TEYXOS 65 by Digitalbox

ΤΕΥΧΟΣ 65 • OKTΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΑΡΙΝΑ ΖΕΑΣ - ΠΕΙΡΑΙΑΣ 185 37 Επιχορηγείται από ΥΠ.ΠΟ. - ΥΕΘΑ/ΓΕΝ-ΝΑΤ

OKTΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Åîþöõëëï Á/Á 2697, Õäáôïãñáößá ôïõ æùãñÜöïõ Frank Henry Mason R.I. ìå ôßôëï «Íew Standard Ship 1941». ÐáñïõóéÜæåôáé ðëïßï ôýðïõ Ëßìðåñôõ óå èáëáóóïôáñá÷Þ. ÄùñåÜ ÖñáãêéóêÜêïõ, 2009.

Ïðéóèüöõëëï Ïìïßùìá ôçò êïñâÝôáò “Ëïõäïâßêïò“. ÊáôáóêåõÞ: Áñ. ÑÜëëç. Áñ. ÓõëëïãÞò: 2.031 Tñéìçíéáßá ¸êäïóç ôïõ Íáõôéêïý Ìïõóåßïõ ôçò ÅëëÜäïò Kùä. 2528 ÉäéïêôÞôçò: Íáõôéêüí Ìïõóåßïí ôçò ÅëëÜäïò Ìáñßíá ÆÝáò, ÐåéñáéÜò 185 37 Ôçë.: 210 45 16 264 Fax: 210 45 12 277 Å-mail: nme@ath.forthnet.gr

Åêäüôçò - ÄéåõèõíôÞò: Áíáóôáóßá Áíáãíùóôïðïýëïõ - Ðáëïýìðç Ðñüåäñïò ôïõ Í.Ì.Å. Äéåýèõíóç Óýíôáîçò: ÃéÜííçò Ðáëïýìðçò ÅðéìÝëåéá ¸êäïóçò: Áíáóôáóßá Áíáãíùóôïðïýëïõ - Ðáëïýìðç ÉùÜííá Ìðåñìðßëç Áñ÷áéïëüãïò Ì.Ä.Å. ÂõæáíôéíÞò Áñ÷áéïëïãßáò ×áñÜëáìðïò ÔïñôïñÝëçò Ðáéäáãùãüò - Ìïõóåéïëüãïò

Χαιρετισμός Εκδότη

ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ • Koπη Βασιλόπιτας Μελών ΝΜΕ • Τιμητική Διάκριση στο επίτιμο Μέλος, Εφοπλιστή Π. Λασκαρίδη

Εορτασμός του Προστάτη των Ναυτικών Αγίου Νικολάου

Επαμεινώνδας Δημόπουλος ή E.J. Demas O Έλληνας εξερευνητής της Ανταρκτικής Του Χάρη Τορτορέλη | Μουσειολόγος/Παιδαγωγός

Η ΝΑΥΜΑΧIΑ ΤΗΣ ΝΑΥΠAΚΤΟΥ Του Ανδρέα Λοΐζου | Συνταγματάρχη Πεζικού

Σύγχρονη Εμπορική Ναυτιλία Ομιλία του Γ. Βλάχου, Προέδρου της Π.Ε.Π.Ε.Ν.

Μ. Καραγάτσης Εκδήλωση της βιβλιοθήκης «Καίτη Λασκαρίδη» για τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του

ΑΔΡΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΝΑΥΤΙΚOΣ OΜΙΛΟΣ ΑΛΕΞAΝΔΡΕΙΑΣ Του κ. Δ. Γ. Καπαϊτζή

ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΙ ΚΟΜΠΟΙ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΠΛΟΙΑΡΧΟΥ Ε. Ν. ΓΙΑΝΝΗ ΣΑΚΚΑ Του Δημητρίου Ανδριάνα | Μέλους του Ν.Μ.Ε.

Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος» 30 χρόνια στην υπηρεσία του ελληνικού πνεύματος

ΘΕΩΡΙΑ & ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Η περίπτωση του Ναυτικού Μουσείου Λιτοχώρου Της Σαπφώ Μορτάκη | Αρχαιολόγου-Μουσειολόγου-Εθελόντριας Επιμελήτριας Ναυτικού Μουσείου Λιτοχώρου

Ελληνικό Ινστιτούτο Μελετών Αρχαίας και Μεσαιωνικής Αλεξάνδρειας

Παπούτσια με Μποτίνι Του Χρήστου Δήμου

Η ελληνική φρεγάτα “Ψαρά” στο λιμάνι της Μομπάσα Του Απόστολου Δόμβρου | Μέλους του Ν.Μ.Ε., Κατοίκου Κένυας

Διεθνής Ιστιοπλοϊκός Αγώνας Άνδρου

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ & ΘΑΛΑΣΣΑ • Ο Ταξιδευτής Διήγημα της ΖΙΖHΣ ΓΕΡΟΝΥΜAΚΗ | Μέλους του Ν.Μ.Ε. • Βιβλιοκριτική • Παρουσιάσεις Ημερολογίων • Δωρεές Βιβλίων & Περιοδικών

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ • Χριστουγεννιάτικη αγορά στο ΝΜΕ

Παρουσίαση Ημερολογίου 2009 ΝΜΕ

Ευχαριστίες

Ημερολόγιο Μουσείου Το ΝΜΕ ήταν εκεί - Το ΝΜΕ χαιρετίζει - Νέα ΜέληΔωρεές - Ανακοινώσεις

Προσκληση Τακτικής Συνέλευσης - Αίτηση Υποψηφιότητας

Τιμητική Διάκριση του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος και της Προέδρου κα Αναστασίας Αναγνωστοπούλου- Παλούμπη

Βαρόμετρο

Äéáöçìßóåéò: Í. ÍéêïëáÀäçò Ôçë./Fax: 210 24 35 075 Ãñáììáôåßá: ÅëÝíç ÃáóôåñÜôïõ

Êáëëéôå÷íéêÞ ÅðéìÝëåéá: ÔÜôóç ÅëÝíç Åêôýðùóç: É.Í. ÐÁËËÇÓ ÁÅÂÅ Óôá ìÝëç ôïõ Ìïõóåßïõ äéáíÝìåôáé ÄùñåÜí Ïé áðüøåéò ðïõ åêöñÜæïíôáé óôïí ÐÅÑÉÐËÏÕ åßíáé ðñïóùðéêÝò ôùí óõããñáöÝùí êáé äå äåóìåýïõí ôï Í.Ì.Å. ïýôå åñìçíåýïõí ôçí ðïëéôéêÞ Þ ôéò áðïöÜóåéò ôïõ.

Ðåñßðëïõò

X Α Ι Ρ Ε Τ Ι Σ ΜΟΣ Προέδρου του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος κας Αναστασίας Αναγνωστοπούλου - Παλούμπη Αγαπητές φίλες και φίλοι. Έστω και καθυστερημένα εύχομαι καλή χρονιά σε όλους. Έχουμε συνηθίσει, πολλά χρόνια τώρα, ετούτο το σημείωμα της έκδοσης να αποτελεί μια φιλική επικοινωνία στην οποία περιέχονται ενημερώσεις εκ μέρους μου για την γενική εικόνα του Μουσείου, όπως και για τις τρέχουσες εξελίξεις που αφορούν ζητήματα που έχουν σχέση με το ίδρυμά μας. Ο καινούργιος χρόνος μας ήλθε με καθόλου καλούς οιωνούς για την πατρίδα μας και για τον κόσμο ολόκληρο. Δεν θα προσπαθήσω να σας ενημερώσω απ’ αυτή τη στήλη για την παγκόσμια οικονομική κρίση, τις αιτίες και τις συνέπειές της. Και αν ακόμη το ήθελα, δεν είμαι εκείνη που γνωρίζω τα πράγματα τόσο καλά. Διαβάζω, ακούω και παρατηρώ τον κοινωνικό μας περίγυρο, όπως φαντάζομαι και σεις άλλωστε και διαισθάνομαι τα κύματα της κρίσης να πλησιάζουν προς το λεπτό, ελαφρύ και εύθραυστο σκαφίδι που είναι το Μουσείο μας. Μοιάζουμε σαν να έχουμε την προειδοποίηση για την επερχόμενη καταιγίδα και να αρχίζουμε να βλέπουμε τα πρώτα ασπρόκορφα κυματάκια να τρέχουν προς το μέρος μας, κυνηγημένα απ’ τον άνεμο που αρχίζει να φουσκώνει, αδιάψευστα σημάδια της ακριβούς πρόβλεψης του μετεωρολογικού δελτίου. Επιπρόσθετα τους τελευταίους μήνες η πατρίδα μας είχε και το ατυχές προνόμιο να πρωταγωνιστήσει αρνητικά στα διεθνή δελτία ειδήσεων που πρόβαλαν, ορισμένα με αρκετή δόση χαιρεκακίας, τα θλιβερά επεισόδια στους δρόμους της πρωτεύουσας και των άλλων ελληνικών πόλεων με αφορμή το φόνο ενός μικρού μαθητή. Το γεγονός αυτό καθ’ εαυτό δεν θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητο κανένα θεατή και ακροατή των ειδήσεων από μέσα μαζικής επικοινωνίας, όπως και κανένας βέβαια δεν θα μπορούσε να συνηγορήσει για τα έκτροπα και τις σκηνές εμπρησμού και δηώσεων που ακολούθησαν και έκαναν το γύρο του κόσμου, προξενώντας τα δηλητηριώδη σχόλια των… άσπονδων φίλων της χώρας μας. Μέσα σ’ αυτή τη φουσκοθαλασσιά, μέσα στην αντάρα της μηδενικής ορατότητας, το καρυδότσουφλο του Μουσείου μας προσπαθεί να βρει τη ρότα του ανάμεσα στους υφάλους που καραδοκούν δεξιά, αριστερά και απειλούν να ροκανίσουν το σκαρί του. Όπως καθένας καταλαβαίνει, οι συνέπειες της κρίσεως δυσχεραίνουν τις προσπάθειες διατηρήσεως του Μουσείου σε λειτουργία. Έχοντας ως δεδομένο ότι τα έσοδα από τις λειτουργίες του δεν καλύπτουν τις ανελαστικές του δαπάνες, όπως συμβαίνει με όλους τους ανάλογους φορείς και επομένως η προσφυγή σε ιδιωτικές ή κρατικές επιχορηγήσεις είναι απαραίτητη, γίνεται αντιληπτό πόσο πιο δύσκολο γίνεται το εγχείρημα. Κατά το διάστημα που μεσολάβησε από την έκδοση του τελευταίου τεύχους είχαμε την ευτυχή έκβαση του αιτήματος συνάντησης με τον Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας με αντικείμενο, το

αιώνιο, την ενημέρωσή του επί των συνθηκών και αιτίων που νομοθετήθηκε το 1966 και περικόπηκε το 1992 ο ονομαζόμενος «πόρος του ΝΑΤ» για την οικονομική υποστήριξη της λειτουργίας του Ναυτικού Μουσείου της χώρας. Ο κύριος Υπουργός υποσχέθηκε να μελετήσει το υπόμνημα που του υποβλήθηκε και αναμένουμε την απάντησή του, ευελπιστώντας ότι θα είναι θετική για το Μουσείο. Παράλληλα έχοντας αφήσει ένα εύλογο χρονικό διάστημα, θα επιδιώξουμε να συναντηθούμε εντός των προσεχών εβδομάδων με τον νέο Υπουργό Πολιτισμού, με στόχο και την δική του ενημέρωση για την ύπαρξη του Μουσείου και την ανάγκη επιδείξεως αμέριστου του κρατικού ενδιαφέροντος προς αυτό, εάν η Πολιτεία επιθυμεί να συνεχίσει να υπάρχει. Μοναδική νότα αισιοδοξίας στην καθημερινότητα του Μουσείου αποτελούν τα τσούρμα των παιδιών όλων των ηλικιών, που σταθερά όλα αυτά τα χρόνια, έρχονται για να ακούσουν και να ψηλαφίσουν τη ναυτική μας ιστορία και παράδοση. Είναι ένας από τους λόγους που μας επιβάλλει να αγωνισθούμε για να διατηρήσουμε ανοιχτό το Μουσείο. Απ’ ότι γίνεται αντιληπτό λίγα αισιόδοξα και καινούργια έχω να σας ανακοινώσω. Λυπάμαι γιατί αναγκάζομαι να επανέρχομαι στα ίδια και στα ίδια, αλλά δυστυχώς είναι αυτά που συνιστούν και καθορίζουν την ύπαρξή μας και τη μουσειακή μας πραγματικότητα. Για να αλλάξω θέμα απλά και μόνο, θα ήθελα κι εγώ να σας ανακοινώσω απ’ αυτή τη στήλη την άφιξη του Liberty “HELLAS” στη χώρα, γεγονός που ασφαλώς έχετε πληροφορηθεί και από άλλα έντυπα. Το πλοίο ρυμουλκήθηκε από την Αμερική και ελλιμενίσθηκε μπροστά από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Φίλες και φίλοι. Την Κυριακή 15 Μαρτίου θα λάβει χώρα η ετήσια Γενική μας Συνέλευση που φέτος συνοδεύεται από τις καθιερωμένες, κάθε τρία χρόνια, αρχαιρεσίες για ανανέωση των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και ανάδειξη Προέδρου του ιδρύματος. Σας υποβάλλω την θερμή προσωπική μου παράκληση να παραστείτε όσο μπορείτε περισσότεροι, όχι μόνο για να συμμετάσχετε στην κορυφαία καταστατική μας εκδήλωση που αναδεικνύει την διοίκηση για την επόμενη τριετία, αλλά για να δείξετε έμπρακτα το ενδιαφέρον σας για την τύχη και την μελλοντική πορεία του Μουσείου μας. Η δική σας μαζική παρουσία είναι η καλύτερη βάση επάνω στην οποία στηρίζονται όλες οι προσπάθειες της Διοίκησης, απερχόμενης και νέας που θα προκύψει. Κλείνω εκφράζοντας την ελπίδα ότι θα σας δω όλες και όλους εδώ στο Μουσείο μας να διατρανώσουμε για άλλη μια φορά προς κάθε κατεύθυνση τη θέλησή μας να το διατηρήσουμε ανοικτό. Με φιλικούς χαιρετισμούς και ευχές για τον νέο χρόνο. Ðåñßðëïõò

KoðÞ Âáóéëüðéôáò Ìåëþí ÍÌÅ

ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ

ÊïðÞ Âáóéëüðéôáò Ìåëþí Í.Ì.Å. | ÔéìçôéêÞ äéÜêñéóç óôï Åðßôéìï ÌÝëïò, ÅöïðëéóôÞ Ð. Ëáóêáñßäç

Γενικό πλάνο της εκδήλωσης. Διακρίνονται ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ, ο κ. Π. Ιωαννίδης, ο κ. Ι. Παπασπύρου, κ.α.

ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ, 25 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2009 πραγματοποιήθηκε η κοπή της βασιλόπιτας των μελών του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος. Οι χώροι του Μουσείου αποδείχτηκαν μικροί για να χωρέσουν το πλήθος των μελών και φίλων του. Πάνω από 500 άτομα τίμησαν την εκδήλωση και ανάμεσά τους πολλοί εκπρόσωποι της Εκκλησίας και της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του τόπου μας, τους οποίους υποδέχτηκε η Πρόεδρος και το Δ.Σ. του Ν.Μ.Ε. Μεταξύ άλλων παρευρέθησαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ, ο κ. Σοφοκλής Ψιλιανός, Γενικός Γραμματέας Ολυμπιακής Αξιοποίησης, ως αντιπρόσωπος της Κυβέρνησης, οι Αντιπρόεδροι της Βουλής κ.κ. Α, Νεράτζης και Β. Αποστολάτος, ο Περιεφερειάρχης Δυτικής Ελλάδος κ. Σ. Σπυρίδων, η Αναπληρωτής Δήμαρχος Πειραιά κ. Θ. Βλασσοπούλου, ο κ. Ιωαννίδης, επίτιμος Πρόεδρος του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάση», οι Βουλευτές Πειραιά κ.κ. Π. Μελάς και Θ. Δρίτσας, οι εν ενεργεία Ναύαρχοι κ.κ. Κ. Κυριακίδης και Δ. Παπαγιαννίδης, ο Ναυτικός Διοικητής Αιγαίου Αρχιπλοίαρχος κ. Δ. Παλιάτσος, οι Πρόεδροι Ένωσης Αποστράτων Ναύαρχος κ. Κ. Καναβαριώτης, ΣΕΕΘΑ κ. Γ. Λιάκουρης, Άλσους Ν. Παράδοσης κ. Γ. Χρανιώτης, Ν.Μ. Αβέρωφ κ. Ε. Γαβαλάς, Ν.Ο. Ερετών Πειραιά κ. Ι. Παπασπύρου ΠΕΠΕΝ κ. Γ. Βλάχος, ΟΙ Βετεράνοι του Β΄ Π.Π. Ναύαρχοι ε.α. κ.κ. Δ. Δούσης, Θ. Μανωλόπουλος, Γ. Μόραλης, Γ. Δαϊσπύρος, οι κυρίες Σ. Βούλτεψη, Δ. Μπόκοτα και Τζ. Φραγκούλη, κ.ά. 4

Ðåñßðëïõò

KoðÞ Âáóéëüðéôáò Ìåëþí ÍÌÅ

Επάνω: Διακρίνονται εξ αριστερών ο τιμηθείς κ. Π. Λασκαρίδης, η κ. Μ. Λασκαρίδη, ο περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδος κ. Σ. Σπυρίδων, ο κ. Σ. Ψιλιανός, εκπρόσωπος της Κυβέρνησης, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ, ο Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Β. Αποστολάτος, η Αναπληρώτρια Δήμαρχος Πειραιώς κ. Θ. Βλασσοπούλου, η Πρόεδρος του Ν.Μ.Ε., ο Ναύαρχος κ. Δ. Δούσης, η εκλεκτή φίλη και δημοσιογράφος κ. Σ. Βούλτεψη.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Δήμου Πειραιώς, που έδωσε μια ξεχωριστή νότα ενώ στη συνέχεια ακολούθησε χαιρετισμός από την Πρόεδρο του Ν.Μ.Ε. Η Πρόεδρος αφού καλωσόρισε τους παρευρισκομένους και τους ευχήθηκε καλή χρονιά, μίλησε εν συντομία για τους αγώνες που δίνει καθημερινά το Μουσείο για τη συνέχιση της λειτουργίας του. Στη συνέχεια παραθέτουμε την ομιλία της Προέδρου: «Κυρίες και κύριοι, αγαπητές φίλες και φίλοι, χρόνια πολλά. Είθε ο καινούργιος χρόνος να επιφυλάσσει σε όλες και όλους ειρήνη, υγεία και χαρά. Νιώθουμε όλοι ιδιαίτερα συγκινημένοι σήμερα που για μια ακόμα φορά ξεχειλίζετε τους χώρους του Μουσείου αποδεικνύοντας έμπρακτα την αγάπη σας για το ίδρυμα και τη συμπαράσταση σας στους σκοπούς του. Ειδικότερα ετούτη τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο που το Μουσείο περνάει ένα δύσκολο κάβο, όσον αφορά τη συνέχιση της λειτουργίας του, έρχεται η παρουσία σας να μας θερμάνει και να μας τονώσει. Είναι πολλά τα διαβήματα στα οποία έχουμε προβεί προς τους αρμοδίους και πιστεύουμε πως, παρά τη δύσκολη χρονιά της εθνικής οικονομίας, θα βρεθεί τρόπος να διασωθεί ο φορέας που αναδεικνύει τη ναυτική κληρονομιά τους έθνους, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από ταξίδια και αγώνες πάνω στο υγρό στοιχείο για περισσότερο από 100 αιώνες. Ασφαλώς η σημερινή ημέρα δεν είναι η καταλληλότερη για ένα απολογισμό των ενεργειών που έχουν αναληφθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου. Ούτε αξίζει τον κόπο να σκιάσουμε περισσότερο τη σημερινή γιορτινή ατμόσφαιρα με τα μόνιμα μακροχρόνια προβλήματα του Μουσείου που δημιουργήθηκαν με ευθύνη συγκεκριμένων αξιωματούχων χωρίς περίσκεψη και χωρίς αίσθημα υπευθυνότητας. Η κοπή της βασιλόπιτάς μας αποτελεί τη συμβολική αρχή της νέας χρονιάς και θέλουμε πάντα να ελπίζουμε πως η νέα αυτή περίοδος θα είναι περισσότερο ευοίωνη, απ’ όσο έχει διαμορφωθεί η πραγματικότητα του πέρισυ.

Η σχετική μας αισιοδοξία αντλείται από εσάς που δείχνετε σε κάθε περίσταση την αγάπη σας και από τις χιλιάδες των επισκεπτών και παιδιών που περνούν κάθε χρόνο από το Μουσείο. Επ’ ευκαιρία να αναφέρω πως περίπου, μόνο, ο αριθμός των μαθητών που ξεναγήθηκαν στο Μουσείο ξεπέρασε τις 15.000. Παρά το γεγονός ότι σε δύο περίπου μήνες, κατά τη διάρκεια της Γενικής μας Συνέλευσης, θα έχουμε τον επίσημο απολογισμό του Μουσείου, ωστόσο, δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να μην αναφέρω, με υπερηφάνεια, πως και η φετινή χρονιά ήταν γεμάτη από εκδηλώσεις και δραστηριότητες, τις οποίες έφερε εις πέρας με το καλύτερο δυνατό τρόπο, το ελάχιστο προσωπικό του Μουσείου, εργαζόμενο άοκνα, με την πολύτιμη συνδρομή εθελοντών, τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά. Συγκεκριμένα θα ήθελα να σταθώ στην επιτυχημένη διοργάνωση του Έβδομου Πανελλήνιου Συνεδρίου των Ναυτικών Μουσείων στο Λιτόχωρο της Πιερίας, με εξαιρετική επιτυχία. Σε αυτό έλαβαν μέρος λαμπρά μέλη της ακαδημαϊκή μας κοινότητας και συμμετείχαν 14 Ναυτικά Μουσεία από όλη την Ελλάδα. Το Ναυτικό Μουσείο έχει επωμιστεί το σοβαρό έργο της προεδρίας της Συντονιστικής Επιτροπής των Πανελληνίων Συναντήσεων των Ναυτικών Μουσείων, το οποίο συνεπάγεται σαφώς συντονισμό των ενεργειών των ελληνικών ναυτικών Μουσείων, γραμματειακή υποστήριξη των ανά διετία συνεδρίων και τελικά προώθηση των αποτελεσμάτων και αποφάσεων στους επίσημους πολιτειακούς φορείς. Εξαιρετικά επιτυχημένη επίσης ήταν και η φετινή συμμετοχή του Μουσείου μας στους εορτασμούς για την Ναυτική Εβδομάδα 2008 με την διοργάνωση δύο μεγάλων και ποιοτικών εκθέσεων, την Ðåñßðëïõò

KoðÞ Âáóéëüðéôáò Ìåëþí ÍÌÅ

2 3

1. Από αριστερά ο κ. Π. Ιωαννίδης, ο κ. Ι. Παπασπύρου, η κα Βούλτεψη, ο Ναύαρχος κ. Κ. Κυριακίδης. 2. Διακρίνονται εκ δεξιών ο Διοικητής Ν.Δ.Α. Αρχιπλοίαρχος κ. Δ. Παλιάτσος, ο Κυβερνήτης του Πλοίου-Μουσείου Αβέρωφ κ. Ε. Γαβαλάς, ο Πρόεδρος του Άλσους Ν. Παράδοσης κ. Γ. Χρανιώτης, ο Ναύαρχος Δ.Ν.Ε. κ. Δ. Παπαγιαννίδης και ο κ. Κίκιρης. 3. Η Πρόεδρος του Ν.Μ.Ε. και οι Ναύαρχοι ε.α. Ι. Γκουλούσης και Δ. Δούσης. 4. Ο Βουλευτής Πειραιά κ. Π. Μελάς με την Πρόεδρο Ν.Μ.Ε.

Έκθεση χαρτών και χαρακτικών από την Συλλογή του ναυάρχου Δ. Παπαλεξόπουλου «Περίπλους νήσων» που πραγματοποιήθηκε στο πνευματικό κέντρο του Δήμου Π. Φαλήρου και της Πανελλήνιας έκθεσης παραδοσιακών σκαριών «Από τα μεγάλα στα μικρά ναυπηγήματα», στην οποία έλαβαν μέρος 24 μοντελιστές από όλη την Ελλάδα και παρουσίασαν 36 ομοιώματα υπό κλίμακα ξύλινων παραδοσιακών σκαριών. Η πραγματοποίηση και των δύο εκδηλώσεων κατέστη δυνατή χάρις στις προσφορές χορηγών μας. Τέλος, ολοκληρώθηκε το σοβαρότερο έργο για το Μουσείο, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» με το οποίο ψηφιοποιήθηκαν 2.500 εκθέματα του Μουσείου καθώς και μεγάλο μέρος του φωτογραφικού και ιστορικού του αρχείου, ενώ δημιουργήθηκαν 4 cd-rom, στα οποία συνοψίζονται σημαντικές πτυχές της ναυτικής ιστορίας και παράδοσης. Παράλληλα, ολοκληρώθηκε και η ηλεκτρονική πύλη του Μουσείου, με σκοπό να αναπτυχθεί μια αποτελεσματική επικοινωνία και παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών στον διαδικτυακό μας επισκέπτη. Το 2009 είναι μια δύσκολη αλλά παράλληλα και μια ιδιαίτερη χρονιά καθώς το Μουσείο κλείνει τα 60 χρόνια της λειτουργίας του. Θα επιθυμούσαμε, λοιπόν, να προαναγγείλουμε την εκπόνηση δύο εκδόσεων εντός του νέου έτους. Πρώτον του βιβλίου με τίτλο «Υποβρύχιο Περσεύς. Ψίθυροι στο βυθό», που αποτελεί την ιστορία του βρετανικού Υ/Β «Περσεύς» το οποίο βυθίσθηκε νότια της Κεφαλονιάς τον Δεκέμβριο του 1941. Το βιβλίο ήδη τυπώνεται και θα κυκλοφορήσει σε λίγες ημέρες και αποτελεί το προϊόν της έρευνας του γνωστού σε όλους σας υποβρυχίου ερευνητή Κώστα Θωκταρίδη. Το δεύτερο είναι ένα ιστορικό λεύκωμα, αφιερωμένο στο χρονικό της Ναυτικής Αεροπορίας, ένα κεφάλαιο της ιστορίας του Πολεμικού Ναυτικού, πολύ λίγο ιστορημένο και εμπλουτισμένο με ανέκδοτο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό. 6

Ðåñßðëïõò

Τέλος θεωρούμε πως ο πλέον χαρμόσυνος προγραμματισμός είναι η πραγματοποίηση με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη έκθεσης στα τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτώβρη με τίτλο «Κωνσταντίνος Βολανάκης. Ο ποιητής της θάλασσας». Σημειωτέον ότι είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται στην Αθήνα έκθεση έργων του Κ. Βολανάκη και φιλοδοξούμε να αποτελέσει το καλλιτεχνικό γεγονός της χρονιάς. Η θάλασσα, τα πλοία και τα λιμάνια υπήρξαν από πολύ νωρίς πηγή έμπνευσής του Ηρακλειώτη ζωγράφου, ο οποίος πέρασε και μεγάλο μέρος της ζωής του στον Πειραιά και αποτέλεσαν αντικείμενο πλήθους έργων του, αναδεικνύοντάς τον ως «πατέρα» της ελληνικής θαλασσογραφίας. Στην έκθεση, θα παρουσιαστεί μεγάλο μέρος των έργων αυτών του μεγάλου δημιουργού, προερχόμενα από ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού. Κυρίες και κύριοι, Θα επιθυμούσα να σας εξομολογηθώ ότι θα συνεχίσουμε τον αγώνα και την καθημερινή επαιτεία για την επιβίωση του Μουσείου όσο ψυχοφθόρα και αν είναι αυτή, ελπίζοντας βέβαια ότι δεν θα γίνουμε γραφικοί και τέλος πάντων ότι αυτό δε θα αποβεί εις βάρος της ατομικής μας αξιοπρέπειας και κυρίως δεν θα αποβεί εις βάρος του κύρους του Μουσείου. Θα την συνεχίσουμε, με την πεποίθηση ότι κάποτε θα κεφαλοποιήσουμε τις προσδοκίες και τους αγώνες μας με επίδειξη ρεαλιστικού ενδιαφέροντος από τους αρμόδιους πολιτειακούς παράγοντες. Ως τότε το Μουσείο θα συνεχίσει να λειτουργεί με όλους εμάς, με όλους εσάς, με όλους τους ρομαντικούς και αιθεροβάμονες που στο πείσμα των καιρών έχουμε στρατευθεί εθελοντικά για την ανάδειξη της ναυτικής μας κληρονομιάς και παράδοσης, αλλά και την βιωματική διδασκαλία της ιστορίας στην νεολαία μας.

KoðÞ Âáóéëüðéôáò Ìåëþí ÍÌÅ

6. Διακρίνονται ο κ. Α. Πορίχης, ο κ. Γ. Σαρόγλου, οι Ναύαρχοι ε.α. Δημόπουλος και Καζάσης, κ.ά. 7. Διακρίνονται η κα Φλάμου, το ζεύγος Α. Ποταμιάνου, ο κ. Δ. Νομικός, οι κυρίες Γ. Κωστάκη και Σ. Παμπούκου, κ.ά. 8. Η Πρόεδρος προσφέρει το κομμάτι της πίτας στον Ναύαρχο κ. Γ. Μόραλη. 9. Η Πρόεδρος υποδέχεται τον κ. Γ. Βλάχο, Πρόεδρο της Π.Ε.Π.Ε.Ν. 10. Στιγμιότυπο από την εκδήλωση. Διακρίνονται από αριστερά η κα Α. Αγαπητίδου, ο Ναύαρχος ε.α. κ. Δ. Αποστολάκης, ο ζωγράφος κ. Γ. Πιπερόπουλος και ο Ναύαρχος ε.α. κ. Γ. Παπαθεοφάνους. 11. Διακρίνονται το ζεύγος Ι. Κάντα με την μητέρα, ο κ. Δ. Λαμπράκης και η μικρή κόρη του που τράβηξε τους τυχερούς λαχνούς. 12. Διακρίνονται το ζεύγος Φ. Δήμου έχοντας στη μέση τον Α. Τζαμτζή, το ζεύγος Α. Μπαλέρμα, κ.ά. 13. Οι κ.κ. Ν. Αλαφασός και Ι. Παλούμπης υποδέχονται το ζεύγος Ναυάρχου Χ. Καζάση. 14. Ένα στιγμιότυπο στο οποίο διακρίνονται η κα Σ. Σπαζοκοίλη, ο κ. Ν. Αλαφασός, ο κ. Πετρόπουλος και η κα Τζ. Φραγκούλη.

 Τις φωτογραφίες τράβηξε ο φωτογράφος κ. Δημήτρης Παναγιωτόπουλος και τον ευχαριστούμε πολύ. Ðåñßðëïõò

ÔéìçôéêÞ äéÜêñéóç óôïí ê. ÐÜíï Ëáóêáñßäç

Τιμητική διάκριση στον κ. Πάνο Λασκαρίδη Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος τίμησε το Επίτιμο Μέλος του, Εφοπλιστή κύριο Πάνο Λασκαρίδη.

κύριος Λασκαρίδης πολλές φορές έχει βοηθήσει το Μουσείο και το έργο του, αποδεικνύοντας ότι εκτός από επιτυχημένος επιχειρηματίας είναι λάτρης και προστάτης της ιστορίας, του πολιτισμού και των τεχνών, γεγονός αξιομνημόνευτο για την σημερινή εποχή. Ο ίδιος ο κύριος Λασκαρίδης, στον ευχαριστήριο χαιρετισμό που απεύθυνε, σημείωσε ότι θα συνεχίσει να στηρίζει το Μουσείο και το Διοικητικό του Συμβούλιο και δήλωσε σίγουρος ότι θα ξεπεραστούν τα όποια προβλήματα υπάρχουν τόσο με ιδιωτική πρωτοβουλία όσο και με την συμβολή της Πολιτείας. Στην συνέχεια ακολουθεί η προσφώνηση της Προέδρου για την τιμητική διάκριση του Επίτιμου Μέλους του Μουσείου.

Ðåñßðëïõò

«ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΙ, Σήμερα, σε αυτή τη γιορτή του Μουσείου, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να απονείμει τιμητική διάκριση στο επίτιμο μέλος του και εξέχουσα προσωπικότητα της ελληνικής και διεθνούς ναυτιλιακής κοινότητας, τον εφοπλιστή κο Παναγιώτη Λασκαρίδη. Η αλήθεια είναι πως την τιμητική διάκριση την οφείλαμε στον κύριο Λασκαρίδη από πέρσι και συνεχίζει να προβάλλει ως επιβεβλημένη, καθώς στο πρόσωπό του, το ίδρυμα μας έχει βρει έναν πολύτιμο φίλο και συμπαραστάτη. Η οικονομική υποστήριξη που μας έχει προσφέρει τα τελευταία χρόνια, υπήρξε σωτήρια για τη συνέχιση της λειτουργίας του Ναυτικού Μουσείου. Πέραν όμως της υλικής αρωγής πρέπει να αναφέρουμε και την ηθική υποστήριξη που αμέριστα ο κος Λασκαρίδης μας έχει προσφέρει σε πολλές περιπτώσεις με καίριες παρεμβάσεις του υπέρ του Μουσείου προς διάφορες κατευθύνσεις. Ο κύριος Παναγιώτης Λασκαρίδης είχε εκτεταμένες και ενδελεχείς σπουδές στις επιστήμες της Ναυπηγικής και Μηχανολογίας σε διαπρεπή εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού. Συγκεκριμένα φοίτησε στα εξής: 1. Παν/μιο Braunschweig της Γερμανίας-Πτυχίο Μηχανολόγου Μηχανικού από το Τμήμα Μηχανών Εσωτερικής Καύσεως. 2. Kings College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου-Τμήμα Μηχανολογίας, Μαστερ στην Μηχανολογία. 3. Πανεπιστήμιο του Λονδίνου/ Κολλέγιο του Πανεπιστημίου: Μάστερ στην Ναυπηγική από το τμήμα Μηχανολογίας και Ναυπηγικής:

ÔéìçôéêÞ äéÜêñéóç óôïí ê. ÐÜíï Ëáóêáñßäç

Βασιλικό Σώμα Ναυπηγών του Βασιλικού Βρετανικού Ναυτικού (Royal Corps of Naval Constructors/ Royal Navy). 4. Βασιλικό Σώμα Ναυπηγών δίπλωμα Ναυπηγικής. Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό. Έπειτα από την ολοκλήρωση των ακαδημαϊκών του σπουδών ακολούθησε την ανάλογη καριέρα ήδη από την εποχή της στρατιωτικής του θητείας, που υπηρέτησε ως σημαιοφόρος αξιωματικός και ειδικός επιστήμονας στην Υπηρεσία Προμηθειών Νέων Όπλων και στο Κέντρο Ερευνών του Πολεμικού Ναυτικού. Στη συνέχεια απασχολήθηκε στην οικογενειακή επιχείρηση όπου ανέλαβε και έφερε εις πέρας πολλά καινοτόμα έργα σχετικά με τον εκσυγχρονισμό και την διαχείριση του αλιευτικού τους στόλου, αλλά και των ιδιόκτητων δεξαμενοπλοίων της εταιρίας. Η επιτυχημένη δραστηριότητά του κορυφώνεται με την ίδρυση των μεγάλων και πολύ γνωστών ναυτιλιακών εταιριών Lavinia και Laskaridis Shipping Corporation το 1977 στις οποίες είναι αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος μέχρι σήμερα. Ο κος Λασκαρίδης, επιδεικνύοντας το δαιμόνιο ενός γνήσιου απογόνου του Οδυσσέα, επεκτείνει την επιχειρηματική του δραστηριότητα με την αγορά του ομίλου ναυπηγείων Astican S.A.στο Las Palmas της Ισπανίας, στον οποίο είναι Αντιπρόεδρος μέχρι σήμερα και με επενδύσεις στους τομείς της εμπορικής αεροπλοΐας και των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Παράλληλα με αυτήν την επιτυχημένη επαγγελματική πορεία, ο κύριος Λασκαρίδης με την επιστημονική του ιδιότητα είναι μέλος πολλών εγκρίτων διεθνών ναυτιλιακών σωματείων και οργανισμών. Ενδεικτικά αναφέρουμε: - Ινστιτούτο Ναυτικών Μηχανολόγων και Βασιλικό Ινστιτούτο Ναυπηγών του Ηνωμένου Βασίλειου. - Σωματείο Ναυπηγών και ναυτικών μηχανολόγων των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. - Μέλος του Ελληνικού Τεχνικού Επιμελητηρίου. - Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών. - Πρόεδρος του Συνδέσμου Ναύλων Επισταλιών και Νομικής Προστασίας φορτίου, του Ηνωμένου Βασιλείου. - Μέλος της ελληνικής επιτροπής Νηογνώμονα /Bureau Veritas. (Γαλλικός Νηογνώμονας.) - Μέλος του διοικητικού συμβουλίου,του Συνεταιρισμού ναυλωτών στην Μεγ. Βρετανία. - Μέλος του ελληνικού τμήματος του νηογνώμονα των Lloyds. - Μέλος του Ιαπωνικού νηογνώμονα. Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί ότι μόλις πρόσφατα την 4η Φεβρουαρίου ο κ. Λασκαρίδης εξελέγη για δεύτερη φορά μέλος του Δ.Σ. της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών (Union of Greek Shipowners). Ο αξιότιμος κος Λασκαρίδης εκτός όμως από επιτυχημένος επιστήμονας και επιχειρηματίας, έχει αναδειχθεί σε μαικήνα των

γραμμάτων και των τεχνών, αναπτύσσοντας πλούσια δράση στην πολιτιστική ζωή της χώρας μας, ως Πρόεδρος του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Σε αυτήν την πτυχή της δραστηριότητάς του, συνοδοιπορεί και συνηγορεί η γυναίκα που τόσο χρόνια στέκεται δίπλα του, η σύζυγος του κυρία Μαριλένα Κούμπ-Λασκαρίδου με την οποία έχουν αποκτήσει 4 παιδιά. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε πως η κυρία Λασκαρίδου είναι Πρόεδρος της Βιβλιοθήκης Καίτης Λασκαρίδου, η οποία εδώ και 2 χρόνια συμβάλλει θετικά στην πολιτιστική ζωή και της πόλης του Πειραιά με την πολύπλευρη εκπαιδευτική δράση που έχει αναπτύξει. Γνωρίζουμε πως η ευγενική και φιλότεχνη κυρία Λασκαρίδου, είναι και εκείνη πολύτιμη σύμμαχος στον αγώνα που κάνουμε για την διατήρηση και ανάδειξη της ναυτικής κληρονομιάς και παράδοσης, του ευγενούς αυτού σκοπού που το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος υπηρετεί με συνέπεια εδώ και 60 χρόνια και την ευχαριστούμε θερμά. Κύριε Λασκαρίδη, για άλλη μια φορά, εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου αλλά και εγώ προσωπικά σας εκφράζουμε τις θερμές μας ευχαριστίες για την αμέριστη φροντίδα με την οποία έχετε περιβάλλει το Ίδρυμα μας. Παρακαλώ να έρθετε στο Βήμα για να σας απονείμουμε την μέγιστη για το Ναυτικό Μουσείο τιμητική διάκριση». Στην αριστερή σελίδα: Η Πρόεδρος του Μουσείου παρουσιάζει στον κύριο Πάνο Λασκαρίδη Αργυρό Μετάλλιο και Δίπλωμα, τιμώντας τον για την πολύπλευρη στήριξή του στο έργο του Μουσείου. Σε αυτή τη σελίδα. Πάνω: Ο κύριος Πάνος Λασκαρίδης απευθύνει ευχαριστήριο χαιρετισμό για την διάκρισή του από το Μουσείο ενώ καταχειροκροτείται από τους παρευρισκόμενους. Κάτω: Η Πρόεδρος του Μουσείου προσφέρει ανθοδέσμη στην κυρία Μαριλένα Λασκαρίδη, σύζυγο του κ. Πάνου Λασκαρίδη και Πρόεδρο της βιβλιοθήκης «Καίτη Λασκαρίδου».

