v a n d e G el d e r s e I J s s el, w a a r bij v o o r al s p r a k e i s v a n e e n G r o e n e Dij k al s p ri m ai r e w at e r k e ri n g; e e n kl ei n d e el i s uit g e v o e r d m et d a m w a n d e n i n h et b uit e nt al u d. D e b el a n g rij k st e o m g e vi n g s p a r tij e n zij n d e b e w o n e r s l a n g s d e dij k, e e n a a nt al b e d rij v e n, d e g e m e e nt e n Z ut p h e n e n G o r s s el, Rij k s w at e r st a at e n d e p r o vi n ci e G el d e rl a n d. R E A LI S A TI E F A S E

H et p r oj e ct i s i n 2 01 5 g e st a r t m et e e n o m g e vi n g s s c a n e n e e n n a d e r e v eili g h ei d s a n al y s e o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g, w a a r n a i n 2 01 6 i n d e v e r k e n ni n g sf a s e i s g e k o z e n v o o r e e n v o o r k e u r s alt e r n ati ef. O m d at h et v o o r al g a at o m l a n d elij k g e bi e d m et e e n e n k el e w o ni n g e n w ei ni g f y si e k e b el e m m e ri n g e n, i s h et p r oj e ct i n g e b r a c ht al s pil ot o m v e r ti c a al z a n d di c ht g e ot e x ti el ( V Z G) t o e t e p a s s e n, v o o r d e p r oj e ct o v e r stij g e n d e v e r k e n ni n g Pi pi n g ( P O V - P). I n 2 01 7 i s d e pl a nf a s e v e r d e r uit g e w e r k t, i n cl u si ef d e v a st st elli n g v a n h et P r oj e ct pl a n W at e r w et. N a a r v e r w a c hti n g st a r t d e r e ali s ati ef a s e ei n d 2 01 7. Hi e ri n z ull e n m e e r d e r e p a r tij e n vi a e e n m a a k b a a r h ei d s p r o ef o p e e n p r o e l o c ati e d e g el e g e n h ei d k rij g e n o m h u n i n n o v ati e v e o pl o s si n g t e d e m o n st r e r e n, w a a r n a d e p a r tij m et d e b e st e r e s ult at e n ( k w alit eit e n p rij s) v e r v ol g e n s h et h el e p r oj e ct m a g uit v o e r e n i n 2 01 8.


1 o k t o b e r 2 01 7

11 7 11 8

2 o k t o b e r 2 01 7 M a ri n e s c hi p K a r el D o o r m a n a a n g e k o m e n o p Si nt - M a a rt e n

3 o k t o b e r 2 01 7 V e r w o e st P u e rt o Ri c o v o elt zi c h n o g altij d i n d e st e e k g el at e n

4 o k t o b e r 2 01 7 P r oj e ct e n '1 8 g a at n a a r d e d r u k k e r

H A V E N S T R A A T / I J S S E L P A VI L J O E N / VI S P O O R T H A V E N

11 9 Mars

DE MARS

rbeek

n

r n e st e

OP G AVE ven

have

Hoende

I n d u s t ri e ha

H o ut h a v e n N O OR DER HAVE N

I Js s el BI N N E N S T A D

H OVE N Vi s p o o r t h a v e n

Z ut p h e n

D e p ri m ai r e k e ri n g i n d e o m g e vi n g v a n d e bi n n e n st a d v a n Z ut p h e n i s o p e e n a a nt al l o c ati e s o m di v e r s e r e d e n e n af g e k e u r d. H et b et r ef t d e w at e r k e ri n g t e r pl a at s e v a n: • d e Vi s p o o rt h a v e n o v e r e e n l e n gt e v a n ci r c a 3 0 m et e r, f a al m e c h a ni s m e m a c r o st a bilit eit b uit e n w a a rt s; • h et I J s s el p a vilj o e n o v e r e e n l e n gt e v a n ci r c a 1 0 0 m et e r, f a al m e c h a ni s m e st e e n b e kl e di n g; • d e H a v e n st r a at o v e r e e n l e n gt e v a n ci r c a 3 0 m et e r, a s p e ct o v e r g a n g s c o n st r u cti e c o u p u r e. C O NTEXT

W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el Dij k ri n g: 5 0 U r g e nti e: 11 7, 11 8 e n 11 9 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

