Overtredingen op rijkswegen in kaart Offerte
juli 2013
Overtredingen op rijkswegen in kaart
opdrachtgever RWS Dienst Water, Verkeer en leefomgeving dossier BC5257-100-100 registratienummer MO-AF20130456 versie 1 classificatie Royal HaskoningDHV vertrouwelijk Š HaskoningDHV Nederland B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van HaskoningDHV Nederland B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van HaskoningDHV Nederland B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
3
4
Inhoud 1
Aanleiding en vraag
7
2
Visie op de vraag
11
2.1 2.2 2.3
Inhoud Proces met ruimte voor participatie binnen strakke planning Royal HaskoningDHV: ervaren partner op alle onderdelen
11 12 14
3
Plan van Aanpak
17
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
17 18 21 22
3.6 3.7 3.8 3.9
Stap 1 Startoverleg Stap 2 Inventarisatie en interviews Stap 3 Intern overleg Stap 4 Tussentijdse resultaten Stap 5 Redigeren en opmaak van de tekst, afronden matrices en toesturen naar projectleider Stap 6 Bespreking concept eindresultaat Stap 7 Eindresultaat Stap 8 (optie) Overzicht overlegmomenten met opdrachtgever
4
Planning
25
5
Projectorganisatie
28
6
Risicobeheersing en kwaliteitsborging
30
7
Kostenraming en voorwaarden
31
7.1 7.2
Kostenraming Voorwaarden
31 31
8
Colofon
32
22 23 23 23 24
BIJLAGE 1 ARTIKEL MOBILITEIT IN BEELD
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
5
6
1
Aanleiding en vraag Handhaving op rijkswegen wordt teruggebracht en vervangen door onder andere systeemtoezicht. De indruk bestaat dat deze afname van het verkeerstoezicht leidt tot normvervaging. Deze normvervaging (zowel in goederen- als personenverkeer) kan tot gevaarlijke situaties leiden of extra kosten met zich meebrengen als gevolg van schade aan de infrastructuur. Rijkswaterstaat wil de normvervaging een halt toeroepen. Er is een discussie op gang gekomen over het verlenen van bijzondere opsporingsbevoegdheden aan weginspecteurs. Het verkeer is complex en er is een veelheid aan soorten overtredingen die gevolgen hebben voor onder meer de externe veiligheid, de verkeersveiligheid, de doorstroming van het verkeer en de slijtage van de infrastructuur. Een inventarisatie van de diversiteit aan overtredingen die een impact hebben op rijkswegen ontbreekt. Het gaat daarbij om overtredingen van verschillende wetten en regels. Om te kunnen bepalen welke handhavingaanpak het beste kan worden gehanteerd, is het nodig om een categorisering aan te brengen in de verschillende typen overtredingen aan de hand van een aantal kenmerken. Op basis van deze categorisering kan bepaald worden welk middel het beste ingezet kan worden teneinde de trend van normvervaging te keren. Probleemstelling: 1. Welke overtredingen hebben welke impact op de externe veiligheid, de verkeersveiligheid, de doorstroming van het verkeer en de slijtage van de infrastructuur (afbakening rijkswegen)? 2. Hoe wordt op deze overtredingen op dit moment in operationele zin gehandhaafd? 3. Welke kennis en ervaringen uit de praktijk dragen bij aan het verkrijgen van meer inzicht in een effectieve, efficiĂŤnte en legitieme handhavingaanpak in het verkeer? Doel van het onderzoek Het doel van het onderzoek is een bouwsteen te leveren voor de discussie over de gevolgen van minder feitelijke handhaving in het verkeer door politie en inspectie en het verlenen van bevoegdheden van buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) aan de weginspecteur. Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
7
De bouwsteen bestaat uit een inventarisatie en categorisering van overtredingen in het verkeer die gevolgen hebben voor de externe veiligheid, de verkeersveiligheid, de doorstroming van het verkeer en de slijtage van de infrastructuur.
8
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
9
2
Visie op de vraag 2.1 Inhoud Zoals in de offerte-uitvraag duidelijk staat omschreven zijn er veel factoren die te maken hebben met inzicht krijgen in handhaving en overtredingen en misdrijven (hierna aangeduid als overtredingen) op rijkswegen. Om een aantal te noemen: frequentie van de overtredingen, wijze van aansturing van de handhaver, wettelijke kaders, het risico van de overtreding en geografische spreiding van de overtreding. Dit zijn feitelijkheden die ingaan op de noodzaak of prioriteit van de handhaving. Aan de andere kant moet in kaart worden gebracht, hoe invloed kan worden uitgeoefend op deze overtredingen. Factoren die hierbij een rol van betekenis spelen, zijn: wat is de detectiekans, hoe vindt de benadering van de doelgroep plaats en wat zijn effecten van maatschappelijke en sociale controle. Op basis van bovenstaande tweedeling stellen we voor om in plaats van één matrix twee matrices te gebruiken voor de inventarisatie. Deze matrices leggen we - nadat ze zijn gevuld - op elkaar om inzicht te krijgen in prioriteit van overtredingen en dit te koppelen aan de beïnvloedbaarheid. Aan de hand van dit verband kunnen aanbevelingen worden gedaan welk type overtredingen geschikt(er) zijn voor een weginspecteur met boabevoegdheden om op te kunnen handhaven. Dit leidt tot inzicht in een effectieve, efficiënte en legitieme handhavingaanpak in het verkeer! De overtredingen zijn gerelateerd aan externe veiligheid, verkeersveiligheid, doorstroming en infrastructuur. De interviews worden ingestoken op deze vier onderwerpen: zowel deskundigen uit de dagelijkse praktijk als deskundigen op het gebied van beleidsvorming worden vragen gesteld over prioriteit en beïnvloedbaarheid van handhaving. Ook wordt nader ingegaan op mogelijke toekomstige scenario’s waarbij de deskundige zijn of haar mening kan vormen over consequenties van het overdragen van handhaving aan weginspecteurs. De interviews worden aan de hand van semi-gestructureerde vragenlijst afgenomen door één en dezelfde persoon. Dit draagt bij aan de uniformiteit van de gestelde vragen en antwoorden en de mogelijkheid om door te kunnen vragen in het geval een onvolledig antwoord wordt gegeven.
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
11
De vragenlijst wordt vooraf met de projectleider uitgebreid doorgenomen. De interviews en overige teksten voor het tijdschrift worden aansluitend geredigeerd door een professionele ingehuurde tekstschrijver om het voor een breed publiek begrijpelijk te houden. Op kwaliteit van de onderbouwing wordt niet ingeboet door de nauwe overlegvorm tussen de tekstschrijver en de projectmedewerkers; na afloop van het redigeren wordt nagegaan of de inhoud correct is weergegeven. Collega’s van onze afdeling Marketing en Communicatie zijn zeer ervaren in vormgeving en opmaak van documenten vergelijkbaar met tijdschriften. Mede op hun verzoek wordt onze huisfotograaf ingezet om vakkundig fotomateriaal van de interviews te kunnen gebruiken in het tijdschrift. In het Plan van Aanpak en in de bijlage komt dit verder aan bod. Om de interviews goed te laten verlopen, wordt de geïnterviewden minimaal twee dagen voorafgaand aan het interview de volgende informatie via email toegestuurd: achtergrondinformatie over het onderzoek en de semi-gestructureerde vragenlijst. De inventarisatie van overtredingen en de interviews zullen parallel aan elkaar worden uitgevoerd om twee redenen: informatie uit de inventarisatie kan leiden tot het gerichter kunnen stellen van vragen aan de deskundigen. En de geïnterviewden zal worden gevraagd of zij relevante bronnen hebben om op te nemen in de inventarisatie. Voordat de matrices worden uitgewerkt, plannen we een intern overleg met collega’s. Op deze wijze worden alle noodzakelijke factoren meegenomen en wordt efficiënt toegewerkt naar beide eindproducten.