Ðåñßðëïõò

KoðÞ ðßôáò Ìåëþí ôïõ Ìïõóåßïõ

Kοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας Για άλλη μια χρονιά ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιώς κύριος Σεραφείμ, ένθερμος υποστηρικτής του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, τίμησε με την παρουσία του την εκδήλωση και ευλόγησε την πίτα. Τον ευχαριστούμε θερμά. 1

1. Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ ευλογεί την πίτα. 2. Οι προσκεκλημένοι του Μουσείου παρακολουθούν την τελετή της ευλογίας και κοπής της πίτας.

Τα φλουριά της πίτας Τρεις τυχεροί κέρδισαν όμορφους πίνακες ζωγράφων-μελών του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος που είχαν προσφερθεί για τους τυχερούς της Βασιλόπιτας. Συγκεκριμένα ο κύριος Δημήτριος Νομικός κέρδισε ελαιογραφία με νηοπομπή πολεμικών πλοίων του ζωγράφου Ιωσήφ Ντεμίρη, ο κύριος Δημήτριος Βαφειάδης υδατογραφία με εμπορικά πλοία σε ναυπηγείο του ζωγράφου Γεώργιου Πιπερόπουλου και ο κύριος Γεώργιος Αραζός ελαιογραφία με θαλασσογραφία του ζωγράφου Σωτήρη Τζαμουράνη. Πάνω: Η κλήρωση από την μικρή κόρη του μέλους μας κ. Δ. Λαμπράκη Kάτω: Οι τυχεροί από αριστερά κ.κ. Δ. Βαφειάδης, Δ. Νομικός και Γ. Αραζός πλαισιώνουν την Πρόεδρο του Μουσείου. 10

Ðåñßðëïõò

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 2008, ο εορτασμός του Αγίου Νικολάου και της επετείου των νικηφόρων ναυμαχιών «Έλλης-Λήμνου» στις εγκαταστάσεις της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων στο Χατζηκυριάκειο του Πειραιά.

Ðåñßðëïõò

Τ ι ς φ ω το γρ α φ ί ε ς τρ ά β η ξ ε ο φ ω το γρ ά φ ο ς κ . Δ η μ ή τρ η ς Π α ν α γ ι ω τό π ο υ λ ο ς κα ι το ν ε υ χα ρ ι σ το ύ μ ε π ο λ ύ. Ðåñßðëïõò

Του Χαράλαμπου Τορτορέλη | Παιδαγωγού - Μουσειολόγου Ν.Μ.Ε. E-mail: artetort@gmail.com

Ðåñßðëïõò

[ H Nαυμαχία της Ναυπάκτου ]

Η ΝΑΥΜΑΧIΑ ΤΗΣ ΝΑΥΠAΚΤΟΥ

Ðåñßðëïõò

[ H Nαυμαχία της Ναυπάκτου ]

3 5

Ðåñßðëïõò

[ H Nαυμαχία της Ναυπάκτου ]

Ðåñßðëïõò

[ H Nαυμαχία της Ναυπάκτου ]

Ðåñßðëïõò

ΤHN

πίτα ευλόγησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ ενώ παραβρέθηκαν εκπρόσωποι της Πολιτείας και Φορέων και Οργανισμών του Πειραιά. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος εκπροσώπησαν η Πρόεδρος κα Αναστασία Αναγνωστοπούλου Παλούμπη και ο Ταμίας κ. Νίκος Αλαφάσος. Ο Πρόεδρος της Π.Ε.Π.Ε.Ν. κ. Γ. Βλάχος υποδέχτηκε τους προσκεκλημένους και στην ομιλία του ευχήθηκε κατ’ αρχήν να τελειώσει θετικά η περιπέτεια του Επιχειρηματία Περικλή Παναγόπουλου, ενώ στη συνέχεια κάλεσε τους παρευρισκόμενους να κρατήσουν ενός λεπτού σιγή γι αυτούς που χάθηκαν στις θάλασσες και τους ωκεανούς, πολλές φορές αναίτια και άδικα. Στην συνέχεια ακολουθεί η ομιλία του Προέδρου που περιγράφει τις προκλήσεις για την Σύγχρονη Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία: «Κυρίες και Κύριοι, Φίλοι και Φίλες της Ένωσης Πλοιάρχων πάσης τάξεως και της Ναυτιλίας. Και αυτή τη χρονιά, η Εμπορική μας Ναυτιλία βρίσκεται επάξια στην υψηλότερη θέση της Παγκόσμιας κατάταξης από πλευράς αριθμού και ποιότητας πλοίων, της πλέον σύγχρονης τεχνολογίας και χαμηλού μέσου όρου ηλικίας. Η Ελληνική σημαία κυματίζει περήφανη στα πέρατα του κόσμου. Το Ελληνικό πλοίο είναι καλοδεχούμενο παντού, αποδεκτό παγκοσμίως από τις επιθεωρήσεις λιμένων, τις ναυλώτριες εταιρίες, τις πετρελαϊκές εταιρίες των οποίων όλοι γνωρίζουμε το πόσο αυστηρά είναι τα κριτήρια αξιολόγησης. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες ναυπηγούν νέα και υπερσύγχρονα πλοία, η πλειονότητα των οποίων θα φέρουν την Ελληνική σημαία, γιατί αυτή είναι που ταιριάζει στο ύψος της επένδυσης και στο παγκοσμίως αποδεκτό υψηλό επίπεδο διαχείρισης. Η θάλασσα είναι ο χώρος όπου ο Έλληνας μεγαλούργησε από αρχαιοτάτων χρόνων. Κράτησε ζωντανό τον πολιτισμό μας, τις ρίζες μας, την κουλτούρα μας και που μέσω της θάλασσας διέδωσε σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Η θάλασσα είναι συνυφασμένη με την εθνική μας ανεξαρτησία, πάντα συνδεδεμένη με την πρόοδο, την ευημερία και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας. Η πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση που ταλανίζει την

Ο Υφυπουργός Ναυτιλίας κ. Πάνος Καμμένος απευθύνει χαιρετισμό. 26

Ðåñßðëïõò

παγκόσμια οικονομία ήταν αδύνατο να μην επηρεάσει και τη Ναυτιλία. Τις επιπτώσεις τις βλέπουμε και ευχόμαστε να μην είναι η κορυφή του παγόβουνου. Πιστεύουμε ότι η Ελληνική Ναυτιλία θα ξεπεράσει και αυτό το «Τσουνάμι», όπως άλλωστε έχει ξαναγίνει και στο παρελθόν. Φυσικά, όλοι γνωρίζουμε άλλες ναυτικές παραδοσιακές χώρες οι οποίες δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν τα δύσκολα (κατά καιρούς) «μπουρίνια» της ναυτιλίας που αλλοιώθηκαν δραματικά ή χάθηκαν. Το Ελληνικό επιχειρηματικό δαιμόνιο σε συνδυασμό με το φιλότιμο, το μεράκι και την αγάπη του Έλληνα ναυτικού για το επάγγελμα του, για το βαπόρι του, θα βοηθήσουν και πάλι για την έξοδο και από αυτή τη φουρτούνα. Στο σημείο αυτό πρέπει να χτυπήσουμε ένα καμπανάκι για όσους τυχόν σκεφτούν με τη νοοτροπία του “budget”, ότι ο Έλληνας αξιωματικός (συγκρινόμενος με άλλους) είναι ακριβός λόγω της γενικότερης οικονομικής κατάστασης. Κύριοι, ας γίνουν τα λάθη του παρελθόντος δίδαγμα και παράδειγμα πρός αποφυγή για το μέλλον. Έχει γίνει αγώνας για να αποκτήσει και πάλι το επάγγελμά μας λίγη από την αίγλη που είχε κάποτε. Έχει γίνει τεράστια προσπάθεια για την προσέλκυση των νέων στο ναυτικό επάγγελμα. Έχουμε συμμετάσχει σε Ημερίδες σε όλη την Ελλάδα, σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και πιστεύουμε ότι αυτή η προσπάθεια άρχισε να αποδίδει καρπούς. Εφέτος έχουμε πληρότητα 100% στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού. Το αίσθημα που έχουμε είναι ότι οι νέοι σπουδαστές δεν είναι ευκαιριακοί, δεν είναι κατά λάθος, αλλά είναι νέοι με όραμα να σταδιοδρομήσουν στη μεγάλη Ελληνική Ναυτιλία. Εάν για άλλη μια φορά τους «σκοτώσουν» κάποιοι το δικαίωμα να ελπίζουν σε μια αξιοπρεπή καριέρα, τότε το αποτέλεσμα θα είναι καταστροφικό και η κατάσταση μη αναστρέψιμη. Τη δεκαετία του ΄80 ζήσαμε ένα διωγμό των Ελλήνων από τα πλοία, ας μην τον αναβιώσουμε. O Έλληνας Πλοίαρχος, ο Έλληνας Ναυτικός έχει τη θάλασσα στο αίμα του, είναι μέσα στο DNA του και κληρονομείται από γενιά σε γενιά.

Οι σύγχρονες γνώσεις, η ναυτοσύνη, το φιλότιμο, η παράδοση είναι τα συστατικά που κρατούν τον Έλληνα στην πρώτη θέση παγκοσμίως. Αλλά αυτή η παράδοση, που είναι κληρονομιά και υποχρέωση όλων μας, πρέπει να συνεχιστεί. Και θα συνεχιστεί μόνο με ένα τρόπο: Να έρθουν οι νέοι στο ναυτικό επάγγελμα, να αγαπήσουν τη θάλασσα και να σταδιοδρομήσουν ούτως ώστε να πάρουν τη σκυτάλη από τους προκατόχους τους και να συνεχιστεί η πρωτοπορία μας αυτή στο μέλλον. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει να συμβάλλουν όλοι οι εμπλεκόμενοι παράγοντες και φορείς, η Πολιτεία, οι Πλοιοκτήτες, οι Ενώσεις. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών το πρόβλημα της έλλειψης αξιωματικών και της ανάγκης προσέλκυσης των νέων στο ναυτικό επάγγελμα διογκώθηκε. Υπάρχει βασική έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τον ναυτιλιακό κλάδο και αυτό λειτουργεί ως τροχοπέδη στην απόφαση των νέων για να ακολουθήσουν μια θαλασσινή καριέρα που είναι ιδιαίτερη, ξεχωριστή, με προοπτική και σίγουρα ανάλογες απολαβές. Πώς όμως να έλθει ο νέος στη θάλασσα όταν, εκτός των άλλων, γίνεται μάρτυρας καταστάσεων που σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια; Έτσι βλέπουμε μερικά, ευτυχώς, ΜΜΕ με την παραμικρή ευκαιρία, είτε ναυτικού ατυχήματος ή ατυχούς ναυτικού περιστατικού να μεγεθύνουν και να διογκώνουν τις καταστάσεις με τελικό αποδέκτη και φταίχτη τον Πλοίαρχο. Και δεν είναι μόνο αυτό, αν σκεφτεί κανείς τη ζημιά που διαπράττουν όταν απερίσκεπτα και χωρίς τις κατάλληλες πληροφορίες καλούν προς ενημέρωση άτομα που αντί να ενημερώσουν υπεύθυνα την κοινή γνώμη την αποπροσανατολίζουν, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται τεράστιες «σκιές» που αφορούν κυρίως την προσέλκυση των νέων στο ναυτικό επάγγελμα. Η ματαιοδοξία που διακατέχει ορισμένους για δημοσιότητα είναι αρκετά επικίνδυνη για να καταστρέψει πολλά, όπως τη διαδρομή και τη συνεισφορά αξιόλογων συναδέλφων που είχαν μια πολύχρονη σχέση με τη θάλασσα, με το πλοίο, με τη Ναυτιλία και τους ανθρώπους της. Δεν ζητήσαμε ποτέ επαίνους ή επιβραβεύσεις για τις διασώσεις που έχουμε φέρει επιτυχώς σε πέρας, ούτε για τους τραυματίες και τις εγκύους που μέσα στο καταχείμωνο (και όχι μόνο) έχουν μεταφερθεί με μεγάλους κινδύνους και προσωπικό ρίσκο των Πλοιάρχων, Αξιωματικών και πληρωμάτων. Ούτε για το ότι καθημερινά εξασφαλίζουμε την επικοινωνία στα «αλίμανα» νησιά μας. Ούτε καν, για τη γενική συνεισφορά μας στην οικονομία αυτού του τόπου. Αλλά δεν θα δεχθούμε όμως (και από κανένα) τον αναθεματισμό, τον μηδενισμό και τη λάσπη. Από κανένα και κυρίως από ανθρώπους που με την κάθε δεδομένη ευκαιρία προσπαθούν να καρπωθούν ένα κομμάτι “δόξας” βγάζοντας χολή και βιώματα δικά τους. Η προσφορά των Ελλήνων Πλοιάρχων, Αξιωματικών και

πληρωμάτων γενικότερα, ήταν, είναι και θα είναι μεγάλη. Ας μη ξεχνάμε, κυρίες και κύριοι, ότι η Ναυτιλία μας είναι η Εθνική Βιομηχανία της χώρας και ταυτόχρονα η μόνη διεθνής βιομηχανία παγκοσμίως γνωστή, ποιοτικά και ποσοτικά. Αυτό που πρέπει να σημειώσουμε και αυτό που βοήθησε τα μέγιστα στην Εμπορική Ναυτιλία είναι ο Ναυτικός κόσμος, ο οποίος έχει να επιδείξει όχι μόνο ισχυρή οικονομική συμβολή στην ανάπτυξη του τόπου μας, αλλά και έντονη κοινωνική, πολιτισμική και ανθρωπιστική προσφορά. Είναι κοινή πεποίθηση ότι η Ναυτιλία αποτελεί Εθνικό Κεφάλαιο. Συμμετέχει δυναμικά στην οικονομία και προσφέρει ποικιλότροπα στη χώρα. Είναι ο πιο εξωστρεφής κλάδος της οικονομίας, υπηρετεί το διεθνές εμπόριο, φέρνει πολύτιμο συνάλλαγμα και απασχολεί δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους της ναυτιλίας σε ναυτικά και ναυτιλιακά επαγγέλματα. Έχουμε και φέτος τη χαρά να έχουμε κοντά μας πολυάριθμη αντιπροσωπεία από τις Ακαδημίες της χώρας μας. Με συγκίνηση τους καλωσορίζουμε στην μεγάλη οικογένεια των Πλοιάρχων πάσης τάξεως. Αγαπητοί Δόκιμοι, Το επάγγελμα που επιλέξατε είναι ένα επάγγελμα διαφορετικό από τα συνηθισμένα. Έχει μεγάλες απαιτήσεις και υποχρεώσεις. Είναι σύγχρονο και απαιτεί γνώσεις. Θέλει πείσμα, λεβεντιά και καρδιά και δείξατε ότι τα έχετε με αυτή την επιλογή σας. Πρέπει να ξέρετε ότι ο χώρος που επιλέξατε για να σταδιοδρομήσετε θέλει ξεχωριστό ήθος, σεβασμό και γνώσεις. Εκτός από τις γνώσεις που οι καθηγητές σας θα σας διδάξουν, θα καλλιεργήσετε το θάρρος, την οξυδέρκεια, το ήθος, την υπερηφάνεια και την αποφασιστικότητα, ώστε όταν αποφοιτήσετε και αναλάβετε τα καθήκοντά σας να είστε άξιοι συνεχιστές του κλάδου μας. Εδώ, η Πολιτεία καλείται να συμβάλλει με ρεαλισμό και αποφασιστικότητα. Να δώσει πραγματικά κίνητρα ώστε ο νέος να πάρει την απόφαση και να γίνει μέλος της μεγάλης οικογένειας των Πλοιάρχων, μέλος της μεγάλης Ελληνικής Ναυτικής οικογένειας. Τα μέτρα αυτά πρέπει να είναι γενναία, θαρραλέα και αποφασιστικά. Να ολοκληρώσει το σύνολο της νομοθεσίας με κύριους άξονες τον κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου, τον κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου, τους Κανονισμούς Εσωτερικής Υπηρεσίας Πλοίων, τα κείμενα των Συλλογικών Συμβάσεων, με κατεύθυνση την αναζήτηση και τον καταλογισμό ευθυνών όχι πια μόνιμα και αδιάκριτα στον Πλοίαρχο. Να προχωρήσει η Πολιτεία στην θεσμοθέτηση ενός συστήματος κοινωνικής κάλυψης που θα εξασφαλίζει στους ναυτικούς και τις οικογένειές τους παροχές και κοινωνικές καλύψεις ανάλογες με τις εισφορές και την εν γένει προσφορά τους. Δηλαδή να έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα όπως συμβαίνει σε όλα τα προηγμένα κράτη. Να προχωρήσει σε μια συνολική αναβάθμιση της κοινωνικής θέσης των ναυτικών. Να φροντίσουμε να δώσουμε στο νεαρό δόκιμο τις σύγχρονες υλικοτεχνικές υποδομές, τον σύγχρονο τεχνολογικό

Ο Πρόεδρος της Π.Ε.Π.Ε.Ν. κ. Γεώργιος Βλάχος στο βήμα. Ðåñßðëïõò

εξοπλισμό που να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των σημερινών υπερσύγχρονων πλοίων. Οι Ακαδημίες να διατηρήσουν το ναυτικό χαρακτήρα τους. Να του δώσουμε σωστούς (μόνιμους και όχι ωρομίσθιους) και σωστά αμειβόμενους ναυτοδιδάσκαλους καθηγητές που θα του διδάξουν μαθήματα και ειδικές γνώσεις. Και πρώτα απ’ όλα, εντιμότητα, θάρρος, υπερηφάνεια, σεβασμό και πειθαρχία. Να του δώσουμε καλύτερη προοπτική, εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση του τίτλου, κοινωνική καταξίωση. Καλωσορίζω λοιπόν τον νεαρό σπουδαστή δόκιμο, αυριανό συνάδελφο και του ευχόμαστε όλοι μας καλή πρόοδο. Και τον διαβεβαιώνουμε, ότι όλοι μας θα είμαστε δίπλα του σε όλες τις δυσκολίες της επαγγελματικής του ζωής και όχι μόνο. Συνάδελφε Πλοίαρχε πάσης τάξεως, Εσύ που είσαι σήμερα μαζί μας και εσύ που ταξιδεύεις, τα προβλήματά μας είναι πολλά και ποικίλα. Οι ευθύνες μας πολλές και μεγάλες. Πάντα όμως, σύμφωνα με τις γνώσεις μας, τις ικανότητες μας, την ιστορία μας, συνεχίζουμε την πορεία μας. Με όπλα την μαζικότητά μας, την αλληλεγγύη μας, την αποδεδειγμένη ικανότητά μας, την πολύχρονη πείρα μας, την αδιαπραγμάτευτη ισχύ και δύναμή μας, θα συνεχίσουμε την πορεία μας. Αυτή που μας έχει κάνει μοναδικούς και περιζήτητους. Συνάδελφε Πλοίαρχε πάσης τάξεως, Θεωρούμε σαν ΠΕΠΕΝ ότι είναι υποχρέωσή όλων μας, η ανάγκη ενός διευρυμένου ρόλου, τέτοιου, που οι αγώνες του να ξεπερνούν το στενό διεκδικητικό εισοδηματικό πλαίσιο, αλλά να παρεμβαίνουμε αποφασιστικά και σε θέματα που αφορούν το μέλλον το δικό μας και των παιδιών μας. Πιστεύουμε και υποστηρίζουμε ότι ο διάλογος είναι το αναγκαίο εργαλείο ώστε όχι μόνο να διαμορφώνονται συμφωνίες αλλά και να διαπιστώνονται διαφωνίες οι οποίες πάντα θα βρίσκουν τη λύση τους και το σωστό δρόμο. Εξ άλλου ο διάλογος και η συμμετοχή μας σ’ αυτόν, δεν μας αποκλείει από κάθε άλλη ενέργεια, όπως άλλωστε έχει γίνει αρκετές φορές με κινητοποιήσεις όπου συμμετείχαμε για την διεκδίκηση δικαίων αιτημάτων των συναδέλφων μας. Τα πάγια αιτήματά μας για την απασχόληση και την βελτίωση των συνθηκών εργασίας, το εφ’ άπαξ, το συνταξιοδοτικό και η εξισορρόπηση της φορολογίας των συνταξιούχων συναδέλφων όπως των εν ενεργεία, παραμένουν και θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε γι’ αυτά. Η ποιοτική εκπαίδευση στις ΑΕΝ όπως και του ΚΕΣΕΝ είναι ο κύριος στόχος μας. Η αναβάθμιση των ΑΕΝ και η ένταξή τους στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι απαίτηση των καιρών. Είναι αδιανόητο να είναι επιπέδου ΤΕΙ μόνο το καταληκτικό δίπλωμα και όχι και τα προηγούμενα. (Δηλαδή του Πλοιάρχου Γ’ και Πλοιάρχου Β’). Στο ΚΕΣΕΝ να δοθεί μόνιμη λύση στο κτιριακό πρόβλημα είτε επισκευάζοντας σωστά το υπάρχον κτίριο ή με μεταφορά σε άλλο κρατικό κτίριο. Βέβαια αν ήταν τα μοναδικά προβλήματά μας αυτά θα ήμασταν ευτυχείς. Άλλωστε ο Πλοίαρχος είναι μαθημένος να αγωνίζεται και ν’ αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες. Ένα θέμα το οποίο είναι φλέγον και απασχολεί έντονα τη διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα χωρίς να έχουμε δει έως τώρα λύση, είναι η απαράδεκτη ποινικοποίηση του Ναυτικού Επαγγέλματος. Η ποινικοποίηση ενεργειών σε περιπτώσεις ατυχηματικής ρύπανσης που έχει σαν αποτέλεσμα να αντιμετωπίζονται οι ναυτικοί σαν κοινοί εγκληματίες μόνο ζημιά προκαλεί. Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις άλλες ναυτικές χώρες, παγκοσμίως, με την αντιμετώπιση αυτή αποτρέπεται η προσέλκυση των νέων στο χώρο μας, οδεύοντας προς τη συρρίκνωση της ναυτιλίας με τα γνωστά σ’ όλους αποτελέσματα. Ας μην ξεχνάμε ότι η ποινικοποίηση αυτή θίγει τα ανθρώπινα δικαιώματα των ναυτικών και αφήνει απροστάτευτο το ναυτικό επάγγελμα. Για άλλη μια φορά θα τονίσουμε ότι ο Έλληνας Πλοίαρχος, ο Έλληνας Αξιωματικός έχει επαγγελματική αξιοπρέπεια, ήθος και ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος και ειδικά του θαλασσίου. 28

Ðåñßðëïõò

To άλλο θέμα που απασχολεί Πλοιάρχους-πληρώματα, αλλά και την διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα έντονα τον τελευταίο χρόνο, είναι η έξαρση των πειρατικών επιθέσεων στην περιοχή του Κόλπου του Άντεν. Εκεί πλέον η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Τα υπάρχοντα πλοία των συμμαχικών δυνάμεων που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή είναι ανεπαρκή για να διασφαλίσουν τον διάπλου της περιοχής αυτού του σημαντικότατου διεθνούς ναυτιλιακού κόμβου απ’ όπου διέρχονται 20.000 πλοία ετησίως. Έχουμε πειρατικές επιθέσεις σχεδόν σε καθημερινή βάση, σε πλοία ανεξαρτήτου τύπου και σημαίας κρατώντας πλοία και πληρώματα με σκοπό όχι να κλέψουν και να φύγουν, αλλά να απαιτήσουν λύτρα για την απελευθέρωση πλοίων και ομήρων. Οι πειρατές πλέον λειτουργούν σχεδόν ανεξέλεγκτοι και σίγουρα ατιμώρητοι, αφού σε κάποιες περιπτώσεις όπου συνελήφθησαν πειρατές από πλοία της συμμαχικής δύναμης, αφοπλίστηκαν και έτσι απλά αφέθησαν ελεύθεροι. Η Διεθνής Ναυτιλιακή Κοινότητα με τις πιέσεις προς τις Κυβερνήσεις έχει καταφέρει να αυξηθεί η στρατιωτική δύναμη στην περιοχή, αλλά και αυτό το μέτρο κρίνεται ανεπαρκές. Εάν δεν υπάρξει δυναμική αντιμετώπιση των πειρατών και δεν χρησιμοποιηθεί κάθε δυνατό μέσο διάλυσης τόσο των ταχυπλόων σκαφών, όσο και των μητρικών σκαφών ανεφοδιασμού που χρησιμοποιούν, λυπάμαι που το λεω αλλά δυστυχώς αποτελέσματα δεν θα υπάρξουν. Εμείς ζητάμε να είναι ουσιαστική και αποτελεσματική η παρουσία των δυνάμεων αυτών. Έτσι, που να σταματήσουν να κινδυνεύουν τα διαπλέοντα πλοία και οι συνάδελφοι μας όλων των Εθνικοτήτων. Λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης κάποιες μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες ήδη αποφεύγουν το πέρασμα αυτό που θεωρείται ο κόμβος μεταξύ Ευρώπης-Ασίας, στέλνοντας τα πλοία τους να κάνουν το γύρο της Αφρικής. Η κίνηση αυτή αυξάνει τις πλεύσιμες ημέρες του ταξιδιού και θα επιφέρει τις ανάλογες επιπτώσεις στο παγκόσμιο εμπόριο, αυξάνοντας τις τιμές των καυσίμων, ναύλων και των μεταφερομένων αγαθών. Και φυσικά, το όλο πρόσθετο κόστος θα μετακυλήσει στον καταναλωτή. Στην παρούσα κατάσταση, μοιάζει εφιάλτης για την παγκόσμια οικονομία, ειδικά σε δύσκολες ημέρες όπως αυτές που διανύουμε τώρα. Έχουμε βαρεθεί να ακούμε ρητορικά ευχολόγια. Κινδυνεύουν καθημερινά ανθρώπινες ζωές και περιουσίες. Αυτοί οι άνθρωποι που ταξιδεύουν τα πλοία και κινδυνεύουν για να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους έχουν οικογένειες πίσω στις πατρίδες τους και πρέπει να γυρίσουν πίσω σώοι και αβλαβείς. Αυτοί οι άνθρωποι προσφέρουν στην Εθνική αλλά και στην παγκόσμια οικονομία τα μέγιστα. Συνάδελφοι, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι πάντα θα προσπαθούμε για το καλύτερο με τη δική σας συμμετοχή και βοήθεια, την οποία θεωρώ δεδομένη. Θα προσπαθήσουμε ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ να ακολουθήσουμε μια πορεία συνεχούς διαλόγου, μια πορεία διαρκούς προσπάθειας αμφίδρομης πληροφόρησης και ανταλλαγής απόψεων, αλλά και με τους αλληλοεξαρτώμενους φορείς, μέσα από την οποία θα παλέψουμε συλλογικά. Έτσι ώστε, ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ να έχουμε τον κλάδο και την Ένωσή μας στη θέση που της αξίζει τόσο στη ναυτιλία μας όσο και στη χώρα μας. Αγαπητοί συνάδελφοι, Κυρίες και Κύριοι, Ευχόμαστε η καινούργια χρονιά να είναι καλύτερη από την προηγούμενη. Να είναι η χρονιά που θα δώσει στην Ελλάδα, στη Ναυτιλία, στα λιμάνια μας, καινούργιο πρόσωπο. Να γίνουμε πιο δυνατοί στην Ευρώπη, στον κόσμο. Να είναι η νέα χρονιά πιο Ειρηνική και η Ειρήνη να επικρατήσει στο κόσμο. Οι συνάδελφοι που ταξιδεύουν να έχουν τον Άγιο Νικόλα πάντα μαζί τους, να τους προστατεύει και να γυρίσουν και πάλι υγιείς στα σπίτια τους. Κυρίες και κύριοι, Αγαπητοί συνάδελφοι Σας ευχαριστώ όλους σας.

Μ. Καραγάτσης Εκδήλωση της βιβλιοθήκης «Καίτη Λασκαρίδη» για τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του Την Δευτέρα, 24 Νοεμβρίου 2008, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση της βιβλιοθήκης «Καίτη Λασκαρίδη» για τα εκατό χρόνια από την γέννηση του Μ. Καραγάτση.

ΤHN

εναρκτήρια ομιλία πραγματοποίησε η κα Μαρίνα Καραγάτση, κόρη του σπουδαίου συγγραφέα, ενώ ο κ. Βαγγέλης Αθανασόπουλος παρουσίασε το θέμα «ο Καραγάτσης στο αυλιδάκι της Άνδρου και της Μαρίνας» και η κα Τιτίκα Δημητρούλια το «Ενορμήσεις ζωής και θανάτου στον Καραγάτση». Ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός παρουσίασε τα έργα του Καραγάτση «το 10», «το μπουρίνι» και «η Μεγάλη Εβδομάδα του Πρεζάκη, ενώ οι συντελεστές της μεταφοράς του μυθιστορήματος «το 10» του Μ. Καραγάτση στην τηλεόραση κ.κ. Πηγή Δημητρακοπούλου, Ελένη Καραΐνδρου, Δημήτρης Καταλειφός και Ρένη Πιττακή, μιλούν για τη δημιουργική τους εμπλοκή με αυτό. Τέλος ο κ. Δημήτριος Τάρλοου παρουσίασε το διήγημα του συγγραφέα «Από τη ζωή του Μιχάλη Ρούση». Στον χαιρετισμό της η οικοδέσποινα και Πρόεδρος της βιβλιοθήκης «Καίτη Λασκαρίδη» κα Μαριλένα Λασκαρίδη σημείωσε: «Σήμερα ήρθαμε εδώ και είμαστε πολλοί για να πλησιάσουμε και ν’ αγγίξουμε έστω και λίγο την ματιά του, να γελάσουμε ίσως και εμείς με τον «Μεγάλο Μποέμ», των Ελληνικών Γραμμάτων, τον διαχρονικό και σύγχρονο, τον προκλητικό, εκρηκτικό, χλευαστικό, σαρκαστικό, παραθέτω λίγους

Ðåñßðëïõò

από τους χαρακτηρισμούς που έχω διαβάσει κατά καιρούς. Για να συμφωνήσω όμως αμέριστα, με τον Ανδρέα Καραντώνη, που έγραψε στη Ν. Εστία, ένα μήνα μετά τον θάνατο του Καραγάτση. «Ξεφυλλίζω, ψηλαφώ τα βιβλία του Καραγάτση. Νιώθω κάτι παράξενο. Δεν είναι βιβλία δεν είναι συνθέσεις από χαρτί και μελάνι, από φαντασία και λόγο. Δεν είναι απλώς βιβλία. Μου φαίνονται σαν κομμάτια από ζωή, ζεστά, αχνιστά, με αίμα που κυκλοφορεί στις φλέβες τους, με φωνή που μιλεί απευθείας, με μάτια που βλέπουν κι’ οι ματιές τους μπαίνουν ολόισα μέσα μας. Τα βιβλία του Καραγάτση και μαζί και ό άνθρωπος που τα έγραψε»! Και παρακάτω να αναρωτηθώ, σε ένα μεγαλόπρεπα τραγικό κομμάτι, σε πρώτο πρόσωπο για την αγωνία του. «Φόβος και αγωνία είχαν κυριέψει την ψυχή μου. Ήθελα να ζήσω, ήθελα να βρω, μέσα στον ελάχιστο χρόνο και τόπο ότι δεν βρήκα τόσα χρόνια τώρα, σ’όλα τα στίγματα της γης. Ήθελα να συναπαντήσω αυτό που θάφερνε και τ’άλλα και ηδονή και οδύνη και χαρά και πόνο, και γνώση και ανοησία. Αυτό που είναι αιτία και πλήρωση, σκοπός και τέρμα, φτάσιμο και φυγή. ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ!! Να αγαπήσω. όχι ν’αγαπηθώ, μα Ν’ ΑΓΑΠΗΣΩ….!» Αυτός ήταν ο πατέρας σας κυρία Καραγάτση;» Ο Μ. Καραγάτσης (1908- 14 Σεπτεμβρίου 1960) ήταν πεζογράφος, ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της “Γενιάς του ‘30”. Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτριος Ροδόπουλος. Το ψευδώνυμο Καραγάτσης προήλθε από το δέντρο πτελέα ή καραγάτσι: στο εξοχικό της οικογένειάς του στη Ραψάνη της Θεσσαλίας, όπου περνούσε

τα περισσότερα εφηβικά καλοκαίρια του, συνήθιζε να διαβάζει καθισμένος κάτω από ένα καραγάτσι που βρισκόταν στον περίβολο της εκκλησίας του χωριού. Το “Μ.” του ψευδωνύμου του προήλθε πιθανότατα από το ρώσικο όνομα “Μίτια” (ρωσική εκδοχή του Δημήτρης) , με το οποίο τον αποκαλούσαν φίλοι και συμφοιτητές του, εξ αιτίας της μεγάλης του αγάπης για τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και ιδιαίτερα για το έργο “Αδερφοί Καραμαζώφ”. Το γεγονός ότι υπέγραφε τα έργα του ως Μ. Καραγάτσης προκάλεσε σύγχυση σε αρκετούς φιλολό γους, που συχνά ερμήνευαν το “Μ” ως Μιχάλης, εξ αιτίας των ηρώων του Μιχάλη Καραμάνου (στον Γιούγκερμαν) και Μιχάλη Ρούση (στον Μεγάλο ύπνο), που θεωρούνται περσόνες του συγγραφέα. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1908. Ο πατέρας του Γεώργιος Ροδόπουλος ήταν δικηγόρος και πολιτικός, με καταγωγή από την Πάτρα, αλλά εγκατεστημένος στη Λάρισα. Η μητέρα του Ανθή καταγόταν από τον Τύρναβο. Ο συγγραφέας ήταν το πέμπτο και τελευταίο παιδί της οικογένειας, με μεγάλη διαφορά ηλικίας από τα αδέρφια του (18 χρόνια από το πρώτο και 12 από το τέταρτο). Πέρασε την παιδική του ηλικία σε διάφορες πόλεις εξ αιτίας των μετακινήσεων της οικογένειάς του: το Δημοτικό το παρακολούθησε στη Λάρισα και το Γυμνάσιο το τελείωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου τον έστειλε ο πατέρας του ως τιμωρία, επειδή είχε πλαστογραφήσει την υπογραφή του σε σχολικό έλεγχο. Μετά την ολοκλήρωση της βασικής εκπαίδευσης γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γκρενόμπλ, στη Γαλλία. Για οικονομικούς λόγους επέστρεψε στην Αθήνα, ένα χρόνο μετά, και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου αποφοίτησε το 1930. Εκεί μάλιστα είχε συμφοιτητές και άλλους λογοτέχνες, όπως τους Οδ. Ελύτη, Αγγ. Τερζάκη, Γ. Θεοτοκά. Στην εφηβική του ηλικία έγραφε ποιήματα, σύντομα όμως εγκατέλειψε την ενασχόληση με την ποίηση και στραφήκε στην πεζογραφία. Ως πεζογράφος πρωτοεμφανίστηκε το 1927 με το διήγημα “Η κυρία Νίτσα”, το οποίο υποβλήθηκε στον διαγωνισμό της Νέας Εστίας και πήρε τον 3ο έπαινο. Ήταν αυτοβιογραφικό διήγημα εμπνευσμένο από τον παιδικό του έρωτα για μια εικοσάχρονη δασκάλα του στο δημοτικό σχολείο στη Λάρισα. Το πρώτο του μυθιστόρημα ήταν Ο συνταγματάρχης Λιάπκιν, το 1933. Προηγουμένως είχε δημοσιεύσει πολλά διηγήματα, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως νομικός σύμβουλος σε μια Ανώνυμη Εταιρεία Ασφαλειών. Από το 1946 ανέλαβε τη θεατρική στήλη της εφημερίδας Βραδυνή και το 1952 άρχισε να εργάζεται στην διαφημιστική εταιρεία ΑΔΕΛ. Το 1956 και το 1958 ήταν υποψήφιος βουλευτής με το κόμμα των Προοδευτικών του Σπ. Μαρκεζίνη. Δεν είχε κάνει καμία προεκλογική προετοιμασία και όπως ήταν φυσικό, απέτυχε και τις δύο φορές. Όταν κάποιος τον ρώτησε γιατί είχε θέσει υποψηφιότητα, απάντησε ότι το έκανε για να πάρει ψήφους από τον αδερφό του Τάκη Ροδόπουλο, υποψήφιο με την ΕΡΕ. Το 1958 έπαθε ένα σοβαρό έμφραγμα, που οδήγησε στην σταδιακή αποξένωσή του από τους φιλικούς κύκλους. Συνέχισε όμως

να εργάζεται και να γράφει: είχε ξεκινήσει το έργο «Το 10», που θα ήταν το πρώτο μέρος μιας τετραλογίας. Δεν πρόλαβε όμως να το ολοκληρώσει: στις 13 Σεπτεμβρίου 1960 έπαθε έμφραγμα και λίγες ώρες μετά, τα ξημερώματα της 14ης Σεπτεμβρίου, πέθανε. Τα πρώτα έργα του Καραγάτση, από το 1925 ως το 1933, ήταν διηγήματα. Από αυτά, όσα γράφτηκαν πριν από το 1927, δεν τα εξέδωσε ο ίδιος. Το 1933, με το μυθιστόρημα Συνταγματάρχης Λιάπκιν, εγκαινιάστηκε η ώριμη περίοδος της πεζογραφίας του. Τα τρία πρώτα μυθιστορήματά του, Συνταγματάρχης Λιάπκιν, Χίμαιρα, Γιούγκερμαν, αποτελούν μια τριλογία με τίτλο Εγκλιματισμός κάτω από τον Φοίβο. Κοινό τους θέμα είναι η αποτυχημένη προσπάθεια τριών ξένων που βρέθηκαν στην Ελλάδα να προσαρμοστούν: ο συνταγματάρχης Λιάπκιν ήταν υπαρκτό πρόσωπο, ο Ρώσος στρατιωτικός Βασίλι Βασίλιεβιτς Νταβίντωφ, ο οποίος μετά την Ρωσική Επανάσταση βρέθηκε στη Λάρισα, όπου εργαζόταν στη Γεωργική Σχολή. Ο κεντρικός ήρωας του Γιούγκερμαν ήταν επίσης Ρώσος στρατιωτικός, ο οποίος εξελίχθηκε σε μεγάλο οικονομικό παράγοντα της Αθήνας. Η ηρωίδα της Χίμαιρας, Μαρίνα, ήταν Γαλλίδα, παντρεμένη με Έλληνα ναυτικό, που ζούσε στη Σύρο. Και οι τρεις ήρωες απέτυχαν να “εγκλιματιστούν” και τελικά οδηγήθηκαν στην καταστροφή. Επόμενος σημαντικός σταθμός στην πεζογραφία του ήταν το Χαμένο νησί, έργο που ξεχωρίζει από την υπόλοιπη πεζογραφία του εξ αιτίας της απόστασής του από τον ρεαλισμό και την σύγχρονη πραγματικότητα. (Ο ίδιος το χαρακτήρισε “φανταστική νουβέλα”). Κεντρικός ήρωας του έργου είναι ο Γερόλυμος Αβαράτος, δεύτερος πλοίαρχος και μοναδικός επιζών από το πλήρωμα ενός πλοίου που ναυάγησε στην Τήλο. Ο ήρωας αναγκάστηκε να μείνει στο νησί για καιρό εξ αιτίας άσχημων καιρικών συνθηκών. Σταδιακά οι κάτοικοι του νησιού παρατήρησαν περίεργα κλιματολογικά φαινόμενα, διαπίστωσαν ότι οι πυξίδες έδιναν λανθασμένες συντεταγμένες και τέλος αποκαλύφθηκε ότι το νησί είχε αποκοπεί από την υφαλοκρηπίδα και έπειτα από ταξίδι στην θάλασσα σταθεροποιήθηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό με το όνομα Ταϊλί.

