Dhi Islam issu6 by Dhi Islam

‫‪1‬‬

‫ރއ ްއ ްކ ާކ ާތ ެތ ެ ިރ ިރވ ެވ ެ ަލ ަލއ ްއ ްވވާ!ާ!‬ ‫ރަ‬ ‫ިމ ިމފޮފޮތ ުތ ުގަގަ ިއ ިއ ީކ ީކ ިރ ިރ ިތ ިތ ޤ ުޤ ުރުރުއ ާއ ާނުނުގ ެގ ެ ަބ ަބއ ެއ ެއ ްއ ް އ ާއ ާ ަޔ ަޔތ ްތ ް ަތ ަތކ ާކ ާ ިއ ިއ ޙ ަޙ ަ ީދ ީދޘ ްޘ ް ިހ ިހމ ެމ ެ ިނ ިނފަފަ ިއ ިއވ ާވ ާ ީތ ީތ ިމ ިމފޮފޮ ަތ ަތށްށް ަ‬

MFC - J 6510DW

P rofessional A3 Colour Inkjet Multi-F unction Centre with Double- Sided P rinting Put your business in the picture with larger graphics and A3 posters at the touch of a button.

‫ސ ތަނ ެއ ް‬ ‫ކ ުރި ނ ް އޭނާއ ަށ ް އ ައި ނ ާއި ނ ުލ ާ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އެބަރަކ ާތ ްތ ެރި ފެނ ް‬ ‫ނ ުފެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ބ ުއި މ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬ﷲ ގ ެ ހެޔ ޮ ރަޙްމ ަތ ްފ ުޅުނ ް މި ހާރ ު‬ ‫އ ައި ނ ުގ ެ އެހީއކ ާ ނ ުލ ާ އޭނާއ ަށ ް ފެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ައ ްކާގ ައި ޙ ާ ީޖ ޢ ަ ީލ އ ާއ ެކ ު ދ ަތުރ ުކ ުރި‬ ‫ހ ުރި ހ ާ އެންމެނ ް ވ ަނީ މި ކަރ ާމ ާތ ްތ ެރި ޙ ާދި ސާގ ެ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ޙ ައި ރާނ ްވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންވ ަނީ ލ ޮލުނ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫އެކިއ ެ ިކ އި ޙ ު ާ‬ ‫ޝނ ްގ ެތެރޭގ ައި‬ ‫ކަރުނަ ފ ޭދި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޙ ައ ްޖ ު މި ަ‬ ‫ސކ ަލާނ ްގެއ ަށ ް‬ ‫ވ ަނީ އެންމ ެ މ ަތި ވ ެރި އ ޯގާވަންތ ަ ރަ ް‬ ‫ތ ަޙްމީދ ާއި ތ ަކ ް ީބރ ުގ ެ ނަޣްރ ާއި ނ ް ގ ުގ ުމާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ބ ްނި މ ާޖ ާގ ެ އ ަރި ހުނ ް ރި ވ ާވ ެގެނ ްވ ާ‬ ‫ޙަދީޘ ެއ ްގ ެ މާނައި ގ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪” .‬ޒ ަމްޒ ަމ ް ފެނަ ީކ‬ ‫އ ެ ފެނ ް ބ ުއި މުގ ައި އ ެ ީމހ ަކ ު ގަސްތ ުކ ުރި ކޮންމ ެ‬ ‫ބޭނުމަކ ަށ ް ފުދ ޭ އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫* ކަރ ާމާތ ަ ީކ މ ާތ ް ﷲ އ ެ ކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫ރ ުއ ްސަ ވ ާ އ ަޅުނ ްގ ެ އ ަތްމ ަތި ނ ް ފ ާޅ ުކުރައ ްވ ާ‬ ‫އާދ ަޔ ާ ޚިލ ާފ ް ކަންތ ައްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މ ުޢ ްޖި ޒ ާތ ަ ީކ‬ ‫މ ާތ ް ﷲ އެކ ަލާނ ްގ ެ ފޮނ ުއ ްވި ރަސޫލުންނ ާއި‬ ‫ސލ ަތްކަމ ަށ ް‬ ‫ސލަތ ަ ީކ ޙ ައ ްޤ ު ރި ާ‬ ‫ނަ ީބބޭކ ަލުނ ްގ ެ ރި ާ‬ ‫ސބިތުކ ޮށ ްދި ނ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް އ ެ ބޭކ ަލުނ ްގ ެ‬ ‫ާ‬ ‫އ ަތ ްޕ ުޅުމ ަތި ނ ް ފ ާޅ ުކުރައ ްވ ާ އާދ ަ ފޫވ ައްޓ ަނި ވި‬ ‫ކަންތ ައްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މ ުޢ ްޖި ޒ ާތ ާއި ކަރާމަތ ަ ީކ ތ ަފ ާތ ު ދ ެ‬ ‫އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލ ޮބ ުވ ެތި އ ަޚުންނޭވ ެ‪ .‬ތި ބ ާ އ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި‬ ‫ވެފ ައި ވ ާ ޙާލ ަތްތަކ ަށ ް ކ ެތ ްތ ެރި ވ ެ ޝު ކުރ ު ކުރ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެހ ެނީ ކ ެތ ްތ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ޖ ަޒާއ ަށ ް ިހސާބ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝފ ާ ދ ެއ ްވުންވ ަނީ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫އ ަދި ދަންނ ާށ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ﷲ ޙ ަޟް ރަތުންނ ެވ ެ‪ .‬ހަމަކަށަވަރުނ ް މ ާތ ްﷲއ ަ ީކ‬ ‫އ ެއްކ ައުވަންތ ަ ކޮންމ ެ ކަމަކ ަށ ް ކުޅ ަދުންވަންތ ަ‬ ‫ސކ ަލާނ ްގ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރަ ް‬

‫‪38‬‬

‫ޝފާ ލިބި ގަތުން‪...‬‬ ‫ނ ި‬ ‫ނ ް‬ ‫ޒަމްޒަމް ފެ ު‬

‫ޞއ ް ީދޤ ް‬ ‫ޢަބްދ ުﷲ ި‬

‫ފ ަހ ެ ޒ ަމްޒ ަމ ް ފެނަ ީކ އ ެފެނ ެއްގ ައި ﷲގ ެ ވަރަށ ްގި ނަ ޙިކުމ ަތްތ ަކ ެއ ް އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ާ ބަރަކ ާތ ްތ ެރި‬ ‫ފެނ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ފެނަ ީކ މި ީއ ﷲ އެކ ަލ ާނގ ެ ނަބިއ ްޔ ާ އި ބްރާހިމ ް ޢަލ ައި ހިއ ްސަ ލ ާމ ްއ ާއި އެކަލ ޭގ ެފާނ ުގ ެ‬ ‫އ ަނ ިބކަނަބ ަލުންނ ް ހާޖަރުއ ަށ ާއި ދ ަރި ކ ަލުންނަށ ް މި ންވަރ ު ކުރ ެއ ްވި މ ަތި ވ ެރި ނި ޢުމ ަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ަސަ ރ ެއްނ ުވ ާ‬ ‫ސ އ ެއްޗ ެއްނ ުވ ާ އ ަދި ބ ުއި މ ަށްޓަކ ައި ފެނ ުގ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ކ ެއުމ ަށްޓަކ ައި ކާނ ެއ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މ ައ ްކ ާގ ެ ގ ެފ ުޅ ު އ ެވ ާ މ ާތ ް ވ ާ ީދގ ައި މި ންވަރ ު ކުރ ެއ ްވުނ ު މި ފެނ ުގ ެ މ ަތި ވ ެރި ނި ޢުމ ަތ ުގ ެ ވ ެރި ﷲގ ެ‬ ‫ކުޅ ަދުންވަންތަކ ަމ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މ ައި ދާނަށ ް ދ ަރި ކ ަލުންނ ާއި އ ަނ ިބކ ަނބ ަލުނ ް ދ ޫކުރ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު ވަޑ ައި ގަންނަވަނ ް‬ ‫މި ހަނަފ ަ ް‬ ‫ފ ެއްޓ ެވ ުމުނ ް ހާޖަރ ު އި ބްރާހިމ ްގ ެފާނަށ ް ދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬ކަލ ޭގ ެފާނ ު ވަޑ ައި ގަންނަވ ަނީ ތ ޯއ ެވ ެ؟ އެހިނދ ު‬ ‫އި ބްރާހީމ ްގ ެފާނ ު ތި މަންކަލ ޭގ ެފާނ ު މި ވަޑ ައި ގަންނަވ ަނީ ﷲގ ެ އ ަމުރ ު ފުޅަށ ޭ ވި ދ ާޅ ުވ ުމުނ ް ތި ޔ ަހެނ ް‬ ‫ވ ެއްޖެނަމ ަ ގ ެއ ްލުމ ެއްނ ެތްކ ަމުގ ައި ހާޖަރ ު ވި ދ ާޅ ުވ ެ އުފ ަލ ާއި އ ުންމީދުގ ައި ހުންނަވ ަނި ކ ޮށ ް ދ ަރި ކ ަލުނ ް‬ ‫އި ސްމާޢީލ ްގ ެފާނ ުގ ެ ފ ައި ތި ލ ައި ގ ެ ދ ަށުނ ް މި އ ަދ ާއި ހަމަޔ ަށ ް ދ ެމި ގެނ ްމި ވ ާ މި ބަރަކ ާތްރ ެތި ފެނ ްއާރ ު ﷲ‬ ‫އ ުފ ެއްދ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞއްލ ައ ްﷲ ޢަލ ައި ިހ ވ ަސަ އްލ ަމ ް ޙަދީޘ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪) .‬ﺇﹺﻧ ﱠﻬﹶ ﺎ ﹸﻣ ﹶﺒﺎﺭ ﹶ ﹶﻛ ﹲﺔ‘ ﺇﹺﻧ ﱠﻬﹶ ﺎ‬ ‫ރަސޫލ ުﷲ ަ‬ ‫ﹾﻢ( = ﻣﺴﻨﺪ ﺍﻟﺒﺰﺍﺭ = މާނައަކީ؛ ” ހަމަކަށަވަރުނ ް އ ެ ީއ ބަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ެގެނ ްވ ާ‬ ‫ﺷ ﹶﻔﺎ ﹸﺀ ﹸ‬ ‫ﹶﻃ ﹶﻌﺎ ﹸﻡ ﹸﻃ ﹾﻌ ﹴﻢ‘ ﻭﹶ ﹺ‬ ‫ﺳﻘ ﹴ‬ ‫ފެނ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެ ީއ ހަމަކަށަވަރުނ ް ކ ެއުމ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ބޭނުނ ް ކުރ ެވި އްޖެނަމ ަ ކ ާއ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ބ ައްޔ ެއ ްގ ެ ފަރ ުވާއަކ ަށ ް ބޭނުނ ް ކުރ ެވި އްޖެނަމ ަ އ ެފެނަ ީކ ބ ޭހ ެކ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫މި ިހސާބުނ ް ލި ިބގަންނަނ ް ޖެހ ޭ ފި ލާވަޅ ަ ީކ މި ހާވަރަށ ް ﷲއ ާއި މ ެދ ު ޔ ަ ީޤންކަނ ް‬ ‫ސ މި ފަދ ަ މ ަތި ވ ެރި ނި ޢުމ ަތްތ ައ ް އެކ ަލ ާނގ ެ މި ންވަރ ު ކުރައ ްވާނ ެ ކަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ޮވ ެއްޖެމީހާއ ަށ ް‪ ،‬މި އ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ޙަދީޘ ެއްގ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ ) .‬ﹶﻣﺎ ﹸﺀ ﺯ ﹶ ﹾﻣﺰﹶ ﹶﻡ ﹺﳌﹶﺎ ﹸ‬ ‫ﺷﺮﹺ ﹶﺏ ﻟﹶ ﹸﻪ( = ﻣﺴﻨﺪ ﺇﻣﺎﻡ ﺃﺣﻤﺪ ﻭ ﻣﺴﻨﺪ‬ ‫ﺍﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ = މާނައީ؛ ” ޒ ަމްޒ ަމ ް ފެނ ް ބ ޮއި ފި ކަމަކ ަށ ްއ ެފެނ ް ފުދ ެއ ެވ ެ‪) ” .‬ބ ައްޔަކ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ޝފ ާ އ ެކ ެވ ެ‪ .‬ބ ަނޑ ުހ ައި ވ ެގެނ ް ބ ޮއި ފި ނަމ ަ އ ެ ީއ ކ ާއ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪ .‬ކަރުހިއްކ ައި ގެނ ް‬ ‫ބ ޮއި ފި ނަމ ަ އ ެ ީއ ި‬ ‫ބ ޮއި ފި ނަމ ަ ކަރުހިއ ްކުނ ް ފި ލުވ ައި ދ ޭ ބ ުއި މ ެކ ެވ ެ‪(.‬‬ ‫ވީމ ާ ޚަލީލ ް ބުނ ް އ ަލްފަރ ާ ީހ ީދ ފަދ ަ ޢި ލ ްމ ުވ ެރި ނ ް ފަދ ައި ނ ް ޒ ަމްޒ ަމ ް ބޯނ ްފ ެށ ުމ ުގ ެކ ުރި ނ ް އ ެ‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ ކަމ ެއ ްގ ެ ވާހަކ ަ ﷲ އ ަށ ް ދަންނަވ ާށ ެވ ެ‪ .‬އެބ ޭފ ުޅ ާ ﷲ އ ަށ ް ދެންނ ެ ީވ ބ ޮޑ ު ޢި ލ ްމ ުވ ެރި ޔ ެއްކ ަމުގ ައި‬ ‫ލ ެއ ްވުނ ްއ ެދި އ ެވ ެ‪ .‬ފ ަހ ެ އެގ ޮތ ް އެކ ަލާނ ްގ ެ އޭނ ާ އ ަށ ް މި ންވަރ ު ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނ ިއވުމާ ިއ‬ ‫ބރަކާތު ް‬ ‫ނގ ެ ަ‬ ‫ޒަމްޒަމް ފެ ު‬ ‫ނ‬ ‫ބ ު‬ ‫ބރާ ިލ ު‬ ‫ނ އަނ ު‬ ‫ކ ް‬ ‫ދއް ު‬ ‫ވާހަކަ ެ‬ ‫ީމހެއްގ ެ ވާހަކަ!!!‬ ‫މުޙައްމަދ ު ވިޝާ ހ ް‬ ‫މި ީއ ޙ ަ ީޤ ީޤ ވާހަކ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ދި ޔ ަ އަހަރ ު‬ ‫ޙ ައްޖ ަށ ް ދި ޔ ަ ސޯމ ާލި ޔ ާގ ެ ޙ ާ ީޖއަކ ަށ ް އޭނ ާގ ެ‬ ‫ސ ﷲގ ެ‬ ‫ވާހަކ ަ ދ ެއ ްކ ުމ ާއި އ ަޑ ު އި ވ ުމ ުގ ެ ޙިއ ް ު‬ ‫ކުޅ ަދުންވަންތަކ ަމ ާއ ެކ ު އ ަނބުރ ާ ލި ބިއްޖ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ަލްވަޠަނ ްއ ާ ޙ ަވ ާލ ާ ީދ‬ ‫ސަ ޢޫދީގ ެ ދުވ ަހ ު ނ ޫ ް‬ ‫ްސއި ނ ް ހާމަކ ޮށްފ ައި ވ ާ‬ ‫ސ އެޖެނ ީ‬ ‫ބ ަޙްރައި ނ ް ނި ޔ ު ް‬ ‫ގ ޮތުގ ައި އޭނާއ ަށ ް އ ަޑ ުއި ވ ުމ ާއި ވާހަކ ަ ދ ެއ ްކ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ އ ަނބުރ ާ ލި ބ ުނީ ޠ ަވ ާފ ް ކުރުމ ަށ ް ފ ަހ ު‬ ‫ޙިއ ް ު‬ ‫ޒ ަމްޒ ަމ ް ފެނ ް ބ ުއި މ ުގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވ ެ‪ .‬ޢ ަ ީލ ިބނ ް‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުއ ް ރަޙ ްމާނ ް ޝާ ރި ފ ް )‪ (42‬ނަމަކ ަށ ް ކިޔ ާ‬ ‫ސރ ެ‬ ‫ސޯމ ާލި ޔ ާ ރައ ްޔި ތ ަ ީކ މީގ ެ ‪ 20‬އަހަރ ު ކ ުރި އ ް ު‬ ‫އި ވ ުމ ާއި ވާހަކ ަ ދ ެއ ްކ ުމުނ ް މ ަޙްރ ޫމ ް ވެފ ައި ީވ‬ ‫މީހ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ބުނެފ ައި ވ ަނީ އ ެ ީއ މީގ ެ ‪ 20‬އަހަރ ު ކ ުރި ނ ް‬ ‫ކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬އެކަނ ް މ ެދ ުވ ެރި ވާނ ް ދި މ ާ ީވ ޞޯ މ ާލި ޔާގ ައި‬ ‫މެނޭޖްމަނ ްޓ ް އެކ ައުންޓަންޓ ެއ ްގ ެ ވ ަ ީޒ ފ ާ އ ަދ ާ‬ ‫ސވަރ ު ހިނގ ަމުނ ްދި ޔ ަ‬ ‫ކުރަމުނ ް ދި ޔ ަ ދުވ ަ ް‬ ‫ދ ާ ިޚ ީލ ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ ތެރޭގ ައި ގ ޮވި ގ ޮވުމ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު އެކަމ ަށ ް ފަރ ުވ ާ‬ ‫ޭސ‬ ‫ކުރުމ ަށްޓަކ ައި ‪ ،‬އޭނ ާއ ާއި އޭނ ާގ ެ ޢ ާއި ލ ާ އި ނގި ރ ި‬ ‫ވި ލާތ ަށ ް ދ ަތުރުކ ޮށ ް އެކަމ ަށ ް ޚ ާއ ްސަ ވަރަށ ް ގި ނަ‬ ‫ސ އި ވ ުމ ާއި‬ ‫ޑ ޮކްޓަރުންނަށ ް ދ ެއްކިއ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ އ ަނބުރ ާ އި ޢާދ ަވ ާ ގ ޮތ ެއ ް‬ ‫ވާހަކ ަ ދ ެއ ްކ ުމ ުގ ެ ޙިއ ް ު‬ ‫ނ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ވ ުމ ާއ ެކ ު‪ ،‬ޢ ަ ީލއ ަށ ް މ ުޢާމ ަލ ާތ ް ކުރެވ ޭ‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި މަގަކ ަށ ް ީވ އ ަތ ުގ ެ އި ޝާ ރ ާތުނ ް ކުރެވ ޭ‬ ‫މ ުޢާމ ަލ ާތްތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ަސލ ަތްތ ަކުނ ް ހާމ ަ ކުރ ާ‬ ‫ޚަބަރ ު ފ ަތުރ ާ ވ ީ‬ ‫ސތ ައ ް އ ަނބުރ ާ ލި ބުނުކަނ ް‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ޢ ަ ީލއ ަށ ް މި ޙިއ ް ު‬ ‫ޞފ ާއ ާއި މަރ ުވ ާއ ާ ދެމ ެދ ު‬ ‫އ ެނގ ުނީ ޠ ަވ ާފްކ ޮށ ް ަ‬ ‫ސަ ޢ ްޔުކ ޮށ ް އި ޙްރ ާމ ް ކ ެނޑ ުމ ަށްފ ަހ ު ޒ ަމްޒ ަމ ް ފެނ ް‬ ‫ބ ޮއި ގެނ ް ނި ކ ުތ ް ވ ަގ ުތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެވ ަގުތ ަ ީކ މ ައ ްކ ާގ ެ‬ ‫ސ ނަމާދ ަށ ް ބަނ ްގި ގ ޮވި ވ ަގ ުތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙަރަމުނ ް ފ ަތި ް‬ ‫އ ަދި މި ކަނ ް މި ހެނ ް ވ ުމ ާއ ެކ ު‪ ،‬އޭނ ާ އ ާއ ެކ ު ޙ ައްޖ ަށ ް‬ ‫އ ައި އ ެހެނ ް ބ ައި ވ ެރި ނ ް ގ ާތުގ ައި މި ވާހަކަތ ަށ ް‬ ‫ިކޔ ައި ދި ނ ުމުނ ް އެމީހުނ ް އ ެވާހަކ ަ އ ަޑ ުއ ެ ީހ‬ ‫ޙ ައި ރާނ ް ކ ަމ ާއ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސވ ަމުނ ް‬ ‫ޞޯ މ ާލި ޔ ާގ ެ ޙާލ ަތ ު އި ތުރަށ ް ގ ޯ ް‬ ‫ދި ޔ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ޢަލީއ ާއި އޭނ ާގ ެ ޢ ާއި ލ ާ ނި ނ ް ީމ‬ ‫ޭސ ވި ލ ާތުގ ައި ވަޒ ަނ ްވ ެރި ވުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫އ ަދި އޭނ ާއ ާއ ެކ ު ީވ ނ ުފ ޫޒ ު ގަދ ަ ފަރާތ ަކުންވ ަނީ‬ ‫ޢ ަ ީލއ ަށ ް ޚ ާއ ްސަ އ ެ ީހ ފޯރުކ ޮށ ް ީދފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެ ީހ‬ ‫އ ެއ ްގެގ ޮތުގ ައި އ ަޑ ު އި ވ ުމ ާއި ވާހަކ ަ ދ ެއ ްކ ުމުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫މ ަޙްރ ޫމ ް ވެފ ައި ވ ާ މީހ ެއްކަނ ް އަންގ ައި ދ ޭ ކާޑ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ވ ަނީ ހަދ ައި ީދފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫އޭނ ާ ގ ެ އި ވ ުމ ާއި ވާހަކ ަ ދ ެއ ްކ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސ ގ ެއ ްލުނ ު ގ ޮތ ް ކިޔ ާއި ދ ެމުނ ް އޭނ ާ‬ ‫ޙިއ ް ު‬

‫އެއ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬މ ާތ ް ﷲ ގ ެ ހެޔޮރަޙްމ ަތ ްފ ުޅުނ ް ޢ ަ ީލ‬ ‫އ ަށ ް ވ ަނީ ‪4‬ކ ުދި ނ ް )‪ 2‬ފި ރި ހެނ ް‪ 2 ،‬އަނ ްހެނ ް(‬ ‫ލި ިބފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޝނ ްގ ެ‬ ‫ޞޯ މ ާލި ޔ ާގ ެ ޙ ައ ްޖ ު މި ަ‬ ‫ޞމ ަދ ު މުޙ ައްމ ަދ ު ވި ދ ާޅ ުވި‬ ‫ޑި ރ ެކްޓ ަރ ޢ ަބ ްދ ުއ ް ަ‬ ‫ޭސ ވި ލ ާތުނ ް ޖި އ ްދާއ ަށ ް ކ ުރި‬ ‫ގ ޮތުގ ައި އި ނގި ރ ި‬ ‫ދ ަތުރުގ ައި ޙ ާ ީޖ ޢ ަ ީލ މ ުޢާމ ަލ ާތ ް ކުރަނ ް ބޭނުނ ްވ ާ‬ ‫ކޮންމ ެ ފަހަރަކ ު އޭނ ާ ގ ަނޑުކ ޮޅ ެއްގ ައި ބުނަނ ް‬ ‫ބޭނުނ ްވ ާ އ ެއްޗ ެއ ް ލި ޔ ުމުނ ް ޚ ުދ ް އޭނ ާ ފްލ ައި ޓ ް‬ ‫އެޓެނ ްޑ ުންނަށ ްއ ެ މެސެޖ ް ފޯރުކ ޮށ ް ދ ެމުނ ް‬ ‫ދި ޔަކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އޭރ ު މި ފަދ ަ ބ ޮޑ ު ކަރ ާމ ާތ ެއ ް‬ ‫ޢަލީގ ެ އ ަތ ް މ ަތި ނ ް ފ ާޅ ުވ ެގެނ ް ދާނެކަމ ަށ ް އ ުއްމީދ ު‬ ‫ސ ޢ ަ ީލއ ަށ ް ވާހަކ ަ ދ ެކ ެވި‬ ‫ނ ުކުރ ާ ކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ަޑ ު އި ވެނ ް ފ ެށ ުމުނ ް އޭނ ާ ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ޙ ައި ރާނ ް‬ ‫ވ ެ އަންތ ަރީ ސްވި ކަމ ަށ ެވ‪.‬‬ ‫ްސގ ައި‬ ‫ޙ ާ ީޖ ޢ ަ ީލ އި މ ަރޖެނ ީ‬ ‫ސ ިޕޓ ަލ ަށ ް ގެންދ ެވުނ ެވ ެ‪ .‬އެތަނުގ ައި އޭނ ާ‬ ‫ހޮ ް‬ ‫ބ ެއ ްލ ެވި ޑ ޮކްޓަރުނ ް ވި ދ ާޅ ު ީވ ޢަލީގ ެ އި ވ ުމ ާއި‬ ‫ސ ރަނގ ަޅުކަމ ަށ ެވ ެ‪ި .‬ކނ ްގ ް‬ ‫ވާހަކަދ ެއ ްކ ުމ ުގ ެ ޙިއ ް ު‬ ‫ސ ިޕޓ ަލ ުގ ެ ޑ ޮކްޓ ަރ ޑރ‪ .‬މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫ޞލ ް ހ ޮ ް‬ ‫ފ ައި ަ‬ ‫ޣ ަޒ ާ ީލ ޢ ަ ީލއ ަށ ް ދި މ ާވި ކަންތ ައްތ ަކ ާއި ބެހޭގ ޮތުނ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވި ގ ޮތުގ ައި ވާހަކ ަ ދ ެއ ްކ ުމ ާއި އ ަޑ ުއި ވުނ ް‬ ‫ސ ތެރޭގ ައި‬ ‫ގ ެއ ްލި އްޖެނަމ ަ‪ ،‬ފުރަތަމ ަ ‪ 6‬މ ަ ް‬ ‫ސ ޙ ާ ީޖ ޢ ަ ީލއ ަށ ް‬ ‫އި ޢާދ ަ ކުރ ެވި ދާނެކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ދި މ ާވި ޙާލ ަތުގ ައި އެކަނ ް އެގޮތ ަށ ް ވުމ ަ ީކ ވަރަށ ް‬ ‫ނ ުވާނ ެ ނ ާދި ރ ު ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ޑރ‪ .‬ޣ ަޒ ާ ީލ އި ތުރަށ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވި ގ ޮތުގ ައި މީގ ެ ކ ުރީ ގ ެ ފަހަރ ެއްގ ައި ވ ަނީ‬ ‫ޒ ަމްޒ ަމ ް ފެނ ް ބ ުއި މ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް މީހ ެއ ްގ ެ ލ ޮލ ުގ ެ‬ ‫ސ ރަނގ ަޅ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ފެނ ް ބ ުއި މ ުގ ެ‬ ‫ފެނުނ ްވ ެ ް‬

‫‪37‬‬

‫ޞފްޙާއާއު ގުޅ ޭ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ދކަން‪ 16 ...‬ވަ ަ‬ ‫ޔ ިގ ކަމާ ިއ ތަ ު‬ ‫ިތ ާ‬

‫ޞފްޙާއާއު ގުޅ ޭ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ރވުނު‪ 35 ...‬ވަ ަ‬ ‫ކ ެ‬ ‫ލ ު‬ ‫ށ ޙަވާ ު‬ ‫ބއަ ް‬ ‫ިތ ާ‬ ‫ކ ުދި ންނަށ ް މ ައި ންބަފ ައި ނ ް އ ަދާކ ޮށްދޭންޖެހ ޭ‬ ‫ޙ ައްޤ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުކަނ ް ކުރުމ ަށ ް ކ ުދި ނ ްގ ެ ހިތްތ ަކުގ ައި‬ ‫ސނޭ ޢ ުމުރުނ ް ފ ެށި ގެނ ް‬ ‫ސމ ަށްޓަކ ައި ވި ް‬ ‫ލ ޯ ިބ ޖ ެއ ް ު‬ ‫ކ ުދި ނ ް ލ ައްވ ައި ނަމ ާދ ު ކުރުވަނ ް ޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫އެކ ަމ ުގ ެ މ ު ިހނ ްމުކަނ ް ކ ުދި ންނަށ ް އަންގ ައި ދި ނުނ ް‬ ‫މ ު ިހންމ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެންމ ެ މުސްލި މުނ ް ނަމ ާދ ު ކުރަނީ‬ ‫ސނޭ މި ންވަރަކުނ ް‬ ‫ކީއ ްވ ެގެންކަނ ް އ ެކ ުދި ންނަށ ް ވި ް‬ ‫ިކޔ ައި ދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ާދ ުކުރަނީ ކޮންފަރާތަކ ަށ ް ކ ަމ ާއި‬ ‫އެކ ަމ ުގ ެ ސަ ބ ަބ ު ކ ުދި ންނަށ ް ކުޑ ައި ރުނ ް ފ ެށި ގެނ ް‬ ‫އ ޮޅުނ ް ފި ލުވ ައި ދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬ކީރި ތި ރަސޫލ ާ ‪ z‬ވ ަނީ‬ ‫ދ ަރި ނ ްގ ެ ޢ ުމުރުނ ް ހ ަތ ް އަހަރ ުވ ުމުނ ް ނަމ ާދ ުކުރުމ ަށ ް‬ ‫ސކ ޮށ ް ދި ނުމ ަށ ް އ ަމުރ ު ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ދަ ް‬ ‫ދި ހ ަ އަހަރ ުވ ުމުނ ް ދ ަރި ނ ް ނަމ ާދ ު ނ ުކުރާނަމ ަ‬ ‫ސ ނަމ ާދ ުކުރ ުވުމ ަށ ް އ ަމުރ ު‬ ‫އަދ ަބުދީގެނ ް ވ ެ ް‬ ‫ކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ އި ސްލ ާ ީމ އ ުޞޫ ލުތ ަކ ާއި‬ ‫އ ެއްގޮތ ަށ ް ދ ަރި ނ ް ހ ެދުނ ް އ ެޅ ުވުމ ަ ީކ ގި ނަ‬ ‫މ ައި ނ ް ބަފ ައި ނ ް އި ހ ުމ ާލ ުވ ާ ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ަދި‬ ‫ކުޑ ަކ ުއްޖެކ ޭ ބުނ ެ އެކަނ ް ދޫކ ޮށ ްލ ާ މ ައި ންބަފ ައި ނ ް‬ ‫ސ ޅ ަ އި ރުނ ް ފ ެށި ގެނ ް‬ ‫މަދ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ކ ުދި ނ ް ހ ެދުނ ް އ ެޅ ުވ ުމުގ ައި އި ސްލ ާ ީމ އ ުޞޫ ލްތަކ ަށ ް‬ ‫ތަބަޢ ަވުމ ަ ީކ ވަރަށ ް މ ު ިހނ ްމުކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ‬ ‫ކުޑ ައި ރ ު މ ައި ންބަފ ައި ނ ް ތަރުބިއްޔ ަތ ު ކ ުރި ގޮތަކ ަށ ް‬ ‫މެނ ު ީވ ކ ުދި ނ ް ތަރުބިއްޔ ަތ ު ނ ުވާނެތީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހަމ ައ ެހެންމ ެ އ ެކ ުދި ނ ް އ ެ އ ުޞޫ ލްތ ަކ ާއި އ ެއްގޮތ ަށ ް‬ ‫ހ ެދުނ ް އ ަޅުވ ައި ގެނ ް ބ ޮޑ ުކުރ ުމުނ ް‪ ،‬އޭރުނ ް އ ެކ ުދި ނ ް‬ ‫ބ ޮޑ ުވ ެގެނ ް އަންނައި ރ ު ވ ަ ިކ ކަހަލ ަ ހ ެދުމ ެއ ްލުމ ަށ ް‬

‫ލ ަދ ުވ ެތި ވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ ކ ުއ ްޖ ާ ބ ޮޑ ުވ ެގެނ ް‬ ‫އަންނ ާނީ ޅ ައި ރ ު މ ައި ންބަފ ައި ނ ް އ ެކ ުދި ންނަށ ް‬ ‫އަޅ ައި ދި ނ ް ިބންގ ަލ ެއ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދ ަރި ންނަށ ް ދ ުނި ޔޭގ ައި‬ ‫ކ ާމި ޔ ާބ ު ލި ބުމ ަށ ްއެދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ޮޅ ު ީމހަކ ަށ ް ހ ެދުމ ަށ ް‬ ‫މ ައި ންބަފ ައި ނ ް ލ ެއ ާއި ދ ައ ު އޮހޮރުވ ައ ެވ ެ‪ .‬ދ ަރި ނ ް‬ ‫ޞއްޙ ަތ ެއްގ ައި ތި ބުމ ަށްޓަކ ައި ރަނގ ަޅ ު‬ ‫ހެޔ ޮ ި‬ ‫ސ އ ާ ިޚރަތުގ ައި ދ ަރި ފ ުޅ ު‬ ‫ކާނ ާ ހޯދ ައ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ނަރަކ ައި ގ ެ އ ަލި ފާނަށ ް އ ެއްލ ައި ލ ަފާނ ެ ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ިބރ ު ގަންނަ މ ައި ންބަފ ައި ނ ް މަދ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަމުނ ް‬ ‫ދ ަރި ނ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ‬ ‫ސ މަދ ެވ ެ‪ި .‬ކޔަވ ައި ދި ނ ުމ ާއި ދ ަރި ފ ުޅ ުގ ެ‬ ‫މި ންވަރ ުވ ެ ް‬ ‫ތަރައ ް ީޤއ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ާ ފަދ ައި ނ ް އ ާ ިޚރަތުގ ައި‬ ‫ފ ަލ ާޙ ާއި ކ ާމި ޔ ާބ ު ލި ބުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރުމ ަ ީކ‬ ‫މ ައި ންބަފ ައި ނ ް އ ަދާކ ޮށްދޭންޖެހ ޭ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު އ ެއ ް‬ ‫ޙ ައްޤ ެވ ެ‪ .‬އ ަލި ފާނުނ ް ދ ަރި ފ ުޅ ުގ ެ އ ަތ ް ފި ހިއްޖެނަމ ަ‬ ‫ޝފ ާ‬ ‫މ ައި ންބަފ ައި ނ ް ދެރަވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހިތާމ ަކުރ ެއ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ލި ބުމ ަށ ް ދ ުޢ ާކުރ ާ ފަދ ައި ނ ް‪ ،‬ތި މ ާގ ެ ދ ަރި ފ ުޅ ު‬ ‫ނަރަކ ައި ގ ެ އ ަލި ފާނުނ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރުމ ަށ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ަރި ނ ް ތަރުބިއްޔ ަތ ު ކުރ ުމުގ ައި‬ ‫މ ައި ންބަފ ައި ނ ް ވ ާ އި ހ ުމ ާލ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ތި މ ާގ ެ‬ ‫ދ ަރި ފ ުޅ ު ނަރަކ ައި ގ ެ ހޫނުގަދ ަ އ ަލި ފާނ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް‬ ‫އ ެއ ްލ ާ ނ ުލ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހުނ ް އެއ ަލި ފާނުނ ް ދ ަރި ފ ުޅ ު‬ ‫ސ އ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސަ ލާމ ަތ ެއ ް ނ ުކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ކ ުރި ނ ް ކ ުދި ނ ް އެކ ަމުނ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ިދއިސް ލާމ ް މަޖައްލ ާ ިލބެން ހުންނާނ ެ ަބއެއ ް ަތން ަތން‪...‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫‪.4‬‬ ‫‪.5‬‬ ‫‪.6‬‬ ‫‪.7‬‬ ‫‪.8‬‬

‫‪36‬‬

‫ސރަ ީފ ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫އަ ް‬ ‫ނޮވ ެލ ް ީޓ ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫ޗާންދ ަލި ޔ ާ ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫މި ލި ޔަނ ް ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫ރާދ ަ ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫ސންޓ ަރ‬ ‫ނޮލ ެޖ ް ބ ުކ ް ެ‬ ‫ރައުނ ްޑ ްވަނ ް ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫ސޓ ައި ލ ް‬ ‫ޕ ްލ ާޒ ާ ޓ ެކ ް ް‬

‫‪ 70 .9‬ނަމްބަރ ު ފި ހާރަ‬ ‫‪ .10‬ޖި ލ ްބ ާބ ު ސޭ ލ ް‬ ‫‪ .11‬ރި ސާލ ާ ބ ުކ ްޝޮ ލ ް‬ ‫‪ .12‬ފޮނ ްޓާނ ާ ބ ުކ ްޝޮ ޕ ް‬ ‫‪ .13‬ފެނ ްޓާސްޓި ކ ް‬ ‫‪ .14‬ޖި ހ ާދ ު ޝޮ ޕ ް‬ ‫ާޝ‬ ‫‪ .15‬ލ ެމ ޭ‬ ‫ސގްނޭޗ ަރ‬ ‫‪ި .16‬‬

‫ފި ރި ހެނ ާޔ ާއި ބ ައި ވ ެރި ވ ާ މީހ ެކ ެވ ެ‪ .‬މާކ ަ ޚަރަދުބ ޮޑ‬ ‫ސނޫނ ެވ ެ‪ .‬އި އްޔ ެއ ާއި އ ަދ ު އަނ ްހެނާއ ަ ީކ‬ ‫މީހ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސލ ައި ގެނ ް‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި ކ ައި ގެނ ް ބ ޮއި ގެނ ް އ ައ ުލި ބ ާ ް‬ ‫ފ ުއ ް ިޕހ ަކުރ ު ބ ޮއި ގެނ ް އި ންނަ ގ ުނބ ޯލ ެކ ެވ ެ‬ ‫ސ އ ެކުންބ ޮޑ ު ދޮގަކ ަށ ެއ ްވާނޭކަމ ެއ ް‬ ‫ބުންޏަކ ަ ް‬ ‫ނޭނގ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ާއ ެހެނ ްތާޔ ޭ މި ހާރ ުގ ެ އަނ ްހެނަކ ު‬ ‫ރަގަޅ ަށ ް ރުހިގެނ ް ނަލ ަހ ެދި ލ ައި ފ ައި ނ ުކުންނައި ރ ު‬ ‫ހަޔ ެއްކ ަ ސަ ތޭކަރ ުފި ޔ ާގ ެ އ ަގ ުހުންނާނޭކަމ ަށ ް‬ ‫ފެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ ިކހ ައި ބ ޮޑުކަމ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬އ ެއި ތެރޭގ ައި‬ ‫ތި މ ާކުޅ ަ މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ްގ ެ ހަރ ުފި ޔ ާވ ެއ ްޖި އ ްޔ ާއި‬ ‫ސ ފ ުދި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަލީވ ެރި ބ ެއި ކ ަލ ެއްކަމ ަށ ް ނަދުރ ުވ ެ ް‬ ‫އި ހ ަށ ްދުވ ަހ ު އެވަޑ ައި ގެންނ ެވި އ ެޑ ްމި ރ ާލ ްގ ެ‬ ‫އ ަނ ިބކަމަނ ާ ހ ަ ީވރ ު ފި ންޏަށ ް ިހންގ ަވާނ ް‬ ‫ދެކ ަނބ ަލުނ ް އ ެކުގ ައި ފ ައި ބ ައި ވަޑ ައި ގ ަތ ްއި ރ ު‬ ‫ލ ައްވ ައި ގެނ ް ހުންނ ެވި ހ ެދުންކ ޮޅ ު ހަމ ަ‬ ‫ފަނަރަވަރަކ ަށ ް ރ ުފި ޔާޔަކ ަށ ްވުރ ެ އ ަގ ެއ ް‬ ‫ސނައި ލި ހަމ ަ‬ ‫ސ ވި ް‬ ‫ބ ޮޑ ެއްނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫އެންމ ެ އަނ ްހެނަކ ު މި މާލޭގ ައި އި ންކަމ ެއ ް‬ ‫ނޭނގ ެއ ެވ ެ‪ީ .‬މހ ަކ ުގ ެ ިކބ ައި ނ ް ނުވަތ ަ ބަޔ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސ ނުވަތ ަ‬ ‫ިކބ ައި ނ ް ިކތަންމ ެ ރަނގ ަޅުކަމ ެއ ްވި ޔ ަ ް‬ ‫ސނ ް ބުނ ެއ ުޅ ެނީ‬ ‫ސ ފަރަނ ްސޭ ީ‬ ‫ދެރަކަމ ެއ ްވި ޔ ަ ް‬ ‫)ތި ޔަކަނ ް އ ުފ ެދި ހިނގ ައި ގެނ ް އ ަ ީއ ކޮނ ްބ ެއި ކަލ ަކ ުގ ެ‬ ‫ިކބ ައި ނ ްތ ޯ ހޯދ ައި ބ ަލ ާށ ެވ ެ‪ (.‬މި ހެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި މި މ ާތ ް އި ސްލ ާމ ް ީދނ ުގ ެ ޙ ުކ ުމްތ ައ ް‬ ‫ސ ފެންނަނީ އަނ ްހެނ ާ ީއ‬ ‫ިބނ ާވ ެގެނ ްވާގ ޮތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ދ ުނި ޔ ެ ިހނ ްގ ުމ ުގ ެ ތި ންބ ައި ކުޅ ައ ެއްބ ައި ކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ﻟﻠ ّﺬ ﻛﺮ ﻣﺜﻞ ّ‬ ‫ﺣﻆ اﻷ ﻧﺜ ـ ـ ـ ـ ـﻴ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـﻴ ــﻦ މި ހެންވީއި ރ ު‬ ‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ އަނ ްހެންތ ަކުނ ް ހ ެއި އަރައި ތި މާމެނ ްގ ެ‬ ‫ޙާލ ަށ ާއި ރ ާއްޖ ޭގ ެ މާދ ަމ ާގ ެ ޙާލ ަށ ް ނ ުވި ސްނީ ވި އ ްޔ ާ‬ ‫މާދ ަމ ާގ ެ ޙާލ ަ ީކ ވަރަށްބ ޮޑ ު ޙ ާލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އަނ ެއ ްކ ާ ކޮންގޮތ ަކުނ ްބާވަޔ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނޭނީ ވ ެ ް‬ ‫ވި ް‬ ‫ީމހ ަކ ުގ ެ ނަސޭ ހ ަތ ެއ ް އި ވޭނޭގ ޮތ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ލި ޔެކިޔާކ ަށ ް‬ ‫ސ އ ަހާގ ޮތ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އި ވުނަކ ަ ް‬ ‫ސ ީމހ ަކ ު ލި ޔ ާއ ެއްޗ ެއ ް‬ ‫ނުދަނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ދަންނަ ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ނުބ ަލާނ ެތ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ްވި އ ްޔ ާ ދެނ ް އ ޮ ީތ އާސްމ ާނީ‬ ‫ސ ހ ެއި އެރ ުވުމ ެވ ެ‪ .‬މ ާތްކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫ޢަޖ ައި ބ ެއ ް އ ައި ް‬ ‫ސ ގޮތ ަކުނ ް ތ ައ ު ީފޤ ެއްދ ެއްވ ައި ތ ެދުމ ަގ ު‬ ‫ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫ދ ައްކ ަވ ާށި ތ ޯއްޗ ެކ ެވ ެ‪ .‬آﻣﲔ‬