2.2 Proces met ruimte voor participatie binnen strakke planning Een goede balans tussen proces, planning en inhoud is een belangrijke succesfactor voor dit project, waar Royal HaskoningDHV vanaf het begin zeer goed op zal toezien. Vanuit de combinatie van actuele domeinkennis en inzicht en gevoel voor de belangen van de betrokken partijen zijn wij in staat om de juiste informatie in beeld te brengen. Bij de inhoud gaat het om de zaken die er echt toe doen. Een gestructureerd overzicht van relevante informatie weergegeven in twee overzichtelijke matrices en een grafiek om prioriteit en beïnvloedbaarheid in kaart te brengen. Het proces is erg belangrijk. De betrokken partijen zullen in de studie worden meegenomen, uitgenodigd om met inzichten en ideeën te komen, elkaar daarin aan te vullen en te stimuleren. Participatie zal op een goede en prettige manier tot zijn recht komen in het startoverleg. Dit zal leiden tot een breed gedragen product dat als belangrijke bouwsteen fungeert voor de discussie over dit onderwerp.
12
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
13
2.3 Royal HaskoningDHV: ervaren partner op alle onderdelen Het offerteverzoek ‘Overtredingen op rijkswegen in kaart’ hebben wij met enthousiasme opgepakt. De benodigde vakdisciplines heeft Royal HaskoningDHV in één huis beschikbaar en op de relevante vakgebieden hebben wij ruime kennis en praktische ervaring: • Collega’s met ervaring op het gebied van incidentmanagement. Uitgebreide kennis van verantwoordelijkheden van weginspecteurs is noodzakelijk voor dit project om nader in te gaan op het eventueel verlenen van boabevoegdheden. • Een team van verkeerspsychologen houdt zich bezig met de beïnvloeding van gedrag via mensgerichte maatregelen als verkeerseducatie, voorlichting en communicatie en verkeershandhaving. • Onze afdeling marketing en communicatie heeft verscheidene uitgaven gemaakt van online tijdschriften; men beschikt over ruime kennis op het gebied van opmaak van documenten. • Collega’s van afdeling industrie hebben veel kennis over routering van gevaarlijke stoffen. • Waar nodig kunnen we terugvallen op uitgebreide teams van onze juridische collega’s, kostendeskundigen en grafisch ontwerpers. • In veel van onze projecten wordt gestart met uitgebreid literatuuronderzoek waar we gestructureerd mee kunnen werken. • Teksten worden geredigeerd door een professionele tekstschrijver. Sander Peters heeft verscheidene artikelen voor ons geschreven, vandaar dat wij hem hier graag bij betrekken. • Om aan te geven dat wij ruime ervaring hebben op het gebied van kennis van regelgeving en verkeershandhaving, is hieronder een overzicht opgenomen met relevante referenties: o
o
14
Onderzoek naar veiligheidskritische handelingen van RWS-medewerkers (WVL, 2013). Evert Klem heeft daarvoor 3 dagen diensten meegedraaid met een weginspecteur droog en twee mobiele verkeersleiders (nat) van RWS. Deze meeloopdagen hebben veel inzicht verschaft in de dagelijkse werkzaamheden en het eventuele belang van de opsporingsbevoegdheid. Onderzoek naar mogelijkheden van verkeershandhaving in woongebieden – casestudie in 10 woonwijken (in opdracht van het OM, Landelijk Parket Team Verkeer, 2013).
o
o o o
o
o
o
o
o o o
o
Studies en adviezen naar de oorzaken en aanpak van agressie in het verkeer en de relatie van agressie met infrastructuur (o.a. hinder bij wegwerkzaamheden). Voorbereiden beleidsadvies Implementatie In-car Snelheidsslot en Snelheidsmonitor (DVS, 2012). Herziening Educatieve Maatregel Alcohol en verkeer (EMA): blauwdruk, handboek en opleiding trainers (CBR divisie Vorderingen, 2012) Motivatieprogramma Alcoholslot (CBR divisie Vorderingen, 2012): ontwikkelen van een gedragsbeïnvloedende training voor deelnemers aan het alcoholslot programma: blauwdruk, trainingsprogramma, opleiding van trainers. Take a Safe Break – (DVS, 2011) Een pilot met aanpak van onveilig parkeren door vrachtwagenchauffeurs: beschrijving voorbereidende werkzaamheden gebruikersonderzoek, concept voorlichtingsmateriaal en dataverzameling/evaluatie. Ketenbenadering Verkeersveiligheid: onderzoek naar de vraag in welke mate een integrale (keten)benadering kan bijdragen het vergroten van de verkeersveiligheid. Evaluatie Educatieve Maatregel Gedrag en verkeer: inhoudelijke en procesmatige evaluatie van de Educatieve Maatregel Gedrag (DVS, 20092010) Misbruik Spitsstroken in opdracht van DVS: een gebruikersonderzoek naar achtergronden en motieven bij het misbruik van spitstroken. Hiervoor is een interactieve internetenquête gebruikt. Educatieve Maatregel Gedrag: blauwdruk, handboek en opleiding (CBR divisie Vorderingen, 2008-2010). Aanpak notoire verkeersovertreders (DVS, 2009): verkennend onderzoek naar de mogelijke aanpak van notoire verkeersovertreders. Lichte Educatieve Maatregel Alcohol (CBR divisie Vorderingen, 2008): ontwikkelen van een korte gedragsbeïnvloedende training voor rijders onder invloed van alcohol, de ‘Lichte’ Educatieve Maatregel Alcohol en verkeer (LEMA). Beleving van de Burger ( Inspectie van Verkeer en Waterstaat en WVL, 2007). Inventarisatie beleving van de burger ten aanzien van veiligheid, milieuvriendelijkheid en marktordening in het transport en waterbeheer. Formuleren adviezen over consequenties voor toezicht.
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
15
16
3
Plan van Aanpak In onderstaand Plan van Aanpak is stapsgewijs weergegeven hoe wij dit project voor u vormgeven.