Στη συνέχεια ο συγγραφέας επιχείρησε να γράψει μια ευρεία, ιστορικού περιεχομένου σύνθεση, με γενικό τίτλο Ο κόσμος που πεθαίνει. Η σειρά θα περιελάμβανε 10 βιβλία που θα αναφέρονταν στην ιστορία μιας οικογένειας από το 1821 ως τη σύγχρονη εποχή. Από αυτά έγραψε τελικά μόνο τρία: Ο κοτζάμπασης του Καστρόπυργου, Αίμα χαμένο και κερδισμένο, Τα στερνά του Μίχαλου. Ο ήρωας του Κοτζάμπαση του Καστρόπυργου, Μίχαλος Ρούσης, ήταν έλληνας προεστός που αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους και αλλαξοπίστησε, για να σώσει τη ζωή του. Η ιστορία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα από τη ζωή ενός προγόνου του, του Μήτρου Ροδηθάνα ή Ροδόπουλου. Παρ’ όλο που ο συγγραφέας δεν ολοκλήρωσε αυτή τη σύνθεση, συνέχισε να ενδιαφέρεται για ιστορικά θέματα και να εμπνέεται από αυτά: έκανε την απόπειρα να γράψει ένα καθαρά ιστορικό έργο, την Ιστορία των Ελλήνων, από το οποίο έγραψε τελικά μόνο τον πρώτο τόμο για την αρχαία Ελλάδα και έγραψε την μυθιστορηματική βιογραφία Βασίλης Λάσκος, για τον πλοίαρχο του υποβρυχίου “Κατσώνης”. Το τελευταίο έργο του σχετικό με την ιστορία έχει τελείως διαφορετικό χαρακτήρα: το Σέργιος και Βάκχος, με πρωταγωνιστές τους Αγίους Σέργιο και Βάκχο, είναι σατιρική και καυστική

κριτική και απομυθοποίηση της Ιστορίας. Προς το τέλος της ζωής του σχεδίαζε άλλη μια ενότητα, τεσσάρων έργων, από την οποία πρόλαβε να ξεκινήσει μόνο «Το 10». Το έργο διαδραματίζεται σε μια λαϊκή πολυκατοικία του Πειραιά. Μάλιστα ο συγγραφέας επισκεπτόταν κάθε πρωί το λιμάνι και παρατηρούσε την κίνηση και τη ζωή εκεί για να αντλήσει υλικό. Το τμήμα που πρόλαβε να γράψει μας αφήνει να υποθέσουμε ότι, αν ολοκληρωνόταν, το έργο θα ήταν σίγουρα ένα από τα καλύτερά του. Ο χαρακτηρισμός που απέδωσαν οι περισσότεροι κριτικοί της λογοτεχνίας στον Καραγάτση ήταν «γεννημένος πεζογράφος». Όλοι αναγνώριζαν την αφηγηματική του ευχέρεια και τη δημιουργική φαντασία του. Ειδικά η φαντασία του είναι αυτό που τον ξεχωρίζει από τους περισσότερους πεζογράφους, και όχι μόνο αυτούς της γενιάς του ‘30. Πολλοί τον κατηγόρησαν ως προχειρογράφο, που δεν ενδιαφερόταν για την επιμέλεια της μορφής των έργων του. Η αλήθεια είναι ότι τα χειρόγραφά του δείχνουν ότι σπάνια έκανε αλλαγές στα έργα του, αλλά αυτό αποδεικνύει ακριβώς την αφηγηματική ευχέρεια που έλειπε από πολλούς συγγραφείς της γενιάς του (βιογραφικά στοιχεία από την ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια).

1. Από αριστερά προς τα δεξιά: κ. Μαρίνα Καραγάτση, ο καθηγητής Παν/μίου Αθηνών Βαγγέλης Αθανασόπουλος, καθηγήτρια Παν/μίου Θεσσαλονίκης Τιτίκα Δημητρούλια, ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός. 2. Από αριστερά προς τα δεξιά: Ο ηθοποιός Δημήτρης Καταλειφός, η μουσικός Ελένη Καραΐνδρου, ο ηθοποιός. Δημήτρης Τάρλοου, η κ. Μαρίνα Καραγάτση, η σκηνοθέτις Πηγή Δημητρακοπούλου. 3. Από αριστερά προς τα δεξιά: Ο γενικός γραμματέας περιφέρειας Δυτ. Ελλάδος Σπύρος Σπυρίδων, ο ηθοποιός Δημήτρης Τάρλοου, η Πρόεδρος της Βιβλιοθήκης «ΚΑΙΤΗ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ» Μαριλένα Λασκαρίδου.

Ðåñßðëïõò

ΑΔΡΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΝΑΥΤΙΚOΣ OΜΙΛΟΣ ΑΛΕΞAΝΔΡΕΙΑΣ Γράφει ο κ. Δ. Γ. Καπαϊτζής

1. 6 Äåêåìâñßïõ 1943. Ï âáñéÜ áêñùôçñéáóìÝíïò ÁÄÑÉÁÓ êáôáðëÝåé óôçí ÁëåîÜíäñåéá. 2. Ïìïßùìá ôïõ áíôéôïñðéëéêïý “Áäñßáò” ðñþçí “HMS Border”. Áñ. ÓõëëïãÞò: 578. Ðáñá÷ùñÞèçêå áðü ôï âñåôáíéêü íáõôéêü êáé ç ðáñáëáâÞ ôïõ Ýãéíå áðü ôïí Áíôéðëïßáñ÷ï É. Ôïýìðá óôï Newcastle ôçò Áããëßáò ôçí 20ç Éïõëßïõ 1942. Ðñüêåéôáé ãéá áíôéôïñðéëéêü ôýðïõ Hunt III. Åß÷å äéáóôÜóåéò 85,3/11,4/2,4 ìÝôñá êáé åêôüðéóìá 1.050/1.490 ôüíùí. Ç ôá÷ýôçôá ôïõ Ýöèáíå ôïõò 26 êüìâïõò. Ôï áíôéôïñðéëéêü “Áäñßáò” áðïôåëåß Ýíá áðü ôá åíäïîüôåñá ðëïßá ìáò êáôÜ ôïí Â’ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï. Ôçí 27ç Éáíïõáñßïõ 1943 õðÜñ÷ïõí óïâáñÝò åíäåßîåéò üôé âýèéóå ôï ãåñìáíéêü Õ/Â U553, 360 ìßëéá ÂÄ ôïõ áêñùôçñßïõ Finesterre êáé ôçí 13ç Öåâñïõáñßïõ 1943 âýèéóå Þ Ýâëáøå óïâáñÜ ôï Õ/Â U623. ¸ëáâå ìÝñïò óå óõíïäåßåò ðïëëþí íçïðïìðþí óôç Ìåóüãåéï êáé óôéò åðé÷åéñÞóåéò áðïâÜóåùò ôçò Óéêåëßáò üðïõ ôç íý÷ôá ôçò 20/21 Éïõëßïõ ôïõ 1943 áíôéìåôþðéóå åðéôõ÷þò óå íõ÷ôåñéíÞ óõìðëïêÞ 3 ôïñðéëáêÜôïõò. Ôçí 10ç Óåðôåìâñßïõ 1943 ï éôáëéêüò óôüëïò ôïõ ÔÜñáíôá ðëÝïíôáò ðñïò ÌÜëôá ðáñáäüèçêå óå äýíáìç ôåóóÜñùí ðïëåìéêþí ìåôáîý ôùí ïðïßùí Þôáí êáé ï “Áäñßáò”. ÊáôÜ ôéò åðé÷åéñÞóåéò ôçò ÄùäåêáíÞóïõ, ôçí 22á Ïêôùâñßïõ 1943 êáé, åíþ ï “Áäñßáò” âñéóêüôáí êïíôÜ óôçí ÊÜëõìíï, ìáæß ìå ôï âñåôáíéêü A/T “Hurworth”, ðñïóÝêñïõóå óå íÜñêç êáé áðü ôçí Ýêñçîç áðïêüðçêå ç ðëþñç ôïõ. Ôï Á/Ô “Hurworth” óôçí ðñïóðÜèåéá ôïõ íá ðëåýóåé óå âïÞèåéá ðñïóÝêñïõóå, åðßóçò, óå íÜñêç êáé âõèßóôçêå ìå áðïôÝëåóìá íá áðùëåóèïýí 143 Üíäñåò. Ï “Áäñßáò” êáôüñèùóå, ðáñÜ ôéò åêôåôáìÝíåò æçìéÝò, êáé Ýöèáóå óôçí ðéï êïíôéíÞ ôïõñêéêÞ áêôÞ ôïõ Gümüçlük (Ãêéïõìïõóëïýê). Ïé áðþëåéÝò ôïõ Ýöèáíáí ôïõò 21 íåêñïýò êáé ôïõò 30 ôñáõìáôßåò. ÌåôÜ áðü çñùéêÝò ðñïóðÜèåéåò ôï åëëçíéêü áíôéôïñðéëéêü êáôüñèùóå íá êÜíåé êÜðïéåò óôïé÷åéþäåéò åðéóêåõÝò êáé íá áðïðëåýóåé ãéá ôçí ÁëåîÜíäñåéá ôçí 1ç Äåêåìâñßïõ 1943. ÐÝñáóå ìÝóá áðü ôá ãåñìáíï-êñáôïýìåíá ÄùäåêÜíçóá ÷ùñßò íá ãßíåé áíôéëçðôüò. Ôçí 6ç Äåêåìâñßïõ ï “Áäñßáò”, ÷ùñßò ðëþñç, åéóÞëèå óôï ëéìÝíá ôçò ÁëåîÜíäñåéáò, üðïõ ôïõ Ýãéíå åíèïõóéþäçò õðïäï÷Þ áðü ôïí óõììá÷éêü êáé åëëçíéêü óôüëï. ÌåôÜ ôçí áðåëåõèÝñùóç Ýöèáóå, Ýðåéôá áðü ðñü÷åéñç åðéóêåõÞ óôçí ðëþñç, óôçí ÅëëÜäá ìáæß ìå ôá Üëëá ðëïßá ôïõ Óôüëïõ.

Ðåñßðëïõò

συγκεντρωμένοι στον Ναυτικό Όμιλο Αλεξανδρείας είναι λαμπροί και ενθουσιώδεις. Το Ναυαρχείο του Ναυτικού μας στεγάζεται στους πάνω ορόφους του Ομίλου και οι αξιωματικοί και ναύτες του βρίσκονται μαζί με μεγάλο αριθμό μελών και φίλων στους μώλους και εξώστες πάνω από το Δυτικό Λιμάνι. Είναι 6 Δεκεμβρίου 1943, η γιορτή του Αγίου Νικολάου, μια μέρα ηλιόλουστη και το αντιτορπιλικό “Αδρίας” είναι να φθάσει σήμερα. Τα πλοία των Συμμάχων είναι σημαιοστόλιστα και τα πληρώματα παρατεταγμένα για να χαιρετήσουν την άφιξή του. Οι 100.000 Έλληνες της Αιγύπτου με πλέον των 7.000 παιδιών τους στο Στράτευμα –130 μέλη του Ομίλου– είναι υπερήφανοι για τους δικούς μας ναύτες που επιστρέφουν από τις επιχειρήσεις του Αιγαίου, την αρχή της απελευθέρωσης της πατρίδας. Την νύκτα της 22 Οκτωβρίου 1943 κατά τη διάρκεια μιας αμφίβιας Αγγλο-ελληνικής Επιχείρησης στα Δωδεκάνησα, κοντά στην Γερμανοκατεχόμενη Κάλυμνο, τα δύο αντιτορπιλλικά “Αδρίας” και “Hurworth”, προσέκρουσαν σε νάρκες. Το “Αδρίας” έχασε την πλώρη του με σχεδόν 1/3 του πρωραίου τμήματος, αλλά επέπλευσε. Το “Hurworth” βυθίστηκε. Το “Αδρίας” είχε 21 νεκρούς και 22 τραυματίες, ενώ από το “Hurworth” χάθηκαν 143 άνδρες. Και από τα δύο πλοία με την έκρηξη, μερικά μέλη του πληρώματος τινάχθηκαν στη θάλασσα. Ένας από τους επιζώντες του “Αδρίας” βοήθησε και μετέφερε με σχεδία έναν πληγωμένο συνάδελφό του, από το πλήρωμα του “Hurworth”, σε ένα κοντινό βραχονήσι, και μετέπειτα κολυμπώντας συνάντησε Έλληνες ψαράδες της περιοχής οι οποίοι και τους διέσωσαν. Με αυτό τον τρόπο ο υποκελευστής Σαβάκης διέσωσε τον κυβερνήτη Royston Wright, πλοίαρχο του “Hurworth”. Για την πράξη του αυτή αργότερα παρασημοφορήθηκε με το Μετάλλιο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Το “Αδρίας” έπλευσε αργά προς τα παράλια της Τουρκίας όπου και προσάραξε κοντά στο Γκουμουσλούκ. Εκεί οι νεκροί θάφτηκαν, οι τραυματίες μεταφέρθηκαν στην Αίγυπτο και οι «επισκευές» στο “Αδρίας” ξεκίνησαν.

3. Ç öùôïãñáößá ôïõ áíôéôïñðéëéêïý “Áäñßáò” ìå êïììÝíç ôçí ðëþñç ôïõ äçìïóéåõìÝíç óôï åîþöõëëï ôïõ ðåñéïäéêïý “Áããëßá, ÅëëÜäá, Ñùóßá, ÁìåñéêÞ”, ôïí ÌÜñôéï ôïõ 1944. Áñ. ÓõëëïãÞò: 552. 4. Ïé ðïñåßåò ôïõ ÁÄÑÉÁ, ãéá ôçí åðé÷åßñçóç âïìâáñäéóìïý ôçò Êáëýìíïõ, ç èÝóéò áíáôéíÜîåþò ôïõ êáé ïé ðïñåßåò äéáöõãÞò ôïõ. 5. Ï Ðëïßáñ÷ïò ôïõ Âñåôáíéêïý Íáõôéêïý Royston Wright ìåôÜ ôïí ðüëåìï êáôÜ ôçí åðßóêåøÞ ôïõ åéò ôïí Íáýóôáèìï Óáëáìßíáò. ÄåîéÜ ï Íáýáñ÷ïò É. Ôïýìðáò. ÁñéóôåñÜ ï Õðïíáýáñ÷ïò Ä. ÆÝðïò.

Την 1η Δεκεμβρίου, με επισκευή από τεράστιο τσιμεντόκουτο πλώρα, απέπλευσε με ανατολική πορεία ακολουθώντας τις ακτές, πάντα κατά τη διάρκεια της νύχτας, για να αποφύγει το Γερμανικό Ναυτικό/Αεροπορία, και 5 μέρες αργότερα, αυτό το κατά 2/3 «ναυάγιο» του “Αδρίας”, έφθασε αβοήθητο στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, όπου και το περίμενε ένα θριαμβευτικό καλωσόρισμα από το συμμαχικό στόλο. Στον Κυβερνήτη του “Αδρίας” Γιάννη Τούμπα, απενεμήθη ο DSC DSO και ο Ελληνικός Πολεμικός Σταυρός. Στο Γκουμουσλούκ παρέμεινε ένα μνημείο με την επιγραφή «Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος». Τα κανόνια σιώπησαν τώρα πάνω από 50 χρόνια. Κάθε καλοκαίρι επισκέπτες από την Ιταλία, Γερμανία και Αγγλία καθώς και άλλοι πολλοί «καταλαμβάνουν» τα νησιά και τις γειτονικές ακτές. Επισκέπτονται τα ερείπια της Μίνδου κοντά στο Γκουμουσλούκ, της Αλικαρνασού κοντά στο Μποδρούμ και της Λίνδου στη Ρόδο. Μετά τη πρόσφατη δημοσιότητα που δόθηκε στις βραχονησίδες κοντά στην Κάλυμνο, ορισμένοι ριψοκίνδυνοι τουρίστες με

πλοιάρια και ιστιοπλοϊκά σκάφη, αποτολμούν μιαν επίσκεψη στις ακτές τους. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις το μόνο που όλοι μας να έχουμε κατά νου είναι τους άντρες του “Hurworth”, του “Αδρίας” και πολλούς άλλους σαν αυτούς, να τιμήσουμε τις θυσίες τους, και να βαδίσουμε με σύνεση ανάλογη με τα διδάγματα της Ιστορίας. Τη δεκαετία του ‘50 στο κτίριο πάνω από το Δυτικό Λιμάνι εγκαταστάθηκε η Αιγυπτιακή Ναυτική Ακαδημία, ενώ ο Ναυτικός Όμιλος μεταφέρθηκε στο Ανατολικό Λιμάνι –το Λιμάνι της Κλεοπάτρας– κοντά στη θέση του Πτολεμαϊκού Φάρου της Αλεξανδρείας. Μέχρι πρόσφατα τα σκάφη και λέμβοι ήσαν τοποθετημένα στις θέσεις τους κάτω από τα υπόστεγα. Οι νέοι, που άλλοτε οργάνωναν αγώνες, έχουν φύγει προ πολλού. Άλλοι στην Ελλάδα, και άλλοι στην Αμερικη, στη Βραζιλία, την Αυστραλία. Πολύ σπάνια κάποιος από τους λιγοστούς που έχουν παραμείνει, μπορεί να βγάλει ένα από τα σκάφη έξω στο πέλαγος. Στα ανοικτά της Μεσογείου ίσως να συναντήσει τη νεράιδα, και εκείνη να τον ρωτήσει «Ζει ο Μέγας Αλέξανδρος;». Ναι, ζει και βασιλεύει». Ðåñßðëïõò

ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΙ ΚΟΜΠΟΙ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΠΛΟΙΑΡΧΟΥ Ε. Ν. ΓΙΑΝΝΗ ΣΑΚΚΑ

Του Δημητρίου Ανδριάνα | Μέλους του Ν.Μ.Ε.

Ελάβαμε και δημοσιεύουμε το ωραίο άρθρο που μας έστειλε ο τακτικός αρθρογράφος μας και θερμός φίλος του Μουσείου κ. Δημήτριος Ανδριάνας. Λόγω περιορισμού στο χώρο του περιοδικού πήραμε την πρωτοβουλία να περιορίσουμε την έκταση του άρθρου προσπαθώντας να μη θίξουμε την ουσία του θέματος, που αφορά τους καλλιτεχνικούς ναυτικούς κόμπους, την οποία βρήκαμε γοητευτική. Ελπίζουμε πως η αυθαιρεσία μας δεν αλλοίωσε την ομορφιά και την πρωτοτυπία του άρθρου. «Περίπλους» ΥΠΑΡΧΟΥΝ περιπτώσεις ερασιτεχνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας με τις οποίες οι επαγγελματίες καλλιτέχνες δεν μπορούν ή ακόμη περισσότερο δεν τολμούν να καταπιαστούν. Είναι εκείνες οι περιπτώσεις στις οποίες το πηγαίο ταλέντο ξεχειλίζει και δημιουργεί κατευθύνσεις που προσφέρουν οι Σχολές Καλών Τεχνών, αλλά εξίσου όμορφες και αξιοπρόσεκτες. Ένας τέτοιος ερασιτέχνης καλλιτέχνης είναι ο Ψαριανός πλοίαρχος Ε.Ν. Ιωάννης Ανδ. Σακκάς ο οποίος επί σειρά ετών ασχολείται με την κατασκευή διακοσμητικών ναυτικών κόμπων. Η πρώτη έκθεσή του η οποία αποτελείτο από 150 είδη κόμπων, φιλοξενήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς (15-18 Δεκεμβρίου 1997, διοργάνωση Νομαρχίας Πειραιώς) και ακολούθησαν πολλές άλλες στο Ναυτικό Μουσείο Επτανήσων Ζακύνθου, στην Ύδρα, στην Σχολή Εμποροπλοιάρχων κ.α. Ο τότε Νομάρχης Πειραιώς Χρήστιος Φωτίου, στην πρόσκλησή του, που εστάλη τότε σε διακεκριμένες προσωπικότητες στα εφοπλιστικά γραφεία του Πειραιά και στα ΜΜΕ, προλογίζει με τα εξής λόγια την ανεπανάληπτη και πρωτότυπη τούτη έκθεση του Γιάννη Ανδ. Σακκά, την οποία επισκέφτηκαν πολλοί Πειραιώτες και Αθη-

Ðåñßðëïõò

ναίοι, για να θαυμάσουν μία μοναδική τέχνη, με την οποία ελάχιστοι ναυτικοί σήμερα έχουν την ικανότητα να ασχοληθούν και να δημιουργήσουν τέτοια άψογα και συμμετρικά, μαθηματικής ακρίβειας είδη ναυτικών παραδοσιακών κόμπων. «Ωστόσο η Ελλάδα ταξιδεύει! Πλέει αιώνες τώρα ανάμεσα Ιόνιο και Αρχιπέλαγος Αιγαίο και μαζί της ταξιδεύουν αμέτρητα πλωτά νησιά και πλεούμενα: Τριήρεις, ιστιοφόρα, Γκαζάδικα,Τρεχαντήρια και ψάχνουν λιμάνια, καινούργιους τόπους, νέες δουλειές. Μα πάντα στο πηδάλιο της καρδιάς των ναυτικών μας η επιστροφή, ο γυρισμός, ο νόστος. Να λύσουν του χωρισμού τον ξενιτεμό, να δέσουν με σχοινιά σε όρμους, κάβους, προβλήτες και λιμάνια, να δέσουν τον ερχομό, το γλυκό σπιτικό, την αγάπη, τα όνειρά τους. Στο δέσιμο αυτών των σχοινιών οι ναυτικοί έβαλαν όλη τους την νοσταλγία, το μεράκι, την φαντασία, την παράλογη ομορφιά της ανοιχτής θάλασσας, που ταξιδεύουν και δημιούργησαν ένα μοναδικό κομμάτι της ναυτικής μας παράδοσης, τους λογής λογής διακοσμητικούς κόμβους που η εφευρετικότητα των ναυτικών μας ανέπτυξε χρόνια και χρόνια καλύπτοντας τις διάφορες πρακτικές και αισθητικές ναυτικές ανάγκες τους»(...).

Το ιστορικό της κατασκευής των καλλιτεχνικών τούτων ναυτικών κόμπων, μας περιγράφει με σαφήνεια και γλαφυρότητα μοναδική, ο ίδιος ο κατασκευαστής/δημιουργός Ιωάννης Ανδρ. Σακκάς με τις εξής λέξεις που ακολουθούν: «Ο άνθρωπος από πολύ νωρίς, δια μέσου των αιώνων, είχε την ανάγκη να χρησιμοποιεί διάφορα υποκατάστατα σχοινιών στις καθημερινές του δραστηριότητες. Τα πρώτα αυτά σχοινιά ήταν λεπτές βέργες διαφόρων δένδρων και θάμνων, φυτικές ίνες και λεπτές λουρίδες από δέρματα ζώων. Αργότερα όμως, όταν υπήρξε η ανάγκη για μακρύτερα και δυνατότερα σχοινιά, άρχισε να επινοεί τρόπους για να στρίβει και να πλέκει τις φυτικές ίνες και τα άλλα υλικά επίσης να δένει τους πρώτους απλούς κόμπους, προκειμένου να μπορεί να ανυψώνει να σύρει και να ασφαλίζει τα βαρύτερα αντικείμενα. Τα σχοινιά έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στις περισσότερες δραστηριότητες του ανθρώπου, σε όλες τις εποχές μέχρι και σήμερα. Στο Περού οι Ίνκας χρησιμοποιούσαν ένα σύστημα με απλούς κόμπους, το «κιπού», για να κάνουν αριθμητικές πράξεις. Στην Αρχαία Ελλάδα ήσαν γνωστοί πολλοί πρακτικοί και διακοσμητικοί κόμποι, «ο

Ηράκλειος Δεσμός» που είναι ο γνωστός μας σταυρόκομπος, πιστεύεται γενικά, ότι τον έδεσε για πρώτη φορά ο Ηρακλής. Σε πολλές χώρες αποδόθηκαν στους κόμπους πολλές μαγικές και υπερφυσικές ιδιότητες, όπως ο Γόρδιος δεσμός κ.ά. Τα ιστιοφόρα πλοία όμως, ήταν εκείνα μέσα στα οποία η τέχνη των κόμπων, πρακτικών και διακοσμητικών, γνώρισε την μεγαλύτερή της ανάπτυξη και έφθασε στο κατακόρυφο, περίπου στα μέσα του 19ου αιώνα. Ο περίπλοκος εξαρτισμός των πλοίων αυτών, αποτελούμενος κατά το μεγαλύτερο μέρος του από σχοινιά διαφόρων μεγεθών, απαιτούσε γνώση και δεξιοτεχνία για τους κατάλληλους χειρισμούς και την απρόσκοπτη λειτουργία του. Τα πληρώματα λοιπόν αυτών των ιστιοφόρων, καλλιέργησαν και ανέπτυξαν την τέχνη των κόμπων, πρακτικών και διακοσμητικών, σε βαθμό πραγματικά αξιοθαύμαστο. Η τέχνη των διακοσμητικών κόμπων άρχισε να αναπτύσσεται τουλάχιστον οκτώ αιώνες π.Χ. σε διάφορες χώρες και ειδικά στην Κίνα και την Ιαπωνία, που τους χρησιμοποιούσαν κυρίως για τελετουργικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι η μεγαλύτερη συμβολή στην επινόηση και ανάπτυξη των διακοσμητικών κόμπων, οφείλεται και πάλι στους ναυτικούς, που υπηρέτησαν κυρίως στα μεγάλα ιστιοφόρα πλοία. Η ανάπτυξη αυτή αποδίδεται σε τρεις κυρίως λόγους: 1. Στην πολύ μεγάλη διάρκεια των ταξιδιών και στην ανία που τα συνοδεύει. 2. Στην αδυναμία της μεγάλης πλειονότητας των πληρωμάτων να διαβάζουν, ώστε να μπορούν έτσι να καταπολεμήσουν την ανία στις ώρες εκτός εργασίας. 3. Στην αφθονία του αναγκαίου υλικού για την κατασκευή των κόμπων (χρησιμοποιημένα και παλιά σχοινιά). Έτσι άρχισε η συστηματική ανάπτυξη της επινόησης και κατασκευής όλο και πιο περίπλοκων και ωραιότερων κόμπων, πλεκτών και διακοσμητικών σχεδιασμών, δημιουργώντας έτσι άμιλλα μεταξύ των πληρωμάτων. Οι επιδεξιότεροι ναύτες στην κατασκευή αυτών των κόμπων έχαιραν μεγάλης εκτίμησης από τους άλλους συναδέλφους των.

Είναι απίστευτη η ποικιλία και η ομορφιά των διαφόρων συνδυασμών των κόμπων αυτών, η πλοκή των σχοινιών σε πλεκτές (σαλαμάστρες) καθώς και τα επίπεδα διαπλεκόμενα διακοσμητικά σχέδια (χαλάκια κ.ά.). Έτσι με την πάροδο του χρόνου, τα θαυμάσιο αυτό μέσο ψυχαγωγίας των πληρωμάτων των ιστιοφόρων δημιούργησε την μεγάλη ναυτική παραδοσιακή, διακοσμητική τέχνη, που έφτασε στο κατακόρυφό της στα μέσα περίπου του περασμένου αιώνα. Τότε μία κρίση στο διεθνές εμπόριο και τις μεταφορές, είχε σαν αποτέλεσμα μια σημαντική ελάττωση στον αριθμό των πληρωμάτων των μεγάλων ιστιοφόρων, με παράλληλη ελάττωση των ωρών ανάπαυσης και ψυχαγωγίας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την αρχή της απόκλισης της τέχνης αυτής. Αργότερα η πλήρης επικράτηση των μηχανοκίνητων πλοίων, η αντικατάσταση των σχοινιών από τα συρματόσχοινα και η εκτόπιση των μεγάλων ιστιοφόρων από τις θάλασσες, έφερε και το τέλος στην ανάπτυξη αυτής της τέχνης. Σήμερα ελάχιστοι ναυτικοί ασχολούνται με τους κόμπους αυτούς, καθώς οι γνώσεις στο θέμα αυτό ολοένα και λιγοστεύουν. Οι πρακτικοί και λειτουργικοί κόμποι χρησιμοποιούνται μέχρι τώρα, έστω και σε περιορισμένο βαθμό και δεν κινδυνεύουν προς το παρόν να ξεχαστούν, γιατί πάντα θα υπάρχει η ανάγκη να δένουν καντηλίτσες, σταυρόκομπους, ψαλιδιές και να ματίζουμε τα σχοινιά. Οι διακοσμητικοί όμως κόμποι είναι αυτοί που λησμονήθηκαν και κινδυνεύουν να χαθούν, γιατί έλειψε ο φυσικός χώρος καλλιέργειας και ανάπτυξής τους, δηλαδή τα μεγάλα ιστιοφόρα. Η εργασία αυτή από τον γράφοντα, είναι, με τις όποιες ατέλειες, μια μικρή προσπάθεια να συμβάλλει στην διατήρηση αυτής της διακοσμητικής τέχνης και είναι ακόμη μία έκκληση στους νέους ναυτικούς μας, να ασχοληθούν ζεστά με το θέμα, γιατί έχουν τις δυνατότητες να το κάνουν και να συμβάλλουν έτσι και αυτοί στην διατήρηση της μεγάλης και όμορφης ναυτικής μας παράδοσης».

Ο Ιωάννης Σακκάς γεννήθηκε στα Ψαρά το 1932. Αφού τελείωσε το δημοτικό στα Ψαρά και αποφοίτησε από το Β΄ Γυμνάσιο Πειραιά, υπηρέτησε στα εμπορικά πλοία από το 1953 ως ναυτόπαις, ναύτης, Γ΄ - Β΄ και Α΄ πλοίαρχος μέχρι και το 1994, όπου και συνταξιοδοτήθηκε. Το ενδιαφέρον του για τους ναυτικούς διακοσμητικούς κόμπους αρχίζει νωρίς και ο παππούς του, που είχε υπηρετήσει στα μεγάλα ιστιοφόρα, ήταν ο πρώτος του δάσκαλος. Αργότερα στην διάρκεια της υπηρεσίας του στα μεγάλα ιστιοφόρα, είχε την ευκαιρία να εξασκηθεί στην τέχνη της κατασκευής των διακοσμητικών κόμπων κυρίως από την μελέτη βιβλίων σχετικών με το θέμα. Σαν συνταξιούχος τώρα, συνεχίζει ακόμη να ασχολείται με τους κόμπους. Έχει μια αρκετά μεγάλη σειρά, και μέρος της συλλογής του εκτίθεται στο Ναυτικό Μουσείο Επτανήσου στην Ζάκυνθο. Κλείνοντας το συνοπτικό τούτο άρθρο, σαν Ψαριανός αισθάνομαι την ανάγκη να συγχαρώ ολόψυχα τον αγαπητό συμπατριώτη και συμμαθητή μου Ιωάννη Ανδ. Σακκά, τον ακραιφνή Έλληνα, τον επιφανή φωτισμένο άνθρωπο, τον άψογο και ευσυνείδητο επαγγελματία πλοίαρχο Ε.Ν., ο οποίος με την ευρυμάθειά του, επί σειρά ετών ταξιδεύοντας ανά τους ωκεανούς και επισκεπτόμενος πάμπολλες χώρες, του εδίδετο η ευκαιρία να αναπτύσσει στις αρχές του κάθε κράτους που επισκεπτόνταν το πλοίο του, τις αξίες του ελληνικού πολιτισμού και τις θέσεις της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, θέσεις πάντοτε παραλληλισμένες με το δίκαιο και τη λογική. Ο Σακκάς ήταν ένας διακεκριμένος πλοίαρχος Ε.Ν. με αδαμάντινο χαρακτήρα, που υπηρέτησε με επαγγελματική ευσυνειδησία, εντιμότητα και δικαιοσύνη απαράμιλλη, τους εργαζόμενους ναυτικούς στα πλοία που πλοιαρχούσε, αλλά και οι ναυτικοί τον περιέβαλλαν πάντοτε με αγάπη και εκτίμηση. Τέλος υπήρξε χωρίς υπερβολή πρέσβυς των Ελληνικών συμφερόντων, στα πέρατα του κόσμου και τιμούσε την πατρίδα μας με το παράδειγμά του. Ðåñßðëïõò

ºäñõìá «Ìáñßá ÔóÜêïò» 30 xñüíéá óôçí õðçñåóßá ôïõ åëëçíéêïý ðíåýìáôïò Το ίδρυμα «Μαρία Τσάκος» δημιουργήθηκε στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης τον Μάρτιο του 1978, με βασικό στόχο τη διδασκαλία και διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του κλασικού και σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού στο σύνολό του. Επίσημα αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Ουρουγουάης και τιμημένο για το πολυδιάστατο έργο του από την Ακαδημία Αθηνών, την Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία της Ν. Αμερικής, τη Νομαρχία και το Δήμο Αθηναίων, το Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος» έχει παραδώσει στις τρεις δεκαετίες δράσης του, δωρεάν μαθήματα ελληνικής γλώσσας σε χιλιάδες Ουρουγουανούς, φέρνοντάς τους σε επαφή με όλες τις εκφάνσεις του ελληνικού πολιτισμού και εμφυσώντας τους την εκτίμηση και την αγάπη προς αυτόν.

ΜE

αυτό το πνεύμα, και κινητοποιημένο πάντα από μια διάθεση ειλικρινούς και ανιδιοτελούς προσφοράς, έχει δημιουργήσει χορευτικό συγκρότημα, το οποίο λαμβάνει τακτικά μέρος σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, δανειστική βιβλιοθήκη, που συστηματικά εμπλουτίζει με νέους τίτλους, και internet café, ενώ στηρίζει χορηγικά την ελληνική εκπομπή τοπικού ραδιοφωνικού σταθμού με μεγάλη ακροαματικότητα. Το ίδρυμα, το οποίο έχει ενεργή συμμετοχή σε κάθε θέμα που αφορά τη δράση και τη ζωή του απόδημου ελληνισμού, λειτούργησε αρχικά ως «Ίδρυμα Τσάκου» στις αίθουσες του Erwy School στο Μοντεβιδέο, και το 1985 μετεγκαταστάθηκε σε ιδιόκτητο ιστορικό κτίριο της οδού Treinta y Tres. Το 2002 μετονομάσθηκε σε Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος», στη μνήμη της μητέρας του ιδρυτή, καπετάν Παναγιώτη Τσάκου. Από το 2002 η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Ουρουγουάης, η οποία ξεκίνησε το 1994, γίνεται σε συνεργασία με τους καθηγητές του Ιδρύματος, τεκμηριώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την εκτίμηση και αναγνώριση του έργου του Ιδρύματος από τους εκπαιδευτικούς φορείς της Ουρουγουάης. Επιπλέον, το Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος» έχει εδώ και μία δεκαετία οριστεί από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας του Υπουργείου Παιδείας της Ελλάδας ως επίσημο εξεταστικό κέντρο πιστοποίησης ελληνομάθειας για σπουδαστές από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Το 2008 το Ίδρυμα μεταφέρθηκε σε μεγαλύτερο ιδιόκτητο κτίριο στην οδό Artigas, στο κέντρο της πόλης, διαρρυθμισμένο με βάση τις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις λειτουργίας του και τις προοπτικές του για το μέλλον.

Ðåñßðëïõò

ÉÄÑÕÌÁ «ÌÁÑÉÁ ÔÓÁÊÏÕ» 30 ÷ñüíéá óôçí õðçñåóßá ôïõ åëëçíéêïý ðíåýìáôïò

ÁñéóôåñÜ: To êôÞñéï ôïõ Éäñýìáôïò óôï éóôïñéêü êÝíôñï ôïõ ÌïíôåâéäÝï, ÊÜôù: Ï ÊáðåôÜí Ð. Í. ÔóÜêïò ìå ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ êáôÜ ôçí ôåëåôÞ áðïíïìÞò ôïõ «Ìåôáëëßïõ ôçò Ðüëåùò ôùí Áèçíþí».