166

D e af g e k e u r d e l o c ati e s li g g e n all e m a al i n d e o m g e vi n g v a n h et p r oj e ct g e bi e d v a n Ri vi e r i n d e st a d ( RI D S) i n Z ut p h e n. I n 2 01 7 i s g e st a r t o m d e I J s s el k a d e a a n t e p a k k e n. E r i s hi e r b e sl ot e n o m d e p ri m ai r e k e ri n g di e n u n o g v ol d o et, m et e e n t e v e r v a n g e n o m g r ot e r e i n v e st e ri n g e n e n e x t r a o v e rl a st i n d e t o e k o m st t e v o o r k o m e n. I n n a v ol gi n g v a n d e I J s s el k a d e p a k k e n W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el e n d e g e m e e nt e Z ut p h e n h et v e r b et e r e n v a n d e r ui mt elij k e k w alit eit e n w at e r v eili g h ei d bij d e Vi s p o o rt h a v e n i nt e g r a al a a n.

V E R K E N NI N G S F A S E

D e v e r k e n ni n g sf a s e v o o r d e Vi s p o o rt h a v e n w o r dt i n 2 01 8 d o o rl o p e n. I n 2 01 7 i s g e bl e k e n d at e r g e e n g e g e v e n s zij n o v e r d e f u n d e ri n g o n d e r d e hi st o ri s c h e k e e r m u u r l a n g s d e Vi s p o o rt h a v e n. S a m e n m et d e g e m e e nt e w o r dt g e k e k e n n a a r d e r ui m t elij k e o r d e ni n g e n h o e d e w at e r k e ri n g e n d e hi st o ri s c h e el e m e nt e n hi e ri n h et b e st e n a a r v o r e n k o m e n. D e o p g a v e v a n h et I J s s el p a vilj o e n w o r dt i n s a m e n s p r a a k m et d e b e d rij v e n i n g e p a st e n m et d e w e r k z a a m h e d e n a a n d e I J s s el k a d e m e e g e n o m e n. D e o v e r g a n g s c o n st r u cti e v a n d e c o u p u r e H a v e n st r a at k o mt i n d e st e d elij k e o nt wi k k eli n g s pl a n n e n w a a r s c hij nlij k g e h e el t e v e r v all e n o m d at d e c o u p u r e ni et m e e r n o o d z a k elij k i s e n k a n w o r d e n v e r wij d e r d.

1 67

5 o k t o b e r 2 01 7

6 o k t o b e r 2 01 7


7 o k t o b e r 2 01 7

9 o k t o b e r 2 01 7

1 0 o k t o b e r 2 01 7

WI E RI N G E R Z E E W E RI N G / A M S T E L DI E P DI J K / B A L G Z A N D DI J K OP G AVE

TEXEL

W a d d e nz e e

M a r s di e p

Den H el d e r

S p ui sl ui s O o s t o e v e r A m s t el di e p

De n Oever D e K o oy

gz

an

B r e ez a n d

Hi p p ol yt u s h o ef

dk

an

a al

A

m st

W e st e rl a n d

el

me

er

de

Ve

er

J uli a n a d o r p

B al

Ou

A n n a P a ul o w n a

Wi e ri n g e r w e rf

ge

126

La

124

8 o k t o b e r 2 01 7

Sl o ot d o r p

H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r Dij k ri n g: 1 2 e n 1 3 U r g e nti e: 1 2 4 e n 1 2 6 D elt a p r o g r a m m a: W a d d e n g e bi e d

