Jñi’i
Ja kjogï
Nu b’anra jñaa, b’ezhe ñe yo pjanra mi jingua
Kjéé
Jmurï
Yo in p´esiji Yo ts´ijña k´o pezhe k’o tita kja yo ts´i zóójómï.
Yo in teb´é ra pjéchi
Nrame kjogï: enero-febrero
Xits´i ko in panra
• Ërë ñe panra yo b’ézhe k’o pezhe yo tita kja yo ts’i zóójómï kja • Ñaa ñe kompjïjña k’o yo ts’ijñiñi. pezhe k’o tita kja yo ts´i zóójómï. • Chotr´ï yo pjeñe ñe yo rantee kja yo b’ézhe kja yo ts’i zóójómï.
Ts”icha kje
• Xits´i ja ni kja k’o ts’i zóójómï kja yo ts´ijñiñi. • Kjiñi ja k’o pa’a ne ts’i potr’ï kja ne jña: nrare, zapjï, tr’eje, to’o, ñinzhe, ñiji, méjé. Pjé ne ra mamï yo kjogï a xoñijómï.
• Jod’ï ñe opj´ï k’o naño nu’u k’o kjogï kja ne xoñijómï nza kja: • Yo kjotr´ï jyéts’i pjé ne ra mamï yo kjogï jïxï ne nrama, ngomï, b’ongómï, ja b’ïb’ï yo tanseje ñe ma ne zana tsjóntï ne jyarï, ñe yo dyaja. a xoñijómï. • Jok’ï ñe jmutï yo jña yaxï pjé ne ra mamï yo kjogï a xoñijomï. • Kjijñi ja k’o pa’a ne ts’i potr’ï kja Jñatrjo: nrajma, dyeb’e, xitsji, ngïnro.
Ñazóó kja yo ónsï ñe k’o ts’a kja yo jñiñi.
• Jod’ï ñe yepe tótr’ï yo ñazóó k’o kjaji kja yo ónsï ñe k’o ts’a kja • Pejñe yo ñazóó kja yo ts´ijñiñi. na k’o ts’a. • Opj´ï ñe kjijñi pjé pes’i yo ñazóó ónsï ñe k’o ts’a kja yo ts´ijñiñi. • Tsja ga zïnï na joo ngek´ua ri dyórï jña ñe ri dyónï yo tita: pjé ni chjuu, pjé mama yo pale, pjé kjogï kja ne ts´ijñiñi.
Nantokjéé
Tsab´epji jizhi naja : ja ni xipjiji yo kjogî kja xoñijomî
• S´iya ñe mamï ja ga pjórï yo b’anra yo mi jingua k’o xits´i k’o ne jñaa.
• Kjapï o tsja na joo yo b’épji ma ra édyiji nu nrajme ñe ma pezhe yo o kjogï mi jingua: ri, gi, ra, ro. Ne jómï xits’iji ma pjé k’o ra kjogï.
• Jok’ï ñe jmutï yo jñaa yaxi kja nu k´o xits´iji pjé ra kjogï kja nu jñiñi • Pézhe yo panraji pjé k’o ra kjogï a xoñixo ñe a xoñijómï nza kja: juens´i, b´óngómï, dyëb´ë, maxiba, ja b´ïb´ï yo tanseje, ñe ma ne zana tsjónt´ï ne jyarï, yo naño kjog´ï jomï. ma mbïrï ne kjé´é ñe yo dyaja. • Xëkë k’o in kjog´ï kja nu xits´iji pjé ra kjogï ma xo nëd’ëji pjé nre kjogï a xoñijomï. • Kjap’ï o tsja na joo yo b’épji ma ra édyiji nu nrajme ñe ma pezhe yo o kjogï mi jingua: ri, gi, ra, ro.
69
Programa Lengua Mazahua 2015.indd 69
09/12/15 17:08