3.1 Stap 1 Startoverleg Bij het startoverleg op 6 augustus zal onze projectleider Jan Vissers, een lid van onze projectgroep, uw projectleider Loes Aarts en een lid van uw projectteam aanwezig zijn. De onderwerpen die hierbij worden doorgenomen, zijn:
-
-
-
Mening van de opdrachtgever over ons Plan van Aanpak, het voorstel van de matrices en de door ons voorgestelde ge誰nterviewde personen. Op basis van dit gesprek kan het Plan van Aanpak of ge誰nterviewde persoon of personen nog worden aangescherpt of gewijzigd. Nader ingaan op onze optionele workshop na afloop van dit project (zie stap 8). Afspraken maken over het beschikbaar stellen door alle belanghebbenden. Wanneer bijvoorbeeld gegevens van het CJIB worden opgevraagd, kunnen dit privacy gevoelige gegevens betreffen en aangezien de informatie openbaar wordt gemaakt, is het nodig om dit af te stemmen. In dit overleg wordt de datum vastgelegd voor de bijeenkomst waarin de concept eindresultaten worden besproken. Bespreken de projectleiders of het eindproduct in de huisstijl van Rijkswaterstaat moet worden uitgevoerd, zodat in de planning rekening kan worden gehouden met eventueel contact met de afdeling communicatie van Rijkswaterstaat.
Een kort verslag wordt door ons opgemaakt en na afloop van het startoverleg rondgestuurd.
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
17
3.2 Stap 2 Inventarisatie en interviews
Inventarisatie Vanaf het moment van opdrachtverlening wordt gestart met de inventarisatie. Een aantal bronnen is in de offerte-uitvraag en Nota van Inlichtingen aan bod gekomen (PROV, telonderzoek onveilig parkeren, CJIB, inspectie en SWOV), deze vullen wij aan met bronnen van onder andere het CBR divisie vorderingen, het centrum voor criminaliteitspreventie en veiligheid (het CCV), Wetenschappelijk Onderzoek- en DocumentatieCentrum (WODC), JustitiĂŤle Informatie Dienst (JID) en waar nodig met wetenschappelijke artikelen. Aan de hand van de kenmerken uit de offerte-uitvraag (wettelijk kader, handhavingpraktijk, frequentie overtreding, geografische spreiding overtreding, risico van de overtreding en gedragseffectiviteit van de handhaving) worden de in de visie omschreven matrices (een risicomatrix voor prioriteit en matrix voor beĂŻnvloedbaarheid) gevuld. Om al rekening te houden met het toekennen van handhavingstaken aan weginspecteurs met boabevoegdheden, hanteren we in beide matrices alvast de risicotypering van de overtredingen, te weten externe veiligheid, verkeersveiligheid, doorstroming en infrastructuur. Op basis van een nog te ontwikkelen formule worden waardes toegekend aan de verschillende (typen) overtredingen (zie onderstaand matrix prioriteit als voorbeeld).
18
Van belang is dat beide matrices kenmerken (of argumenten) bevat die een grote rol spelen in de afweging of toezicht kan worden uitgevoerd door weginspecteurs of beter kan worden overgelaten aan andere toezichthouders. Vervolgens worden beide matrices op elkaar gelegd om de beide soorten gegevens aan elkaar te kunnen verbinden. Dit levert een grafiek op met een spreiding van de overtredingen waarbij op de ene as een inschatting van de prioriteit staat en op de andere as de be誰nvloedbaarheid. Kleuren worden gebruikt om typering van de overtredingen te duiden (ter illustratie, zie grafiek op de volgende pagina).
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
19
In deze grafiek kan nu beargumenteerd een selectie van gebieden worden gemaakt waar handhaving door een weginspecteur met boabevoegdheid van meerwaarde kan zijn (zoals indicatief met geel is aangegeven). Zo kan duidelijk worden gemaakt welk type overtredingen dit betreft, welke overwegingen daarbij een rol spelen en kan het de discussie over dit onderwerp voeden en ondersteunen. Interviews De interviews vinden, zoals in de visie is beschreven, plaats aan de hand van een semigestructureerde vragenlijst, die mede op basis van de eerste inventarisatie wordt opgesteld. Dit interviewprotocol wordt voorafgaand aan de interviews met de projectleider doorgenomen. Verder worden in het startoverleg de namen van de ge誰nterviewden met de projectleider afgestemd en meteen contact met hen gezocht; dit om op korte termijn de interviews in te kunnen plannen. Hierbij wordt de ge誰nterviewde meteen gevraagd toestemming te verlenen voor openbaarmaking van het interview.
20
Om inzicht te krijgen in de typologie van overtredingen, in de praktijkervaringen en in de mening van de deskundigen over de werkwijze van de weginspecteur in relatie tot eventuele handhavingwerkzaamheden, stellen wij de volgende personen of belanghebbenden voor: - Rijkswaterstaat afdeling water, verkeer en leefomgeving: Gerrit Broekhuizen (doorstroming), Bert Kengen (verkeersveiligheid) en Monique van Assen (externe veiligheid). - Een WIS/ coördinerend wegverkeersleider/ teamleider verkeerscentrale (bijvoorbeeld Erik Everaars of Ramon van Son, doorstroming en infrastructuur), Landelijke Eenheid Politie of Landelijk Parket Team Verkeer (verkeersveiligheid), Inspectie Leefomgeving en Transport (externe veiligheid), Wetenschappelijk Onderzoeks- en DocumentatieCentrum of mobiele wegverkeersleiders uit de binnenvaart. Naast de inventarisatie van overtredingen wordt ook nader ingegaan op mogelijke toekomstige scenario’s waarbij de deskundige zijn of haar mening kan vormen over consequenties van het overdragen van handhaving aan weginspecteurs. Alle interviews worden door Jos Vrieling (verkeerspsycholoog) afgenomen en Jos wordt vergezeld door zowel projectmedewerker Debbie Ammerlaan als onze huisfotograaf om van de geïnterviewden foto’s te maken voor het tijdschrift. Het gesprek wordt opgenomen op een geluidsrecorder om het gesprek terug te kunnen luisteren. Het redigeren en opmaak van de tekst is in stap 5 weergegeven.
3.3 Stap 3 Intern overleg Om de geïnventariseerde informatie en de eerste resultaten van de interviews op een juiste wijze in de matrices en grafiek op te kunnen nemen, hebben we een intern overleg ingepland. Deskundigen van Royal HaskoningDHV op het gebied van verkeersveiligheid, verkeerskunde, verkeerspsychologie, incidentmanagement en verkeershandhaving bespreken dit onderwerp en onder andere het resultaat hiervan wordt in stap 4 naar de projectgroep gestuurd. Wij nodigen uw projectleider en andere leden van de projectgroep uit om bij deze bijeenkomst aanwezig te zijn. Mocht u hier gebruik van maken, zal de datum vroegtijdig (of zelfs al bij het startoverleg) worden gepland.
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
21
3.4 Stap 4 Tussentijdse resultaten In een powerpointpresentatie sturen we de eerste resultaten toe naar de projectgroep, te weten: - De matrices en grafiek zoals ze intern besproken zijn met collega’s in stap 3. - Het overzicht van de inventarisatie. - De belangrijkste resultaten van de tot dan toe gehouden interviews. Op basis van deze resultaten, zal er telefonisch overleg zijn met uw projectleider om deze resultaten door te nemen. Op- en aanmerkingen nemen we uiteraard mee in de verdere ontwikkeling van onze methodiek en tijdschrift.