I n d e o v e r st r o mi n g s k a n s b e n a d e ri n g li gt h et t r a c ĂŠ Wi e ri n g e r Z e e w e ri n g i n h et n o r mt r aj e ct 1 2 -1. D e w ett elij k e n o r m v o o r dit n o r mt r aj e ct i s g e d e i ni e e r d al s e e n si g n a al w a a r d e v a n 1:1. 0 0 0 p e r j a a r. H et t r aj e ct l o o pt v a n af h et A m st el m e e r t ot a a n D e n O e v e r. D e Wi e ri n g e r Z e e w e ri n g h e ef t e e n t ot al e l e n gt e v a n 1 0, 6 5 kil o m et e r. E r i s e e n o p g a v e v a n 4, 5 kil o m et e r g r a s b e kl e di n g, 3, 4 kil o m et e r b a s alt o n e n 0, 4 kil o m e t e r b a s alt. D e B al g z a n d dij k e n A m st el di e p dij k li g g e n i n n o r mt r aj e ct 1 3 - 5. V o o r dit t r aj e ct i s d e si g n al e ri n g s w a a r d e 1: 3. 0 0 0 p e r j a a r. D e B al g z a n d dij k i s g e sit u e e r d t u s s e n dij k p a al 4, 5 t ot e n m et 1 2, 5 e n h e ef t e e n l e n gt e v a n 8 kil o m et e r. D e A m st el di e p dij k h e ef t e e n l e n gt e v a n 2, 3 kil o m et e r e n li gt t u s s e n dij k p a al 1 2, 5 t ot 1 4, 8. Uit k o m st v a n d e b e o o r d eli n g i s d at d e b e o o r d e el d e dij k e n n u o p g r ot e d el e n ni et lij k e n t e v ol d o e n v o o r h et f a al m e c h a ni s m e bi n n e n w a a rt s e m a c r o st a bilit eit ( 7, 8 kil o m et e r) e n e e n g e d e elt e b uit e n w a a rt s e m a c r o st a bilit eit ( 2 kil o m et e r). D a a r n a a st v ol d o et 1, 2 kil o m et e r v a n h et t r aj e ct ni et a a n d e si g n al e ri n g s w a a r d e v o o r h et f a al m e c h a ni s m e pi pi n g. V o o r 4, 9 kil o m et e r g el dt d at d e st e e n z et ti n g i s af g e k e u r d. D e o p g a v e i s hi e r m e e g r ot e r g e w o r d e n d a n uit d e D e r d e ( v e r l e n g d e) T o et si n g k w a m.

O p s o m mi g e pl a at s e n i s e r s p r a k e v a n e e n v o o rl a n d k e ri n g. A a n d e bi n n e n zij d e v a n d e dij k li gt h et B al g z a n d k a n a al, e e n v o o r h et h o o g h e e m r a a d s c h a p b el a n g rij k af w at e ri n g s k a n a al. I n 2 0 0 8 i s o v e r e e n l e n gt e v a n 2, 7 kil o m et e r d e b uit e n b e kl edi n g v a n d e B al g z a n d dij k v a n uit h et T w e e d e H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a v e r st e r k t. D e dij k v ol d e e d d e el s ni et m e e r a a n d e v eili g h ei d s n o r m. O v e r e e n l e n gt e v a n 2, 7 kil o m et e r w a s d e g r a s b e kl e di n g a a n d e z e e zij d e v a n d e B al g z a n d dij k ni et v ol d o e n d e o p g e w a s s e n t e g e n e r o si e v a n d e g ol v e n. V E R K E N NI N G S F A S E

V o o r d e Wi e ri n g e r Z e e w e ri n g, A m st el di e p dij k e n B al g z a n d dij k w o r dt d e v eili g h ei d s o p g a v e v a st g e st el d o p b a si s v a n d e ni e u w e n o r m. D e v o o r v e r k e n ni n g, di e i n mi d d el s i s af g e r o n d, i s g e b r ui k t o m al z o g o e d m o g elij k e e n b e el d t e k rij g e n v a n d e c o n s e q u e nti e s v a n d e ni e u w e n o r m e ri n g v o o r d e s c o p e. H et p r oj e ct b e vi n dt zi c h n u i n d e v e r k e n ni n g sf a s e. O p b a si s v a n d e v eili g h ei d s o p g a v e e n d e s y n e r gi e v o o r d el e n w o r dt i n 2 01 8 d e s c o p e b e p a al d v a n h et p r oj e ct.

C O NTEXT

Wi e ri n g e r Z e e w e ri n g D e w at e r k e ri n g w o r dt di r e ct b el a st v a n uit d e W a d d e n z e e. O v e r k o rt e st u k k e n w at e r k e ri n g i s e r s p r a k e v a n e e n v o o rl a n d. H et a c ht e rl a n d i s h et v o o r m ali g eil a n d Wi e ri n g e n. G r ot e d el e n v a n dit eil a n d b e st a a n uit k eil e e m. H et v o o rl a n d i s d e W a d d e n z e e, e e n g e bi e d m et e e n h o g e n at u u r w a a r d e. H et a c ht e rl a n d i s v o o r n a m elij k v a n l a n d elij k e a a r d. G r ot e r e d o r p e n l a n g s d e w at e r k e ri n g zij n Hi p p ol y t u s h o ef e n D e n O e v e r. D a a r n a a st i s e r e e n a a nt al kl ei n e d o r p e n. A m s t el di e p dij k e n B al g z a n d dij k D e A m st el di e p dij k i s e e n d a m i n h et v e rl e n g d e v a n d e B al g z a n d dij k t u s s e n d e V a n E wij c k sl ui s e n Wi e ri n g e n. D e z e i s i n 1 9 2 4 a a n g el e g d al s pil ot v o o r d e Af sl uit dij k, w a a r d o o r a a n d e bi n n e n zij d e h et A m st el m e e r i s o nt st a a n. D e A m st el di e p dij k, B al g z a n d dij k e n s p ui sl ui s O o st o e v e r v o r m e n g e z a m e nlij k n o r m t r aj e ct 1 3 - 5 e n w o r d e n a a n b ei d e k a nt e n i n g e sl ot e n d o o r w at e r: h et n a a a nl e g o nt st a n e A m st el m e e r e n d e W a d d e n z e e. D e A m st el di e p dij k g a at i n h et n o o r d e n o v e r i n d e B al g z a n d dij k. D e B al g z a n d dij k ( B Z D) li gt a a n d e W a d d e n z e e t u s s e n d e S p ui sl ui s O o st o e v e r ( o n d e r d e el v a n p r oj e ct K u n st w e r k e n) e n h et A m st el m e e r.