Στη διάρκεια των τριών δεκαετιών δράσης του το Ίδρυμα έχει οργανώσει σεμινάρια, διαλέξεις, εικαστικές εκθέσεις, θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες παρουσία κορυφαίων προσωπικοτήτων των γραμμάτων και των τεχνών. Τις εκδηλώσεις έχουν, μεταξύ άλλων, τιμήσει με τη συμμετοχή τους ο αείμνηστος συγγραφέας Αντ. Σαμαράκης, ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Μπαμπινιώτης, ο Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Μ. Δερμιτζάκης, η Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρ. Λαμπράκη-Πλάκα, ο ιδρυτής του Ελληνικού Θεάτρου της Νέας Υόρκης Ιωάν. Σιμωνίδης και καλλιτέχνες της εμβέλειας του Γιώργου Νταλάρα, της Χάρις Αλεξίου και του Μανώλη Μητσιά. Το Ίδρυμα έχει ουσιαστική συνεργασία με τους λοιπούς φορείς της ελληνικής κοινότητας σε ποικίλες δραστηριότητες. Με στόχο να προβάλλει την Ελλάδα, να κάνει τους φίλους της κοινωνούς των παραδόσεων και του πολιτισμού μας, και συγχρόνως να βοηθήσει τα μέλη των ελληνικών κοινοτήτων της Λατινικής Αμερικής να παραμείνουν συνδεδεμένα με την πατρίδα, ενισχύει συστηματικά την έκδοση ελληνικών βιβλίων και συγγραμμάτων. Επιπλέον συμβάλλει στην ακόμα πιο δυναμική συνολική παρουσία του ελληνικού στοιχείου στη χώρα και στη σφυρηλάτηση των δεσμών φιλίας που παραδοσιακά συνδέουν Έλληνες και Ουρουγουανούς. Δεσμών που, όπως οι περισσότεροι πιστεύουν, στηρίζονται στην αγάπη που μοιράζονται οι δύο λαοί για το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και τον κλασσικό πολιτισμό. Λειτουργώντας προς αυτή την κατεύθυνση το Ίδρυμα δώρισε πρόσφατα συλλογή αντιγράφων αρχαίας ελληνικής τέχνης, προκειμένου να εμπλουτιστεί η μόνιμη συλλογή ελληνικής γλυπτικής που λειτουργεί σε αίθουσα του Δημαρχείου, ενώ συνεισέφερε οικονομικά για την ανέγερση αγάλματος του Σωκράτη μπροστά από την Εθνική Βιβλιοθήκη του Μοντεβιδέο. Πέραν του ρόλου του ως κέντρου διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού, το Ίδρυμα έχει να επιδείξει ουσιαστικό έργο στον τομέα της προστα-

σίας του περιβάλλοντος με την ίδρυση και φιλοξενία της URUMEPA (κατά το πρότυπο της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας Περιβάλλοντος HELMEPA). Επεκτείνοντας μάλιστα τη δράση του και εκτός των γεωγραφικών ορίων της Λατινικής Αμερικής, το Ίδρυμα έχει τα τελευταία χρόνια ουσιαστική παρουσία σε χώρες της Άπω Ανατολής και της Αφρικής, ενώ δεν παραλείπει να εκφράζει σε κάθε ευκαιρία το αμέριστο ενδιαφέρον και την υποστήριξή του σε σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος για τον ελληνισμό και την Ορθοδοξία, καθώς και προς το γενέθλιο νησί του καπετάν Παναγιώτη Τσάκου, τη Χίο. Σε ότι αφορά ειδικότερα στην παρουσία του Ιδρύματος στην Ασία, το Ίδρυμα τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται στενά με την Ασιατική Εταιρία της Ιαπωνίας-θεσμό πνευματικής δράσης, που δημιουργήθηκε το 1872. Με την προτροπή της Πριγκίπισσας της Ιαπωνίας Τακαμάντο, το Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος» υπέγραψε με το ιστορικό Πανεπιστήμιο Κέιο, το αρχαιότερο του Τόκιο, μνημόνιο συνεργασίας, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται κοινή δράση για τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού μέσα από σειρά μορφωτικών εκδηλώσεων καθώς και άλλες ενέργειες προβολής του ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού στην Ιαπωνία, υπό την αιγίδα της Πριγκίπισσας. Με πρωτοβουλία του Ιδρύματος και της οικογενείας Τσάκου, τον Ιούλιο του 2008 συστήθηκε στη Χίο το «Διεθνές Κέντρο Ναυτικής Έρευνας και Παράδοσης-Μαρία Τσάκος» το οποίο έχει σκοπό να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα προώθησης της επιστημονικής έρευνας στο χώρο της ελληνικής και διεθνούς ναυτιλίας, συμβάλλοντας στην προβολή της μακραίωνης ελληνικής ναυτικής παράδοσης και την αναβάθμιση του κύρους του ναυτικού επαγγέλματος. Αναλαμβάνοντας με δική του πρωτοβουλία το δύσκολο και εξαιρετικό τιμητικό έργο της προβολής και της ανάδειξης των θεμελιωδών στοιχείων του ελληνικού πολιτισμού στα πέρατα του πλανήτη, διευρύνοντας συνεχώς το έργο του προκειμένου να προσφέρει όσο το δυνατόν περισσότερες και πιο αντιπροσωπευτικές γεύσεις Ελλάδας στους μαθητές και τους επισκέπτες του, το Ίδρυμα εδώ και τριάντα χρόνια μοιάζει να σαλπάρει καθημερινά και να προσκαλεί σε ένα διαχρονικό ταξίδι πολιτισμού. Με βασικό εφόδιο την πίστη και το όραμα των ιδρυτών του και των συνεργατών τους, τον ιδεαλισμό και την ορμή που χαρακτηρίζει τη θάλασσα και τους ανθρώπους της.

Ðåñßðëïõò

ΘΕΩΡΙΑ & ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Τ Η Σ Σ Α Π Φ Ω Μ Ο Ρ ΤΑ Κ Η | Αρχαιολόγου-Μουσειολόγου-Εθελόντριας Επιμελήτριας Ναυτικού Μουσείου Λιτοχώρου

Β. Πτέρυγα - ναυτικά όργανα.

Μουσειολογική μελέτη - οργάνωση, προετοιμασία, στήσιμο και αξιολόγηση μιας έκθεσης

Κύριος σκοπός ενός μουσείου, πέρα από τη συλλογή, τη διαφύλαξη και τη διερεύνηση των αντικειμένων που ανήκουν στη συλλογή του, είναι η προβολή αυτών στο ευρύ κοινό που επιτυγχάνεται με την οργάνωση εκθέσεων. Η μουσειολογική ανάγκη κάθε πολιτιστικού ιδρύματος για τη δημιουργία εκθέσεων συνίσταται στην παρουσίαση των αντικειμένων και στην παροχή των απαραίτητων πληροφοριών που οδηγούν στη μάθηση με στόχο την αφύπνιση του ενδιαφέροντος του κοινού προς το μουσείο-ίδρυμα αλλά και προς το περιεχόμενό του. Οι εκθέσεις, λοιπόν, στοχεύουν στην παροχή διδακτικών εμπειριών, καθιστώντας τη γνώση διαθέσιμη σε όλους. Η δυνατότητα θέασης των αντικειμένων και η αλληλεπίδραση θεατή-αντικειμένου οδηγεί στη δημιουργική πρόσληψη των πληροφοριών. Οι εκθέσεις, λοιπόν, θα πρέπει να συνδυάζουν το διττό ρόλο του μουσείου να συλλέγει αντικείμενα και να τα χρησιμοποιεί προκειμένου να διδάξει, έτσι ώστε να επιτύχει τον εκπαιδευτικό του σκοπό. Πρόθεσή μου είναι να παρουσιάσω τον τρόπο με τον οποίον το περιβάλλον του Ναυτικού Μουσείου Λιτοχώρου και ο σχεδιασμός της έκθεσης της συλλογής του συμβάλλουν καθοριστικά στη μάθηση, στο στοχασμό και στην αφομοίωση των πληροφοριών από τους επισκέπτες, με βάση τα εκθέματα που τους περιβάλλουν. Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου, θα παρουσιάσουμε 38

Ðåñßðëïõò

καταρχάς το θεωρητικό υπόβαθρο σχετικά με το σχεδιασμό μιας έκθεσης. Σύμφωνα με την επιστήμη της μουσειολογίας, έχει καθιερωθεί μία συγκεκριμένη σειρά ενεργειών που αποτελείται από τέσσερις διαδοχικές φάσεις και που αποτελείται επιγραμματικά από την επιλογή του θέματος της έκθεσης, το οποίο αποφασίζεται στη φάση της διαμόρφωσης του εννοιολογικού περιεχομένου της, την έρευνα και την ανάπτυξη των θεματικών ενοτήτων, τη λειτουργική φάση και τέλος, στο τέταρτο στάδιο, την αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης. Ο διαχωρισμός αυτός βοηθάει στην καλύτερη κατανομή ρόλων και διευκολύνει το συντονισμό των εργασιών. Πρέπει να τονίσω ότι στην πράξη ο διαχωρισμός των ενεργειών αυτών δεν είναι ξεκάθαρος και συμβαίνει συχνά αυτές να προχωρούν παράλληλα και να υφίστανται αλληλεπιδράσεις καθώς η εκτέλεση του έργου προχωρεί. Κατά κύριο λόγο, η έκθεση θα πρέπει να συμβαδίζει με την αποστολή του μουσείου, που καθορίζεται από το είδος του. Tα κίνητρα για την παρουσίαση των εκθεμάτων απορρέουν από την έκδηλη πρόθεση του μουσείου να υπηρετεί το κοινό. Τα πολιτιστικά ιδρύματα ομοιάζουν με δοχεία από όπου οι ιδέες διαχέονται προς όλες τις κατευθύνσεις και μεταβάλλονται διαρκώς, για να συμβαδίζουν με τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα των μουσείων και τις απαιτήσεις του κοινού. Επομένως, το θέμα κάθε έκθεσης επιλέγεται με βάση την αποστολή και το είδος του μουσείου, το χαρακτήρα των συλλογών του, τους εκπαιδευτικούς του στόχους και τους πόρους που διαθέτει ή δύναται να εξασφαλίσει.

Στη συνέχεια, το στήσιμο αποτελεί το πιο παραγωγικό και δημιουργικό στάδιο στην πορεία της ολοκλήρωσης της έκθεσης και περιλαμβάνει τις ακόλουθες δραστηριότητες: την προετοιμασία των συνθετικών της στοιχείων, την τοποθέτηση και την εγκατάσταση των μουσειακών αντικειμένων, την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που συνοδεύουν την έκθεση και την προβολή της. Πιο αναλυτικά, στο στάδιο της προετοιμασίας καθορίζονται οι προϋποθέσεις για τον τύπο και την ποσότητα του υποστηρικτικού υλικού που είναι απαραίτητο για την έκθεση όπως και για τους επιτρεπτούς περιβαλλοντικούς παράγοντες: τα επίπεδα του φωτισμού, της σχετικής υγρασίας και της θερμοκρασίας. Εφόσον έχουν αποφασιστεί όλοι οι παραπάνω παράγοντες, υιοθετούνται και οι κατάλληλες τεχνικές παρουσίασης των εκθεμάτων. Επίσης, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η συμπεριφορά του κοινού μέσα σε έναν εκθεσιακό χώρο, καθώς και η αντίδρασή του τόσο στα επίπεδα του φωτισμού όσο και στο μέγεθος και το είδος των γραπτών κειμένων, είτε πρόκειται για τα εισαγωγικά κείμενα είτε για τις λεζάντες των εκθεμάτων. Εκτός από τους σχεδιαστικούς παράγοντες λοιπόν, θα πρέπει να αναφερθούμε στον τρόπο με τον οποίο ο επισκέπτης προσεγγίζει την έκθεση. Υπάρχουν τρεις βασικοί τρόποι προσέγγισης αναλογικά με τη ροή της κυκλοφορίας και η οργάνωση πραγματοποιείται σύμφωνα με καθέναν από αυτούς προκειμένου να προκαλέσει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Αρχικά, υπάρχει η προσέγγιση που προτείνεται από τους συντελεστές της έκθεσης, η οποία χρησιμοποιεί τα σχεδιαστικά στοιχεία

προκειμένου να οδηγήσει τον επισκέπτη σε μία προεπιλεγμένη διαδρομή, καθώς αυτός αφομοιώνει τις δεδομένες πληροφορίες. Περνώντας στη μη συγκροτημένη προσέγγιση, είναι προφανές ότι ενισχύεται η τυχαία κίνηση, η οποία προτείνεται συνήθως σε εκθέσεις που αποδίδουν βαρύτητα στα αντικείμενα καθαυτά και όχι τόσο στην προσφορά πληροφοριών. Τρίτη και τελευταία περίπτωση είναι η κατευθυνόμενη προσέγγιση που είναι πιο αυστηρή και πιο περιορισμένη από τις προηγούμενες: η έκθεση οργανώνεται προς μία κατεύθυνση με ελάχιστες δυνατότητες διεξόδου πριν την ολοκλήρωση της παρουσίασής της και προσφέρει μία καλά δομημένη διδακτική ανάπτυξη του θέματος, παρόλο που δημιουργεί συχνά μία αίσθηση εγκλωβισμού. Στο τελικό και εξαιρετικά σημαντικό στάδιο της διαδικασίας οργάνωσης μίας έκθεσης πραγματοποιείται η αποτίμηση των πορισμάτων που προκύπτουν από αυτή. Η αξιολόγηση των εκθεσιακών προγραμμάτων επιτρέπει τη διεξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την επίτευξη των αρχικών στόχων που τέθηκαν στην έκθεση, τη διαδικασία που ακολουθήθηκε αλλά και την απήχηση του τελικού αποτελέσματος, ανοίγοντας το δρόμο για επόμενες εκθέσεις. Η αναφορά αξιολόγησης ενημερώνει το μουσείο για την αποτελεσματικότητα της ανάπτυξης μίας έκθεσης και για το βαθμό κατά τον οποίο επιτεύχθηκαν οι εκπαιδευτικοί της στόχοι. Διακρίνονται τρεις τρόποι αξιολόγησης των εκθέσεων: η προληπτική, η διαμορφωτική και η αθροιστική. Στην περίπτωση της προληπτικής αξιολόγησης, η έρευνα λαμβάνει χώρα πριν από το σχεδιασμό της έκθεσης και ουσιαστικά εξετάζει τους σκοπούς και τους στόχους της. Η διαμορφωτική αξιολόγηση εξετάζει την αποτελεσματικότητα της έκθεσης στο στάδιο της διαμόρφωσής της, επισημαίνοντας πιθανές αδυναμίες, γεγονός που επιτρέπει την αναδιαμόρφωση και, επομένως, τη βελτίωση κάποιων σημείων της. Η αθροιστική μελέτη αξιολόγησης, τέλος, εφαρμόζεται στην έκθεση που έχει πια ολοκληρωθεί, μετά από το άνοιγμά της για το κοινό, με σκοπό να ανακαλύψει το κατά πόσο εκείνη είναι λειτουργική και επιτυχημένη, σύμφωνα με τις αρχικές της προδιαγραφές. Η διαδικασία αυτή υλοποιείται με διάφορους τρόπους, όπως είναι η παρακολούθηση της συμπεριφοράς των επισκεπτών στον εκθεσιακό χώρο για τη διεξαγωγή ανάλογων συμπερασμάτων, η συζήτηση μαζί τους σχετικά με τις γνώσεις που απεκόμισαν από τη συγκεκριμένη έκθεση και την οργάνωση του χώρου, η χρήση ερωτηματολογίων, όπως και η κριτική εκτίμηση της συνολικής παρουσίασης, συνήθως από έναν ειδικό επιστήμονα μουσειολόγο. Τέλος, ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την απήχηση που έχει κάθε έκθεση στο κοινό και πολύτιμα σχόλια ή προτάσεις βελτίωσης περιέχονται στο βιβλίο επισκεπτών. Στους βασικούς τομείς στους οποίους επικεντρώνεται μία έκθεση αξιολόγησης περιλαμβάνονται: πρώτον η διερεύνηση του κοινού του μουσείου, και συγκεκριμένα κατά πόσο αυτό ανταποκρίνεται στη μαθησιακή διαδικασία της έκθεσης, δεύτερον ο βαθμός ικανοποίησής του από το περιεχόμενο της παρουσίασης και από τη δομή της έκθεσης, και τρίτον η αποτελεσματικότητα της έκθεσης, ως εκπαιδευτική και εμπνευσμένη παρουσίαση, αναφορικά με τον αντίκτυπο που έχει στο κοινό. Επιπλέον, από την εκτίμηση της οργανωτικής διαδικασίας, το μουσείο αναγνωρίζει τα μειονεκτήματα της προσπάθειάς του, γεγονός που το προφυλάσσει από παρόμοιες μελλοντικές καταστάσεις. Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό αποτελεί ο ευθύς εξαρχής σαφής καθορισμός των στόχων και των αναμενόμενων αποτελεσμάτων της έκθεσης. Ðåñßðëïõò

Το Ναυτικό Μουσείο Λιτοχώρου 2.1 Το ιστορικό πλαίσιο - θεματολογία

Η απαρχή της Ναυτιλίας στο Λιτόχωρο πρέπει να αναζητηθεί πολύ παλιά στην ιστορία της φυλής μας και του έθνους μας. Ως συγκροτημένος οικισμός, το Λιτόχωρο αναφέρεται από τον 4ο π.Χ. αιώνα. Οι δέστρες (πίντες) που βρέθηκαν στο αρχαίο Δίον αλλά και οι μονόλιθοι (μπλόκα) στον ποταμό Βαφύρα, μαρτυρούν την ύπαρξη λιμενικής αποβάθρας (μώλου) από την εποχή του κράτους των Μακεδόνων. Στα βυζαντινά χρόνια η περιοχή ΔίουΛιτοχώρου είναι από τις τελευταίες όπου κυριαρχούσε η λατρεία του Δωδεκάθεου. Όταν ο Μέγας Θεοδόσιος έστειλε εποίκους ναυτικούς, η περιοχή ασπάστηκε το χριστιανισμό και ξανάρχισε τη ναυτική της δραστηριότητα. Τα πρώτα γραπτά στοιχεία που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη της Λιτοχωρίτικης ναυτιλίας ανάγονται στο β’ μισό του 15ου και στις αρχές του 16ου αιώνα. Τότε μόνασε στον Όλυμπο ο Άγιος Διονύσιος, προερχόμενος από τις Βόρειες Σποράδες, ο οποίος έκτισε το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας στον Όλυμπο, μεταφέροντας όλα τα υλικά με Λιτοχωρίτικα ιστιοφόρα. Ιστορικά, στην περιοχή του Θερμαϊκού κόλπου, δεν αναφέρεται κανένα άλλο μέρος με οργανωμένη ναυτιλία εκτός του Λιτοχώρου. Μετά την Άλωση της Πόλης και κατά τη διάρκεια της τούρκικης κυριαρχίας, όταν τα δεδομένα αλλάζουν και οι δραστηριότητες επιβλέπονται από τον κατακτητή, αρχίζουν και δημιουργούνται στον Όλυμπο οι πρώτοι πυρήνες αντίστασης, με αποτέλεσμα να καταφύγουν εδώ ναυτικοί από ολόκληρη την Ελλάδα, προκειμένου να συνεχίσουν τη ναυτιλιακή τους δραστηριότητα, ώσπου να βελτιωθούν οι συνθήκες ναυσιπλοΐας στη λεκάνη της Μεσογείου με τη συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή (1774). Το Λιτόχωρο συμμετέχει ενεργά στην επανάσταση του 1821. Δίνει επίσης το παρόν στην επανάσταση του Ολύμπου (1878) μεταφέροντας τον άμαχο πληθυσμό στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, καθώς και στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912. Οι ντόπιοι ναυτικοί αναπτύσσουν δραστηριότητα και κατά τη διάρκεια του Β.Π.Π., αν και το τέλος του βρίσκει το στόλο κατακερματισμένο. Τέλος, το τέλος του 19ου και οι αρχές του 20ου αιώνα, αποτελούν περίοδο ακμής για τη Λιτοχωρίτικη ναυτιλία. 2.2 Οι συλλογές - Η οργάνωση της έκθεσης Το μουσείο είναι αφιερωμένο στη ντόπια ναυτική παράδοση, με σκοπό να παρουσιάσει την ιστορική της συνέχεια, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Οι συλλογές του περιλαμβάνουν αντικείμενα που σχετίζονται με τη θάλασσα και τη ναυτιλία που αντικατοπτρίζουν τη ζωή των ανθρώπων που σχετίζονται με αυτά. Για το σκοπό αυτό, η παρουσίασή τους γίνεται σε συνάρτηση με τις ιστορικές, γεωγραφικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες της εποχής από την οποία προέρχονται. Τα αντικείμενα που αποτελούν τις μόνιμες συλλογές του μουσείου προέρχονται κατά το μεγαλύτερο μέρος από δωρεές ναυτικών οικογενειών του τόπου, οι οποίες, δωρίζοντας τα κειμήλια που είχαν στην κατοχή τους, στήριξαν την ευγενή προσπάθεια του μουσείου για τη διάσωση της ναυτικής κληρονομιάς και ιστορίας του τόπου τους. Τα υπόλοιπα εκθέματα, σύμφωνα με τη συλλεκτική πολιτική του μουσείου, αγοράστηκαν από συλλέκτες ναυτικών κειμηλίων. Συγκεκριμένα, η συλλογή του μουσείου περιλαμβάνει μέχρι στιγμής περί τα 1.000 αντικείμενα, μέρος των οποίων αποτελεί το φωτογραφικό του αρχείο. Τα υπόλοιπα αντικείμενα, ανήκουν στις κατηγορίες: χαλκοτεχνία, μεταλλοτεχνία, ξυλοτεχνία, κεραμική, εργαλεία-μηχανές, όπλα, μακέτες, γυάλινα, χάρτινα (έντυπο και χειρόγραφο υλικό), ενδυμασία και εξαρτήματα και υφασμάτινα είδη. Η κατηγοριοποίηση αυτή με βάση το υλικό είναι απαραίτητη για τον καθορισμό των παραμέτρων της φύλαξης αλλά και των συνθηκών της έκθεσης των αντικειμένων. Επίσης, υπάρχει και η πινακοθήκη του μουσείου, με έργα όπου απεικονίζονται κατά κύριο λόγο Λιτοχωρίτικα σκαριά. Η μόνιμη έκθεση, που λειτουργεί από το 2004, είναι οργανωμένη μουσειολογικά σε δύο θεματικές ενότητες. Στην πρώτη ενότητα παρουσιάζεται η τοπική ναυτική ιστορία μέσα από ημερολόγια, ναυτολόγια και χειρόγραφα λιτοχωριτών ναυτικών (εικόνες 1 & 2). Στη δεύτερη ενότητα εκτίθενται αντικείμενα που αφορούν γενικότερα στη ναυτιλία και τη ζωή στη θάλασσα (εικόνα 3). Νέα προσθήκη στο μουσείο αποτελεί η αναπαράσταση πιλοτηρίου (γέφυρας) πλοίου τύπου Liberty (εικόνα 4) σε χωριστή αίθουσα, 40

Ðåñßðëïõò

Δ. Πτέρυγα - μακέτες λιτοχωρίτικων πλοίων. δημιουργώντας στον επισκέπτη που εισέρχεται στον εκθεσιακό χώρο την αίσθηση ότι βρίσκεται on board. Ανάμεσα στους μελλοντικούς στόχους του μουσείου συγκαταλέγεται η οργάνωση μίας δεύτερης μόνιμης έκθεσης, στην οποία αναφέρθηκε ο πρόεδρος του μουσείου κ. Νικόλαος Βλαχόπουλος στην ανακοίνωσή του στα πλαίσια των εργασιών του Ζ’ Πανελληνίου Συνεδρίου Ναυτικών Μουσείων που πραγματοποιήθηκε στο Λιτόχωρο στις 20-21 Σεπτεμβρίου 2008. Ακόμη, προγραμματίζεται να λειτουργήσει στο χώρο του μουσείου και βιβλιοθήκη, η οποία θα περιλαμβάνει περί τους 1.000 τίτλους βιβλίων εθνολογικού, ιστορικού και ναυτικού περιεχομένου. Σε στάδιο οργάνωσης βρίσκεται εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα παιδιά δημοτικού σχολείου, μέσω του οποίου τα παιδιά θα γνωρίσουν την τοπική ναυτική ιστορία μέσω δραστηριοτήτων. Επίσης, ετοιμάζεται και η έκδοση καταλόγου των συλλογών. Ολοκληρώνοντας, πρωταρχικό μέλημα αποτελεί η δημοσιοποίηση του μουσείου, με στόχο την αύξηση της επισκεψιμότητας και κατά συνέπεια, την εκπλήρωση του διδακτικού του σκοπού. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦIΑ 1. David Dean, Museum Exhibition, Theory and Practice, Routledge London 2001. 2. Timothy Ambrose and Crispin Paine, Museum Basics, Routledge London 2002. 3. Gary Edson and David Dean, The Handbook for Museums, Routledge London 2001. 4. Gaynor Kavanagh (ed.), Museum Provision and Professionalism, Routledge London 1999. 5. Garry Thomson, The Museum Environment, Butterworth – Heinemann 2000. 6. Léon Heuzey, Le mont Olympe et l’ Acarnanie, Tidot, Paris, 1860 7. Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία της Μακεδονίας 1534 – 1833, Εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 1992. 8. Νικόλαος Βλαχόπουλος, Λιτόχωρο: Το λίκνο της ναυτιλίας στη Β. Ελλάδα, Shipping Finance, European Publication Center C.A., Αθήνα, 2007. 9. Η ναυτική μας παράδοση στο Ζ’ Πανελλήνιο Συνέδριο Ναυτικών Μουσείων, Δημότης Λιτοχώρου, αρ. φύλλου 31, ΝοέμβριοςΔεκέμβριος, Δήμος Λιτοχώρου, Λιτόχωρο, 2008. 10. Αρχεία A’ δημοτικού σχολείου Λιτοχώρου. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2008 την 18η ενάλια αρχαιολογική του έρευνα στην Αλεξάνδρεια, η οποία θα διαρκέσει μέχρι το Φθινόπωρο του 2009. Η ελληνική αποστολή που ξεκίνησε το 1998 τις αρχαιολογικές της έρευνες στην Αλεξάνδρεια, έχει ήδη πετύχει να ανασύρει από την παραλία των ανατολικών προαστίων της Αλεξάνδρειας σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα των Ελληνιστικών, Ρωμαϊκών, Βυζαντινών και Μεσαιωνικών χρόνων, που μας δίνουν σημαντικές πληροφορίες για την ιστορία και εξέλιξη της πόλης που ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος. Τα τελευταία ευρήματα αφορούν την ανάσυρση από τη θάλασσα στην περιοχή των βυθισμένων Πτολεμαϊκών ανακτόρων, μεγάλων ιερογλυφικών επιγραφών. Πρόκειται για δύο μπλόκια από χαλαζίτη βάρους 2,5 και 3,5 τόνων το καθένα. Επίσης στο προάστιο του Sidi Bisr, νέα περιοχή αρχαιολογικών ενάλιων ερευνών της ομάδας, εντοπίστηκε τμήμα βυθισμένης νεκροπόλεως.

Στις φωτογραφίες που δημοσιεύονται για πρώτη φορά στον τύπο, βλέπουμε στιγμιότυπα από την ανάσυρση αρχαιοτήτων από τον ευρύτερο θαλάσσιο χώρο της Αλεξάνδρειας καθώς και την ελληνική αποστολή που συντονίζει ο κ. Χάρης Τζάλας, Πρόεδρος του Ινστιτούτου και μέλος του

Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ερευνητική ομάδα είναι η μοναδική ελληνική αποστολή που αυτή την περίοδο διενεργεί έρευνες εκτός της Ελλάδος. Ευχόμαστε καλή επιτυχία στο σπουδαίο έργο των δραστήριων ελλήνων αρχαιολόγων.

Ðåñßðëïõò

ΦΡΙΞΟΣ ΔΗΜΟΥ

ΑΠΟ

τους 45 εφέδρους μάχιμους σημαιοφόρους που ορκιστήκαμε στο «Κ.Ε. Παλάσκας» στις 22 Οκτωβρίου 1956, μόνο τέσσερις πήραμε φύλλο πορείας για υπηρεσίες του Αρχηγείου Βασιλικού Ναυστάθμου. Συγκεκριμένα ο Α. Χατζηστεφάνου για την αντιαεροπορική άμυνα, ο Γ. Νοταράς στην «ευκαιρία» “Τομπάζης”, ο Α. Καλιανός στο τμήμα λιμένος κι εγώ, ο τυχεράκιας, στο γραφείο επιχειρήσεων. Δεν μπορούσα να κρύψω τη χαρά μου γιατί επιτέλους έπειτα από τέσσερα χρόνια στα παγωμένα κρεβάτια της Σχολής της Ύδρας, δύο στις κουκέτες των λίμπερτι κι επτά μήνες στα δίκλινα του «Παλάσκας», θα κοιμόμουνα επιτέλους με ωράριο...δημοσίου υπαλλήλου κι έτσι θα μπορούσα, για όσο χρόνο βρισκόμουν στην Ελλάδα, ν’ απολαύσω κι εγώ τη ζωή των στεριανών. Ο πλοίαρχος διοικητής του ναυστάθμου μας δέχτηκε ευγενικά και μας σύστησε να είμαστε έτοιμοι γιατί θα μας παρουσιάσει στον Αρχηγό. Μετά από λίγο με δικαιολογημένο δέος, αφού για πρώτη φορά θα συναντούσαμε ...ναύαρχο, περάσαμε στο ναυαρχικό γραφείο. Ο ίδιος ήταν σκυμμένος στα χαρτιά του κι ενώ πλησιάζαμε μας έκανε νόημα, με τα χέρια του, να σταματήσουμε εκεί που βρισκόμαστε. Μας κοίταξε με βλοσυρό βλέμμα επισταμένα και απευθυνόμενος στο διοικητή τον ρώτησε γιατί δεν φέρουμε ξίφη. Ο διοικητής απάντησε, μουδιασμένα, πως δεν προβλέπονται για τους εφέδρους και τότε σε αυστηρό τόνο του ανταπάντησε μονολεκτικά: «Κακώς». Στη συνέχεια ζήτησε να του αναφέρουμε όνομα, καταγωγή, σπουδές κι επάγγελμα. Όταν

ήρθε η σειρά μου ανέφερα, σε στάση άψογης προσοχής φυσικά, ότι είμαι πτυχιούχος της Σχολής Εμπορικής Ναυτιλίας Ύδρας και πως υπηρέτησα σε ωκεανοπόρα φορτηγά. Κούνησε επιδοκιμαστικά το κεφάλι του, μπορεί να χαμογέλασε κιόλας, όταν ξαφνικά τινάχθηκε επάνω κι δείχνοντας έξαλλος με το δείκτη του τεντωμένου χεριού του, φώναξε: «Πως τολμάς να φοράς παπούτσια με μποτίνι!!! Δεν το ξέρεις πως απαγορεύεται; Και λες πως είσουνα αξιωματικός; Μάγειρας θά’ σουνα! Τι να σου κάνω; Σας κάλεσα για να σας καλωσορίσω. Πηγαίνετε!». Κι έδειξε την πόρτα. Ωραίο καλωσόρισμα μα την αλήθεια... Αλλά φτηνά τη γλύτωσα σε σύγκριση μ’ αυτό που έπαθε συμμαθητής μου από τη Σχολή της Ύδρας και συνάδελφος της σειράς μου, πολύ αργότερα βέβαια, όταν ο ίδιος υποναύαρχος είχε αναλάβει καθήκοντα Αρχηγού Στόλου. Ένα πρωινό που ο αρχηγός κατευθυνότανε με τη βενζινάκατό του στο “Έλλη” αντιλήφθηκε πως δύο εργατοτεχνίτες που εργάζονταν στο κατάστρωμα του αεροναυαγοσωστικού «Ήρα» αντί να σταθούν προσοχή που πέρναγε ο ναύαρχος ...κρυφτήκανε στην αντίθετη πλευρά του σκάφους. Τότε τη διπλάρωσε στη μεριά που ήταν οι κρυμμένοι και τους κατακεραύνωσε όπως ήταν επόμενο. Διέταξε τον Κυβερνήτη που είχε βγει στο μεταξύ μισοντυμένος να δει τι συμβαίνει, να τον ακολουθήσει, όπως ήταν. Όταν η βενζινάκατος έφτασε στην κλίμακα του καταδρομικού, οι επί της υποδοχής παρατεταγμένοι αξιωματικοί εκπλαγήκανε βλέποντας στην ακολουθία του αρχηγού και ένα σημαιοφόρο ασκεπή, με πουκάμισο και σόρτς της θερινής στολής που φορούσε ...καφέ και με

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ

ΜΕ... ΜΠΟΤΙΝΙ

Ðåñßðëïõò

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΜΕ... ΜΠΟΤΙΝΙ σημαιοφόρος που υπηρετούσε στα αρματαγωγά να συναντηθεί ποτέ με τον Αρχηγό του Βασιλικού Ναυσταθμού! Έτσι εξακολουθούσα να φοράω, καμαρώνοντας, τα FLORSHEIM μου. Μόνο που «Άλλαι μεν βουλαί ανθρώπων αλλά δε θεός κελεύει» γιατί δεν άργησε και πολύ ο Αρχηγός Ναυστάθμου να γίνει Αρχηγός ...Στόλου και κακή μου τύχη στα πρώτα γυμνάσια ν΄αποφασίσει να σηκώσει το σήμα του στο πλοίο μας!!! Τιμή για ένα αρματαγωγό αλλά κι απελπισία για το σημαιοφόρο που λόγω της...«λογικής» του δεν είχε προλάβει ν’ αντικαταστήσει τα ...«αντιναυαρχικά» του παπούτσια. Όταν στη πρώτη βάρδια στη γέφυρα μου φάνηκε πως ο αρχηγός κοίταζε προς τα ...πόδια μου μ’ έλουσε κρύος ιδρώτας και ...λασκάρισα λίγο την ζώνη μου για να σκεπάσω το μπροστινό μέρος των παπουτσιών μου. Η νευριΣτην αριστερή σελίδα: O ύπαρχος, ανθυποπλοίαρχος Χ. ΤΡΑΓΕΑΣ και το επιτελείο του Α/Γ ΑΧΕΛΩΟΣ κότητά μου όμως φαίνεται πως κίνησε με φόντο το ΑΒΕΡΩΦ. (Μάρτιος 1957) Πάνω: Πασχαλινό τραπέχι στο «ΑΛΦΕΙΟΣ» με τον ύπαρχο την προσοχή του κυβερνήτη, που αν εφ. σημ. Φ. Δήμου (1958). Κάτω: Στη γέφυρα του Α/Γ ΑΧΕΛΩΟΣ με τους πλωτάρχες Κ. ΝΟΤΑΡΑΝ και αρκετούς μήνες μαζί του, μόνο τότε (κυβερνήτην) και Δ. ΖΩΤΟΝ. (Αύγουστος 1957). παρατήρησε πως φορούσα παπούτσια ...μποτίνι παπούτσια! Μόλις ο ναύαρχος πάτησε στο κεφαλόσκαλο με μποτίνι, κόκκινο πανί για το ναυάρχο! Μ’ αγριοκοίταξε και έδωσε στον ύπαρχο τη... «σηματορίστικη» διαταγή: «Παπούτσια με πρόσταξε ...«ευγενικά» και συνάμα ψιθυριστά για να μην τον πετάξεις θάλασσα, δύο μήνες Βροκή, έκπτωση στην τάξη ναύτη ακούσει ο μεγάλος, «τσακίσου τάχιστα ν’ αλλάξεις παπούτσια». Τον ...καταστρώματος και άμεση μετάθεση Σούδα»!!! πρώτο που συνάντησα στην κάθοδο μου, πανικοβλημένος, από Και επανερχόμαστε στο ναύασταθμο. Μόλις μπήκα στο γρατην γέφυρα ήταν ο πρώτος μηχανικός που όταν άκουσε την ιστορία φείο επιχειρήσεων, που γειτνίαζε με αυτό του αρχηγού, όλοι μου, μου συνέστησε να επιστρέψω αμέσως στη βάρδια μου και θα κοιτάζανε τα ...παπούτσια μου. Αυτό που με ανησύχησε όμως ήταν φροντίσει να μου στείλει «κανονικά» παπούτσια. Απαίτησε όμως η υπόμνηση του διευθυντή μου πως στα καθήκοντά μου ήταν και να του δώσω το λόγο της τιμής μου πως με την επιστροφή μας να πηγαίνω χάρτες στο ναύαρχο γι’ αυτό να φροντίσω το ταχύτερο στο ναύσταθμο, στην πρώτη μου έξοδο, θα προμηθευτώ από τον να προμηθευτώ «κανονικά» παπούτσια. Τι να κάνω, αν κι είχα δύο Π.Ο.Β.Ν. αυτά που προβλέπονται από τον κανονισμό στολών και ζευγάρια της γνωστής μάρκας FLORSHEIM που δυστυχώς είχαν κι να του τα δείξω! αυτά την εγκάρσια ραφή στο μπροστινό μέρος, το μποτίνι δηλαδή, Προς το τέλος της τριαντάμηνης «καριέρας» μου στο τότε Β.Ν., θα έπρεπε να αγοράσω νέα και σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ύπαρχος πιά στο αδελφό αρματαγωγό “Αλφειός”, ξανασυναντήΝαυτικού... θηκαμε με το ναύαρχο όταν αποφάσισε να το επιθεωρήσει. Όλοι Με το πέρας εργασίας κι ενώ προχωρούσα βιαστικά προς μέσα στο καράβι είχανε αγωνία από τον κυβερνήτη μέχρι τον την “Κίσσα” για να προλάβω τα μαγαζιά ανοιχτά, με πρόλαβε τελευταίο ναύτη, εκτός από μένα γιατί χάρη στην απαίτηση του ένας αγγελιοφόρος που ασθμαίνοντας μου ανακοίνωσε πως πρώτου μηχανικού φόραγα πια τα ...σωστά παπούτσια. ορίστηκα βοηθός αξιωματικού φυλακής γι’ απόψε! Επέστρεψα Η επιθεώρηση τελείωσε ...ειρηνικά χωρίς παρατηρήσεις και φυσικά αμέσως και παρουσιάστηκα στον αξιωματικό φυλακής, ποινές, κάτι ασυνήθιστο για την περίοδο της αρχηγίας του υποπλοίαρχο ...φαρμακοποιό, που μου συνέστησε να μην τον ναυάρχου ...«μας». Όταν μάλιστα αποβιβαζότανε και πέρασε ενοχλήσω για κανένα θέμα εκτός αν έχω πονοκέφαλο και χρειαμπροστά από την παράταξη του κυβερνήτη και των αξιωματιστώ ασπιρίνες ...Στρατιωτικό αστείο μάλλον... κών με ρώτησε, μάλλον χαμογελαστός, πότε απολύομαι! Η «επομένη» με βρήκε στα χάλια μου. Αγουροξυπνημένο από τα πολλά και δυσνόητα, για πρωτάρη «επιτελικό» αξιωματικό, σήματα, αξύριστο γιατί δεν περίμενα πως θα ‘μένα την πρώτη μέρα μέσα και φορώντας τα ...επίμαχα παπούτσια. Αλίμονο αν ο αρχηγός, ζήταγε να του πάω κάποιο χάρτη. Ευτυχώς, πολύ σύντομα οι προσευχές μου εισακουστήκανε από τον καλό Θεό και κυρίως οι παρακλήσεις μου από τον επίσης πολύ καλό και αγαπητό θείο Δημητράκη, που ήταν Διοικητής Πλοίων Αποβάσεως τότε, και με αμοιβαία μετάθεση «μπαρκάρισα» στο αρματαγωγό “Αξιός” και στη συνέχεια στο αδελφό “Αχελώος”. Έχασα βέβαια τα δημοσιοϋπαλληλικά προνόμια που τόσο λαχταρούσα αλλά αισθάνθηκα ανακούφιση κι ευδαιμονισμό γιατί δεν μπορούσα να φανταστώ πως υπήρχε πλέον πιθανότητα ένας

Ðåñßðëïõò

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΡΕΓΑΤΑ “ΨΑΡΑ” ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΜΟΜΠΑΣΑ Του Απόστολου Δόμβρου

Μέλους του Ν.Μ.Ε., Κατοίκου Κένυας

Ðåñßðëïõò

ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ στην ζωή μου είχα την εντύπωση, ότι ανήκω σε μεγάλη δύναμη. Το αίσθημα αυτό μου το προκάλεσε η επίσκεψη της φρεγάτας “ΨΑΡΑ” του Πολεμικού μας Ναυτικού στο λιμάνι της Μομπάσα, στην Κένυα. Όταν λάβαμε την πρόσκληση του Έλληνα Πρόξενου στην Μομπάσα, του ναυπηγού κ. Παναγή Λαγούση, που μας καλούσε την 5η Ιανουαρίου 2009 σε δεξίωση επί του ελληνικού πολεμικού πλοίου, δίστασα αν έπρεπε να την αποδεχτούμε. Η απόσταση από το MALINDI, που μένουμε και ο λαβύρινθος της αφρικάνικης Μομπάσα με έκανε διστακτικό. Το γεγονός όμως, ότι το καράβι αυτό ναυπηγήθηκε στον Σκαραμαγκά, ότι είχα βάλει κι εγώ το χέρι μου στον εξοπλισμό του και ότι είναι πολύ σπάνιο για ελληνικό πολεμικό πλοίο να επισκεφτεί την Κένυα με έκανε να αποδεχτώ τελικά την ευγενική πρόσκληση. Ζήτησα μάλιστα από τον πρόξενο να επεκτείνει την πρόσκληση και στον πρόεδρο του άρτι ιδρυθέντος Ελληνοκενυατικού Συνδέσμου κ. Κιόκο και στην σύζυγό του, πράγμα που έγινε αποδεκτό. Σκέφτηκα ότι ίσως μόνο ο “ΑΒΕΡΩΦ”, που στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έκανε αποστολές μεταξύ Σουέζ και Ινδιών, να είχε ενδεχομένως περάσει κάποτε από την Μομπάσα, αλλιώς ελληνικό πολεμικό πλοίο δεν είχε δουλειά εδώ κάτω στις ακτές της Ανατολικής Αφρικής. Να όμως που η φρεγάτα “ΨΑΡΑ” ήταν η ναυαρχίδα του στόλου της Ενωμένης Ευρώπης, που είχε αποστολή την καταπολέμηση των Σομαλών πειρατών, που έχουν γίνει ο φόβος και ο τρόμος των εμπορικών πλοίων, που μπαίνουν και βγαίνουν στην Ερυθρά Θάλασσα, στο Κέρας της Αφρικής. Με τα ρεσάλτα τους, το βαρύ φορητό οπλισμό τους και τα ταχύπλοα σκάφη τους κυριεύουν φορτηγά πλοία και τάνκερ και απαιτούν λύτρα για να τα αφήσουν να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Το κακό παράγινε κι έτσι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να δράσει.