‫ށވެ!‬ ‫ށ ރައްކާތެރި ވާ ެ‬ ‫ނތަ ް‬ ‫ނ އަމާ ާ‬ ‫ރވު ު‬ ‫ކ ެ‬ ‫ލ ު‬ ‫ށ ޙަވާ ު‬ ‫ބއަ ް‬ ‫ިތ ާ‬ ‫މަރް ަޔމ ް ޝަ ބާނާ‬ ‫ސނުންނަށ ް ދ ެއ ްވި‬ ‫މ ާތ ްﷲ އި ނ ް ާ‬ ‫އެންމ ެ ބ ޮޑ ު އ ެއ ް ނި ޢުމަތ ަ ީކ ދ ަރި ންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ‬ ‫ދ ަރި ންނަ ީކ ކޮންމ ެ ީމހަކ ަށ ް ލި ބ ޭ ނި ޢުމަތަކ ަށ ް‬ ‫ނ ުވާތީއ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ްﷲ އި ރާދ ަކުރ ެއ ްވި ީމހަކ ަށ ް ދ ަރި ނ ް‬ ‫ދ ެއްވ ައ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަ އ ެހެންމ ެ އި ރާދ ަ ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ީމހަކ ަށ ް ދ ަރި ނ ް ނުދ ެއްވ ައ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ް ﷲ ވ ަ ީޙ‬ ‫ކުރައްވ ަނީ ‪“:‬ﻟِﻠﱠ ِﻪ ُﻣﻠ ُ‬ ‫اﻟﺴ َﻤ َﺎو ِ‬ ‫ُﻖ‬ ‫ات َواﻷَْْر ِ‬ ‫ْﻚ ﱠ‬ ‫ض َْﳜﻠ ُ‬

‫َﻣﺎ ﻳَ َﺸ ُﺎء َﻳـ َﻬ ُﺐ ﻟ َِﻤ ْﻦ ﻳَ َﺸ ُﺎء إِﻧَﺎﺛﺎً َوَﻳـ َﻬ ُﺐ ﻟ َِﻤﻦ ﻳَ َﺸ ُﺎء‬ ‫ﻮر ‪ ،‬أَ ْو ُﻳـَﱢﺰو ُﺟ ُﻬ ْﻢ ُذ ْﻛَﺮاﻧﺎً َوإِﻧَﺎﺛﺎً َوَْﳚ َﻌ ُﻞ َﻣﻦ ﻳَ َﺸ ُﺎء‬ ‫ﱡاﻟﺬُﻛ َ‬ ‫ِﻳﺮ“ )ﺳﻮرة‬ ‫َﻋﻘِﻴﻤﺎً إِﻧﱠُﻪ َﻋﻠ ٌ‬ ‫ِﻴﻢ ﻗَﺪ ٌ‬ ‫ﺷﻮرى ‪ (50‬މާނައީ‪ :‬އ ުޑ ުތ ަކ ާއި ‪،‬‬

‫ބިމ ުގ ެވ ެރި ކަންވ ަނީ ﷲއ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ އި ރާދ ަކުރައ ްވ ާ‬ ‫އ ެއްޗ ެއ ް އެކ ަލ ާނގ ެ ހ ައްދަވ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ އި ރާދ ަކުރައ ްވ ާ‬ ‫ީމހަކ ަށ ް އަނ ްހެންދ ަރި ނ ް‬ ‫ދ ެއްވ ަތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫އި ރާދ ަކުރައ ްވ ާ ީމހަކ ަށ ް‬ ‫ފި ރި ހެންދ ަރި ނ ް ދ ެއްވ ަތ ެވ ެ‪ .‬ނުވަތ ަ‬ ‫އ ެއުރެންނަށ ް ފި ރި ހެންދ ަރި ންނ ާއި ‪،‬‬ ‫އަނ ްހެންދ ަރި ނ ް ދ ެއްވ ަތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ އި ރާދ ަކުރައ ްވ ާ ީމހ ަކ ު‪،‬‬ ‫ދ ަރި މ ައި ނ ުވ ާ ީމހ ަކ ު ކ ަމުގ ައި‬ ‫ލ ައްވ ަތ ެވ ެ‪ .‬ހަމަކަށަވަރުނ ް‪،‬‬ ‫އެކ ަލ ާނގެއީ‪ ،‬މޮޅ ަށްދެނެވ ޮޑި ގެނ ްވ ާ‪،‬‬ ‫ސކ ަލ ާނގ ެއ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫ކުޅ ަދުންވަންތ ަ ރަ ް‬ ‫ދ ަރި ންނަ ީކ ތި ބ ާގ ެ މި ލ ްކ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ދ ަރި ންނަ ީކ‬ ‫މ ާތ ްﷲ ޞު ބ ުޙާނަހ ޫ ވ ަތ ާޢ ާލ ާ ޙ ަވ ާލ ު ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ‬ ‫އ ަމާނ ާތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެއ ަމާނ ާތ ް ތި ބ ާއ ާއި ހ ަވ ާލ ު ކުރ ެވުނ ު‬ ‫ހިނދ ު އ ެމާނާތ ަށ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ވުމ ަށ ް އ ަމުރ ު‬ ‫ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އ ެކ ުދި ނ ް ހެޔ ޮ ގ ޮތުގ ައި ބަލ ައި‬ ‫ބ ޮޑ ުކުރުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އި ސްލ ާ ީމ ތަރުބިއްޔ ަތުނ ް އ ެކ ުދި ނ ް‬ ‫ތަރުބިއްޔ ަތ ު ކުރުމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އި ސްލ ާ ީމ އ ުޞޫ ލުތ ަކ ާއި‬ ‫ސކ ޮށ ް ދި ނުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަޚ ްލ ާޤ ް އ ެކ ުދި ންނަށ ް ދ ަ ް‬ ‫ރަނގ ަޅ ު އަޤީދ ާ ހަރ ުލ ެއ ްވުމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ސްލ ާމ ް ީދނ ުގ ެ މ ައި ގ ަޑ ު ކަންތ ައްތ ައ ް‬ ‫ސކ ޮށްދީ‪ ،‬އި ސްލ ާމ ް ީދނ ުގ ެ‬ ‫އ ެކ ުދި ންނަށ ް ދ ަ ް‬

‫މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު އ ެކ ުދި ންނަށ ް އ ުނގަންނައި ދި ނުމ ަ ީކ‬ ‫އ ެކ ުދި ނ ް ހެޔ ޮ ގ ޮތުގ ައި ތަރުބިއްޔ ަތ ު ކުރުމ ަށ ް‬ ‫އެޅޭނ ެ އެންމ ެ މ ު ިހނ ްމ ު ިބންގ ަލ ެވ ެ‪ .‬އި ސްލ ާމ ް ީދނ ުގ ެ‬ ‫ރި ވ ެތި އ ުޞޫ ލުތ ަކ ުގ ެ މ ަތި ނ ް ކ ުދި ނ ް ތަރުބިއްޔ ަތ ު‬ ‫ކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬އެންމ ެ ކ ުދި ކަންތ ަކުނ ް ފ ެށި ގެނ ް އެންމ ެ‬ ‫ބ ޮޑ ެތި ކަންތަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ކ ެއ ުމ ުގ ެ ކ ުރި ނ ް‬ ‫ސކ ޮށ ްދި ނ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫ިބސްމި ކިޔ ުމ ާއި ‪ ،‬ޛި ކުރ ާއި ދ ުޢ ާ ދ ަ ް‬ ‫ﷲ އ ާއި ރަސޫލ ާގ ެ ވާހަކ ަ އ ެކ ުދި ނ ްގ ެ ޢ ުމުރ ާއި‬ ‫ގުޅ ޭ ގ ޮތުނ ް ިކޔ ައި ދި ނުމ ެވ ެ‪ .‬ﷲ އ ާއި އެކ ަލ ާނގ ެ‬

‫ސކ ޮށ ްދި ނުމ ަ ީކ ކުރަންޖެހ ޭ‬ ‫ރަސޫލާދ ެކ ެ ލޯބިވާނ ް ދ ަ ް‬ ‫ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް އ ެކ ުދި ނ ްގ ެ ހިތުގ ައި އެކ ަލ ާނގ ެއ ާއި‬ ‫ރަސޫލާދ ެކ ެ ލ ޯ ިބ އަށަގަންނާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ަ‬ ‫އ ެހެންމ ެ އ ެކ ުދި ނ ް ބަލ ައި ގަންނަ އެންމ ެ މ ަޤ ްބ ޫލ ު‬ ‫ްޞއްޔަތ ަ ީކ ރަސޫލާކ ަމުގ ައި ވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝޚ ި‬ ‫ަ‬ ‫ްޞއްޔ ަތ ު ތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ޝޚ ި‬ ‫އި ސްލ ާމ ް ީދނ ުގ ެ މ ު ިހނ ްމ ު ަ‬ ‫ްޞއްޔ ަތުތ ައ ް މ ު ިހނ ްމ ުވ ެގެނ ް‬ ‫ެޝޚ ި‬ ‫ވާހަކަތ ައ ާއި އ ަ‬ ‫ސ ކ ުދި ންނަށ ް‬ ‫ދި ޔ ަ ީއ ކީއ ްވ ެގެންކަނ ްވ ެ ް‬ ‫ްޞއްޔ ަތ ު‬ ‫ޝޚ ި‬ ‫އަންގ ައި ދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬އޭރުނ ް ކ ުދި ނ ް އ ެ ަ‬ ‫ތ ަކ ާއި އ ެއްގ ޮތ ްވާނ ް ބޭނުނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނުންނަށ ް‬ ‫ކީރި ތި ރަސޫލާވ ަނީ އި ނ ް ާ‬ ‫ހ ުރި ހ ައި ކަމ ެއްގ ައި މ ެ ރި ވ ެތި ނަމޫނ ާއ ެއ ް‬ ‫ދ ައްކ ަވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް ކުޑ ަ ކ ުދި ންނ ާއި މ ުޢާމ ަލ ާތ ު‬

‫ކުރ ުމ ާއި އ ެކ ުދި ންނަށ ް އި ސްލ ާ ީމ ތަރުބިއްޔ ަތ ު‬ ‫ސ އެކަލ ޭގ ެފާނ ު ރި ވ ެތި ނަމޫނ ާއ ެއ ް‬ ‫ދި ނ ުމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ދ ެއ ްކ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކ ުދި ނ ް ތަރުބިއްޔ ަތ ު ކުރަނ ް ީވ‬ ‫ސކ ޮށްދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގ ޮތ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ދ ަ ް‬ ‫ކީރި ތި ރަސޫލ ާކ ެއ ުމ ުގ ެ އަދ ަބ ު ޢުމަރ ު‬ ‫ސކ ޮށްދ ެއްވ ަމުނ ް ޙަދީޘ ް‬ ‫ބުނ ު އ ަ ީބ ސަ ލ ަމާއ ަށ ް ދ ަ ް‬ ‫ކުރ ެއ ްވި ބަސްފ ުޅ ެއ ްގ ެ މާނައި ގ ައި ވ ަނީ ‪” :‬އ ޭ‬ ‫ކުޑ ަ ދ ަރި ފ ުޅ ާއ ެވ ެ! ކ ެއ ުމ ުގ ެ ކ ުރި ނ ް ިބސްމި‬ ‫ކިޔ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކަނާއ ަތުނ ްކ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ގ ަޔ ާ‬ ‫ކ ައި ރި ނ ްކ ާށ ެވ ެ‪) “.‬رواﳘﺴﻠﻢ(‬ ‫މި ޙަދީޘުނ ް އ ެނގ ެނީ‬ ‫ކ ެއ ުމ ުގ ެ އަދ ަބުތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ‬ ‫ކ ުދި ންނަށ ް ކ ެއ ުމ ުގ ެ ކ ުރި ނ ް‬ ‫ސކ ޮށ ް‬ ‫ިބސްމި ިކޔަނ ް ދ ަ ް‬ ‫ދި ނުމ ަ ީކ އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ިބންގަލަކ ަށ ް ހ ަދ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި ކ ެއ ުމ ުގ ެ ކ ުރި ނ ް‬ ‫ިބސްމި ކިޔުމ ަ ީކ މ ު ިހނ ްމ ު‬ ‫ކަމ ެއްކަނ ް ކ ުދި ންނަށ ް‬ ‫އަންގ ައި ދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެންމ ެ‬ ‫ކަނާއ ަތުނ ް ކ ެއ ުމ ާއި ‪،‬‬ ‫ގ ަޔ ާއި ކ ައި ރި ނ ް ކ ެއުމ ަށ ް‬ ‫ކ ުދި ނ ް އާދ ަކުރ ުވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ގޮތ ަށ ް އާދ ަކުރ ުވ ުމުނ ް‬ ‫ސ އެކަނ ް ކުރ ާނީ އ ެއާދ ަ‬ ‫އ ެކ ުދި ނ ް ބ ޮޑ ުވ ުމުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކުރ ުވި ރަނގ ަޅ ު ގ ޮތ ުގ ެ މ ަތި ންނ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫މި ކަންތ ައްތަކ ަ ީކ ވަރަށ ް ގި ނަ މ ައި ންބަފ ައި ނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކުޑަކަމ ެއްކ ޭ ބުނ ެ އި ހ ްމ ާލ ުވ ާ ކަންތ ަކ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ކ ުދި ންނަށ ް‬ ‫މި ކަހަލ ަ ކ ުދި ކަންތ ަކުނ ް ފ ެށި ގެނ ްވ ެ ް‬ ‫ސކ ޮށ ްދި ނުމ ަ ީކ‬ ‫ރަނގ ަޅ ު އަދ ަބ ާއި އ ަޚ ްލ ާގ ު ދ ަ ް‬ ‫މ ައި ންބަފ ައި ނ ްގ ެ ދ ަރި ންނަށްޓަކ ައި އ ަދާކ ޮށްދޭންޖެހ ޭ‬ ‫ޙ ައްޤ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ސްލ ާމ ް ީދނުގ ައި އަންގ ަވާފ ައި ވ ާ‬ ‫ގ ޮތ ުގ ެ މ ަތި ނ ް ދ ަރި ނ ް ތަރުބިއްޔ ަތ ު ކުރުމ ަ ީކ‬ ‫މ ައި ންބަފ ައި ނ ްގ ެ ބ ޮލުގ ައި އ ެ ިޅފ ައި ވ ާ‬ ‫ޒި ނ ްމ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެގޮތ ަށ ް ޢަމ ަލ ު‬ ‫‪36‬‬ ‫ކުރުމ ަށ ް ކ ުދި ންނަށ ް ބާރ ު އ ެޅުމ ަ ީކ‬ ‫‪35‬‬

‫ުސފ ަބު‬ ‫ާ‬ ‫ރ‬ ‫ރަ ޯ‬ ‫ބ‬

‫ބޭނުންވާނ ެ ަތކ ެ ިތ‬

‫‪ 1‬ދޮންކެޔޮ ވަށް )ފ ް ިރޖްގަ ިއ ބާއްވަ ިއގެން‬ ‫ިފ ިނކޮށްފައި(‬ ‫‪ 3‬މޭޒުމ ަ ީތ ސަ މ ްސާ އޮރެންޖ ް ިދ ަޔ‬ ‫‪ 3‬މޭޒުމ ަ ީތ ސަ މ ްސާ ަބ ަ‬ ‫ރބ ޯ )އ ާ ިވން ކައްކ ާ‬ ‫ޗަސް ކޮށްފައި(‬ ‫‪ 1‬ސް ކޫޕ ް ވ ެ ީނލ ާ އައިސް ކ ް ީރމ ް‬ ‫‪ 1‬ޖޯޑ ް އައިސް ފެން‬

‫ަތއްޔާރު ކުރާނެގޮތް‬ ‫ދޮންކެޔޮ ކޮށާލާފަ ިއ ހ ު ިރހ ާ ބާވަތް އެއްކޮށް‬ ‫ިމކ ްސަ ަ‬ ‫ރށް އަޅާފަ ިއ އޮމާންވަންދެން ިގރާލާފަ ިއ‬ ‫ަތއްޓަށް އަޅާލާށެވ ެ‪ .‬ސާ ރވްކުރާ ިއރު ަތ ީށގ ެ‬ ‫މައ ް ަޗށް ިވޕްޑ ް ކ ް ީރމްކޮޅެއ ް ލުމުން ިއތ ު ަ‬ ‫ރށް‬ ‫ފ ު ިރހަމ ަ ވާނެއެވ ެ‪.‬‬

‫ނތ ު ިއހ ްސާ ނާ ިއހ ްސާ ން‬ ‫އަ ިއ ިމ ަ‬

‫ރހަ ީމރު އ ެ ަތއ ް ކާނާއެއ ް ަތއްޔާރު ކުރާނ ެ ގޮތް!‬ ‫ަ‬ ‫‪www.dhiislam.com‬‬

‫ިމލް ްކ ޭ‬ ‫ޝ ްކ‬

‫ބަ ދި ގެ ަފ ު‬ ‫ރވާ‬ ‫ސޭ ންޑ ް ިވޗް‬ ‫ަތއްޔާރުކޮށްފަ ިއ‬ ‫ބާ ީކވ ާ ޕާނުގ ެ‬ ‫ކަ ިއ ިރފަށް އުކާނުލާށެވ ެ‪ .‬ޕ ު ިޑންގ‪ ،‬ބ ޯ ިކބާ ކަހަ ަލ‬ ‫ބާވަތް ަތއ ް ހަދަން ބޭނުން ކުރ ެ ިވދާނެއެވ ެ‪.‬‬

‫ބިސް ގަނޑ ާ ިއ އަ ިދ ކޭކ ް ފަދަ‬ ‫ބާވަތް ަތއ ް ަތއްޔާރު ކުރާ ިއރު‬ ‫ިބހުގ ެ ގޮބޮ ިޅ ނުލާށެވ ެ‪ .‬ޑަ ިއޓ ް‬ ‫ކު ަ‬ ‫ރއްވ ާ ބޭފުޅުން ަ‬ ‫ނށް ަ‬ ‫ރގަޅުވާނެއެވ ެ‪.‬‬ ‫ކަޅުހުއްތ ު މޭވ ާ ފަ ިނ ިމކ ްސް ސަ ރުން ިގރާ ަ‬ ‫ނމ ަ‬ ‫އޮށް ަތއ ް ިގރޭވަ ަ‬ ‫ރށް ނުޖައ ްސާ ށެވ ެ‪ީ .‬ވހާވ ެސް‬ ‫މަޑުން ީވހާވ ެސް މަޑުމަޑުން ިމކ ްސަ ރު‬ ‫ޖައ ްސާ ށެވ ެ‪ .‬އޭގ ެ އޮ ަށ ީކ ވަ ަ‬ ‫ރށް ބޮޑ ު ިވހަ‬ ‫އެކެވ ެ‪ .‬އޭގ ެ އެންމ ެ އޮށެއްފަ ިޅ ިވޔަސް‬ ‫އެފަ ިނ ބޯކަށްނުވާނެއެވ ެ‪.‬‬

‫ރ ަތމ ަ ިޖލްދުގ ެ ިދވ ެ ިހ ަތރުޖަމ ާ‬ ‫ނން‪ :‬ބުޚ ާ ީރގ ެ ފ ު ަ‬ ‫ފޮތުގ ެ ަ‬ ‫ިލޔުނީ‪ :‬ޝަ ިއޚ ް ފައްޔ ާޟް އަ ިލމ ަ ިނކ ު‬ ‫ރއްވާފަ ިއވ ާ ޙ ަ ީދޘް ަތއ ް‬ ‫ރފ ް‪ި :‬އމާމ ް މުޙައްމަދ ު ިއބްނު އިސް މ ާ ީއލް އަލްބުޚ ާ ީރގ ެ ”ޞަ ީޙޙުލް ބުޚާރީ“ ފޮތުގަ ިއ ަތކުރާރުކ ު ަ‬ ‫ަތޢ ާ ަ‬ ‫ނު ަލ ިއ ‪ 4,000‬ޙ ަ ީދޘް އެކުލ ެ ިވގެންވެއެވ ެ‪.‬‬

‫ޞަ ފްޙާގ ެ ޢަދަދ ު‪ :‬އ ޭ ‪5‬ގ ެ ‪ 362‬ޞަ ފްޙ ާ‬ ‫ރ ަތކުން‬ ‫ނވާނީ‪ :‬ފޮތ ް ިވއްކ ާ ިފހ ާ ަ‬ ‫ިލ ިބވަޑަ ިއ ގަން ަ‬

‫ނން‪ :‬އިސް ލާމ ް ީދނާމެދ ު ކުށް ީހ ަތއ ް ިފލުވަ ިއލުން‬ ‫ފޮތުގ ެ ަ‬ ‫ަތރުޖަމ ާ‪ :‬އަބްދ ުﷲ ފާރޫޤ ް ޙ ަސަ ން‬ ‫ރށް‬ ‫ރފ ް‪ި :‬މފޮ ަތ ީކ އިސް ލާމ ް ީދނާ ިއ މެދ ު ޣަ ިއރު މ ުސް ިލމުން އުފައްދ ާ ސު ވާލ ު ަތކަށް ޖަވާބ ު ީދފަ ިއވ ާ ވަ ަ‬ ‫ަތޢ ާ ަ‬ ‫ނށްވ ެސް ިމ ީއ ރަނގަޅ ު ފޮ ަތކަށް ވާނެއެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ު ިރހަމ ަ ފޮތެކެވ ެ‪ .‬ލ ާ ީދ ީނ ީމހުން ަ‬ ‫ޞަ ފްޙާގ ެ ޢަދަދ ު‪ :‬އ ޭ ‪5‬ގ ެ ‪ 163‬ޞަ ފްޙ ާ‬ ‫ރ ަތކުން‬ ‫ރއުންޑ ް ‪ 1‬ބުކ ްޝޮ ޕުންނާ ިއ ފޮތ ް ިވއްކ ާ ިފހ ާ ަ‬ ‫ނވާނީ‪ަ :‬‬ ‫ިލ ިބވަޑަ ިއ ގަން ަ‬

‫ސޙުރުގ ެ ޙ ަ ީޤޤަތ ާ ިއ ފަރުވ ާ‬ ‫ނން‪ި :‬‬ ‫ފޮތުގ ެ ަ‬ ‫ރއްޒާގ ު ޢަ ީލ‬ ‫ިލޔުނީ‪ :‬ޢަބްދުއ ް ަ‬ ‫ސޙުރުވ ެ ިރންގ ެ‬ ‫ސޙުރާ ިއ ި‬ ‫ސޙުރުވ ެ ިރކަމުގ ެ ފަރުވ ާ ަބޔާންކޮށްފަ ިއވެއެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ރ ީކ ކޮ ަބ ިއކަމ ާ ިއ ި‬ ‫ސޙ ު ަ‬ ‫ރފ ް‪ި :‬މފޮތުގަ ިއ ި‬ ‫ަތޢ ާ ަ‬ ‫ނު ަބ ިއ ޢަމަލ ު ަތކުގ ެ ޙ ަ ީޤޤަތ ް ިމފޮތުން އ ެނ ިގގެންދާނެއެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞަ ފްޙާގ ެ ޢަދަދ ު‪ :‬އ ޭ ‪5‬ގ ެ ‪ 113‬ޞަ ފްޙ ާ‬ ‫ރ ަތކުން‬ ‫ރއުންޑ ް ‪ 1‬ބުކ ްޝޮ ޕ ް ިއންނާ ިއ ފޮތ ް ިވއްކ ާ ިފހ ާ ަ‬ ‫ނވާނީ‪ަ :‬‬ ‫ިލ ިބވަޑަ ިއ ގަން ަ‬

‫ރގ ެ ކޮއްކޮ‪ި ) :‬އމާމް(‬ ‫ލޯބި ލޯބި ‪ 10‬އަހަ ު‬ ‫ރޙުމަތްތ ެ ިރޔ ާ‬ ‫ވާހަކަ ިކޔާދ ޭ ަ‬ ‫ސވަރުގ ައި‬ ‫އި މ ާމ ުވ ެރި ނ ްގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫ބ ަޣ ްދ ާދުގ ައި ވަރަށ ް ބ ުއ ްދި ވ ެރި ކާފަރަކ ު‬ ‫އ ުޅުނ ެވ ެ‪ .‬މުސްލި މުންނަށ ް ޖ ަވ ާބ ު ނުދެވޭނ ެ‬ ‫ޚ ާއ ްސަ ‪ 3‬ސުވ ާލ ެއ ް އޭނ ާގ ެ އ ަތުގ ައި ވާކަމ ަށ ް‬ ‫ސތ ަކުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި އ ުޅުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ަޢ ުވ ާއ ުފުލ ަމުނ ް ީމ ް‬ ‫ސ‬ ‫އ ަދި އެސުވ ާލުތ ަކ ުގ ެ މ ޮޅުކ ަމުނ ް ީމނ ާ ހުންނަނީ ވ ެ ް‬ ‫ވަރަށ ް ިހންހަމެޖ ެ ިހފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ްވ ެ މުސްލި މުނ ް‬ ‫ސ ީމނ ާ އެކަންކ ޮށ ް އ ުޅ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރ ުޅި އަރ ުވ ާ ހަދަނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެއ ްދުވަހ ަކ ު މ ަގ ެއ ް މ ަ ީތގ ައި‬ ‫ސތ ަކުނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ހުރ ެގެނ ް ީމނ ާ އެފ ަތި ވަރ ެއ ް‬ ‫ީމ ް‬ ‫ގޮވ ަމުނ ް ދި ޔ ަ މަންޒ ަރ ު ޢ ުމުރުނ ް ‪ 10‬ވަރަކ ަށ ް‬ ‫އަހަރ ުގ ެ މުސްލި މ ް ފި ރި ހެނ ް ކ ުއްޖަކ ަށ ް ފެނުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މުސްލި މަކ ަށ ް‬ ‫މި ކ ުއ ްޖާއ ަށ ް ފެނ ުނީ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އޭނ ާގ ެ ސުވ ާލ ު ތަކ ަށ ް ޖ ަވ ާބ ު ނުދެވޭނެތީވ ެ އ ެ ީއ‬ ‫ނ ުއި ވ ޭ އ ެއްޗ ެއްކ ަމުގ ައި ހަދ ައި ގެނ ް މުސްލި މުންތ ައ ް‬ ‫އ ެ މ ަގުގ ައި ީވތަނ ެވ ެ‪ .‬ސަ ބަބ ަ ީކ އ ެ ީއ ބ ުއ ްދި ވ ެރި‬ ‫ސ މި ކ ުއ ްޖ ާ ހިތުގ ައި އޭނ ާ‬ ‫ކާފަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ޝއ ުޤ ުވ ެރި ކަނ ް‬ ‫އެގ ޮވ ާ ގ ޮވ ެލި ހ ުއ ްޓ ުވ ާލ ުމ ުގ ެ ަ‬ ‫ސ ޖ ަވ ާބުގ ައި‬ ‫އ ުފ ެދި ގެނ ް އެމީހ ާގ ެ ކ ައި ރި އ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ގ ޮވ ާލި އ ެވ ެ‪ .‬ތި މަނ ް‪ ،‬ކަލ ޭގ ެ ތި ”ޗ ެލެނ ްޖ ް“ ޤ ަބ ޫލ ު‬ ‫ކ ޮށ ް ީފމ ެވ ެ‪ .‬ތި ކުރ ާ ސުވ ާލ ެއ ް ތި މަނ ް ނަޔ ާ ކުރ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެވ ަގ ުތ ު އެމީހ ާ އ ެކ ުއ ްޖ ާ ފުޅ ަށ ް ބަލ ައި ލާފ ައި‬ ‫ހީގެންފ ައި އެތަނުގ ައި އ ަޑ ު އި ވ ޭ ިހސާބުގ ައި ވ ާ‬ ‫މުސްލި މުންނަށ ް ގ ޮވ ާލާފ ައި ބުންޏ ެވ ެ‪ީ .‬މ ކޮންކަމ ެއ ް‬ ‫ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ކަލޭމެނ ް އ ެހ ާ ފި ނޑި ީވ ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ މި ީއ‬ ‫ސ ނ ުބުނ ެ‬ ‫ކުޑ ަ ކ ުއްޖ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެމީހުނ ް އ ަނގ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ތި އ ްބ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ އ ެކ ުއ ްޖާއ ަ ީކ އެމީހުނ ް ފޮނ ުވި‬ ‫ކ ުއްޖ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތަނަށ ް އ ެއ ްވެފ ައި ީވ މުސްލި މުންނ ާއި‬ ‫ކ ާފި ރުނ ްގ ެ ޢަދ ަދ ު ވަރަށ ް ގި ނަކ ަމުގ ައި ވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއްގޮތ ަކުނ ް ބުނާނަމ ަ މ ުޅި ރަށ ް އ ެއްކ ޮށ ްހެނ ް ވ ަނީ‬ ‫ސފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ް ކ ަމުނ ް އޭނ ާ‪،‬‬ ‫އެތަނަށ ް އ ައި ް‬ ‫އ ެ ީއ ކުޑ ަ ކ ުއްޖ ެއްކ ަމުގ ައި ވި ޔަސް‪ ،‬މި ކަލ ޭގ ެ‬ ‫ތަޙ ައ ް ީދއ ަށ ް ރައ ްދ ު ދި ނ ް ހަމ ައެކ ަނި ފަރ ާތްކ ަމުގ ައި‬ ‫ވާތީވ ެއ ާއި ‪ ،‬އ ެއ ްވެފ ައި ވ ާ މީހުނ ް ގ ެ ޢަދ ަދ ު‬ ‫ގި ނަކ ަމުނ ް ކޮންމ ެހެނ ް ކ ުއ ްޖ ާ އ ަށ ް ބ ެލުމ ެއްނ ެތި‬ ‫މުސްލި މުނ ް ލ ަދުގަންނަވ ާލ ުމ ުގ ެ މ ަޤ ްސަ ދުގ ައި ‪......‬‬ ‫ފަށ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫އެމީހ ާ‪” :‬ނޭނ ްގ ެއ ެވ ެ‪ ...‬ނ ެތ ެވ ެ‪“.‬‬

‫ސުވ ާލ ު ފ ެށުމ ައްޓަކ ައި މީހުނ ް ބޮޑ ަތި ގ ޮވ ާލުންތ ައ ް‬ ‫ގ ޮވ ާލ ާހެނ ް އެފަރުބަދ ަ ގ ަނޑ ުގ ެ އެންމ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬ ‫އަރާފ ައި ‪،‬‬ ‫އެމީހ ާ‪” :‬މި ހާރ ު ކަލ ޭގ ެ ކ ަލާނ ްގ ެ ﷲ ކުރަނީ‬ ‫ކީތ ްހ ެއްޔ ެވ ެ؟“‬

‫އ ެކ ުއ ްޖ ާ‪” :‬އ ާނއ ެކ ެވ ެ‪ .‬ﷲގ ެ ޙ ަޒ ްރަތ ައ ްވުރ ެ‬ ‫ސ ވ ޮޑި ގެނ ްވ ާ‬ ‫ސ ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ކ ުރި އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އި ލ ާހ ެކ ެވ ެ“‬

‫ސނ ާލާފ ައި އ ޭގ ެ‬ ‫އ ެ ކ ުއ ްޖ ާ ކުޑ ަ ހިނދުކޮޅ ަކ ު ވި ް‬ ‫ޖ ަވ ާބުދޭނ ް އ ެތ ާނގ ެ މ ައްޗ ަށ ް އަރަނ ް އެތަނުނ ް އޭނ ާ‬ ‫ފ ައި ބ ައި ގެނ ް އ ައުމ ަށ ް ގ ޮވ ާލ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ވަށ ައި ގެނ ް ީވ މީހުނ ް ތ ަކ ު ީބރ ު އ ަޑ ު ހަރުކ ޮށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ގ ޮވ ާލި އ ެވ ެ‪ .‬އެމީހ ާ ހަނ ު ިހމޭނ ް ވި އ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ލ ަދ ު ިހނ ްދ ާލާފ ައި ‪ ....‬ތި ންވަނަ ސުވ ާލ ު‪.....‬‬

‫އޭނ ާ‪” :‬މ ަ މި ތަނުނ ް ފ ައި ބާށ ޭ؟“‬

‫އެމީހ ާ‪)” :‬ކަލޭމެނ ްގ ެ( ކ ަލާނ ްގ ެ ބަލ ަނީ ކޮނ ްދި މ ާ‬ ‫އަކ ަށ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟“ )އ ުތުރައ ް‪ ،‬ދ ެކުނަށ ް‪،‬‬ ‫ހުޅ ަނގ ަށ ް‪ ،‬އި ރުމ ައްޗ ަށ ް‪ ........‬ހ ެއްޔ ެވ ެ؟(‬

‫ސ‬ ‫އ ެކ ުއ ްޖ ާ‪” :‬އ ާނއ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަހުރެނ ް ތީގ ެ ޖ ަވ ާބ ުވ ެ ް‬ ‫ދޭނ ް ވާނ ެ ނޫނ ްހ ެއްޔ ެވ ެ؟“‬ ‫އެމީހ ާ އެތަނުނ ް ފ ައި ބ ައި ގެނ ް އ ައ ުމުނ ް އ ެކ ުއ ްޖ ާ‬ ‫އެތަނަށ ް އަރާފ ައި ޖ ަވ ާބ ު ދި ނ ެވ ެ‪” :‬އ ޭ ހ ައްދ ަވ ާ‬ ‫ގެނ ްގ ުޅ ުއ ްވ ާ ޢި އްޒ ަތ ްތ ެރި ވަންތ ަ އި ލ ާހ ެވ ެ! އި ބ ަ‬ ‫އި ލ ާހ ު މި މީހުނ ްގ ެ ކ ުރި މ ަ ީތގ ައި ތި މަންނާއ ަށ ް‬ ‫ހެކިވ ެ ވ ޮޑި ގަންނަވ ާށ ެވ ެ‪ .‬އި ބ ަ އި ލ ާހ ު ދެންމ ެ އ ެ‬ ‫ސތަނުނ ް ތި ރި ޔ ަށ ް ބާލ ައ ްވ ާ‬ ‫ކާފަރ ު ކަލ ޭގ ެ މި އ ު ް‬ ‫ސތަނަށ ް‬ ‫އެމީހ ާގ ެ ބަދ ަލުގ ައި މުސްލި މ ަކ ު މި އ ު ް‬ ‫އެރ ުވުމ ަށ ް އި ރާދ ަކުރ ެއ ްވ ެވި އ ެވ ެ“‬ ‫ބަލަނ ް ތި ިބ މުސްލި މުންތ ައ ް ﷲ އ ަކްބަރ ުލ ް އ ަކްބަރޭ‬ ‫ސ‬ ‫ގ ޮވ ާލި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެއ ާއ ެ ީކ އެމީހ ާ ވަރަށ ް ލ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސ ދެވަނަ ސުވ ާލ ު ކ ުރި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގަނ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫އެމީހ ާ‪)” :‬ކަލޭމެނ ްގ ެ( ކ ަލާނ ްގ ެ އ ަށ ްވުރެނ ް ކ ުރި ނ ް‬ ‫ީވ ކޮނ ްއ ެއްޗ ެއ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟“‬ ‫އ ެ ކ ުއ ްޖ ާ‪ 10” :‬އ ަކުނ ް ފ ެށި ގެނ ް ދަށ ަށ ް ގުނަމުނ ް‬ ‫ގެނ ްދ ާށ ެވ ެ“‬ ‫އެމީހ ާ‪) 0 1 2 ...... 8 9 10 ” :‬އި ތުރަކ ަށ ް‬ ‫ނުކިއ ެވ ެ‪ .‬ނި ނ ްމ ާލި އ ެވ ެ(“‬ ‫ސމ ެއ ްގ ެ ކ ުރި ނ ް ީވ ކޮނ ް އ ެއްޗ ެއ ް‬ ‫އ ެކ ުއ ްޖ ާ‪ު ” :‬‬ ‫ހ ެއްޔ ެވ ެ؟“‬

‫ސނާނ ް މ ަޑުކ ޮށ ްލާފ ައި‬ ‫އ ެކ ުއ ްޖ ާ ހިނދުކޮޅ ަކ ު ވި ް‬ ‫ޖ ަވ ާބ ު ދި ނ ުމ ުގ ެ ކ ުރީ ނ ް އ ުއްބ ައ ްތި އަކ ަށ ް އ ެދުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ުއްބ ައ ްތި ގެނައ ުމުނ ް އެމީހާއ ަށ ް އ ެ ީދފ ައި މި‬ ‫އ ަލި ކ ޮށްފ ައި އ ަލި ވ ާ ދި މ ާ ބުނެދޭށ ޭ ބުންޏ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެމީހ ާ‪” :‬އ ެ ހ ުރި ހ ާ ދި މާލަކ ަށ ް އ ަލި ކުރ ެއ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫ސ ތި ދި ނީ‬ ‫އ ެކ ުއ ްޖ ާ‪” :‬ތި ބ ާގ ެ ސުވާލ ަށ ް ޖ ަވ ާބ ު ވ ެ ް‬ ‫އ ަމި އްލ ަ އ ަށ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަލާނ ްގ ެ ނޫރ ު ފ ުޅ ު ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ދި މާޔަކ ަށ ް ވ ިާސލ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަލާނ ްގ ެ ބ ެއ ްލ ެވ ުމުނ ް‬ ‫ސ ފަރ ާތ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ“‬ ‫ބޭރުގ ައި ވ ާ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މި ޖ ަވ ާބ ާއި އ ެ ީކގ ައި އ ެއ ްވ ެ ތި ިބ މުސްލި މުންތ ައ ް‬ ‫ތ ަކ ް ީބރ ު ގ ެ އ ަޑ ުނ ް އެތަނ ް ގ ުގ ުމ ާލި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެ‬ ‫ސނ ުމ ާއި‬ ‫ސ އ ެކ ުއ ްޖ ާގ ެ އ ެ ވި ް‬ ‫”ބ ުއ ްދި ވ ެރި “ މީހ ާވ ެ ް‬ ‫މ ެދ ު ޙ ައި ރާނ ްވ ެ ހ ުއްޓ ެވ ެ‪ .‬އި ނގި ލ ައ ްވ ާހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫އ ަދި ފ ަހުނ ް އެމީހ ާ އި ސްލ ާމ ްވ ެ އ ެކުޑ ަ ކ ުއ ްޖ ާގ ެ‬ ‫ސ ވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ަރި ވަރަކ ަށ ް ވ ެ ް‬ ‫ޙ ަ ީގގ ަތުގ ައި މި ކ ުޑކ ުއްޖ ަ ީކ މި އުންމ ަތ ް ދ ުށ ް ބ ޮޑ ެތި‬ ‫ޢި ލ ްމ ު ވ ެރީ ނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ީވ އ ެއ ް ޢި ލ ްމ ުވ ެރި‬ ‫ޙިކުމ ަތ ްތ ެރި ީލޑ ަ ރ ެވ ެ‪ .‬އާދ ެ އި މ ާމ ް އ ަބ ޫ ޙ ަނީ ފ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞފ ްޙާތ ަކުނ ް‬ ‫މި ީއ އެކަލ ޭގ ެފާނުނ ްގ ެ ތ ުއ ްޕ ުޅ ު އި ރ ުގ ެ ަ‬ ‫ޞފ ްޙ ާއ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަ‬

‫މީގ ެ ‪ 1400‬ވަރަކ ަށ ް އަހަރ ު ކ ުރި ނ ް ބާވ ައި ލ ެއ ްވި‬ ‫މި ޤުރ ުއާނުގ ައި މި ކަނ ް ބ ަޔާނ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫” ހަމަކަށަވަރުނ ް ﷲ އ ުޑ ުނ ް ފެނ ް ވ ެއ ްސަ ވ ައި‬ ‫ދެނ ް އެބިމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ވ ާ ފެންގ ަނޑ ަށ ް އ ެ ފެނ ް‬ ‫ފޮނ ުއްވ ައި ދެނ ް އ ެފެނުނ ް ކުލަތ ަށ ް ތ ަފ ާތ ު ވ ެގެނ ްވ ާ‬ ‫ގ ޮވ ާމ ުގ ެ ބާވ ަތްތ ައ ް ނެރ ުއ ްވ ާ ީތ ތި ބ ާ ނުދ ެކ ެމ ު‬ ‫ހ ެއްޔ ެވ ެ“ )އ ައ ްޒ ުމަރ ު ‪ .(21‬މީގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫ސރަތ ުގ ެ ‪ 18‬ވަނަ އާޔ ަތުގ ައި‬ ‫މި ވާހަކ ަ މ ުއ ުމި ނޫނ ް ޫ‬ ‫ސ ބ ަޔާނ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވެ ް‬ ‫މި އާޔ ަތ ް ތ ަކުނ ް ﷲ ތ ަޢ ާލ ާ އަންގަވ ަނީ‬ ‫ބިމ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ްވެހ ޭ ފެންތ ައ ް ޖ ަމ ާވ ާ ވާހަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ސަ އި ންސްގ ެ ހ ޭލުނ ް ތ ެރި ކަނ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ނ ެތ ް ޒ ަމާނ ެއްގ ައި މި ފަދ ަ ޙ ަ ީޤގ ަތ ެއ ް ކީރި ތި‬ ‫ޤުރ ުއާނުގ ައި ބ ަޔާނ ް ވ ެގެނ ް ވ ުމުނ ް‪ ،‬އ ެއި ނ ް‬ ‫ހާމ ަވ ެގެނ ް ދ ަނީ މި ޤުރ ުއާނަ ީކ ޙ ައ ްޤ ު ތ ެދ ު‬ ‫ފ ޮތ ެއްކަމ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް އާޔ ަތ ެއްގ ައި ﷲ ވ ަ ީޙ‬ ‫ކުރައ ްވާފ ައި ވ ަނީ ‪:‬‬ ‫ސކ ަލާނ ްގ ެ ވ ައި ރ ޯޅި ތ ައ ް‬ ‫” ތި މަނ ް ރަ ް‬ ‫ސގ ަހ ާގ ެ ިހ‬ ‫ފޮނ ުއ ް ީވމ ެވ ެ‪ .‬ވި ލ ާ ތ ަކ ާއި ( ގ ަ ް‬ ‫)ދ ަރި މ ައި ކުރ ާ އ ެއްޗ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪) .‬ހިޖުރ ު ‪(22‬‬ ‫މ ަ ީތގ ައި ބ ަޔާނ ްވ ެގެނ ް އ ެދި ޔ ަ އާޔ ަތުނ ް‬ ‫ސނާލ ައި ފި ނަމ ަ ފެންނަނ ް އެއ ޮ ީތ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ވި ް‬ ‫ޭޝނ ް ”ނުވަތ ަ ފެނ ުގ ެ އާވީގ ެ‬ ‫”ވޯޓ ަރ އެވ ަރޕޮރ ަ‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް ވި ލާތ ައ ް އ ުފ ެދި ގެނ ް އަންނަވާހަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤުރ ުއާނ ް ބާވ ައި ލ ެއ ްވި ޒ ަމާނަ ީކ ޓ ެކްނޮލޮޖީގ ެ‬ ‫ގ ޮތުނ ް އ ެހ ާ ކ ުރި އެރުނ ް ލި ިބފ ައި ވ ަ ޒ ަމާނ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެހެނ ް ކ ަމުނ ް މި ޙ ަ ީޤގ ަތ ް ދެނެގ ަތުމ ަ ީކ އާދ ައި ގ ެ‬ ‫ސނަކ ަށ ް ކުޅ ަދާނަވ ެގެނ ްވ ާ‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ކަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ފެނ ުގ ެ‬ ‫ބުރ ާ ބެހ ޭ‬ ‫ގ ޮތުނ ް އެތ ަކ ެއ ް‬ ‫ޙ ަ ީޤގ ަތ ް ތ ަކ ެއ ް‬ ‫ޤުރ ުއާނ ުގ ެއ ެ ިކ‬ ‫އާޔ ަތްތ ަކުނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް‬ ‫ފެންނަނ ް އެބ ަ އ ޮތ ެވ ެ އެގ ޮތުނ ް‬ ‫ސރަތ ުގ ެ ‪ 43‬ވަނަ އާޔ ަތ ާއި ‪،‬‬ ‫ނޫރ ު ޫ‬ ‫ސރަތ ުގ ެ ‪ 48‬ވަނަ އާޔ ަތ ާއި ‪ ،‬އ ަދި‬ ‫ރ ޫމ ް ޫ‬ ‫ސރަތ ުގ ެ ‪ 11‬ވަނަ އާޔ ަތ ާއި ‪ ،‬އ ަޢްރ ާފ ް‬ ‫ޠ ާރި ޤ ް ޫ‬ ‫ސރަތ ުގ ެ ‪17‬‬ ‫ސރަތ ުގ ެ‪ 57‬ވަނަ އާޔ ަތ ާއި ‪ ،‬ރަޢ ްދ ު ޫ‬ ‫ޫ‬ ‫ސރަތ ުގ ެ ‪ 48‬އ ަދި ‪49‬‬ ‫ވަނަ އާޔ ަތ ާއި ‪ ،‬ފުރ ުޤާނ ް ޫ‬ ‫ފަދ ަ އެތ ަކ ެއ ް އާޔ ައްތ ަކ ެއ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ .4‬ބިމ ާބެހ ޭ ޢި ލ ްމ ު )ޖި އޮލ ޮޖ(‬