168

169

11 o k t o b e r 2 01 7

1 2 o k t o b e r 2 01 7


1 3 o k t o b e r 2 01 7

125

1 4 o k t o b e r 2 01 7

1 5 o k t o b e r 2 01 7

K A N A A L Z UI D - B E V E L A N D O o st

W e m el di n g e

K a n a al d o o r Z ui d - B e v el a n d

K a p ell e

Bi e z eli n g e

ersc

Ye rs e k e

Sc h ore

ter

sc h

e

H et b et r ef t e e n dij k t r a c é l a n g s h et K a n a al d o o r Z ui d - B e v el a n d, d at i n di r e ct e v e r bi n di n g st a at m et d e O o st e r s c h el d e e n d at b e st a at uit vi e r d e elt r aj e ct e n m et e e n t ot al e l e n gt e v a n 1. 5 5 0 m et e r. D ri e v a n d e vi e r t r aj e ct e n li g g e n a a n d e w e st zij d e ( dij k ri n g 3 0, Z ui d - B e v el a n d W e st) e n é é n a a n d e o o st zij d e ( dij k ri n g 31, Z ui d B e v el a n d O o st). O p all e t r aj e ct e n i s d e w at e r k e ri n g af g e k e u r d o p pi pi n g. C O NTEXT

H a n s w e e rt

Wes

135

OP G AVE h el d

K r ui ni n g e n

el d e

W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n Dij k ri n g: 3 0 e n 31 U r g e nti e: 1 2 5 D elt a p r o g r a m m a: Z ui d w e st elij k e D elt a

1 6 o k t o b e r 2 01 7

D e a a nl e g v a n h et K a n a al d o o r Z ui d B e v el a n d st a rtt e i n 1 8 5 0 e n h et w e r d g e o p e n d i n 1 8 6 6. H et i s n e g e n kil o m e t e r l a n g. A a n h et ei n d v a n d e t wi nti g st e e e u w i s h et k a n a al d r a sti s c h w e st w a a rt s v e r b r e e d, zij n d e dij k e n d e el s v e rl e g d e n v e r h o o g d e n zij n e r ni e u w e s p o o r - e n v e r k e e r s b r u g g e n g e b o u w d. D e sl ui z e n bij W e m el di n g e zij n v e r wij d e r d e n i n H a n s w e e r t i s e e n ni e u w sl ui z e n c o m pl e x g e b o u w d m et t w e e sl ui s k ol k e n. Si n d s 1 9 9 3 st a at h et K a n a al t e n n o o r d e n v a n h et sl ui z e n c o m pl e x i n di r e ct e v e r bi n di n g m et d e O o st e r s c h el d e e n t e n z ui d e n v a n d e sl ui z e n m et d e W e st e r s c h el d e. E é n d e elt r aj e ct m et e e n l e n gt e v a n 3 5 0 m et e r i s t o e g e v o e g d a a n h et t r aj e ct, o m d at uit d e a n al y s e bij h et p r oj e ct V eili g h ei d N e d e rl a n d i n K a a rt ( V N K 2) bl e e k d at dit t r aj e ct i n d e t o et si n g a b u si e v elij k ni et w a s m e e g e n o m e n. Bij z o n d e r i s d at Rij k s w at e r st a at Z e el a n d d e k o st e n d r a a gt v o o r e v e nt u e el b e n o di g d e pi pi n g m a at r e g el e n. Dit i s bij d e o v e r d r a c ht al s cl a u s ul e o p g e n o m e n v o o r h et h el e K a n a al d o o r Z ui d - B e v el a n d. D e d e elt r aj e ct e n a a n d e