1 2

Στην δεξιά σελίδα. Άποψη της Μομπάσα . Σ’ αυτή τη σελίδα: 1.2. Άποψη της Μομπάσα. 3. Εξ αριστερών προς δεξιά ο Παναγιώτης Λυμπέρης, αντιπλοίαρχος Π.Ν. κυβερνήτης φρεγάτας “ΨΑΡΑ”, ο Παναγής Λαγούσης, ναυπηγός πρόξενος Ελλάδος στην Μομπάσα, ο Δημήτριος Λούντρας, πρέσβης Ελλάδος στην Κένυα, ο Αντώνης Παπαϊωάνου, Αρχιπλοίαρχος Π.Ν. στόλαρχος Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Κέρας της Αφρικής, ο Αποστόλης Δόμβρος, πρόεδρος, Ελληνικής Επιτροπής Εκπαίδευσης Νέων Κενυατών (Ε.Ε.Ε.Ν.Κ.). Ε.Ε.Ε.Ν.Κ. έδωσε εφέτος 175 υποτροφίες σε φοιτητές και μαθητές λυκείου, έχτισε 3 νηπιαγωγεία, 1 βιβλιοθήκη, 1 υδραγωγείο και άνοιξε 6 πηγάδια. Σχηματίστηκε στόλος πολεμικών και η αρχηγία του ανετέθη σε Έλληνα ανώτατο αξιωματικό, με έδρα την φρεγάτα “ΨΑΡΑ” η οποία για λίγες μέρες θα παρέμενε στο λιμάνι της Μομπάσα. Ο αφρικανικός ήλιος έγερνε στη δύση, όταν η γυναίκα μου κι εγώ μαζί με το ζεύγος Κιόκο ανεβήκαμε τη σκάλα του πολεμικού μας πλοίου και πατήσαμε ελληνικό έδαφος. Μας υποδέχτηκε ο κυβερνήτης αντιπλοίαρχος Π.Ν. κ. Παναγιώτης Λυμπέρης και αντιπροσωπεία αξιωματικών και πληρώματος. Εντύπωση μου έκανε η παρουσία γυναικών στο πλήρωμα του σκάφους. “Το τελευταίο αντρικό προπύργιο κατελήφθη από τις γυναίκες “σκέφτηκα. Στο καρέ τω αξιωματικών, όπου οδηγηθήκαμε μας περίμενε ο στόλαρχος Αρχιπλοίαρχος Π.Ν. κ. Αντώνης Παπαϊωάννου, ο Έλληνας πρέσβης στο Ναϊρόμπι κ. Δημήτριος Λούντρας, ο πρόξενός μας στην Μομπάσα και συνάδελφος κ. Λαγούσης καθώς και αξιωματικοί του πλοίου. Η χαρά μας ήταν μεγάλη όταν διαπιστώσαμε ότι ο “κομμοντόρε” κ. Παπαϊωάνου κι εγώ είχαμε κοινούς φίλους και ότι τα σπίτια μας στην Ελλάδα απέχουν μόλις 2 χιλιόμετρα το ένα απ’ το άλλο. “Μόνο βουνό με βουνό δεν σμίγει” σκέφτηκα. Μετά από λίγο όλοι μαζί πήγαμε στην πρύμνη του σκάφους, όπου ο χώρος είχε διαμορφωθεί για τη δεξίωση, για να παρακολουθήσουμε την υποστολή της σημαίας. Το σφυριχτράκι του ναύτη έδωσε το σύνθημα της υποστολής, ενώ άγημα, στο οποίο μετείχε και γυναίκα υπαξιωματικός, παρουσίαζε όπλα. Θυμήθηκα ότι στο Κιλκίς, όπου υπηρέτησα, παρευρέθηκα πολλές φορές επικεφαλής διμοιρίας τιμών σε υποστολή σημαίας. Η υποστολή όμως της σημαίας στην πρύμνη της φρεγάτας “ΨΑΡΑ” με το σφυριχτράκι να κελαηδάει και τον αφρικάνικο ήλιο να βουτάει στον πορτοκαλή ορίζοντα, ήταν υποβλητική.

Πάνω στο πλοίο υπηρετούν και αξιωματικοί από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι γνωρίσαμε Γερμανούς, Άγγλους, Ιταλούς που όλοι ήταν ενθουσιασμένοι από την διοίκηση και τους Έλληνες συναδέλφους τους. Στις κουβέντες τους διαπιστώσαμε ότι ανεξάρτητα από την χώρα καταγωγής τους αισθάνονταν Ευρωπαίοι. Αυτό μας τόνισε για τον εαυτό του και ο “κομμοντόρε” κ. Παπαϊωάνου, ένας σεμνός αξιωματικός ικανός να αρχηγεύει στόλου σε δύσκολη αποστολή. Στην άκρη της πρύμνης ήταν αιχμασμένο ένα σύγχρονο ελικόπτερο, που παίζει σπουδαίο ρόλο στις επιχειρήσεις του πλοίου με αναγνωριστικές πτήσεις και επίθεση άμα παραστεί ανάγκη. Θυμήθηκα το τάγμα Ελικοπτέρων της Αεροπορίας Στρατού, το μοναδικό τότε, στο οποίο υπηρέτησα κατά την επιστράτευση του ’74 και η κουβέντα μας με τους ιπτάμενους αξιωματικούς του και τους μηχανικούς ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Οι εκλεκτοί μεζέδες από την ελληνική και κενυάτικη κουζίνα, καθώς και τα ποτά, που προσφέρονταν πλουσιοπάροχα, δημιούργησαν ευχάριστη ατμόσφαιρα και οι καλεσμένοι Ευρωπαίοι και Αφρικανοί διασκέδασαν αυτή τη θαυμάσια συνύπαρξη κάτω από τις μπούκες των κανονιών και την προπέλα του ελικοπτέρου, εκεί στην πρύμνη της φρεγάτας μας “ΨΑΡΑ”, που ήταν πλαγιοδετημένη στον ντόκο νούμερο 4 του λιμανιού της μακρυνής Μομπάσα, με ευρωπαϊκό πλήρωμα αποφασισμένο να καθαρίσει το μίασμα των πειρατών της Σομαλίας. Αποχαιρετώντας τους αξιωματικούς και το πλήρωμα του θαυμάσιου αυτού ελληνικού πολεμικού πλοίου, τους ευχηθήκαμε επιτυχία στο δύσκολο έργο τους και “καλή πατρίδα”. Τα χιλιάδες μίλια, που μας χώριζαν από την Ελλάδα και η συνάντησή μας σ’ αυτήν την αφρικάνικη Μομπάσα μας έφεραν πολύ κοντά και η θερμή φιλοξενία τους θα μας μείνει αξέχαστη. Ðåñßðëïõò

ος ΔΙΕΘΝΗΣ ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΚΟΣ

ΤΟ

ΑΓΩΝΑΣ ΑΝΔΡΟΥ

τετραήμερο του Αγίου Πνεύματος, 5 έως 8 Ιουνίου 2009, θα διεξαχθεί ο 42ος Διεθνής Ιστιοπλοϊκός Αγώνας Άνδρου. Η εκκίνηση θα γίνει στις 5 Ιουνίου από τη Βουλιαγμένη με προορισμό την χώρα Άνδρου, η δε επιστροφή στις 8 Ιουνίου με τερματισμό στην Βουλιαγμένη. Ο Διεθνής Ιστιοπλοϊκός Αγώνας Άνδρου ξεκίνησε το 1967 με εμπνευστή τον Γιάννη Β. Γουλανδρή (Big John) και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, έχοντας στο ενεργητικό του συμμετοχές από σημαντικά ονόματα της θάλασσας και της ιστιοπλοΐας, όπως του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου, του Βασιλιά της Ισπανίας Χουάν Κάρλος, της Χριστίνας Ωνάση, του Κωστόπουλου, του Εμπειρίκου, του

Πολέμη, του Γουλανδρή, του Αγγελόπουλου, του Λυκιαρδόπουλου, του Πορφυράτου και πολλών άλλων. Το 2006 ήταν μια σημαντική χρονιά για τον αγώνα. Ξεκίνησε ένα καινούργιο κεφάλαιο στην ιστορία του. Προσείλκυσε χορηγούς δίνοντάς τους την ευκαιρία να προβληθούν μέσα από ένα ιδιαίτερα σημαντικό αθλητικό και πολιτιστικό γεγονός. Οργάνωσε, σε συνεργασία με τους πολιτιστικούς συλλόγους της Άνδρου, εντυπωσιακές εκδηλώσεις και θερμή φιλοξενία για τους ιστιοπλόους, τους χορηγούς και τους δημοσιογράφους. Από τότε η πολύτιμη παρουσία των χορηγών έγινε θεσμός, δίνοντας στον αγώνα ξεχωριστή αίγλη.

Αεροφωτογραφίες από το 41ο Διεθνή Ιστιοπλοϊκό Αγώνα Άνδρου.

Ðåñßðëïõò

Μετά από αιτήματα πολλών αναγνωστών μας, ο «Περίπλους Ναυτικής Ιστορίας» γίνεται συνδρομητικός, ώστε να μπορούν να τον προμηθευτούν και αναγνώστες που δεν μπορούν να προσέλθουν στο πωλητήριο του Μουσείου και δεν είναι μέλη μας. Μπορείτε να προσφέρετε παράλληλα την συνδρομή ενός έτους ως δώρο σε αγαπημένους σας και λάτρεις της Ναυτικής μας Παράδοσης και Κληρονομιάς. Το περιοδικό θα αποτελέσει μια σημαντική πηγή γνώσεων και ψυχαγωγίας. Για τους ενδιαφερόμενους, μπορείτε να προσέλθετε στα γραφεία του Μουσείου ώστε να συμπληρώσετε την αίτηση και να εξοφλήσετε με μετρητά ή πιστωτική κάρτα VISA και MASTERCARD είτε να πληρώσετε τη συνδρομή σας στον Λογαριασμό ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 072 / 482018 - 52 με την αιτιολογία πληρωμής «εξόφληση συνδρομής ενός έτους για το περιοδικό Περίπλους Ναυτικής Ιστορίας». Στην συνέχεια μπορείτε να αποστείλετε αντίγραφο της απόδειξης πληρωμής καθώς και τον παρακάτω πίνακα συμπληρωμένο με τα στοιχεία σας ταχυδρομικά στο

Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, Ακτή Θεμιστοκλέους - Φρεαττύς, 185 37 Πειραιάς ή με φαξ στο 210 45 12 277 Από την ημερομηνία που θα φθάσουν στο Μουσείο η αίτησή σας και η εξόφλησή σας θα παραλαμβάνετε τα επόμενα τέσσερα τεύχη του «Περίπλου Ναυτικής Ιστορίας που καλύπτουν χρονικό διάστημα ενός έτους. Για τους νέους συνδρομητές θα προσφέρονται πέντε παλαιότερα τεύχη του περιοδικού ως δώρο.

Ονοματεπώνυμο Παραλήπτη Περιοδικού: Ονοματεπώνυμο Δωρητή Περιοδικού*: Ταχ. Διεύθυνση: Πόλη:

Χώρα:

Τηλ. Επικοινωνίας:

Κινητό:

Τ.Κ.:

* Συμπληρώνεται μόνο στην περίπτωση που κάποιος προσφέρει την συνδρομή ως δώρο στον αναγραφόμενο παραλήπτη του περιοδικού.

Ðåñßðëïõò

Ο Ταξειδευτής

Ο ΤΑΞΕΙΔΕΥΤHΣ Διήγημα της ΖΙΖHΣ ΓΕΡΟΝΥΜAΚΗ | Μέλους του Ν.Μ.Ε.

όλις το ποστάλι έπιασε στο μικρό λιμάνι του Νησιού και πάτησε ο Γέρο Ναυτικός τη στεριά, τον ζάλισε η μυρουδιά του βρεγμένου χώματος. Μικρά ολόλευκα τα σπιτάκια, βουτηγμένα στον ασβέστη, πνιγμένα στα γιασεμιά, στις βουκαμβίλιες, τα βασιλικά και στη μυρωδιά του ψημένου ζυμωτού ψωμιού στα ξύλα. Χρόνια τώρα ξέμπαρκος την Θάλασσα αγναντεύει από το βράχο ψηλά της Παναγιάς της Καλοφιλούσσας. Γέρασε μα η αλμύρα ίδιο αίμα έγινε στις φλέβες του, μόνιμος κάτοικος του κορμιού του. Στο μικρό κατάλευκο σπιτάκι του κυμματίζει η Γαλανόλευκη κάθε ημέρα πρωί και βράδυ κάνει έπαρση και υποστολή... Από τα πολλά ενθυμήματα που κουβάλησε, κράτησε μόνο ένα λαδοφάναρο, έναν σπασμένο εξάντα και μιαν άγκυρα μικρή όλα αγορασμένα από ένα παλιατζίδικο σε κάποιο λιμάνι της Αγγλίας. «Τι τα κουβάλησες όλα αυτά Χριστιανέ μου;» του έμπηξε τις φωνές η Γυναίκα του όταν τα αράδιασε μπροστά της. «Μη μου φωνάζεις Κυρά μου, αυτά είναι κομμάτια θαλασσινά εκείνης της γαλανομάτας που η αγάπη που έχω για σένα είναι η ίδια με αυτήν», της είπε. Τώρα περνά τις ώρες του πότε μ’ ένα καλάμι στο χέρι ψαρεύοντας κάτω στα βράχια, πότε με την μικρή του βάρκα τον «Ωκεανό» με τα πανιά του φουσκωμένα γλιστρά απαλά έξω από το λιμάνι και φαντάζεται πως ταξειδεύει σ’ ένα άλλο που καπνίζει ασταμάτητα από το κάρβουνο η τσιμινιέρα του, φαντάζεται τον Καραβοκύρη να δίνει διαταγές και όλοι να τρέχουν πάνω – κάτω στην κουβέρτα. Πότε «μάινα» πότε «βίρα» πότε «νέτα οι μηχανές» πότε... Πως και δεν είδε το τεράστιο κύμμα το μοβόρικο, τα μάτια του καιρός τώρα τα παιδεύει ο καταρράχτης... Του έδωσε μία και αναποδογύρισε τον «Ωκεανό», έφυγε το τσιμπούκι από τα ξεραμένα του χείλη και το ναυτικό του κασκέτο το κατάπιε το κύμα. Παλεύει ώρα πολλή, γεύτηκε την αλμύρα της θάλασσας στα πνευμόνια του η ανάσα του κόπηκε. Προσπάθησε να ανασάνει όμως ένα δεύτερο, ένα τρίτο κύμμα... Και ξάφνου ρινοδέλφινα παιχνιδιάρικα τον περικύκλωσαν και γοργόνες του τραγουδούσαν. Τον στόλισαν με πράσινα και καφετιά φύκια μια γιορτή ένας κύκλος κι αυτός να χτυπά παλαμάκια στο ρυθμό των Σειρήνων που μόλις έφτασαν. Στα μισάνοιχτα χείλη του να καπνίζει το τσιμπούκι και στο κεφάλι θρονιασμένο στραβά το ναυτικό του κασκέτο. Άρχισε να χορεύει μπάλο, πόσα χρόνια είχε να χορέψει, χόρευαν μαζί όλα τα ρινοδέλφινα, οι γοργόνες και οι σειρήνες κρατούσαν τον ρυθμό με τις άρπες τους. Μία γοργόνα τον κέρασε μοσχάτο κρασί μέσα σ’ ένα όστρακο, μα τι κρασί ήταν αυτό, τι γλέντι ήταν ετούτο; Ξημέρωσε όταν τον ακούμπησαν απαλά στην παραλία του νησιού του... Εκεί τον βρήκαν όχι τουμπανιασμένο από το νερό, ούτε μελανιασμένο από χτυπήματα. Είχε ένα χαμόγελο ευδαιμονίας στα χείλη του και ανάμεσα στα δάχτυλά του κρατούσε φύκια καφετιά και πράσινα και ένα σπασμένο όστρακο... Έτσι τον έθαψαν, έτσι πήγε πάνω στους ουρανούς με μία γεύση θάλασσας και δώρο το όστρακο και τα φύκια για τους αγγέλους... Ðåñßðëïõò

ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΠΑΠΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ (1809-1898)

Κούλα Ξηραδάκη, Εκδόσεις Γραφικές Τέχνες, Αθήνα, 2008 (Γ΄ έκδοση συμπληρωμένη)

ο βιβλίο της Κούλας Ξηραδάκη «Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου» πρόκειται ουσιαστικά για την μυθιστορηματική βιογραφία μιας γυναίκας επαναστάτριας, που σε μια εποχή δύσκολη για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του αδυνάτου φύλου στη χώρα μας, πήρε πολιτική θέση και κατάφερε με την δράση της να κλονίσει τον θρόνο του πρώτου Βασιλιά των Ελλήνων Όθωνα. Όπως μας πληροφορεί η συγγραφέας-ερευνήτρια η Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου «γεννημένη σ’ ένα επαναστατικό περιβάλλον, γαλουχημένη με τις πιο επαναστατικές ιδέες του 19ου αιώνα, ευφυέστατη, μορφωμένη και γλωσσομαθής, γίνεται στην αρχή –ευθύς μετά την επανάσταση– το δεξί χέρι του πολιτευτή άντρα της Σπύρου Παπαλεξόπουλου. Μετά τον πρόωρο θάνατό του αναμειγνύεται στην πολιτική και γίνεται η ψυχή της αντιπολιτευόμενης τον Όθωνα μερίδας. Μετά το συνταγματικό κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 και την παραχώρηση Συντάγματος, το αντιοθωνικό ρεύμα για λίγο κοπάζει, μα η συνέχιση της αυταρχικής πολιτικής του Όθωνα, δίνει αφορμή να δημιουργηθούν νέες εστίες αναταραχών σ’ όλη την Ελλάδα. Και τον Φλεβάρη του 1862 έρχεται το Ναύπλιο να δώσει τη μεγάλη μάχη εναντίον του Όθωνα για την κατάλυση του δεσποτισμού και τον σεβασμό των συνταγματικών ελευθεριών. Σ’ αυτή την μάχη η Παπαλεξοπούλου βρίσκεται στην πρώτη γραμμή και γίνεται η τρομερή συνωμότις, η φλογερή επαναστάτρια, η ιεροφάντις των επαναστατικών ιδεών, ο ιθύνων νους και παίζει τον ρόλο της Ζαν ντ’ Αρκ και της μαντάμ Ρολλάν. Το παιχνίδι στο Ναύπλιο για μια στιγμή χάνεται, η Παπαλεξοπούλου υποχωρεί, μα ο θρόνος έχει σειστεί τόσο που είναι ετοιμόρροπος. Και δεν αργεί να έρθει ο Οκτώβρης του 1862, η εκθρόνιση του Όθωνα και η νίκη των συνταγματικών για να δικαιωθεί η Παπαλεξοπούλου και το έργο της». Η πολυγραφότατη Κούλα Ξηραδάκη σπούδασε στο «Πάντειον» Πανεπιστήμιο και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Αργότερα

εργάστηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο όπου είχε την ευκαιρία να ερευνήσει τα αδημοσίευτα αρχεία του και να ανασύρει από την αφάνεια εκατοντάδες ονόματα πατριωτών εκτελεσθέντων από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής αλλά και να αναδείξει άλλες άγνωστες πτυχές της Ελληνικής Ιστορίας. Το έργο της έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών, την Εστία Νέας Σμύρνης αλλά και τον Δήμο Αθηναίων. Η πρώτη έκδοση του έργου της «Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου» πραγματοποιήθηκε το 1959 και η δεύτερη το 1978. Η τρίτη επανέκδοση πραγματοποιήθηκε με την συνεισφορά των απογόνων της Ελληνίδας ηρωίδας, Δομινής Ν. Ι. Σαρρή-Παπαλεξοπούλου και του Θεοδώρου Δημ. Παπαλεξοπούλου, στην μνήμη των γονέων τους Ναυάρχου Δημητρίου Θεοδ. Παπαλεξοπούλου και Δωροθέας Δημ. Παπαλεξοπούλου. Στην παρουσίαση του βιβλίου παρουσιάστηκε και το ντοκιμαντέρ του Φώτη Κωνσταντινίδη για τη ζωή και τη δράση της Καλλιόπης Παπαλεξοπούλου. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη επί της οδού Πειραιώς, την Παρασκευή, 17 Οκτωβρίου 2008. Προλόγισε ο Δήμαρχος Ναυπλίου κ. Παναγιώτης Γ. Αναγνωσταράς ενώ μίλησαν η Καθηγήτρια και τ. Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κα Άννα Ψαρούδα Μπενάκη, ο Φιλόλογος και Ιστορικός κ. Τάσος Γούναρης, ο Συγγραφέας και Ιστορικός Γεώργιος Ρούβαλης. Την εκδήλωση παρουσίασε και συντόνισε η κα Λένα Χατζηπέτρου. Η γενική εικόνα από την εκπληκτική πράγματι ζωή και σταδιοδρομία της Καλλιόπης Παπαλεξοπούλου θα εντυπωσιάσει κάθε αναγνώστη και κυρίως αναγνώστρια που δεν μπορεί να φανταστεί στοιχεία δυναμικής γυναικείας παρουσίας στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Η Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου δεν ήταν η ελληνίδα φεμινίστρια του 19ου αιώνα, όπως θα σπεύσουν ενδεχομένως κάποιοι να σκεφτούν. Δεν είναι φεμινισμός η υπεράσπιση της ατομικής αξιοπρέπειας και η αναγόρευση της σε κοινωνικό πρότυπο ενάντια στην κάθε μορφή καταπίεσης και υποταγής. Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη Πρόεδρος ΝΜΕ

ΟΙ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΤΕΣ ΝΑΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΝ 18ο ΑΙΩΝΑ

Νίκος Στ. Βλασσόπουλος, Έκδοση του Συλλόγου Ναυτικών Κεφαλλονιάς «Νίκος Καββαδίας», Αργοστόλι 2008

συγγραφέας κ. Νίκος Βλασσόπουλος είναι πολύ γνωστός στους επισκέπτες της βιβλιοθήκης του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, καθώς αρκετά από τα μέχρι σήμερα εκδοθέντα βιβλία που βρίσκονται στα ράφια της. Το όνομα είναι επίσης γνωστό στους Έλληνες ναυτικούς και σε όσους ασχολούνται με ναυτιλιακά ζητήματα και επιχειρήσεις καθώς είναι το όνομά μιας παλαιάς Ιθακήσιας οικογένειας και ναυτιλιακής επιχείρησης, εγκατεστημένης από πολύ παλιά στο Λονδίνο. Από νωρίς ο κ. Βλασσόπουλος παράλληλα με την ενασχόλησή του στην οικογενειακή ναυτιλιακή επιχείρηση επιδόθηκε στην έρευνα πάνω σε ναυτιλιακά θέματα και ιδιαίτερα στην ναυτική ιστορία των Ιονίων Νήσων και περισσότερο της ιδιαίτερης πατρίδας του της Ιθάκης. Ο Σύλλογος Ναυτικών Κεφαλληνίας «Νίκος Καββαδίας» είναι επίσης γνωστός μεταξύ άλλων και μέσα από τις προσπάθειες του ακάματου Φαρσινού Προέδρου του Άγγελου Μπενετάτου για την ίδρυση ενός Ναυτικού Μουσείου Ιονίου στα Φάρσα της Κεφαλλονιάς. Αντί άλλης σύστασης για το σύλλογο θα επιθυμούσα να αντιγράψω την αυτοσύσταση του όπως, πολύ ποιητικά, παρατίθεται στον πρόλογο των εκδοτών: «Είμαστε μία «χαλαρή παρέα», δραστήριων (πιστεύουμε), ανθρώπων, που είχαμε την τύχη ή την 50

Ðåñßðëïõò

ατυχία να γνωρίσουμε κάθε σημείο αυτής της μικροσκοπικής μεν, αλλά τεράστιας σφαίρας, του πλανήτη μας. Από τις «απόκοσμες» θάλασσες, νότια της Γης του Πυρός και της Νέας Ζηλανδίας (εκεί που περισσότερες πιθανότητες έχεις να συναντήσεις το «PEQUOD», το φαλαινοθηρικό του κάπταιν Άχαμπ, καθώς θα ψάχνει το θανάσινο εχθρό του, την θηριώδη φάλαινα Μόμπυ Ντικ ή το «Μεθυσμένο καράβι» του Αρθρούρου Ρεμπώ «...λεύτερο, ολάχνιστο, με τις μαβιές καταχνιές πάνω του, να κολυμπά στο ποίημα μέσα της θάλασσας και ξοπίσω του μαύρους ιππόκαμπους» παρά κάποιο υπαρκτό πλεούμενο) έως βόρεια από τα Αλεούτια, κοντά στο Βερίγγειο πορθμό, με τις συνεχόμενες ημέρες των 23 ή 25 ωρών. Κι’ από τον Ειρηνικό με τις εβδομάδες χωρίς Κυριακή ή με δύο Κυριακές και χωρίς Πέμπτη ή με δύο Πέμπτες, ως τη βόρεια Νορβηγία με τις μέρες των 22 ωρών πότε ήλιο πότε σκοτάδι, μιας ώρας λυκαυγές και μιας ώρας λυκόφως». Το βιβλίο καταγράφει και δημοσιοποιεί στοιχεία από το Κρατικό Αρχείο της Βενετίας στο οποίο βρέθηκε ένας όγκος στοιχείων που αφορούσε αναχωρήσεις Ιονικών σκαφών από την Βενετία τον 18ο αιώνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 507 αναχωρήσεις Ιονικών σκαφών για διάφορους προορισμούς στη Μεσόγειο, αφορούσαν 279 διαφορετικά Ιονικά σκάφη, εκ των οποίων τα 169 ήταν Κεφαλλονίτικα. Αποτέλεσμα ήταν η καταγραφή 4.125 ναυτικών από την Κεφαλλονιά και άλλων 3.000 περίπου από τα άλλα νησιά. Βιβλίο αναφοράς πολύτιμο για τα σημαντικά στοιχεία που ανασύρει και δημοσιοποιεί από το πολύ δύσκολα προσβάσιμο στους αναγνώστες Κρατικό Αρχείο της Βενετίας. Ευχαριστούμε τον κ. Βλασσόπουλο που μας απέστειλε ένα αντίτυπο του βιβλίου για εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης του Μουσείου. Τιμόθεος Μασούρας

Bιβλιοκριτική

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ.

Άγγελος Χρυσικόπουλος, Αντιναύαρχος Π.Ν., Εκδόσεις Κορφή, Αθήνα 1995.

κδόθηκε το 1995 αλλά μόλις πρόσφατα, τον Δεκέμβριο του 2008, έφτασε στη βιβλιοθήκη του Μουσείου, δωρεά του συγγραφέα και μέλους του ιδρύματος. Καλύπτει τη φάση συγκρότησης και οργάνωσης του Κυπριακού Ναυτικού κατά το διάστημα από τα γεγονότα της Μανσούρας του 1964, έως την εισβολή το 1974 και την κατοχή του βόρειου τμήματος της Κύπρου μέχρι σήμερα. Για το Κυπριακό αλλά και το Ελληνικό Ναυτικό οι δύο χρονολογίες οριοθετούνται από την καταστροφή με πολλά θύματα του περιπολικού «Φαέθων» στο ’64 μέχρι την απέλπιδα θυσία των δύο τορπιλακάτων Τ1 και Τ3 έξω από την Κυρήνεια τον Ιούλιο του ’74. Περιγράφει το ξεκίνημα, κυριολεκτικά από το μηδέν και τη δουλειά χειρωνακτική και οργανωτική που πρόσφερε μια ομάδα νεαρών ελλήνων αξιωματικών του Ναυτικού μαζί με κάποιους εφέδρους και στρατευσίμους κυπρίους, που κατάφεραν να στήσουν στα πόδια του ένα όχι ευκαταφρόνητο Ναυτικό, με δύο Μοίρες ρωσικών τορπιλακάτων, σταθμούς επιτήρησης και RADAR, δύο βάσεις στο Μπογάζι και στην Κυρήνεια, ένα σταθμό παραμονής στο Ξυλοφάγου και μια αξιοπρόσεκτη εκπαίδευση που χαρακτήριζε ένα αξιόμαχο σύνολο. Ο συμμαθητής και φίλος Άγγελος Χρυσικόπουλος καταφέρνει να μας εκπλήξει ευχάριστα με ένα βιβλίο που αφ’ ενός καλύπτει πολύ σωστά μια ιστορική ψηφίδα που έλειπε, αφ’ ετέρου αποδίδει ένα κείμενο που διαβάζεται εύκολα, με γλώσσα όμορφη, ρέουσα, ζωντανή και καλύπτει τις δυσκολίες και κακουχίες της αρχικής ανέχειας και δυσπραγίας με πνεύμα ευχάριστης νεανικής ορμής και όρεξη για προσφορά, που είχαν όλοι εκείνοι που συγκροτούσαν το Κυπριακό Ναυτικό τότε. Είναι γεγονός και το παραδέχεται και ο συγγραφέας στον Πρόλογό του, ότι η αναφορά στους πρωταγωνιστές με τα ψευδώνυμα που είχαν κατά την παραμονή τους στην Κύπρο, θα δυσκολέψει τον αμύητο αναγνώστη να καταλάβει ποιος ήταν ποιος και ποιος έκανε τι. Για τη δική μου όμως γενιά, που γνωρίζουμε τους αξιωματικούς του Ναυτικού δυο τρεις τάξεις πάνω και κάτω από εμάς πάρα πολύ καλά, δεν ήταν δύσκολο να παρακολουθήσουμε

τη ροή του βιβλίου, ούτε είχαμε πρόβλημα να αντιληφθούμε από τις φωτογραφίες και τις περιγραφές, το WHO IS WHO. Θα ήθελα από την ταπεινή αυτή στήλη να προτρέψω τον φίλο και συμμαθητή Άγγελο να συνεχίσει και να γράψει κάποιο άλλο θέμα, είτε του Ναυτικού, τη μήτρα για όλους μας, είτε κάποιο άλλο. Βιβλίο ή απλό άρθρο. Θα επιθυμούσα τέλος να κλείσω τη μικρή αυτή παρουσίαση με την επίσκεψη στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, λίγο έξω από τη Λευκωσία, με τα λόγια που χρησιμοποιεί ο Άγγελος ο Χρυσικόπουλος και που, εκτιμώ, εκφράζουν με περισσή καθαρότητα τα συναισθήματα όλων των επισκεπτών και αναγνωστών του βιβλίου. «Εκεί ψηλά στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, στη Λευκωσία, η Κυπριακή Πολιτεία έχει θάψει τους νεκρούς της ήρωες από την τραγωδία της εισβολής του ’74 και στο παλιό νεκροταφείο, τους άλλους του ’64. Ο προσκυνητής που στέκεται με σεβασμό μπροστά στους τάφους, πρέπει να προσέξει τις ηλικίες. Οι πιο πολλοί νέοι, που θυσιάστηκαν για την Πατρίδα. Εκεί, δίπλα δίπλα, αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και ναύτες, ελλαδίτες και κυπριώτες, μαζί με τους άλλους από τον στρατό και την αεροπορία. Απέναντι ο Πενταδάκτυλος σκιάζει με τον όγκο του και μια τεράστια τουρκική σημαία σχεδιασμένη από μεγάλες μπογιατισμένες πέτρες, υποδηλώνει την κατοχή. Μοιάζει σκηνικό αρχαίας τραγωδίας και μόνο το προσκύνημα στη Μακεδονίτισσα μπορεί να σου δείξει το χρέος που έχουμε απέναντι στους νεκρούς μας, αυτούς που κανείς δεν μπορεί να τους ξεχωρίσει σε δεξιούς ή αριστερούς, ντόπιους ή ελλαδίτες». Γιάννης Παλούμπης

Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού 1992-2008. Σκοπός, οργάνωση, δραστηριότητες. Αθήνα 2008.

ε την πολυσέλιδη αυτή έκδοση το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού παρουσιάζει την 15χρονη και πλέον δραστηριότητά του για την προβολή και διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού στο διεθνή χώρο. Για την πραγματοποίηση της έκδοσης προηγήθηκε αυστηρή επιλογή σε κάθε τομέα της τέχνης και του πολιτισμού προκειμένου να επιτευχθεί μια αντιπροσωπευτική εικόνα των πρωτοβουλιών και των εκδηλώσεων που οργάνωσε το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού στο διάστημα 1992-2007 σε διάφορες πρωτεύουσες και πόλεις του κόσμου. Εκθέσεις, μεγάλα θεματικά αφιερώματα αλλά και μικρότερης έκτασης εικαστικές επιλογές από τη σύγχρονη ελληνική δημιουργία παρατίθενται στην έκδοση. Κινηματογραφικές προβολές, μουσικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις, λογοτεχνικές συναντήσεις, αναγνώσεις έργων και εκθέσεις βιβλίου συνθέτουν την πολύχρονη και πολύπλευρη δράση του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού. Ανάμεσα σε όλα αυτά, παρουσιάζεται και η σπουδαία έκθεση «Έλληνες και θάλασσα: τα ελληνικά πλοία από την αρχαιότητα έως σήμερα» η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία του Ιδρύματος με το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος το καλοκαίρι του 2002 στην Νέα Υόρκη.