‫ޒ ަމ ާނީ ޖި އޮލ ޮޖި ސްޓުނ ް ހާމ ަ ކ ޮށްދ ެނީ‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ”ރޭޑި އަސް“ އ ަ ީކ ގ ާތ ް ގ ަނޑަކ ަށ ް ‪3750‬‬ ‫މ ޭލ ު ކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މީގ ެ ތެރޭގ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެތެރ ެ‬ ‫ބެހިގެންވ ަނީ ތ ަފ ާތ ު ފަށަލ ަ ތ ަކ ެއ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬ ‫ސ ހާމ ަ ކ ޮށްދ ެމުނ ް ގެންދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ކަނ ްވ ެ ް‬ ‫އެންމ ެ އ ެތެރޭގ ައި ވ ާ މ ަދ ު އ ަދި އ ޭގ ެ ބޭރުގ ައި ވ ާ‬ ‫ފަށަލައ ަ ީކ ދި ޔ ާ އ ަލި ފާނ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ާ‬ ‫ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ދި ރި އ ުޅ ެމުނ ްމި ދ ާ‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އެންމ ެ ބޭރ ު ފަށަލައ ަ ީކ ފ ުޅ ާމި ނުގ ައި‬ ‫ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް ‪ 30‬މ ޭލ ު ހުންނަ ވަރ ުގ ެ ތ ުނި‬ ‫ފަށަލ ަ އ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ކ ަމުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެތެރޭގ ައި ވ ާ‬ ‫ހޫނުގަދ ަ އ ަލި ފާނ ުގ ެ ދި ޔ ާ ފަށަލ ަ ތ ައ ް ދ ައުރ ުވ ާ‬ ‫ހިނދ ު އެންމ ެ ބޭރ ު ފަށަލ ަ ހ ެލި އ ަދި ފަނ ާ‬ ‫ސ ބޭރ ު ފަށަލ ަ ” ކްރަސްޓ ް“‬ ‫ވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ިހފ ަހ ެއ ްޓި ގެންވ ަނީ ދ ުނި ޔޭގ ައި ވ ާ ފަރުބަދ ަ ތ ަކ ުގ ެ‬ ‫އ ެ ީހގ ައ ެވ ެ‪ .‬ސަ ބަބ ަ ީކ ފަރުބަދ ަ ތ ަކ ުގ ެ ބ ުޑ ުތަކ ަ ީކ‬ ‫ިބޔ ަ އ ަދި ފުނ ް ބ ުޑ ު ތ ަކ ެއ ް ކ ަމުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ބޭރ ު ފަށަލ ަ ހިފ ެހ ެއ ްޓި ގެންވ ަނީ އ ެވ ެ‪ .‬މި ކަނ ް ކީރި ތި‬ ‫ޤުރ ުއާނުގ ައި ﷲ ތ ަޢާލ ަ ވ ަ ީޙ ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކ ަލާނ ްގ ެ‬ ‫” ތަނ ް މ ައްޗ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ތި މަނ ް ރަ ް‬ ‫ިބނ ް ނުލ ައްވަނ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ އ ަދި ިބނ ް‬ ‫ހިފ ެހ ެއްޓ ެވުމ ަށ ްވ ާ ކަޑ ަ ތ ަކ ެއްކ ަމުގ ައި ތި މަނ ް‬ ‫ސކ ަލ ާނގ ެ ފަރުބަދ ަ ތ ައ ް ނުލ ައްވަނ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ‬ ‫ރަ ް‬ ‫؟ )ނަބ ާ ‪ (6-7‬އ ަދި ހަމ ަ މި އ ުޞޫ ލ ުގ ެ މ ަތި ނ ް‬ ‫ާޝޔ ާ‬ ‫ސރަތ ުގ ެ ‪ 32‬ވަނަ އާޔ ަތ ާއި ޣ ި‬ ‫ނ ާޒި ޔ ާތ ު ޫ‬ ‫ސ މި ކަނ ް‬ ‫ސރަތ ުގ ެ ‪ 19‬ވަނަ އާޔ ަތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ޫ‬ ‫ބ ަޔާނ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކީރި ތި ރަސޫލ ާ ސަ އްލ ައ ްﷲ‬ ‫ޢަލ ައި ިހ ވ ަސަ އްލަމައ ަ ީކ‬

‫ސޓ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެކަލ ޭގ ެ‬ ‫ޖި އޮލ ޮޖި ް‬ ‫ސ ޢި ލްމ ެއ ް‬ ‫ފާނަ ީކ ސަ އި ންސްގ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ުނގ ެނި ވަޑ ައި ގެންނ ެވި ބ ޭފ ުޅ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ މި ވާހަކ ަ ޤ ުރ ްއާނުގ ައި އެކަލ ޭގ ެފާނ ު‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ބ ަޔާނ ްކުރ ެއ ް ީވ އ ެ ީއ އެފަރުބަދަތ ަކ ާއި ިބނ ް‬ ‫ހ ެއްދ ެވި ﷲ އެކަލ ޭގ ެފާނަށ ް އެކަނ ް އަންގ ަވ ާ ވ ަ ީޙ‬ ‫ކުރ ެއ ްވ ުމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ަ ީތގ ައި ބ ަޔާނ ްވ ެ އ ެދި ޔ ަ ީއ ޤުރ ުއާނުގ ައި ވ ާ‬ ‫ސަ އި ންސްގ ެ ޙ ަ ީޤގ ަތ ް ތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ވަރަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ކުޑ ަ މި ންވަރ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މީގ ެ އި ތުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ޤުރ ުއާނުގ ައި ‪ ،‬އެނ ްބ ްރި އޯލ ޮ ީޖ ‪ ،‬އ ޯޝެ އޮނޮލި ީޖ‬ ‫ސ ތ ަފ ާތ ު އެތ ަކ ެއ ް ރ ޮނގ ު‬ ‫އ ަދި މި ނޫނ ް ވ ެ ް‬ ‫ތ ަކުނ ް ޤުރ ުއާނ ް އ ެ ިކ އ ެ ިކ ޙ ަ ީގގ ަތްތ ައ ް‬ ‫ބ ަޔާންކ ޮށ ް ީދފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ ޤުރ ުއާނަ ީކ‬ ‫ްޞވ ެގެނ ް‬ ‫ހަމ ަ އެކ ަނި ވ ަ ިކ ޒ ަމާނަކ ަށ ް ޚ ާއ ަ‬ ‫ބާވ ައި ލ ައ ްވާފ ައި ވ ާ އ ެއްޗެކ ޭ ބުނެވޭނ ެ ޖާގ ައ ެއ ް އެބ ަ‬ ‫އ ޮތ ްތ ޯއ ެވ ެ؟ ނުވަތ ަ‪ ،‬އ ެ ީއ ‪ 21‬ވަނަ ޤަރުނ ާ ނ ުގުޅ ޭ‬ ‫ނުވަތ ަ ޒ ަމާނަށ ް ނ ުފެތ ޭ އ ެއްޗެކ ޭ ބުނ ެވެނ ް އެބ ަ‬ ‫އ ޮތ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ޤުރ ުއާނ ް ހޯދ ައި ބ ަލ ާ ީމހަކ ަށ ް‬ ‫އ ެ ީއ ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު ޙ ަ ީޤގ ަތްތ ަކ ެއ ް އ ެކ ުލ ެގި ނ ްވ ާ‬ ‫ފ ޮތ ެއްކަނ ް ވަރަށ ް ރަނގަޅ ައ ް ދޭހ ަ ވ ެގެނ ް ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކ ުރި އަރަމުނ ް މި ދ ާ މި ފަދ ަ ޒ ަމާނ ެއްގ ައި މި ކީރި ތި‬ ‫ޤުރ ުއާނުގ ައި ވ ާ ޙ ަ ީޤގ ަތްތ ައ ް ފ ެނި ފ ައި ހުޅ ަނގ ުގ ެ‬ ‫އެތ ަކ ެއ ް ބަޔ ަކ ު ދ ަނީ އި ސްލ ާމ ް ީދނަ ީކ ޙ ައ ްޤ ު ީދންކަނ ް‬ ‫ޤ ަބ ޫލުކ ޮށ ް އި ސްލ ާމ ް ީދނަށ ް ވަންނަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ތެރޭގ ައި ބ ޮޑ ެތި ސަ އި ނ ްޓި ސްޓުނ ް ވ ެ ް‬ ‫ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކ ު ީރގ ެ ޢަދަދ ާ ިއ ގުޅ ޭ‬

‫ސ‬ ‫ސ ިއން ް‬ ‫ޤުރު ާއނާ ިއ ަ‬

‫ލވޭބާ‪!...‬؟‬ ‫ށ ެ‬ ‫ދ ކޮ ް‬ ‫ނ ވާ ަ‬ ‫ރ ާ‬ ‫ނ ގަ ު‬ ‫‪ 21‬ވަ ަ‬

‫ޝަ އުން ޝަ ީރފ ް‬

‫މި އާޔ ަތުގ ައި ިބނ ް ފ ެތުރ ުއ ްވ ެވި ކަމ ަށ ް‬ ‫ސ ފުޅ ަ ީކ ”‬ ‫ﷲ ތ ަޢ ާލ ާ ވަޙީކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ބ ަ ް‬ ‫ދ ަޙ ާހ ާ ” ނ ެގި ފ ައި ވ ަނީ ”ދުނ ްޔ ާ ” މި ބ ަހުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ބ ަހ ުގ ެ އ ެއ ް މާނައ ަ ީކ ފ ެތުރުމ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއ ް‬ ‫ސ ހ ަނދާނުގ ައި‬ ‫މާނައ ަ ީކ ބިހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ބަހ ައްޓަނ ް ީވ ކަމ ަ ީކ މި ތާގ ައި ބިހ ުގ ެ މާނައި ގ ައި‬ ‫ސފ ައި‬ ‫ބޭނުނ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ަނީ އާދ ައި ގ ެ ބިހ ެއ ްގ ެ ި‬ ‫ގ ައ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ގި ނި ކ ާމ ާދ ޫނޏ ެއ ްގ ެ ބިހ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކ ޮށްލ ައި ފި ނަމ ަ‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ބަލ ައި ދި ރ ާ ާ‬ ‫އޮސްޓ ްރި ޗ ްގ ެ ބިހ ެއ ްގ ެ ބ ައްޓަނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބ ައްޓ ަމ ާ‬ ‫ދ ާދި އ ެއްގ ޮތ ެވ ެ‪ .‬މ ަ ީތ ދެކ ޮޅ ު ފ ަތި ކ ޮށ ް އ ަދި މ ެދުނ ް‬ ‫ބ ޮޑުކ ޮށ ް ނި ކުމެފ ައި ހުންނަފަދ ަ ގޮތަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދ ުގ ެ‬ ‫ސ ޓ ެކްނޮލޮޖީގ ެ އ ެ ީހގ ައި ހ ޯދި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ސަ އި ނ ް ާ‬ ‫ހ ޯދުންތ ަކުނ ް އ ެނގި ގެންދ ަނީ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ބ ައްޓަންވ ަނީ‬ ‫ސފ ައ ެއްގ ައި ކަމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ދ ެ‬ ‫މި ފަދ ަ ި‬ ‫ތ ަނޑި ޔ ާ ދި މ ާލުނ ް ފ ަތި ކ ޮށ ް އ ަދި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫މ ެދުނ ް ބޮޑ ަށ ް ނި ކުމެފ ައި ހުންނަފަދ ަ ގޮތަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޭސ ބ ަހުނ ް މި ބ ައްޓަމ ަށ ް ކިޔ ާއ ުޅ ެނީ‬ ‫އި ނގި ރ ި‬ ‫ޝޕ ް ”އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫”ޖި އ ޯ ސްފ ެރި ކ ަލ ް ޭ‬ ‫މީގ ެ އި ތުނ ް ﷲ ތ ަޢ ާލ ާ ޤ ުުރ ްއާނުގ ައި‬ ‫ހ ަނދ ުގ ެ އ ައ ްޔ ާ ބެހޭގ ޮތުނ ް ވ ަ ީޙ ކުރައްވ ަތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫”އ ުޑ ުގ ައި ބުރ ުޖ ު ތ ަކ ެއ ް ލ ައްވ ައި ‪ ،‬އ ެތާގ ައި‬ ‫ވޮށ ަކ ާއި )އެބ ަ ީހ އި ރ ާއި ( އ ަދި އ ަލި ކުރ ާ ހ ަނދ ެއ ް‬ ‫ސކ ަލ ާނގ ެ މ ަތި ވ ެރި ވ ެ ވ ޮޑި ގެނ ްފި އ ެވ ެ‪”.‬‬ ‫ލ ެއ ްވި ރަ ް‬ ‫)ފުރ ުޤާނ ް ‪(61‬‬ ‫މި އާޔ ަތުގ ައި ﷲ ތ ަޢ ާލ ާ އި ރ ުގ ެ އ ަލި‬ ‫ސފ ަ ކުރައ ްވާފ ައި ވ ަނީ އ ޭގ ެ އ ަމި އްލ ަ ޒ ާތުގ ައި‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫އުފ ައ ްދ ާ އ ައްޔ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސފ ަ ކުރައްވ ަނީ އ ެ ީއ ހ ަނދ ަށ ް‬ ‫ހ ަނދ ުގ ެ އ ަލި ި‬ ‫އި ރ ުގ ެ ދ ޯދި ތ ައ ް އ ެޅި އ ޭގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް އ ުފެދ ޭ‬ ‫އ ައްޔ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މާނައ ަ ީކ ހ ަނދ ުގ ެ އ ައްޔ ަ ީކ‬

‫އ ޭގ ެ އ ަމި އްލ ަ ޒ ާތުގ ައި އ ުފެދ ޭ އ ައްޔ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ލި ޔަނ ް ިކޔަންދެނެވަޑ ައި ނުގަންނަވ ާ‪ ،‬ދުވަހ ަކ ު‬ ‫ސ ޓ ެލެސްކ ޯޕ ެއ ް ދ ެކެވަޑ ައި ނުގަންނަވ ާ އ ަދި‬ ‫ވެ ް‬ ‫ޓ ެކްނޮލ ޮ ީޖދ ަށ ް ޒ ަމާނ ެއްގ ައި އުފަނ ްވ ެ ވަޑ ައި ގެންނ ެވި‬ ‫ބޭކަލަކ ަށ ް އ ަމި އްލ ަފ ުޅ ު ރައ ުޔ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް މި ފަދ ަ‬ ‫ސ ދ ެއ ްވި ދާނެކަމ ަށ ް ގ ަބ ޫލ ު‬ ‫ވާހަކ ަ ތ ަކ ެއ ް ގެނ ެ ް‬ ‫ސ ނ ެތ ް‬ ‫ޝއ ްކ ެއ ް ވ ެ ް‬ ‫ކުރެވ ޭނީ ިކ ިހނަކުނ ްތ ޯއ ެވ ެ؟ ަ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި އެކަލ ޭގ ެފާނަ ީކ ޙ ައ ްޤ ު ތ ެދ ު ރަސޫލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ަރި ތ ަކ ުގ ެ ޢި ލ ްމ ާބެހ ޭ އެތ ަކ ެއ ް ޙ ަ ީޤގ ަތ ެއ ް‬ ‫ކީރި ތި ޤުރ ުއާނުގ ައި ވަރަށ ް ސާފުކ ޮށ ް ﷲ‬ ‫ސުބ ުޙާނަހ ޫ ވަތ ަޢ ާލ ާ ބ ަޔާނ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ހ ުރި ހ ާ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ލި ޔަނ ް‬ ‫އ ެހެނ ް ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ވ ެއްޖެނަމ ަ އ ެ ީއ ކ ޮޅުނ ްލާނ ެ ކަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޤ ުރ ްއާނުގ ައި ވ ާ ފި ޒި ކްސްގ ެ ބ ައ ެއ ް ޙ ަ ީގގ ަތްތ ައ ް‪:‬‬ ‫މީގ ެ ޒ ަމާނ ް ތ ަކ ެއ ް ކ ުރި ނ ް މީހުނ ްގ ެ‬ ‫ތެރޭގ ައި މ ަޝް ހޫރ ު ވ ަމުންއ ައި ”އެޓ ޮމ ް“ގ ެ‬ ‫ތި އ ަރީ ވ ަނީ ގ ްރީ ކ ްގ ެ އި ލ ްވ ެރި ނ ް ވަރަށ ް ކ ުރި ޔ ަށ ް‬ ‫ނެރެފ ައ ެވ ެ‪” .‬އެޓ ޮމ ް“އ ަ ީކ ދ ުނި ޔޭގ ައި ވ ާ އެންމ ެ‬ ‫ކުޑ ަ އ ެއްޗ ައ ް ކިޔ ާ ނަމ ެވ ެ‪ .‬ދި ވ ެ ިހ ބ ަހުނ ް އ ެ ީއ‬ ‫”ޛައްރ ާ“އ ެވ ެ‪ .‬ކީރި ތި ޤުރ ުއާނ ް ބާވ ައި ލ ެއ ްވި‬ ‫ސ‬ ‫ސ ޙ ާލ ެއްގ ައި މ ައި ކ ްރ ޯ ް‬ ‫ޒ ަމާނަ ީކ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ސަ އި ންސްހ ޯދުންތ ަކ ާބެހ ޭ‬ ‫ކ ޯޕ ެއްނުވ ަތ މި ނޫނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ާލ ާތްތ ައ ް ދ ުނި ޔ ެ އ ަށ ް ީއ ޖ ާދ ު ވެފ ައި ހ ުރި ޒ ަމާނ ެއ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ މި އެޓ ޮމްއ ަ ީކ ވ ެ ް‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ދެބަޔ ަށ ް ބ ެ ިހ ވަކިވ ެދާނ ެ އ ެއްޗ ެއްކަނ ް ހ ޯދ ުނީ‬ ‫ދ ާދި ފަހ ަކުންނ ެވ ެ‪ .‬ޙ ައި ރާނ ް ވާނ ް ޖ ެހ ެނީ މި ކަނ ް‬ ‫ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނުގ ައި ﷲ ތ ަޢ ާލ ާ މީގ ެ ‪1400‬‬ ‫އަހަރ ު ކ ުރި ނ ް ބ ަޔާނ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ާލ ެއ ް ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ކ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫”އެކ ަލ ާނގ ެ ީއ ޣ ައި ބ ު ދެނެވ ޮޑި ގެނ ްވ ާ‬

‫ސކ ަލ ާނގ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ުޑ ުތ ަކ ާއި ބިމުގ ައި ވ ާ ޛައްރ ެއ ްގ ެ‬ ‫ރަ ް‬ ‫ސ އ ަދި‬ ‫މި ންވަރ ުވެސް‪ ،‬އ ަދި އެއ ައ ްވުރ ެކުޑ ަ ޔ ަ ް‬ ‫އެއ ައ ްވުރ ެ ބޮޑަސް‪ ،‬އެކ ަލ ާނގެއ ަށ ް ވަންހަނ ާ ވ ެގެނ ް‬ ‫ނ ުވ ެތ ެވ ެ‪) “.‬ސަ ބ ާ ‪(3‬‬ ‫ސ‬ ‫”އ ަދި އ ުޑ ާއި ބިމުގ ައި ވ ާ ޛައްރ ެއ ްގ ެ މި ންވަރ ުވ ެ ް‬ ‫ސ އ ަދި އެއ ައ ްބުރ ެ‬ ‫‪ ،‬އ ަދި އެއ ައ ްވުރ ެ ކުޑ ަ ޔ ަ ް‬ ‫ސކ ަލ ާނގެއ ަށ ް‬ ‫ސ ‪ ،‬ކަލ ޭގ ެފާނ ުގ ެ ވ ެރި ރަ ް‬ ‫ބޮޑ ަ ް‬ ‫ސ ‪(61‬‬ ‫ވަންހަނ ާ ވ ެގެނ ް ނ ުވ ެތ ެވ ެ‪) .‬ޔޫނ ު ް‬ ‫ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނުނ ް އެޓ ޮމ ް ނުވަތ ަ ޛައްރާއަކީ‪،‬‬ ‫ސ އ ަދި އެއ ައ ްވުރ ެ‬ ‫އ ެހ ާ ކުޑ ަ ކުޑ ަ އ ެއްޗ ެއ ް ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ކުޑ ަ އ ެއްޗ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި އ ެ ވ ެދާނެކަނ ް އ ަޅުގ ަނޑ ު‬ ‫މި ދެންނ ެވި އާޔ ައްތ ަކުނ ް އެއ ޮ ީތ ފެންނ ާށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 3‬ފެންދ ައުރ ު ވ ުމ ުގ ެ ނި ޒ ާމ ް )ހ ައި ޑ ްރޮލޮޖީ(‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ސްކ ޫލ ް ތ ަކުގ ައި‬ ‫”ވޯޓ ަރ ސަ އި ކ ަލ ް“ގ ެ ނަމުގ ައި ފެންދ ައުރ ު ވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ނި ޒ ާމ ް ިކޔަވ ަމ ުއ ެވ ެ‪ .‬އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ މި ފެނ ް‬ ‫ދ ައުރ ުވ ުމ ުގ ެ ނި ޒ ާމ ް ހ ޯ ީދ މީލ ާ ީދނ ް ‪1580‬‬ ‫ެސ ”‬ ‫ވަނަ އަހަރ ު ”ސަ ރ ބ ަރނ ާރޑ ް ޕ ްލ ީ‬ ‫ނަމަކ ަށ ް ކިޔުނ ު ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ”ފެނ ުގ ެ ބުރ ު“‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ހާމ ަ ކ ޮށްދޭގ ޮތުނ ް‪ ،‬ވ ަޔ ާއ ެކ ު‬ ‫ކ ަނޑ ުގ ައި ހުންނަ ފެނ ުގ ެ އ ާވި މ ައްޗ ައ ް ގެންގޮސް‪،‬‬ ‫އ ެ ވި ލާތަކ ަށ ްވ ެ އ ެ ިކތަންތަނަށ ް އ ެ ވި ލާތ ައ ް‬ ‫ދ ަތުރުކ ޮށ ް‪ ،‬ވާރޭ ވެހި‪ ،‬އ ަދި ފެނ ް ބިމ ުގ ެ އ ަޑި އ ަށ ް‬ ‫ވަދ ެ ކ ަނޑ ައ ެ ިޅފ ައި ވ ަ ނި ޒ ާމ ެއ ްގ ެ ދ ަށުނ ް ބިމ ުގ ެ‬ ‫ސ ކ ަނޑ ަށ ް މި ފެންތ ައ ް ދ ަތުރ ު‬ ‫އ ަޑި ނ ް އަނ ެއ ްކ ާވ ެ ް‬ ‫ސ ގ ާތ ް ގ ަނޑަކ ަށ ް ‪7‬‬ ‫ކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސތ ަކުންނަށ ް މި‬ ‫ސ ީމ ް‬ ‫ވަނަ ޤަރުނ ާ ޖ ެހެންދެނ ް ވ ެ ް‬ ‫ޙ ަ ީޤގ ަތ ް އ ެނގި ފ ައ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ވ ަޔ ާ އ ެކ ު ފެންތ ައ ް‬ ‫ނަގ ައި ގެނ ްދ ާ ކަމ ަށ ާއި ބިމ ުގ ެ އ ަޑި އ ަށ ް މި ފެންތ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ދ ާ ގ ޮތ ް އ ެނގ ޭ ީމހ ަކ ު ނ ޫޅ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ނަމ ަވ ެ ް‬

‫ނވަނީ ‪...‬‬ ‫ދވެ ހ ޫ ު‬ ‫ރގަ ަ‬ ‫ށ ވަ ު‬ ‫ބޑ ު މުޒާހަރާ ިއތުރަ ް‬ ‫ދ ޮ‬ ‫ނ ާ‬ ‫ކރަމު ް‬ ‫އެމ ެރި ކާގަ ިއ ު‬ ‫އައިޝާ މުނާ‬ ‫ސ މ ުޒ ާހަރ ާގ ެ‬ ‫ސފ ައި ވ ާއި ރ ުވ ެ ް‬ ‫އެމ ެރި ކާގ ައި މ ުޒ ާހަރ ާ ކުރ ާތ ާ އެތ ައ ް ހ ަފ ްތ ާއ ެއ ްފ ާއި ތ ު ވ ެގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ުވާކަމ ަށ ް މީޑި ޔާތ ަކުނ ް ހާމ ަ ކ ޮށ ްފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ބަދ ަލ ެއ ް އ ައި ް‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ނ ް ނަށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ްޝނ ާއި ‪ ،‬ވ ަ ީޒ ފ ާ‬ ‫”އޮކިއުޕ ައި ވ ޯލ ް ސްޓ ުރީ ޓ ްގ ެ“ ނަމުގ ައި ކ ުރި ޔ ަށ ް މި ދ ާ މ ުޒ ާހަރާތަކ ަ ީކ ކޮރަޕ ަ‬ ‫ދ ަތި ވ ުމ ާއި ‪ ،‬ވި ޔ ަފ ާރި ގ ެ ބ ައ ެއ ް ވ ަ ިކބަޔަކ ަށ ް ީދފ ައި ވ ާ ީތ ކުރ ާ ޞު ލްޙ ަވ ެރި މ ުޒ ާހަރާތ ަކ ެވ ެ‪ .‬މ ުޒ ާހަރ ާގ ެ‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ނ ް މި ހާރ ު އި ތުރ ުވ ެ ދ ަނީ ވަރުގަދަވ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ރ ެއ ާއި ދ ުވ ާލ ު ކ ުރި އ ަށ ްދ ާ މި މ ުޒ ާހަރ ާގ ެ ބ ައި ވ ެރި ނ ް‬ ‫ސ ީލ ިޕނ ްގ ް ބ ޭގްތ ަކުގ ައި އ ެއްބަޔ ަކ ު ނި ދ ަމުނ ްދ ާއި ރ ު އަނ ެއްބަޔ ަކ ު‬ ‫ސފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ް‬ ‫ވ ަނީ ފެނ ާ ކ ާބޯތ ަކ ެތި ގެންގ ޮ ް‬ ‫ހަމ ަ ހަމ ަ އުސޫލ ް ގެނައުމ ަށ ް ގޮވ ަމުނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ުޒ ާހަރ ާގ ެ ބ ައި ވ ެރި ޔ ެއްކ ަމުގ ައި ވ ާ ކެމީލ ާ ރި ވ ޭލ ާ ބ ުނި ގ ޮތުގ ައި ”މި ހާރ ު ފ ުދި އްޖ ެ ކަމ ަށ ާއި އ ަދި‬ ‫ސ ބުނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ހ ުއ ްޓ ާ ނ ުލާނެކަމ ަށ ް ވ ެ ް‬ ‫އެމީހުނ ް ބޭނ ުވ ާ ގޮތ ަށ ް ހ ުރި ހ ާ ކަމ ެއ ް ސަ ރ ްކާރުނ ް ކ ޮށްނުދ ެނީ ް‬ ‫މ ުޒ ާހާރާގ ައި ގި ނައި ނ ް ިހމެނ ެނީ ވ ަ ީޒ ފ ާ ނ ެތި ފ ައި ވ ާ މީހުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެމ ެރި ކ ާގ ެ ސަ ރ ުކާރުންވ ަނީ މި ކުރ ާ މ ުޒ ާހަރާތ ަށ ް ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް ކ ުށ ްވ ެރި ކ ޮށ ް ހ ުއ ްޓ ާލުމ ަށ ް‬ ‫ސ މ ުޒ ާހަރ ާކުރަމުނ ް އެބަދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސެޕްޓ ެމްބ ަރ‬ ‫ސޓީއ ެއްގ ައި މި ހާރ ު ވ ެ ް‬ ‫ގ ޮވ ާލާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އެމ ެރި ކ ާގ ެ ހ ުރި ހ ާ ި‬ ‫‪ 17‬ވަނަދުވ ަހ ު ފ ެށި މި މ ުޒ ާހަރާގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ާ މީހުނ ްއ ެއ ްދުވ ަހުނ ް އަނ ެއ ްދުވަހ ަށ ް މީހުނ ް ދ ަނީ‬ ‫އި ތުރުވ ަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޞފްޙާއާއު ގުޅ ޭ‬ ‫ނ ަ‬ ‫}واﻟﻔﺠﺮ )*( وﻟﻴﺎل ﻋﺸﺮ{ ‪ 26‬ވަ ަ‬

‫ޛި ކުރ ު ކުރުނ ް ހ ުއްދ ަ އ ެއްމެހ ައި ތަންތަނުގ ައި ﷲގ ެ ކީރި ތި ވަންތ ަ ކ ަމ ާއި‬ ‫ސންނަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ މ ަތި ވ ެރި ކ ަމ ާއި ހ ައި ބަވަންތަކ ަމ ުގ ެ އ ަޑ ު އ ުފ ުލުމ ަ ީކ ު‬ ‫ްޞކ ޮށ ް މި ޙ ައ ްޖ ު މ ަހ ުގ ެ‬ ‫ފި ޠުރ ު ޢީދ ާއި ޙ ައ ްޖ ު ޢީދ ާއި އ ަދި ޚ ާއ ަ‬ ‫ސ ބ ައ ެއ ް‬ ‫ފުރަތަމ ަ ދި ހ ައ ެއްގ ައި ތ ަކ ު ީބރ ުގ ެ އ ަޑ ު އ ުފ ުލުމ ަ ީކ މި ފަދ ަ އ ެހެނ ްވ ެ ް‬ ‫ސންނަތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސންނަތްތ ައ ް ފަދ ައި ނ ް މި ޒ ަމާނުގ ައި ދޫކ ޮށ ްލ ެވި ‪ ،‬އ ުވ ާލ ެވި ފ ައި ވ ާ ު‬ ‫ު‬ ‫ސތ ަކުންނަށ ް ހ ަނދާންކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް‬ ‫ސންނަތ ް ދި ރުވ ައި ީމ ް‬ ‫މި މ ަތި ވ ެރި ު‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރަމ ާ އަންނ ާށ ެވ ެ‪ .‬ޢ ާއި ލ ާގ ެ މީހުންނ ާއި ގ ާތ ްތި މ ާގ ެ މީހުންނ ާއި‬ ‫ސންނަތ ަށ ް‬ ‫ސތ ަކުންނަށ ް އަންގ ައި ީދ މި ު‬ ‫ރަޙުމ ަތ ްތ ެރި ންނަށ ް ހ ަނދާންކ ޮށ ް ީދ ީމ ް‬ ‫ސންނަތ ެއ ް ދި ރ ުވުމ ަ ީކ ބ ޮޑ ުވ ެގެނ ްވ ާ‬ ‫ޢަމ ަލ ު ކުރަމ ާ އަންނ ާށ ެވ ެ‪ .‬މަރ ުވެފ ައި ވ ާ ު‬ ‫އ ަޖުރ ު ހ ުރި ކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫اﺑﻦ ﻋﻤﺮ އ ާއި أﺑﻮ ﻫﺮﻳﺮة رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻬﻤﺎ ދެބޭކ ަލުނ ް މި ދި ހ ަ‬ ‫ދުވ ަހުގ ައި ބ ާޒ ާރ ުތެރެއ ަށ ާއި މީހުނ ްގ ެ ތެރެއ ަށ ް ނި ކުމެވަޑ ައި ގެނ ް ތ ަކ ު ީބރ ުގ ެ އ ަޑ ު‬ ‫އ ުފ ުއްލަވ ައި ‪ ،‬މީހުނ ް އެބޭކ ަލުނ ްގ ެ ތ ަކ ު ީބރ ުގ ެ އ ަޑ ު އަހ ައި ތ ަކ ު ީބރުކިޔ ާ ކ ަމުގ ައި‬ ‫ސބިތ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ގްރ ޫޕ ް ހަދ ައި ގެނ ް އ ެއްމެނ ް އ ެއްއަޑ ަކުނ ް އި މާމ ަކ ު ހުރ ެގެނ ް‬ ‫ާ‬ ‫ތ ަކ ު ީބރ ު ކިޔުމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސތ ަކުގ ައި ރޯދ ަ ހިފުމ ަ ީކ މ ަތި ވ ެރި ޢަމ ަލ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވެސް‪ ،‬ބ ައ ެއ ް މީހުނ ް‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ހީކުރ ާ ފަދ ައި ނ ް ޙ ައ ްޖ ު މ ަހ ުގ ެ ދި ހ ަ ދުވަހ ަ ީކ ރޯދ ަ ހިފުމ ަށ ް ޚ ާއ ްސަ ކުރަނ ް‬ ‫ޖެހ ޭ ދި ހ ަ ދުވ ަހ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ކ ުށްހީއ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނުވަތ ަ ވ ަ ިކ ޢަދަދަކ ަށ ް ރޯދ ަ‬ ‫ސބިތުކަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު ބޭނުންނަމ ަ ނުވ ަ ދުވ ަހުގ ައި ރޯދ ަ‬ ‫ހިފުމ ަ ީކ ާ‬ ‫ހިފި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދި ހ ަ ރޯދ ައ ެއ ް ނ ު ިހފޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދި ހަވަނަ ދުވަހ ަ ީކ ޢީދ ު ދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދި ހަވަނަ ދުވ ަހުގ ައި ‪ ،‬ބ ޮޑ ު ޢީދ ު ދުވ ަހުގ ައި އ ުޟް ޙިޔ ާ ކ ަތި ލ ައި‬ ‫ސ ީކނުންނ ާއި ގ ާތ ްތި މ ާގ ެ ރަޙުމ ަތ ްތ ެރި ންނަށ ް‬ ‫ޢ ާއި ލ ާގ ެ މީހުންނ ާއި ފ ަ ީގރުންނ ާއި މި ް‬ ‫ޝރ ުޢ ު‬ ‫ސ މި މ ަތި ވ ެރި މުނ ާސަ ބ ަތުގ ައި އި ތުރ ު އެކަލ ޭގ ެފާނުނ ް ަ‬ ‫ކާނ ްދި ނުމ ަ ީކ ވ ެ ް‬ ‫ކ ޮށްދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ މ ަތި ވ ެރި ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ކުޅ ަދާނަކަނ ް ލި ބިގެނ ްވ ާ މީހުނ ް‬ ‫އެމީހުނ ްގ ެ ޢ ާއި ލ ާގ ެ ފަރ ާތުނ ް ބަކ ަރި އ ެއ ްގ ެ މި ންވަރ ު ކ ަތި ލުމ ެވ ެ‪ .‬ކުޅ ަދާނަކަނ ް‬ ‫ލި ބިގެނ ް ނ ުވ ާ މީހުނ ް ކަންބ ޮޑ ުވާނ ެ ކަމ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ޖާނ ާއި‬ ‫ސހިބ ާ ﳏﻤﺪ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫މ ާލ ު އެބ ޭފުޅަކ ަށްޓަކ ައި ޤުރ ުބާނ ްވ ެގެނ ްވ ާ މ ާތ ް ާ‬ ‫وﺳﻠﻢ އެކަލ ޭގ ެފާނ ާއި އެކަލ ޭގ ެފާނުނ ްގ ެ އ ާލުންނ ާއި އެކަލ ޭގ ެފާނުނ ްގ ެ އުންމ ަތ ުގ ެ‬ ‫މީހުނ ްކުރ ެ ކުޅ ަދާނަކަނ ް ލި ބިގެނ ް ނ ުވ ާ މީހުނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް އ ުޟް ޙިޔ ާ ކ ަތި ލ ަ‬ ‫ِﻦ ﳏَُ ﱠﻤ ٍﺪ َو ِ‬ ‫آل ﳏَُ ﱠﻤ ٍﺪ‬ ‫އ ްވާދ ެއ ްވާފ ައި އ ެވ ެ‪ .‬ޙަދީޘ ް ކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪)) .‬اﻟﻠﱠ ُﻬ ﱠﻢ َﺗـ َﻘﺒﱠ ْﻞ ﻣ ْ‬ ‫ސކ ަލާކ ޮ! ﳏﻤﺪގ ެ ފާނ ާއި‬ ‫َُ ﱠﻤﺪٍ(( ﻣﺴﻠﻢ‪” .‬ހ ައްދ ަވ ާ ބ ޮޑ ުކުރ ެއ ްވި ރަ ް‬ ‫ِﻦ أُﱠﻣ ِﺔ ﳏ‬ ‫َوﻣ ْ‬ ‫ﳏﻤﺪގ ެ ފާނުނ ްގ ެ އ ާލުންނ ާއި ﻣﺤﻤﺪގ ެ ފާނުނ ްގ ެ އ ުއްމ ަތ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް ގ ަބ ޫލ ު‬ ‫ކުރައ ްވ ާނދ ޭވ ެ!“ آﻣﲔ!‬

‫وﺻﻠﻰ اﷲ وﺳﻠﻢ وﺑﺎرك ﻋﻠﻰ ﻧﺒﻴﻨﺎ ﳏﻤﺪ وآﻟﻪ وﺻﺤﺒﻪ وﺳﻠﻢ‬

‫އަނ ެއ ް ކަމަކީ‪ :‬ޛ ުލ ް ޙ ައ ްޖ ާގ ެ ނުވަވަނަ ދުވ ަހ ުގ ެ ރޯދ ަ ހިފުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެ ީއ ޙ ައ ްޖ ު ވ ެރި ނ ް ޢަރަފ ާތުގ ައި ތި ބ ޭ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻰ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‬ ‫ސ ހެޔ ޮ ޢަލ ަމުތ ައ ް ފަދ ައި ނ ް މި‬ ‫އ ެދުވ ަހުގ ައި ރޯދ ަ ހިތްޕަވ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެހެނ ްވ ެ ް‬ ‫‪29‬‬

‫‪27‬‬

‫ށ އުފުލަ ިއ ިފ‬ ‫ޗ ް‬ ‫ރ މައް ަ‬ ‫ގެފުޅުގ ެ އުރަކޮޅު ‪ީ 3‬މޓަ ު‬ ‫ޝަ ީފޢ ު ޢަބްދ ުﷲ‬ ‫ކ ަޢ ުބ ާގ ެ އުރަކ ޮޅ ު‪ ،‬ތި ރި ނ ް މ ައްޗ ަށ ް ވާގޮތ ަށ ް ‪ީ 3‬މޓަރ ު މ ައްޗ ަށ ް‬ ‫އ ުފުލ ައި ފި އ ެވ ެ‪ .‬ހ ުދ ު ފ ޮތި ގ ަނޑ ެއްގ ައި އ ޮޅ ާލުމ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬ގ ެފ ުޅ ުގ ެ އުރަކ ޮޅ ު‬ ‫ސފ ަތި ދުވ ަހ ުއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫) ިކސްވ ާ( މ ައްޗ ަށ ް އ ުފ ުލާފ ައި ވ ަނީ މި ދި ޔ ަ ބުރ ާ ް‬ ‫ސޕަވ ައި ޒ ަރ ު‬ ‫ގ ެފ ުޅ ުގ ެ އުރަކ ޮޅ ު އުފ ައ ްދ ާ ކުނ ްފ ުނީ ގ ެ ޖެނެރަލ ް ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވ ާ ގ ޮތުގ ައި މި ނި ނ ްމުމ ަ ީކ މި އަހަރ ުގ ެ ޙ ައ ްޖ ު ޕްލޭނ ްގ ެ ދ ަށުނ ް‬ ‫ކ ުރި ޔ ަށ ް ދި ޔ ަ ކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގ ެފ ުޅ ުގ ެ އުރަކޮޅ ަ ީކ ވަރަށ ް ގި ނަ ފަހަރަށ ް ޙ ައ ްޖ ު މޫސުމ ް‬ ‫ތ ަކުގ ައި ޙ ައ ްޖ ުވ ެރި ނ ް އ ެއި ނ ް ފ ޮތި ފ ޮތި ކ ޮޅ ު ކ ަނޑ ައި ގެނ ް ރަށ ަށ ް ގެނ ްދ ާ‬ ‫އުރަކ ޮޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޙ ައ ްޖ ުވ ެރި ނ ް އ ޭ ީތގ ައި އ ެލި ދ ަމ ާ ހ ެދ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‬ ‫ީވދ ައި ގެނ ް ދި އ ުންފަދ ަ ކަންތ ައ ް ދި މ ާވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް‪ީ 3 ،‬މޓަރ ު‬ ‫މ ައްޗ ަށ ް ނަގާފ ައި ވ ަނީ މި އަހަރ ު ޙ ައ ްޖުގ ައި އެފަދ ައި ނ ް އުރަކ ޮޅ ު‬ ‫ހ ަލ ާކ ުވ ެދާނ ެ ީތ އެކ ަމުނ ް ރައ ްކ ާތ ެރި ކުރ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ކަމ ަށ ް ިކސްވ ާ‬ ‫ސޕަވ ައި ޒ ަރ ު ހާމ ަކުރައްވ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ެކ ްޓ ްރީ ގ ެ ޖެނަރަލ ް ް‬

‫ޙަލާލް ކ ާ ަތކެއްޗާ ބެހ ޭ ކޮންގްރ ެސް އެއ ް‬ ‫އަންކަރާގަ ިއ ބާއްވަ ިއފި!‬ ‫ޙ ާ ިތމ ް ޔ ޫސު ފ ް‬

‫ގ ެފ ުޅ ުގ ެ އުރަކޮޅ ަ ީކ ރަނ ާއި ރި ިހނ ް ޤުރ ުއާނ ުގ ެ އާޔ ަތްތ ައ ް ލި ޔ ެ‬ ‫ޖ ަރީ ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ކ ަޅ ުކުލ ައި ގ ެ ިކސްވ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނުވަތ ަ ދި ވ ެ ިހނ ް ބުނާނަމ ަ‬ ‫އުރަކ ޮޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި އުރަކ ޮޅ ު ކ ުރި ނ ް ހަދ ައި ގެނ ް ގެންނަނީ މި ޞު ރުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނަމ ަވެސް‪ ،‬މީގ ެ ‪ 75‬އަހަރ ު ކ ުރި ނ ް ސަ ޢ ޫ ީދ ޢަރަބިއ ްޔ ާގ ެ ރަސްގ ެފާނ ު‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޢަޒީޒ ުގ ެ ޤަރާރ ުގ ެ ދ ަށުނ ް މ ައ ްކާގ ައި ިކސްވ ާ ފ ެކ ްޓ ްރީ އ ެއްވ ަނީ‬ ‫ސރ ެ މި‬ ‫އުފ ައްދ ަވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ގ ެފ ުޅ ުގ ެ އުރަކ ޮޅ ު ހ ެދުނ ް ވ ަނީ އޭރ ުއ ް ު‬ ‫ފ ެކ ްޓ ްރީ އ ާ ޙ ަވ ާލ ުކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އ ައ ު އުރަކ ޮޅ ެއ ް ގ ެފުޅ ަށ ް ތ ައ ްޔާރ ު ކުރ ެވި‬ ‫ކޮންމ ެ އަހަރަކ ުވ ެ ް‬ ‫ގ ެފ ުޅުގ ައި ލ ެއ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ރމުންދާކަމަށް‬ ‫އަފްޣާނިސް ތާނުގ ެ ޖަލ ު ަތކުގަ ިއ އަ ިނޔާކ ު ަ‬ ‫އދ‪ި .‬އން ހާމަކޮށްފި!‬