1 7 o k t o b e r 2 01 7

I N D U S T RI E T E R R EI N G R U T B R O E K

w e st zij d e li g g e n o p h et n o r mt r aj e ct 3 0 -1 m et e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1: 3. 0 0 0 ( si g n al e ri n g s w a a r d e). H et d e elt r aj e ct a a n d e o o st zij d e li gt o p h et n o r mt r aj e ct 31 - 2 m et e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1:1 0. 0 0 0 ( si g n al e ri n g s w a a r d e). V o o r h et d e elt r aj e ct a a n d e o o st zij d e b et r ef t h et a c ht e rl a n d e e n a g r a ri s c h g e bi e d. Bij d ri e d e elt r aj e c t e n a a n d e w e st zij d e li gt h et l a a g g el e g e n n at u u r g e bi e d v a n Y e r s e k e M o e r. D e v o o r b e r ei di n g e n d e r e ali s ati e w o r d e n uit g e v o e r d d o o r d e P r oj e ct o r g a ni s ati e W at e r v eili g h ei d, e e n s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d t u s s e n Rij k s w at e r st a at e n w at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n. V e r d e r w o r d e n g e m e e nt e n e n d e di r e ct b el a n g h e b b e n d e n b et r o k k e n bij d e pl a n uit w e r ki n g. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 7 i s e e n v eili g h ei d s a n al y s e uit g e v o e r d o m d e o m v a n g v a n h et v eili g h ei d s p r o bl e e m t e b e p al e n. D e ni e u w e n o r m e ri n g i s hi e r bij h et uit g a n g s p u nt. Hi e r v o o r i s al i n 2 01 2 o n d e r z o e k uit g e z et. D e bij b e h o r e n d e p eil b ui s m eti n g e n zij n i n 2 01 4 af g e r o n d. E e n e e r st e a n al y s e i s al i n 2 01 3 uit g e v o e r d v o o r e e n u p d at e v a n d e V N K - r e s ult at e n. D e z e m a a k t h et m o g elij k o m o p b a si s v a n d e p eil b ui s m eti n g e n a n d e r e (l e e s: mi n d e r c o n s e r v ati e v e) uit g a n g s p u nt e n t e k u n n e n h a nt e r e n, di e h et pi pi n g p r o bl e e m m o g elij k d e el s o pl o s s e n. I n 2 01 7 i s e x t r a o n d e r z o e k uit g e z et o m g r o n d p a r a m et e r s af t e l ei d e n v o o r d e st a bilit eit s b e r e k e ni n g e n.

OP G AVE

D e p ri m ai r e k e ri n g l a n g s d e n o o r d k a nt v a n d e O u d e I J s s el i n D o eti n c h e m i s af g e k e u r d o p m a c r o st a bilit eit e n h o o gt e. D e o p g a v e b e st a at uit h et v e r b et e r e n v a n ci r c a 6 0 0 m et e r w at e r k e ri n g.

La n gerak

Ou

de

IJ

ss

el I N D U S T RI E T E R R EI N GR UT B R OEK

D o eti n c h e m

D e H u et Z UI D

W at e r s c h a p Rij n e n I J s s el Dij k ri n g: 4 9 U r g e nti e: 1 3 5 D elt a p r o g r a m m a: Ri vi e r e n

17 0

1 8 o k t o b e r 2 01 7

1 71

C O NTEXT

D e af g e k e u r d e k e ri n g b e vi n dt zi c h o p h et i n d u st ri et e r r ei n G r ut b r o e k i n D o eti n c h e m. E e n a a nt al b e d rij v e n o p h et i n d u st ri et e r r ei n wil h u n b e d rijf st e r r ei n o p ni e u w i n ri c ht e n e n m o g elij k o o k l a a d - e n l o si n st all ati e s o p d e h ui di g e w at e r k e ri n g a a n b r e n g e n. H et w at e r s c h a p h e ef t d e w e n s o m i n o v e rl e g s a m e n m et d e z e b e d rij v e n e e n ni e u w e d a m w a n d c o n st r u cti e al s p ri m ai r e w at e r k e ri n g a a n t e l e g g e n. V a n w e g e d e z e m e e k o p p el k a n s i s b e sl ot e n o m d e z e o p g a v e v e r s n el d o p t e p a k k e n e n o p t e n e m e n i n h et p r o g r a m m a 2 01 8 - 2 0 2 3. I n 2 01 7 i s o p b a si s v a n d e h y d r a uli s c h e r a n d v o o r w a a r d e n v o o r d e O u d e I J s s el d e v eili g h ei d s o p g a v e b e p a al d. T e v e n s i s i n d e v o o r v e r k e n ni n g sf a s e h et g e s p r e k g e st a rt m et d e a a nli g g e n d e b e d rij v e n o v e r h u n i d e e ë n e n b e h o ef t e n.