Στην έκδοση έχουν συμπεριληφθεί και προγράμματα τα οποία το παρόν διοικητικό συμβούλιο, υπό την προεδρία του καθηγητή κ. Γ. Μπαμπινιώτη, έχει αποφασίσει να προωθήσει στο πλαίσιο της επέκτασης του Ιδρύματος στα Βαλκάνια και την Αυστραλία. Σύμφωνα με τα προγράμματα θα ιδρυθούν Εστίες που αρχίζουν τη δραστηριότητά τους το φθινόπωρο του 2008 στους καινούργιους τόπους και θα αντικατασταθούν τα γραφεία εκπροσώπων σε όσες πόλεις υπάρχουν τέτοια (Βιέννη, Βρυξέλλες, Ουάσινγκτον). Παράλληλα, με δραστηριότητες και συνεργασίες με άλλους φορείς ενισχύονται τα ήδη υπάρχοντα Παραρτήματα στην Αλεξάνδρεια, το Βερολίνο και την Οδησσό. Στην έκδοση περιλαμβάνονται και οι εκδόσεις-κατάλογοι εκθέσεων κυρίως που κυκλοφορούν στην αγορά. Η έκδοση διατίθεται δωρεάν από το ίδρυμα στα Ελληνικά και Αγγλικά. «Περίπλους» Ðåñßðëïõò

ΣΑΝ ΟΝΕΙΡΟ

Αριστείδης Χρ. Πετρόπουλος, Πειραιάς 2008

Αριστείδης Πετρόπουλος, συνταξιούχος Α΄ Μηχανικός του εμπορικού ναυτικού καταφέρνει με την λογοτεχνική λυρική γραφίδα του να καταγράψει μυθιστορηματικά τις εμπειρίες του από τα ταξίδια στις θάλασσες όλου του κόσμου. Ο συγγραφέας, μέλος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, έχει τιμηθεί τρεις φορές με το Α΄ βραβείο στον λογοτεχνικό διαγωνισμό του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας που γίνεται κάθε χρόνο στη μνήμη του Ν. Καββαδία. Επίσης έχει τιμηθεί και με άλλα βραβεία και επαίνους, εύφημες μνείες και άλλες τιμητικές διακρίσεις. Για το 13ο βιβλίο του «Σαν Όνειρο» γράφει ο ποιητής και συγγραφέας Παντελής Δ. Ρίζος: «ο ανήσυχος και εργατικός άνθρωπος σαν φτάσει κάποια στιγμή μεστωμένο πια στάχυ – στο όμορφο πλατύσκαλο της μοίρας του, εκεί που τον χαϊδεύει η ζωή με τη συνταξιοδότηση δεν ημπορεί εύκολα να μετατραπεί σ’ ένα απόμαχο καράβι παρατημένο και δεμένο στη σκουριασμένη κι αρμυροφαγωμένη μπίντα του μουράγιου! Αν τούτο συμβεί, η ζωή, του όποιου ανθρώπου, που φτάνει σ’ αυτό το σημείο, αργοπεθαίνει, αργοσβήνει, το δε νόημά της παύει να έχει την ουσία και το περιεχόμενο της ανθρώπινης υπόστασης, του ανθρώπινου δεοντολογικά γίγνεσθαι. Η ζωή είναι αναμφίβολα ένας διαρκής αγώνας, ένας αγώνας εργώδης κι ασταμάτητος! Ο μεγάλος μας Λουντέμης είπε χαρακτηριστικά: η ευτυχία της ζωής κρύβεται μόνο μέσα στον αγώνα της! Και η ποιητική μου γραφίδα επηρεασμένη «εν πολλοίς» απ’ όλους τούτους τους ζωντανούς και χυμώδεις εργάτες της ζωής, της πνευματικής ενασχόλησης, απ’ όλους τούτους τους ξωμάχους, τους

άοκνους δουλευτάδες της... στοιχειοθέτησε πριν από λίγα χρόνια την ποιητική σύνθεση «Ύμνος στη ζωή», που δείχνει όλη τη σημασία και την αξία της ζωής όπως και ‘γω ο ίδιος την αποδέχομαι, κοντά σε σας, τους όμορφους υμνητές της. «Ζωή πανώρια ζωγραφιά του Πλάστη πνοοφόρα Πανέμορφη.. αρχόντισσα, μάγισσα ελπιδοφόρα». Κι όλα τούτα τα λόγια που γράφω απόψε δεν έχουν άλλο τι σαν σκοπό παρά να υμνήσουν τη ζωή και την όρεξη γι αυτή, όπως τούτη η όρεξη με σκιρτήματα ξεπηδάει από μέσα μας, διαβάζοντας τ’ απλά κι όμορφα της ζωής αφηγήματα που ‘γραψε ο ρουμελιώτης Αριστείδης Πετρόπουλος. Όταν οι αλγηδόνες και τα βάσανα της ζωής σας κυριεύουν και σας ταλαιπωρούν, όταν η ατελείωτη αγχώδικη σημερινή ζωή σας ροκανίζει νυχτοήμερα, όταν η απέλπιδα κραυγή χτυπάει ακατάπαυστα τα μελίγγια σας, παρακαλώ σας φίλοι μου, πάρτε στο χέρι σας τούτα τα όμορφα διηγήματα του συμπατριώτη και φίλου μας λογοτέχνη Αριστείδη Πετρόπουλου και διαβάστε τα. Διαβάστε το «Σαν Όνειρο», το 13ο κατά σειρά λογοτεχνικό του έργο και απολαύστε το. Και να είστε βέβαιοι πως θα δροσιστείτε απ’ τη δροσιά και τη χάρη που αναδύουν ατόφια από μέσα τους απλά και χαριτωμένα διηγήματα. Γιατί τούτα τα λογοτεχνικά κομμάτια του αγαπητού μας Σκαρμιτσιώτη (Α. Πετρόπουλου) είναι ατόφιες δυναμογόνες πνοές του ανήσυχου ανθρώπου, κομμάτια που ξεκουράζουν το νου και ζωογονούν και δυναμώνουν τη στοχαστική μας κατάσταση. Σε ευχαριστούμε φίλε Σκαρμιτσιώτη και περιμένουμε κι άλλες δημιουργίες σου». Χάρης Τορτορέλης

ΦYΛΑΞE ΜΟΥ ΤΙΣ ΠΑΛΙEΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦIΕΣ Αντώνης Σιμιτζής, Εκδόσεις Φλώρος, Αθήνα 2008

μαλιάδα τη δεκαετία του ’50. Εικόνες από μια ζωή που δύσκολα σήμερα μπορούμε να τη συνειδητοποιήσουμε. Μικρές, μικρές ιστορίες με συνεκτικό τους στοιχείο την καθημερινότητα της επαρχιακής πόλης. Σελίδες σ’ ένα βιβλίο σκληρής βιοπάλης μιας τυπικής επαρχιακής πόλης. Εκεί που όλοι γνωρίζονται και που η μυστικότητα των «προσωπικών δεδομένων» δεν είχε καμιά αξία, διότι όλοι γνώριζαν τα πάντα για τους γείτονες, τους συνεργάτες, τους συμπολίτες. Κι είναι η Αμαλιάδα ένα αγροτοαστικό κέντρο που δεν προβάλλεται η ιδιαίτερη ταυτότητά της θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε επαρχιακή πόλη μιας και η ζωή ήταν παντού ίδια. Χαρακτηριστικό στοιχείο των περισσότερων ιστοριών η καταπιεσμένη λίμπιντο των κοριτσιών και των αγοριών της επαρχίας του ’50. Γλώσσα ρέουσα, όμορφη, εμπλουτισμένη με τοπικά στοιχεία της Ηλείας, κείμενα εύκολα που διαβάζονται μονορούφι. Οι ανθρώπινοι χαρακτήρες, που με πολλή ενάργεια παρουσιάζονται, θα θυμίσουν στον κάθε αναγνώστη κάποιον τύπο γνωστό του. Άνθρωποι από τη γειτονιά, την εκκλησία, την αγορά, το καφενείο, την ταβέρνα, ίδιοι παντού, στις επαρχίες, αλλά και στις γειτονιές της Αθήνας, παρελαύνουν, ζουν, κινούνται, ερωτεύονται, καταπιέζονται, με μοναδικό τρόπο, αυτόν που η ζωή μονάχα μπορεί να σμιλέψει. Μικρά διαμάντια αφηγηματικής ικανότητας και δεξιοτεχνίας, οι φωτογραφίες του Σιμιτζή θυμίζουν στους παλαιότερους και μαθαίνουν στους νεώτερους την παλιά ζωή της ανέχειας, της σκληρής δουλειάς, της έλλειψης φυσιολογικής ερωτικής ζωής. Τη ζωή της επαρχίας. Πολύτιμες οι «φωτογραφίες» του Σιμιτζή. Στιγμιότυπα μιας ζωής που έφυγε και τη νοσταλγούμε για την αθωότητά της. Τελευταίο στη σειρά ενός πολύ σημαντικού συγγραφικού έργου οι «Φωτογραφίες». Εύχομαι στον Αντώνη Σιμιτζή να συνεχίσει να μας χαρίζει τη ζεστασιά του λόγου του και την ευχαρίστηση της αφηγηματικής δεξιοτεχνίας του. Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη | Πρόεδρος ΝΜΕ

Ðåñßðëïõò

Bιβλιοκριτική

Ο ΝΑΥΠΗΓΟΣ

Μίνου Δ. Κομνηνού, Εκδόσεις ΤΖΕЇ & ΤΖΕЇ ΕΛΛΑΣ, Αθήνα 2008

Ο ΦΛΑΝΤΑΝΕΛΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Κωνσταντίνος Πικρός, Εκδόσεις Επτάλοφος, Αθήνα 2001 (Β΄ επανέκδοση)

το πωλητήριο του Μουσείου διατίθεται το βιβλίο «Ο Φλαντανελάς και άλλες άγνωστες πτυχές της ναυτικής μας ιστορίας» του Κωνσταντίνου Πικρού. Είναι βέβαιο πως λίγες φορές ο τίτλος ενός βιβλίου αποδίδει τόσο πιστά το περιεχόμενό του. Πρόκειται ακριβώς για πραγματικά γεγονότα που έχουν παραμείνει στο ημίφως, αν όχι στο σκοτάδι της ιστορίας, για λόγους σκοπιμότητας της εποχής στην οποία έλαβαν χώρα. Ο κ. Πικρός δεν είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται ως συγγραφέας ενδιαφερότων θεμάτων. Έχει ξεκινήσει από το 1971 να γράφει για θέματα κυρίως ανεμοπορίας και ιστιοπλοΐας. Τα βιβλία του δεν είναι μυθιστορήματα και δεν παρουσιάζονται ως λογοτεχνικά αριστουργήματα. Πρόκειται για ιστορικά γεγονότα και πρακτικά θέματα που έχουν γραφεί σε μια ρέουσα και εύληπτη γλώσσα, κατάλληλη να καταστήσει κατανοητά τα νοήματα του συγγραφέα και αυτό το επιτυγχάνει κατά τρόπο εξαίρετο. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος ευχαριστεί ιδιαίτερα τον αγαπητό φίλο κ. Κωνσταντίνο Πικρό γιατί παρεχώρησε αφιλοκερδώς ένα αριθμό αντιτύπων του τελευταίου του βιβλίου προς πώληση για ενίσχυση των οικονομικών του Μουσείου. Τιμόθεος Μασούρας

λάβαμε και εντάξαμε στη βιβλιοθήκη του Μουσείου το βιβλίο «Ο Ναυπηγός» του Μίνου Δ. Κομνηνού. Ο κ. Κομνηνός, παλαιό μέλος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, υπήρξε μέλος του Διοικητικού του Συμβουλίου την περίοδο 1988-91. Μέσα από την αυτοβιογραφική αφήγηση ο κ. Κομνηνός παραθέτει την εξέλιξη της τεχνολογίας στη ναυπηγία και ναυτική μηχανολογία τα τελευταία 60 περίπου χρόνια. Παράλληλα δίνει μια εικόνα της ναυτιλιακής καθημερινότητας με την ψυχοφθόρο της ρυθμό, όπου τα αναπάντεχο ατύχημα στο πέλαγος ή στο λιμάνι μπορεί να προξενήσει μια ανεπανόρθωτη συμφορά που να θέσει σε κίνδυνο περιουσιακά στοιχεία αλλά και ανθρώπινες ζωές. Ένα χρήσιμο βιβλίο, μια ξεχωριστή συμβολή στη ναυτιλιακή βιβλιογραφία, σεμνό και λιτό, πέρα από τυμπανοκρουσίες

και διθυραμβικές καταγραφές, που σκοπό έχουν την εύηχη παρουσίασή τους. Ευχαριστούμε τον κ. Μίνο Κομνηνό και ευχόμαστε να απολαύσουμε μελλοντικά και άλλα του βιβλία. Χάρης Τορτορέλης

ΠΕΙΡΑΙΑΣ, ΕΝΑ ΣΕΡΓΙΑΝΙ

Κάτια Μητροπούλου, Εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα 2008

καλλιτέχνις Κάτια Μητροπούλου υπογράφει την όμορφη έκδοση για την πόλη και το λιμάνι του Πειραιά «Πειραιάς, ένα σεργιάνι». Αυτό το λεύκωμα είναι ένα οδοιπορικό στις γειτονιές του Πειραιά. Μέσα στις σελίδες του βιβλίου ζωντανεύουν τα κυριότερα γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία της πόλης. Ένα σεργιάνι, άλλωστε, κρύβει πάντα πολλές εκπλήξεις. Ο Πειραιάς άλλαξε πρόσωπο, έγινε κοσμοπολίτικος, ακολούθησε το ρεύμα της εποχής, αλλά, σε κάποιες γειτονιές, ο περιπατητήςνοσταλγός ανακαλύπτει κάποια αχνάρια της προηγούμενης εποχής. Υπάρχουν κτήρια και γωνίες που διατηρούν την αρχοντιά και την ιστορία αυτής της πόλης, η οποία τραγουδήθηκε και έγινε ταινίες που έφτασαν στα πέρατα της γης για να τη γνωρίσουν και να την αγαπήσουν τόσοι και τόσοι άνθρωποι. Σε τετρασέλιδο της έκδοσης παρουσιάζεται και το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος καθώς και το πολιτιστικό του έργο μαζί με πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Ευχαριστούμε την συγγραφέα που με την διεισδυτική της πένα αλλά και με ευαισθησία και λυρισμό παρουσιάζει την πορεία και την ιστορία του πρώτου λιμανιού της χώρας μας και της ευχόμαστε να συνεχίσει με τον ίδιο ενθουσιασμό της συγγραφικής της προσπάθεια. «Περίπλους»

Ðåñßðëïõò

ΤΟ BHUTAN, ΧΑΜΟΓΕΛΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΕΓΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Δήμητρα Στασινοπούλου, Εκδόσεις TOBI’ S, Αθήνα 2008.

Δήμητρα Στασινοπούλου και ο άντρας της Γιάννης είναι οικογενειακοί γνωστοί και φίλοι του ΝΜΕ και νιώθουμε πολύ ευχαριστημένοι που τους έχουμε και μας θεωρούν κι αυτοί, φίλους. Το Bhutan για όσους δεν το έχουν ξανακούσει, εγώ για πρώτη φορά έμαθα γι’ αυτό, είναι μια ξεχωριστή χώρα, χαμένη μέσα στον ορεινό όγκο των Ιμαλαΐων, μια τελίτσα μεταξύ των δύο γιγάντων του παγκόσμιου χάρτη, Κίνας και Ινδίας. Τι το ιδιαίτερο είχε το Bhutan ώστε να προσελκύσει το ενδιαφέρον της φίλης μας της Δήμητρας, να το επισκεφθεί και να το αποθανατίσει με τη φωτογραφική της μηχανή;; Εάν βιαστείτε να απαντήσετε ότι το Bhutan έχει ένα περιβάλλον ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, θα έχετε τη μισή μόνο σωστή απάντηση. Η άλλη μισή είναι είναι πως το Bhutan έχει τους ευτυχέστερους κατοίκους πάνω στη γη. Εάν δε κανείς αναρωτηθεί πως έχει κατακτηθεί αυτή η, πραγματικά αξιοθαύμαστη στον καιρό μας, ιδιότητα, η συνταγή είναι πολύ απλή, μας την φέρνει απ’ τα βάθη της Άπω Ανατολής η Δήμητρα και μας την παρουσιάζει στο θαυμάσιο φωτογραφικό λεύκωμά της: «Bhutan. Χαμόγελα από τη Στέγη του Κόσμου» Οι κάτοικοι της μικρής εξωτικής αυτής χώρας είναι Βουδιστές και, λόγω θρησκείας και παράδοσης, ολιγαρκείς. Όταν περιηγηθείς το Bhutan μέσα από το λεύκωμα της Δήμητρας συναντάς χαμογελαστούς ανθρώπους, άντρες, γυναίκες και παιδιά, ντυμένους με παραδοσιακές ενδυμασίες να ασχολούνται με εργασίες της υπαίθρου ή αρχέγονες ενασχολήσεις κληρονομημένες απ’ τους αιώνες του παρελθόντος, μακριά από κάθε σημάδι του 21ου αιώνα. Λείπουν τα αυτοκίνητα, η άσφαλτος, τα ψηλά κτίρια όπως τα έχουμε συνηθίσει, ο συνωστισμός, το τρέξιμο πίσω απ’ τους οικονομικούς δείκτες, το άγχος. Είναι ίσως η μοναδική χώρα στον κόσμο, εγώ τουλάχιστον δεν έχω ακούσει άλλη, που ενδιαφέρεται περισσότερο για την διατήρηση των ιδιαίτερων πολιτισμικών χαρακτηριστικών της, παρά

Δύο μάτια γεμάτα θάλασσα

Ζιζή Γερονυμάκη, Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2008

Ζιζή Γερονυμάκη, μέλος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος και πολυβραβευμένη από Λογοτεχνικούς Διαγωνισμούς και Επίσημες Ενώσεις Λογοτεχνών, εξέδωσε την δεύτερη ποιητική της συλλογή με τον τίτλο «Δύο μάτια γεμάτα θάλασσα» Οι στίχοι της, εμπνευσμένοι από τα καταγάλανα μάτια της εγγονής της, όπως σημειώνει η ίδια στην αρχή του βιβλίου της, μας ταξιδεύουν σε καταγάλανα πελάγη και ωκεανούς, παρουσιάζουν λυρικά την νοσταλγία των ναυτικών και ταξιδευτών για την πατρίδα αλλά και τον ρομαντισμό ενός ηλιοβασιλέματος που σκάει στην θάλασσα, μιας άγκυρας που ανακαλύπτει τα μυστικά του βυθού, ενός καραβιού που σκίζει την γαλήνια θάλασσα… Της ευχόμαστε καλή συνέχεια στο τόσο «μελωδικό» και ιδιαίτερο έργο της. Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη Πρόεδρος ΝΜΕ 54

Ðåñßðëïõò

για την αγχώδη οικονομική ανάπτυξη όπως οι λοιποί άνθρωποι της γης την καταλαβαίνουμε. Οι κάτοικοι είναι αισιόδοξοι, χαμογελαστοί και αντιλαμβάνονται την πρόοδο με βάση κυρίως το επίπεδο διατήρησης της πολιτισμικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς τους. Πρόκειται για ένα τόπο, όπως λέει και ο Βασιλιάς του, όπου η Εθνική Ευτυχία είναι πιο σημαντική από το Εθνικό Εισόδημα. Μη ξεκινήσετε όσοι διαβάζετε αυτές τις γραμμές να τρέξετε στο Bhutan. Η επικοινωνία στο τοπικό αεροδρόμιο γίνεται δύο μόνο φορές την εβδομάδα, από την Ινδία, με δύο μόνο αεροπλάνα της τοπικής αεροπορικής εταιρείας. Ο πολύς τουρισμός που θα αλλοίωνε την παραδοσιακή όψη της χώρας δεν είναι επιθυμητός στο Bhutan. Νομίζω πως η Δήμητρα με το πολύ ενδιαφέρον φωτογραφικό της λεύκωμα, πέρα από τη φυσική ομορφιά, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, τις θρησκευτικές τελετουργίες, τις παραδοσιακές ενδυμασίες, τα χρώματα και τα ζεστά ανθρώπινα χαμόγελα, μας προβληματίζει φιλοσοφικά επάνω στο τι ακριβώς αξίζει σ’ αυτή την πρόσκαιρη ζωή. Μήπως η Δήμητρα μέσω του Bhutan μας δείχνει κάτι που έχει από καιρό ξεχαστεί;; Μήπως μας υποδεικνύει πως η εσωτερική γαλήνη κατακτάται με τον απλό, αληθινό τρόπο ζωής και όχι από το ανηλεές κυνήγι των υλικών αγαθών η ανάγκη των οποίων ενεργεί σαν συνεχής τοξίνωση σ’ ένα φαύλο κύκλο επιθυμίας όλο και περισσότερων;; Δεν ξέρω αν το Bhutan και ο τρόπος ζωής των κατοίκων του είναι μια απάντηση στο σημερινό εναγώνιο υπαρξιακό ερώτημα του σύγχρονου ανθρώπου. Η Δήμητρα όμως, γύρισε ευτυχέστερη, χαμογελαστή, ευχάριστη στους φίλους της και, πέρα από τον φιλοσοφικό προβληματισμό, μας χάρισε ένα φωτογραφικό λεύκωμα με τοπία και ανθρώπους σπάνιας ομορφιάς. Το λεύκωμα του Bhutan υπάρχει στη βιβλιοθήκη του Μουσείου. Γιάννης Παλούμπης

Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας.

μερολόγιο για το έτος 2009 εξέδωσε το Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας με διασταύρωση χαριτωμένα εύθυμα σχέδια του σκιτσογράφου κ. Αντώνιου Γαλάτη. Το ημερολόγιο προσέφερε στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος ο Επιπυραγός Αθανάσιος Τζοΐτης, υπεύθυνος του νεοϊδρυθέντος Πυροσβεστικού Μουσείου, το οποίο βρίσκεται στη Ν. Μιλήση και Λεωφόρο Μαραθώνος Άνω Μπαλάνα, στην Παλλήνη. «Περίπλους»

Ένωση Σπετσιωτών. Ημερολόγιο 2009

ο νέο έτος υποδέχτηκε η Ένωση Σπετσιωτών με την έκδοση ημερολογίου με θέμα τα Σπετσιώτικα καΐκια και φορτηγά πλοία της περιόδου από το 1870 έως και το 1945. Την εικόνα των πλοίων δίνουν σπάνιες ελαιογραφίες και υδατογραφίες παραδοσιακών αλλά και πιο σύγχρονων θαλασσογράφων (Αριστείδης Γλύκας, Αθανάσιος Γουδής, Θεόδωρος Δούλτσας, Ιωάννης Κούτσης, Βασίλειος Σιδέρης και Αντώνιος Μιλάνος). Αξίζει να σημειωθεί ότι τα σημαντικά αυτά έργα ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές και με την πρωτοβουλία της Ένωσης Σπετσιωτών μπορεί πλέον το κοινό να τα γνωρίσει μέσα από την παρούσα έκδοση. «Περίπλους»

Bιβλιοκριτική & Παρουσίαση Ημερολογίων

ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ. Ημερολόγιο 2009.

πως κάθε χρόνο έτσι και φέτος το Πολεμικό Μουσείο μας εκπλήσσει ευχάριστα με το ημερολόγιο που εξέδωσε για τον καινούργιο χρόνο 2009. Φέτος θα μπορούσε κανείς να πει ότι πέρα από ημερολόγιο, είναι ένα θαυμάσιο συλλεκτικό εγχειρίδιο που παρουσιάζει και αναδεικνύει επιστολικά δελτάρια από το πλούσιο αρχείο του Μουσείου. Μέσα από τα δελτάρια ο αναγνώστης πλοηγείται μέσα από όλες τις νεώτερες φάσεις της Ελληνικής ιστορίας, από το τέλος του 19ου αιώνα και το πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Επαναστάσεις, πόλεμοι, ανομολόγητοι αγώνες, θυσίες, ιστορικά γεγονότα για την απελευθέρωση σκλαβωμένων πατρίδων, παρελαύνουν μέσα από φωτογραφίες που αποτυπώθηκαν σε δελτάρια και λίγα λόγια μαχητών από το μέτωπο προς τους δικούς τους στα μετόπισθεν και αντίστροφα. Θαυμάσια ιδέα! Πλούσιο υλικό! εξαιρετική έκδοση! Αξίζουν συγχαρητήρια τόσο στην ομάδα των συνεργατών που επιμελήθηκαν την έκδοση όσο και στον Πρόεδρο του Πολεμικού Μουσείου Αντιστράτηγο κ. Τσιμόγιαννη που υιοθέτησε και υποστήριξε διοικητικά την όλη προσπάθεια. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος ευχαριστεί θερμά που περιελήφθη στους αποδέκτες ενός αντίτυπου του συλλεκτικού αυτού ημερολογίου. «Περίπλους»

ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ. Ημερολόγιο 2009.

ο 2009 υποδέχεται το Ναυτικό Μουσείο Λιτοχώρου με την έκδοση ημερολογίου το οποίο κοσμείται με φωτογραφίες από τους εκθεσιακούς του χώρους. Στον πρόλογο της έκδοσης αναφέρει το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου: «Το παρελθόν κάθε τόπου είναι πολύτιμο στοιχείο αυτογνωσίας γι αυτούς που τον κατοικούν και αναντικατάστατο ηθικό εφόδιο γι αυτούς που θα συνεχίσουν την πορεία του στο μέλλον. Η ναυτική παράδοση για το Λιτόχωρο είναι μια συνιστώσα που πραγματικά σημάδεψε την ιστορική διαδρομή του στο χρόνο, σμίλεψε το χαρακτήρα των κατοίκων του και συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό, τόσο στην οικονομική ευημερία, όσο και στη μορφωτική και πολιτιστική του ανέλιξη, διατηρώντας και σήμερα τον ιδιαίτερό του χαρακτήρα στην περιοχή. Βασιζόμενοι σ’ αυτή τη μακραίωνη ναυτική παράδοση, μια παρέα ναυτικών και φίλων ξεκίνησε το 2004 και έστησε το Ναυτικό Μουσείο Λιτοχώρου, έχοντας σαν μοναδικό κίνητρο και γνώρισμα τον ρομαντικό ιδεαλισμό, την ανιδιοτελή αφοσίωση στη ναυτική διαδρομή της φυλής μας και τη διάσωση της ναυτικής παράδοσης της πόλης μας. Ως διοικητικό συμβούλιο νιώθουμε ικανοποιημένοι γιατί μέσα σε ελάχιστο χρόνο με δημοσιεύσεις, ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές και με τη διοργάνωση του Ζ΄ Πανελληνίου Συνεδρίου Ναυτικών Μουσείων στις 19, 20 και 21 Σεπτεμβρίου 2008, έγινε γνωστό σε όλη την ελληνική επικράτεια καθώς ως επίσημος φορέας ναυτικής κληρονομιάς στο Υπουργείο Πολιτισμού. Πιστεύουμε πως τα παλαιά όργανα πλοήγησης και ναυσιπλοΐας που εκτίθενται στο μουσείο μας και οδηγούσαν τους Λιτοχωρίτες ταξιδευτές σε όλες τις θάλασσες του κόσμου, να λειτουργήσουν αυτή τη φορά με ρότα προορισμού το Λιτόχωρο, αξιοποιώντας τόσο τη ναυτική μας κληρονομιά, όσο και το θρύλο του μυθικού βουνού των Θεών, του Ολύμπου. Καλούμε τους Λιτοχωρίτες ν’ αγκαλιάσουν το Ναυτικό Μουσείο Λιτοχώρου και για ένα ακόμη λόγο: με τις χωροταξικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις, τις αλλαγές στην ανθρωπογεωγραφία της περιοχής, σε λίγα χρόνια θα είναι το μοναδικό μνημείο που θα θυμίζει στον καθημερινό επισκέπτη το τοπωνύμιο ΛΙΤΟΧΩΡΟ. Τελειώνοντας ευχόμαστε σε όλους σας για το 2009 υγεία, χαρά και προκοπή. Στα καράβια και τους συναδέλφους μας που θαλασσοπορούν ευχόμαστε μπονάτσες στην πλώρη τους, ο Αϊ Νικόλας μαζί τους και χαρούμενη επιστροφή στην Ιθάκη της καρδιάς τους». «Περίπλους»

Ναυτικός Αθλητικός Όμιλος Περάματος. Ημερολόγιο 2009.

ο ημερολόγιο για το έτος 2009 του Ναυτικού Αθλητικού Ομίλου Περάτος παρουσιάζει όλες τις δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν τα περασμένα έτη από τον Όμιλο καθώς και μικρούς και μεγάλους ιστιοπλόους-μέλη του. Ο Όμιλος ιδρύθηκε το 1997 και είναι αναγνωρισμένο αθλητικό σωματείο (Μη Κερδοσκοπικό) υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού από τις 21 Δεκεμβρίου 1998. Είναι μέλος της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας (Ε.Ι.Ο.) από τις 28 Σεπτεμβρίου 2001 και της Ελληνικής Ομοσπονδίας Υποβρύχιας Δραστηριότητας Αθλητικής Αλιείας και Τεχνικής Κολύμβησης (Ε.Ο.Υ.Δ.Α.Α.Τ.Κ.) από τις 12 Φεβρουαρίου 2001. Τα γραφεία του Ομίλου βρίσκονται στο Λιμανάκι, στο δυτικό άκρο του Περάματος. Στεγάζονται σε μια διώροφη γέφυρα πλοίου, τοποθετημένη έτσι, ώστε να βρίσκεται σε αγαστή αρμονία με τον περιβάλλοντα χώρο αλλά και να συνάδει απόλυτα με το αντικείμενο. Δημιουργείται έτσι μια πρωτοτυπία και γιατί όχι και μοναδικότητα τουλάχιστον για τον Ελλαδικό χώρο. Ο σεβασμός προς τον περιβάλλοντα χώρο που επιδεικνύει ο Ν.Α.Ο.Π. αλλά και η εν γένει δραστηριότητα της Διοίκησης για την προστασία του περιβάλλοντος και των θαλασσών αναγνωρίστηκε και βραβεύτηκε από την UNESKO δια της απονομής τιμητικής πλακέτας σε τελετή που έλαβε χώρα στις 10 Μαΐου 2003. Παράλληλα με την έξωθεν προβολή της πόλης, είναι ανελλιπώς και ο μεγάλος παρών σε κάθε τοπική εκδήλωση, εορτασμούς, παρελάσεις και συγκεντρώσεις. Μία από τις επιτυχίες της Διοίκησης του Ομίλου ήταν η παραχώρηση από το Πολεμικό Ναυτικό τμήματος χερσαίου χώρου για τη δημιουργία εγκαταστάσεων που θα καλύψουν τις ανάγκες γραφείων, εντευκτηρίου και αποθηκευτικού χώρου των σκαφών. «Περίπλους» Ðåñßðëïõò

ΕΝΩΣΗ ΑΠΟΣΤΡΑΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΝΑΥΤΙΚΟΥ. Ημερολόγιο 2009.

Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού παρουσίασε το ημερολόγιό της για το νέο έτος 2009, με τον τίτλο «Θάλασσα-Πλοία-Έλληνες», «τρεις λέξεις άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους ως ενιαίο σύνολο ζωτικής αέναης συνύπαρξης των ανθρώπων που κατοικούν από αρχαιοτάτων χρόνων στην Ελληνική χερσόνησο την οποία το θαλάσσιο στοιχείο περιβάλλει ως ζωοδότης», όπως σημειώνεται στον πρόλογο της Ένωσης. Το ημερολόγιο κοσμείται με φωτογραφίες από πίνακες της πινακοθήκης του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος καθώς και έναν πίνακα από την πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ του Μετσόβου. Η θεματολογία του ημερολογίου χωρίζεται σε τρεις ενότητες, αυτές της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, των Βαλκανικών Πολέμων 1912-13 και του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου 1940-45. Για τα ιστορικά περιστατικά που παρουσιάζονται από τις εικόνες της έκδοσης, υπάρχουν μικρά επεξηγηματικά κείμενα. «Περίπλους»

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΕΝΩΣΗ. Ημερολόγιο 2009. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΕΝΩΣΗ

ια τρίτη συνεχόμενη χρονιά η Ελληνική Θαλασσία Ένωση καλωσορίζει το νέο έτος με την έκδοση ενός συλλεκτικού πολυτελούς ημερολογίου. Hμερολόγιο 2009 Η ιδέα για την έκδοση ενός επιτοίχιου «θαλασσινού» ημερολογίου ξεκίνησε το 2006 και πραγματοποιήθηκε με την συνεργασία του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος το οποίο πρόσφερε εικόνες από τους σημαντικότερες θαλασσογραφίες των συλλογών του, για να κοσμήσουν τις σελίδες εκείνης της πρώτης έκδοσης. Η επόμενη χρονιά στολίστηκε με εικόνες θαλασσογραφιών από την Εθνική Πινακοθήκη και την Συλλογή της Βουλής των Ελλήνων. Έτσι στα δύο πρώτα χρόνια της έκδοσης παρουσιάστηκαν οι σημαντικότεροι Έλληνες, αλλά και ξένοι, θαλασσογράφοι από τα τρία σημαντικότερα ιδρύματα για την θαλασσογραφία και την Ελληνική ζωγραφική γενικότερα. Για το 2009 παρουσιάζεται ένα διαφορετικό θαλασσινό θέμα, γεμάτο αισιοδοξία και ρομαντισμό, αυτό των ελληνικών πέτρινων φάρων. Κτίσματα στολίδια παλαιότερων εποχών, φωτεινά σημάδια που μεταφέρουν τη λάμψη του παρελθόντος στο παρόν, περήφανες κατασκευές που στέκουν όρθιες στα ελληνικά νησιά και βραχονησίδες, σε πείσμα των ανέμων και των τρικυμιών, για να φωτίζουν τα επικίνδυνα περάσματα και να ζεσταίνουν τις καρδιές των ταξιδευτών. Ξενύχτες σκοποί και φύλακες-προστάτες των απανταχού ναυτικών στα πέλαγα, είναι οι πρώτοι που υποδέχονται πίσω στη στεριά, στην πατρίδα, τους ναυτικούς και τους ξενιτεμένους, δίνουν ελπίδα σωτηρίας σ’ αυτούς που κινδυνεύουν στην θαλασσοταραχή, αποτελούν σύμβολο αισιοδοξίας και πηγή έμπνευσης. Το Ημερολόγιο προλογίζει o Πρόεδρος της Ε.Θ.Ε. Αντιναύαρχος Π.Ν. ε.α. Ξενοφών Μαυρογιάννης ενώ το ιστορικό της Ε.Θ.Ε. παρουσιάζει ο Α΄ Αντιπρόεδρος της Ε.Θ.Ε. Υποναύαρχος (Ο) Π.Ν. ε.α. Κωνσταντίνος Καραμπαμπάς. Την επιμέλεια της έκδοσης έκανε ο κ. Χ. Τορτορέλης, Μουσειολόγος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος. «Περίπλους»

Ημερολόγιο 2009 «53 Επιχειρηματίες στη Βουλή». Συγγραφή-Επιμέλεια: Γεωργία Μ. Πανσεληνά.

να ημερολόγιο του 2009 με ξεχωριστό ενδιαφέρον λάβαμε από τις εκδόσεις «Κέρκυρα». Μας το έστειλε μια εκλεκτή φίλη του Μουσείου ένας ξεχωριστός άνθρωπος, η κυρία Αλεξάνδρα Βοβολίνη-Λασκαρίδη. Το θέμα του ημερολογίου είναι πρωτότυπο και διδακτικό γεγονός που το καθιστά συλλεκτικό τεύχος. Πρόκειται για την παρουσίαση και ανάδειξη 53 επιχειρηματιών (όσες και οι εβδομάδες του χρόνου) που αναμίχθηκαν με την πολιτική, είτε την κεντρική πολιτική σκηνή, είτε την τοπική αυτοδιοίκηση. «Επιχειρείν πολιτικώς...» έχει ονομασθεί το ημερολόγιο, θα μπορούσε και να λέγεται «Πολιτεύεσθαι επιχειρηματικώς..», είναι δε αξιοπρόσεκτο ως προς τούτο. Αναδεικνύει μια σειρά επιχειρηματιών που δεν είναι φυσικά μόνον 53, είναι πολλοί περισσότεροι, οι οποίοι όντας επιτυχημένοι επιχειρηματίες, επομένως ήδη εύποροι και ευκατάστατοι, απεφάσισαν να ασχοληθούν με τα κοινά με μόνο κίνητρο την τάση προσφοράς που τους διακατείχε. Στο σημείο αυτό είναι επιθυμητό να τονισθεί η διευκρίνηση ότι οι παρουσιαζόμενοι υπήρξαν επιχειρηματίες και στη συνέχεια ασχολήθηκαν με την πολιτική, σε αντιδιαστολή με το φαινόμενο που εμφανίσθηκε σε πολλές περιόδους, κάποιοι να ασχολούνται με την πολιτική ως αφετηρία, με στόχο να γίνουν επιχειρηματίες. Τα πρόσωπα που έχουν επιλεγεί, εκτός της αναμφισβήτητης προσφοράς τους με ανιδιοτέλεια, έχουν το προσόν να είναι

Ðåñßðëïõò

σπαρμένα μέσα σε όλη την ιστορική διαδρομή των 180 χρόνων από τη δημιουργία του πρώτου ελληνικού κρατικού πυρήνα και ως εκ τούτου, μαζί με τα βιογραφικά στοιχεία των παρουσιαζόμενων να αναδεικνύονται και οι κυριότερες φάσεις της ιστορικής αυτής διαδρομής. «Επιχειρείν πολιτικώς...». Άνδρες που απεφάσισαν να θέσουν τις αναμφισβήτητες και αποδεδειγμένες οργανωτικές και άλλες ικανότητές τους στην υπηρεσία της κοινωνίας και της πατρίδας. Άνδρες που εκόσμησαν τα δημόσια πράγματα της χώρας και αναβάθμισαν με την παρουσία τους τη Βουλή των Ελλήνων ή την τοπική αυτοδιοίκηση. Πράγματι πρωτότυπο και πολύ ενδιαφέρον το θέμα των εκδόσεων «Κέρκυρα». Θέμα που δεν στηρίζεται αποκλειστικά στον οπτικό εντυπωσιασμό με την όμορφη εικόνα, αλλά απευθύνεται στη λογική του αναγνώστη και μοιραία του δημιουργεί συνειρμούς και συγκρίσεις καθόλου κολακευτικές, για τους χαλεπούς χρόνους που βιώνουμε τις τελευταίες δεκαετίες. Εξαιρετική η δουλειά της κυρίας Γεωργίας Μ. Πανσεληνά που είχε την ευθύνη του στησίματος και της παρουσίασης. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις «Κέρκυρα» και την αγαπητή φίλη Αλεξάνδρα. Το ημερολόγιο μας δίνει ιδέες, μας προβληματίζει και μας δείχνει το δρόμο για ποιοτική δουλειά. Γιάννης Παλούμπης

Παρουσίαση Ημερολογίων & Δωρεές

Δώρησαν στη βιβλιοθήκη του Μουσείου και ευχαριστούμε θερμά τους:  Κύριον Γεώργιο Αθανάσαινα: Πλήθος βιβλίων και περιοδικών ναυτικού και ιστορικού περιεχομένου όπως: «Iστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος» Κανελλόπουλου τομ. Ι-Χ, «Ιστορία Πολιτισμού (UNESCO)» τομ. 1-8, «Μέγα Λεξικό». Δημητράκου τομ. 1-9, «Εικονογραφημένη Ιστορία» περιοδ. Τεύχη (1-471), «Ανθολογία ναυτικών κειμένων» Υ.Ε.Ν., «Ανθολογία ναυτικής ποίησης» κ.α.  Κύριον Κωνσταντίνο Πικρό: «Ο Φλαντανελάς: και άλλες άγνωστες πτυχές της ναυτικής μας ιστορίας» δικής του συγγραφής.  Κύριον Χρήστο Κίκιρη: περ. «Ναυτική Ελλάς» 1963-1965, 1966-1970, 1970-1973, 1971-1972, 1974-1976, 1977-1979. Παγκόσμια σύγχρονη εγκυκλοπαίδεια «Παιδεία» τομ. 4,5,9,12.

τεία», «Η συμβολή της Υγειονομικής Υπηρεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων στην εποποιία 1940-44» εκδόσεις του Ιατρικού Συνεδρίου Ενόπλων Δυνάμεων.  Κύριον Γεώργιο Παρασκευά: Πλήθος εκδόσεων όπως: «Το τακτικόν συγκρότημα» Τσουβελέκης, «Δίκαιο της θάλασσας» Μορφωπός, «Αι μεγάλαι μονάδες» Ανωτέρα Σχολή Πολέμου, «Επιτομή Διδασκομένης Ύλης» Ανωτέρα Σχολή Πολέμου κ.α.  Κυρία Πρόβου-Παναγιώτου, Κ.: «Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια. Τα μνημεία της UNESCO» τομ.1-28 εκδόσεις ΔΟΜΗ.  Κυρία Δήμητρα Πέτρου: «Marathon Races» Τsonias, Stavros A.