‫ިނޢުމ ާ ހާރޫން‬

‫އ ަފ ްޣ ާނި ސްތާނ ުގ ެ ޖ ަލުތ ަކުގ ައި އި ންސާނި އްޔ ަތ ާ ޚިލ ާފ ު އެތ ަށ ް‬ ‫އ ަނި ޔާތ ަކ ެއ ް ކުރަމުނ ްދ ާ ކަމ ަށ ް އދ‪ .‬އި ނ ް ނެރުނ ު ރި ޕޯޓ ެއްގ ައި ހާމަކ ޮށ ްފި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޙ ަލ ާލ ް ކާތ ަކ ެއ ްޗ ާ ބެހ ޭ ކޮނ ްގްރެސްއ ެއ ް މި މ ަހ ުގ ެ ‪ 14‬އ ަދި ‪ 15‬މި‬ ‫ދ ެދުވ ަހ ު ތުރުކީގ ެ ވ ެރި ރަށ ް އަންކަރާގ ައި ބ ާއްވ ައި ފި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސގ ައި ‪ 16‬ޤ ައުމ ަކުނ ް ބ ައި ވ ެރި ވެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކޮނ ްގްރ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ބ ާއ ްވާފ ައި މި ވ ަނީ އި ސްލ ާމި ކ ް ޗ ެމ ްބ ާރ ް‬ ‫ބ ައި ނަލްއ ަޤ ްވ ާ ީމ ޙ ަލ ާލ ް ކޮނ ްގްރ ެ ް‬ ‫ސއ ާއި އ ައި ީޑ ީބ‬ ‫ސންޓަރ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް އޯއ ައި ީ‬ ‫ޭޝނ ް ެ‬ ‫ރި ސާރޗ ް އެނ ްޑ އި ންފޮމ ަ‬ ‫ފަދ ަ ބ ޮޑ ެތި އި ސްލ ާ ީމ ޖ ަމ ިްޢއ ްޔާތަކ ަކ ާ ގ ުޅި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙ ަލ ާލުތ ަކ ެއ ްޗާމ ެދ ު ތ ަފ ާތ ު މ ަޝް ވަރާތ ަކ ެއ ް ކުރ ެވުނ ު މި‬ ‫ސގ ައި ވާހަކަދ ެކ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ހަމ ައެކ ަނި ކ ާބޯތ ަކ ެއ ްޗ ާ ބެހ ޭ ގޮތ ަކުނ ް‬ ‫ކޮނ ްގްރ ެ ް‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ އި ތުރުނ ް ޙ ަލ ާލ ު މ ެޑި ކ ަލ ް ބ ޭހ ާއި ‪ ،‬ރީ ތި ވުމ ަށ ާއި ސާފ ުކުރުމ ަށ ް‬ ‫ބޭނުނ ްކުރ ާ ސާމާނ ާއި ‪ ،‬ހ ޮޓ ާ ރެސްޓޯރެނ ްޓްތ ަކުގ ައި ދެވ ޭ‪ ،‬އ ަދި ޓ ޫރި ޒ ަމ ްއ ާއި‬ ‫ބޭނ ް ިކނ ްގ އ ާއި ދ ަތުރުފ ަތުރ ާބެހ ޭ ޙ ަލ ާލ ް ޚިދުމ ަތްތ ަކާމ ެދ ު ވާހަކަދ ެކ ެވި ފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪28‬‬

‫މި ރި ޕޯޓ ަ ީކ ‪ 379‬ގ ައި ީދންނ ާ އި ންޓ ަވި އ ު ކުރުމ ަށްފ ަހ ު ހ ޯދާފ ައި ވ ާ‬ ‫ަސރުނ ްގ ެ‬ ‫މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ިބނާކ ޮށ ް ނެރުނ ު ރި ޕޯޓ ެކ ެވ ެ‪ .‬ހ ަނގުރާމ ައި ގ ެ އ ީ‬ ‫ގ ޮތުގ ައި ހ ައްޔަރ ުކުރ ާ ޠ ާލި ބާނ ް ހ ަނގުރާމ ަވ ެރި ންނަށ ާއި ޠ ާލި ބާނުންނ ާ‬ ‫ޝއ ްކ ުކުރ ެވި ގެނ ް ހ ައްޔަރ ުކުރ ާ މީހުނ ް އ ެ ިކކަންކަމ ަށ ް‬ ‫ގ ުޅުނ ްބ ާއ ްވ ާ ކަމ ަށ ް ަ‬ ‫ސ ކުރ ުވުމ ަށްޓަކ ައި އި ންސާނި އްޔ ަތ ާ ޚިލ ާފ ު އެތ ަކ ެއ ް އ ަނި ޔ ާއ ެއ ް‬ ‫އ ެއްބ ަ ް‬ ‫އ ަފ ްޣ ާނި ސްތާނ ްގ ެ ސަ ލާމ ަ ީތ ބާރުތ ަކުނ ް ިހންގ ަމުނ ް ގެނ ްދާކަމ ަށ ް ރި ޕ ޯޓުގ ައި‬ ‫ހާމަކ ޮށްފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ގ ޮތުނ ް ކުރ ާ އ ަނި ޔާތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ‪ ،‬އުނަގ ަނޑ ުގ ައި ވ ާ‬ ‫ސލި ނ ްގ ާއި ފާރުފަދ ަ ތަނ ްތ ާ އ ެލ ުވ ުމ ާއި ‪ ،‬ކަރަނ ްޓ ު ކޭބ ަލ ްއ ާއި‬ ‫ސމ ަށ ް ފ ަހ ު ީ‬ ‫އ ެއ ް ު‬ ‫ލ ަކ ުޑި ދ ަނޑި ގ ަނޑ ު ފަދ ަ ތ ަކ ެތި ނ ް ތ ަޅ ާ ކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬އ ަދި ކަރަނ ްޓ ު ޝޮ ކ ް‬ ‫ްސ ގ ޮތުނ ް އެތ ަކ ެއ ް އ ަނި ޔާތ ަކ ެއ ް‬ ‫ޖ ެއްސުމ ާއި ‪ ،‬ނި ޔަފ ަތި އ ުފުރ ުމ ާއި ޖި ނ ީ‬ ‫ކުރަމުނ ްދ ާ ކަމ ަށ ް އ‪.‬ދ ގ ެ ރި ޕ ޯޓްގ ައި ބުނެފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫އެމ ެރި ކ ާއި ނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ޤ ައ ުމުތ ަކުގ ައި ިހނ ްގ ާ ޖ ަލުތ ަކުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ަސރުންނަށ ް އި ންސާނި އްޔ ަތ ާ ޚިލ ާފ ު މި ފަދ ަ އެތ ަށ ް އ ަނި ޔ ާ އ ެއ ް‬ ‫މުސްލި މ ް އ ީ‬ ‫ދ ަނީ ކުރަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ލޭގ ެ ކޯ ުރ ަތއ ް ދެމެމު ްނ ަދނީ‪...‬‬ ‫މުޙައްމަދ ު ވިޝާ ހ ް‬ ‫ތި ބ ާ ގ ެ އަޚ ަކ ު މަރ ުވ ެއްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝހީދުކ ޮށ ްލ ެވި އްޖ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫މަރ ާލ ެވި އްޖ ެއ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސ‬ ‫އޭނ ާގ ެ ޢ ުމުރުނ ް ދުވަސްވެފ ައި ވ ާ މ ައި ންބަފ ައި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ މ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫މ ެއ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާގ ެ އަނ ްހެނުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސމ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކިއ ެއ ްހ ެއްޔ ެވ ެ‪ .‬އޭނ ާގ ެ ކުޑ ަ ދ ަރި ފ ުޅ ުވ ެ ް‬ ‫މި އެންމެނ ްގ ެ ހ ަށި ތ ަކުނ ް އޮހ ޮރި ދެމ ެމުނ ްދ ާ‬ ‫ލ ޭގ ެ ކޯރުތ ައ ް ިބންގ ަނޑ ު ތ ެތ ްކުރަމުނ ް‬ ‫ރަތ ްކުރަމުންދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވަށ ައި ގެނ ް ފެންނަނީ އޭނ ާ‬ ‫ސ އ ަނި ޔ ާވ ެރި‬ ‫ފަދ ަައި ނ ް އޭނ ާގ ެ އަވ ަށްޓ ެރި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ޝހީދ ު ކ ޮށ ްލ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ރަޙ ުމ ްކުޑ ަ ގޮތަކ ަށ ް ަ‬ ‫މަންޒ ަރ ެވ ެ‪ .‬ދި ރި ތި ިބ ޔަތީމ ް ކ ު ީދންނ ާއި ‪ ،‬ހުވަފ ަތ ް‬ ‫އ ަ ީބނ ްގ ެ ރ ުއި މ ުގ ެ އ ަޑ ު މ ުޅި މާޙ ައ ުލ ު ގ ުގުމ ަމުނ ް‬ ‫ދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އާދ ެ‪ ،‬އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ވ ެރި ވެގަނ ެ‬ ‫ބާރ ު ިހންގ ަމުނ ް ދ ަނީ އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ ިބންތ ައ ް‬ ‫ފ ޭރި ގެނ ް ތި ިބ ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަނި ޔ ާވ ެރި ރަޙުމ ެއ ް ނ ެތ ް‬ ‫ބ ައ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މ ައްޗ ަށ ް އި ރ ުއ ެރި ކޮންމ ެ‬ ‫ދުވަހ ަ ީކ ިބރ ުވ ެރި ނ ާމާނ ް ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި ރި ހުންނާނ ެ‬ ‫ސ ޔ ަ ީޤންކަމ ެއ ް އެބ ައި މީހުންނަށ ް ލި ިބފ ައ ެެއ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުގ ައި ރޭދ ުވ ާ ތ ަކުރާރުވ ަމުނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ީޠނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އާދ ެ އ ެ ީއ ފަލ ަ ް‬ ‫ސ ތ ަކ ުގ ެ‬ ‫އެފަދ ަ އ ަނި ޔ ާވ ެރި ދުވ ަ ް‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އާދ ެ އ ެ ީއ ‪ 16‬ސެޕްޓ ެމްބ ަރ‬ ‫‪1982‬ވަނަ އަހަރ ެވ ެ‪ .‬އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬ ‫އ ަނި ޔ ާވ ެރި ވ ެރި ކަމ ެއ ް ކުރަމުނ ް ދި ޔ ަ މީހުނ ްގ ެ‬ ‫މަކަރ ު ވ ެރި ރޭވ ުމ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ނަޞާ ރ ާއި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ ީޠނ ުގ ެ‬ ‫ބަޔ ަކ ު ‪ ،‬ބ ަޑި ތ ަކ ާ‪ ،‬ވ ަޅި ތ ަކ ާއ ެކ ު‪ ،‬ފަލ ަ ް‬ ‫ނި ކަމ ެތި ރައ ްޔި ތުންނ ާ ކ ުރި މ ަތި ލި އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪36‬‬ ‫ގ ަޑި އި ރ ުތެރޭގ ައި ‪ 3500‬އ ާ ގ ާތ ްކުރ ާ ޢަދަދަކ ަށ ް‬ ‫މުސްކ ު ީޅންނ ާއި ‪ ،‬އަނ ްހެނުންނ ާއި ކުޑ ަކ ުދި ނ ް‬ ‫ޝހީދުކ ޮށ ްލި އ ެވ ެ‪ .‬ސަ ބްރ ާ އ ާއި ޝާ ތި ލ ާ ގ ައި‬ ‫ަ‬ ‫ސކ ޮށ ް ހ ުރީ‬ ‫ިހނ ްގުނ ު މި ޤ ަތ ުލ ު ޢާނ ްމުގ ައި އި ް‬ ‫އ ެރި އ ެލ ް ޝެ ރޯނ ް ކ ަމުގ ައި އި ޒ ްރޭލުނ ް ހިނގި‬ ‫ތ ަޙްޤީޤ ް ކޮމ ެ ީޓއ ަށ ް ވ ަނީ ފާހަގ ަކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސ‬ ‫އ ޭގ ެ ނަތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް އޭނ ާ އޭރ ުގ ެ ޑި ފެނ ް ް‬ ‫ސޓަރުކ ަމުނ ް ވ ަ ިކ ކުރުމ ަށ ް އ ެ ކޮމެޓީއި ނ ް ވ ަނީ‬ ‫މި ނި ް‬ ‫ސ މ ަޤާމ ެއ ް‬ ‫ހުށައ ަޅާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫ގ ޮތުގ ައި މ ަޝް ހޫރ ު ވ ެގެނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެއި ތުރުނ ް‬ ‫އޭނާވ ަނީ ލ ުބްނާނަށ ް ޓެރަރި ސްޓ ް ޙަމ ަލާތ ަކ ެއ ް ީދ‬ ‫ޝބްރ ާއ ާއި‬ ‫ސ އަރާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ަ‬ ‫ލ ުބްނާނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ‬ ‫ޝާ ތި ލ ާގ ެ ޤ ަތ ްލ ު ޢާނ ްމ ު ހިނގާފ ައި ވ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫ީމނ ާގ ެ ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ދ ަށުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހ ުރި ހާކަމ ެއ ް މި ހެނ ް‬ ‫ހ ުރި އި ރުމ ެ‪ީ ،‬މނާއ ަށްވ ަނީ ‪ 1979‬ވަނަ އަހަރ ު‬ ‫ނޮބ ެލ ް ޞު ލްޙ ައި ގ ެ އި ނ ާމ ް ލި ިބފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ލ ުބްނާނަށ ް ވ ެރި ވެގަނ ެ‬ ‫ކޮންމ ެ އަކ ަ ް‬ ‫ސދ ަށ ް‬ ‫ސ ވަރ ު‪ ،‬އި ޒ ްރޭލ ުގ ެ އި ޤ ްތި ާ‬ ‫ތި ބިދުވ ަ ް‬ ‫ބ ޮޑ ެތި ލ ޮޅުންތ ަކ ެއ ް އަރައި ގެނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އެންމ ެ‬ ‫ފ ަހުނ ް ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ އި ތ ުބާރ ު އެނ ާގ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬ ‫ގ ެއ ްލި ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އޭނ ާގ ެ އަނ ްހެނުނ ްގ ެ‬ ‫މަރ ު ވ ެގެނ ްދި ޔ ަ ީއ އޭނާއ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވި ބ ޮޑ ު‬ ‫ހިތާމައަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް މ ަޑ ު މ ަޑ ުނ ް މ ުޖްތަމ ަޢ ާ‬ ‫ސ މަރ ުދުވ ަހ ާ‬ ‫އޭނ ާ ދުރ ުވ ެ ވ ަ ިކ ވ ަމުނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ޖ ެހެންދެނ ް އޭނ ާ ވ ޭތުކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ އެކ ަނި ވ ެރި‬ ‫ޙ ަޔ ާތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މި ފެންނަނީ ހަމ ަ އެފަދ ަ‬ ‫މި އ ަދ ު ވ ެ ް‬ ‫ސ ީޠނ ު‬ ‫ވ ެރި ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަ އ ެ ިބރ ުވ ެރި ކަމ ެވ ެ‪ .‬ފަލ ަ ް‬ ‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ހަމ ަ އ ެ ނި ކަމ ެތި ޙ ާލ ެވ ެ‪ .‬ތި ބ ާ‬ ‫މި ލި ޔުނ ް ވި ދ ާޅުވ ަމުނ ް ގެންދަވ ަމުނ ް ދ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫ސ ީޠނުގ ައި ކ ުދި ންތ ައ ް ޔަތީމ ުވ ެ‪ ،‬އ ަނ ީބންތ ައ ް‬ ‫ފަލ ަ ް‬ ‫ޝހީދ ުވ ެ‬ ‫ހުވަފ ަތ ްވ ެ‪ ،‬ކ ުށ ެއ ް ނ ެތ ް ބަޔ ަކ ު ަ‬ ‫އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ ލ ޭގ ެ ކޯރުތ ައ ް ދެމ ެމުނ ް ދ ަނީ އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ‬ ‫ސވ ަނީ ނި ނ ްމާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ނ ުދި ނުމ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ އެނ ްގުމ ެއ ް ވ ަނީ ތަންފީޒ ުވާގ ޮތ ް‬ ‫އ ެއި ނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސ މަސްއ ޫލި އްޔ ަތ ެއ ް‬ ‫ނ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ނ ެތ ް ވ ަ ީޒ ރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ކ ެ ިބނ ެޓްގ ައި އޭނ ާ‬ ‫ިހމ ެނި ފ ައި ވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ ފ ަހުނ ް އޭނ ާ ވ ަނީ އި ޒ ްރޭލ ުގ ެ‬ ‫ބ ޮޑ ު ވ ަ ީޒ ރުކަނ ް ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪ .‬އެންމ ެ ފ ަހުނ ް‬ ‫‪ 2006‬ވަނަ އަހަރ ު އޭނާއ ަށ ް ޖ ެހުނ ު ވަރުގަދ ަ‬ ‫ސްޓ ްރ ޯކ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ނި ކަމ ެތި ޙ ާލ ެއްގ ައި‬ ‫މި އ ަދ ާހމައ ަށ ް މި މ ަލ ްޢޫނ ު ދ ަނީ މަރ ާ ހ ަނގުރާމ ަ‬ ‫ކުރަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ީޠނ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ފަލ ަ ް‬ ‫ކ ުރި ހަމ ަ އެފަދ ަ އ ަނި ޔ ާވ ެރި އ ެހެނ ް ވ ެރި އ ެއ ްގ ެ‬ ‫ވާހަކ ައ ެވ ެ‪ .‬އާދ ެ‪ ،‬މި ފަހަރ ު މެނާޚިމ ް ބޭގަނ ްގ ެ‬ ‫ާސ ވ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސޔ ީ‬ ‫ވާހަކ ައ ެވ ެ‪ .‬އޭނާއ ަ ީކ ި‬ ‫ލި ކ ޫޑ ް ޕާޓީގ ެ ބ ާނީ އ ެވ ެ‪ .‬އި ޒ ްރޭލ ަށ ް މި ނި ވަންކަނ ް‬ ‫ލި ބ ުމ ުގ ެ ކ ުރި ންއޭނ ާ އ ަ ީކ ޒ ަ ޔ ަނި ސްޓ ް މި ލި ޓ ަރީ‬ ‫ގްރ ޫޕ ެއ ް ކަމ ަށ ްވ ާ އި ރ ްގުނ ް ގ ެ ީލޑ ަ ރ ެވ ެ‪ީ .‬މނާއ ަ ީކ‬ ‫ިކނ ްގ ް ޑ ޭވި ޑ ް ހޮޓ ަލުގ ައި ިހނ ްގި ބޮނ ް ގ ޮއ ްވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޓެރަރި ސްޓ ް ޙަމ ަލ ާގ ެ ފަހ ަތުގ ައި ވ ާ ފަރ ާތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސ ީޠނ ް ޙިޏޞާ ރުކ ޮށ ްގެނ ް‬ ‫ީމނާވ ަނީ އ ެއި ރ ު ފަލ ަ ް‬ ‫ޭސންނ ާ ދެކޮޅ ަށ ް ވަރުގަދ ަ އި ދި ކ ޮޅ ު‬ ‫ތި ިބ އި ނގި ރ ީ‬ ‫ޭޝނ ް‬ ‫ޙަރަކ ާތްތ ަކ ެއ ް ިހނ ްގާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އޮޕަރ ަ‬ ‫އޮޕޭރ ާގ ެ ނަމުގ ައި އި ޒ ްރޭލ ުގ ެ އެއ ަރފޯސްއި ންވ ަނީ‬ ‫ޢި ރާޤ ަށ ް ޓެރަރި ސްޓ ް ޙަމ ަލ ާއ ެއ ް ީދ ޢި ރ ާޤ ުގ ެ‬ ‫ނި އ ުކ ްލި އ ަރ‬ ‫ހ ަލ ާކުކ ޮށ ްލާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި އ ެދުވަހ ަށ ް‬ ‫ފ ަހުގ ައި އި ޒ ްރޭލ ާ‬ ‫ދ ުޝް މަނ ުވ ާ‬ ‫ސ ފަރާތަކ ަށ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ގ ެއ ްލުނ ް ދ ެނި ވި‬ ‫ހ ަތި ޔާރ ު އ ުފ ެއ ްދ ުމ ުގ ެ‬ ‫ޤާބިލްކަނ ް‬ ‫ނ ުދި ނުމ ަށ ް އޭނ ާ‬ ‫ކ ަނޑ ައ ެޅި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި އ ެ އެނ ްގުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ބ ޭގި ނ ް ް‬ ‫ޝހީދުކ ޮށ ްލާފ ައި ވ ާ ކުޑ ަކ ުދި ންތ ަކ ެއ ް‪.‬‬ ‫‪ 1982‬ވަނަ އަހަރ ު ސަ ބްރ ާ އ ާއި ޝާ ތި ލ ާ ގ ައި ަ‬ ‫ޑ ޮކ ްޓްރައި ނ ް ގ ެ‬

‫އައ ްޝަ ިއޚ ް އާދަމ ް ޝަ ީމމ ް‬

‫}واﻟﻔﺠﺮ )*( وﻟﻴﺎل ﻋﺸﺮ{‬ ‫މ ާތ ް ﷲ ފ ަޖުރ ުގ ެ ވ ަގ ުތ ު ގަންދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި ދި ހ ަ ރޭ ގަންދ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ް ﷲ އެކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫މ ަޚ ްލ ޫގ ެއ ް ގަންދ ެއ ްވުމ ަ ީކ އ ެއ ެއްޗ ެއ ްގ ެ މ ާތްކ ަމ ާއި‬ ‫ޝރަފ ުވ ެރި ކަނ ް އަންގ ައި ދ ޭ ކަމ ެއ ް ކ ަމ ާއި މ ެދުގ ައި‬ ‫ަ‬ ‫ޝއ ްކ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ީވމ ައި އެކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫ަ‬ ‫އ ަޅުންނަށ ް ހުވ ައި ކުރުނ ް ހ ުއްދ ަ ީއ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ ޛ ާތ ުފ ުޅ ު ގަންދީއ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަލ ާނގ ެ މ ާތ ް‬ ‫ކުރެވ ޭ ފަދ ައި ނ ް އ ެހެނ ް ފަރ ާތ ެއ ް މ ާތ ް ކުރުމ ަ ީކ‬ ‫ހ ުއްދ ަ ކަމ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪.‬‬

‫ِﺮ ﺑَِﻨـﻔ ِ‬ ‫ِﺸ ْﻲءٍ((‬ ‫ْﺴ ِﻪ َوَﻣﺎﻟِِﻪ َﻓـﻠ َْﻢ َﻳْـﺮِﺟ ْﻊ ﺑ َ‬ ‫َر ُﺟ ٌﻞ َﺧﺮَج ﳜَُﺎﻃ ُ‬ ‫ސ ކ ޮޅުގ ައި ކުރެވ ޭ‬ ‫اﻟﺒﺨﺎري‪ .‬މާނައަކީ‪” :‬މި ދުވ ަ ް‬

‫ކޮނ ް ފ ަޖުރ ެއ ް‪ ،‬ކޮނ ް ދި ހ ަ‬ ‫ރ ެއ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ؟! މ ަތި ވ ެރި ވ ެގެނ ްވ ާ ފ ަޖުރ ެއ ް ކ ަމުގ ައި‬ ‫ޝއ ްކ ެއ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ ދި ހަރޭ ކ ަމުގ ައި‬ ‫ަ‬ ‫ޝއ ްކ ެއްނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަ‬

‫ޙ ައ ްޖ ު މ ަހ ުގ ެ ފުރަތަމ ަ ދި ހ ައ ެއ ްގ ެ މ ާތ ް‬ ‫ސތ ަކުގ ައި ހެޔޮޢަމ ަލ ު ގި ނަކުރުމ ަ ީކ‬ ‫ކ ަމ ާއި އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސބިތ ުވ ާ ކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ާ‬ ‫އި ތުރ ު ރި ވާޔ ަތްތ ަކުނ ްވ ެ ް‬

‫ސަ ލ ަފުނ ްގ ެ ބ ައ ެއ ް މުފ ައ ިްސރުނ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވެފ ައި ވ ަނީ އެއީ‪ :‬ނަޙުރ ުގ ެ ދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޙ ައ ްޖ ުވ ެރި ނ ް ޖ ަމްރާއ ަށ ް ިހލ ައ ުކ ާ‪ ،‬ހ ަދ ްޔ ު ކ ަތި ލ ާ‪،‬‬ ‫ބ ޯ ބ ާލ ާ‪ ،‬އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ ޙ ައ ްޖ ުގ ެ އި ޙުރ ާމުނ ް‬ ‫ޙ ަލ ާލ ުވ ާ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬ޙ ައްޖ ަށ ް ނުގޮސްތި ިބ މީހުނ ް‬ ‫އ ުޟް ޙިޔ ާ ކ ަތި ލ ާ‪ ،‬ޢީދ ު ނަމ ާދުކ ޮށ ް ހ ަދ ާ ދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ބ ޮޑ ު ޢީދ ު ދުވ ަހ ުގ ެ ފ ަޖުރ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދި ހަރެއަކީ‪،‬‬ ‫ޙ ައ ްޖ ު މ ަހ ުގ ެ ފުރަތަމ ަ ދި ހ ަ ރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދި ހަވަނަ‬ ‫ރެއ ަ ީކ ޢީދ ު ވި ލޭރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަލ ާނގ ެ ހ ުވ ާ ކުރައ ްވ ާ‬ ‫އ ެ ފ ަޖުރަކ ާއި އ ެ ދި ހ ަ ރޭ ދި ހ ަ ދ ުވ ާލ ެއ ް‬ ‫ގަންދ ެއ ްވާފ ައި އެވ ަނީ ޙ ައ ްޖ ު މ ަހ ުގ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ދި ހ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ﺎس رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻪ ގ ެ އ ަރި ހުނ ް‬ ‫اﺑْ ِﻦ َﻋﺒﱠ ٍ‬ ‫ﱠﱯ َﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﻋﻠَﻴْ ِﻪ َو َﺳﻠﱠ َﻢ‬ ‫ރި ވ ާވ ެގެނ ް ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬اﻟﻨ ِ ﱢ‬ ‫ْﻀ َﻞ‬ ‫ޙަދީޘ ްކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪َ )) .‬ﻣﺎ اﻟْ َﻌ َﻤ ُﻞ ِﰲ أَﻳﱠﺎ ٍم أَﻓ َ‬

‫اﳉ َﻬﺎ ُد ﻗ َ‬ ‫ِﻣْﻨـ َﻬﺎ ِﰲ َﻫﺬ ِ‬ ‫َﺎل َوَﻻ ْ ِ‬ ‫ِه ﻗَﺎﻟُﻮا َوَﻻ ْ ِ‬ ‫اﳉ َﻬﺎ ُد إﱠِﻻ‬ ‫‪26‬‬

‫ޢަމަލ ަށ ްވުރ ެ ވ ަ ިކނ ް އި ތުރ ުވ ެގެނ ްވ ާ ޢަމ ަލ ެއ ް‬ ‫ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ “.‬އ ަޞް ހ ާބުބޭކ ަލުނ ް ދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ތ ޯއ ެވ ެ؟‬ ‫ﷲގ ެ މ ަގުގ ައި ޖި ހ ާދ ު ކުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ މ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު‬ ‫ޙަދީޘ ްކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪” .‬ޖި ހ ާދ ުވ ެ ް‬ ‫ީމހ ަކ ު އޭނ ާގ ެ ޖާނ ާއި މ ާލ ާއި އ ެކުގ ައި ނ ުކުމ ެ‪،‬‬ ‫އެދ ެއ ެތި ﷲގ ެ މ ަގުގ ައި ހޭދަކ ޮށ ް އ ެނބ ުރި ނާންނަ‬ ‫މީހ ާ ފި ޔަވ ައ ެވ ެ‪“.‬‬

‫ޝއ ްކ ެއްނ ެތ ް ގ ޮތުގ ައި ޙ ައ ްޖ ު މ ަހ ުގ ެ‬ ‫ަ‬ ‫މި ދި ހ ަ ދުވަހ ަ ީކ މ ާތ ްﷲގ ެ ޚ ާއ ްސަ ފ ަޟު ލުވަންތ ަ‬ ‫ވ ެރި ކ ަމ ާއި ރަޙްމ ަތ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަލ ާނގ ެ އ ަޅުތ ަކުނ ްގ ެ‬ ‫ކ ުށ ްފާފ ަ ފ ުއ ްސަ ވ ައި އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ ދަރަޖ ަ‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ ޙ ަޟު ރަތުގ ައި މ ަތި ވ ެރި ކުރ ެއ ްވުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ުޞތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ ލ ައ ްވާފ ައި ވ ާ އ ަގ ުހ ުރި ފުރ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ުޞތުގ ައި އ ެހެނ ްވ ެ ް‬ ‫މި ފުރ ަ‬ ‫ސންތ ަކުގ ައި ކުރެވ ޭ އ ެއްމެހ ައި ހެޔ ޮ ޢަމ ަލ ެއ ް‬ ‫މޫ ު‬ ‫އި ތުރ ު ކުރުނ ް އެދ ެވި ގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ާދ ު ޖ ަމާޢ ަތުގ ައި‬ ‫އ ަދ ާކުރ ުމ ާއި ޛި ކުރ ުކުރުނ ް ގި ނަ ކުރ ުމ ާއި‬ ‫އި ސްތި ޣ ްފާރުކ ޮށ ް ތ ައ ުބ ާވުނ ް ގި ނަ ކުރ ުމ ާއި‬ ‫ރޯދ ަ ހިފ ުމ ާއި ރޭއ ަޅުކަނ ް ކުރ ުމ ާއި ރަވ ާތި ބ ު‬ ‫ސންނަތްތަކ ަށ ް ސަ މ ާލ ުވ ުމ ާއި މ ައި ންބަފ ައި ންނ ާއި‬ ‫ު‬ ‫ޞދ ަޤ ާތ ާއި‬ ‫ގ ާތ ްތި މ ާގ ެ މީހުންނ ާއި ނި ކަމ ެ ީތންނަށ ް ަ‬ ‫ޚ ައި ރ ާތ ު ކުރ ުމ ާއި ހެޔޮކ ޮށ ް ހިތ ުމ ާއި އ ެއްމެހ ައި‬ ‫މުސްލި މުންނަށ ް ހެޔ ޮ ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުނ ް ފަދ ަ‬ ‫އ ެއްމެހ ައި ހެޔ ޮ ޢަމ ަލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫”‬

‫ިމ ަމ ިތވެ ިރ ސު ްނ ަނތް ިދ ުރ ަވ ިއ‬

‫މީސް ަތކު ްނ ަނށް ހަނ ާދ ްނކޮށް ިދ ުނ ަމށް މަސަ އ ް ަކތް‬ ‫ކު ަރ ާމ ައ ްނ ާނ ެށވެ‪ާ .‬ޢ ިއ ާލގ ެ ީމހ ު ްނ ާނ ިއ ގާތް ިތ ާމގ ެ‬

‫ީމހ ު ްނ ާނ ިއ ަރޙު ަމތް ެތ ިރ ްނ ަނށް ހަނ ާދ ްނކޮށް ީދ‬

‫މީސް ަތކު ްނ ަނށް ައ ްނގަ ިއ ީދ މިސު ްނ ަނ ަތށް ަޢ ަމލު‬

‫“‬

‫ކު ަރ ާމ ައ ްނ ާނ ެށވެ‪ަ .‬މ ުރވެފަ ިއވާ ސު ްނ ަނ ެތއ ް‬ ‫ިދ ުރވު ަމ ީކ ބޮޑުވެގ ެ ްނވާ ައޖު ުރ ހ ު ިރ ަކމެކެވެ‪.‬‬

‫ވ ަ ިކނ ް ޚ ާއ ްސަ ކ ޮށ ް‪:‬‬ ‫މި ދި ހ ަ ދުވ ަހުގ ައި ތ ަކ ު ީބރ ާއި ޛި ކުރ ު‬ ‫ގި ނަކުރުނ ް އި ތުރ ުވ ެގެނ ް ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ﻋﺒﺪ اﷲ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ رﺿﻲ اﷲ ﻋﻨﻬﻤﺎ ގ ެ އ ަރި ހުނ ް‬ ‫ރި ވ ާވ ެގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އި ތުރ ުއެކަލ ޭގ ެފާނުނ ް ޙަދީޘ ް‬ ‫ِﻦ أَﻳﱠﺎ ٍم أَ ْﻋ َﻈ ُﻢ ِﻋﻨْ َﺪ اﻟﻠ ِﻪﱠ‬ ‫ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪َ )) .‬ﻣﺎ ﻣ ْ‬

‫ِﻦ َﻫﺬ ِ‬ ‫ِه اﻷَْﻳﱠﺎ ِم اﻟْ َﻌ ْﺸ ِﺮ‬ ‫َو َﻻ أَ َﺣ ﱡﺐ إِﻟَﻴْ ِﻪ اﻟْ َﻌ َﻤ ُﻞ ﻓِﻴﻬ ﱠ‬ ‫ِﻦ ﻣ ْ‬ ‫ِﻴﻞ َواﻟﺘ ْ‬ ‫ﱠﺤﻤِﻴﺪِ(( ﻣﺴﻨﺪ‬ ‫ﻓَﺄَ ْﻛﺜُِﺮوا ﻓِﻴﻬ ﱠ‬ ‫ِﻦ اﻟﱠﺘـ ْﻬﻠ ِ‬ ‫ﱠﻜﺒِﲑِ َواﻟﺘ ْ‬ ‫ِﻦ ﻣ ْ‬ ‫أﲪﺪ‪ .‬މާނައަކީ‪” :‬ﷲގ ެ ޙ ަޟު ރަތުގ ައި ޞާ ލި ޙ ު‬

‫ޢަމ ަލ ުކުރުނ ް ވ ަ ިކނ ް ބ ޮޑ ު އ ަދި ލ ޮބ ުވ ެތި ވ ެގެނ ްވ ާ‬ ‫ސ މެނ ު ީވނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފ ަހ ެ‬ ‫ސވަރ ެއ ް މި ދި ހ ަ ދުވ ަ ް‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ސތ ަކުގ ައި ތ ަޙުލީލ ު ކިޔ ުމ ާއި‬ ‫ތި ޔަބ ައި މީހުނ ް މި ދުވ ަ ް‬ ‫ތ ަކ ު ީބރ ު ކިޔ ުމ ާއި ތ ަޙުމީދ ު ކިޔުނ ް ގި ނަކުރ ާށ ެވ ެ!“‬ ‫ތ ަކ ު ީބރ ާއި ޛި ކުރ ު ކުރެވ ޭ އ ެއްގޮތަކީ‪:‬‬

‫اﷲ أﻛﱪ‪ ،‬اﷲ أﻛﱪ‪ ،‬ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ ‪ ،‬واﷲ أﻛﱪ اﷲ‬ ‫ސކިތުގ ައ ްޔ ާއި‬ ‫أﻛﱪ‪ ،‬وﷲ اﳊﻤﺪ‪ .‬މި ފަދ ައި ނ ް މި ް‬ ‫ބ ާޒ ާރުމ ަ ީތގ ައ ްޔ ާއި ގ ޭތެރޭގ ައ ްޔ ާއި‬

‫‪29‬‬

‫‪www.mvislamqa.com‬‬

‫ިވ ަޔފ ާ ީރގަ ިއ ފަ ިއދާގ ެ ގޮތުގަ ިއ‬ ‫ިއތުރުކުރެވ ޭ ީނ ިކހާވަރެއްބ ާ؟‬

‫‪www.raajjeislam.com/qa‬‬

‫ނމާދ ު ކުރުމުގ ެ ޙުކުމ ަ ީކ ކޮބާ؟‬ ‫ޤަބުރެއ ް އޮތް މިސް ިކތެއްގަ ިއ ަ‬ ‫ޖ ަވ ާބ ު‪:‬‬ ‫ސކިތ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވާނަމ ަ‪،‬‬ ‫ސ ިކތ ަ ީކ ގ ަބުރ ުގ ެ މ ަ ީތގ ައި ިބނ ާކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ މި ް‬ ‫އ ެ މި ް‬ ‫ސކިތ ް ތ ަޅ ާލުމ ަ ީކ ވ ާޖި ބ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ‬ ‫ސކިތ ެއްގ ައި ނަމ ާދ ު ޙަރ ާމ ްވ ެގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެމި ް‬ ‫އ ެމި ް‬ ‫ސކިތ ް ިބނ ާކ ުރީ މ ާ އެކަމ ަށ ް‬ ‫ޔ ަހ ޫ ީދންނ ާއި ނަޞާ ރ ާއި ނ ް އެމީހުނ ްގ ެ ނަ ީބބޭކ ަލުނ ްގ ެ ޤ ަބުރުތ ަކުގ ައި މި ް‬ ‫އި ނ ްޒ ާރ ު ދ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ރަސޫލ ު ﷲ ‪z‬ވ ަނީ އެބ ައި މީހުންނަށ ް ލ ަޢުނަތ ް ލ ައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކިތ ުގ ެ އ ެތެރޭގ ައި ޤ ަބުރ ެއ ް‬ ‫ސކިތ ް ިބނ ާކ ުރި ފ ަހުނ ް‪ ،‬މި ް‬ ‫އ ެހެންނަމ ަވެސް‪ ،‬މި ް‬ ‫ވ ަޅ ުލާފ ައި ވާނަމ ަ‪ ،‬އ ެ ޤ ަބުރ ެއ ް ކޮނ ެ ނަގ ައި ‪ ،‬ގ ަބުރުސްތާނުގ ައި ވ ަޅުލަނ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ޙާލ ަތުގ ައި އެޤ ަބުރ ު‬ ‫ސކިތުގ ައި ޤ ަބުރ ެއ ް ވ ަޅ ުލުމ ަ ީކ ޙ ަލ ާލުކަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ކޮނ ެ ނ ެގުމ ަ ީކ ހ ުއްދަކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ މި ް‬ ‫ސކިތ ުގ ެ ޤި ބުލ ަ ފަރ ާތުގ ައި ކ ަމުގ ައި ނ ުވާނަމ ަ‪ ،‬އ ަދި ޤ ަބުރ ާއި‬ ‫މި ޙާލ ަތުގ ައި ޤ ަބުރ ު އ ޮ ީތ މި ް‬ ‫ޞއްޙ ަވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ ރަސޫލ ު ﷲ ‪ z‬ޤ ަބުރ ާ ދި މާލ ަށ ް‬ ‫ދި މާލ ަށ ް ނަމ ާދ ު ކުރަނ ް ނުޖެހޭނަމ ަ ނަމ ާދ ު ަ‬ ‫ސކިތ ުގ ެ‬ ‫ނަމ ާދ ުކުރ ުމުންވ ަނީ ނަހީކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެޤ ަބުރ ު ކޮނ ެ ނުނެގޭފަދ ަ ޙާލ ަތ ެއްގ ައި ނަމ ަ މި ް‬ ‫ފާރ ާ އެގ ަބުރ ާ ވަކިކުރަނ ް ޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސުވ ާލ ު‪:‬‬ ‫ވި ޔ ަފ ާރި ކުރަމުނ ްދ ާ ފި ހާރަތ ަކުނ ް‬ ‫އެކިއ ެ ިކ އ ަގުތ ަކުގ ައި އ ެއްވ ައްތަރ ެއ ްގ ެ މ ުދ ާ‬ ‫ވި އްކަނ ް ހުންތަނ ް ފެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ފި ހާރައަކ ަށ ް‬ ‫މ ުދާގަނެފ ައި ފ ައި ދ ާގެގ ޮތުގ ައި އި ތުރ ުކުރެވ ޭނީ ކިހ ާ‬ ‫އި ނ ްސަ އްތ ަ އ ެއ ްތ ޯއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޖ ަވ ާބ ު‪:‬‬

‫اﳊﻤﺪ ﷲ‪ ،‬واﻟﺼﻼة واﻟﺴﻼم ﻋﻠﻰ ﻧﺒﻴﻨﺎ ﳏﻤﺪ وﻋﻠﻰ آﻟﻪ‬ ‫وﺻﺤﺒﻪ وﺳﻠﻢ وﺑﻌﺪ‪:‬‬

‫ވި ޔ ަފ ާރީ ގ ެ މުދ ަލުގ ައި އ ަގ ު‬ ‫ކ ަނޑ ައ ެޅުމ ަ ީކ ވި އ ްކ ާ ފަރ ާތ ުގ ެ މި ނި ވަނ ް ކ ަމ ުގ ެ‬ ‫ތެރޭގ ައި ިހމ ެނި ގެނ ްވ ާ ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ވ ެނި ވަރަކ ަށ ް‬ ‫ނ ޫނީ ފ ައި ދ ާ ލ ައި ގެނ ް ނ ުވާނެޔ ޭ ނ ުބުނެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އެދ ެވި ގެންވ ަނީ މުސްލި މުންނަށ ް‬ ‫އ ެހެންނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ލ ުއި ފ ަސޭ ހ ަ ގޮތަކ ަށ ް އޭނ ާގ ެ ވި ޔ ަފ ާރި‬ ‫ވީހ ާވ ެ ް‬ ‫ބ ައްޓަނ ް ކުރުމ ެވ ެ‪ .‬واﷲ أﻋﻠﻢ‬ ‫ޖ ަވ ާބ ު ދ ެއްވީ‪:‬‬ ‫ްޝއި ޚ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ޢި ޔ ާޟު ޢ ަބ ްދ ުއްލަޠީފ ް‬ ‫އ ައ ަ‬