V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 8 w o r dt d e v e r k e n ni n g sf a s e d o o rl o p e n. S a m e n m et d e b e d rij v e n w o r dt g e z o c ht n a a r e e n c o n st r u cti e, di e al s e e n b et r o u w b a r e w at e r k e ri n g f u n cti o n e e r t e n e e n g o e d e v o o r zi e ni n g v o o r d e b e d rijf s d o el ei n d e n v o r mt.


1 9 o k t o b e r 2 01 7

21 o k t o b e r 2 01 7

G O U W Z E E – B UI T E N I J

2 2 o k t o b e r 2 01 7

K W

2 3 o k t o b e r 2 01 7

r W al c h e

ren

D e k e e r sl ui s i n d e Vi s s e r s h a v e n e n d e a a n sl uiti n g o p d e O r a nj e dij k i n Vli s si n g e n zij n i n d e D e r d e T o et si n g af g e k e u r d o p h o o gt e. D e w e r kl e n gt e i s 1 0 0 m et e r.

Vi s s e r s h a v e n

W e st e r s

c h el d e

W at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n Dij k ri n g: 2 9

Il p e n d a m

OP G AVE

V ol e n d a m

P ur m er Ee

G o u wz e e

MARKE N

M o n ni c k e n d a m

B r o e k i n W at e rl a n d

me er rk

s el

me

er

Ma

W AT E RL A N D

A m st e r d a m

er

Uit d a m

e r Di e Uit d a m m

IJ B uit e n -I J

H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r Dij k ri n g: 1 3 U r g e nti e: 1 4 0 D elt a p r o g r a m m a: I J s s el m e e r g e bi e d

172

I n d e D e r d e T o et si n g i s ci r c a 1 3 kil om et e r v a n d e M a r k e r m e e r dij k e n af g e k e u r d o p bi n n e n w a a rt s e e n b ui t e n w a a r t s e st a bilit eit. D e z e dij k v a k k e n li g g e n o n d e r a n d e r e i n d e b e b o u w d e k o m v a n V ol e n d a m, M o n ni c k e n d a m e n A m st e r d a m - D u r g e r d a m.

V E R K E N NI N G S F A S E

O p v e r z o e k v a n o n d e r a n d e r e d e g e m e e nt e W at e rl a n d e n d e p r o g r a m m a di r e cti e H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a b e p a alt H o o g h e e m r a a d s c h a p H oll a n d s N o o r d e r k w a rti e r o p b a si s v a n v o o r i n a n ci e ri n g i n 2 01 8 d e v eili g h ei d s o p g a v e.

C O NTEXT

D e M a r k e r m e e r dij k e n v o r m e n e e n p ri m ai r e w at e r k e ri n g di e 1, 2 milj o e n N o o r d - H oll a n d e r s b e s c h e r mt t e g e n h et b uit e n w at e r. V o o r d e M a r k e r m e e r dij k e n g el dt d e n o r m 1:1 0. 0 0 0. H et t r a c é v a n d e af g e k e u r d e dij k l o o pt v a n V ol e n d a m t ot d e S c h elli n g w o u d e r dij k i n A m st e r d a m. I n d e T w e e d e T o et si n g i s ci r c a 3 3 kil o m et e r v a n dit t r a c é af g e k e u r d, di e w o r d e n v e r st e r k t i n h et H W B P - 2 - p r oj e ct M a r k e r m e e r dij k e n. D e b el a n g rij k st e st a k e h ol d e r s zij n d e g e m e e nt e n A m st e r d a m, W at e rl a n d e n E d a m - V ol e n d a m e n d e p r o vi n ci e N o o r d - H oll a n d.