 Κύριον Παναγιώτη Σπυρόπουλο: «Άελλα: Η μεγάλη πορεία της Ελληνικής Εμπορικής Ναυτιλίας» δικής του συγγραφής.

 Κύριον Ευστάθιο Μπάτη: «Ο Ευγένιος Ευγενίδης και οι συν αυτώ», δικής του συγγραφής.

 Κύριον Κωνσταντίνο Φιλίππου: Ένα DVD με τίτλο «Ναυπηγικές Ηλεκτρονικές Καταγραφές». Περιλαμβάνονται παλαιά ναυπηγικά σχέδια, έγγραφα και φωτογραφίες που σχετίζονται με την Ελληνική ναυπηγική και ναυτιλιακή δραστηριότητα. Επίσης δύο βιβλία με τίτλο: «Βίβλος Ναυτικής Τεχνολογίας» του ΕΛ.Ι.Ν.Τ. του 2007, 2008.

 Κυρία Σταμούλη Ζαπάντη και κύριον Λάμπρο Σιμάτο: «Οι ναοί του Αργοστολίου στα χρόνια της Ένωσης (1864), Ενορίτητες - Αρχιτεκτονικά», δικής τους συγγραφής.

 Κύριον Ιωάννη Κατσαβό: «Η Υγειονομική Υπηρεσία των Ενόπλων Δυνάμεων κατά την διάρκεια του Ελληνοτουρκικού Πολέμου του 1897», «Η προσφορά της Υγειονομικής Υπηρεσίας στη Μικρασιατική Εκστρα-

 Κύριον Νικόλαο Αλαφασό: «Lloyd’s Maritime Directory» 1990, Κανονισμός του Γερμανικού Νηογνώμονος των ετών 1978,1982. Διάφορα φωτοτυπημένα ναυτικά έγγραφα σχετικά με ναυλοσύμφωνα, φορτωτικές και διπλώματα. Επίσης δύο τεύχη του περ. «Νέα Μύκονος» αρ. φυλ. 602603, 604-605.

Περιοδικά και έντυπα που εστάλησαν στο Ν.Μ.Ε.: ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ 1. SHIPPING (τ. 444-447) 2. ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ (τ. 901-904) 3. ΛΙΜΑΝΙ (τ. 186-189) 4. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (τ. 146-149) 5. ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΠΑΛΞΕΙΣ (τ. 83) 6. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ & ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΝΕΑ (τ. 1056-1059) 7. NATIONAL GEOGRAPHIC - Αγγλική έκδοση (Σεπτέμβριος,Οκτώβριος 2008) 8. ΠΕΙΡΑΪΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ (τεύχος 56) 9. ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (τ. 78,79) 10. ΝΑΥΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ (τ. 113-115) 11. ΕΛΝΑΒΙ (τ. 418-420) 12. ΑΜΥΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ (τ. 262-266) 13. ΝΕΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΝΟΜΠΕΛ (τ. 19-21) 14. ΖΗΝΩΝ (τ. 207, 208) 15. ΗΧΩ ΤΗΣ ΠΕΣΜΕΝ (τ. 126,127) 16. ΝΕΑ ΥΔΡΑΪΚΗ ΠΝΟΗ (τ. 86) 17. ΤΟΛΜΩΝ (τεύχος 26) 18. ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (τ. 39, 40) 19. ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΕΓΗ (τ. 17) 20. ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ (τ. 28) 21. ΠΛΟΙΑΡΧΙΚΗ ΗΧΩ (τ. 401, 401) 22. SIGNALS (τ. 85) 23. ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ (τ. 196,197) 24. Ο ΑΠΟΜΑΧΟΣ ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ (τ. 62-66) 25. ΝΕΑ ΣΚΕΨΗ (τ. 499, 500) 26. ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΦΥΣ.ΙΣΤΟΡΙΑΣ (τ. 93) 27. ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (τ. 35, 36)

28. ΣΠΕΤΣΙΩΤΙΚΗ ΗΧΩ (τ. 105) 29. ΛΙΜΕΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ (τ. 75, 76) 30. ΙΠΠΙΚΟ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ (τ. 58) 31. ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ (τ. 98, 99) 32. TA NEA THΣ HELMEPA (τ. 191) 33. ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ (τ. 57) 34. OUTPUT (τ. 19) 35. ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ (τ. 565) 36. ΕΞΑΝΤΑΣ (τ. 31,32) 37. SPONSOR IT (τ.29) ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ 1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ (φ. 147-149) 2. ΚΑΣΤΕΛΛΑ (φ. 143-146) 3. ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΒΡΟΝΤΑΔΟΥ (φ. 1036-1038) 4. ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΝ ΦΩΣ (φ. 671) 5. Ο ΕΠΙΒΑΤΗΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΑΣ (φ. 41,42) 6. ΤΥΠΟΣΠΟΡ (φ. 131-134) 7. Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΤΩΝ (φ. 86-101) 8. ΚΡΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ (φ. 14-16) 9. ΟΙΝΟΥΣΣΑΙ (φ. 539, 540) 10. Η ΧΙΟΣ ΜΑΣ (φ. 59, 60) 11. ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΑΣΜΥΝ (φ. 98, 99) 12. Η ΦΛΟΓΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (φ. 36) 13. ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΙΘΑΚΗΣ (φ. 68,69) 14. ΚΡΗΤΙΚΑ ΝΕΑ (φ. 461-464) 15. ΒΙΒΛΙΟ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (φ. 18, 19) 16. Η ΦΩΝΗ (φ. 60) 17. ΚΡΑΥΓΗ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ (φ. 307) 18. ΕΦΕΔΡΙΚΑ ΝΕΑ (φ. 2) Ðåñßðëïõò

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙAΤΙΚΗ ΑΓΟΡA στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος

ΓΙΑ ΤEΤΑΡΤΗ ΣΥΝΕΧOΜΕΝΗ ΧΡΟΝΙA πραγματοποιήθηκε η χριστουγεννιάτικη εκδήλωση του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, το Σάββατο, 13 Δεκεμβρίου 2008. Πολλά μέλη και φίλοι μας τίμησαν με την παρουσία τους, περιδιάβηκαν τους στολισμένους πάγκους, προμηθεύτηκαν τα εορταστικά τους δώρα, κεράστηκαν γλυκά και αντάλλαξαν ευχές. Θερμές ευχαριστίες οφείλουμε στους αγαπητούς μας

φίλους που ενίσχυσαν την προσπάθειά μας και φέτος προσφέροντας καλαίσθητα αντικείμενα και πίνακες ζωγραφικής για πώληση καθώς και τα δώρα για την λαχειοφόρο κλήρωση. Τα ονόματά τους είναι ήδη αναρτημένα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσείου και δημοσιεύονται επίσης στον παρόν αφιέρωμα. Ευχόμαστε καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένο Νέο Έτος σε όλους σας.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟYΜΕ ΘΕΡΜA για την συμβολή τους στη διοργάνωση της Χριστουγεννιάτικης αγοράς τους κ.κ. Αγγελική Κατσαρού Μαγδαληνή Κισσιώτου Χρυσή Κούκη -Τσιμόγιαννη

ΕΠIΣΗΣ ΤΑ ΚΑΤΑΣΤHΜΑΤΑ:

Ðåñßðëïõò

Μαρία Λούκου -Τσιμόγιαννη Κωνσταντίνο Νυχτάκη Σταύρο Περαντινίδη • DREAM SHOP • SASH CLUB • CAMPEON SPORT και την κα Παρασκευή Σαρρή-Μέξη

Δήμητρα (Μιμή) Πέτρου Κωνσταντίνο Πικρό Σοφοκλή Στεφανίδη • ANASTASIA • «Ε. Κανελλόπουλος», ΑΦΟΙ Κανελοπούλου Ο.Ε. • Μ. Σκουνάκη και ΣΙΑ Ε.Ε.

1 3

1. Από αριστερά διακρίνονται ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδος κ. Σ. Σπυρίδων, ο Γενικός Γραμματέας του Μουσείου Ναύαρχος κ. Τ. Μασούρας, ο Γερουσιαστής της Πολιτείας των Η.Π.Α. Rhode Island κ. Λεωνίδας Ραπτάκης, η Πρόεδρος, ο κ. Ν. Κόμης, οι Ναύαρχοι κ.κ. Ι. Παλούμπης και Π. Μανάκος. 2. Από αριστερά διακρίνονται ο Ναύαρχος κ. Γ. Μόραλης, ο κ. Σ. Καλογερόπουλος, ο Γενικός Γραμματέας κ. Τ. Μασούρας, η Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Τάσος Νεράτζης. 3. Από αριστερά διακρίνονται η κα Γκάτσου-Αθηναίου, ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδος κ. Σ. Σπυρίδων, η Πρόεδρος του Μουσείου και ο Ναύαρχος κ. Αρτεμάκης. 4. Από αριστερά διακρίνονται οι κ.κ. Ιωάννης Παλούμπης, Ιωάννης Κούσουλας και Δημήτρης Λαουτάρης. 5. Μια παρέα πίνει τον καφέ της και συζητά. Διακρίνονται σε πρώτο πλάνο ο κ. Π. Κατσαβός, η κα Τριανταφυλλίδου, ο κ. Τ. Μασούρας, ο κ. Τριανταφυλλίδης και ο κ. Πέρρας. 6. Από δεξιά ο κ. Π. Στάμου, οι κυρίες Κατσαβού, Πέρρα, Μασούρα και ο κ. Πέρρας. 7. Ο κ. Ν. Αλαφασός, ο Ναύραχος κ. Γ. Μόραλης, ο κ. Μηνδρινός και η εγγονή του. 8. Η Πρόεδρος, η κα Δαϊσπάγκου, η κα Κορωναίου και ο κ. Κόμης. 5

Ðåñßðëïõò

1 3

1. Μια εκλεκτή συντροφιά μελών του Μουσείου. από αριστερά ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιτελών Εθνικής Αμύνης Στρατηγός κ. Γ. Λιάκουρης, η κα Πιερράκου, ο Στρατηγός κ. Γ. Παρασκευάς, η κα Καίτη Παρασκευά και η κα Λιάκουρη. 2. Από αριστερά διακρίνονται ο κ. Μασούρας, η Πρόεδρος, ο κύριος και η κυρία Παρασκευά. 3. Ο Βετεράνος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και φίλος του Μουσείου κ. Δημήτριος Πολέμης με τους Ναυάρχους κ.κ. Μανάκο (μέσον) και Μασούρα. 4. Ο γιος της κας Μαργαρίτας Βαρθολομαίου. 5. Οι σεβαστές κυρίες Μεταλληνού, μητέρα της κας Τζέφης Μεταλληνού και σε πρώτο πλάνο η κα Βασιλική Αναγνωστοπούλου, μητέρα της Προέδρου του Μουσείου. 6. Μια μεγάλη παρέα μελών και φίλων του Μουσείου. 5

2 4

Αποκτήστε τη συλλεκτική και πολυτελή έκδοση

Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912 - 13 Ο Ναυτικός Αγώνας Λόγω εξαντλήσεως επανεκδόθηκε με την ευγενική χορηγία του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας

Το Ιστορικό Λεύκωμα «Βαλκανικοί Πόλεμοι. Ο Ναυτικός Αγώνας 1912-1913» έκδοσης του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος διατίθεται στην τιμή των 70€, εκτός του χώρου του Μουσείου στα εξής βιβλιοπωλεία: ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Γ. Σωτηρόπουλος, «Η φωλιά του βιβλίου», Κολοκοτρώνη 90, Πειραιάς • Χ. & Μ. Τσαμαντάκη, Καραόλη & Δημητρίου 43, Πειραιάς ΑΘΗΝΑ: Χρ. Ψιακή & Σία, Ιπποκράτους 112, Αθήνα • Παπασωτηρίου, Στουρνάρη 35 & Τζωρτζ, τηλ.: 210 33 23 300 • ΙΑΝΟΣ, Σταδίου 24, τηλ.: 210 32 17 917 • ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΙΑΝΟΣ, Αριστοτέλους 7, Θεσσαλονίκη • Προμηθεύς, Βύρωνος 4, Θεσσαλονίκη • Ε. & Γ. Μπαρμπουδάκης, Αριστοτέλους 4, Θεσσαλονίκη • ΣΥΡΟΣ: Ν. Κανακάρης, Σταματίου Πρωίου, Σύρος

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2009 ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Με δωρεά του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης» το Μουσείο εξέδωσε για το 2009 πολυτελές και καλαίσθητο επιτραπέζιο ημερολόγιο σε σχήμα πυραμίδας. Η έκδοση, δίγλωσση (ελληνικάαγγλικά), αφιερωμένη στην συλλογή Αριστοτέλη Ωνάση του Μουσείου, μπορεί να αποτελέσει χρηστικό αντικείμενο στο γραφείο σας ή όμορφο εταιρικό δώρο. Στην συνέχεια αναδημοσιεύεται ο χαιρετισμός της Προέδρου όπου παρουσιάζει την έκδοση.

ΤO

2009 συμπληρώνονται 60 χρόνια από της ιδρύσεως του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος. Οφείλουμε τιμή σ’ εκείνους τους οραματιστές σκαπανείς της ιδέας και εραστές της θαλασσινής ιστορίας και παράδοσης της φυλής μας, που αποφάσισαν με τον ενθουσιασμό τους να καλύψουν ένα κρατικό κενό στην πολιτιστική παρουσία της χώρα μας. Είναι αλήθεια ότι οι αλλεπάλληλες ιστορικές περιπέτειες των 120 περίπου χρόνων που είχαν μεσολαβήσει από της απελευθερώσεως του πρώτου ελληνικού κρατικού πυρήνα, δεν είχαν επιτρέψει την ενασχόληση με ζητήματα που με κάθε εκτίμηση θεωρούνταν δεύτερης προτεραιότητας σε σχέση με την «Μεγάλη Ιδέα» της εθνικής ολοκλήρωσης. Έτσι παρά την εισήγηση από το 1867 του διορατικού Πλοιάρχου του Πολεμικού Ναυτικού Γεράσιμου Ζωχιού, ιδρυτή του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου, ότι απαιτείται η συγκρότηση ενός θεματοφύλακα των ιστορικών κειμηλίων των ναυτικών αγώνων του έθνους και της ναυτικής παράδοσης της φυλής, δεν κατέστη δυνατή η έγκαιρη ίδρυση Ναυτικού Μουσείου μέχρι το 1949. Σήμερα το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος έχει ωριμάσει και υπερηφανεύεται ότι οι συλλογές του και το υλικό που διαθέτει αντιπροσωπεύουν την ναυτική διαδρομή του γένους και αναδεικνύουν την ναυτική

παράδοση των 100 αιώνων αποδεδειγμένης θαλασσοπλοΐας των κατοίκων του Ελλαδικού χώρου. Παράλληλα το Μουσείο μας ανεξάρτητα από την ταπεινή του εξωτερική εμφάνιση και τα προβλήματα των οικονομικών του δυσχερειών, παραμένει ο εγκυρότερος εκφραστής που αφηγείται την θαλασσινή διαδρομή της εξάπλωσης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού καθώς και την ανασύσταση του νεοελληνικού κράτους. Για το ημερολόγιο του γεννέθλιου εξηκοστού έτους του Μουσείου, επιλέξαμε να παρουσιάσουμε μία από τις σημαντικότερες συλλογές του, τα εκθέματα της σπουδαίας και σπάνιας Συλλογής Αριστοτέλη Ωνάση. Πίνακες, γκραβούρες, ναυτικά όργανα, κοκκάλινα ομοιώματα και περίτεχνα διακοσμητικά αντικείμενα που κοσμούσαν την Θαλαμηγό «Χριστίνα», όπου ο πλέον διάσημος Έλληνας Εφοπλιστής φιλοξενούσε τους σημαντικούς παγκοσμίως προσκεκλημένους του. Στο πρόσωπο του Α. Ωνάση το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος τιμά την Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία και το δαιμόνιο επιχειρηματικό πνεύμα των Ελλήνων Εφοπλιστών και Ναυτικών που ανέβασαν την εμπορική ναυτιλία στο πρώτο σκαλί της παγκόσμιας κατάταξης, επιτυγχάνοντας έτσι το σύγχρονο ελληνικό θαύμα. Ευχαριστούμε θερμά το Ίδρυμα «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης» για την υποστήριξη της έκδοσης. Σας ευχόμαστε ευτυχισμένο και χαρούμενο 2009 Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη Πρόεδρος Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος Συλλογή Αριστοτέλη Ωνάση H παρούσα έκδοση πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης. Ο Αριστοτέλης Ωνάσης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1906. Το 1922 ήλθε ως πρόσφυγας στην Ελλάδα. To 1923 μετανάστευσε στην Αργεντινή. Το 1932 αγόρασε το πρώτο του πλοίο. Πολύ γρήγορα αναδείχθηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους εφοπλιστές του κόσμου στoν τομέα των πετρελαιοφόρων. Το 1956 ίδρυσε την Ολυμπιακή Αεροπορία. Πέθανε στις 15 Μαρτίου 1975.

Ναυτικοn μουσειοn Τhσ Ελλαδοσ

, Aristotles Onassis Collection This publication was made possible thanks to the polite grant of the Public Benefit Foundation Alexander S. Onassis. Aristotle Onassis was born in Smyrna in 1906. In 1922 he arrived in Greece as a refugee. In 1923 he immigrated to Argentina. In 1932 he bought his first ship. Onassis very rapidly rose to be one of the world’s biggest shipping magnates, owning mainly oil tankers. In 1956 founded Olympic Airways. He died on 15th March 1975.

Hellenic Maritime museum

Φύλλο 1 - α’ όψη

Φύλλο 3 - α’ όψη

Φεβρουάριος

Νοέμβριος

2 9 16 23 30

3 10 17 24

4 11 18 25

5 12 19 26

6 13 20 27

7 14 21 28

1 8 15 22 29

1 9

November

February Ιανουάριος | January 2009 Δ

Οκτώβριος | October 2009 Δ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Μ Τ W T F S S M T W T F S S

Δ T T Π Π Σ Κ Δ T T Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Μ Τ W T F S S M T W T F S S

Μάρτιος | March 2009

Δεκέμβριος | December 2009

T T Π Π Σ Κ Δ T T Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Μ Τ W T F S S M T W T F S S

Δ T T Π Π Σ Κ Δ T T Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Μ Τ W T F S S M T W T F S S

Όστρακο με εγχάρακτες παραστάσεις θυρεών και ιστιοφόρων πλοίων. Αρ. Συλ. 1855

Abraham Storck (1635-1710), Κυνήγι φάλαινας στην Γροιλανδία. Ελαιογραφία 39x49 εκ. Αρ. Συλ.1462

Sea shell bearing carved representations of emblems and sailing ships. Collection No. 1855

Abraham Storck (1635-1710), Whale hunting in Greenland. Oil painting 39x49 cm. Collection No. 1462

Φύλλο 5 - α’ όψη

Φύλλο 14 - α’ όψη

Ευχαριστούμε θερμά το μέλος μας κα Ροδόπη Πέτρου για την μετάφραση των κειμένων του ημερολογίου στα αγγλικά. 62

Ðåñßðëïõò

Αποκτήστε την νέα έκδοση του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος

H.M. Submarine Perseus Ψίθυροι από το βυθό

ΜIA

σειρά μυθιστορηματικών συμπτώσεων. Μια απίστευτη ιστορία διαφυγής από βυθισμένο υποβρύχιο εν πολέμω. Μια συνηθισμένη για την Κεφαλλονιά και τους Κεφαλλονίτες περίθαλψη και απόκρυψη καταζητούμενου απ’ το κατοχικό καθεστώς. Τέλος μια ακόμα απόδραση απ’ τα κατεχόμενα με το «Ευαγγελίστρια» του Μιλτιάδη Χούμα, συνθέτουν την ιστορία του βρετανικού υποβρυχίου «Περσεύς». Δυσκολεύεται κανείς να πιστέψει ότι πρόκειται για αληθινή ιστορία. Είναι από εκείνες τις περιπτώσεις που η πραγματική ζωή ξεπερνά το πιο ευφάνταστο μυθιστόρημα. Μυθιστορηματικός φόντος η κατοχική Κεφαλλονιά με τη διπλή κατοχή από Γερμανούς και Ιταλούς. Η Κεφαλλονιά με τον Αίνο και την εθνική της αντίσταση στις απρόσιτες κορυφές του, το ανυπόταχτο φρόνημα των κατοίκων της και το καυστικό σκώμμα στα χείλη των περήφανων Κεφαλλήνων. Η …διεισδυτική κατάδυση του Κώστα Θωκταρίδη στα γαλανά νερά της Νότιας Κεφαλλονιάς ήλθε να φέρει στο φως και να ξαναθυμίσει

μιαν ιστορία, οι ζώντες πρωταγωνιστές της οποίας έχουν αρχίσει όλο και περισσότερο να λιγοστεύουν. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος δεν θα μπορούσε να μην συμμετέχει στην έκδοση αυτή και να σταθεί, όσο του ήταν δυνατόν, αρωγός στην προσπάθεια της Ρένας Γιατροπούλου και του Κώστα Θωκταρίδη να εμφανίσουν και να αναδείξουν την εξαιρετική αυτή ναυτική περιπέτεια που υπήρξε και το τελευταίο ταξείδι ενός απ’ τους πλέον φερέλπιδες Αξιωματικούς του Ναυτικού της εποχής εκείνης, του Νίκη Μέρλιν. Η συμβολή του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος σε αυτή την εκδοτική προσπάθεια εντάσσεται στους σκοπούς του κατασταστικού του. Το παρόν πόνημα αποτελεί σημαντικό εγχείρημα που προάγει την ιστορική και ναυτική έρευνα. Είμαστε βέβαιοι ότι παραδίδουμε ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα στο βιβλιόφιλο κοινό. Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη Πρόεδρος Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος Ðåñßðëïõò

ΦIΛΟΙ ΚΑΙ ΜEΛΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕIΟΥ, ΚΑΛΛΙΤEΧΝΕΣ, προσέφεραν έργα τέχνης προς πώληση για την ενίσχυση των σκοπών και του έργου του.

ΤΟΥΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟYΜΕ ΘΕΡΜA

ΖIΝΑ ΛΙΝΑΡΔAΚΗ

Σπούδασε ζωγραφική στο Παρίσι. Σύγχρονη ελληνίδα θαλασσογράφος έχει λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έργα της έχουν συμπεριληφθεί σε μεγάλες μουσειακές συλλογές, πινακοθήκες και ιδιωτικές συλλογές.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ

Ο καλλιτέχνης, έχει μαθητεύσει σε ιδιωτικές σχολές ζωγραφικής, προτιμά να αποκαλείται αυτοδίδακτος και ερασιτέχνης. Εμπνέεται θέματα από την ζωή των ψαράδων, τα παλαιά καρνάγια αλλά και από την φύση. Έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις αποσπώντας θετικές κριτικές ενώ ασχολείται το ίδιο πετυχημένα και με τον μοντελισμό παραδοσιακών σκαφών.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ

Μαθήτευσε δίπλα στον δάσκαλο ζωγραφικής Β. Βλαχόπουλο. Τα θέματά του περιλαμβάνουν θαλασσογραφίες, ενώ τον γοητεύουν ιδιαίτερα τα χρώματα των ναυπηγείων και των λιμανιών, οι όγκοι και οι αντικατοπτρισμοί στο νερό των μεγάλων εμπορικών πλοίων. Επίσης παρουσιάζει θέματα από χωριά του Πηλίου και Αιγαιοπελαγίτικων νησιών. Έχει λάβει μέρος σε πλήθος ατομικών και ομαδικών εκθέσεων, αποσπώντας πολλές θετικές κριτικές. 64

Ðåñßðëïõò

ΣΩΤΗΡΗΣ ΤΖΑΜΟΥΡΑΝΗΣ

Μαθήτευσε δίπλα στους ζωγράφους Β. Δράκο και Δ. Γιαννουκάκη και ασχολείται επαγγελματικά με την ζωγραφική για πάνω από 40 χρόνια. Τα θέματα των έργων του περιλαμβάνουν τοπία της Πελοποννήσου και κυρίως της Μάνης, θαλασσογραφίες και νεκρές φύσεις. Έχει τιμηθεί για το έργο του από το Πολεμικό Ναυτικό και έχει πραγματοποιήσει πολλές εκθέσεις.

ΕΛΕΝΗ ΖΑΒΑΛΑΚΟΥ

Η ζωγράφος, με καταγωγή από το Γύθειο, ζει και εργάζεται στον Πειραιά, που την εμπνέει στα ναυτικά και θαλασσινά θέματα που παρουσιάζει στα έργα της. Ασχολείται και με την ποίηση και συνδέει τα ζωγραφικά της έργα με στίχους. Έχει λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις.

ΕΛΕΝΗ ΜΠΑΖΙΩΤΟΥ

Ζωγράφος, αγιογράφος και γλύπτρια, με πλούσια παρουσία στα καλλιτεχνικά δρώμενα, έχει λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις, ενώ έργα της έχουν συμπεριληφθεί σε πολλές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδος και του εξωτερικού. Εμπνέεται από την ναυσιπλοΐα, τη θάλασσα, τη φύση, τα Ολυμπιακά ιδεώδη αλλά και από την βυζαντινή παράδοση.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΠΡΟΒΟΥ - ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ

Με σπουδές στην Αθήνα και την Βαρκελώνη, ασχολείται με την ελαιογραφία εμπνεόμενη τόσο από τη θάλασσα όσο και από τη ζωή στην πόλη. Εντυπωσιακές είναι και οι προσωπογραφίες αγαπημένων της προσώπων. Έχει λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις τέχνης. Ðåñßðëïõò

ΛΑΧΕΙΟΦOΡΟΣ ΑΓΟΡA Για την ενίσχυση των σκοπών του Μουσείου ξεκίνησε στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεών του και η λαχειοφόρος αγορά, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 19/02/09 που θα πραγματοποιηθεί η κλήρωση. Τα δώρα που θα κληρωθούν προσφέρθηκαν από μέλη-καλλιτέχνες του Μουσείου και τους ευχαριστούμε θερμά.



2. «Υπερωκεάνιο Πατρίς ΙΙ, 1929», αυθεντικό ανάτυπο έργου Α. Μιλάνου.



1. Δύο πενθήμερα παραμονής στη βίλα Γαλάζιο στο γραφικό Μπατσί της Άνδρου, προσφορά του ιδιοκτήτη και Προέδρου του Ναυτικού Ομίλου Άνδρου «Αδρίας» κ. Γ. Δεσποτόπουλου.



3. «Θαλαμηγός Ελλάς», αυθεντικό ανάτυπο, έργο Α. Γλύκα.

4. 5. «Ατμόπλοια», ελαιογραφία Ι. Ντεμίρη. 6. «Εμπορικά πλοία», ελαιογραφία Γ. Τζαμουράνη.

 9

8. «Καΐκια», ελαιογραφία Γ. Λουκά. 10



7. «Καΐκιας, βορειοανατολικός άνεμος», γλυπτό, μπρούτζος, Α. Κοροβέση. Ðåñßðëïõò



9. «Ιστιοφόρα πλοία», υδατογραφία Γ. Πιπερόπουλου. 10. «Το χωριό», ελαιογραφία αγνώστου, προσφορά της κας Μ. Σταμούλη.

Ημερολόγιο Μουσείου ΤΟ ΝΜΕ ΗΤΑΝ ΕΚΕΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ. Μουσική και τραγούδια από και για την καθ’ ημάς Ανατολή «Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας» | 13 Νοεμβρίου 2008 Από 13 έως 16 Νοεμβρίου 2008 έλαβε χώρα στο Μέγαρο του Διεθνούς Συνεδριακού Κέντρου Αθηνών το 28ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γαστρεντερολογίας. Την Πέμπτη, 13 Νοεμβρίου, στα πλαίσια του Συνεδρίου οργανώθηκε συναυλία της Εστουδιαντίνας Νέας Ιωνίας Μαγνησίας. Τραγούδησαν οι Μανώλης Μητσιάς, Παντελής Θαλασσινός, Ασπασία Στρατηγού και Θοδωρής Μέρμυγκας. Ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου, γνωστός σε όλους μας Πλοίαρχος, Γαστρεντερολόγος του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών κ. Απόστολος Μαντίδης, είχε την ιδέα της αναφοράς στον μικρασιατικό μουσικό πολιτισμό και πρότεινε την οργάνωση της συγκεκριμένης συναυλίας με την ορχήστρα της «Εστουδιαντίνας», αφού πρόκειται για μια ορχήστρα υψηλού επιπέδου, αυθεντική ερμηνεύτρια της μικρασιατικής μουσικής που συνεχίζει στην εποχή μας την παράδοση των «Εστουδιαντινών» της Σμύρνης και της Πόλης. Η συνεργασία του κ. Μαντίδη με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της ορχήστρας Ανδρέα Κατσιγιάννη κατέληξε σε ένα ακρόαμα υψηλής αισθητικής απόλαυσης το οποίο ήσαν τυχεροί όσοι είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν.

Αποτελεί στοιχείο θαυμασμού η άγνωστη σε πολλούς μουσική παιδεία του κ. Μαντίδη διότι βέβαια είναι γνωστός για την αναμφισβήτητη ιατρική του ικανότητα και επάρκεια. Η μουσική του όμως καλλιέργεια και η τόλμη του να προτείνει ένα τοπικό και συγκινησιακά φορτισμένο για τους Έλληνες ακρόαμα, σε διεθνές ακροατήριο, ήταν κάτι που εξέπληξε και τελικά αποδείχθηκε απόλυτα επιτυχημένο. Η «Εστουδιαντίνα» είναι η αναβίωση ενός τύπου ορχήστρας που δραστηριοποιήθηκε έντονα στα τέλη του 19ου αιώνα και στο πρώτο τέταρτο του 20ου. Διαδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη και σταμάτησε να υπάρχει μετά την καταστροφή του ’22. Η νέα της μορφή ως Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας Μαγνησίας, ιδρύθηκε το 1999, υπό την καθοδήγηση του καλλιτεχνικού της Διευθυντή κ. Ανδρέα Κατσιγιάννη. Στη συναυλία παρέστησαν η Πρόεδρος και ο Ναύαρχος Ιωάννης Παλούμπης, οι οποίοι ενθουσιασμένοι ευχαρίστησαν τον Πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής για την αισθητική απόλαυση που τους χάρισε. Ευχήθηκαν στον εξαίρετο και οικογενειακό τους γιατρό κ. Μαντίδη κι άλλες ανάλογες επιτυχίες στον τομέα των μουσικών του περιπλανήσεων και γνωριμιών.

ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΧΝΗΣ Rendez - Vous Des Arts | 4 - 12 Δεκεμβρίου 2008 Η έκθεση Rendez-Vous Des Arts που διοργανώθηκε από την General Bazaar ήταν ένα μοναδικό γεγονός που αποτέλεσε καινοτομία στον χώρο των εκθέσεων τέχνης. Από τις 4/12/08 έως και τις 7/12/08 το Ανατολικό Αεροδρόμιο του Ελληνικού μετατράπηκε σε κόμβο καλλιτεχνικής συνάντησης και πολιτιστικής ενημέρωσης. Για τέσσερις ημέρες ο εκθεσιακός χώρος μετατράπηκε σε ζωντανό οργανισμό με παλμό, όπου πραγματοποιήθηκαν διάφορες δραστηριότητες όπως live art performances, διαγωνισμοί, σεμινάρια και ομιλίες γύρω από την τέχνη. Στην έκθεση συμμετείχαν 200 καλλιτέχνες από τον χώρο της ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, χειροτεχνίας, ψηφιακής τέχνης, των comics και των graffiti. Δύο από αυτούς τους καλλιτέχνες ήταν και μέλη του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, η κα Μαρίνα Ζωγραφάκη και ο κ. Γεώργιος Πιπερόπουλος, οι οποίοι απέσπασαν πολλοί θετικές κριτικές από τεχνοκριτικούς και επισκέπτες της έκθεσης. Την έκθεση επισκέφτηκε η Πρόεδρος του Μουσείου.

Εκδηλώσεις ΕΛΛΗΝΙΚΟY ΣΥΝΔEΣΜΟΥ ΥΠΟΒΡΥΧIΩΝ Στις 7 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση μνήμης και τιμής υπέρ του απωλεσθέντος κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο προσωπικού των Υποβρυχίων καθώς και των θανόντων εν ειρήνη μελών πληρωμάτων των Υποβρυχίων. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε η Πρόεδρος του Μουσείου καθώς και ο Γενικός Γραμματέας Αντιναύρχος Π.Ν. ε.α. κ. Τιμόθεος Μασούρας. Επίσης, την Κυριακή, 11 Ιανουαρίου 2009, πραγματοποιήθηκε η τελετή κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας του Συνδέσμου. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος εκπροσώπησε ο Γενικός Γραμματέας. 68

Ðåñßðëïõò

ΤΟ ΝΜΕ ΗΤΑΝ ΕΚΕΙ ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΟΥΤΣΟΥ Έκθεση ζωγραφικής: Έλληνες Ζωγράφοι από τη συλλογή της Εθνικής Τράπεζας | 4 Δεκεμβρίου 2008 Την Πέμπτη, 4 Δεκεμβρίου 2008, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της έκθεσης ζωγραφικής της Εθνικής Πινακοθήκης Μουσείου Αλέξανδρου Σούτσου «Έλληνες Ζωγράφοι από τη συλλογή της Εθνικής Τράπεζας». Την έκθεση εγκαινίασε η Α.Ε. ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κύριος Κάρολος Παπούλιας. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε η Πρόεδρος του Μουσείου.

ΕΝΩΣΗ ΑΝΔΡΙΩΝ. Κοπή πρωτοχρονιάτικης πίτας | 11 Ιανουαρίου 2009 Την Κυριακή, 11 Ιανουαρίου 2009, πραγματοποιήθηκε η τελετή κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας της Ένωσης Ανδρίων στην αίθουσα BALLROOM της Μεγάλης Βρετανίας. Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης τιμήθηκε ο Γερουσιαστής της Πολιτείας των Η.Π.Α. Rhode Island κ. Λεωνίδας Ραπτάκης καθώς και ο Εφοπλιστής Σπυρίδων Πολέμης, που κατάγονται από την Άνδρο, για τη σημαντική συμμετοχή τους στην διαδικασία δωρεάς του τελευταίου Λίμπερτυ στην Ελλάδα από τις Η.Π.Α. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε η Πρόεδρος του Μουσείου. Στη φωτογραφία: Ο Ναύαρχος κ. Ιωάννης Παλούμπης, ο Πρόεδρος Ένωσης Αδρίων κ. Αντώνιος Διαπούλης, ο Γερουσιαστής κ. Λεωνίδας Ραπτάκης, η Δημοσιογράφος κα Μαργαρίτα Βαρθολομαίου και η Πρόεδρος του Μουσείου

ΟΜΙΛΟΣ ΕΡΕΤΩΝ. Κοπή πρωτοχρονιάτικης πίτας | 6 Ιανουαρίου 2009 Την Τρίτη, 6 Ιανουαρίου 2009, πραγματοποιήθηκε η τελετή κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας του Ομίλου Ερετών. Στον χαιρετισμό του, ο Πρόεδρος του Ομίλου κος Ιωάννης Παπασπύρου, τ. Υπουργός και Δήμαρχος Πειραιά, αναφέρθηκε στην προσφορά του ιστορικού Ομίλου, ο οποίος ιδρύθηκε το 1885 από μια ομάδα εκλεκτών πολιτών της κοινωνικής και επαγγελματικής ζωής του Πειραιά και ανέλαβε την προετοιμασία και διεξαγωγή των ναυτικών αγωνισμάτων της πρώτης Ολυμπιάδας του 1896. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε η Πρόεδρος του Μουσείου.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ:

Κοινωνικό Παντοπωλείο Δήμου Πειραιά

Ο Δήμαρχος Πειραιά κ. Παναγιώτης Φασούλας και ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Carrefour Μαρινόπουλος κ. Βασίλης Στασινούλιας, εγκαινίασαν στις 9 Δεκεμβρίου 2008 το Κοινωνικό Παντοπωλείο Πειραιώς, το οποίο βρίσκεται στην οδός Φίλωνος αριθμ. 31. Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος συγχαίρει την πρωτοβουλία αυτή τόσο της Αρμόδιας Δημοτικής Αρχής όσο και του ιδιώτη επιχειρηματία για την ανθρώπινη και ευγενική τους πράξη τους για στήριξη των μη προνομιούχων της πόλης μας.

ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ. Κοπή πρωτοχρονιάτικης πίτας | 5 Ιανουαρίου 2009 Την Δευτέρα, 5 Ιανουαρίου 2009, πραγματοποιήθηκε η τελετή κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιώς, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης απονεμήθηκε τιμητική διάκριση από τον Πρόεδρο του Συλλόγου κ. Βασίλη Κορκίδη στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πειραιώς και Φαλήρου κ. Σεραφείμ για την κοινωνική προσφορά Του στη Μητροπολιτική Του Περιφέρεια. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε η Πρόεδρος του Μουσείου.

ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ. Εορτασμός Προστάτη Πειραιά Αγίου Σπυρίδωνα | 12 Δεκεμβρίου 2008 Την Παρασκευή, 12 Δεκεμβρίου 2008, πραγματοποιήθηκε με κάθε ευλάβεια και επισημότητα ο εορτασμός του Πολιούχου του Πειραιά Αγίου Σπυρίδωνα και η Λιτάνευση της Ιερής Εικόνας. Στις εκδηλώσεις παραβρέθηκε η Πρόεδρος του Μουσείου.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΑΞΕΩΣ. Κοπή πρωτοχρονιάτικης πίτας | 15 Ιανουαρίου 2009 Την Πέμπτη, 15 Ιανουαρίου 2009, πραγματοποιήθηκε η τελετή κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας της Πανελλήνιας Ένωσης Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού Πάσης Τάξεως, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ο.Λ.Π. Κατά την εορτή η Ένωση απένειμε τιμητικές διακρίσεις σε Πλοιάρχους Ε.Ν. οι οποίοι διέσωσαν συνανθρώπους μας στη θάλασσα, σε Πλοιάρχους Ε.Ν. πάσης τάξεως που αρίστευσαν στις εξετάσεις το 2008 και σε άτομα που προσέφεραν εξαιρετικές υπηρεσίες στην Πλοιαρχική τάξη και Εμπορική Ναυτιλία γενικότερα. Επίσης βραβεύτηκαν τέκνα Πλοιάρχων που αρίστευσαν στις εισαγωγικές εξετάσεις στα ΑΕΙ ενώ χορηγήθηκε και η υποτροφία για μεταπτυχιακές σπουδές στον απόφοιτο που συγκέντρωσε την υψηλότερη βαθμολογία. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε η Πρόεδρος του Μουσείου καθώς και ο Ταμίας του Δ.Σ. κ. Νικόλαος Αλαφασός. Ðåñßðëïõò

Εταιρείες αρωγοί στους σκοπούς του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, που προσφέρθηκαν να συνεισφέρουν ετησίως χρηματικά ποσά για την επιβίωση του. Ελπίζουμε και άλλες εταιρείες να ακολουθήσουν το παράδειγμα τους για να μπορέσει το Μουσείο να συνεχίσει την λειτουργία του. ANDRICO MARITIME Co S.A.