‫ނ ޯޓ ް‪ :‬މި ީއ ސަ މާޙ ަތ ުއ ް ޝެ އި ޚ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ބުނ ް ޞާ ލި ހ ު އ ަލ ްޢުޘ ައި ީމނ ް މި މ ައ ްސަ ލާގ ައި ދ ެއ ްވާފ ައި ވ ާ‬ ‫ފ ަތ ުވ ާއ ެއ ްގ ެ ދި ވ ެ ިހ ތަރުޖ ަމ ާއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ﷲގ ެ އިސް މުފުޅ ާ ިއ އ ާ ަޔތ ް ިލޔ ެ ިވފަ ިއވ ާ ަތކ ެ ިތ އުކާލުމ ަ ީކ ކޮންކަހަ ަލ ކަމެއްތ ޯ؟‬ ‫ޝމީމ ް‬ ‫ްޝއި ޚ ް އާދ ަމ ް ަ‬ ‫ޖ ަވ ާބ ު ދ ެއްވީ‪ :‬އ ައ ަ‬ ‫ސުވ ާލ ު‪:‬‬ ‫ﷲގ ެ އި ސްމ ުފ ުޅ ާއި އާޔ ަތ ް ލި ޔ ެވި ފ ައި ވ ާ‬ ‫ތ ަކ ެތި އ ުކ ާލުމ ަ ީކ ކޮންކަހަލ ަ ކަމ ެއ ް ތ ޯ‬ ‫އ ެވ ެ؟ އެފަދ ަ ތ ަކ ެތި ނައ ްތާލަނ ް ހ ަދ ާނީ‬ ‫ިކ ިހނ ެއ ްހ ެއްޔ ެވ ެ؟‬ ‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﲪﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ ނުވަތ ަ ﷲ ގ ެ‬ ‫އި ސްމ ުފ ުޅުތ ަކ ާއި ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނ ުގ ެ‬ ‫އާޔ ަތ ް ލި ޔ ެވި ފ ައި ވ ާ އ ެއ ްޗި އްސާއި ކަރ ުދާހ ަ ީކ ޙުރުމ ަތ ްތ ެރި ވ ެގެނ ްވ ާ ތ ަކ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެފ ަ ލި ޔުންތ ަކ ާއި‬ ‫ތ ަކ ެއްޗ ަށ ް މ ާތްކ ޮށ ް ހިތުމ ަ ީކ މުސްލި މުނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ވ ާޖި ބ ެކ ެވ ެ‪ .‬އެފަދ ަ ތ ަކ ެތި ކ ުނި ގ ޮނޑ ަށ ް ނުވަތ ަ‬ ‫ސ ނައްތ ައި ލ ުމުގ ައި‬ ‫ފ ައި ދަށ ަށ ް އ ެއްލ ައި ލުމ ަ ީކ ޙަރ ާމްކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ވީމ ާ‪ ،‬ޙުރުމ ަތ ްތ ެރި ކ ޮށ ް ިހތަނ ް ޖެހ ޭ ކަރ ުދ ާ ް‬ ‫ސޙަފަކ ަށ ް‪،‬‬ ‫ރަނގ ަޅ ު ގޮތ ަ ީކ ސާފ ު ތަނ ެއްގ ައި އަންދ ައި ލުމ ެވ ެ‪ .‬ޢ ުޘ ްމާނ ްގ ެފާނ ު ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނ ް އ ެއ ް މ ު ް‬ ‫ސޙ ަފުތ ައ ް އަންދ ައި ލ ެއްވީއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ައްދ ަވާފ ައި ބ ާ ީކ މ ު ް‬ ‫‪25‬‬

��

‫‪ 11‬ޛުލް ިޙއްޖ ާ‬

‫‪ 12‬ޛުލް ިޙއްޖ ާ‬

‫‪ 13‬ޛުލް ިޙއްޖ ާ‬

‫ނމ ަ‪ަ ،‬ތވާފުލް ިއފ ާޟާ‬ ‫ ަޠވާފުލް ިއފ ާޟާ ނުކޮށް ހ ު ިރ ަ‬‫ނމާދެއ ް ކުރުމާއި‪ ،‬ސަ ޢްޔުކުރުން‪.‬‬ ‫ރކްޢަތް ަ‬ ‫ކުރުމާއި‪ަ 2 ،‬‬ ‫އެއަށްފަހ ު ިމނާއަށް އ ެނބ ު ިރ ިދއުން‬ ‫ ިއރުމެދުން ިފލުމުން ‪ 3‬ޖަމްރާއަށް ިހ ަލ އުކުން‪ .‬ކޮންމ ެ‬‫ޖަމްރާއަކަށް ‪ި 7‬ހ ަލކޮޅ ު އުކުން‪ .‬އެންމ ެ ރަނގަ ީޅ ިއރު‬ ‫އޮއ ްސު މުގ ެ ކ ު ިރން ިހ ަލ އުކަ ިއ ިނންމުން‬ ‫ ިއރުއޮއ ްސު މުގ ެ ކ ު ިރން ިމނާ ިއން ބޭރުވ ެ‪ ،‬މައްކާއަށް‬‫ިދއުން‪.‬‬ ‫ނމ ަ‬ ‫ ިއރުއޮއ ްސު މުގ ެ ކ ު ިރން ިމނާ ިއން ބޭރު ނުވ ެ ިވއްޖ ެ ަ‬‫ިމނާގަ ިއ މަޑުކުރުމަށްފަހ ު ‪ި 13‬ވލޭރޭ ިމނާގަ ިއ ރޭކުރުން‪.‬‬

‫ނމ ަ‪ ،‬ފަޖުރުއ ްޞާ ިދޤުގ ެ‬ ‫ ިމ ދުވަހ ު ިމނާގަ ިއ ހުރެއްޖ ެ ަ‬‫އަ ިލ ިވލުމާއެކ ު ކޮންމ ެ ޖަމްރާއަކަށްވ ެސް ‪ި 7‬ހ ަލކޮޅ ު އުކުން‬ ‫ މައްކާއަށް ިދއުން‬‫ނ ދުވަހުގ ެ އަޞު ރާ ހަމ ަ ިއން‬ ‫ ީޢދ ު ަތކ ް ީބރު ‪ 13‬ވަ ަ‬‫ިކޔުން ހުއްޓާލުން‬ ‫ރ ަށށް ފުރުމުގ ެ ކ ު ިރން ަޠވާފުލް ވަދާޢ ު‬ ‫ މައްކ ާ ިއން ަ‬‫ކުރުން‬ ‫ނމާދ ު ކުރުން‬ ‫ރކުޢަތް ަ‬ ‫‪ަ -‬ޠވާފުލް ވަދާޢަށްފަހ ު ދ ެ ަ‬

‫ީޢދ ު ަތކ ް ީބރު‬

‫اﷲ أﻛﱪ‪ ،‬اﷲ أﻛﱪ‪ ،‬ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ واﷲ أﻛﱪ‪ ،‬اﷲ أﻛﱪ وﷲ اﳊﻤﺪ‬

‫މާނައީ‪ :‬ﷲ އ ޭ އެންމ ެ ބޮޑީ‪ ،‬ﷲ އ ޭ އެންމ ެ ބޮޑީ‪ ،‬ﷲ ނ ޫނީ ޙ ައ ްޤުގ ޮތުގ ައި އ ަޅުކަނ ް ވެވ ޭ އ ެހެނ ް އި ލާހ ަކ ު‬

‫ނ ުވ ެ އ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ﷲ އ ޭ އެންމ ެ ބޮޑީ‪ ،‬ﷲ އ ޭ އެންމ ެ ބ ޮ ީޑ އ ަދި ހ ުރި ހ ާ ޙ ަމްދ ެއްވ ަނީ ﷲ އ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫ަޙއްޖުގ ެ ައޅު ަކ ްނ‬ ‫ިފ ަޔ ަވ ަޅކު ްނ ިފ ަޔ ަވ ަޅކުން‪....‬‬ ‫‪ 8‬ޛުލް ިޙއްޖ ާ‬ ‫) ިމ ީއ ަޔއުމުއ ް ަތރު ިވޔާއެވ ެ‪ި ،‬މ ީއ ޙައްޖުގ ެ ޢަމަލ ު ަތއ ް ފެށޭ‬ ‫ދުވަސް (‬ ‫ ިނ ަޔފަ ިތ ކ ެނޑުމ ާ ިއ ބާ ަލންޖެހ ޭ އިސް ަތ ިށ ބޭލުން‬‫ނ ިއގަތުން ނުވަ ަތ ފ ު ިރހަމ ަ‬ ‫ނ ިއގަތުމަކުން ިހ ަ‬ ‫ ފ ު ިރހަމ ަ ިހ ަ‬‫ވ ުޟޫ އެއ ް ކުރުން‬ ‫ ިއޙްރާމ ް ހެދުން އެޅުން‬‫ނމާދެއ ް ކުރުން‬ ‫ރކުޢަތ ް ަ‬ ‫ ‪ަ 2‬‬‫ ޙައްޖަށް ިނ ަޔތ ް ގަތުމާއެކ ު ިނ ަޔތް ިކޔުން‬‫‪ަ -‬ތލް ިބޔ ާ ިކޔުން‬

‫ﻟﺒﻴﻚ اﻟﻠﻬﻢ ﻟﺒﻴﻚ ‪ ،‬ﻟﺒﻴﻚ ﻻ ﺷﺮﻳﻚ ﻟﻚ ﻟﺒﻴﻚ‪ ،‬إن‬ ‫اﳊﻤﺪ واﻟﻨﻌﻤﺔ ﻟﻚ واﳌﻠﻚ‪ ،‬ﻻ ﺷﺮﻳﻚ ﻟﻚ‬

‫ނއީ‪ި ” :‬މއަޅ ާ ިއ ަބ ިއލާހަށް ިއޖ ާ ަބދެމެވ ެ‪) .‬މާތް‬ ‫މާ ަ‬ ‫ﷲ ގ ެ އަމުރު ަތކަށް ޚާއ ްޞަ ކޮށް ޙައްޖުގ ެ އަޅުކަމަށް‬ ‫ާޞރުވަމެވ ެ(‪.‬‬ ‫ިހތުގ ެ އަ ިޑން ތެދުކޮށް ިއޖ ާ ަބދެމުން ޙ ި‬ ‫އ ޭ ހައްދަވ ާ ބޮޑ ު ކުރެއ ް ިވ ރަސް ކަލާކޮ! ިމއަޅ ާ ިއ ަބ‬ ‫ިއލާހަށް ިއޖ ާ ަބދެމެވ ެ‪ި .‬މއަޅ ާ ިއލާހަށް ިއޖ ާ ަބދެމެވ ެ‪ި .‬އ ަބ‬ ‫ިއލާހަށް ަބ ިއވ ެ ިރ ަޔކ ު)ޝަ ީރކަކ ު( ނުވެއެވ ެ‪ި .‬މއަޅ ާ ިއ ަބ‬ ‫ިއލާހަށް ިއޖ ާ ަބދެމެވ ެ‪ .‬ހަމަކަ ަށވަރުން ޙަމްދ ާ ިއ ިނޢުމަތ ާ ިއ‬ ‫ރަސް ކަން ވަ ީނ ިއ ަބ ިއލާހަށެވ ެ‪ި .‬އ ަބ ިއލާހ ާ ަބ ިއވ ެ ިރ ަޔކ ު‬ ‫)ޝަ ީރކަކ ު( ނުވެއެވ ެ‪.‬‬ ‫ ިމނާއަށް ިދއުން )ހ ެނދުނު(‬‫ނމާދާއި‪ ،‬މަޣ ް ިރބ ު‬ ‫ނމާދާއި‪ ،‬އަޞު ރު ަ‬ ‫ ިމނާގަ ިއ މެންދުރު ަ‬‫ނމާދެއްގ ެ ވަޤުތުގަ ިއ ކުރުން‪.‬‬ ‫ނމާދ ު އ ެ ަ‬ ‫ނމާދާއި‪ ،‬ޢިޝާ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ރކްޢަތުން ޤަޞް ރުކޮށް‬ ‫ނމާދ ު ަތއ ް ‪ަ 2‬‬ ‫ރކްޢަތ ް ަ‬ ‫‪ަ 4‬‬ ‫ނ ިއން ިޛކުރު ކުރުމ ާ ިއ އަޅުކަމުގަ ިއ‬ ‫ނ ިގ ަ‬ ‫ކުރުން‪ .‬އަ ިދ ިގ ަ‬ ‫މ ަޝް ޣޫލުވުން‪.‬‬ ‫ ިމނާގަ ިއ ރޭ ކުރުން‬‫‪22‬‬

‫ަތރުޖަމ ާ‪ :‬ޝަ ީފޢ ު އަބްދ ުﷲ‬

‫‪ 9‬ޛުލް ިޙއްޖ ާ‬ ‫ރފާތް ދުވަހެވ ެ‪(.‬‬ ‫ރފާއެވ ެ‪ ،‬ނުވަ ަތ ޢަ ަ‬ ‫) ިމ ީއ ަޔއުމ ު ޢަ ަ‬ ‫ނމާދ ު ިމނާގަ ިއ ކުރުން‬ ‫ ފަތިސް ަ‬‫ރފ ާ ަތށް ިދއުން‬ ‫ ިއރު އެރުމަށްފަހ ު ޢަ ަ‬‫ރފާތުގަ ިއ ކުރުން‬ ‫ނމާދ ު ޢަ ަ‬ ‫ނމާދ ާ ިއ އަޞް ރު ަ‬ ‫ މެންދުރު ަ‬‫ރފާތް ިބމުގަ ިއ ހުރެގެން‬ ‫ ިއރު އޮއ ްސެ ންދެން ޢަ ަ‬‫މާތްﷲއަށް ދުޢާކޮށް ފާފަ ފުއ ްސެ ވުމަށް އެދުމުގަ ިއ‬ ‫ހޭދަކުރުން‬ ‫ ިއރު އޮއ ްސު މުން މުޒްދަ ިލފާއަށް ިދއުން‬‫ނމާދ ާ ިއ ޢިޝާ‬ ‫ މުޒްދަ ިލފާގަ ިއ ޢިޝާ ވަޤުތުގަ ިއ މަޣ ް ިރބ ު ަ‬‫ނމާދ ު އެއ ް ަބން ިގއ ާ ިއ އެއްގަމަތުގ ެ ދަށުން ‪ 2‬ޖަމްޢުކޮށް‬ ‫ަ‬ ‫ކުރުން‬ ‫ ޖަމްރާއަށް އުކުމަށްޓަކަ ިއ ޝަ ރުޠ ު ހަމަވ ާ ‪ި 70‬ހ ަލކޮޅ ު‬‫ހޮވުން‬ ‫ މުޒްދަ ިލފާގަ ިއ މަޑުކުރުން‬‫ނމާދ ު ވަޤުތ ު ވަނުމާއެކ ު މުޒްދަ ިލފާގަ ިއ ފަތިސް‬ ‫ ފަތިސް ަ‬‫ނމާދ ު ކުރުން‬ ‫ަ‬ ‫ ިއރު އެރުމުގ ެ ކ ު ިރން ިމނާއަށް ިދއުމަށް ހިނގަ ިއގަތުން‬‫ނ ިއން ިކޔުން(‬ ‫ނ ިގ ަ‬ ‫) ަތލް ިބޔ ާ ިގ ަ‬

‫‪ 10‬ޛުލް ިޙއްޖ ާ‬ ‫ނޙްރު‪ ،‬ނުވަ ަތ އ ުޟު ިޙޔ ާ ކަ ިތލ ާ ދުވަސް (‬ ‫) ިމ ީއ ަޔއުމުއ ް ަ‬ ‫ރތުލް ޢަޤަބާއަށް( ‪ި 7‬ހ ަލކޮޅ ު‬ ‫ ބޮޑ ު ޖަމަރާއަށް )ޖަމ ް ަ‬‫އުކުން‬ ‫) ަތލް ިބޔ ާ ިކޔުން ިމހިސާ ބުން ހުއްޓާލުން(‬ ‫ އ ުޟް ިޙޔ ާ ކަ ިތލުން‬‫ ބ ޯ ބޭލުން ނުވަ ަތ ކުރުކޮށް ކޮށުން‬‫) ިމހިސާ ބުން ިއޙްރާމ ް ކ ެނޑ ު ީނއެވ ެ‪ .‬އަނ ިބ ިފ ިރކަމުގ ެ‬ ‫ގުޅުން ިފ ަޔވ ާ ިއޙްރާމ ް ަބނުމުން ކުރުން މަނާ ިވ އެހެން‬ ‫ހ ު ިރހަ ިއ ކަމެއ ް ހުއްދަ ީވއެވ ެ‪ .‬ދެން އޮންނާ ީނ ަޠވާފުލް‬ ‫ނ ދުވަހުގ ެ ިއރުއޮއ ްސު މ ާ ިއ ދެމެދ ު‬ ‫ިއފ ާޟާ ކުރުމެވ ެ‪12 .‬ވަ ަ‬ ‫ކޮންމ ެ ވަގުތެއްގަ ިއވ ެސް ިމ ަޠވާފ ު ކުރ ެ ިވދާނެއެވ ެ‪(.‬‬ ‫ނމަވ ެސް ިމ‬ ‫ މައްކާއަށް ގ ޮސް ަޠވާފުލް ިއފ ާޟާ ކުރުން ) ަ‬‫ދުވަހ ު ނުކޮށް‪ި ،‬އފ ާޟާ ކުރުން ފަސް ކުރ ެ ިވދާނެއެވ ެ‪(.‬‬ ‫ނމާދެއ ް މަޤާމ ު ިއބްރާ ީހމ ް‬ ‫ރކްޢަތ ް ަ‬ ‫ ަޠވާފަށްފަހ ު ‪ަ 2‬‬‫ނމ ަ‪،‬‬ ‫ފަހަތުގަ ިއ ކުރުން‪ ،‬އ ެ ަތނުން ޖާގަ ނު ިލބެއްޖ ެ ަ‬ ‫ނމާދެއ ް‬ ‫ރކުޢަތް ަ‬ ‫ރމްފުޅުގަ ިއ ފަސޭ ހަ ިވ ކޮންމ ެ ތާކ ު ‪ަ 2‬‬ ‫ޙަ ަ‬ ‫ކުރުން‬ ‫ ޒަމްޒަމ ް ފެން ބ ު ިއން‬‫ ސަ ޢްޔ ު ކުރުން‬‫‪ -‬އ ެނބ ު ިރ ިމނާއަށް ިދއުން‬

‫”‬

‫ރ ަތމަވ ެސް‬ ‫ދ ު ިނޔޭގ ެ ޗާޓެއ ް އެންމ ެ ފ ު ަ‬

‫ކުރ ެ ީހ‬

‫މ ުސް ިލމުންނެވ ެ‪.‬‬

‫ިމކުރެހުމުގަ ިއ‬

‫ނޯތ ު ޕޯލްވަ ީނ ިތ ީރގައެވ ެ‪ .‬އަ ިދ ސަ އުތ ް‬ ‫ޕޯލްވަ ީނ މ ަ ީތގައެވ ެ‪ި .‬މގ ޮ ަތށް ކުރެހުމަށްފަހ ު‬ ‫ދ ު ިނޔޭގ ެ މެދ ު ކަމަށް ިމ ކުރެހުމުގަ ިއ‬ ‫ފާހަގަކުރެވ ު ީނ‬

‫މައްކާއެވ ެ‪.‬‬

‫ކައ ު ަބތ ުﷲ ގެފުޅެވ ެ‪.‬‬

‫“‬

‫އ ެ ިބމުގަ ިއވ ާ‬

‫ސ ކުރައ ްވ ާ‬ ‫ވ ަނީ އި ޢ ުތި ރ ާފ ްވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް މި ފަދ ަ ގި ނަ ކަންތ ައްތ ައ ް ދި ރ ާ ާ‬ ‫ސ ވ ަނީ އެފަދ ައި ނ ް ވި ދ ާޅ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬ޑރ‪ .‬ޒ ާ ިކރ ު ނައި ކ ް‬ ‫ޑރ ޒ ާ ިކރ ު ނައި ކ ްވ ެ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވެފ ައި ވާގ ޮތުގ ައި ކ ަޢުބ ަތ ުﷲ ގ ެފުޅ ަ ީކ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މ ެދުކ ަމުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސނުނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި ހަމ ަ ހަމ ަ ކަނ ް ޤ ާއި މ ް ކުރ ާ ވާހަކ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ވ ަނީ އި ނ ް ާ‬ ‫ސނަވ ާށ ެވ ެ‪ .‬މ ައ ްކ ާގ ެ ގ ެފުޅ ަށ ް ޙ ައ ްޖ ު ވުމ ަށްޓަކ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އެތ ައ ް‬ ‫ނި ކަނ ް ވި ް‬ ‫މި ތަނުނ ް އ ެ ިކ ކުލ ައި ގ ެ‪ ،‬އ ެ ިކ ނަސްލ ުގ ެ‪ ،‬އ ެ ިކ ގ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ އ ަދި އ ެ ިކ ފަންތީގ ެ‬ ‫ސތ ަކުނ ް ކޮންމ ެ އަހަރަކ ު މ ައ ްކ ާގ ެ މި މ ާތ ް ގ ެފުޅ ަށ ް އަންނަމުނ ް ދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ީމ ް‬ ‫މ ުއ ްސަ ދި މީހެކ ޭ ނުވަތ ަ ގަދަރ ު ވ ެރި މީހެކ ޭ ބުނ ެ ވ ަ ިކ ގޮތަކ ަށ ް ނުވަތ ަ ީވއ ައި ީޕ‬ ‫ސ ތަނަށ ް އަންނަނ ް މި ޖ ެހ ެނީ‬ ‫ކ ޮށ ެއ ް ޙ ައ ްޖ ު ވެވޭކ ަށ ް ނ ެތ ެވ ެ‪ .‬މި މުޤ ައްދ ަ ް‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި ދ ެ ފ ޮށ ާ ގ ަނޑ ުނ ް ނި ވ ާވ ެ ތި ބ ޭ ޙ ާލުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ތި މ ާގ ެ ކ ަފުނ ްހ ާ ނި ކަމ ެތި‬ ‫ސ ތ ަކުނ ް ހަމ ަ‬ ‫ފ ޮތި ގ ަނޑ ުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ﷲ ސުބ ުޙާނަހ ޫ ވަތ ަޢ ާލ ާގ ެ ޙ ަޟް ރަތުގ ައި ީމ ް‬ ‫ސތަނަކުނ ް‬ ‫ހަމ ަ ވ ެގެންވ ަނީ މި ފަދ ައި ންނ ެވ ެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެހެނ ް ތަނަކުނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މި ފަދ ަ މަންޒ ަރ ެއ ް ނ ުފެންނާނެކ ަ ީމ ޔ ަ ީގނ ް ކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ެ ިކ ކަންކ ޮޅ ު ތ ަކުގ ައި ޚ ާއ ްސަ ކ ޮށ ް ޣ ައި ރ ު މުސްލި މުނ ްގ ެ‬ ‫މ ެދުގ ައި އެންމ ެ ވަރުގަދ ަ އ ަށ ް ބ ަޙ ުޘ ް ކުރަމުނ ްދ ާ އ ެއ ް މ ަވ ްޟޫ ޢަކ ަށ ް ވެފ ައި‬

‫ތި ރީ ގ ައި ވ ާ ޗ ާޓުނ ް އ ެނގޭގ ޮތުގ ައި ކ ަޢުބ ަތ ުﷲ ގ ެފުޅ ަ ީކ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މެދ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ިހސާބުތ ަކުނ ް ދ ައ ްކާގ ޮތުނ ް އެކަނ ް އެބ ަ ތ ެދ ުކުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪21‬‬

‫އައިޝަ ތ ު ސަ ޙްލ ާ‬ ‫ޙ ައ ްޖ ުގ ެ މ ާތ ް އ ަޅުކަނ ް އ ަދ ާކުރުމ ަށްޓަކ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ސރ ާބުޖަހ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬މި މ ާތ ް އ ަޅުކަނ ް‬ ‫ކަންކޮކ ޮޅުތ ަކުނ ް ދ ަނީ މ ައ ްކާއ ަށ ް މި ް‬ ‫ސ މ ައ ްކާއ ަށ ް ދ ަނީ އ ެއ ް އ ުއ ް ީމދ ެއްގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދ ާކުރުމ ަށްޓަކ ައި އެންމެނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެއ ް ޢ ަޒ ުމ ެއްގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެއ ް މ ަޤ ްސަ ދ ެއްގ ައ ެވ ެ‪ .‬އާދ ެ‪ ،‬މި މ ަތި ވ ެރި އ ަޅުކ ަމުނ ް‬ ‫ްޞ ކުރައ ްވ ާ‬ ‫ސ ޠ ާ ިހރ ުކުރ ުމ ުގ ެ ނި ޔ ަތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬މ ައ ްކ ާ ޚ ާއ ަ‬ ‫އެމީހ ެއ ްގ ެ ނަފ ް ު‬ ‫ސތ ަކުންނަށ ް‬ ‫އ ެ ބިމުގ ައި ކ ަޢުބ ަތ ުﷲ ގ ެފ ުޅ ު ިބނ ާކުރ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު އ ެ ިބމ ަށ ް ީމ ް‬ ‫ސނަނީ‬ ‫ޙ ައ ްޖ ުވުމ ަށ ް ގޮވަލ ައ ްވ ާ އ ެ ިބނ ް މ ާތ ް ކުރ ެއ ްވި ސަ ބ ަބ ާއި މ ެދ ު ވި ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ިކތ ައ ް މީހުނ ް ބާވ ައ ެވ ެ؟ އެކ ަމުގ ައި އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ާ‬ ‫ސނަނީ ިކތ ައ ް މީހުނ ް ބާވ ައ ެވ ެ؟‬ ‫ޙިކްމ ަތ ާއި މ ެދ ު ވި ް‬ ‫ﷲ ސުބ ުޙާނަހ ޫ ވަތ ަޢ ާލާވ ަނީ ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމައ ަށ ް މި ކ ައުނ ު‬ ‫ސނ ާގ ެ‬ ‫ހ ައްދަވ ައި މި ކ ައުނުގ ައި ދި ރުނ ް ލ ައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ 7 .‬އ ުޑ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އި ނ ް ާ‬ ‫ސ އުފ ައްދަވ ައި ފ ައި ވ ަނީ މ ައި ގ ަނޑ ު ހ ަތ ް ބ ައ ެއ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ހ ަށި ގ ަނޑ ުވ ެ ް‬ ‫ހަމ ައ ެހެންމ ެ ކ ަޢުބ ަތ ުﷲ ގ ެފ ުޅ ު ވ ަށ ާއި ހ ަތ ް ބުރ ު ޖ ެހުމ ަށ ް ﷲވ ަނީ‬ ‫އަންގ ަވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ރ ެޔ ާދ ުވ ާލ ު އަބ ަދ ާއި އަބ ަދުމ ެ ﷲގ ެ އ ަޅުތ ަކުނ ްގ ެ ޠ ަވ ާފ ްކުރުނ ް‬ ‫މި ގ ެފ ުޅުވަށ ައި ތ ަކުރާރ ު ވ ޭވ ެ ހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޠ ަވ ާފ ުކުރ ާއި ރ ު ބުރުޖަހ ަނީ ގ ެފ ުޅ ާއި‬ ‫ޭސބ ަހުނ ް‬ ‫ކ ައި ރި އ ަށ ް ކަނ ާތ ް ފަރ ާތ ްވާގޮތ ަށ ް ތި ބ ެގެންނ ެވ ެ‪ .‬ނޫންނަމ ަ އި ގި ރ ި‬ ‫މި ބުނ ާ އެނ ް ކުލ ޮކްވ ައި ޒ ް ނުވަތ ަ ކ ައުޓ ަރ ިކލ ޮކްވ ައި ޒ ްގ ެ މި ޞް ރާބ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެންމ ެ ކުޑ ަ ޛައްރ ާ ކ ަމުގ ައި ވ ާ އެޓ ޮމ ްގ ެ ނި އ ުކ ްލި އ ަރ ވަށ ައި އި ލ ެކ ްޓ ުރޯނ ް‬ ‫ްސތ ަކުގ ައި‬ ‫ސ ހަމ ަ މި މި ޞް ރާބ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކ ައުނުގ ައި ވ ާ ގ ެލ ެކ ީ‬ ‫ދ ައުރ ުކުރަނީ ވ ެ ް‬ ‫ސ ހަމ ަ މި ގޮތ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ަރި ތ ަކ ާއި ޕ ްލެނ ްޓ ް އ ަދި އ ެހ ެނި ހެނ ް ތ ަކ ެތި ދ ައުރ ުކުރަނީ ވ ެ ް‬ ‫ސ ޠ ަވ ާފެކ ޭ އ ެއްފަދ ައި ނ ް ތ ަކުރާރުވޭވ ޭހުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ަދި މި ދ ައުރ ުވުންތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ސއްރުތ ަކ ެއ ް‬ ‫ސ މި ކ ަމުގ ައި ވ ާ ވަރަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ ބ ޮޑ ެތި ި‬ ‫ހަމަކަށަވަރުނ ް ވ ެ ް‬ ‫އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވާނެކަނ ް ޔ ަ ީގނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ކުރ ެ ީހ މުސްލި މުންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ޗާޓ ެއ ް އެންމ ެ ފުރަތަމ ަވ ެ ް‬ ‫މި ކުރ ެހ ުމުގ ައި ނ ޯތ ު ޕ ޯލްވ ަނީ ތި ރީ ގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ސަ އ ުތ ް ޕ ޯލްވ ަނީ މ ަ ީތގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ގޮތ ަށ ް ކުރ ެހުމ ަށްފ ަހ ު ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މ ެދ ު ކަމ ަށ ް މި ކުރ ެހ ުމުގ ައި ފާހަގ ަކުރ ެވ ުނީ‬ ‫މ ައ ްކ ާއ ެވ ެ‪ .‬އެބިމުގ ައި ވ ާ ކ ައުބ ަތ ުﷲ ގ ެފ ުޅ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ އެތ ައ ް އަހަރުތ ަކ ެއ ް ފ ަހުނ ް‬ ‫ހުޅ ަނގ ުގ ެ މީހުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ޗ ާޓ ު ކުރެހިއ ެވ ެ‪ .‬މި މީހުނ ްގ ެ ކުރ ެހ ުމުގ ައި ނ ޯތ ު‬

‫ސ‬ ‫ޕ ޯލ ް ވ ަނީ މ ަ ީތގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ސަ އ ުތ ު ޕ ޯލ ް ވ ަނީ ތި ރީ ގ ައ ެވ ެ‪ .‬މި މީހުނ ްވ ެ ް‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ޗ ާޓ ު ކުރ ެހުމ ަށްފ ަހ ު ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މ ެދުކަމ ަށ ް ފާހަގަކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ ކ ުރި ނ ް‬ ‫ސ ފާހަގ ަ ކ ުރި ފަދ ައި ނ ް މ ައ ްކ ާއ ެވ ެ‪ .‬އެބިމުގ ައި ވ ާ ކ ަޢުބ ަތ ުﷲ‬ ‫މުސްލި މުނ ްވ ެ ް‬ ‫ގ ެފ ުޅ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މ ައ ްކާގ ައި ވ ާ ގ ެފުޅ ަ ީކ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މ ެދުކ ަމުގ ައި ވަރަށ ް ގި ނަ މީހުނ ް‬

‫‪20‬‬

‫ޙ ުސަ ިއން ޝަ ީޤފ ް ިއޙ ްސާ ން‬

‫ސސް ޓަމ ް ަތއ ް)އޯއ ެސް (‪:‬‬ ‫ސް މ ާރޓްފޯނާ އަ ިއޕެޑްގ ެ އެންމ ެ ފަހުގ ެ ވާދަވ ެ ިރ އޮޕަރޭ ިޓންގ ި‬ ‫ރ ިއޑ ް ‪ 4.0‬އ ާ ިއ އަ ިއއޯއ ެސް ‪5‬‬ ‫އެންޑ ް ޮ‬ ‫އަ ިއއޯއ ެސް ‪5‬‬ ‫ސގ ައި‬ ‫ޭޝނ ްއ ާއި ދ ާދި އ ެއްގ ޮތ ެވ ެ‪ .‬މި އ ޯއ ެ ް‬ ‫ސތ ައ ް ިހމަނާފ ައި ވ ާއި ރ ު އެނ ްޑ ްރ ޮއި ޑ ްގ ެ ނ ޯޓި ފި ކ ަ‬ ‫ޭޝނ ް ީފޗ ަރ ް‬ ‫ސ ‪ 5‬ގ ައި އަލ ަށ ް ނ ޯޓި ފި ކ ަ‬ ‫އ ައި އ ޯއ ެ ް‬ ‫ސ ‪5‬ގ ައި އ ެއްފަހަރ ާ ބޭނުނ ް ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ކެމެރ ާގ ެ‬ ‫ޭޝނ ް އ ައި އ ޯއ ެ ް‬ ‫ބެޓ ެރީ ބޭނުނ ްކުރ ާ މި ންވަރުވ ަނީ ވަރަށްބ ޮޑ ުތަނ ް ތަރައ ް ީގކ ޮއްފ ައ ެވ ެ‪ 500،000 .‬އ ެޕ ްލި ކ ަ‬ ‫ސވ ަނީ‬ ‫ސތ ައ ް ބ ޮޑ ުތަނ ް ތަރައ ް ީޤކ ޮށ ް ޕޭރެންޓ ަލ ް ކޮނ ްޓ ްރ ޯލ ްވ ެ ް‬ ‫ފީޗ ާރ ް‬ ‫ިހމަނާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސވ ަނީ‬ ‫ޭޝނ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސޖޭކިޔ ާ މ ު ީޅނ ްއ ާއ ެޕ ްލި ކ ަ‬ ‫ސ ‪5‬ގ ައި އ ައި މ ެ ެ‬ ‫އ ައި އ ޯއ ެ ް‬ ‫ިހމަނާފ ައ ެވ ެ‪ .‬ފ ޮޓ ޯ‪ ،‬ވީޑި އ ޯ އ ަދި ކޮންޓ ެކ ްޓ ް ފަދ ަ ތ ަކ ެތި ފ ަސޭ ހަކ ަމ ާއި އ ެކ ު‬ ‫ސ ފަހ ަކ ާއި ޓ ުވި ޓާވ ަނީ ގ ުޅ ުވ ާލާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޭޝނ ް މ ެދ ުވ ެރި ކ ޮށ ް ގްރ ޫޕ ް ޗ ެޓ ްކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ައި އ ޯއ ެ ް‬ ‫އެޕ ަލ ްގ ެ އ ެހެނ ް އ ާލާތ ަކ ާއި ހިއްސާކުރ ުމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް މި އ ެޕ ްލި ކ ަ‬ ‫ސދ ާ ޓުވީޓ ް ކ ޮށ ްލ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ މ ެދ ުވ ެރި ކޮނ ް ީ‬ ‫ސަ ފ ާރީ ‪ ،‬ފ ޮޓ ޯ‪ ،‬ކެމެރ ާ‪ ،‬ޔ ޫޓި އ ުބ ް އ ަދި މ ެޕ ް ް‬ ‫ސރީ އ ާއި ވާހަކ ަ ދ ައްކ ައި ގެނ ް މެސެޖ ް ފޮނ ުވ ުމ ާއި ‪ ،‬ކަންކަނ ް ޝެ ޑި އ ުލ ް‬ ‫ސ ފ ަހ ެއްގ ައި ވ ާ އެންމ ެ ފާހަގ ަ ކ ޮއ ްލެވ ޭ ޚިދުމ ަތ ެވ ެ‪ި .‬‬ ‫ސރީ އ ަ ީކ އ ައި އ ޯއ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސލަކ ަށ ް ”ކ ޯލ ް ވ ައި ފ ް“ މި ހެނ ް ބުނ ުމުނ ް‬ ‫ކުރ ުމ ާއި ީމހަކ ަށ ް ގ ުޅާލ ަށ ް ބޭނުންނަމ ަ‪” ،‬ކ ޯލ ް“ މި ހެނ ް ބުނ ެ އެމީހ ެއ ްގ ެ ނަނ ް ބުނ ުމުނ ް ގ ުޅާލަދ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ާ‬ ‫ސރީ އ ާއި ވާހަކ ަ ދ ެއ ްކ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބޭނުނ ްވ ާ މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ެއ ް އި ންޓ ަރނ ެޓ ް މ ެދ ުވ ެރި ކޮނ ް އ ަމި އްލައ ަށ ް‬ ‫އަނ ްހެނުންނަށ ް ގ ުޅާލަދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޢާނ ްމުކޮނ ް ވާހަކ ަ ދ ައ ްކ ާ އުސޫލުނ ް ި‬ ‫ސ ރައ ްދުގ ައި ވާހަކ ަ ދ ައްކ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ކ ަމުނ ް މެސެޖ ް ނުވަތ ަ‬ ‫ޭށޝ ް‬ ‫ހ ޯދ ާ އެމ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު ނަގ ައި ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބުނާބ ަހ ާއި ދ ައ ްކ ާ ވާހަކ ައި ގ ެ މާނަ ފ ަހ ުމ ްވ ާ މި އ ެޕ ްލި ކ ަ‬ ‫ސރީ އި ނ ް އ ަމި އްލައ ަށ ް ޓ ައި ޕ ް ކ ޮއްލ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ޯޓ ު ޓ ައި ޕ ްކުރަންނަގ ާ ވ ަގ ުތ ުގ ެ އެތ ަށ ް ތަނ ެއ ް ކުޑ ަ ކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މެސެޖްގ ައި ލި ޔަންބޭނުނ ްވ ާ އި ބާރ ާތ ް ކިޔ ާލ ުމުނ ް ި‬ ‫ސރީ‬ ‫ސ އ ަޕްޑ ޭޓ ް ކ ޮއ ްލުނ ް ފަދ ަ ކަންކަނ ް ތަރައްގީވ ެގެނ ް ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ަޝް ހޫރ ު ‪ 20‬ބ ަހުރުވ ަ ި‬ ‫ސޓޭޓ ަ ް‬ ‫ވ ެބ ް ސާރޗ ް ކުރ ުމ ާއި ފޭސްބ ުކ ް އ ަދި ޓ ުވި ޓ ާރގ ެ ް‬ ‫ދަނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ިސއ ެސް (‬ ‫ރ ިއޑ ް ‪ 4.0‬ނުވަ ަތ އައިސް ކ ް ީރމ ް ސޭ ންޑ ް ިވޗް )އައ ީ‬ ‫އެންޑ ް ޮ‬ ‫ޭޝނ ް އ ަދި‬ ‫ސ އ ާއި ނ ޯޓި ފި ކ ަ‬ ‫ސގ ައި ‪ ،‬ޔޫޒ ަރ އި ންޓ ަރފ ޭ ް‬ ‫މި އ ޯއ ެ ް‬ ‫ސ ިކންވ ަނީ ވަރަށްބ ޮޑ ުތަނ ް ތަރައ ް ީޤކ ޮއްފ ައ ެވ ެ‪ .‬ފަރ ުދ ާގ ެ ފުރަގ ަހުގ ައި‬ ‫މ ަލ ްޓި ޓ ާރ ް‬ ‫ޭޝނ ްއ ެއ ް ނި އ ްވާލަނ ް ބޭނުނ ްވާނަމ ަ އ ަރި އަކ ަށ ް ކ ަހ ާލ ުމުނ ް‬ ‫ހިނގ ަމުނ ްދ ާ އ ެޕ ް ިކކ ަ‬ ‫ސ ހަމ ަ މި ގޮތ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަރި އަކ ަށ ް‬ ‫ޭޝނ ްވ ެ ް‬ ‫ޭޝނ ްނި އ ްވ ާލ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނ ޯޓި ފި ކ ަ‬ ‫އ ެޕ ްލި ކ ަ‬ ‫ޭޝންއ ަށ ް‬ ‫ކ ަހ ާލ ުމުނ ް ނ ުފެންނާނ ެވ ެ‪ .‬ފަރ ުދ ާގ ެ ފުރަގ ަހުގ ައި ހިނގ ަމުނ ްދ ާ އ ެޕ ްލި ކ ަ‬ ‫ބޭނުނ ް ކުރ ާ ޑ ޭޓ ާ ހަމަޖ ައްސާލ ާ ޑ ޭޓ ާރ ޔޫޒ ޭޖ ް ވ ަ ިކ މި ނ ެއްގ ައި ބ ެލ ެހ ެއްޓ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ހަމ ަ މި ގޮތ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ެޓ ްވ ޯރކ ް ޔޫޒ ޭޖ ްއ ާއި ބެޓ ެރީ ޔޫޒ ޭޖ ް ވ ެ ް‬ ‫ޭޝނ ް“‬ ‫އ ައި ސްކ ުރީ މ ް ސޭ ނ ްޑ ްވި ޗްގ ައި ބިލ ްޑ ް އި ނ ް ޚިދުމ ަތ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ”ނި އ ަރ ފީލ ްޑ ް ކ ޮމި އ ުނި ކ ަ‬ ‫ޭޝނ ް‪ ،‬ޔ ޫޓި އ ުބްވީޑި އ ޯ‬ ‫ްސ ބޭސްޑ ް ޓ ެކްނޮލޮޖީއި ނ ް ވަރަށ ް އަވަހ ަށ ް ވ ެބްޕ ޭޖ ް‪ ،‬އ ެޕ ްލި ކ ަ‬ ‫)‪ (NFC‬ރޭޑި އ ޯވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެނ ްއ ެފ ީ‬ ‫ޝެ ޔާކ ޮއ ްލ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ދ ެފޯނުނ ް އ ެއްފަހަރ ާ ގ ާތްކ ޮއ ްލުމ ަށްފ ަހ ު ވ ަ ިކ ފި ތަކ ަށ ް ފި ތ ާލ ުމުނ ް ޝެ އ ަރވީއ ެވ ެ‪ .‬މި ޚިދުމަތ ަށ ް ިކޔ ަނީ ”އ ެނޑ ްރ ޮއި ޑ ް ބީމ ް“އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޭޝނ ް ޕްރޮޓ ޮކ ޯލ ް ބޭނުންކ ޮށ ްގެނ ް‬ ‫ޭޝލ ް ރި ގްނައި ޒ ަ‬ ‫ސ އަންލ ޮކ ް“ ތ ަޢާރަފ ް ކ ޮށްދީފި އ ެވ ެ‪ .‬ފ ަ‬ ‫މި ފަހަރ ު އ ައި ސްކ ްރީ މ ް ސޭ ނ ްޑ ްވި ޗ ްއި ނ ް މ ުޅި ނ ް އަލ ަށ ް ”ފ ޭ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސްޕ ެލި ނ ްގ ޗ ެކ ްކުރ ުމ ާ އ ަދި ވ ޮއި ް‬ ‫މޮބ ައި ލ ް ފޯނ ު އަންލ ޮކ ް ކުރެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވީޑި އ ޯ ޒ ޫމ ްކުރ ުމ ާ ވީޑި އ ޯ ކުރަމުނ ް ފ ޮޓޯނ ެގުންފަދ ަ ކަންކަނ ްވ ެ ް‬ ‫ޭޝންވ ަނީ އި ތުރަށ ް ރަނގ ަޅުކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރި ކ ްގްނައި ޒ ަ‬

‫ަތއްޔާރުކުރީ‪ :‬ޢާއިޝަ ތ ު ިޒފާފ ް‬

‫ކން‪....‬‬ ‫ށތަ ު‬ ‫ތާ ީރޙުގ ެ ފަތްފު ް‬

‫ނ‬ ‫ކ ް‬ ‫ދ ަ‬ ‫ތ ު‬ ‫ކމާއި ަ‬ ‫ޔގެ ަ‬ ‫ތި ާ‬

‫މި ލި ޔުނ ް ނަގާފ ައި ވ ަނީ ‪،‬‬ ‫‪ 4‬ޑި ސެމްބ ަރ ‪ 1933‬މ‪.‬‬ ‫ޝޢ ުބާނ ް ‪ 1352‬ހ‪ (.‬ގ ައި‬ ‫)‪ަ 15‬‬ ‫ނި ކ ުތ ް ”އ ަލ ްއި ޞް ލ ާޙ ް“ ގ ެ ‪5‬‬ ‫ވަނަ ނަމްބަރުނ ް‬