173

ven 1 e Bi n n e n ha

2

e

H et D ok

Bi n n

enh

ave n

Kan

a al

doo

Vli s si n g e n

P ur mere n d

2 4 o k t o b e r 2 01 7

S L UI S K O O P M A N S H A V E N OP G AVE

Ki n

140

2 0 o k t o b e r 2 01 7

C O NTEXT

D e k e e r sl ui s v e r s c h af t d e t o e g a n g t ot d e Vi s s e r s h a v e n. D e h a v e n sl uit di r e ct a a n o p h et c e nt r u m v a n Vli s si n g e n. D e k e e r sl ui s h e ef t e e n k e r e n d e h o o gt e v a n z e s m et e r b o v e n N A P e n e e n d o o r v a a rt b r e e dt e v a n 6,1 m et e r. H et k u n st w e r k i s g e b o u w d i n 1 9 8 7. O m d e h a v e n li gt e e n k e e r m u u r m et e e n h o o gt e v a n 4, 2 5 m et e r b o v e n N A P. D e k e e r sl ui s b e st a at uit t w e e e n k el v o u di g e d r a ai d e u r e n. D e d r a ai d e u r e n k u n n e n m et e e n h y d r a uli s c h a a n g e d r e v e n v e r g r e n d e li n g v a st g e z et w o r d e n, z o d at z e bij e b ni et o p e n w o r d e n g e d r u k t. I n d e p e ri o d e t u s s e n 1 o k t o b e r e n 1 a p ril ( h et st o r m s ei z o e n) zij n d e d e u r e n st a n d a a r d g e sl ot e n e n w o r dt d e sl ui s all e e n i n ci d e nt e el o p a a n v r a a g g e o p e n d. B uit e n h et st o r m s ei z o e n w o r dt d e sl ui s bij e e n v e r w a c ht e w at e r st a n d v a n 3, 3 0 m et e r b o v e n N A P g e sl ot e n. Bij e e n w at e r st a n d v a n 2, 8 0 m et e r b o v e n N A P w o r dt e e n m el di n g g e d a a n e n o p b a si s v a n d e v e r w a c hti n g b e sl ot e n o m d e sl ui s al d a n ni et t e sl uit e n. D e sl ui s li gt i n h et

n o r mt r aj e ct 2 9 - 2 m et e e n o v e r st r o mi n g s k a n s v a n 1:1 0. 0 0 0 ( si g n al e ri n g s w a a r d e). D e v o o r b e r ei di n g e n d e r e ali s ati e w o r d e n uit g e v o e r d d o o r d e P r oj e ct o r g a ni s ati e W at e r v eili g h ei d, e e n s a m e n w e r ki n g s v e r b a n d t u s s e n Rij k s w at e r st a at e n w at e r s c h a p S c h el d e st r o m e n. V e r d e r w o r d e n g e m e e nt e n e n d e di r e ct b el a n g h e b b e n d e n b et r o k k e n bij d e pl a n uit w e r ki n g. V E R K E N NI N G S F A S E

I n 2 01 7 i s e e n v eili g h ei d s a n al y s e uit g e v o e r d o m d e o m v a n g v a n h et v eili g h ei d s p r o bl e e m t e b e p al e n. D e z e i s v oll e di g g e b a s e e r d o p d e ni e u w e n o r m e ri n g. Hi e r v o o r zij n al tij d e n s h et st o r m s ei z o e n v a n 2 01 5 - 2 01 6 w at e r st a n d s m eti n g e n i n d e h a v e n e n sl ui s g e d a a n. D e o m v a n g v a n h et v eili g h ei d s p r o bl e e m b e p a alt i n h o e v e r r e g r o ot s c h ali g e i n g r e p e n n o o d z a k elij k zij n, v a ri ë r e n d v a n mi ni m a al h et a a n b r e n g e n v a n g olf s c h ot t e n t ot e e n v oll e di g e h e r zi e ni n g v a n d e k e e r sl ui s e n d e a a n sl uiti n g e n. G e zi e n d e m o g elij k e i m p a ct o p d e o m g e vi n g, w o r dt d a n p a s d ui d elij k h o e d e v e r k e n ni n g sf a s e m o et w o r d e n o p g e p a k t.