1.000,00

AVIN INTERNATIONAL S.A.

1.000,00

ALKYON SHIPBROKING & TRADING Ltd

500,00

BRAVE MARITIME CORP. Inc.

1.000,00

EUROPEAN NAVIGATION Inc.

1.000,00

Ðåñßðëïõò

ΧΩΡΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

ΤΟ ΝΜΕ ΗΤΑΝ ΕΚΕΙ ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΝΑΥΤΙΚΟΥ. Κοπή πρωτοχρονιάτικης πίτας | 14 Ιανουαρίου 2009 Την Τετάρτη, 14 Ιανουαρίου 2009, πραγματοποιήθηκε η κοπή της πίτας του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού. Ο Αρχηγός ΓΕΝ Αντιναύαρχος Π.Ν. ε.α. Γεώργιος Καραμαλίκης στον χαιρετισμό που απεύθυνε παρουσίασε το έργο του Επιτελείου, τον εκσυγχρονισμό του Ναυτικού Νοσοκομείου και τις νέες μονάδες που θα παραλάβει το Ναυτικό κατά το 2009. Συγκινητικά αναφέρθηκε και ευχήθηκε στα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού που πέρασαν τις εορτές εν πλω και σημείωσε ότι η σκέψη του είναι συνεχώς κοντά τους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Α/ΓΕΝ παρέμεινε κοντά στους Αξιωματικούς, Ναύτες και πολιτικό προσωπικό μέχρι να πάρει και ο τελευταίος το κομμάτι της βασιλόπιτας. Η εκδήλωση χαρακτηριζότανε για την άρτια οργάνωσή της. Στην εκδήλωση είχε προσκληθεί και παραβρέθηκε η Πρόεδρος του Μουσείου.

ΤΟ ΝΜΕ ΧΑΙΡΕΤΙΖΕΙ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΚΟΡΟΒΕΣΗ Την Πέμπτη, 27 Νοεμβρίου 2008, και την Δευτέρα, 1η Δεκεμβρίου 2008, εγκανιάστηκαν δύο εκθέσεις της βραβευμένης διεθνώς γλύπτριας και μέλους του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος κας Αγγελικής Κοροβέση, στην Γλυφάδα και στη Νέα Μάκρη αντίστοιχα. Οι εκθέσεις, με τίτλο «Δονήσεις, η μουσική της γλώσσας στη γλυπτική» παρουσίασαν την πρωτότυπη παγκοσμίως τεχνική της καλλιτέχνιδας με τη δημιουργία γλυπτών από ηχογραφήματα λέξεων-συμβόλων. Για το έργο της η κα Κοροβέση έχει λάβει μέρος και έχει βραβευθεί τόσο από την Πολιτιστική Ολυμπιάδα «Αθήνα 2004» όσο και από την αντίστοιχη διοργάνωση «Πεκίνο 2008».

TSAVLIRIS SALVAGE (INTERNATIONAL) LTD 10 Akti Poseidonos ,185 31 Piraeus, Greece, Tel.: +30 210 422 1000, Fax: +30 210 422 1008/417 4885, E-mail: salvage@tsavliris.com London Agents: Tsavliris (Shipping) Ltd, 38 Bruton Place, Mayfair, W1J 6NX London, United Kingdom, Tel.: +44(0)207 629 7373, Fax: +44(0)207 629 7379, Ε-mail: tsav@globalnet.co.uk

ΝΕΑ ΜΕΛΗ Γερονυμάκη Ζιζή

Συγγραφέας-Ποιήτρια

Δημητρίου Σάββας

Μηχ/γος Μηχανικός

Μαλεζά Όλγα

Καθηγήτρια Φυσικής

Μονάντερας Χρήστος

Αξιωματικός Π.Ν.

Σισκαμάνη Μαργέτα

Συνταξιούχος

Στεργίου Ευάγγελος

Ιδ. Υπάλληλος

Φωτάκης Ζήσης

Εκπαιδευτικός

Χατζηχρήστου Ειρήνη

Ιδ. Υπάλληλος

Χ Ρ Η Μ ΑΤ Ι Κ Ε Σ Δ Ω Ρ Ε Ε Σ Για την ενίσχυση των σκοπών του μουσείου προσεφέρθησαν τα κάτωθι ποσά: Η εταιρεία Laskaridis Shipping Company και ο Πρόεδρος της και μέλος μας κος Πάνος Λασκαρίδης προσέφερε 20.000,00 ευρώ Εκλεκτό μέλος του Μουσείου μας, που επιθυμεί να κρατήσει την ανωνυμία του, προσέφερε 25.000,00 ευρώ. Η εταιρεία ARCADIA SHIPMANAGEMENT Co Ltd προσέφερε 1.500,00 ευρώ για την διοργάνωση της έκθεσης μοντέλων Ελληνικών παραδοσιακών σκαριών «Από τα μεγάλα στα μικρά ναυπηγήματα» που διοργανώθηκε στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος από 29/6/08 έως 2/8/08. Η Πρόεδρος του Ν.Μ.Ε. κα Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη προσέφερε 620,00 ευρώ για την αγορά ραφιών εις την βιβλιοθήκη και την αποθήκη του Μουσείου. Ο Ελληνοαμερικανός γερουσιαστής Λεωνίδας Ραπτάκης προσέφερε 150,00 ευρώ. Η κα Φιλία Λούκου προσέφερε 50,00 ευρώ εις μνήμη Κων/νου Κουρμούλη. Η κα Φιλία Λούκου προσέφερε 25,00 ευρώ εις μνήμη Νικολάου Κούκη. Η κα Φιλία Λούκου μέλος του Μουσείου προσέφερε 100,00 ευρώ εις μνήμη Τίνας Μελκιόρρε Η κα Ρόζα Μελκιόρρε προσέφερε 25,00 ευρώ εις μνήμη Νικολάου Κούκη. Η κα Ρόζα Μελκιόρρε προσέφερε 50,00 ευρώ εις μνήμη Κων/νου Κουρμούλη. H κα Αρτεμισία Νικολαϊδου φίλη του Μουσείου, προσέφερε 50,00 ευρώ. Η κα Μαρία Αθανασίου μέλος του Μουσείου, προσέφερε 100,00 ευρώ εις μνήμη Ναυάρχου Αντωνίου Μπάδρα. Η κα Μαρία Αθανασίου μέλος του Μουσείου, προσέφερε 100,00 ευρώ εις μνήμη Αντιπλοιάρχου Κων/νου Τσαφόγιαννη. Ο κος Γεώργιος Ζoμπανάκης μέλος του Μουσείου προσέφερε 160,00 ευρώ. Η κα Ελένη Παπασηφάκι μέλος του Μουσείου προσέφερε 300,00 ευρώ. Η κα Αλίκη Παϊζη Παραδέλη μέλος του Μουσείου προσέφερε 100,00 ευρώ εις μνήμη Τίνας Μελκιόρρε. Η κα Βίργη Τούρωφ μέλος του Μουσείου προσέφερε 100,00 ευρώ εις μνήμη Τίνας Μελκιόρρε. Τα έξοδα της κοπής της πίτας των μελών του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος καλύφθηκαν από εκλεκτό μέλος του Μουσείου που θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του προσφέροντας 500,00 ευρώ, το δε υπόλοιπο ποσόν προσέφερε η Πρόεδρος του Μουσείου.

Δ Ω Ρ Ε Ε Σ E K Θ Ε Μ ΑΤ Ω Ν Δώρησαν στο Μουσείο και τους ευχαριστούμε θερμά: Ο κ. Ανδρέας και η κα. Λάουρα Αλιπράντη, 11 ψηφιακά αντίγραφα φωτογραφιών από το αρχείο του αειμνήστου προγόνου τους, Μητροπολίτου Διονυσίου Δάφνου καθώς και 2 αντίγραφα του ημερολογίου που τήρησε κατά του Βαλκανικούς Πολέμους. Ο κ. Τίμος Παππάς, ένα έμβλημα των Ποντοπόρων Προσκόπων που οργανώθηκαν και έδρασαν στη Μέση Ανατολή (Αλεξάνδρεια, 1943) καθώς και 2 αντίγραφα φωτογραφιών. O κ. Ιωάννης Κατσαβός, ένα αναμνηστικό μετάλλιο του Δήμου της Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου.

Ðåñßðëïõò

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ Ν.Μ.Ε. Αγαπητά Μέλη, Σας καλούμε στην Γενική Συνέλευση των μελών του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος που ορίσθηκε, σύμφωνα με το άρθρο 21 του Καταστατικού, να γίνει την Κυριακή 8 Μαρτίου 2009 και ώρα 10:30 στην αίθουσα διαλέξεων του Ναυτικού Μουσείου. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί απαρτία την πρώτη Κυριακή, η Γενική Συνέλευση θα επαναληφθεί την επόμενη Κυριακή 15 Μαρτίου 2009, στον ίδιο χώρο και την ίδια ώρα με τα ίδια θέματα και θεωρείται σε απαρτία με οποιονδήποτε αριθμό παρόντων Μελών (άρθρο 20/παρ. 2), οπότε τότε η παρουσία σας είναι απαραίτητη. Θέματα ημερήσιας διάταξης: 1. Έκθεση των πεπραγμένων της Διοικήσεως για το έτος 2008. 2. Ταμειακός απολογισμός, έκθεση Εξελεγκτικής Επιτροπής του 2008 και Προϋπολογισμός του 2009. 3. Έγκριση των ανωτέρω και απαλλαγή του Διοικητικού Συμβουλίου από κάθε ευθύνη. 4. Αρχαιρεσίες εκλογής Προέδρου, Μελών Δ.Σ. και Εξελεγκτικής Επιτροπής για την τριετία 2009-2012. Οι αρχαιρεσίες θα διενεργηθούν σύμφωνα με το άρθρο 22 του Καταστατικού για την εκλογή Προέδρου, 8 μελών του Δ.Σ. καθώς και 3 μελών της Εξελεγκτικής Επιτροπής. Η διαδικασία της εκλογής καθορίζεται από τα άρθρα 6, 9, 10, 20 και 21 του Καταστατικού. Η ψηφοφορία θα διαρκέσει μέχρι τις 15:00 της ίδιας ημέρας. Όσοι εκ των μελών επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα για τη θέση του Προέδρου, του μέλους του Δ.Σ. ή και τα δύο μαζί ή τέλος για μέλος της Εξελεγκτικής Επιτροπής, να σημειώσουν την ανάλογη ένδειξη στην αίτηση που εσωκλείεται και να την αποστείλουν στα γραφεία του Μουσείου μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2009. Παράκληση μαζί με τη δήλωση υποψηφιότητας να αποσταλεί και ένα περιληπτικό βιογραφικό σημείωμα. Δικαίωμα ψήφου έχουν τα μέλη τα οποία έχουν τακτοποιήσει τις οικονομικές τους υποχρεώσεις μέχρι και το έτος 2008. Για το Δ.Σ.

Ðåñßðëïõò

Ο Γενικός Γραμματέας

Η Πρόεδρος

Τιμόθεος Μασούρας

Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη

ΑΙΤΗΣΗ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑΣ

ΑΙΤΗΣΗ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑΣ Στείλτε την παρούσα σελίδα συμπληρωμένη στη διεύθυνση: Nαυτικό Μουσείο της Ελλάδος, Μαρίνα Ζέας, 185 37 Πειραιάς. Για πληροφορίες: Τ.: 210 4516264 | F.: 210 4512277| e-mail: nme@ath.forthnet.gr

ΑΙΤΗΣΗ Tου/της Κατοίκου Οδός & αρ.: Τηλ.:

ΘΕΜΑ: Yποψηφιότητα για: A. Πρόεδρος Δ.Σ. B. Μέλος Δ.Σ. Γ. Μέλος Εξελεγκτικής Επιτροπής

Ημερομηνία

Ο/Η Αιτών/Αιτούσα

Ðåñßðëïõò

Τιμητική Διάκριση του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος και της Προέδρου κα Αναστασίας Αναγνωστοπούλου- Παλούμπη από την Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού

ην Κυριακή, 18 Ιανουαρίου 2009, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών του Ναυτικού, στο αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου. Κατά την διάρκεια της τελετής τιμήθηκε η Πρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος κα Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη για τις υπηρεσίες της στο Μουσείο. Ο Πρόεδρος της Ε.Α.Α.Ν. Αντιναύαρχος ε.α. Κ. Καναβαριώτης Π.Ν. καθώς και ο Διευθύνων Σύμβουλος της Ένωσης Αντιπλοίαρχος (Π.Τ.) ε.α. Γρ. Γεωργακόπουλος Π.Ν. αναφέρθηκαν με θερμά λόγια στο έργο που επιτελείται από το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος και τις προσπάθειες της Προέδρου για την προβολή της ναυτικής μας παράδοσης και κληρονομιάς. Η Πρόεδρος στον ευχαριστήριο χαιρετισμό της ανέφερε: «Αγαπητέ κ. Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, χρόνια πολλά. Εύχομαι η Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού να εορτάζει κάθε χρόνο την κοπή της βασιλόπιτάς της, σε πνεύμα ανέφελης ευδαιμονίας και όλοι εμείς να παρευρισκόμαστε για πολλά, πολλά χρόνια στις εκδηλώσεις αυτές. Κατ’ αρχήν θα επιθυμούσα να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο και το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης για την τιμητική διάκριση προς το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, που γίνεται μέσω του προσώπου μου. Όπως όλοι γνωρίζετε, το Ναυτικό Μουσείο ως θεσμός είναι από της ιδρύσεώς του συνδεδεμένο με το Πολεμικό Ναυτικό προς το οποίο προσβλέπει ως ένα εκ των μεγάλων δωρητών

Ðåñßðëïõò

και ευεργετών του. Οι Πρόεδροι του Μουσείου υπήρξαν, κατά πλειοψηφία, εξέχοντες Ναύαρχοι του Πολεμικού Ναυτικού, οι οποίοι με εργατικότητα, οργανωτική ικανότητα, οραματική ματιά και κυρίως ανιδιοτελώς, έστησαν ένα ίδρυμα που διασώζει και αναδεικνύει τη ναυτική ιστορία και παράδοση του γένους μας. Σ’ αυτούς λοιπόν θα ήθελα να αφιερώσω την τιμή που μου έγινε. Εμείς οι παρόντες, ύστερα από 24 χρόνια εθελοντικής προσφοράς στο Μουσείο απ’ όλες τις θέσεις, φιλοδοξούμε όχι να γίνουμε καλλίτεροι, γιατί δεν γίνεται, αλλά τουλάχιστον να αρθούμε στο ύψος της ηγεσίας που εκείνοι πρώτοι καθόρισαν. Σ’ αυτή τη φάση το Μουσείο έχει ανάγκη από όλους τους φίλους του και την όποια υποστήριξη μπορεί καθένας να του προσφέρει. Σας θέλουμε όλους κοντά μας, να νιώθουμε ότι υπάρχουν κι άλλοι ρομαντικοί, αιθεροβάμονες, που στο πείσμα των καιρών στρατεύονται εθελοντικά στην ανάδειξη της ναυτικής κληρονομιάς και στη βιωματική διδασκαλία της ναυτικής ιστορίας προς τη νεολαία μας. Σας καλώ λοιπόν όλους να επισκεφθείτε το Μουσείο, που φέτος συμπληρώνει τα 60 χρόνια λειτουργίας του και να είστε σίγουροι πως δεν θα χάσετε το χρόνο σας. Θα αισθανθείτε ανάταση ανάμεσα στα κειμήλια που μαρτυρούν την ιστορία ενός Πολεμικού Ναυτικού που δεν υπέστειλε ποτέ τη Σημαία του και μιας Εμπορικής Ναυτιλίας, που κατέχοντας την πρώτη θέση στον κόσμο, αποτελεί το νεώτερο ελληνικό θαύμα. Θερμές ευχαριστίες για την τιμή και χρόνια πολλά σε όλους».

Τιμητική Διάκριση του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος και της Προέδρου κα Αναστασίας Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη από το Σύλλογο Δρομέων Υγείας Πειραιά

ην Κυριακή, 11 Ιανουαρίου 2009, πραγματοποιήθηκε η ετήσια γιορτή του Συλλόγου Δρομέων Υγείας Πειραιά, με την ευκαιρία κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ε.Α.Κ.Ν. Αγίου Κοσμά. Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης μαζί με μέλη του Συλλόγου καθώς και εκλεκτά μέλη της ευρύτερης αθλητικής οικογένειας και ενεργών φορέων της κοινωνίας του Πειραιά, τιμήθηκε το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος και η Πρόεδρος κα Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη. Ο Πρόεδρος του Συλλόγου κος Γεώργιος Χατζηαγγέλου παρουσίασε το έργο του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος και την σπουδαιότητα του έργου του στον πολιτισμό και την εκπαίδευση της χώρας μας. Η Πρόεδρος του Μουσείου στον ευχαριστήριο χαιρετισμό της ανέφερε: «Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Σύλλογο Δρομέων Υγείας Πειραιά για την τιμητική διάκριση προς το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος που έγινε μέσω του προσώπου μου. Στα πολύ εμπεριστατωμένα που ανέφερε ο κ. Πρόεδρος για το Ν.Μ.Ε. δεν νομίζω πως θα μπορούσα να προσθέσω πολλά. Αξίζει ίσως τον κόπο να αναφερθεί πως το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος επισκέπτονται

ετησίως περί τις πέντε χιλιάδες επισκέπτες Έλληνες και αλλοδαποί και το κυριότερο περίπου 15 χιλιάδες παιδιά των τριών πρώτων εκπαιδευτικών βαθμίδων τα οποία μαθαίνουν κατά τρόπο βιωματικό την ελληνική ναυτική ιστορία και έρχονται σε επαφή με την ναυτική μας παράδοση μπροστά σε εκθέματα που μαρτυρούν αυτή τη θαλασσινή πορεία του γένους μας. Στους επισκέπτες του Μουσείου θα πρέπει να προστεθούν και οι πολλοί φοιτητές που στη βιβλιοθήκη μας, την μεγαλύτερη ναυτική βιβλιοθήκη της χώρας μας, βρίσκουν τα απαραίτητα για τις εργασίες και διατριβές τους. Θεωρούμε πως αν το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, που φέτος συμπληρώνει τα 60 χρόνια λειτουργίας του, δεν είχε ιδρυθεί, θα έπρεπε να εφευρεθεί μόνο και μόνο για την κοινωνική προσφορά που σας ανέφερα. Τέλος, σαν μέλος της κοινωνίας αλλά και σαν μητέρα θα ήθελα να εκφράσω τον θαυμασμό και τα συγχαρητήριά μου προς τον Σύλλογό σας, που δίνει ένα παράδειγμα μαζικού λαϊκού αθλητισμού προς τη νεολαία και της δείχνει το δρόμο μακριά από επικίνδυνες ενασχολήσεις και εξαρτήσεις. Ευχαριστώ και συγχαρητήρια για το έργο σας. Καλή χρονιά»

Ðåñßðëïõò

Ο Σκάπουλος δεν είναι ένας βαθμός στην ιεραρχία του πλοίου, όπως είναι π.χ. ο Ανθυποπλοίαρχος, ή ο Πρώτος, ή ο Λοστρόμος κλπ. Αποτελεί περισσότερο το χαρακτηρισμό μιας βάρδιας του καταστρώματος και πλέον συγκεκριμένα είναι ο εναλλακτικός τιμονιέρης (ή πηδαλιούχος όπως τον λένε στο Πολεμικό Ναυτικό). Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι η βάρδια του τιμονιέρη (που πάει κι αυτή να καταργηθεί με τους αυτόματους πιλότους) δεν θα μπορούσε να είναι μια συνεχής τετραωρία που είσαι καρφωμένος μπροστά στην πυξίδα. Ύστερα από λίγη ώρα σ’ αυτή τη θέση τα μάτια σου πετάνε πουλιά, παρακολουθώντας το παιχνίδισμα των αριθμών να φεύγουν μια δεξιά, μια αριστερά κι αναρωτιέσαι, σαν στο ποίημα του Καββαδία, αν είναι το καράβι που στρέφει ή τα νούμερα της πυξίδας που γυρίζουν σ’ ένα ατέλειωτο γαϊτανάκι μπρος πίσω, μπρος πίσω. Αν μάλιστα είσαι πρωτάρης στο βαπόρι, πράγμα απίθανο γιατί δεν θα ‘σουν τιμονιέρης, ζαλίζεσαι χωρίς να κουνάει, από το ρυθμικό πέρα δώθε των αριθμών, λες και χορεύουν ένα μονότονο καλαματιανό, χωρίς μουσική, τσικ τσικ τσικ δεξιά, τσικ τσικ τσικ αριστερά. Αυτή η βάρδια λοιπόν δεν μπορεί να συνεχίζεται επί 4 ώρες, όρθιος μη τυχόν κι αποκοιμηθείς, με τεταμένη την προσοχή σου, να γυρίζεις το πηδάλιο μηχανικά ομόρροπα με τα νούμερα (άλλη ιστορία κι αυτή μέχρι να συνηθίσεις, μιας και η φυσική αντίδραση είναι να το γυρίζεις ανάποδα). Έτσι έχει καθιερωθεί στα εμπορικά βαπόρια να διατίθενται δύο ναύτες για το πόστο αυτό, ώστε να σκαντζάρουν στη διωρία ή ανά συχνότερα διαστήματα και να δίνεται η ευκαιρία να παίρνουν ανάσα, να κάνουν τσιγάρο (στα γκαζάδικα πρύμα στο καπνιστήριο) ή να κάνουν ακόμα και μικροδουλειές. Ένα καφέ για τον Αξιωματικό της γέφυρας και για τον ίδιο, μια μικρή αναγγελία προς κάποιον από το πλήρωμα, το ξύπνημα της επόμενης βάρδιας, κάτι σαν τον αγγελιοφόρο δηλαδή της φυλακής του Πολεμικού Ναυτικού. Ε, αυτός ο δεύτερος τιμονιέρης, αυτή η βάρδια τέλος πάντων, στην καθομιλουμένη του πληρώματος λέγεται Σκάπουλος. Στις παλιότερες εποχές ο Σκάπουλος της ημερινής βάρδιας δούλευε στο κατάστρωμα και ήταν πάντα έτοιμος να αντικαταστήσει τον πηδαλιούχο στην πρώτη ειδοποίηση. Μην ξεχνάμε όμως πως σ’ εκείνες τις, αλήστου μνήμης, ημέρες, ακόμα και στον Ανθυποπλοίαρχο της βάρδιας, όταν το βαπόρι έπλεε στ’ ανοιχτά, έτσι για να μην πλήττει, έδιναν ένα μπότο χρώμα και ένα πινέλο για τα γύρω γύρω της γέφυρας. Δεν είναι γνωστό εάν η ονομασία Σκάπουλος προέρχεται από το ιταλικό scapolare που σημαίνει ξεφεύγω, δραπετεύω, διαφεύγω κίνδυνο. Πάντως η φύση της δουλειάς του κατά τη βάρδια ταιριάζει με τη σημασία του ιταλικού ρήματος και πολλές λέξεις της ναυτικής ορολογίας προέρχονται από την ιταλική γλώσσα ή από άλλες λατινογενείς γλώσσες όπως ισπανικά, πορτογαλικά. Φυσικά όλες αυτές οι λέξεις παρέμειναν στο ναυτικό λεξιλόγιο από τις εποχές της θαλασσοκρατορίας των Ενετών, Γενουατών, Ισπανών, Πορτογάλων κλπ. Το γεγονός της υιοθεσίας όρων από τις γλώσσες ναυτικών εθνοτήτων είναι γνωστό και αφορά λέξεις και όρους που έφτασαν μέχρι τις μέρες μας, έστω κι αν έχουν χάσει τη σημασία τους λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης και δεν αντιπροσωπεύουν σήμερα αυτό που τότε εννοούσαν. Όταν μου προτάθηκε πριν από έξι περίπου χρόνια να κρατήσω τούτη τη στήλη στον «Περίπλου», σκέφτηκα τον εαυτό μου μπαρκαρισμένο στο σκαρί του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος. Σαν κάποιο απροσδιόριστο μπάρκο, με κουπιά, με πανιά, με στήμη ή μηχανή, το Ναυτικό Μουσείο θαλασσοπλοεί μέσα στο χρόνο κουβαλώντας μαζί του τη ναυτική παράδοση της φυλής μας για περισσότερους από 100 αιώνες τώρα. Το θεωρώ τιμή μου που μου εμπιστεύτηκαν έστω την ταπεινή αυτή θέση του Σκάπουλου, που μου δίνει το δικαίωμα να αγγίζω το τιμόνι του Μουσείου και παράλληλα την πολυτέλεια χρόνου να παρατηρώ τα τεκταινόμενα, να σκέπτομαι και να επιχειρώ τις εποικοδομητικές, θέλω να πιστεύω, παρεμβάσεις μου για την πορεία του ιδρύματος. Έτσι ναυτολογήθηκα κι εγώ κι άρχισα να ταξιδεύω μαζί με το Μουσείο σε ήρεμες, μερικές φορές, θάλασσες, τις περισσότερες όμως σε φουρτουνιασμένες κι αυτό έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο, με την υποστήριξη που απολαμβάνει το Ναυτικό Μουσείο από τους θεσμικούς φορείς που συγκροτούν γύρω του αυτό που λέμε «Πολιτεία», Υπουργεία, Περιφέρειες, Νομαρχία, Δήμος. 78

Ðåñßðëïõò

ÃñÜöåé ï ÓêÜðïõëïò Το υπαρξιακό πρόβλημα του Μουσείου είναι γνωστό σε όλους τους αναγνώστες του «Περίπλου» από πληθώρα άρθρων που έχουν κατά καιρούς δημοσιευθεί και από τα ενημερωτικά σημειώματα της Προέδρου/ Εκδότριας τα οποία πολλές φορές ασχολούνται με το θέμα. Απ’ αυτά το ‘μαθα κι εγώ. Περίεργος και με άνεση χρόνου, λόγω της φύσεως της βάρδιας μου στο μπάρκο του Μουσείου, Σκάπουλος βλέπεις, φρόντισα να μάθω τι συμβαίνει στα γειτονικά μας Ναυτικά Μουσεία της Μεσογείου και της Ευρώπης. Η παρεχόμενη στα ιδρύματα αυτά υποστήριξη, κρατική ή αυτοδιοικητική, που γίνεται εμφανής από τους προϋπολογισμούς, τα κτηριακά συγκροτήματα, τον αριθμό των υπηρετούντων υπαλλήλων, τις αναλαμβανόμενες εργασίες, τις πολυτελείς εκδόσεις και γενικά από όλη τους τη δραστηριότητα, προξενεί θλίψη όταν συγκρίνεται με την καθολική απουσία κάθε μέριμνας για το Ελληνικό Ναυτικό Μουσείο. Είναι δε εκπληκτικό το γεγονός ότι ακόμη και την έξαρση της ελληνικής κρατικής μέριμνας που εκδηλώθηκε σε κάποια χρονική στιγμή (1966) με την θεσμοθέτηση ενός πόρου επιβίωσης του Μουσείου (όχι με κρατικά χρήματα) φρόντισαν οι υπηρετούντες στο ΥΕΝ (1991-2) με τις εισηγήσεις τους, να την εξαλείψουν. Ακόμη δε εκπληκτικότερο, τα χρήματα που αποστερήθηκε το Ναυτικό Μουσείο δεν χρησιμοποιήθηκαν πουθενά επί 16 χρόνια. Απλώς και μόνο περιεκόπησαν από το Μουσείο. Μπορεί κανείς να υποθέσει τίποτε διαφορετικό από μισαλλοδοξία;;; Σε ποιο άλλο μέρος του κόσμου θα γινόταν εισήγηση από τους υποτιθέμενους θεματοφύλακες του Ναυτικού Μουσείου και θα λαμβανόταν τέτοια απόφαση, χωρίς να κοινοποιηθεί στο Μουσείο και χωρίς να ερωτηθεί έστω, η τότε διοίκηση πως θα τα κατάφερνε να επιβιώσει;;; Γι αυτό σας λέω, φουρτουνιασμένες ήταν οι θάλασσες από τότε που εγώ τουλάχιστον μπαρκάρισα και ταξιδεύω στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος και πολλές φορές νιώθω καλλίτερα από την ανεύθυνη θέση μου, του Σκάπουλου και αναλογίζομαι το βάρος της ευθύνης των μετεχόντων στο Διοικητικό Συμβούλιο, των καπεταναίων. Βέβαια σ’ αυτή την καταγραφή κάτι μπορεί να πει κανείς και για τον εφοπλιστικό παράγοντα της πρώτης Εμπορικής Ναυτιλίας του κόσμου. Υπάρχουν περισσότερες από 1200 ναυτιλιακές επιχειρήσεις στον ελληνικό χώρο και στον Πειραιά ειδικότερα. Τα ανελαστικά ετήσια έξοδα του Μουσείου είναι της τάξεως των 360.000 ευρώ. Αντιστοιχούν κατά προσέγγιση 300 ευρώ ετησίως στην κάθε μία και αν ανταποκριθούν μόνο μία στις τέσσερις, άντε 1.000 ευρώ το χρόνο. Λέτε να είναι δυσβάστακτο ποσό ακόμα και σε περίοδο οικονομικής κρίσεως;;; Τα συναρμόδια και συνυπεύθυνα Υπουργεία είναι: • ΥΠΠΟ Λαϊκή ναυτική παράδοση • ΥΕΘΑ(ΓΕΝ) Πολεμικό Ναυτικό • ΥΕΝ Εμπορική Ναυτιλία Θα ήταν υπερβολή να ζητούσε κανείς μια ισοκατανομή των ανελαστικών δαπανών από 100-120 χιλ. ευρώ ανά Υπουργείο;;; Τέλος δεν θα ήθελα να κλείσω αυτό το σημείωμα χωρίς να αναφερθώ στους αυτοδιοικητικούς οργανισμούς υπ’ όψιν των οποίων έχει τεθεί το θέμα, Νομαρχία και Δήμο. Θα ήταν υπερβολή αναλάβουν τη μισθοδοσία ανά δύο υπαλλήλων του Μουσείου μέσα από τις πολυποίκιλες δημοτικές εταιρείς και οργανισμούς που διαθέτουν;;; Έτσι ως συμβολή και ως εκδήλωση βούλησης να διατηρήσουν το Ναυτικό Μουσείο σε λειτουργία. Σ’ αυτό όμως το σημείο βρήκαν να εξαντλήσουν την άκρα τους ευπείθεια στις διατάξεις και τη απόλυτη συμμόρφωσή τους προς τους σχετικούς νόμους. Το μπάρκο του Ναυτικού Μουσείου ταξιδεύει. Οι θάλασσες το χτυπούν απ’ όλες τις μεριές λες και βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Ρούφουλας το εποφθαμιά η μισαλλοδοξία εκείνων που το έβλαψαν, η ανευθυνότητα των αρμοδίων, η αδιαφορία των ισχυρών, η διαβολή εκείνων που βλέπουν όφελος στον καταποντισμό του. Στήριγμά του η αγάπη και η ηθική στήριξη των μελών του. Ο Σκάπουλος παρατηρεί και συλλογάται. Εύχεται ο καινούργιος χρόνος να οδηγήσει το μπάρκο μας σε απάνεμο λιμάνι.

Σε όλους τους αναγνώστες εύχεται Ευτυχισμένο το Νέο Χρόνο. Ðåñßðëïõò

ÊÁÔÁËÏÃÏÓ ÐÏËÉÔÉÓÔÉÊÙÍ ÖÏÑÅÙÍ ÍÁÕÔÉÊÇÓ ÐÁÑÁÄÏÓÇÓ ÄÉÅÕÈÕÍÓÇ

Ô.Ê.

ÔÇËÅÖÙÍÁ

ÍÏÌÉÊÇ ÌÏÑÖÇ

ÊÁÔÇÃÏÑÉÁ

Ðáðáññçãïðïýëïõ 2

105 61 ÁèÞíá

Ôçë.: 210 33 68 518 Fax: 210 32 53 680

Í.Ð.É.Ä.

Ãåíéêü

Ãéáëüò Óýìçò

856 00 ÄùäåêÜíçóá

22460 72363 22460 72569

Ä.

Åéäéêü

Óêñá 94

176 63 ÊáëëéèÝá

210 89 57 234

Í.Ð.É.Ä.

4. ÈÙÑÇÊÔÏ Ã. ÁÂÅÑÙÖ

¼ñìïò Ðáëáéïý ÖáëÞñïõ -Ôñïêáíôåñü

210 98 36 539 210 98 52 578

Êñáôéêü

5. Á/Ô ÂÅËÏÓ Ìïõóåßï Áíôéäéêôáôïñéêïý Áãþíá

¼ñìïò Ðáëáéïý ÖáëÞñïõ -Ôñïêáíôåñü

210 98 88 457

Êñáôéêü

Åéäéêü

¾äñá

180 40 ¾äñá

22980 52355

Í.Ð.Ä.Ä.

Ôïðéêü

Âéèõíßáò 2

632 00 Í. ÌïõäáíéÜ ×áëêéäéêÞò

23730 26166

Ä.

Åéäéêü

ÔóéëéâÞ

291 00 ÆÜêõíèïò

26950 42436

Í.Ð.É.Ä.

Ôïðéêü

Ïäüò Ìïõóåßïõ 3

330 52 Ãáëáîßäé

22650 41558 22650 41795

Ä.

Ôïðéêü

Ìðü÷áëç Óôáõñüò

291 00 ÆÜêõíèïò

26950 28249

Í.Ð.É.Ä.

Ãåíéêü

11. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÁÉÃÁÉÏÕ

Ðáñíáóóïý 2 & Ëåùö. Êçöéóßáò

151 24 Ìáñïýóé

210 81 25 547 210 98 11 581

Í.Ð.É.Ä.

Ãåíéêü

12. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÁÍÄÑÏÕ

ÄÞìïò ¢íäñïõ

845 00 ¢íäñïò

22820 22264

Í.Ð.Ä.Ä.

Ôïðéêü

13. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÈÇÑÁÓ

Ìðïõìðïõëßíáò 31-33

185 35 ÐåéñáéÜò

210 42 96 815

Í.Ð.É.Ä.

Ôïðéêü

ÄÞìïò Êáëýìíïõ

852 00 ÊÜëõìíïò

22430 51361

Åéäéêü

15. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÊÑÇÔÇÓ

ÁêôÞ Êïõíôïõñéþôç

731 31 ×áíéÜ

Ôçë.: 28210 91875 Fax: 28210 74484

Í.Ð.É.Ä.

Ãåíéêü

16. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ËÉÔÏ×ÙÑÏÕ

Áã. Áðïóôüëùí 35

602 00 Ëéôü÷ùñï

23520 81402

Í.Ð.É.Ä.

Ôïðéêü

17. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÏÉÍÏÕÓÓÙÍ ÏÉÍÏÕÓÓÅÓ ×ÉÏÕ

Ïéíïýóóåò

821 01 Ïéíïýóóåò

22720 51582

Í.Ð.É.Ä.

Ãåíéêü

ÓôÝöáíïõ Ôóïýñç 20

821 00 ×ßïò

22710 44139

Í.Ð.É.Ä.

Ôïðéêü

ÊáñáïëÞ & Äçìçôñßïõ 28

188 63 ÐÝñáìá

210 44 19 083

Ä.

Åéäéêü

20. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÊÁÂÁËÁÓ

Ôçë.: 2510 835826 Fax: 2510 226850

Ä.

Åéäéêü

21. ÌÏÕÓÅÉÏ ÍÁÕÔÉÊÇÓ ÐÁÑÁÄÏÓÇÓ & ÓÐÏÃÃÁËÅÉÁÓ ÍÅÁÓ ÊÏÕÔÁËÇÓ

814 00 ËÞìíïò

Ôçë.: 22540 51790 22540 51362 Fax: 22540 51763

Ä.

Åéäéêü

ÖÜñóá Áñãïóôüëé ÊåöáëëïíéÜ

Ôçë.: 26710 87260 Fax: 26710 25656

Í.Ð.É.Ä.

Ôïðéêü

ÊáñäÜìõëá ×ßïò

Ôçë.: 2510 835287 Êéí: 6936 136 145

Í.Ð.É.Ä.

Ôïðéêü

Êñõïíåñßïõ 14

Áã. ÍÜðá Êýðñïò

00357 23816366

Ä.

Ãåíéêü

166 74 ÃëõöÜäá

É.

Ãåíéêü

ÏÍÏÌÁ

1. ÁËÓÏÓ ÅËËÇÍÉÊÇÓ ÍÁÕÔÉÊÇÓ ÐÁÑÁÄÏÓÇÓ 2. ÄÇÌÏÔÉÊÏ ÍÁÕÔÉÊÏ & ËÁÏÃÑÁÖÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÓÕÌÇÓ 3. ÅËËÇÍÉÊÏ ÉÍÓÔÉÔÏÕÔÏ ÐÑÏÓÔÁÓÉÁÓ ÍÁÕÔÉÊÇÓ ÐÁÑÁÄÏÓÇÓ

6. ÉÓÔÏÑÉÊÏ ÁÑ×ÅÉÏ - ÌÏÕÓÅÉÏ ÕÄÑÁÓ 7. ÌÏÕÓÅÉÏ ÁËÉÅÕÔÉÊÙÍ ÓÊÁÖÙÍ & ÅÑÃÁËÅÉÙÍ 8. ÌÉËÁÍÅÉÏ ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ 9. ÍÁÕÔÉÊÏ & ÉÓÔÏÑÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÃÁËÁÎÅÉÄÉÏÕ 10. ÍÁÕÔÉÊÏ & ÉÓÔÏÑÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÆÁÊÕÍÈÏÕ

14. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÊÁËÕÌÍÏÕ

18. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ×ÉÏÕ 19. ÌÏÕÓÅÉÏ ÁËÉÅÉÁÓ & ÁËÉÅÕÔÉÊÙÍ ÓÊÁÖÙÍ ÓÔÏ ÐÅÑÁÌÁ

22. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÉÏÍÉÏÕ

23. ÍÁÕÔÉÊÏ ÌÏÕÓÅÉÏ ÊÁÑÄÁÌÕËÙÍ 24. ÌÏÕÓÅÉÏ “ÈÁËÁÓÓÁ” ÊÕÐÑÏÕ 25. ÍÁÕÔÉÊÇ ÓÕËËÏÃÇ Ì. ÌÅÈÅÍÉÔÇ