‫ަޟ ަލތުއ ްޝަ އިޚ ު ޙ ުސަ ިއން ޞަ ލާޙުއ ް ީދން‬ ‫ފ ީ‬ ‫ސ ބުނ ެ އ ުޅެތ ޭ‪،‬‬ ‫ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެ މުސްކ ު ީޅނ ްވ ެ ް‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ކަންތ ައ ް ހިނގ ަނީ ތޮށ ަލި ދުޅަޔ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެ ީއ ހަމ ަ ރަނގ ަޅ ު ތެދ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ިކޔ ެއްތ ަ‪ ،‬މި‬ ‫ސނ ާގ ެ ޙާލަކީ‪ ،‬އ ުއ ްޑ ުނ ް‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ުޅ ުމުގ ައި އި ނ ް ާ‬ ‫ޖަހ ައި ފ ައި އ ޮތ ް ކީހ ެއ ްގ ެ މި ޔަމ ަ ީތނ ް ދ ާ ިހންޏ ެއ ްގ ެ‬ ‫ޙ ާލ ެވ ެ‪ .‬ތ ުނޑ ެއ ްގ ެ އެންމ ެ މ ައްޗ ަށ ް އެރުމ ަކުނ ް‬ ‫ދެނ ެއ ް ހަމ ަ ތި ރި ޔ ަށ ް ފ ޭބުންނޫނ ް އ ެހެނ ް ގ ޮތ ެއ ް‬ ‫ސ މި‬ ‫ހަމ ަ ިހލ ައި ނޯންނާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެކަމ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އެންމެހ ައި ކަންތ ަކ ުގ ެ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު‬ ‫ސކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫ސނ ާ މ ާތ ް ރަ ް‬ ‫ސަ ބ ަބ ެއ ް ކ ަމުގ ައި އި ނ ް ާ‬ ‫ސނާކ ަމުގ ައި‬ ‫ލ ައްވ ައި ‪ ،‬އެންމ ެ މ ާތ ް އ ެއްޗ ަ ީކ އި ނ ް ާ‬ ‫ސނ ާ ީއ ކ ަލ ާނގ ެ ޚަލީފ ާވ ެރި އ ަކ ު‬ ‫ލ ައްވ ައި ‪ ،‬އި ނ ް ާ‬ ‫ސނާޔ ަށ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ދ ުނި ޔެޔ ަށ ް ފޮނ ުއްވ ައި ފ ައި ‪ ،‬އ ެއި ނ ް ާ‬ ‫ހެޔޮގ ޮތ ާއި ނުބ ައި ގޮތ ަށ ް އ ުޅ ުމ ުގ ެ އި ޚ ްތި ޔާރ ު‬ ‫ދ ެއ ްވާފ ައި ވާކ ަމުނ ް ދ ުނި ޔެއ ަށ ް އަންނަ ކޮންމ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ސނ ާޔ ާއި ނ ުގ ުޅި ދާގ ޮތ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ކަމ ެއްމ ެ‪ ،‬އ ެ‪ ،‬އި ނ ް ާ‬ ‫ނުމ ެ އޮވޭމ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ހެންކ ަމުނ ް ތި ޔ ާގ ެ ކ ަމ ާއި‬ ‫ތ ަދުކަނ ް ވި ދި ވި ދި ގެނ ް އ ައ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބ ެއ ް‬ ‫ސނ ާ ނ ުވެޔ ެއ ް ހަމ ަ ނ ުދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ އި ނ ް ާ‬ ‫ކ ަމުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސނުނ ްކުރ ެ‬ ‫އ ަދި މި އި ންކޮންމ ެ ޙ ާލ ެއްގ ައި މ ެ އި ނ ް ާ‬ ‫ބަޔަކ ަށ ް ތ ެދުމ ަގ ު ލި ިބ ބަޔ ަކ ު މ ަގ ުފުރ ެދި‬

‫ސ ނުމ ެދާނޭމ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ާނ މި ހެނ ްވ ެތާޔ ޭ‪،‬‬ ‫ނުގ ޮހ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސނުނ ްގ ެ‬ ‫ސ އި ނ ް ާ‬ ‫ތި ޔ ާގެކަނ ް އަންނަނީ ވ ެ ް‬ ‫ސރ ާފ ުކުޅ ައި ނ ް ކުޑަކ ޮށްލ ައި‬ ‫ސތ ަކުނ ް އި ް‬ ‫ީމ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް ކ ުރި އަރުވ ައި ލި ބ ޭ މި ންވަރަށ ްވުރ ެ‪،‬‬ ‫ކުރ ާ ޚަރަދ ުކުޑަކ ޮށ ްއުޅޭނ ް ފަށ ައި ގެންނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫މި ހެނ ްއ ުޅ ެގެނ ް އަންނަ ތި ޔ ާގ ެ ކަމ ެއ ް އ ައި ް‬

‫އި ރާދ ަފުޅ ޭ އި ރާދ ަފުޅ ޭ ގޮވަގޮވ ައި ފ ައި އި ހ ަށްފ ަށ ާނީ‬ ‫ދ ުޢާކ ޮށ ް ވ ަހ ުތާނ ްލި ޔ ެ ދުނ ްބުރުވ ައި އުރަލ ައި‬ ‫ފޮރުވ ައި ފ ައި ހުންނަ ޚ ަތި މްތ ައ ް ނެރ ެ أﻧﻌﺎم ﺳﻮرة وا‬ ‫ﻗﻌﺔ ﺳﻮرة ިކޔަވ ައި ހ ަދ ާށ ެވ ެ‪ .‬وإذا ﻣﺲ ا ﻹ ﻧﺴ ــﺎن‬

‫ސކަނ ް ހަމ ަލި ބ ުމުނ ް ވާގޮތ ަ ީކ ގި ނަމީހުނ ް‪،‬‬ ‫ތަނަވ ަ ް‬ ‫ނުވަތ ަ އެންމެނ ް‪ ،‬އ ެއްކަލަގ ޮތ ް ހ ަނދާންނ ެއްތ ައި ‪،‬‬ ‫ސރ ާފ ްކުރުނ ް ގި ނަކ ޮށ ް‪ ،‬ކ ުޅި ވަރ ާއި މ ަޝް ޣ ޫލ ުވ ެ‪،‬‬ ‫އި ް‬ ‫ލި ބޭތ ަކ ެއްޗ ަށ ްވުރ ެ ކުރ ާ ޚަރަދުބ ޮޑުކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތްތ ައ ް މ ަދުކ ޮށ ް‪ ،‬ކަންނ ެތްކަނ ް ކ ުރި އ ަށ ް‬ ‫ނެރ ެ‪ ،‬ފާފަތ ައ ް ގި ނަކ ޮށ ް‪ ،‬އަރައި ރުންބ ޮޑުކ ޮށ ް‪،‬‬ ‫ِﻧﺴـ ــﺎ َن ﻟَﻴَ ْﻄ َﻐ ــﻰ أَن‬ ‫ހަދ ައި ގެންފ ަތ ެވ ެ‪ .‬إِ ﱠن اﻹ َ‬ ‫اﺳَﺘـ ْﻐﲎ މި ހެނ ް ހަމ ަވ ުމުނ ް މި ކަންތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ﱠر ُ‬ ‫آه ْ‬ ‫ނަތީޖ ާ އ ަތ ުވެދ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ތ ަދުކަމ ެވ ެ‪ .‬މި ކަނ ް‬ ‫ސނައ ެއ ް‬ ‫ސ ގި ނަމީހުނ ް އެކަމަކ ަށ ް ވި ް‬ ‫އަންނައި ރ ުވ ެ ް‬ ‫ނޫޅޭނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ިކޔ ެއްތ ަ އެމީހުނ ް ތި ބ ޭނީ ލި ބުނ ު‬ ‫ސނ ްޕާކ ަމުގ ައި‬ ‫ތި ޔ ާގި ކ ަމ ުގ ެ މަސްތުގ ައި ބ ޮޑާކ ަމ ުގ ެ ު‬ ‫ގ ެއ ްލި ހ ަލ ާކ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހެނ ް ތި އްބ ައި އ ެއްކަލ ަ‬ ‫ސނުނ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ވ ެރި ވ ެ‬ ‫ސ އި ނ ް ާ‬ ‫ތ ަދުކަނ ް އ ައި ް‬ ‫ސދ ާކުރާނ ް ފ ެށ ުމުނ ް‬ ‫އެމީހުންނަށ ް އަދ ަބުދ ައްކ ައި ީ‬

‫މި ހެނ ް ތ ެ ިޅގަތީމ ާ ކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫ސ‬ ‫ސ ރަޙްމ ަތ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ޯގާވަންތަކ ަމުނ ް ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫ލ ައްވ ައި ފ ަތ ެވ ެ‪ .‬އ ެއި ރ ު ތި ބ ެނީ ވާނޭވަރ ެއ ްވ ެ މަރ ުވާނޭ‬ ‫ސބަކ ަށ ް‬ ‫ބަޔ ަކ ު މަރ ުވ ެ ލި ބޭނޭ ދެރަޔ ެއ ް ލި ިބ ިހ ާ‬ ‫ސބަކ ަށ ް ލ ޯ ިބޖ ެ ިހ‬ ‫ސދ ާވެސްވ ެ ދ ެއ ްވ ާ ރ ޯއްޖ ަށ ް ިހ ާ‬ ‫ީ‬ ‫ލި ބ ޭ ލ ާރި ޔ ެއ ްގ ެ މ ައްޗ ަށ ް މ ުށ ްބާރ ުކުރާނ ް ހ ެއި އަރައި‬ ‫ސރ ާފ ުކުރުނ ް މ ަދ ުވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ އަނ ެއ ްކ ާ‬ ‫އި ް‬ ‫ތި ޔ ާގި ކަމ ެވ ެ‪ .‬و ﻟﻮ ﺑﺴﻄﺎ اﻟﻠـ ـ ــﻪ اﻟﺮزق ﻟﻌﺒﺎ ده ﻟﺒﻐﻮ‬ ‫ﰱ اﻻرض وﻟ ـ ــﻜﻦ ﻳﻨﺰﻝ ﺑﻘﺪﺭ ﻣﺎ ﻳﺸﺎﺀ އ ޭ! މ ާތ ް‬ ‫ސނުންނޭވ ޭ! އ ޭ އ ެއްބ ަނޑ ުއ ެއްބަފ ައި ދި ވ ެ ީހނޭވ ޭ‪!..‬‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ސ‬ ‫ސބަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫މި ބ ުނީ ޤާނޫނ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ިހ ާ‬ ‫ތި ޔަބ ައި މީހުންނ ާއި އަހަރެމެނ ް ހ ެއި އަރައި‬ ‫ތ ެދުމ ަގުގ ައި ތި ބެވ ޭތ ޯ ގަދ ައެޅިއ ްޔ ާ ހާދ ަހ ާވ ާ‬ ‫ރަނގ ަޅ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ވ ާހ ް! ވ ާހ ް‪ !..‬وﻟ ــﻜﻦ ﺳﻨﺔ اﻟﻠــﻪ ﰱ‬

‫ﻓﻠﻤﺎ ﻛﺸﻔﻨﺎ ﻋﻨﻪ‬ ‫ﺿﺮ دﻋﺎ ﻧﺎ ﳉﻨﺒﻪ أوﻗﺎﻋﺪا أوﻗﺎ ﺋﻤﺎ ّ‬ ‫ّ‬ ‫ﻣﺴﻪ‬ ‫ﻇﺮ‬ ‫اﱃ‬ ‫ﻳﺪﻋﻨﺎ‬ ‫ﱂ‬ ‫ـﺄن‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﻣﺮ‬ ‫ّ ّ‬ ‫ﻇﺮ ّ‬ ‫ّ‬

‫ﺧﻠﻘﻪ وﻟﻦ ﲣﺪ ﻟﺴﻨﺔ اﻟﻠـﻪ ﺗﺒﺪ ﻳﻼ‬

‫އ ަހުރެނ ް މި ވާހަކ ަ ދ ައ ްކ ާ ޤ ަވ ާއި ދ ުގ ެ‬ ‫މ ަ ީތނ ް އަޅ ައި ިހމަނައި ބ ަލ ާއި ރ ު ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫އި އްޔ ެގ ެ ޙ ާލ ާއި އި އްޔެނޫނ ް އި ހ ަށ ްދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ޙ ާލ ާއި އ ަދ ުގ ެ ޙ ާލ ާއި މާދ ަމ ާގ ެ ޙ ާލ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬ ‫ސ‬ ‫ރަނގަޅ ަށ ް ދި މ ާވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކޮންމ ެ ީމހ ަކުނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސނައި ބަލ ައި ފި އ ްޔ ާއި މި ބ ުނި ގ ޮތ ް‬ ‫ހ ަނދާންކ ޮށ ް ވި ް‬ ‫ފެންނާނޭމ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ބ ުނި މ ަގުނ ް ރ ާއްޖެއ ަށ ް މި އަންނަ‬ ‫ތ ަދުކ ަމ ާއި ދެރަކަމ ަށ ް ސަ ތޭކ ަ ސަ ބ ަބ ު ފެންނާނ ް‬ ‫ސ އ ަހުރެނ ް އެންމެބ ޮޑުކ ޮށ ް ނަގ ައި‬ ‫ހުރ ުމ ާއި އ ެކ ުވ ެ ް‬ ‫ހ ުނި ޖަހ ައި ފ ައި ދ ައ ްކ ާނީ ރ ާއްޖ ޭގ ެ އަނ ްހެނ ާއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ހ ެނީ އި އްޔެނޫނ ް އި ހ ަށ ް ދުވ ަހ ުގ ެ އަނ ްހެނާއ ަ ީކ‬ ‫ދ ުނި ޔ ެއ ުޅ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ާއި‬ ‫‪36‬‬ ‫ކ ާބޯތ ަކ ެތި ހ ޯދ ުމ ުގ ެ ކަންތ ަކުގ ައި‬ ‫‪16‬‬

‫ޢަބްދުލް ޢަ ީޒޒ ް ޔ ޫސު ފ ް‬

‫ރށް ވުރ ެ‬ ‫ނ ވަ ަ‬ ‫ބުޅަލެއްގ ެ ހަ ިށގަޑުގަ ިއ ިއންސާ ނެއްގ ެ ހަ ިށގަޑުގަ ިއ ހުން ަ‬ ‫ނ ކަން އ ެނގ ޭ ހެއްޔެވ ެ؟‬ ‫ނ ިއން ކަ ިށ ހުން ަ‬ ‫ިގ ަ‬ ‫ސނ ެއ ްގ ެ ހ ަށި ގ ަނޑ ުގ ައި ‪ 206‬ކ ަށި ކ ޮޅ ު ވ ާއި ރ ު ބުޅ ަލ ުގ ެ‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫ހ ަށި ގ ަޑ ުގ ައި ‪ 230‬ކ ަށި ކ ޮޅ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބުޅ ަލ ުގ ެ އ ަނގާގ ައި ‪ 30‬ދ ަތ ް ހުރ ެ‬ ‫އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެ ީއ މ ަ ީތ ިހރުގ ަޑ ުގ ައި ‪ 16‬ދ ަތ ް އ ަދި ތި ރީ ިހރުގ ަޑ ުގ ައި ‪ 14‬ދ ަތ ެވ ެ‪.‬‬

‫ރ ަތމ ަ‬ ‫ިމއަދ ު އަޅުގަނޑުމެން ިމދެކޭފަދަ ޒަމ ާ ީނ ހޮސް ިޕޓަލެއ ް އެންމ ެ ފ ު ަ‬ ‫ިބނާކޮށް ިހން ީގ ކޮން ަބއެއ ް ހެއްޔެވ ެ؟‬ ‫ސންޓަރަކ ާއި‬ ‫ސ ިޕޓ ަލްތ ަކެކ ޭ އ ެއްފަދ ައި ނ ް ވ ޯޑ ާއި އ ަދި ިކޔ ަވާދ ޭ ެ‬ ‫މި ޒ ަމާނ ުގ ެ ހ ޮ ް‬ ‫ސ ިޕޓ ަލ ެއ ް ިބނާކ ޮށ ް އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ ޚިދުމ ަތ ް ދޭނ ް ފ ެ ީށ މި ޞް ރ ުގ ެ‬ ‫އ ެކ ު ހ ޮ ް‬ ‫ޤ ާ ިހރާގ ައި ‪ 9‬ވަނަ ޤަރުނުގ ައި ‪872‬ހ ވަނަ އަހަރ ު މުސްލި މުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ެ‬ ‫ސ ިޕޓ ަލ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެތަނުނ ް‬ ‫ސ ިޕޓ ަލ ް ގ ެ ނަމ ަ ީކ އ ަޙްމ ަދ ު ިބނ ް ތ ުލޫނ ް ހ ޮ ް‬ ‫ހޮ ް‬ ‫ސއ ް ީޙ ޙިދުމ ަތ ް ފޯރ ުވާދ ެމުނ ް‬ ‫ސ އަގ ަކ ާއި ނ ުލ ާ ބޭނުނ ްވ ާ ފަރ ާތްތަކ ަށ ް ި‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ގެނ ްދި ޔ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫ކިނބ ޫ އަ ިޑއަށް ީފނުމަށް ޓަކަ ިއ ހަދަ ީނ ިކ ިހނެއ ް؟‬ ‫ކިބ ޫ އ ަޑި އ ަށ ް ީފނުމ ަށްޓަކ ައި ގ ައ ު ދި ރ ުވާލ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެއ ަށްފ ަހ ު ގ ަލ ުގ ެ‬ ‫އ ެ ީހގ ައި އ ަޑި އ ަށ ް ީފނާފ ައި ދ ެއ ެވ ެ‪ .‬ހަމ ަ އ ެއ ާ އ ެކ ު އ ެއްގ ަމުގ ައި ކިބ ޫ‬ ‫ސ ކ ައި އ ުޅ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އޭތީގ ެ ކާނ ާ ކ ައި އުޅޭގޮތ ަށ ް މ ޫދ ުގ ެ އ ަ ީޑ ގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ސ ފެނ ް އޭތީގ ެ ކަނ ާ އ ެކ ު ދި ރުވ ައ ެއ ް ނުލ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ަ‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ެހެންމ ެ މ ޫދ ުގ ެ އ ަ ީޑ ގ ައި އުޅ ޭ އި ރ ު ނޭފ ަތ ް ހުންނަނީ ފެނ ް ނުވަންނަހެނ ް‬ ‫ބަނ ްދ ު ކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫ޞފްޙާއާ ިއ ގުޅ ޭ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ރމަށް‪ 6 .....‬ވަ ަ‬ ‫ކ ު‬ ‫ޔތު ު‬ ‫ނ ތަރުބި އް ަ‬ ‫ނ ދަރި ް‬ ‫ރ ިއ ް‬ ‫ދގ ެ ތެ ެ‬ ‫ީޢ ު‬

‫ވ ަގ ުތ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ހ ުރި ހާވ ަގުތ ަ ީކ ީޓވީގ ެ ވ ަގ ުތ ެއ ް‬ ‫ސ ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ވ ަގ ުތުތ ައ ް ބ ަހާލ ައި ގެނ ް ޗ ުއްޓީގ ެ‬ ‫ވެ ް‬ ‫ސކ ޮށްދ ޭއި ރ ު‬ ‫ވ ަގ ުތ ާއި ޢީދ ުގ ެ ވ ަގ ުތ ު ހޭދ ަކުރަނ ް ދ ަ ް‬ ‫ބުނެދ ެއްވަނ ް ީވ ފ ާއި ތ ުވ ެދ ާ ޢ ުމުރ ުގ ެ ވ ަގުތ ަ ީކ‬ ‫އ ަނބުރ ާ އަންނާނ ެ އ ެއްޗ ެއްނޫންކަމ ެވ ެ‪ .‬ބ ަލި ވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ކ ުރީ ގ ައި ދުޅ ަހެޔޮކ ަމުގ ައި ރަނގ ަޅުކަންތ ައ ް‬ ‫ކުރަންޖެހޭނެކ ަމ ާއި ތި ޔ ާގި ކ ަމުގ ައި އުޅ ޭއި ރ ު ދ ަތި‬ ‫ޙ ާލުގ ައި އުޅ ޭ ކ ުދި ންނ ާއި އަވ ަށްޓ ެރި ންނަށ ް‬ ‫ސނ ްތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަ ީކ މުހިއ ްމުކަމ ެއ ް‬ ‫އި ޙ ް ާ‬ ‫ސވ ަގ ުތ ު‬ ‫ކ ަމ ާއި ތި މ ާ ިބ ީޒ ވ ުމ ުގ ެ ކ ުރީ ގ ައި ހ ު ް‬ ‫ރަނގަޅ ަށ ް ބޭނުނ ްކުރަންޖެހޭނެކ ަމ ާއި މުސްކ ުޅި ވ ެ‬ ‫ގ ައި ގ ެ ބާރ ުދި ޔ ައި މ ާ ދެނ ް ހެޔޮކަންތ ައ ް‬ ‫ކުރަންދ ަތި ވާނެކ ަމ ާއި ޒ ުވާންކ ަމުގ ައި ﷲގ ެ‬

‫ޢީދުގ ައި ކ ުދި ންތ ަކ ެއ ް ކ ުޅ ެނީ ‪ – ...‬ދި އި ސްލ ާމ ް ފ ޮޓ ޯ ‪ /‬އި ބްރާހިމ ް ޢ ަޝް ވ ާގ ު‬

‫ރ ުއްސެވުނ ް ހ ޯދުމ ަށ ް އުޅޭނަމ ަ ޤި ޔާމ ަތ ްދުވ ަހ ު‬ ‫ުޝގ ެ ހިޔާވ ަ ިހކަނ ް ލި ބޭނެކަނ ް ފަދ ަ‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ ޢަރ ީ‬

‫ސނައި ީދ ހެޔޮކަންތ ައ ް‬ ‫ގ ެއ ްލުމަކ ަށ ްވާނެކަނ ް ވި ް‬

‫ޟ ީމރުހ ޭލ ެއ ްވުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވާހަކަތ ަކުނ ް ކ ުދި ނ ްގ ެ ަ‬

‫ކުރ ުމ ުގ ެ ރ ޫޙ ް އ ާލ ާކުރުމ ަށްއ ޮތ ް ދ ަނޑި ވަޅަކ ަށ ް ޢީދ ު‬

‫ޢީދ ު ދުވ ަހ ުގ ެ ފ ަހުނ ް ިހނ ްގުނ ް‪ :‬ޢީދ ުދުވ ަހ ު‬

‫ހަދ ަމ ާ ހިނގ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ތި މ ާގ ެ މީހުންނ ާއި އަވ ަށްޓ ެރި ނ ްގ ެ ގެއ ަށ ް‬

‫‪ -3‬ކ ުރި މ ަގުގ ައި ރަނގ ަޅުކަންތ ައ ް‬

‫‪ -6‬ޢަމ ަ ީލ ޕްރ ޮގްރާމ ެއ ް ޢީދ ުދުވ ަހ ާ‬

‫ޒި ޔާރަތްކ ޮށ ް އެކ ަމ ުގ ެ އަދ ަބުތ ައ ް ކ ުދި ނ ްގ ެ‬

‫ސތ ަޤުބ ަލާމ ެދ ު‬ ‫ވާނެކ ަމ ުގ ެ ފި ކުރ ު އ ާލާކ ޮށ ްދި ނުނ ް‪ :‬މ ު ް‬

‫ސތ ައ ް‬ ‫‪ -5‬ޢީދ ުގ ެ ދުވ ަ ް‬

‫ހިތުގ ައި ހަރ ުލ ެއ ްވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކ ުދި ނ ް ލ ައ ްވ ާ‬

‫ސތ ަކ ެއ ް ދ ަރި ނ ްގ ެ ިކބ ައި ގ ައި‬ ‫ސ ް‬ ‫ީއޖ ާ ީބ އި ޙ ް ާ‬

‫މ ަޢ ާފ ުކުރ ުމ ާއި ގ ުޅުނ ް ބަދަހިކުރުނ ް އ ާލ ާކުރ ުމ ުގ ެ‬

‫ޞދ ަޤ ާތ ްދި ނުނ ް ފަދ ަ ކަންތ ަކ ާއި‬ ‫ފ ަ ީޤރުންނަށ ް ަ‬

‫އުފ ައްދ ައި ދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬ރީ ތި ހުވ ަފެންތ ަކ ެއ ް ދ ަރި ނ ްގ ެ‬

‫ުޞތަކ ަށ ް ހ ެދުނ ް‪ :‬އަވ ައްޓ ެރި ކ ުއްޖ ަކ ާ‬ ‫ފުރ ަ‬

‫އ ަދި އަވ ަށްޓ ެރި ނ ޫނީ ތި މ ާގ ެ ކ ުއްޖަކ ަށ ް‬

‫ސތ ަޤްބ ަލ ާއި ޤ ައ ުމ ުގ ެ‬ ‫ސތ ަޤްބ ަލ ާއި ރަށ ުގ ެ މ ު ް‬ ‫މު ް‬

‫ނ ޫނީ ކ ުލާސްއ ެކ ުވ ެރި ޔ ަކ ާ ނ ޫނީ ތި މ ާގ ެ ކ ުއްޖ ަކ ާ‬

‫ތި މާމެނ ްގ ެ ފެންވަރުނ ް ޢީދ ު ހ ަދި ޔ ާއ ެއ ް ދ ެވި ދާނ ެ‬

‫ސތ ަޤްބ ަލ ާ‬ ‫ސތ ަޤްބ ަލ ާ އ ަދި އުންމ ަތ ުގ ެ މ ު ް‬ ‫މު ް‬

‫ނުރ ުހުނ ްތ ެރި ކަމ ެއ ް ހިނގާފ ައި ވާނަމ ަ އެކަނ ް‬

‫އ ެވ ެ‪ .‬ގ ާތ ްތި މ ާގ ެ މީހުންނ ާ ގ ުޅުނ ް ބަދަހިކުރ ުމ ުގ ެ‬

‫މ ެދުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ހ ުރި ހާކަމ ެއ ް ރަނގ ަޅ ުވުންވ ަނީ‬

‫ހ ަނދާންނައ ްތާލ ައި ގ ުޅުނ ް ބަދަހިކުރ ުމ ުގ ެ‬

‫މުޙިއ ްމުކ ަމ ާ މ ެދ ު ޚިޔ ާލ ު ބަދ ަލުކ ޮށްލ ައި‬

‫އ ެ ކ ުދި ނ ް ރަނގ ަޅ ުވ ެ ހަރުދަނ ާވ ެގެންކ ަމުގ ައި‬

‫ުޞތަކ ަށ ް ޢީދ ު ހ ަދ ާށ ެވ ެ‪ .‬ޒި ޔާރަތްކ ޮށ ް‬ ‫ފުރ ަ‬

‫ހ ެދުމ ަށ ާއި އީދ ުގ ެ އުފ ަލުގ ައި ޢ ާއި ީލ މެންބަރުނ ް‬

‫ބުނެދ ޭށ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ައ ްސަ ލ ާމްޢަލ ައި ކ ުމ ް ބުނ ެ މ ަޢ ާފ ުކުރާށ ޭ ބުނ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ބ ައި ވ ެރި ކުރުމ ަށްޓަކ ައި ޢ ާއި ީލ އ ެއ ްވުމ ެއ ް ބ ާއްވ ައި‬

‫އ ަދ ތި މ ާގ ެ ހިތުގ ައި އ ެހެންމީހުންނާމ ެދ ު‬

‫ހ ަ ީވރުކ ޮށ ްލ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ -4‬މުސްލި މުންނ ާ އ ެހެންމީހުނ ްގ ެ‬

‫ސވަރ ުގ ެ‬ ‫ނުރ ުހުނ ްތ ެރި ކަނ ް ނ ެތ ު ީމ ު‬

‫ޢީދ ު ތ ަފ ާތ ުވ ާ ގ ޮތ ް ބުނ ެދި ނުނ ް‪ :‬އ ެހެންމީހުނ ްގ ެ‬

‫ަޞބ ު ލި ިބދޭނެކަމ ެއ ް ކ ަމުގ ައި‬ ‫ދި އ ުމ ުގ ެ ނ ީ‬

‫ީޢދ ަ ީކ އެމީހުނ ް ކ ަނޑ ައ ެޅި އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ހ ަނދާންކ ޮށްދ ޭށ ެވ ެ‪ .‬ކ ުދި ނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި މ ަދުނޫނ ް‬

‫ދ ަތުރ ުކުރުނ ް‪ :‬ރ ާއްޖޭގ ައި ހ ުރި ޤ ައުމ ަށްޓަކ ައި‬

‫މި އާޚިލާފ ަށ ް މުސްލި މުނ ްގ ެ ީޢދ ަ ީކ މ ާތ ްﷲ‬

‫ޢަދަދަކ ަށ ް ގ ުޅުނ ް ކ ެޑ ުމ ާއި ރ ުޅި ވ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު‬

‫އި ސްލ ާމ ް ީދނަށްޓަކ ައި ޖި ހ ާދ ުކ ުރި މީހުނ ްގ ެ‬

‫ސ‬ ‫ޝރ ުޢ ުކުރ ެއ ްވި އ ެއްޗ ެކ ެވ ެ‪ .‬އުފ ަލުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ަ‬

‫ހ ުތުރ ު ބަސްބުނ ެވި ފ ައި ހުރ ުމ ާއި އ ަނި ޔ ާވ ެރި ވުނ ް‬

‫ހ ަނދާންތ ައ ް އ ާލ ާކުރުމ ަށްޓަކ ައި އ ެ މީހުނ ްގ ެ‬

‫އެކ ަލ ާނގ ެ ރ ު ިހވ ޮޑި ގެންނ ުވާކަމ ެއ ް މުސްލި މުނ ް‬

‫ފަދ ަ ކަންތ ައ ް ހިނގާފ ައި ހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެފަދ ަ‬

‫ހ ަދާންތ ައ ް ހ ުރި ތަންތ ަށ ް ދ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއްމީހުނ ް‬

‫ސ‬ ‫ސ މ ަޖ ާކ ުރި އ ަ ް‬ ‫ނ ުކުރާނ ެވ ެ‪ .‬ކ ުޅި ވަރ ެއ ްކ ުޅުނަ ް‬

‫ކަންކ ަމުނ ް ދ ަރި ނ ް ސަ ލާމ ަތ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި ޢީދ ުގ ެ‬

‫އި ނ ްޑި ޔާއ ަށ ް ނ ޫނީ ލ ައ ްކާއ ަށ ް މ ަޖާކ ޮށްލަނ ްދާނ ެ‬

‫ސ އެކ ަލ ާނގ ެ ހ ަނދުމ ަކުރުނ ް‬ ‫ހ ުރި ހާކަމ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬

‫ުޞތ ުގ ެ ބޭނުނ ް ހިފ ާ ހ ަދި ޔ ާއ ެއ ް‬ ‫އ ުފ ާވ ެރި ފުރ ަ‬

‫އ ެވ ެ‪ .‬އީދުގ ައި މ ައ ްކާއަކ ަށ ް ނުދެވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ދ ެމި އޮންނާނ ްވާނެކަމ ެވ ެ‪ .‬ހ ަ ީވރ ުގ ެ ކ ުޅި ވަރުތ ައ ް‬

‫ިހފ ައި ގެނ ް އެފަދ ަ ކ ުއްޖ ެއ ްގ ެ ގެއ ަށ ް ތި މ ާގ ެ‬

‫ސތ ަކުގ ައި ކ ުދި ނ ްގ ެ‬ ‫ސ ދ ެ ޢީދުނޫނ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬

‫‪ 5.30‬ގ ައި ހ ުއ ްޓ ާލ ުމ ާއި ރޭގ ަނޑ ުގ ެ‬

‫ދ ަރި ފ ުޅ ު ގޮވ ައި ގެނ ް ދ ަމ ާ ހިނގ ާށ ެވ ެ! ތި ނ ް‬

‫ގޮވ ައި ގެނ ް އ ެ ރަށ ަށ ް ދި އުމ ަ ީކ ކ ުދި ނ ްގ ެ‬

‫ކ ުޅި ވަރުތ ައ ް ޢި ޝާ ގ ެ ފ ަހުންފ ަށ ާއި ‪10.30‬‬

‫ދުވަހ ަށ ްވުރ ެ ގި ނައި ނ ް ގ ުޅުންކަޑ ައި ގެނ ް ހުރ ު ީމ‬

‫ތަރ ު ިބޔަތ ަށ ް ހެޔ ޮ އ ަސަ ރ ު ކުރ ުވުމ ަށ ް މ ަގުފަހިވ ެގ ެ‬

‫ސނައި ީދ‬ ‫ހ ުއ ްޓ ުމ ުގ ެ މުހިއ ްމުކަނ ް ވި ް‬

‫ސނައި ދ ެމ ާ‬ ‫ހެޔ ޮވ ެގެންނ ުވާކަމ ެއްކަނ ް ދ ަރި ންނަށ ް ވި ް‬

‫ނ ްދާނެކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ނަމ ާދުއ ަޅާފ ައި ކުޅ ޭކ ުޅި ވަރަ ީކ ތި މާމެންނަށ ް ހ ުރި‬

‫ހިނގ ާށ ެވ ެ!‬

‫‪14‬‬

‫‪ -7‬ޢި ބްރަތ ް ހ ޯދުމ ަށ ް‬

‫‪ - 2‬އ ެދުވ ަހ ުގ ެ މ ާތ ް ކަމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫ސ‬ ‫ﷲ ސުބ ުޙާނަހޫވަތ ަޢ ާލާވ ަނީ އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ގަންދ ެއްވ ައި ހ ުވ ާކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ‬ ‫މ ަތި ވ ެރި ވ ެގެނ ްވ ާ އި ލ ާހ ު މ ަތި ވ ެރި ވ ެގެނ ްވ ާ‬ ‫އ ެއްޗ ެއ ް ގ ައްދ ެއ ްވ ާ މެނ ު ީވ ހ ުވ ާ‬ ‫ވ ަ ީޙނ ުކުރައ ްވާނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫”و َﺷﺎ ِﻫ ٍﺪ‬ ‫ވަޙީކުރައ ްވާފ ައި ވ ެ އ ެވ ެ‪َ .‬‬ ‫َو َﻣ ْﺸ ُﻬﻮدٍ“ )اﻟﱪوج‪ (3 :‬މާނައީ‪:‬‬ ‫”އ ަދި ހ ެ ިކ ދޭފަރ ާތ ާއި ހ ެ ިކދެވ ޭ ފަރ ާތ ް‬ ‫ގަންދ ެއްވަމ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫ސނ ްލ ެއ ްވި އ ަބ ޫ‬ ‫މ ާތ ް ﷲ ރ ުއ ް ު‬ ‫ހުރައި ރ ާގ ެ އ ަރި ހުނ ް ރި ވ ާވ ެގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞލ ަވ ާތ ްލ ެއ ްވި މ ާތ ް ނަބިއ ްޔ ާ‬ ‫ސަ ލ ާމ ާއި ަ‬ ‫ޙަދީޘ ްކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪” .‬اﻟﻴﻮم اﳌﻮﻋﻮد ‪ :‬ﻳﻮم‬

‫اﻟﻘﻴﺎﻣﺔ‪ ،‬واﻟﻴﻮم اﳌﺸﻬﻮد ‪ :‬ﻳﻮم ﻋﺮﻓﺔ‪،‬‬ ‫واﻟﺸﺎﻫﺪ‪ :‬ﻳﻮم اﳉﻤﻌﺔ‪) “..‬رواه اﻟﱰﻣﺬي‬ ‫وﺣﺴﻨﻪ اﻷﻟﺒﺎﱐ( މާނައީ‪ “ :‬اﻟﻴﻮم اﳌﻮﻋﻮد‬ ‫އ ަ ީކ ޤި ޔާމ ަތ ް ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި اﻟﻴﻮم اﳌﺸﻬﻮد އ ަ ީކ‬ ‫ޢަރަފ ާތ ް ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި اﻟﺸﺎﻫﺪ އ ަ ީކ ހ ުކުރ ު‬ ‫ދުވ ަހ ެވ ެ‪ “.‬اﻟﻴﻮم اﳌﺸﻬﻮد ގ ެ މާނައ ަ ީކ ހެކިވ ެވި ގެނ ްވ ާ‬ ‫ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬ޢަރަފ ާތ ްދުވަހ ަށ ް މި ނަނ ް ދ ެވ ުނީ އ ެދުވ ަހ ު‬ ‫ﷲ ސުބ ުޙާނަހ ޫ ވަތ ަޢ ާލ ާ މ ަލ ާއި ކ ަތުންނަށ ް‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ އ ަޅުތ ަކުންނާމ ެދ ު ފ ަޚުރ ުވެވ ޮޑި ގެނ ް‬ ‫އެކަމ ަށ ް އެމ ަލ ާއި ކ ަތުނ ް ހެކިކުރައ ްވ ާ ދުވަހ ަށ ް ވ ާ ީތ‬ ‫އ ެވ ެ‪ .‬ﻭﺍﷲ ﺃﻋﻠﻢ‬ ‫‪ - 3‬އ ެދުވ ަހ ުގ ެ ރޯދައ ަ ީކ ދ ެ އަހަރ ު ދުވ ަހ ުގ ެ‬ ‫ސނ ްލ ެއ ްވި އ ަބ ޫ‬ ‫ކ ައ ްފާރ ާއ ެކ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ް ﷲ ރ ުއ ް ު‬ ‫ޤ ަތ ާދ ާގ ެ އ ަރި ހުނ ް ރި ވ ާވ ެގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ް ނަބިއ ްޔ ާ‬ ‫‪ z‬ގ ެ އ ަރި ހުގ ައި ޢަރަފ ާތ ް ދުވ ަހ ުގ ެ ރޯދ ައ ާ‬ ‫ބެހޭގ ޮތުނ ް ސުވ ާލ ު ކުރ ުވ ުމުނ ް‪ ،‬ޙަދީޘ ްކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫”ﻳﻜﻔﺮ اﻟﺴﻨﺔ اﳌﺎﺿﻴﺔ واﻟﺴﻨﺔ اﻟﻘﺎﺑﻠﺔ“ )رواه‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ( މާނައީ‪” :‬ފ ާއި ތ ުވ ެ ދި ޔ ަ އަހަރ ާއި އަންނަނ ް‬ ‫އ ޮތ ް އަހަރ ުގ ެ ކ ައ ްފާރ ާއ ެއްކ ަމުގ ައި އ ެރޯދ ަވ ެއ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫ސންނަތ ްވ ެގެންވ ަނީ‬ ‫ޢަރަފ ާތ ް ދުވ ަހ ުގ ެ ރޯދ ަ ހިފުނ ް ު‬ ‫ޙ ައ ްޖ ުވ ެރީ ނ ް ނޫނ ް މީހުންނަށ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ މ ާތ ް‬ ‫ނަބިއ ްޔ ާ ‪ z‬ކުރ ެއ ްވި ހަމ ައެކ ަނި ޙ ައ ްޖ ު‬ ‫ދ ަތުރ ުފ ުޅުގ ައި ‪ ،‬ޢަރަފ ާތ ް ދުވ ަހ ު އެކަލ ޭގ ެފާނ ު‬ ‫ރޯދަހިއްޕ ަވާފ ައ ެއ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪ - 4‬އ ެދުވަހ ަ ީކ ފާފ ަ ފ ުއްސެވ ުމ ާއި ނަރަކ ައި ނ ް‬ ‫މ ުއ ްތި ކުރ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޢަރަފ ާތ ުގ ެ‬ ‫އ ަހ ުލ ުވ ެރި ންނާމ ެދ ު މ ާތ ްﷲ ފ ަޚުރ ުވ ެރި ވ ެ‬ ‫ވ ޮޑި ގަންނަވ ާދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޞޙީޙ ު މުސްލި މުގ ައި އ ުއ ްމ ުލ ް‬ ‫ަ‬ ‫ަޟޔ ަ ﷲ ޢަނ ްހ ާގ ެ އ ަރި ހުނ ް‬ ‫މ ުއ ުމި ނީ ނ ް ޢ ާއި ޝާ ރ ި‬ ‫ޞލ ަވ ާތ ްލ ެއ ްވި އި ތުރ ު‬ ‫ރި ވ ާވ ެގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ސަ ލ ާމ ާއި ަ‬ ‫އެކަލ ޭގ ެފާނ ު ޙަދީޘ ްކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪” .‬ﻣﺎ ﻣﻦ ﻳﻮم أﻛﺜﺮ‬

‫ﻣﻦ أن ﻳﻌﺘﻖ اﷲ ﻓﻴﻪ ﻋﺒﺪأ ﻣﻦ اﻟﻨﺎر ﻣﻦ ﻳﻮم ﻋﺮﻓﺔ‪،‬‬ ‫وإﻧﻪ ﻟﻴﺪﻧﻮ ﰒ ﻳﺒﺎﻫﻲ �ﻢ اﳌﻼﺋﻜﺔ ﻓﻴﻘﻮل‪ :‬ﻣﺎ أراد‬ ‫ﻫﺆﻻء؟“ މާނައީ‪” :‬ޢަރަފ ާތ ްދުވަހ ަށ ްވުރ ެ ގި ނައި ނ ް‬

‫އ ަޅުތ ަކުނ ް ނަރަކ ައި ނ ް މ ުއ ްތި ކުރައ ްވ ާ ދުވ ަހ ެއ ް‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަހުގ ައި ﷲ‬ ‫ދުވ ަ ް‬ ‫ސުބ ުޙާނަހ ޫ ވަތ ަޢ ާލ ާ ކ ުއްތަނ ްވެވ ޮޑި ގެނ ް އެކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫މ ަލ ާއި ކ ަތުންނަށ ް ޢަރަފ ާތ ުގ ެ އ ަހ ުލ ުވ ެރި ންނާމ ެދ ު‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ ފ ަޚުރ ުވެވ ޮޑި ގަންނަވާނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ވަޙީކުރައ ްވާނ ެތ ެވ ެ‪ .‬އެމީހުނ ް ބޭނުންވ ަނީ ކޮންކަމ ެއ ް‬ ‫ހ ެއްޔ ެވ ެ؟“‬ ‫ަޟޔ ަ‬ ‫ސ އި ބްނ ު ޢުމަރ ު ރ ި‬ ‫އ ަދި ވ ެ ް‬ ‫ﷲ ޢަނ ްހ ުމ ާގ ެ އ ަރި ހުނ ް ރި ވ ާވ ެގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މ ާތ ް‬ ‫ނަބިއ ްޔ ާ ‪ z‬ޙަދީޘ ްކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪” .‬إن اﷲ‬

‫ﺗﻌﺎﱃ ﻳﺒﺎﻫﻲ ﻣﻼﺋﻜﺘﻪ ﻋﺸﻴﺔ ﻋﺮﻓﺔ ﺑﺄﻫﻞ ﻋﺮﻓﺔ‪،‬‬

‫ނޯޓ ް‪ި :‬މއަހަރުގ ެ ޙައްޖުގ ެ ޚ ަ ަބރު ަތއ ް ތާޒ ާ ކަމ ާ ިއ އެކ ު ިދއިސް ލާމ ް ވެބްސަ ިއޓ ް ިއން ދަ ީނ‬ ‫ރ ިބއްޔ ާ ިއން ގެނ ެސް ިދނުމުގަ ިއ‬ ‫ރކާތް ަތއ ް ސަ ޢ ޫ ީދ ޢަ ަ‬ ‫ގެނ ެސް ދެމުންނެވ ެ‪ި .‬ދވ ެ ިހ ޙައްޖުވ ެ ިރންގ ެ ޙ ަ ަ‬ ‫ރކާތްތ ެ ިރވަމުންނެވ ެ‪.‬‬ ‫ިދއިސް ލާމްގ ެ ނ ޫސް ވ ެ ިރން ދަ ީނ ޙ ަ ަ‬

‫‪www.dhiislam.com‬‬

‫ނ ިއން އަޅ ު ަތކުން‬ ‫ރފާތްދުވަހަށްވުރ ެ ިގ ަ‬ ‫”ޢަ ަ‬ ‫ރއްވ ާ ދުވަހެއ ް ދުވަސް ަތކުގ ެ‬ ‫ރކަ ިއން މުއ ް ިތކ ު ަ‬ ‫ނ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ތެރޭގަ ިއ ނުވެއެވ ެ‪ .‬އެދުވަހުގަ ިއ ﷲ‬ ‫ނހ ޫ ވަ ަތޢާލ ާ ކުއ ް ަތންވެވޮ ިޑގެން‬ ‫ސު ބުޙ ާ ަ‬ ‫ރފާތުގ ެ‬ ‫ނށް ޢަ ަ‬ ‫އެކަލ ާނގ ެ މަލ ާ ިއކަތުން ަ‬ ‫ނ‬ ‫އަހުލުވ ެ ިރނާމެދ ު އެކަލ ާނގ ެ ފަޚުރުވެވޮ ިޑގަން ަ‬ ‫ރއްވާނެތެވ ެ‪ .‬އ ެ ީމހުން‬ ‫ވާނެތެވ ެ‪ .‬އަ ިދ ވަ ީޙކ ު ަ‬ ‫ބޭނުންވަ ީނ ކޮންކަމެއ ް ހެއްޔެވ ެ؟“‬