2 5 o k t o b e r 2 01 7

174

2 6 o k t o b e r 2 01 7

2 7 o k t o b e r 2 01 7

2 8 o k t o b e r 2 01 7

175

2 9 o k t o b e r 2 01 7

3 0 o k t o b e r 2 01 7


31 o k t o b e r 2 01 7

1 n o v e m b e r 2 01 7

L e n gt e p ri m ai r e k e ri n g e n i n a r e a al, 2 01 8 - 2 0 2 3

0

922

2 n o v e m b e r 2 01 7 N ati o n a al D elt a c o n g r e s 2 01 7

L e n gt e p ri m ai r e k e ri n g e n g e r e ali s e e r d, 2 01 8 - 2 0 2 3

t ot a al: 13 02

0

k m

21 5

A a nt al k u n st w e r k e n i n a r e a al, 2 01 8 - 2 0 2 3

t ot a al: 922

0

47 0

t ot a al: 799

0

H W B P 2 01 7

9

H W B P 2 01 7

H W B P 2 01 7

St at u s v e r st e r ki n g e n dij k e n (i n kil o m et e r s)

St at u s v e r st e r ki n g e n k u n st w e r k e n (i n a a nt all e n)

G e r e ali s e e r d I n r e ali s ati e Pl a n uit w e r ki n g I n v e r k e n ni n g R e st e r e n d T ot a al

G e r e ali s e e r d I n r e ali s ati e Pl a n uit w e r ki n g I n v e r k e n ni n g R e st e r e n d T ot a al

39 16 14 306 569 943

H W B P, s t a n d v a n z a k e n p e r 31 - 3 - 2 01 7

t ot a al: 47 0

st u k s

st u k s

k m

H W B P 2 01 7

A a nt al k u n st w e r k e n g e r e ali s e e r d, 2 01 8 - 2 0 2 3

9 0 3 2 31 225 468

H W B P, s t a n d v a n z a k e n p e r 31 - 3 - 2 01 7

Dij kl e n gt e i n uit v o e ri n g i n d e p e ri o d e 2 0 0 5 t ot e n m et 2 0 2 3 ( r e ali s ati ef a s e) i n k m' s R e ali s ati e H W B P - p r oj e c t e n n e e mt t o e

H W B P i s g e st a r t m et i n e e r st e i n st a nti e p r oj e c t e n di e al v e r v o o r b e r ei d w a r e n, e n i n h et H W B P s n el i n uit v o e ri n g k w a m e n.

M e e r d e r e o m v a n g rij k e p r oj e c t e n v all e n i n d e z e p e ri o d e s a m e n

3 0 9, 0 2 7 8, 2

P r oj e c t e n bi n n e n H W B P - 2 zij n af g el o p e n

H W B P - 2 l o o pt af 2 5 6, 6

2 5 4, 5

1 6, 6

2 3, 7

1 7 4, 9

1 7 2, 3 1 61,1

9 7, 6

1 7 8, 9

1 8, 9

1 7 9, 9

2 5 6, 6

St a r t v a n p r o g r a m m a H W B P

2 4 4, 3

1 8 0, 7

2 4 4, 3

5 8, 9

1 3 2, 6

2, 8

6, 0

81,1 7 3, 5

7 4, 5

1,1

7 6, 8

1 3 0, 3

t ot al e dij kl e n gt e 4 8, 9 3 5, 2

dij kl e n gt e H W B P

2 0, 6 1, 5

dij kl e n gt e H W B P - 2

1, 5

2 0, 6

3 5, 2

4 8, 9

7 6, 8

7 3, 5

7 4, 5

8 0, 0

1 2 7, 5

1 6 3, 3

1 5 5, 2

1 5 6, 0

1 2 6, 6

1 0 2, 2

7 4, 7

7 3, 8

3 0, 8

20 05

2006

2 0 07

2008

2009

2 01 0

2 011

2 01 2

2 01 3

2 01 4

2 01 5

2 01 6

2 01 7

2 01 8

2 01 9

2020

2 0 21

D elt a pl a n W at e r v eili g h ei d 2 01 7

17 6

2022

2 023


H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a D e w at e r s c h a p p e n e n h et mi ni st e ri e v a n I nf r a st r u ct u u r e n Mili e u ( Rij k s w at e r st a at) v o e r e n i n h et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a m a at r e g el e n uit o m d e p ri m ai r e w at e r k e ri n g e n a a n d e v eili g h ei d s n o r m t e l at e n v ol d o e n, n u e n i n d e t o e k o m st. H et H o o g w at e r b e s c h e r mi n g s p r o g r a m m a i s o n d e r d e el v a n h et n ati o n al e D elt a p r o g r a m m a. All e b e h e e r d e r s v a n d e z e p ri m ai r e w at e r k e ri n g e n zij n v e rt e g e n w o o r di g d i n dit b o e k m et h u n p r oj e ct e n e n w e r k z a a m h e d e n. S a m e n w e r k e n w e a a n w at e r v eili g N e d e rl a n d.


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.