3.5 Stap 5 Redigeren en opmaak van de tekst, afronden matrices en toesturen naar projectleider Zowel de afgenomen interviews als de volledige tekst voor het tijdschrift worden vervolgens geredigeerd door tekstschrijver Sander Peters die wij vaak voor soortgelijke projecten inzetten. In de bijlage van dit document is een voorbeeld van een tekst van hem opgenomen. Hij heeft geen achtergrond op het gebied van verkeer en zijn doel bij het redigeren is om de tekst op begrijpelijke en uitnodigende wijze te schrijven voor breed publiek. Wanneer Sander hiermee klaar is, stuurt hij het ons toe zodat we kunnen controleren of de essentie van zijn product goed opgeschreven is. Eenmaal geredigeerd wordt de geïnterviewde gevraagd om de te publiceren tekst goed te keuren. Zoals u in de offerte-uitvraag hebt voorgesteld, wordt een tijdschrift in plaats van een rapport vervaardigd. De voorliggende offerte geeft inzicht in de wijze waarop het tijdschrift wordt opgemaakt. Dit digitale document is net zo eenvoudig te printen als normale MS Officedocumenten. Het tijdschrift als eindproduct wordt als volgt opgedeeld: - Voorkant - Inleiding (achtergrondinformatie onderzoek) - 6 interviews - Resultaten van de inventarisatie en interviews (vooralsnog zonder matrices en grafiek maar wel met de conclusies die hieraan worden verbonden) - Onderwerpen / dilemma’s ten behoeve van de discussie over het verlenen van boabevoegdheden aan weginspecteurs - Eindblad
22
De omvang van het document wordt circa 20 pagina’s. Om u een indruk te geven van hoe het document er uit zal komen te zien, hebben wij dit Plan van Aanpak op deze wijze opgemaakt en als link meegestuurd. Tevens worden ten tijde van deze stap 5 de matrices en grafiek verder afgerond en sturen we voorafgaand aan de bespreking van de concept eindproducten de documenten naar de projectleider en na akkoord naar de projectgroep; op deze manier kan de tijd voor de bespreking van het concept eindresultaat (stap 6) nuttig worden gebruikt.
3.6 Stap 6 Bespreking concept eindresultaat Bij de bespreking van het concept eindresultaat met de concept eindproducten zal de volledige projectgroep aanwezig zijn, te weten: Loes Aarts (WVL), Eeltje Hoekstra (Programmabureau Incident Management, WVM), Bas Parlevliet (Verkeersonderneming), Peter Mak en Willem Vermeulen (WVL). Van Royal HaskoningDHV zullen dit de projectleider Jan Vissers en projectmedewerkers Jos Vrieling en Debby Ammerlaan zijn (zie voor meer informatie de omschrijving bij de projectorganisatie in hoofdstuk 4). Ten eerste geven we in een presentatie de matrices en de grafiek aan de deelnemers van de bespreking nader weer. Overwegingen en keuzes worden hierin overzichtelijk onderbouwd. Ten tweede worden de aanwezigen meegenomen in de vervaardiging van het tijdschrift en de totstandkoming van de discussiepunten. Wij maken hiervan een kort verslag en sturen deze naar de project groep na afloop van deze bespreking.
3.7 Stap 7 Eindresultaat De concept eindproducten zoals deze in stap 6 met de projectgroep zijn besproken, worden indien noodzakelijk aangepast op basis van voorgenoemde bespreking. Vervolgens worden als formele afronding van dit project beide eindproducten naar de projectgroep gestuurd.
3.8 Stap 8 (optie) Optioneel bieden we aan om na week 40 een workshop van maximaal 4 uren te organiseren waarbij zowel de projectgroep, geïnterviewden en een afvaardiging van onze collega’s.
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
23
Dit is van meerwaarde om aanbevelingen uit dit onderzoek te kunnen voorleggen aan de betrokken partijen en elkaars standpunt hierover te horen. Indien gewenst kunnen wij kosteloos zorg dragen voor een centrale locatie voor de workshop. Een kort verslag wordt door ons opgesteld en na de workshop rondgestuurd naar de projectgroep.
3.9 Overzicht overlegmomenten met opdrachtgever Hieronder is het aantal overlegmomenten met de opdrachtgever (zowel fysiek als telefonisch/ email) weergegeven:
Stap 1 2 3
Onderdeel Startoverleg Inventarisatie en interviews Intern overleg
Omschrijving Diverse onderwerpen Interviewprotocol Uitwerken matrices en grafiek
4
Tussentijdse resultaten
5
7
Redigeren teksten en opmaak tijdschrift Bespreking concept eindresultaat Eindresultaat
Terugkoppeling naar de projectgroep van tussentijdse resultaten Geredigeerde interviews en tijdschriftteksten Presentatie eindproducten
8
Optionele workshop
6
24
Afronden eindproducten en toesturen naar projectgroep Optionele workshop om discussie op weg te helpen
Wijze van overleg Fysiek Telefonisch/ email Eventueel fysiek, anders telefonisch/ email Telefonisch/ email Telefonisch/ email Fysiek Telefonisch/ email Fysiek
4
Planning
De startbijeenkomst vindt plaats op 6 augustus. De overige stappen zijn in onderstaand overzicht weergegeven: Stap Startoverleg 6
Week 32
Week 33
Week 34
Week 35
Week 36
Week 37
Week 38
Week 39
Week 40
1
augustus, contact leggen met te interviewen personen Inventarisatie
2
Vragenlijst
2
interviews met projectleider doornemen en toesturen naar ge誰nterviewden Interviews
2
Intern overleg
3
over bevindingen van de inventarisatie en interviews en opzet matrices en grafiek
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
25
Stap Eerste concept
Week 32
Week 33
Week 34
Week 35
Week 36
Week 37
Week 38
Week 39
Week 40
4
matrices, overzicht inventarisatie, belangrijkste resultaten interviews, toesturen naar projectgroep Resultaten van
5
het onderzoek en geredigeerde (interviews in) tijdschrift, ook sturen voor akkoord naar ge誰nterviewden Afronden
5
matrices en grafiek Toesturen
5
concept eindproducten naar projectleider en na akkoord naar de projectgroep Bespreking
6
eindresultaat Oplevering
7
eindresultaat
Optioneel (zie Plan van Aanpak stap 8): na afloop van week 40 een workshop met belanghebbenden
26
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
27
5
Projectorganisatie Onze projectgroep bestaat uit de volgende personen: Jan Vissers is projectleider voor dit project. Jan is verkeerspsycholoog en sinds eind 2005 als senior adviseur bij Royal HaskoningDHV werkzaam. Daarvoor was hij (van 1987 tot en met 2005) werkzaam bij het onderzoeksbureau Traffic Test. Daarmee heeft hij inmiddels bijna 25 jaar ervaring met zowel onderzoek als advisering op het gebied van verkeer en vervoer. Jos Vrieling is ook verkeerspsycholoog, werkt sinds 2006 als adviseur bij Royal HaskoningDHV en voert als projectmedewerker inhoudelijke werkzaamheden uit voor dit onderzoek. Jos heeft meegewerkt aan het onderzoek Handhaving in woonwijken en heeft wegverkeersleiders van de Tweede Coentunnel opgeleid. Debbie Ammerlaan Debbie werkt bij Royal HaskoningDHV als adviseur aan diverse projecten op het gebied van mobiliteit, waarbij zij brede ervaring heeft opgedaan met verkeerskundige studies en mobiliteitsbeleid. Daarin heeft zij laten zien op een accurate en gestructureerde wijze met het verzamelen en het analyseren van data om te kunnen gaan. Na haar stage bij het Ingenieursbureau Amsterdam heeft Debbie in 2012 haar afstudeeronderzoek uitgevoerd bij Royal HaskoningDHV en is ze afgestudeerd als civiel ingenieur. Jan, Jos en Debbie nemen het grootste deel van dit project voor hun rekening. Daarnaast zetten we voor het interne overleg de volgende adviseurs in:
28
Evert Klem is sinds 1994 betrokken bij Incident Management, op zowel strategisch, tactisch als operationeel niveau. Door de diverse projecten waar Evert bij betrokken is geweest, heeft hij veel kennis van en ervaring met de werkzaamheden van de huidige weginspecteurs en de relatie met opsporingsactiviteiten, zoals die nu door de politie of de inspectiediensten worden uitgevoerd. Het afgelopen jaar heeft Evert voor dhr. Kengen van DVS (nu WVL) een onderzoek gedaan naar de veiligheidskritische handelingen van RWS-medewerkers. Hij heeft daarvoor 3 dagen diensten meegedraaid met een weginspecteur droog en twee mobiele verkeersleiders (nat) van RWS. Deze meeloopdagen hebben veel inzicht verschaft in de dagelijkse werkzaamheden en het eventuele belang van de opsporingsbevoegdheid. Reinoud N채gele is verkeerspsycholoog en senior adviseur bij Royal HaskoningDHV, daarvoor eveneens werkzaam bij Traffic Test. Hij heeft veel kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksprojecten uitgevoerd op het gebied van verkeersveiligheid, gedragsonderzoek en opleiding en educatie. Hij werkt sinds 1992 als psycholoog op het gebied van verkeer en vervoer, in het bijzonder de verkeersveiligheid. Reinoud was onlangs nauw betrokken bij het onderzoek Handhaving in woonwijken in opdracht van het LPTV. Maria J. Kuiken is werkzaam bij Dobe Advies, een cognitief psycholoog en strategisch adviseur op het gebied van de verkeersveiligheid. Ze heeft zeer ruime ervaring met taakanalyses, informatieverwerking, en onderzoek naar motieven en attitudes van verkeersdeelnemers. Zij onderzocht de risicoperceptie en andere belevingsaspecten van verkeersdeelnemers en was als projectleider en specialist betrokken bij een reeks ongevallenstudies waarbij vooral werd ingezoomd op gedrag en achterliggende motieven. Maria was onlang nauw betrokken bij het onderzoek Handhaving in woonwijken in opdracht van het Landelijk Parket Team Verkeer.
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
29
De CV’s van de hierboven beschreven personen kunnen u uiteraard worden toegestuurd, wanneer u daar prijs op stelt.
6
Risicobeheersing en kwaliteitsborging •
•
•
•
•
30
Planning algemeen: beheersmaatregel: wij werken met frequente terugkoppeling en transparantie naar opdrachtgever. Dit leidt tot goed en direct contact, houdt alle belanghebbenden scherp en draagt bij aan een goed product in weinig tijd. Planning opmaak: bij het startoverleg wordt met de projectleider besproken of het eindproduct in de huisstijl van Rijkswaterstaat moet verschijnen. Dit kan van invloed zijn op de planning, mits contact met afdeling communicatie van Rijkswaterstaat tijdig plaatsvindt. Uitloop interviews in verband met beperkte beschikbaarheid vakantie – het grootste deel van de werkzaamheden worden in augustus gepland. In de eerste twee weken van september kunnen desnoods nog interviews worden afgenomen. Op kwaliteit van de onderbouwing wordt niet ingeboet door de nauwe overlegvorm tussen de tekstschrijver en de projectmedewerkers; na afloop van het redigeren wordt nagegaan of de inhoud correct is weergegeven. Uitval/probleem met capaciteit bij RHDHV: beheersmaatregel: voor de teamleden hebben we gelijkwaardige adviseurs beschikbaar, zoals een team van verkeerspsychologen en verkeerskundigen.
7
Kostenraming en voorwaarden 7.1 Kostenraming
Stap 1: Startoverleg Stap 2: Inventarisatie en interviews Stap 3: Intern overleg Stappen 4 en 5: Realiseren producten Stap 6: Bespreking eindresultaat Stap 7: Oplevering eindresultaat Totaal Optioneel stap 8: workshop Totaal inclusief stap 8
€ 1.400 € 13.400 € 2.600 € 11.700 € 1.900 € 4.000 € 35.000 € 3.000 € 38.000
Alle genoemde bedragen zijn inclusief alle bijkomende kosten als reiskosten en reprokosten, maar exclusief BTW en betreffen prijspeil 2013. Voor werkzaamheden die worden uitgevoerd na 2013 zullen als gevolg van algemene kostenstijgingen en individuele salarisstijgingen hogere tarieven in rekening worden gebracht.
7.2 Voorwaarden Voor deze offerte zijn de ARVODI 2011 voorwaarden van toepassing.
Overtredingen op rijkswegen in kaart | 29 juli 2013 | versie 1 | Royal HaskoningDHV vertrouwelijk
31
8
Colofon
Bronvermeldingen foto’s: www.ad.nl, www.denkeensna.nl; Eigen beheer RWS Dienst Water, Verkeer en leefomgeving/Overtredingen op rijkswegen in kaart
Opdrachtgever RWS Dienst Water, Verkeer en leefomgeving Project Overtredingen op rijkswegen in kaart Dossier BC5752-100-100 BC5257-100-100 Omvang rapport 32 pagina's Auteur Jos Vrieling Bijdrage Jan Vissers Interne controle Bart Humblet Projectleider Jan Vissers Projectmanager Bart Humblet Datum 29 juli 2013 Naam/Paraaf
32
HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Asset Management Laan 1914 nr. 35 3818 EX Amersfoort Postbus 1132 3800 BC Amersfoort T (088) 348 20 00 F (088) 348 28 01 E info@rhdhv.com W www.royalhaskoningdhv.com
Bijlage 1
34
thinking in all dimensions
NOVEMBER 2010
Vrijwel nergens ontmoeten mens en techniek elkaar intensiever dan in het verkeer. Toch laat de integratie van de twee ‘kampen’ nog wel eens
De mens is en blijft het beste systeem
te wensen over. Verkeerskundigen kunnen of willen zich niet altijd verplaatsen in de mens achter de weggebruiker. Vaak redeneren ze vooral vanuit de ‘techniek’. Maar meer asfalt, meer civiele constructies of meer snufjes in de auto of langs de weg zijn niet altijd de beste oplossing. Bij het oplossen van de fileproblematiek, het bevorderen van de mobiliteit en bij het voorkomen van verkeersongevallen speelt het gedrag van de mens misschien wel een even grote rol. Het vakgebied dat zich hiermee bezighoudt is verkeerspsychologie. Vragen die de verkeerspsycholoog zich stelt, zijn: hoe beïnvloed je menselijk gedrag in het verkeer? Kun je dat gedrag überhaupt sturen? En zo ja, wat leveren deze inspanningen op? Stroomt het verkeer dan inderdaad beter door? Daalt het aantal ongevallen? Belangrijke vragen in een klein land, met een overvol wegennet.
thinking in all dimensions
Jos Vrieling, verkeerspsycholoog bij Royal
onderzoek naar. Bovendien kunnen we die
Haskoning, sprak hierover met twee andere
maatregelen sturen vanuit de overheid. Maar de
insiders op dit gebied: Aad Wilmink, directeur
systemen komen uit de markt; mensen schaffen
Verkeersmanagement bij de Dienst Wegen, Verkeer
die apparatuur zelf aan. Ik pleit dan ook voor
& Scheepvaart van Rijkswaterstaat, en Karel
intensieve communicatie tussen de twee werelden.