‫ﻓﻴﻘﻮل‪ :‬اﻧﻈﺮوا إﱃ ﻋﺒﺎدي‪ ،‬أﺗﻮﱐ ﺷﻌﺜﺎ ﻏﱪاً“‬ ‫رواه أﲪﺪ وﺻﺤﺤﻪ اﻷﻟﺒﺎﱐ“‪.‬މާނައީ‪” :‬ޢަރަފ ާތ ް‬

‫ދުވ ަހ ުގ ެ ހ ަ ީވރ ުގ ެ ވ ަގ ުތުގ ައި ﷲ ސުބ ުޙާނަހ ޫ‬ ‫ވަތ ަޢ ާލ ާ އެކ ަލ ާނގ ެ މ ަލ ާއި ކ ަތުންނަށ ް ޢަރަފ ާތ ުގ ެ‬ ‫އ ަހ ުލ ުވ ެރި ންނާމ ެދ ު ފ ަޚުރ ުވެވ ޮޑި ގަންނަވާނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫އ ަދި ވަޙީކުރައ ްވާނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ތި މަންރަ ް‬ ‫އ ަޅުތ ަކުންނަށ ް ބ ައްލ ަވ ާށ ެވ ެ‪ .‬އެބ ައި މީހުނ ް ތި މަނ ް‬ ‫ސފ ައި އެވ ަނީ‬ ‫ސކ ަލ ާނގ ެ ޙ ަޟު ރަތ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ރަ ް‬ ‫ބޯހ ޭވި ިހރަފުސްވެފ ައި ވ ާ ޙ ާލުގ ައ ެވ ެ‪“.‬‬

‫ވީމ ާ އ ަޅުގ ަނޑ ުގ ެ ދ ުޢާއ ަ ީކ‬ ‫ސ‬ ‫ޙ ައ ްޖ ުވ ެރީ ންނ ާއި ‪ ،‬ޙ ައ ްޖ ުވ ެރީ ނ ް ނޫނ ް މީހުނ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެދުވ ަހުގ ައި ކުރ ާ ހެޔ ޮ ޢަމ ަލުތ ަކ ާއި ދ ުޢާތ ައ ް‬ ‫ﷲ ސުބުޙަނަހ ޫ ވަތ ަޢ ާލ ާގ ެ ޙ ަޟު ރަތުގ ައި‬ ‫ޤ ަބ ޫލ ުވެވޭގ ޮތުގ ައި ލ ެއ ްވުމ ެވ ެ‪.‬‬

‫واﳊﻤﺪ ﷲ رب اﻟﻌﺎﳌﲔ‬

‫‪13‬‬

‫ަޙއްޖުވެ ީރ ްނ ނޫ ްނ ީމހ ު ްނވެސް ަޢ ަރފާތް ދު ަވހުގ ެ‬ ‫ާމތް ަކ ްނ ިލ ިބގަ ްނ ަނމާ!‬ ‫އައ ްޝަ ިއޚ ް ޙ ަސަ ން މ ޫސާ ިފކ ު ީރ‬ ‫ޢަރަފ ާތ ް ދުވަހ ަ ީކ މ ާތ ްވ ެގެނ ްވ ާ‬ ‫ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވަހ ަ ީކ ދ ުޢ ާ އި ޖާބ ަކުރައ ްވ ާ‬ ‫ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މ ަލ ާއި ކ ަތުނ ްގ ެ އ ަރި ހުގ ައި ﷲ‬ ‫ސުބ ުޙާނަހ ޫ ވަތ ަޢ ާލ ާ ފ ަޚުރ ުވެވ ޮޑި ގަންނަވ ާ ދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސތ ަކ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ﷲ ސުބ ުޙާނަހ ޫ‬ ‫އ ެހެނ ް ދުވ ަ ް‬ ‫ސވ ަނީ މ ާތ ްކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ވަތ ަޢ ާލ ާ އ ެދުވ ަ ް‬ ‫އ ެދުވަހ ަ ީކ އި ސްލ ާމ ް ީދނ ް ފ ުރި ހަމ ަ ކުރ ެއ ްވި‬ ‫ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އެކ ަލ ާނގ ެ އ ަޅުތ ަކުންނަށްޓަކ ައި‬ ‫އެކ ަލ ާނގ ެ ނި ޢްމ ަތ ް ފ ުރި ހަމ ަ ކުރ ެއ ްވި ދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނަރަކ ައި ނ ް މ ުއ ްތި ކުރައްވ ައި ފާފ ަ ފ ުއްސެވ ުމ ުގ ެ‬ ‫ދުވ ަހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެދުވ ަހ ުގ ެ މ ާތްކ ަމ ާއި މ ަތި ވ ެރި ކަނ ް އ ެ ީއ‬ ‫ހަމ ައެކ ަނި ޙ ައ ްޖ ުގ ެ އ ަހ ުލ ުވ ެރީ ންނަށ ް ހ ުރި ކަމ ެއ ް‬ ‫ސ‬ ‫ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ޙ ައ ްޖ ުވ ެރީ ނ ް ނޫނ ް މީހުންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫އ ެދުވ ަހ ުގ ެ ހެޔޮކ ަމުގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވެވޭނޭ މ ަގުވ ަނީ‬ ‫ތަނަވަސްކުރައ ްވާފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެދުވ ަހ ުގ ެ މ ާތްކ ަމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ؛‬ ‫‪ - 1‬އ ެދުވަހ ަ ީކ އި ސްލ ާމ ް ީދނ ް ފ ުރި ހަމ ަ‬ ‫ްޞ ީޙޙ ައި ނީ ގ ައި މ ާތ ްﷲ‬ ‫ކުރ ެއ ްވި ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ައ ަ‬ ‫ސނ ްލ ެއ ްވި ޢުމަރ ު ބުނ ުލ ް ޚ ައ ްޠ ާބ ުގ ެ‬ ‫ރ ުއ ް ު‬ ‫އ ަރި ހުނ ް ރި ވ ާވ ެގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޔ ަހ ޫ ީދނ ްގ ެ‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ީމހ ަކ ު އެކަލ ޭގ ެފާނަށ ް‬ ‫ދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ޭ އ ަ ީމރ ުލ ް‬ ‫މ ުއ ުމި ނީ ންނޭވ ެ! ކީރި ތި ޤ ުރ ްއާނ ުގ ެ‬ ‫އާޔ ަތްތ ަކ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ތި ޔަބ ައި މީހުނ ް‬ ‫ިކޔަވ ައި އުޅ ޭ އާޔ ަތ ެއ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ެއާޔ ަތ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ޔ ަހ ޫ ީދނ ްގ ެ‬ ‫މ ައްޗ ަށ ް ބާވ ައި ލ ެއ ްވުނުނަމ ަ‪،‬‬ ‫‪12‬‬

‫އ ެއާޔ ަތ ް ބާވ ައި ލ ެއ ްވުނ ު ދުވަހ ަ ީކ ޢީދ ު ދުވ ަހ ެއ ް‬ ‫ކ ަމުގ ައި ހެދީމ ުހ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޢުމަރ ުގ ެ ފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ކޮނ ް‬ ‫އާޔ ަތ ެއ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ އޭނ ާ ދެންނ ެވި އ ެވ ެ‪ .‬އ ެއާޔަތ ަ ީކ‬

‫َْﻤ ُﺖ َﻋﻠَﻴْ ُﻜ ْﻢ‬ ‫”اﻟَْﻴـْﻮَم أَ ْﻛ َﻤﻠ ُ‬ ‫ْﺖ ﻟَ ُﻜ ْﻢ دِﻳﻨَ ُﻜ ْﻢ َوأَﲤ ْ‬ ‫اﻹﺳﻼ َم دِﻳﻨًﺎ“ )اﳌﺎﺋﺪة‪(3 :‬‬ ‫ﻧ ِْﻌ َﻤ ِﱵ ََور ِﺿ ُ‬ ‫ﻴﺖ ﻟَ ُﻜ ُﻢ ْ‬

‫ސކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫މި އާޔ ަތ ެވ ެ‪ .‬މާނައީ‪” :‬މި އ ަދި ތި މަންރަ ް‬ ‫ތި ޔަބ ައި މީހުންނަށްޓަކ ައި ތި ޔަބ ައި މީހުނ ްގ ެ ީދނ ް‬ ‫ސކ ަލ ާނގ ެ ނި ޢްމ ަތ ް‬ ‫ފ ުރި ހަމ ަ ކ ޮށްދ ެއްވ ައި ތި މަރަ ް‬ ‫ފ ުރި ހަމަކ ޮށްދ ެއްވ ައި ީފމ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އި ސްލ ާމ ް ީދނަ ީކ‬ ‫ސކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫ތި ޔަބ ައި މީހުނ ް ދި ރި އ ުޅުމ ަށ ް ތި މަންރަ ް‬ ‫ރ ުއ ްސަ ވ ާ ީދންކ ަމުގ ައި ލ ައްވ ައި ީފމ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫ޢުމަރ ުގ ެފާނ ު ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪ .‬ތި މަންމެނަށ ް އ ެއާޔ ަތ ް‬ ‫ބާވ ައި ލ ެއ ްވުނ ު ދުވ ަހ ާއި ތަނ ް އ ެނގ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވަހ ަ ީކ‬ ‫ހ ުކުރ ު ދުވ ަހ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެ އާޔ ަތ ް ބާވ ައި ލ ެއ ްވ ުނީ‬ ‫ޞލ ަވ ާތ ްލ ެއ ްވި މ ާތ ް ނަބިއ ްޔ ާ‬ ‫ސަ ލ ަމ ާއި ަ‬ ‫ޢަރަފ ާތ ުގ ެ ބިމުގ ައި ހުންނަވ ަނި ކ ޮށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ އ ެދުވ ަހ ުގ ެ‬‫މ ާތްކ ަމ ާއި މ ެދ ު‬

‫މ ާތ ް ނަބިއ ްޔ ާ ‪ z‬ޙަދީޘ ް ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫”ﻳﻮم ﻋﺮﻓﺔ وﻳﻮم اﻟﻨﺤﺮ وأﻳﺎم اﻟﺘﺸﺮﻳﻖ ﻋﻴﺪﻧﺎ أﻫﻞ‬ ‫اﻹﺳﻼم وﻫﻲ أﻳﺎم أﻛﻞ وﺷﺮب“ )رواه أﻫﻞ‬ ‫اﻟﺴﻨﻦ( މާނައީ‪” :‬ޢަރަފ ާތ ް ދުވ ަހ ާއި ﺍﻟﻨﺤﺮގ ެ‬ ‫ّ‬

‫ސތަކ ަ ީކ އަހަރުމެނ ް‬ ‫ދުވ ަހ ާއި ﺃﻳﺎﻡ ﺍﻟﺘﺸﺮﻳﻖ ގ ެ ދ ު ް‬ ‫ސތަކ ަ ީކ ކ ެއ ުމ ާއި‬ ‫އި ސްލ ާމުނ ްގ ެ ީޢދ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ސތ ަކ ެކ ެވ ެ‪“.‬‬ ‫ބ ުއި މ ުގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫)ނ ޯޓ ް‪ – :‬ﺍﻟﻨﺤﺮ ގ ެ ދުވަހ ަ ީކ‬ ‫އ ަޟް ޙ ާ ޢީދ ު ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ޙ ައ ްޖުމ ަހ ުގ ެ ‪10‬‬ ‫ވަނަ ދުވ ަހ ެވ ެ‪ .‬އ ެދުވަހ ަށ ް ﺍﻟﻨﺤﺮ ގ ެ ދުވަހ ޭ‬ ‫ނަންދ ެވި ފ ައި ވ ަނީ ‪ ،‬އ ެދުވަހ ަ ީކ އ ުޟު ޙިޔ ާ ކ ަތި ލ ާ‬ ‫ދުވަހ ަށ ްވާތީއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހ ެނީ ﺍﻟﻨﺤﺮ ގ ެ މާނައ ަ ީކ ޤުރ ުބާނ ް‬ ‫ކުރެވ ޭ ޖަނަވާރ ު ކ ަތި ލުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސތަކ ަ ީކ ޙ ައ ްޖ ު‬ ‫– ﺃﻳﺎﻡ ﺍﻟﺘﺸﺮﻳﻖ ގ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫މ ަހ ުގ ެ ‪ 11‬ވަނަ ދުވަހ ައ ާއި ‪ 12‬ވަނަ‬ ‫ދުވ ަހ ާއި ‪ 13‬ވަނަ ދުވ ަހ ެވ ެ‪(.‬‬

‫‪ -4‬އާދ ަޔ ާ ޚިލ ާފ ު ގޮތަކ ަށ ް ބ ައ ެއްފަހަރ ު ލޭއ ައުނ ް‪ :‬މި ކަނ ް ދެގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ދި މ ާވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ވަރަށ ް ބ ައި ވަރ ު ލ ޭ އ ެއްފަހަރ ާ ގި ނައި ނ ް މ ެދުނ ުކ ެނޑި‬ ‫އ ައ ުމ ާއި ‪ ،‬ވަރަށ ް މ ަދ ު މ ަދުނ ް ތި ކިތި ިކ ގޮތ ަށ ް ލ ޭ އ ައުމ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއްފަހަރ ު‬ ‫ސޙުރ ުހ ެދ ުމުނ ް މި ހެނ ް ދި މ ާވުމ ަ ީކ އެކަށީގެނ ްވާކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ދެމ ަފި ރި ނ ް ދުރ ުކުރުމ ަށ ް ި‬ ‫ސސްކުރ ެވުނ ް‪ :‬ދެމ ަފި ރި ނ ް ދުރ ުކުރުމ ަށ ް‬ ‫ސކަނ ް އަބ ަދ ު އި ޙ ް ާ‬ ‫‪ -5‬ހިތްނުތަނަވ ަ ް‬ ‫ސ ބ ައ ެއ ް ފަހަރ ު މި ގޮތ ަށ ް‬ ‫ސޙުރުނ ްވ ެ ް‬ ‫ނުވަތ ަ ދ ަރި ނ ް ލި ބުނަ ނ ުދި ނުމ ަށ ް ހ ަދ ާ ި‬ ‫ދި މ ާވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ -6‬ބޮޑ ަށ ް ބ ޮލުގ ައި ރި އްސުމ ާއި ރޭގ ަނޑ ު ިބރ ުވ ެރި ހުވ ަފެނ ް‬ ‫ފެނ ުމ ާއި ‪ ،‬އ ައ ިްސވުނ ް ފަދ ަ ކަންތ ައ ް ކ ުރި މ ަތި ވުނ ް‪ :‬މި ީއ ޖި ނ ްނީ ގ ެ‬ ‫ސޙުރ ެއ ް‬ ‫ކަމ ެއ ް ކ ުރި މ ަތި ވި ނަމ ަވެސް‪ ،‬އ ަދި ކޮންމ ެ ވ ައްތަރ ެއ ްގ ެ ި‬ ‫ސއ ްސަ‬ ‫ސ ޢ ާއ ްމުކ ޮށ ް ދި މ ާވ ާ ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ނި ީދގ ައި ި‬ ‫ޖ ެހުނުކ ަމުގ ައި ީވނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ ވަރަށ ް ޢ ާއ ްމުކ ޮށ ް‬ ‫ސ ހ ޭލ ެވ ުމ ާއި ނ ުނި ދ ޭ ބ ައްޔަކީވ ެ ް‬ ‫ސއ ްސަ އި ގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ި‬ ‫ސ ދި މ ާވ ާ ކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސޙުރ ާއި ޖި ނ ްނި ބަލީގ ެ ސަ ބ ަބުނ ްވ ެ ް‬ ‫ި‬ ‫ސނ ުމުގ ައި ބަހ ައްޓަންޖެހޭކަމަކީ‪ ،‬މ ަ ީތގ ައި ބ ަޔާނ ްކުރ ެވުނ ު‬ ‫މި ހ ާ ިހސާބުނ ް ވި ް‬ ‫ޢ ަލ ާމ ާތްތަކ ަ ީކ އަނ ްހެނުންނަށ ް ޢ ާއ ްމުކ ޮށ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ާ ކުޑަކ ަމ ުދ ާ ނި ޒ ާމ ުގ ެ‬ ‫ސ ފެންނާނ ެ‬ ‫ބ ަލި ތ ަކ ާ ދ ަރި މ ައި ވ ުމ ުގ ެ ނި ޒ ާމ ުގ ެ ބ ަލި ތ ައ ް ޖ ެހ ުމުނ ްވ ެ ް‬ ‫ޢ ަލ ާމ ާތްތ ަކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ކ ަމުނ ް މ ަ ީތގ ައި ބ ަޔާނ ްކުރ ެވުނުފަދ ަ ޢ ަލ ާމ ާތ ެއ ް ފެންނަ‬ ‫ސޙުރ ެއ ް ޖެހިގެނ ް ނުވަތ ަ ޖި ނ ްނި އ ެއ ް‬ ‫ކޮންމ ެ ފަހަރަކ ު އ ެ ީއ ތި މާއ ަށ ް ި‬ ‫ސ‬ ‫އަވަލ ައި ގެނ ް ދި މ ާވ ެގެނ ް އުޅ ޭ ކަމެކ ޭ ީހކ ޮށ ްގެންނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫މި ފަދ ަ މ ައ ްސަ ލ ައ ެއ ް އަނ ްހެނަކ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ެ‪ ،‬އެކ ަމުގ ައި ތ ަކުރާރުކ ޮށ ް‬ ‫ސ ލ ެބޯޓ ަރީ ޓެސްޓުތ ަކުންނ ާ ކ ްލި ނި ކ ަލ ް‬ ‫ތ ަފ ާތ ު ޑ ޮކްޓަރަށ ް ދ ައްކ ައި ެގެނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ މ ައ ްސަ ލ ައ ެއ ް ހ ުރި ކަމ ަށ ް‬ ‫މި ންގ ަނޑ ުތ ަކުނ ް ބ ެލުމ ަށްފ ަހ ު ޑ ޮކްޓަރުންނަށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ސންނަތ ުގ ެ އ ަ ީލގ ައި މި ފަދ ަ ކަންކަމ ަށ ް ފަރ ުވ ާ ކުރ ާ‬ ‫ނުދ ައްކ ައި ފި ނަމ ަ‪ ،‬ޤުރ ުއާނ ާ ު‬ ‫ފަރާތ ަކ ާ މ ަޝް ވަރ ާކުރުނ ް ބ ުއ ްދި ވ ެރި އ ެވ ެ‪.‬‬

‫އާޔ ަތްތ ަކ ާއި ދ ުޢާތ ަކ ުގ ެ އ ަ ީލގ ައި ފަރ ުވ ާހ ޯދުމ ެވ ެ‪ .‬ތި ރީ ގ ައި އެވ ަނީ މި ފަދ ަ‬ ‫ސންނަތ ުގ ެ އ ަ ީލގ ައި އ ަމި އްލައ ަށ ް ފަރ ުވ ާ ކުރ ެވި ދާނ ެ‬ ‫ކަންކަމ ަށ ް ޤ ުރ ްއާނ ާ ު‬ ‫ގ ޮތ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ތި ރީ ގ ައި ވ ާ އާޔ ަތްތ ައ ް ފެނަށ ް އ ަދި ޒ ައި ތ ޫނި ތެލ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ިކޔ ަވ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކޮންމ ެ ދުވަހ ަކ ު‬ ‫ިކޔ ަވ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ޭގ ެ އި ތުރުނ ް މ ާމުޔ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ފެނަށ ް ިކޔަވ ައި ގެނ ް އ ެފެނ ް ގަޔ ަށ ް އ ެޅުމ ަށްފ ަހ ު ފެނ ް ހިކ ުމުނ ް ގ ައި ގ ާ ތެޔ ޮ‬ ‫ްޞކ ޮށ ް ފ ައި ގ ައ ާއި ‪ ،‬މ ެއ ާއި ‪ ،‬މޫނ ާއި ދެއ ަތ ްތި ލ ައި ގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫އ ުނގ ުޅ ާށ ެވ ެެ‪ .‬ޚ ާއ ަ‬ ‫ސ ވަރ ު‬ ‫ސބ ަނޑ ާ މ ާމ ުއި ‪ 3‬ސަ މ ް ާ‬ ‫ރޭގ ަނޑ ު ނި ދ ުމ ުގ ެ ކ ުރި ންނ ާ ހ ެނދުނ ު ހ ު ް‬ ‫ބ ޯލ ާށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ބ ޯފެނަށ ް ިކޔ ަވާފ ައި ބަހ ައްޓ ައި ގެނ ް ފެނ ްބ ޯ ކޮންމ ެ ފަހަރަކ ު‬ ‫އ ެފެނުނ ް ފެނ ްބ ޯށ ެވ ެ‪ .‬ﷲ އި ރާދ ަކުރ ެއ ްވި އ ްޔ ާ ރަނގ ަޅ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ގޮތ ަށ ް‬ ‫ސ ވަންދެނ ް‪،‬‬ ‫މ ަދ ުވ ެގެނ ް ‪ 7‬ދުވ ަހ ު ކ ުރި އ ަށ ްގެނ ްދ ާށ ެވ ެ‪ .‬ރަނގ ަޅުނ ުވާނަމ ަ ‪ 1‬މ ަ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ވަންދެނ ްވ ެ ް‬ ‫ސ ނުވަތ ަ ‪ 2‬މ ަ ް‬ ‫އ ަދި އެމ ަހުނ ް ރަނގ ަޅުނ ުވި ނަމ ަ ‪ 40‬ދުވ ަ ް‬ ‫ކުރ ާށ ެވ ެ‪ .‬ޔ ަ ީޤންކ ަމ ާއި އ ެކ ު ހިތ ް ނި ޔ ަތ ް ޚ ާލި ޞް ކ ޮށ ްގެނ ް ކ ޮށ ްފި ނަމ ަ‬ ‫ޝފ ާ ދ ެއ ްވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި ރާދ ަކުރ ެއ ްވި އ ްޔ ާ ﷲ ި‬ ‫ސރަތ ާއި އާޔ ަތ ު ނަމްބަރުތ ައ ް‪:‬‬ ‫ިކޔަވަނ ް ީވ އާޔ ަތްތ ަކ ުގ ެ ޫ‬ ‫)ﺳﻮرة اﻟﻔﺎﲢﺔ( ‪ 7‬ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة اﻟﺒﻘﺮة ‪ 7 (255‬ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة اﻟﺒﻘﺮة ‪(286‬‬ ‫‪ 7‬ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة اﻟﺒﻘﺮة ‪ 7 (102‬ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة اﻷﻋﺮاف ‪7 (117-122‬‬ ‫ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة ﻳﻮﻧﺲ ‪ 7 (79-82‬ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة ﻃﻪ ‪ 7 (65-69‬ފަހަރ ު‬ ‫‪) ،‬اﻟﻔﺘﺢ ‪ 7 (4‬ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة ﻳﻮﻧﺲ‪ 7 (57‬ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة اﻟﻨﺤﻞ ‪7 (69‬‬ ‫ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة اﻹﺳﺮاء ‪ 7 (82‬ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة اﻹﺧﻼص( ‪ 7‬ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة‬ ‫اﻟﻔﻠﻖ( ‪ 7‬ފަހަރ ު ‪) ،‬ﺳﻮرة اﻟﻨﺎس( ‪ 7‬ފަހަރ ު‪.‬‬

‫ސޙުރ ާ ޖި ނ ްނީ ގެނ ްގ ެ‬ ‫މ ައި ގ ަނޑ ުގ ޮތ ެއްގ ައި ި‬ ‫ިކބ ައި ނ ް ސަ ލާމ ަތ ްވުމ ަށްޓަކ ައި އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ‬ ‫ކުރަންޖެހޭކަމ ަ ީކ ﷲގ ެ ީދނ ާއި އެކ ަލ ާނގ ެ ރަސޫލ ާ‬ ‫ސންނަތ ާ ގ ާތ ްވ ެ‬ ‫ޞއްލ ަﷲ ޢަލ ައި ިހ ވ ަސަ އްލަމ ަގ ެ ު‬ ‫ަ‬ ‫އެއ ަށ ް ޢަމ ަލ ުކުރުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ިކކަންކ ަމުގ ައި ިކޔަނ ް‬ ‫ސފ ައި ވ ާ ދ ުޢ ާ‬ ‫ސންނަތުގ ައި އ ައި ް‬ ‫ޤ ުރ ްއާނ ާއި ު‬ ‫ކިޔ ުމ ާއި ‪ ،‬ނަމ ާދ ު ބަރާބަރަށ ް އ ަދ ާކުރ ުމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް‬ ‫ގި ނަގި ނައި ނ ް ޤުރ ުއާނ ް ިކޔ ެވ ުމ ާއި ‪ ،‬ހ ެނދުނ ާއި‬ ‫ހ ަ ީވރ ުގ ެ ޛި ކުރުތ ައ ް ބަރާބަރަށ ް ކޮންމ ެދުވަހ ަކ ު‬ ‫ިކޔ ެވ ުމ ާއި ‪ ،‬ގި ނަގި ނައި ނ ް ފާފ ަ ފ ުއްސެވުމ ަށ ާއި‬ ‫ޝފާދ ެއ ްވުނ ް އ ެދި ދ ުޢ ާކުރުމ ެވ ެ‪ .‬ކ ެއި ނ ް‬ ‫ި‬ ‫ބ ުއި މުގ ައ ާއި ފ ާޚާނާއ ަށ ް ވަންނައި ރ ާއި ނ ުކުންނައި ރ ު‬ ‫ދ ުޢާކިޔ ުމ ާއި ކަންކަނ ް ކުރ ުމުގ ައި ﷲގ ެ އި ސްމ ުފ ުޅ ު‬ ‫ނަންގ ަތުނ ް ހ ަނދާނ ް ނައ ްތާލ ައި ގެނ ް ނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ކަންކ ަމުގ ައި ިހފ ައި ގެނ ް ހުރ ެ ދެނ ް އ ޮ ީތ ޤ ުރ ްއާނ ާ‬ ‫ސންނަތުނ ް މި ކަންކަމ ަށ ް ފަރ ުވ ާކުރުމ ެވ ެ‪ .‬ޤުރ ުއާނ ުގ ެ‬ ‫ު‬ ‫‪11‬‬

‫ނ ޖެހ ޭ‬ ‫ބ ް‬ ‫ނގ ެ ސަ ބަ ު‬ ‫ނ ީ‬ ‫ިޖ ް‬ ‫ނގ ެ ބަ ިލތަކާ ިއ އޭގ ެ ފަރުވާ!‬ ‫ނ ް‬ ‫ނހ ެ ު‬ ‫އަ ް‬ ‫އަޖްނާދ ު އަ ީލ‬ ‫ޝއި ޠާނުނ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ތ ަފ ާތ ު ބ ަލި ތ ައ ް ތ ަފ ާތ ު ގ ޮތްގޮތ ަށ ް‬ ‫ަ‬ ‫ޖި ނ ްނި‬ ‫ޖެހޭކ ަ ީމ މި ހާރ ު އ ޮ ިޅފ ައި ވ ާ ކަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬ޖި ނ ްނީ ނ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ދ ަރި މ ައި ނ ުވ ުމ ާއި‬ ‫ސ ޖެހިދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޖި ނ ްނި އ ެއ ްގ ެ‬ ‫އ ަދި އަނ ްހެނުންނަށ ް ޚ ާއ ްސަ ބ ައ ެއ ް ބ ަލި ތ ައ ް ވ ެ ް‬ ‫ސަ ބ ަބުނ ް މި ފަދ ަ ކަމ ެއ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ެއްޖެނަމ ަ‪ ،‬އެކ ަމ ުގ ެ ސަ ބ ަބ ެއ ް ޑ ޮކްޓަރުންނަށ ް‬ ‫ދެނ ެއ ެއ ް ނުގަނެވޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޓެސްޓްތ ައ ް ހަދ ައި ގެނ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ދ ަރި މ ައި ކުރ ުވުނ ް‬ ‫ސ‬ ‫ސ ސަ ބ ަބ ެއ ް ފެންނާކ ަށ ް ނ ުހުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫މަނާކ ޮށ ްފާނ ެ އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫ދ ަރި މ ައ ެއްނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ މި ކަނ ް ދި މ ާވ ާ ދެމ ަފި ރި ންނަށ ް ހިތްދ ަތި ކ ަމ ާއި‬ ‫ސ ފެންނަ މ ައ ްސަ ލ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސކަނ ް ގެނ ުވ ާ ވަރަށ ް ގި ނައި ނ ް މި ރ ާއްޖ ެއި ނ ްވ ެ ް‬ ‫ހާ ް‬ ‫ﷲ އި ރާދ ަކުރ ެއ ްވި ީމހަކ ަށ ް އެކ ަލ ާނގ ެ ދ ަރި ނ ް ދ ެއްވ ައ ެވ ެ‪ .‬ނުދ ެއ ްވުމ ަށ ް‬ ‫ސ ސަ ބ ަބ ެއ ް މ ެދ ުވ ެރި ކުރައްވ ައ ެވ ެ‪ .‬އެކ ަލ ާނގ ެ‬ ‫އި ރާދ ަކުރައްވ ައި ފި ނަމ ަ ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫ހުސްޠ ާ ިހރުވަންތަކަމ ައ ެވ ެ‪ .‬ދ ަރި މ ައި ނ ުވ ުމ ުގ ެ އި ތުރުނ ް ޖި ނ ްނީ ގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‬ ‫ޞއ ް ީޙ މ ައްލައ ަކ ާ ކ ުރި މ ަތި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬ތި ރީ ގ ައި‬ ‫އަނ ްހެނުންނަށ ް ތ ަފ ާތ ު އެތ ައ ް ި‬ ‫އެވ ަނީ އެފަދ ަ ބ ައ ެއ ް ކަންކ ަމ ާ އެކަންކަމ ަށ ް ފަރ ުވ ާ ހ ޯދުމ ަށ ް އ ަމި އްލައ ަށ ް‬ ‫ކުރ ެވި ދާނ ެ ބ ައ ެއ ް ކަންކަމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ -1‬އަނ ްހެންމީހ ާގ ެ އުނަގ ަނޑ ަށ ް އާދ ަޔ ާ ޚިލ ާފ ު ތޫނ ު ތަދ ެއ ްވުނ ް‪ :‬މި ތ ަދ ު‬ ‫ސ އ ެޅުމ ަށ ް‬ ‫ޢ ާއ ްމުގ ޮތ ެއްގ ައި ވ ާނީ އުނަގ ަނޑ ުގ ެ ތި ރި އ ަށ ެވ ެ‪ .‬ދ ަރި މ ައި ވުމ ަށ ް ހުރަ ް‬ ‫ސޙުރ ު ހ ަދާފ ައި ހުރ ުމުނ ް ބ ައ ެއްފަހަރ ު މި ޢ ަލ ާމ ާތ ް ފެނުމ ަ ީކ އެކަށީގެނ ްވ ާ‬ ‫ި‬ ‫ކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސނ ް‪ :‬ބ ައ ެއ ް ފަހަރ ު ދެމ ަފި ރި ނ ް ދުރ ުކުރުމ ަށ ް‬ ‫‪ -2‬ރަހިމުގ ައި ރި އ ް ު‬ ‫ސޙުރުހ ަދާފ ައި ހުރ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ނުވަތ ަ ޖި ނ ްނި ބީހ ުމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‬ ‫ި‬ ‫ސޙުރ ު‬ ‫މި ކަނ ް ދި މ ާވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދ ަރި ނ ް ލި ބުނަ ނ ުދި ނުމ ަށްޓަކ ައި ި‬ ‫ސ ރަ ިޙމ ަށ ް ޖި ނ ްނި ވަދ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ރަޙިމުގ ައި ދ ަރި‬ ‫ހ ަދާފ ައި ހ ުރި ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ އަޅ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އަށަގ ަތުމ ަށ ް ހުރަ ް‬ ‫ސޙުރަކ ާ ނ ުލ ާ‬ ‫‪ -3‬މ ައ ްސަ ރުކަންތ ައްތ ައ ް އ ޮޅުންބ ޮޅުނ ްވުނ ް‪ :‬ޖި ނ ްނި ި‬ ‫ސ މި މ ައ ްސަ ލ ަ‬ ‫ސޙުރަކ ާ ލ ައި ގެނ ް އަޅ ައި ގަތ ަ ް‬ ‫ސ އ ަދި ި‬ ‫އަޅ ައި ގަތ ަ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ވަންދެނ ް މ ައ ްސަ ރުކަންތ ައ ް‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައ ެއްފަހަރ ު ގި ނަމ ަ ް‬ ‫ރަނގ ަޅުނ ުވ ެހުރ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އަނ ެއްބ ައި ފަހަރަށ ް މ ައ ްސަ ރުކަންތ ައ ް ރަނގ ަޅުނ ުވ ެ‬ ‫ސ ވުމ ަ ީކ އެކަށީގެނ ްވާކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސތ ަކ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫މަ ް‬

‫‪10‬‬

‫ަތކާފުލް‬

‫ަތރުޖަމ ާ‪ :‬ޙ ުސަ ިއން ސާ ިލމ ް‬

‫އިސް ލ ާ ީމ ިއންޝު އަރެންސް ިނޒާމ ް‬

‫ސ‬ ‫ސނަކީވ ެ ް‬ ‫ކޮންމ ެ އި ނ ް ާ‬ ‫ސ ިހސާބ ެއްގ ައި‬ ‫އެމީހ ެއ ްގ ެ ޙ ަޔ ާތ ުގ ެ ކޮންމ ެވ ެ ް‬ ‫ހިތްދ ަތި ކަންތ ައްތ ަކ ާ ކ ުރި މ ަތި ލާނ ް ޖެހިދާނ ެ‬ ‫ުޞބ ާތްތ ަކުގ ައި ބ ައ ެއ ް ފަހަރ ު‬ ‫މީހ ެކ ެވ ެ‪ .‬ދި މ ާވ ާ މ ީ‬ ‫ތި މ ާ ނުވަތ ަ ތި މ ާގ ެ ގ ާތ ް ީމހ ަކ ު ނި ޔ ާވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނުވަތ ަ އ ެކ ިްސޑ ެންޓ ެއ ް ހިނގ ައި ބ ޮޑ ެތި‬ ‫ގ ެއ ްލުންތ ަކ ެއ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ެދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނޫންނަމ ަ ތި މ ާގ ެ‬ ‫ވި ޔ ަފ ާރި އ ާއި ‪ ،‬މ ުދާތ ައ ް ގ ެލި ގެނ ް ހިނގ ައި ދާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ީއ މާންކ ަމ ުގ ެ އ ެއ ް ރ ުކުނ ް ކ ަމުގ ައި ވ ާ ޤ ަޟާ‬ ‫ޤަދަރަށ ް ީއމާނ ްވ ުމ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‪” ،‬ސަ ބ ަބ ު‬ ‫ސ އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް‬ ‫ތ ަކުގ ައި “ ހިފ ެހ ެއ ްޓުމަކީވ ެ ް‬ ‫ކުރަނ ް ޖެހޭނ ެ ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ުސބާތ ަކުނ ް ނުވަތ ަ‬ ‫ދަންނަވ ަނީ ނަމ ަ‪ ،‬ކ ުރި މ ަތި ވ ާ މ ީ‬ ‫ސ ގ ެއ ްލުމ ަކުނ ް ލި ބ ޭ މ ާ ީލ ގ ެއ ްލުނ ް ކުޑ ަ‬ ‫އެނޫނ ްވ ެ ް‬ ‫ކުރުމ ަށްޓަކ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެންނަށ ް ކުރ ެވެނ ް އ ޮތ ް‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް ކުރަންޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް އ ަމާނ ާ‬ ‫ުޞޠ ު‬ ‫ަޞދ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހންނަށ ް އ ެ ފުރ ަ‬ ‫ތ ަކ ާފ ުލ ްގ ެ މަޤ ަ‬ ‫ހޯދ ައި ދި ނުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫‪ 2003‬ވަނަ އަހަރުނ ް ފ ެށި ގެނ ް އ ަމާނ ާ‬ ‫ތ ަކ ާފ ުލ ް އި ނ ް ދި ވ ެ ިހ ރ ާއްޖޭގ ައި އަންނަނީ އި ސްލ ާ ީމ‬ ‫އި ނ ްޝު އަރެންސްގ ެ ޚިދުމ ަތ ް ފ ުޅ ާ ދ ާއި ރ ާއ ެއްގ ައި‬ ‫ދ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މި ހާރ ު‪ ،‬އެންމ ެހ ާ ދި ވ ެ ިހނ ް‬ ‫އި ސްލ ާ ީމ އި ނ ްޝު އަރެންސްގ ެ މި ”ފި ކުރ ު“ ވަރަށ ް‬ ‫ރަނގަޅ ަށ ް ވ ަނީ ބަލ ައި ގެންފ ައ ެވ ެ‪ .‬ނަތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ‬ ‫ގ ޮތުނ ް‪ ،‬މި އ ަދ ު‪ ،‬އ ަމާނ ާ ތ ަކ ާފ ުލ ް ވ ަނީ ރ ާއްޖޭގ ައި‬ ‫ސ ީމކ ޮށ ް ރަޖި ސްޓ ްރީ ކުރ ެވި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ރަ ް‬ ‫ތި ރީ ގ ައި އެވ ަނީ ތ ަކ ާފ ުލ ް އ ާ ގުޅޭގ ޮތުނ ް ޢާނ ްމުކ ޮށ ް‬ ‫ކ ޮށ ް އުޅ ޭ ބ ައ ެއ ް ސުވ ާލުތ ަކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަތކާފުލް އަ ީކ ކޮބ ާ؟‬ ‫ތ ަކ ާފ ުލ ް އ ަ ީކ އި ސްލ ާ ީމ ގި އުގ ަނޑ ުގ ެ ތެރޭނ ް ދެވ ޭ‬ ‫އި ނ ްޝު އަރެންސްގ ެ ޚިދުމ ަތ ެކ ެވ ެ‪” .‬ތ ަކ ާފ ުލ ް“އ ަ ީކ‬ ‫އެކ ަކ ު އަނެކަކ ަށ ް ޔ ަ ީޤންކ ަށ ް ދި ނ ުމ ުގ ެ މާނާގ ައި‬ ‫ޢަރަ ިބ ބ ަހުގ ައި ބޭނުނ ް ކުރެވ ޭ ލ ަފ ްޒ ެކ ެވ ެ‪ .‬ތ ަކ ާފ ުލ ް‬

‫އަކީ‪ ،‬މ ާ ީލ ގ ޮތުނ ް‬ ‫އެހީތ ެރި ވުމ ަށްޓަކ ައި‬ ‫އ ެއްބ ައި ވ ެ‬ ‫އެހީތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމ ުގ ެ‬ ‫މ ަށްޗ ަށ ް‬ ‫އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ާ‬ ‫ނި ޡާމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތ ަކ ާފ ުލ ްގ ެ އެންމ ެ‬ ‫ސ މ ާ ީލ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ްޞދަކީ‪ ،‬އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫މ ު ިހނ ްމ ު މ ަޤ ަ‬ ‫ބޭނުނ ް ޖ ެ ިހފ ައި ވ ާ ބ ައި ވ ެރި ންނަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް‪ ،‬ތ ަކ ާފ ުލްގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ހ ުރި ހ ާ ބ ައި ވ ެރީ ނ ް ވ ަ ިކ މި ންވަރަކ ަށ ް ފ ައި ާ‬ ‫ޖ ަމާކ ޮށ ް ފ ައި ސާގ ެ ޕ ޫލ ެއ ް އުފ ައްދ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ގ ެއ ްލުމ ެއ ް ލި ބ ޭ ބ ައި ވ ެރި ންނަށ ް އެހީތ ެރި ވުމ ަށ ް އ ެ‬ ‫ޕ ޫލުނ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް އެންމ ެހ ާ‬ ‫ބ ައި ވ ެރީ ނ ް އ ެއްބަސްވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނ ް ގޮތަކ ަށ ް‬ ‫ދަންނަވ ަނީ ނަމ ަ‪ ،‬ތ ަކ ާފ ުލްއަކީ‪ ،‬ބ ައި ވ ެރީ ނ ްކުރ ެ‪،‬‬ ‫ގ ެއ ްލުމ ެއ ް ލި ބ ޭ މ ަދ ު ބ ައި ވ ެރީ ންނަށ ް‪ ،‬އ ެހެނ ް‬ ‫”ޞދ ަޤ ާތ ެ“ކ ެވ ެ‪ .‬މި ޒ ަމާނުގ ައި‬ ‫ަ‬ ‫ބ ައި ވ ެރީ ނ ް ކުރ ާ‬ ‫ްޝނަލ ް އި ނ ްޝު އަރެންސްއ ާ‬ ‫ބޭނުނ ް މި ކުރ ާ ކޮނ ްވެނ ަ‬ ‫ޚިލާފ ަށ ް ތ ަކ ާފ ުލްއ ަ ީކ ދެފަރ ާތ ެއ ްގ ެ ދެމ ެދ ު ކުރ ާ‬ ‫ފ ައި ސާގ ެ މ ުޢާމ ަލ ާތ ެއ ް ނޫނ ެވ ެ‪ .‬ތ ަކ ާފ ުލ ްއ ާ‬ ‫ްޝނަލ ް އި ނ ްޝު އަރެންސްގ ެ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު‬ ‫ކޮނ ްވެނ ަ‬ ‫ސ މި އީއ ެވ ެ‪ .‬ތ ަކ ާފ ުލްގ ައި ‪ ،‬ކުނ ްފ ުނީ ގ ެ‬ ‫ފަރަޤަކީވ ެ ް‬ ‫ޒި ނ ްމާއަކީ‪ ،‬އި ނ ްޝު އަރެންސްގ ެ ކަންކަނ ް ރ ާވ ާ‬ ‫ިހނ ްގ ުމ ާއި ‪ ،‬ބ ައި ވ ެރީ ނ ްގ ެ އުފ ައ ްދާފ ައި ވ ާ ފަނ ްޑ ު‬ ‫ޝރީ ޢ ަތ ް ހ ުއްދ ަކުރ ާ ގ ޮތ ުގ ެ މ ަތި ނ ް‬ ‫އި ސްލ ާ ީމ ަ‬ ‫އި ނ ްވެސްޓ ް ކުރުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ަތކާފުލްއަ ީކ އަ ަލށް އުފެދުނު ކަމެއްތަ؟‬ ‫މީގ ެ ‪ 14‬ގަރުނ ު ކ ުރި ނ ްވެސް‪ ،‬ޢަރަ ިބ ކަރާގ ައި ‪،‬‬ ‫ސތ ަކުނ ް‪ ،‬އ ެއްބަޔ ަކ ު އަނ ެއ ް ބަޔަކ ަށ ް‬ ‫ޤަބީލ ާގ ެ ީމ ް‬ ‫އެހީތ ެރި ކަނ ް އ ެ ިކ ގ ޮތްގ ޮތުނ ް ފޯރުކ ޮށ ް ީދ އ ުޅުނ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ‬ ‫ޞއްލ ަﷲ ޢަލ ައި ިހ ވ ަސަ އްލަމ ަވ ެ ް‬ ‫އ ަދި ރަސޫލ ާ ަ‬