Brookhuis, hoogleraar verkeerspsychologie in
Met daarbij een prominente rol voor de autofabrikan-
Groningen en Delft.
ten en leveranciers van ‘in-car-systemen’.”
Wat is het belang van een vakgebied als
Wat is het primaire doel van het vakgebied:
verkeerspsychologie?
verkeersveiligheid of mobiliteitsbevordering?
Aad Wilmink: “Transportation Human Factors,
Wilmink: “Dat kun je niet los zien van elkaar. Bij
zo noem ik het liever, is onderbelicht in de
Rijkswaterstaat faciliteren we bereikbaarheid, maar
verkeerskundige wereld. We ontwikkelen allerlei
altijd en overal onder twee harde randvoorwaarden:
geweldige systemen, maar hebben nauwelijks
veiligheid én leefbaarheid. Die mogen nooit in het
zicht op de effecten ervan op het gedrag van de
geding komen.”
mens. Wat doet de ‘stapeling’ van systemen met
Aad Wilmink, Rijkswaterstaat
de weggebruiker? En met de operatormanager
Brookhuis: “Die combinatie zie je mooi terug in het
in de verkeerscentrale? Hoe behapbaar is het
feit dat ik hoogleraar ben in zowel Groningen als
Wilmink: “Probleem blijft dat marktpartijen minder
allemaal? We moeten daar vanuit de gedragskant
Delft. In Groningen doen we van oudsher vooral
geïnteresseerd lijken in dat evenwicht tussen
heel gedegen onderzoek naar doen.”
onderzoek naar het gedrag van weggebruikers in
doorstroming enerzijds en veiligheid en leefbaarheid
relatie tot de veiligheid. Ik zit nu ook in Delft, omdat
anderzijds. Zij hebben er belang bij om tegen de
Karel Brookhuis: “Het probleem is dat we de
ik altijd heb gezegd dat de menselijke factor in het
automobilist te zeggen: ‘De snelste route van A
gedragseffecten van ‘in-car-systemen’ niet kunnen
onderzoek naar verkeersstromen en efficiency
naar B is door dat woonerf.’ En dus zijn overleg en
voorspellen. De effecten en de effectiviteit van
ontbrak. En dat is een aspect dat centraal staat in
samenwerking met de auto- en systemenfabrikanten
infrastructurele ingrepen, daar doen we veel
Delft.”
voor ons van wezenlijk belang.”
vanuit diezelfde overheid volgen om de veiligheids-
duurt om iets te veranderen aan het gedrag van
en leefbaarheidsdoelen te kunnen waarborgen.”
mensen in het verkeer.”
Wilmink: “Zonde, want het kost de maatschappij
Hoe zou je dat dan kunnen doen? Met reclame-
veel geld als je 90 procent van de mensen moet
spotjes?
hinderen om de 10 procent die de regels overtreedt, tegen te houden. Door de aanleg van drempels
Wilmink: “Spotjes en campagnes helpen absoluut.
bijvoorbeeld. Bovendien spelen er wel degelijk
Denk maar aan de anti-alcoholcampagne ‘Wie is de
commerciële belangen: onder meer vanwege de
Bob?’. Het is nu voor de meeste mensen not done
vergrijzing is het zaak dat ook autofabrikanten meer
om met drank op achter het stuur te kruipen.
oog krijgen voor de individuele weggebruiker. De een heeft baat bij betere verlichting, de ander bij een automatisch remsysteem. Daar is nog veel te winnen.” Karel Brookhuis, hoogleraar verkeerspsychologie
Iets anders: asociaal rijgedrag. Is dat een steeds groter probleem?
Is de markt gevoelig voor die toenadering vanuit overheid en wetenschap?
Brookhuis: “Wat is asociaal rijgedrag? Hufterigheid bestaat vooral in ‘the eye of the beholder’. Het
Brookhuis: “Ja. We zitten steeds vaker met grote
verschilt van persoon tot persoon of je iets asociaal
partijen om de tafel. BMW, Renault, Mercedes Benz,
vindt. Een voorbeeld: mijn vrouw vindt het irritant
Fiat. Tien jaar geleden nog niet.‘Geen behoefte aan’,
als iemand op tien meter achter haar auto rijdt.
zei men toen. Maar nu ziet de markt in dat ze samen
Bumperkleven noemt ze dat. Terwijl ik juist denk:
met de overheid tot acceptabele oplossingen moet
‘Dat zal dan wel een goede chauffeur zijn.’ Ik stoor
komen, omdat er anders eenzijdige maatregelen
me er minder aan. Daar komt bij dat het heel lang
thinking in all dimensions
Het is pure marketing. Alles draait om het creëren
naar auto. Daar moeten we doelgroepgericht op
van een positief beeld. Je bent geen sukkel als je
inspelen.
cola drinkt omdat je moet rijden. Nee, je bent juist stoer. Daarnaast speelt goede uitleg van wat we
Brookhuis: En op de snel groeiende groep ouderen.
met onze verkeerssystemen willen bereiken een
De babyboomers: rijk, vitaal én mobiel. Die hebben
belangrijke rol. Vertel maar waarom mensen op
al dertig, veertig jaar hun rijbewijs en zouden
een bepaald moment niet harder dan 70 km per
regelmatig getest moeten worden.”
uur mogen rijden en toch vlot en veilig thuiskomen. Omdat onze verkeerscentrales aangesloten zijn op
De toekomst dan: rijdt de auto straks helemaal
buienradar en weten dat er noodweer aankomt
vanzelf? Is dat de meest veilige én effectieve
bijvoorbeeld. We plagen mensen niet, we helpen ze.”
oplossing?