‫އެކަނ ް ޤ ަބ ޫލ ުކުރަށ ްވ ާ އި ސްލ ާމ ް ީދނުގ ައި އ ުފ ެދުނ ު‬ ‫ސ އެކަނ ް އެގޮތ ަށ ް‬ ‫ފުރަތަމ ަ ދ ައުލ ަތުގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ިހމެނ ުއ ްވި އ ެވ ެ‪ .‬މ ަ ީދނާގ ައި އި ސްލ ާ ީމ ދ ައުލ ަތ ެއ ް‬ ‫ޞއްލ ަﷲ ޢަލ ައި ިހ‬ ‫ޤ ާއި މ ް ކުރައ ްވ ާ ރަސޫލ ާ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ވ ަސަ އްލަމ ަ އ ެކުލ ަވ ާ ލ ެއ ްވި ‪ ،‬މ ުޢާހ ަދާގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ނި ކަމ ެ ީތންނަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް‬ ‫”އި ޖ ްތި މ ާ ީޢ އި ނ ްޝު އަރެންސް“ އ ަށ ް އި ޝާ ރ ާތ ް‬ ‫ކުރައ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސވަރ ު ޢަމ ަލ ު ކުރ ެވުނ ު‬ ‫އ ެ ދުވ ަ ް‬ ‫އި ނ ްޝު އަރެންސްގ ެ ބ ައ ެއ ް ވ ައްތަރުތަކ ަށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު‪،‬‬ ‫ަޞމ ާ‪ ،‬މ ުވ ާލ ާ އ ަޤ ްދ ު‪ ،‬އ ަދި ދަމަނ ް‬ ‫އ ަޤި ލ ާ‪ ،‬ޤ ަ‬ ‫ކ ަފ ާލ ާ އ ަޤ ްދ ު ފާހަގ ަ ކ ޮށ ްލ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ސާލ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް ދަންނަވ ަނީ ނަމ ަ‪” ،‬އ ަޤި ލ ާ“‬ ‫ގ ައި ‪ ،‬ހ ުރި ހ ާ ބ ައި ވ ެރީ ނ ްވ ެގެނ ް‪” ،‬އ ަލ ް‬ ‫ްޞ ފަނ ްޑ ެއ ް‬ ‫ޚަނ ްޒ ް“ ނަމަކ ަށ ް ކިޔ ާ ވ ަ ިކ ހ ާއ ަ‬ ‫އުފ ައްދ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ‪ ،‬ބ ައި ވ ެރީ ނ ް ކޮންމ ެ އަހަރަކ ު‬ ‫ކ ަނޑ ަ އ ެ ިޅފ ައި ވ ާ ވ ަ ިކ މި ންވަރ ެއ ް މި ފަންޑ ަށ ް‬ ‫ޖ ަމ ާކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬ބ ައި ވ ެރީ ނ ްކުރ ެއ ް ބ ައި ވ ެރި ޔ ަކ ު‪،‬‬ ‫ދި މ ާވި ކަމ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‪ ،‬ބަޔަކ ަށ ް މަރ ުގ ެ ދި ޔ ަ‬ ‫ސ‬ ‫ދޭންޖެހިއްޖ ެ ޙާލ ަތ ެއްގ ައި މި ފަނ ްޑ ުނ ް އ ެ ފ ައި ާ‬ ‫ޚަރަދ ުކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ އި ތުރުނ ް‪ ،‬ބ ައި ވ ެރީ ނ ް ކުރ ެއ ް‬ ‫ަސރ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬ ‫ބ ައި ވ ެރި ޔ ަކ ު ހ ަނގުރާމ ައ ެއްގ ައި އ ީ‬ ‫އ ަތުލ ައި ގަނ ެވި އްޖެނަމ ަ‪ ،‬މި ފަނ ްޑ ުނ ް ބަދ ަލ ު ީދ‬ ‫ބ ައި ވ ެރީ ނ ް މި ނި ވަންކ ޮށ ް ހަދ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ުނި މ ޭ‪-‬‬‫‪9‬‬

‫ީޢދުގ ެ ެތ ެރ ިއ ްނ ަދ ިރ ްނ ަތ ުރ ިބއ ް ަޔ ުތކު ުރ ަމށް‬ ‫ފަ ިއ ާދ ިލ ިބގަ ްނ ާނ ީނ ިކ ިހ ެނއ ް؟‬

‫އައ ްޝަ ިއޚ ް ޢަ ީލ ރިޟާ އަޙްމަދ ު‬

‫ސ ީމހ ަކ ު‬ ‫ތި މާއ ަށ ް ހ ުރި ވ ަބ ާއ ެއްކަމ ެއ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬

‫އ ުޅުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬ހިތާމ ައ ާއި ވޭންތ ަކ ުގ ެ މ ަތި ނ ް‬

‫ސކަމަކ ަށ ް ހޭދ ަކުރ ާއި ރަކ ު ިހތަކ ަށ ް ނާރާނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ގޯ ް‬

‫ސތ ަކ ެއ ް އުފ ަަލ ާ‬ ‫ހ ަނދާންނައ ްތާލ ައި ބ ާއްޖ ަވ ެރި ދުވ ަ ް‬ ‫ހިތްހަމަޖ ެހ ުމުގ ައި އ ުޅުމ ަށްޓަކ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ހެންކ ަމުނ ް‬

‫ޝއ ްކ ެތްނ ެތ ެވ ެ‪ީ .‬ޢދ ަ ީކ އ ުފ ާވ ެރި‬ ‫ަ‬

‫ކޮންމ ެ ޢ ާއި ލ ާއ ެއ ްގ ެ ފުރަތަމ ަ ކަމަކ ަށ ްވ ާނީ‬

‫ސމ ަ ީކ‬ ‫ސ އ ެ އ ުފ ާވ ެރި މ ޫ ު‬ ‫ސމ ެކ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫މޫ ު‬

‫ތި މ ާގެދ ަރި ންނަށ ް އ ުފ ާވ ެރި ކ ަމ ާއި ހިތްހަމަޖ ެހުނ ް‬

‫ހަމ ައެކ ަނި ކ ުޅި ވަރުގ ައި ވ ަގ ުތ ު ދ ުއ ްވާލ ަށ ް އ ޮތ ް‬

‫އ ެދުވ ަހ ު ހޯދ ައި ދި ނުމ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ބ ެލ ެނި ވ ެރި ންނ ާއި‬

‫ުޞތ ެއްކ ަމުގ ައި ދ ުށ ު ީމ ވަރަށްބ ޮޑ ުމޮޔަކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފުރ ަ‬

‫މ ައި ންބަފ ައި ންނަށ ް އެބ ައި މީހުނ ްގ ެ ބ ެލ ެހ ެއ ްޓ ުމ ުގ ެ‬

‫އ ޭގ ެ ބަދ ަލުގ ައި އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ދ ަރި ނ ްގ ެ‬

‫ދ ަށުގ ައި ވ ާ ކ ުދި ނ ްގ ެ ތަރުބިއްޔަތ ަށްޓަކ ައި‬

‫ތަރުބިއްޔަތ ަށްޓަކ ައި ޢީދ ުގ ެ ފ ައި ދ ާ ލި ިބގ ަތުމ ަށ ް‬

‫ސަ މ ާލްކަންދޭނ ް ީވ މުހިއ ްމ ު ބ ައ ެއ ް ކަންތ ައްތ ައ ް‬

‫ހ ުރި ހ ާ ބ ެލ ެނި ވ ެރި ންނ ާއި މ ައި ންބަފ ައި ނ ް‬

‫މި ތ ާނގ ައި ފާހަގަކ ޮށްލަމ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސނުނ ް ިކ ިހނ ެއ ްވާނ ެތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬އަހަރެމެނ ްގ ެ‬ ‫ވި ް‬ ‫ދ ަރި ނ ްގ ެ ދި ރި އ ުޅުނ ް ރޭވި ފ ައި ހ ުރި ގޮތ ަށ ް‬

‫‪ -1‬ޢީދ ުގ ެ މާނައ ާއި ޢީދ ުކުރަނ ް ީވ‬

‫ބ ަލ ާއި ރ ު ގި ނަވ ަގުތ ަ ީކ އ ެކ ުދި ނ ްގ ެ އަރ ާމ ާއި‬

‫ސނައި ދި ނުނ ް‪ :‬ޢ ާއ ްމުގ ޮތ ެއްގ ައި‬ ‫ރަނގ ަޅުގ ޮތ ް ވި ް‬

‫މަޖ ަލުގ ައި ހޭދ ަކުރަމުނ ްދ ާ ވ ަގ ުތުތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫ުޞދ ު‬ ‫ޝރ ުޢ ުކުރ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަޤ ަ‬ ‫ޢީދ ު ަ‬

‫ޖ ުމުލަކ ޮށ ް ބ ަލ ާއި ރ ު ދުވ ަހ ެއްގ ައި މި އޮންނަ ‪24‬‬

‫ސ އ ެނގޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ުފ ާކުރުމ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އެންމެންނަށ ްވ ެ ް‬

‫ގ ަޑި އި ރ ުގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ސްކ ޫލ ުގ ެ ހ ުރި ހާކަމަކ ަށ ް‬

‫އ ުފ ާލި ބިދި ނުމ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންމީހުންނަށ ް އ ުފ ާވ ެރި ކ ަމ ާއި‬

‫ުޝނ ް‬ ‫‪ 8‬ގ ަޑި އި ރ ު ހޭދ ައ ެއްނ ުވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ޓި އ ަ‬

‫ހިތްހަމަޖ ެހުނ ް ފޯރުކ ޮށ ްދި ނުމ ެވ ެ‪ .‬ގ ާތ ްތި މ ާގ ެ‬

‫އ ަދި ޤ ުރ ްއާނ ް ިކޔ ެވުމ ަށ ް ހޭދ ަވ ާނީ ގި ނަވ ެގެނ ް‬

‫މީހުންނަށ ާއި ދުރ ު ިހލ ޭ މުސްލި މުންނަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬

‫ސ ނަމާދ ަށ ް ‪1‬‬ ‫‪ 4‬ގ ަޑި އި ރ ެވ ެ‪ .‬ފަރ ުޟު ފ ަ ް‬

‫މ ުޖްތަމ ަޢ ުގ ެ އެންމެނ ް މި ކ ަމުގ ައި ިހމެނޭގ ޮތުންނ ެވ ެ‪.‬‬

‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް ބ ައްދ ަލ ުކުރ ާއި ރ ު ގި ނަ ގޭގޭގ ައި‬

‫ގ ަނޑި އި ރ ު ހޭދ ައ ެއްނ ުވާނ ެވ ެ‪ .‬ދެންއ ޮތ ް ‪11‬‬

‫އ ެހ ެނީ ޢީދ ުގ ެ މާނައ ަ ީކ އުފ ަލ ާއި ހިތްހަމަޖ ެހ ުމ ާއި‬

‫ދ ާނީ ީޢދ ަށްތ ައ ްޔާރުވ ަމުންނ ެވ ެ‪ .‬ކ ާބޯތ ަކ ެތި ހ ެދ ުމ ާއި‬

‫ގ ަޑި އި ރުގ ައި ނި ދ ުމ ާއި ކ ެއ ުމ ާއި އަރ ާމ ުކުރ ުމ ާއި‬

‫ބ ާއްޖ ަވ ެރި ކަމ ެވ ެ‪ .‬މި އ ާއ ެކ ު ހ ުރި ހާވ ަގ ުތ ެއްގ ައި ‪ ،‬އ ަދި‬

‫ހ ެދުނ ްފ ެއްސުމ ާއި ބޭރ ުގ ެ ދ ަތުރުތ ައ ް ރޭވުމ ެވ ެ‪.‬‬

‫މ ަޖ ާކުރުމ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ާދ ު ނ ުކުރ ާކ ުދި ންނ ާއި ޤ ުރ ްއާނ ް‬

‫ހ ުރި ހ ާ ޙާލ ަތ ެއްގ ައި ﷲއ ަށ ް ިކޔަމަނ ްތ ެރި ވ ުމ ާއި‬

‫ރަށްރަށ ުގ ެ ޖ ަމ ްޢި އ ްޔާތ ަކުނ ް ރަށުގ ައި ކ ުޅ ެމުނ ް‬

‫ސ ތި ބޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނ ު ިކޔ ަވ ާކ ުދި ނ ްވ ެ ް‬

‫ިބރ ުވ ެތި ވާނ ް ހ ަނދާންކ ޮށްދޭންޖެހޭނ ެއ ެވ ެ‪ .‬މި ީއ‬

‫‪ 1432‬ވަނައަހަރ ުގ ެ ދެވަނަ ޢީދ ު‬

‫އަންނަ ޤ ަ ީދ ީމ ކ ުޅި ވަރުތ ަކުނ ް ފ ުއ ްދާނުލ ައި އި ތުރ ު‬ ‫ސ އ ެހެނ ް ރަހ ައ ެއ ް‬ ‫ކުލ ައ ެއ ް ޢީދ ުކ ުޅި ވަރުގ ައި ޖ ައ ް ާ‬

‫މި ހާރ ު ދޫކ ޮށ ްލ ެވި ފ ައި ވާބ ައ ެވ ެ‪ .‬ﷲގ ެ މި ބަސްފ ުޅ ު‬

‫މި ހާރ ު ތި ޔަފަރ ާތ ުގ ެ ސުވާލަކ ަށ ްވ ާނީ‬

‫ހ ަނދާނުގ ައި އ ެނބުރެނ ްވާނ ެ އ ެވ ެ‪َ .‬وا ْﻋﺒُ ْﺪ َرﺑ َ‬ ‫ﱠﻚ َﺣ ﱠﱵ‬ ‫ِﲔ މާނަ ީއ ތި ބާމަރުވަންދެނ ް ތި ބ ާ ހ ައްދ ަވ ާ‬ ‫ﻳَْﺄﺗِﻴَ َﻚ اﻟْﻴَﻘ ْ‬

‫ސނ ާނީ‬ ‫ރައ ްޔި ތުންނަށ ް ދި ނ ުމ ުގ ެ ބަހަނާގ ައި ވި ް‬

‫އަހަރެނ ްގ ެ ދ ަރި ފ ުޅ ު ތަރ ު ިބޔ ަތުކ ޮށ ް ީއޖ ާ ީބ‬

‫ބ ަނޑި ޔ ާ ގުރ ޫޕ ެއ ް ނ ޫނީ މި އ ުޒި ކ ް ގުރ ޫޕ ެއ ް ނ ޫނީ‬

‫ސތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ސކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް ޢީދ ުދުވ ަ ް‬ ‫ސުލ ޫކްތ ައ ް ދ ަ ް‬

‫ބޮލީވ ުޑ ްގ ެ ބ ޮއްޔ ެއ ްގ ެ ފ ަރި ކަނ ް ދ ައ ްކ ާލުމ ަށްޓަކ ައި‬

‫ޝއ ްކ ެތްނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފ ައި ދ ާ ނަގ ާނީ ިކ ިހނ ެއ ް ހ ެއްޔ ެވ ެ؟ ަ‬

‫ރަށ ަށ ް ގެނެވ ޭތ ޯއ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަށްޓަކ ައި ހ ުރި ހ ާ‬

‫ސތ ަކުގ ައި‬ ‫ޝރ ުޢ ުކުރ ެއ ް ީވ އ ެދުވ ަ ް‬ ‫ﷲ ދެޢީދ ު ަ‬

‫ސ ފުދޭވަރ ެއ ްގ ެ ޚަރަދުތ ައ ް‬ ‫ގެއ ަކުނ ްވ ެ ް‬

‫ސ‬ ‫އ ުފާކ ޮށ ް އ ުފ ާވ ެރި ކަނ ް އ ެހެނ ް މީހުންނަށ ްވ ެ ް‬

‫ހ ަނދާންކ ޮށ ްދި ނުނ ް‪ :‬ހ ުރި ހ ާ ވ ަގުތ ަ ީކ ިކޔަވަނ ް ީވ‬

‫ސކަމަކ ަށ ް ކުރ ާ ޚަރަދ ަ ީކ‬ ‫ކުރަމުނ ްގެނ ްދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬ގ ޯ ް‬

‫ފޯރުކ ޮށ ް ީދ ހިތްހަމަޖ ެ ިހ އުފ ަލުގ ައި އެންމެނ ް‬

‫ވ ަގ ުތ ެއ ް އ ަދި ގ ޭމ ުކ ުޅެނ ް ީވ‬

‫‪6‬‬

‫ގ ެއ ްގ ުޅ ުއ ްވ ާ ރައްބ ަށ ް އ ަޅުކަނ ްކުރ ާށ ެވ ެ!‬

‫‪ -2‬ވ ަގ ުތ ު ހެޔޮގ ޮތުގ ައި ބޭނުނ ްކުރަނ ް‬

‫‪14‬‬

‫ބ ުޚ ާރީ ގ ެ ފުރަތަމ ަ ޖި ލ ްދ ުގ ެ ދި ވ ެ ިހ ތަރުޖ ަމ ާ ގ ަތުމ ަށްޓަކ ައި އި ސްލ ާ ީމ މަރުކ ަޒ ުގ ައި މީހުނ ް ކިއ ޫ‬ ‫ަސމ ް‬ ‫ހ ަދާފ ައި – ދި އި ސްލ ާމ ް ފ ޮޓ ޯ ‪ /‬މުޙ ައްމ ަދ ު ވ ީ‬ ‫އ ެ ީހ ހ ޯއްދ ަވާފ ައި ވާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ތަރުޖ ަމ ާ ކުރަނ ް‬ ‫އ ުނދ ަގ ޫވި ޙަދީޘްތ ައ ް ތަރުޖ ަމ ާކުރ ުމުގ ައި މުޙ ައްމ ަދ ު‬ ‫ޭސ ތަރުޖ ަމ ާގ ެ އ ެ ީހ‬ ‫މ ުޙ ިްސނ ް ޚާނ ްގ ެ އި ނގި ރ ި‬ ‫ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި‬ ‫ހ ޯއްދ ެވި ކަމ ަށ ް ަ‬ ‫ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފ ޮތ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތުގ ައި ވަރަށ ްގި ނަ‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ޢި ލ ްމ ުވ ެރި ބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ އެހީތ ެރި ކަނ ް‬ ‫ޝއި ޚ ް‬ ‫ލި ިބވަޑ ައި ގެންފ ައި ވާކަނ ް ފާހަގ ަކުރައ ްވ ާ ަ‬ ‫ފ ައ ްޔ ާޟް އެބ ޭފ ުޅުންނަށ ް ޝު ކުރ ު އ ަދ ާކުރ ެއ ްވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސ ރަނގަޅ ަށ ް‬ ‫ޝއި ޚ ް ވި ދ ާޅ ު ީވ މި ތަރުޖ ަމ ާ ވީހ ާވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ކުރުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރައ ްވާފ ައި ވާނެކަމ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬ ‫ސ‬ ‫ސނުނ ް ކުރ ާ މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކުގ ައި އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އި ނ ް ާ‬ ‫އ ުނި ކަނ ް ހުންނާނ ެ ކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬މި ތަރުޖ ަމާގ ައި‬ ‫ކ ުށ ެއ ް އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވާކަނ ް ފާހަގ ަކުރ ެވި އްޖެނަމ ަ‬ ‫ޝއި ޚ ްގ ެ ވަރަށ ް‬ ‫އެކަނ ް އި ޞް ލ ާޙްކ ޮށްދ ެއ ްވުމ ަ ީކ ަ‬

‫ބ ޮޑ ު އ ެދުމ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ސޓ ަރ‬ ‫މި ފ ޮތ ުގ ެ ތ ަޤްދީމުގ ައި މި ނި ް‬ ‫އ ޮފ ް އި ސްލ ާމި ކ ް އ ެފ ެއ ާޒ ް ޑރ‪ .‬ޢ ަބ ްދ ުލ ް މަޖީދ ު‬ ‫ޞޙީޙ ުލ ް‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުލ ް ބ ާރީ ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ާ ގ ޮތުގ ައި ަ‬ ‫ސބަހ ަށ ް‬ ‫ބ ުޚ ާރީ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ވަރަށ ް ގި ނަ ބ ަ ް‬ ‫ތަރުޖ ަމ ާ ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާއި ރ ު މި ފ ޮތ ުގ ެ ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ތަރުޖ ަމ ާއ ެއ ް ނ ެތުމ ަ ީކ ރ ާއްޖ ޭގ ެ ލ ައި ބްރަރީ ތަކ ަށ ް‬ ‫ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް‬ ‫ލި ިބފ ައި ވ ާ އ ުނި ކަމ ެކ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ަ‬ ‫ސނަންގަވ ައި ގެނ ް ފ ެއްޓ ެވި މި މ ަސަ އްކ ަތުނ ް‬ ‫އި ް‬ ‫ދި ވ ެ ިހ ލ ައި ބްރަރީ ތަކ ަށ ް އި ތުރ ު މ ުއ ްސަ ނދި ކަމ ެއ ް‬ ‫ލި ބިގެނ ް ދާނ ެ ކަމ ަށ ް ޑރ‪ .‬މަޖީދ ު‬ ‫ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް ގ ެ މި މ ަސަ އްކ ަތ ްޕުޅ ަށ ް‬ ‫ަ‬ ‫ވަރަށ ް ގި ނަ ޢަދަދ ެއ ްގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް ވ ަނީ‬ ‫ތ ަޢ ުރީ ފްކ ޮށ ް ތަރުހީބ ު ީދފ ަ އ ެވ ެ‪.‬‬

‫”ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ަ‬ ‫ޢި ލ ް ީމ މ ައި ދާނަށ ް އ ެކުރ ެއ ް ީވ ވަރަށ ް އ ަގ ުހ ުރި‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް‪ .‬ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު ހ ަދި ޔ ާއ ެއ ް އ ެކުރ ެއްވީ‪.‬‬ ‫ސނ ުވ ެ މި ފ ޮތ ުގ ެ ދެނ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އެދ ެނީ ލ ަ ް‬ ‫ސ ނެރެދ ެއ ްވުމ ަށ ް‪ “.‬ރައ ްޔި ތ ަކ ު‬ ‫ހ ުރި ބ ައި ތ ައ ް ވ ެ ް‬ ‫އޭނޭގ ެ ޝު ޢޫރ ު ފ ާޅ ުކ ުރި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ފަހަރ ު ނެރުނ ު ފުރަތަމ ަ ޖި ލ ްދުގ ައި‬ ‫ިހމ ެނި ފ ައި ވ ަނީ ބ ުޚ ާރީ ގ ެ ޙަދީޘ ް ‪1‬ނ ް ފ ެށި ގެނ ް‬ ‫ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް ވި ދ ާޅ ު ީވ މި‬ ‫‪348‬އ ާ ހަމައ ަށ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސނޫނ ް‬ ‫ސ މ ާ ލަ ް‬ ‫ފ ޮތ ުގ ެ ކ ުރި އ ަށ ް ހ ުރި ބ ައި ތ ައ ް ވ ެ ް‬ ‫މ ުއްދ ަތ ެއ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ނެރ ުއ ްވުމ ަށ ް އ ުއްމީދ ުކުރައ ްވ ާ‬ ‫ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އި މ ާމ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްނ ު އި ސްމާއީލ ް‬ ‫”ޞޙީޙ ުލ ް ބ ުޚ ާރީ “ ފ ޮތުގ ައި‬ ‫ަ‬ ‫އ ަލ ްބ ުޚ ާރީ ގ ެ‬ ‫ތ ަކުރާރ ުކުރައ ްވާފ ައި ވ ާ ޙަދީޘްތ ައ ް ނުލ ައި ‪4,000‬‬ ‫ޙަދީޘ ް އ ެކ ުލ ެވި ގެނ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬

‫ުބޚާ ީރގ ެ ފ ު ަރ ަތ ަމ ިޖލްދުގ ެ ިދވެ ިހ ަތ ުރ ަޖ ާމގ ެ ބަނޑ ޭ ިރގަނޑ ު‬

‫‪5‬‬

‫ުބޚާ ީރގ ެ ިދވެ ިހ ަތ ުރ ަޖ ާމއެއް ވުޖ ޫ ަދށް ައއު ްނ –‬ ‫ާރއްޖޭގ ެ ިޢލް ީމ ަމ ިއ ާދ ަނށް ިލ ުބ ުނ ާއ ިދ ުރމެއް !‬ ‫ޝޔާޒ ް‬ ‫ޙ ަސަ ން ި‬ ‫ހިޖުރައި ނ ް ‪) 548‬މީލ ާ ީދނ ް ‪(1153‬‬ ‫ގ ައި ރ ާއްޖެއ ަށ ް އި ސްލ ާމ ް ީދނ ުގ ެ އ ަލި ކަނ ް‬ ‫ފޯރުމ ަށްފ ަހ ު މި ހާރުވ ަނީ ‪ 900‬އަހަރ ާ ގ ާތ ްވެފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ނަމ ަވެސް‪ ،‬މި އ ަދާހަމައ ަށ ް ފ ާއި ތ ުވެފ ައި ވ ާ ދި ގ ު‬ ‫ޝރީ ޢ ަތ ުގ ެ ދެވަނަ‬ ‫ތ ާރީ ޚުގ ައި ‪ ،‬އި ސްލ ާ ީމ ަ‬ ‫ސންނަތ ުގ ެ މުހިއ ްމ ު‬ ‫މ ަޞް ދަރ ު ކ ަމުގ ައި ވ ާ ު‬ ‫ފ ޮތްތ ަކ ުގ ެ ތަރުޖ ަމ ާއ ެއ ް ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖޭގ ައި ވ ުޖޫދ ަށ ް‬ ‫ސފ ައި ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ައި ް‬ ‫ކީރި ތި ޤުރ ުއާނ ް ފި ޔަވ ައި ދ ުނި ޔ ެ‬ ‫ޞއްހަކަނ ް ބ ޮޑ ު ފ ޮތްކ ަމުގ ައި ވ ާ‪،‬‬ ‫މ ަ ީތގ ައި ވ ާ އެންމ ެ ަ‬ ‫އި މ ާމ ް މުޙ ައްމ ަދ ު އި ބްނ ު އި ސްމާއީލ ް‬ ‫”ޞޙީޙ ުލ ް ބ ުޚ ާރީ “ ދި ވ ެ ިހ ބަހ ަށ ް‬ ‫ަ‬ ‫އ ަލ ްބ ުޚ ާރީ ގ ެ‬ ‫ްޝއި ޚ ް‬ ‫ތަރުޖ ަމ ާކުރ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ް އ ައ ަ‬ ‫ފ ައ ްޔ ާޟް ޢ ަ ީލ މ ަނި ކ ު ކުރައްވަނ ް ފ ެއްޓ ެ ީވ މީގ ެ‬ ‫ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް‬ ‫‪ 5‬ވަރަކ ަށ ް އަހަރ ު ކ ުރި ންނ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ސ ީދގ ަތުމ ެއްގ ައި‬ ‫”ދި އި ސްލ ާމ ް“ އ ަށ ް ދ ެއ ްވި ބ ަ ް‬ ‫ވި ދ ާޅ ު ީވ މި މ ަސަ އްކަތ ަ ީކ ޤ ަވ ާއި ދުނ ް ކުރ ެވުނ ު‬ ‫މ ަސަ އްކ ަތ ެއ ް ނޫނ ް ކ ަމުނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް އ ެއްކ ޮށ ް‬ ‫ސތ ަކ ެއ ް ނަގާފ ައި ވ ާ‬ ‫ނި ންމ ެވުމ ަށ ް ގި ނަ ދުވ ަ ް‬ ‫ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް އ ަ ީކ ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ‬ ‫ަ‬ ‫ތ ަޢ ު ީލ ީމ ދ ާއި ރާގ ައި އ ަގ ުހ ުރި މ ަސަ އްކ ަތްތ ަކ ެއ ް‬ ‫ޝއި ޚ ް‬ ‫ކުރައްވ ަމުނ ް ގެންދ ަވ ާ ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވ ެ‪ .‬މި ހާރ ު ަ‬ ‫ފ ައ ްޔ ާޟް ހުންނ ެ ީވ ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ ޤ ައ ު ީމ‬ ‫ސލ ަރގ ެ‬ ‫ސ ޗާނ ް ެ‬ ‫ޔ ުނި ވ ަރި ސޓީގ ެ ޑ ެޕިއ ު ީޓ ވ ައި ް‬ ‫ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް ވި ދ ާޅ ުވި ގ ޮތުގ ައި‬ ‫މ ަޤ ާމްގ ައ ެވ ެ‪ަ .‬‬ ‫ތ ަޢ ު ީލ ީމ ދ ާއި ރާގ ައި މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރައ ްވ ާ އި ރ ު‬ ‫ސ ވ ަގ ުތ ު ހ ޯއްދ ެވުމ ަ ީކ ބ ައ ެއ ް ފަހަރ ު ވަރަށ ް‬ ‫ހު ް‬ ‫ދ ަތި ކަމ ެކ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް ގ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ްޕ ުޅ ު‬ ‫ަ‬ ‫ސވަރުގ ައި‬ ‫ތ ަފ ާތ ު ސަ ބ ަބުތ ަކ ާ ހ ެދި އ ެ ިކ ދުވ ަ ް‬ ‫‪4‬‬

‫މ ެދ ުކ ެނޑ ުމ ަށްފ ަހ ު‪ ،‬މ ަސަ އްކ ަތ ް‬ ‫ޞޙީޙ ުލ ް‬ ‫އ ެއްކ ޮށ ް ފ ުރި ހަމ ަވ ެ‪ަ ،‬‬ ‫ބ ުޚ ާރީ ގ ެ ފުރަތަމ ަ ޖި ލ ްދ ުގ ެ ދި ވ ެ ިހ‬ ‫ސފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ތަރުޖ ަމ ާ ވ ުޖޫދ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫‪ 16‬ޛ ުލްޤ ައި ދ ާ ‪1432‬ހ‪14) .‬‬ ‫އ ޮކ ްޓޯބ ަރ ‪2011‬މ‪(.‬ގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މި ނި ސްޓ ްރީ އ ޮފ ް އި ސްލ ާމި ކ ް‬ ‫ްޞ‬ ‫އ ެފ ެއ ާޒ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ބ ޭއ ްވި ޚ ާއ ަ‬ ‫ރަސްމި އ ްޔ ާތ ެއްގ ައި އ ެ ފ ޮތ ް‬ ‫ނެރުނ ް ވ ެގެނ ް ދި ޔ ަ ީއ އެކަމ ަށ ް‬ ‫ފެންބޮވ ައި ގެންފ ައި ތި ިބ ވަރަށ ް‬ ‫ގި ނަ ދި ވ ެ ިހ ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ އ ުއްމީދ ު‬ ‫ާޞލ ްވި ކަމަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬ފ ައ ްޔ ާޟް‬ ‫ޙ ި‬ ‫ވި ދ ާޅ ުވި ގ ޮތުގ ައި ފުރަތަމ ަ ފަހަރަށ ް‬ ‫ނެރެފ ައި ވ ަނީ މި ފ ޮތ ުގ ެ ‪1,000‬‬ ‫ކޮޕީއ ެވ ެ‪ .‬މި ފ ޮތ ް ނެރުނ ުތ ާ‬ ‫ގ ަޑި އ ެއ ްހ ާއި ރ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ހ ުރި ހ ާ‬ ‫ކޮޕީއ ެއ ް ވ ަނީ ވި ިކ ހުސްވެފ ަ އ ެވ ެ‪.‬‬

‫ބ ުޚ ާރީ ގ ެ ފުރަތަމ ަ ޖި ލ ްދ ުގ ެ ދި ވ ެ ިހ ތަރުޖ ަމ ާ ޢ ަބ ްދ ުﷲ ޞާ ދި ޤ ް )ސޯދ ުބ ެ(‬ ‫ަސމ ް‬ ‫ނެރެދ ެއްވ ަނީ – ދި އި ސްލ ާމ ް ފ ޮޓ ޯ ‪ /‬މުޙ ައްމ ަދ ު ވ ީ‬

‫ސ‬ ‫ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް ވި ދ ާޅ ު ީވ ހީފ ުޅ ުވ ެ ް‬ ‫ަ‬ ‫ނ ުކުރައ ްވ ާ ވަރަށ ް ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް މި ފޮތ ަށ ް‬ ‫ތަރުޙީބ ު ލި ިބފ ައި ވ ާ ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬ ‫”ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު ތަރުޙީބ ެއ ް ލި ބުނ ު‪ީ .‬ހނ ުކުރ ާހ ާ ބ ޮޑ ު‬ ‫ތަރުޙީބ ެއ ް ލި ބުނ ު“ ފ ައ ްޔ ާޟް ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ފުރަތަމ ަ ޗ ާޕ ް ކ ުރި ކ ޮ ީޕތ ައ ް ހުސްވ ެގެނ ް‬ ‫ސ ގި ނަ ޢަދަދ ެއ ްގ ެ ރައ ްޔި ތުނ ް ދ ަނީ މި‬ ‫މި ހާރ ު ވ ެ ް‬ ‫ފ ޮތ ް ނ ުލި ބިގެނ ް ދެވަނަ ޗ ާޕ ް ނެރޭނ ެ ދުވަހަކ ަށ ް‬ ‫އި ނ ްތި ޒ ާރ ު ކުރަމުންނ ެވ ެ‪ 16 .‬އ ޮކ ްޓޯބ ަރ‬ ‫ޝއި ޚ ް ފ ައ ްޔ ާޟް‬ ‫‪2011‬ގ ައި ”ދި އި ސްލ ާމ ް“އ ަށ ް ަ‬ ‫ވި ދ ާޅ ު ީވ ދެވަނަ ފަހަރަށ ް ޗ ާޕ ްކުރުމ ަށްޓަކ ައި ޗ ާޕ ްކުރ ާ‬ ‫ސ‬ ‫ތަނަކ ާ މ ަޝް ވަރ ާކުރަމުނ ްދ ާ ކަމ ަށ ާއި ‪ ،‬ވީހ ާވ ެ ް‬ ‫އަވަހަކ ަށ ް މި ފ ޮތ ުގ ެ ކ ޮ ީޕ ޢ ާއ ްމުންނ ާއި ހަމައ ަށ ް‬ ‫ލި ބޭނ ެ ގ ޮތ ް ހ ެދުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރައްވ ަމުނ ް‬

‫”‬

‫ާޟ ދި ވެ ިހ ިޢލް ީމ‬ ‫”ޝ ިއޚް ފައްޔ ް‬ ‫ަ‬

‫ށ އަގުހުރި‬ ‫ރއް ީވ ވަރަ ް‬ ‫ކ ެ‬ ‫ށ އެ ު‬ ‫ނ ް‬ ‫ދ ަ‬ ‫މަ ިއ ާ‬ ‫ޔއެއް‬ ‫ބޑ ު ހަދި ާ‬ ‫ށ ޮ‬ ‫ަސއްކަތެއް‪ .‬ވަރަ ް‬ ‫މ ަ‬

‫ނ އެދެނީ‬ ‫ރއްވީ‪ .‬އަޅުގަނޑ ުމ ެ ް‬ ‫ކ ެ‬ ‫އެ ު‬

‫“‬

‫ބ ިއތައް‬ ‫ނ ހުރި ަ‬ ‫ދ ް‬ ‫ނވެ ިމފޮތުގ ެ ެ‬ ‫ަސ ު‬ ‫ލ ް‬

‫ނގ ެ‬ ‫ކ އޭ ޭ‬ ‫ދއްވުމަށް‪ “.‬ރައްޔި ތަ ު‬ ‫ރ ެ‬ ‫ނ ެ‬ ‫ެސ ެ‬ ‫ވ ް‬

‫ރ ފާޅުކުރި އެވެ‪.‬‬ ‫ޝޢޫ ު‬ ‫ު‬

‫ގެންދ ަވ ާ ކަމ ަށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ޝއި ޚ ް‬ ‫މި ފ ޮތ ުގ ެ މުޤ ައ ްދި މ ާ ގ ައި ަ‬ ‫ފ ައ ްޔ ާޟް ލި ޔ ުއ ްވާފ ައި ވ ާ ގ ޮތުގ ައި ޙަދީޘްތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ތަރުޖ ަމ ާ ކުރ ުމުގ ައި ރަނގ ަޅ ު މާނަ ދޭހަކ ޮށ ްދި ނުމ ަށ ް‬ ‫އި މ ާމ ް އި ބްނ ު ޙަޖަރ ުގ ެ ”ފ ަތ ުޙ ުލ ް ބ ާރީ “ ފ ޮތުނ ް‬

‫ނ ޢަދަދުގަ ިއ‬ ‫ިދއިސް ލާމ ް މަޖައްލ ާ؛ ‪ 5‬ވަ ަ‬ ‫ރ ީކ ކޮބާ؟‬ ‫ސއ ް ަ‬ ‫ނފަސް ކަމުގ ެ ި‬ ‫< އެފ ް ިރކ ާ‪ :‬ހަ ިއހޫނުކަމ ާ ިއ ހަ ަ‬ ‫< ބޭބޭ ކޮ ަބ ިއހ ޭ އަބ ޫ ޖަހުލ ު؟‬ ‫ރ ިށކަން ޤުރްއާނުން‬ ‫< ފުއ ް ބަސް ތ ާ އަކުން ިފހެވ ޭ ީނ ިކ ަތއ ް ޮ‬ ‫< ިދވ ެ ިހރާއްޖެއ ާ ިއޒްރޭލުގ ެ‬

‫ޚާއ ްޞަ ގުޅުން!!‬

‫ރ ީނ ކޮން ަބ ަޔކ ާ ހެއްޔެވ ެ؟‬ ‫< ފ ޭސް ބުކ ް ިއން ިތބާގ ެ އަނ ިބ ީމހ ާ ޗެޓ ު ކ ު ަ‬

‫އ ެ ިޑޓ ޯ ިރއަލް‬ ‫މަސްއ ޫލ ުވ ެރި ޔ ާ‪:‬‬

‫ލި ޔުނ ްތ ެރި ނ ް‪:‬‬

‫މުޙ ައްމ ަދ ު ނަޡީފ ު‬

‫ސ ފި ކ ުރީ‬ ‫ްޝއި ޚ ް ޙ ަސަ ނ ް މ ޫ ާ‬ ‫އ ައ ަ‬ ‫ްޝއި ޚ ް ޢ ަ ީލ ރި ޟާ އ ަޙްމ ަދ ު‬ ‫އ ައ ަ‬ ‫ޝމީމ ް‬ ‫ްޝއި ޚ ް އާދ ަމ ް ަ‬ ‫ޢ ައ ަ‬

‫އ ެޑި ޓ ަރ‪:‬‬ ‫އ ަޙްމ ަދ ު ޚަލީލ ު‬ ‫އ ެގ ްޒ ެކ ްޓި ވ ް އ ެޑި ޓ ަރ‪:‬‬ ‫ސނ ް‬ ‫ޢ ަ ީލ އ ަޙ ްސަ ނ ް އި ޙ ް ާ‬ ‫ސޓަނ ްޓ ް އ ެޑި ޓ ަރ‪:‬‬ ‫ެސ ް‬ ‫އ ި‬ ‫ޝޔ ާޒ ް‬ ‫ޙ ަސަ ނ ް ި‬ ‫މެނޭޖި ނ ްގ އ ެޑި ޓ ަރ‪:‬‬ ‫ޢި ސްމ ާޢި ލ ް އ ަފްރ ާޙ ް‬ ‫ގްރ ެފި ކްސް‪:‬‬ ‫ޢި ސްމ ާޢި ލ ް އ ަފްރ ާޙ ް‬ ‫ސނ ް‬ ‫ޝފީޢ ު އި ޙ ް ާ‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުﷲ ަ‬

‫ސނ ް‬ ‫ޢ ަ ީލ އ ަޙ ްސަ ނ ް އި ޙ ް ާ‬ ‫ޝޔ ާޒ ް‬ ‫ޙ ަސަ ނ ް ި‬ ‫ސނ ް‬ ‫ޝޤީފ ް އި ޙ ް ާ‬ ‫ޙުސެއި ނ ް ަ‬ ‫ޢ ަބ ްދ ުލ ް ޢަޒީޒ ު ޔޫސުފ ް‬ ‫ޝތ ު ޒި ފ ާފ ް‬ ‫ޢ ާއި ަ‬ ‫ޝތ ު ސަ ހ ުލ ާ‬ ‫ޢ ައި ަ‬ ‫އ ައި ޝާ މުނ ާ‬ ‫ސނ ް‬ ‫ސނ ާ އި ހ ް ާ‬ ‫އ ައި މި ނަތ ު އި ޙ ް ާ‬ ‫ޝބާނ ާ‬ ‫މ ަރްޔ ަމ ް ަ‬ ‫ޝރީ ފ ް‬ ‫ޝއ ުނ ް ަ‬ ‫ަ‬ ‫ޙ ުސަ އި ނ ް ސާލި މ ް‬ ‫އ ަޖްނ ާދ ު ޢ ަ ީލ‬ ‫ޝފީއ ު ޢ ަބ ްދ ުﷲ‬ ‫ަ‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ވި ޝާ ޙ ް‬ ‫ޢި ދާރ ާ‪:‬‬

‫ފ ޮޓ ޯގްރ ާފ ާރ‪:‬‬

‫‪w‬‬

‫މ‪ .‬ފަންނ ުވ ެލި‬

‫ަސމ ް‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ވ ީ‬

‫)‪3‬ވަނަ ފަނ ްގި ފި ލ ާ(‬

‫ސނ ް‬ ‫އި ބްރާހިމ ް އ ަޝް ވ ާގ ް އި ޙ ް ާ‬

‫ބ ޮޑ ުތ ަކުރ ުފާނުމ ަގ ު‪ ،‬މ ާލ ެ‬

‫މުޙ ައްމ ަދ ު އާދ ަމ ް‬

‫ހ ޮޓ ްލ ައި ނ ް‪7527527 :‬‬

‫މަޖައްލ ާ ‪5#‬‬ ‫އޮން ަލ ިއންކޮށް ިވދާޅުވ ޭ!‬

‫އެތެރޭގައި‪:‬‬

‫‪6‬‬

‫ީޢދުގ ެ ތެރ ެ ިއން ދަ ިރން ަތރު ިބއ ް ަޔތުކުރުމަށް‬ ‫ފަ ިއދ ާ ިލ ިބގަންނާ ީނ ިކ ިހނެއ ް؟‬

‫‪10‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪30‬‬

‫ިޖން ީނގ ެ ސަ ަބބުން ޖެހ ޭ‬

‫އަންހެނުންގ ެ ަބ ިލ ަތކ ާ ިއ އޭގ ެ ފަރުވ ާ!‬ ‫ިތޔާގ ެ ކަމ ާ ިއ ަތދުކަން‬

‫ލޭގ ެ ކޯރު ަތއ ް ދެމެމުން ދަ ީނއެވ ެ‪.‬‬

‫ޤުރުއާނާ ިއ ސަ ިއންސް‬ ‫ގަރުނާ ވާދަ ކޮށްލެވ ޭ ބާ ؟‬

‫‪32‬‬ ‫) ިއމާމ ް(‬

‫ނ‬ ‫‪ 21‬ވަ ަ‬

‫ލ ޯ ިބ ލ ޯ ިބ ‪ 10‬އަހަރުގ ެ ކޮއްކޮ‪:‬‬

‫‪35‬‬

‫ިތބާއަށް ޙަވާލ ު ކުރެވުނު އަމާނާ ަތށް‬ ‫ރއްކާތ ެ ިރވާށެވ ެ!‬ ‫ަ‬ ‫‪3‬‬

‫‪www.dhiislam.com | info@dhiislam.com | facebook.com/dhiislam | twitter.com/dhiislamdaily‬‬

‫‪1‬‬