Het lijkt slim om al heel vroeg te beginnen met
Brookhuis: “Uitdrukkelijk niet. Kijk alleen maar
verkeerseducatie. Op school, tijdens de rijles…
naar de veiligheidssystemen die de afstand met de voorganger moeten bewaken. Als je die automatisch
Jos Vrieling, Royal Haskoning
Brookhuis: “Ik ben een groot voorstander van
instelt op twee seconden, is dat te star. Dan neemt
verkeersonderwijs. Al op jonge leeftijd, op de
de wegcapaciteit dramatisch af. Funest voor onze
comfortabel dat we de risico’s niet meer beseffen.
basisschool dus. Liefst met de ouders erbij. Dat is
economie en ons land. Daarnaast bestaat altijd
Neem de vrachtwagenchauffeur die met z’n pink die
het meest effectief. Helaas zijn scholen vrij in de
het risico dat de informatie van apparaten niet
50 ton door de bocht stuurt. Of de verende stoelen,
invulling van dit vak. En dus is controle op de inhoud
betrouwbaar is. Neem het systeem dat waarschuwt
waardoor je de snelheid en versnellingen niet meer
lastig.”
als je slaperig wordt. Stel dat dit vals alarm slaat.
‘merkt’. Dan word je als chauffeur minder attent.
Dan vertrouw je er de volgende keer – als het wel
We moeten dus op zoek naar een evenwicht tussen
nodig is – niet meer op. Desastreus.”
mens en techniek. Want hoeveel er ook technisch
Wilmink: “De ongevalsstatistieken laten een piek
mogelijk is, de mens is en blijft het beste systeem,
zien in zogeheten overgangsfases. Dus bij de stap van lopen naar fietsen, van lagere naar middelbare
Wilmink: “We lopen langzaam tegen de grenzen
en is ook de constante - en tegelijk beperkende -
school, van fiets naar brommer en van brommer
van de techniek aan. Auto’s zijn inmiddels zo
factor!”
Vernieuwing Amstelveenlijn: razendsnel en innovatief
thinking in all dimensions
De Stadsregio Amsterdam heeft stevige
aanleggen, dat zou een Nederlands record
Andere partijen, met name de beslissers, zijn
ambities. Om te concurreren met andere
zijn”. Om het tempo erin te houden, hanteert
niet voldoende meegenomen. Om dat hier te
grote Europese steden is bereikbaarheid een
het projectbureau een bijzondere aanpak. De
voorkomen, draagt RIS medeverantwoordelijkheid
cruciale factor. En dus spelen mobiliteit en
aanbesteding is naar voren gehaald. Marktpartijen
voor het uiteindelijke politieke besluit en niet alleen
hoogwaardig openbaar vervoer een centrale
schrijven in op een project waarover de politiek
voor het product.”
rol in vrijwel alle recente studies van de
pas in 2012 beslist. Uniek, maar ook een risico.
zogeheten Metropoolregio Amsterdam. Een
“We moeten ook serieus rekening houden met
Afgewogen besluit
van de manieren om de bereikbaarheid in
een ‘no go’ voor de metro”, stelt De Vries. “En
Grootste knelpunt bij publiek-private samenwer-
en rond Amsterdam te optimaliseren, is het
dus presenteren we in het projectvoorstel ook
kingsprojecten vormen de verschillende belangen.
doortrekken van het stedelijke metronet naar
een – kleinschaliger en daarmee goedkoper –
Waar bij overheden vooral maatschappelijke
de buitenwijken, zoals eerder in Parijs en
alternatief.”
aspecten zwaar meewegen, speelt voor de private markt de commerciële drive logischerwijs een
Londen is gebeurd. De vernieuwing van de Amstelveenlijn past in deze ambities. In 2012
Medeverantwoordelijk
grote rol. “Dat botst nog wel eens”, aldus De Vries.
moet er een plan liggen om de bestaande
Aanbesteding en planfase vinden dus tegelijkertijd
“In deze constructie hebben we geprobeerd de
tramverbinding tussen station Amsterdam-
plaats. Parallelle trajecten, zo noemt De Vries het.
publieke en private partijen op één lijn te krijgen.
Zuid en Amstelveen te transformeren in een
Het gespecialiseerde ingenieursbureau Railinfra
En dus hebben we onder meer de projectleiders
moderne, betrouwbare, snelle metrolijn. Een
Solutions (RIS), een samenwerkingsverband van
van de private partijen gedetacheerd op het
verbinding die in 2017 aangesloten kan worden
Witteveen+Bos, Royal Haskoning en het Duitse
opdrachtgeversbureau. Om zo de collectieve
op de Noord-Zuidlijn.
DB International, is gevraagd het projectbureau
verantwoordelijkheid vorm te geven en de belangen
te begeleiden tot 2012. Opvallend aan deze
te synchroniseren. We hoeven niet altijd tot een
Bijzondere aanpak
samenwerking is de innovatieve contractvorm met
‘tien’ te ontwerpen, als we met een ‘zeven’ een
Tussen begin 2010 en 2017 zit slechts zeven jaar.
RIS, een initiatief van de Stadsregio Amsterdam:
beter gedragen plan kunnen afleveren. Goed is
Dat is een behoorlijk korte tijd voor een dergelijk
een soort alliantie. De Vries: “Normaal gaan
dan goed genoeg. Waarna de politiek een goed
project. Of, zoals Albert de Vries, projectdirecteur
adviesbureaus voor het perfecte technische
beargumenteerd, afgewogen besluit kan nemen.
van de Amstelveenlijn en werkzaam bij AT
ontwerp, voor de ‘tien’. Maar juist dan komt
Daarmee groeit de kans op groen licht voor de
Osborne, stelt: “In zeven jaar een metrolijn
zo’n plan er vaak niet doorheen. De reden?
nieuwe Amstelveenlijn.”
‘Black spot’ Venlo weer veilig
Het is Limburgs black spot nummer 1. Jaarlijks vinden er enkele tientallen verkeersongevallen plaats, met meerdere dodelijke slachtoffers. We hebben het over het Koninginneplein in hartje Venlo, het reusachtige en zeer druk bereden (55.000 auto’s per dag!) verkeersknooppunt. Maar liefst vijf belangrijke ontsluitingswegen komen bij elkaar op de rotonde. Hetzelfde geldt voor diverse busverbindingen, fietsstroken én de doorgaande wandelroute van Venlo CS naar het stadscentrum. Kortom: een druk, onoverzichtelijk en dus uiterst gevaarlijk knooppunt. In 2005 besloot de gemeente Venlo dat het genoeg was. Het Koninginneplein moest op de schop. Volledig. Onderdoorgang Kern van de oplossing, waarbij ingenieursen adviesbureau Royal Haskoning vanuit verschillende disciplines assisteert, is een onderdoorgang van zo’n 100 meter lang onder de rotonde, bestemd voor het doorgaande verkeer. Samen met de open toeritten aan beide zijden resulteert dit in een totale lengte van ongeveer 350 m. De onderdoorgang kent een flauwe bocht en telt twee rijbanen.
thinking in all dimensions
Parallel daaraan lopen twee andere rijbanen,
in de bouwkuip te hoog was voor de monumentale
bedoeld voor het lokale autoverkeer. Op de plaats
stadspanden in de nabijheid van de tunnel. Een
van het ‘oude’ verkeersplein verrijst een kleinere,
innovatieve wand van soilmix bood de oplossing.
meer overzichtelijke rotonde. Uiteindelijk moet de nieuwe situatie niet alleen veiliger zijn, maar ook de
Deze trillings- en geluidsarme aanbrengmethode,
verkeersdoorstroming bevorderen.
waarbij de aanwezige grond gemengd wordt met cementspecie, beperkt de overlast voor de
Innovatieve wand
omgeving. Bijkomend voordeel: de wand keert de
Een dergelijke operatie, midden in stedelijk gebied,
forse hoeveelheid grondwater.
is ingrijpend. Kernopdracht van de gemeente was dan ook zorgen dat de overlast voor de
Aankleding openbare ruimte
omgeving zo klein mogelijk was. Daartoe werden
Omdat het Koninginneplein voor veel mensen
de werkzaamheden in drie fases opgedeeld. In
– automobilisten, maar ook treinreizigers – de
fase 1, ruwweg van najaar 2008 tot de zomer van
entree vormt van Venlo, heeft de gemeente speciale
2009, zijn riolering en leidingen verlegd en zijn de
aandacht voor de aankleding van de openbare
tijdelijke parallelwegen aangelegd, om het verkeer
ruimte. Niet alleen wordt in fase 3 het stationsplein
doorgang te bieden tijdens de aanleg van de tunnel.
volledig heringericht, ook ‘details’ als de leuning
Momenteel werken gemeente, aannemer en Royal
op de onderdoorgang krijgen een bijzondere
Haskoning hard aan fase 2.
behandeling. Historische afbeeldingen zullen de glazen balustrade gaan sieren, net als met de
Dat betekent concreet: het graafwerk, de aanleg
leuning van de Venlose stadsbrug is gebeurd.
van de tunnel en – als dat klaar is – de nieuwe
Wanneer alles volgens planning verloopt, rijdt de
rotonde met bijbehorend plan voor de openbare
eerste auto al in het voorjaar van 2011 door de
ruimte. Bijzonder is de heiproef die voorgaand aan
tunnel. Het hele project zal naar verwachting in de
de werkzaamheden is uitgevoerd. Deze wees uit
zomer van 2011 zijn afgerond. Keurig op tijd voor de
dat bij een gangbare werkwijze het trillingniveau
Floriade, die in 2012 plaatsvindt in Venlo.
Busbaan in Huissen: snel langs de file
thinking in all dimensions
De verkeersdruk in de Stadsregio Arnhem-
twee drukke verkeersaders in de bebouwde kom
oplossingsvariant met ‘een korte maar hevige
Nijmegen is al jaren aan de hoge kant. De
van Huissen te verbreden.
pijn’; de werkzaamheden moeten in vier maanden tijd afgerond zijn. Voetgangers en fietsers kunnen
drukte wordt nog eens versterkt door de grootschalige werkzaamheden aan de A50
Concreet komen de werkzaamheden hierop neer:
te allen tijde veilig en comfortabel passeren. Voor
tussen Arnhem en Oss. Gevolg: het aantal files
evenwijdig aan de Ir. Molsweg wordt een vrij
automobilisten wordt de Nielant in drie fases
op de doorgaande wegen in en rond Arnhem en
liggende betonnen busbaan aangelegd. Ook worden
afgesloten. In die fases worden omleidingroutes
Nijmegen neemt in rap tempo toe. Een van de
twee doorgaande wegen in Huissen, de Nielant en
ingesteld voor het bestemmingsverkeer. De
instrumenten die regionale en lokale overheden
Ir. Molsweg, verbreed naar 2x2 rijstroken. Deze
bevoorradingroutes van winkels en bedrijven
inzetten om de mobiliteit op peil te houden, is
reconstructie moet de doorstroming op de drukke
ondervindt weliswaar enige hinder, maar de
de aanleg van een HOV-netwerk, waarbij HOV
weg tussen Huissen en Arnhem verbeteren, zowel
bereikbaarheid blijft tijdens het hele proces
staat voor ‘hoogwaardig openbaar vervoer’.
vanuit Huissen richting de Pleijroute als vanuit
gehandhaafd.
Het netwerk tussen de stedelijke centra van
Arnhem richting de Zilverkamp. Bij de rotonde
Arnhem en Nijmegen – langs Huissen, Bemmel
worden bypasses aangelegd door het toepassen
Vanwege deze ‘hindereisen’ heeft Royal Haskoning
en de Waalsprong – moet gaan bestaan uit
van extra rijstroken. De bestaande rotonde blijft
ook geadviseerd bij de aanbestedingsprocedure.
busverbindingen die minder haltes aandoen en
gehandhaafd. Als gevolg van de verbreding moet
Besloten is een EMVI-procedure te starten
‘snel langs de files rijden’.
een deel van de primaire waterkering verlegd
(‘economisch meest voordelige inschrijving’). Bij
worden.
een dergelijke aanbesteding wordt niet alleen naar de prijs gekeken, maar ook veel waarde gehecht
RijnWaalsprinter De eerste van deze HOV-buslijnen is nu in de
Bijzondere aanbesteding
aan kwalitatieve criteria als publieksgerichtheid,
maak: de RijnWaalsprinter. Om te voorkomen dat
Specifiek voor dit project – waarbij Royal Haskoning
duurzaamheid, veiligheid en/of projectbeheersing.
deze bus op de zeer drukke ir. Molsweg (tussen
van begin (onderzoeken bestemmingsplan) tot eind
Met andere woorden: de prijs-kwaliteit-verhouding
Huissen en de Pleijroute) in de file komt te staan
(directievoering) nauw betrokken is – is de eis dat
staat centraal.
én om de verkeersdrukte voor automobilisten in en
de inwoners van Huissen en de automobilisten
om Huissen te verminderen, heeft de gemeente
die geregeld van de twee doorgaande wegen
Lingewaard – waar Huissen onder valt – opdracht
gebruikmaken, niet te veel last ondervinden van
gegeven een nieuwe busbaan aan te leggen en
de werkzaamheden. Dus is gekozen voor de
Busje komt zo Lange files en drukte op de weg maakt dat men op zoek gaat naar alternatieve vormen van transport. Dat men zich daarbij niet alleen tot de bestaande voertuigen beperkt, werd wel duidelijk toen in april 2010 de eerste Amfibus in Rotterdam werd gepresenteerd. De bus is ontwikkeld door Dutch Amfibious Transport. Het is het enige voertuig ter wereld dat volledig gecertificeerd is door zowel de rijksdienst voor het wegverkeer als de scheepvaartinspectie en dus zowel als volwaardige bus op de weg als zeewaardig schip het water in mag. Deze amfibiebus is inmiddels vol in bedrijf.
Mobiliteit in Beeld is een periodieke nieuwsbrief van Royal Haskoning over infrastructuur en mobiliteit. Heeft u vragen, of opmerkingen met betrekking tot deze nieuwsbrief of heeft u ideeĂŤn voor Mobiliteit in Beeld in het algemeen, mail deze naar mobiliteitinbeeld@royalhaskoning.com. Wilt u Mobiliteit in Beeld in de toekomst niet meer of liever digitaal ontvangen geef dit dan door via mobiliteitinbeeld@royalhaskoning.com.
Tekst: Sander Peters Tekst Beeldmateriaal: Bart Nijs Fotografie bv, ANP, Royal Haskoning, Gemeente Venlo, Stadsregio Nijmegen/Arnhem, 4Lux, Rijkswaterstaat, Splashtours