digi spreekuren van dbieb

VRAGEN OVER JE MOBIELE TELEFOON, TABLET OF PC? WEES WELKOM OP DE DIGI-SPREEKUREN VAN DBIEB!

‘Het scherm van mijn nieuwe smartphone gaat na een seconde op zwart’. ‘Hoe kan ik mijn mail op mijn mobiele telefoon lezen?’ ‘Ik kan mijn foto’s niet terugvinden in de cloud.’ Het zijn vragen waar mensen regelmatig mee worstelen. En wat doe je als kinderen en kleinkinderen op afstand wonen en je niet kunnen helpen? Dan ga je naar de digi-speekuren van dbieb!

Op de digi-spreekuren staan onder andere Bart (73) en Evert (68) voor je klaar. Bart: “Senioren krijgen zo’n tele foon of tablet, vaak een kado van de kinderen, maar weten niet hoe het werkt.” Hoe kan ik een mail versturen met een bijlage? Hoe moet ik Micro soft Office instellen? De ontwikkelingen gaan snel en het kost moeite om bij te blijven. En voor elk wissewasje je (klein)kinderen vragen, is vervelend. De spreekuren zijn dan een uitkomst: “Hier nemen we alle tijd voor je en leg gen we je rustig uit hoe het moet. Het helpt dat wij zelf ook op leeftijd zijn, we zijn geduldiger,” lacht hij. Mensen gaan opgelucht en blij weer weg. “We hebben ze gerust kunnen stellen dat er niet iets ergs is met hun mobiel, tablet of computer en dat er een oplossing is,” zegt Bart. En, nog belangrijker: je wordt er zelfredzaam van. “Het is een meerwaarde als je met nieuwe technologie leert omgaan”, vult Evert aan. “Ik hoor gere geld mensen zeggen dat ze wilden dat ze de kennis eerder hadden gehad, dan waren ze veel verder geweest.” Je kunt tegenwoordig bijna niet zonder, geeft Bart aan. “Toegangskaarten voor voetbalclubs krijg je digitaal toegestuurd, op vakantie staat er geen mevrouw meer op je te wachten. Die kun je appen als er een probleem is.” Bovendien willen veel senioren ook gewoon meedoen, vooral omdat ze het leuk vinden om bij te blijven.

CURSUSSEN

Bart en Evert verwijzen dikwijls door naar de cursussen die dbieb geeft, zoals de cursus Werken met DigiD, of de cursus Orde op de computer. Evert: “Vaak is het een puinhoop op de computer. Tijdens de cursus leer je bijvoorbeeld hoe je documenten en foto’s bij elkaar zet, hoe je mappen en submappen maakt. Regelmatig vinden de cursisten verloren ge-waande foto’s terug!” En dan zijn er nog de Digi-specials: presentaties over een speciaal thema, zoals veilig omgaan met wachtwoorden of online boeken zoeken. “En het allermooiste is nog dat je geen lid hoeft te zijn van

Evert (links) en Bart

dbieb. Het kost niks!” besluit Bart. ■

Weten wanneer de digi-spreekuren zijn of wat het cursusaanbod is? Kijk op www.dbieb.nl/leren/meerleren

058 - 234 77 77

Laat je verrassen door vrijwilligerswerk!

Er is voor ieder wat wils!

Er is vrijwilligerswerk gericht op • horeca • sport • ouderen • administratie • jongeren • dieren natuur en nog veel meer!

In de wijk aan de slag of verderop? Eén dagdeel of meer dagen per week aan de slag of incidenteel wat doen?

Er zijn veel mogelijkheden!

Kijk eens op www.samenleeuwarden.nl, met meer dan 400 vrijwilligersvacatures. Samen met één van onze bemiddelaars op zoek naar een leuke vrijwilligersplek? Neem dan contact met ons op en maak een afspr aak via vrijwilligerswerk@amaryllisleeuwarden.nl of 058 30 30 400.

/vrijwilligerswerkleeuwarden /vrijwilligerswerkleeuwarden /vrijwilligerswerk-leeuwarden

'W at je nu ziet, is dat veel ouderen zoiets hebben van ‘laat jongeren vrij’. Jongeren hebben nu eenmaal veel behoefte aan contact, aan feestjes, noem maar op. Op de één of andere manier komen beide doelgroepen met elkaar in contact, met als gevolg een stijging van ouderen met corona. Waarschijnlijk komt die besmetting tot stand via de mantelzorgers - vaak de kinderen - die thuis jongeren hebben”, zegt Margreet de Graaf, directeur van GGD Fryslân en lande lijk woordvoerder bron- en contactonderzoek.

Het aantal ouderen in Friesland bedraagt twintig procent van de Friese bevolking. In Leeuwarden wonen ruim 22.000 65-plussers. Het is raadzaam dat zij nadenken over belangrijke vragen als: wil ik eigenlijk wel op de IC terecht komen? Wil ik gereanimeerd worden? “Dat zijn vragen om nu over na te denken en de antwoorden kenbaar te maken aan je partner en/of kinderen. Als je lange tijd geïntubeerd bent geweest, dan is dat schadelijk voor je lichaam. Net zoals reanimeren schade veroorzaakt. Al zijn er nu gelukkig andere medicijnen en is de opnametijd op de IC korter”, vertelt De Graaf.

AANTAL OUDEREN

MET CORONA STIJGT

Ieders leven wordt beïnvloed door corona, maar de levens van ouderen misschien nog wel het meest. Want juist zij zijn, vanwege ziektes en hoge leeftijd, het kwetsbaarst. Het aantal oudere slachtoffers dat in Leeuwarden te betreuren viel, was in verhouding laag. De vraag is of een tweede golf voorkomen kan worden, want het aantal besmettingen stijgt. Opvallend is dat ook het aantal ouderen dat besmet raakt, oploopt.

TWEE CATEGORIEËN OUDEREN

De zorgen die ouderen hebben met betrekking tot het coronavirus hangen vooral af van hoe hun leven eruitziet, stelt De Graaf. Grofweg ziet ze twee categorieën: “Ouderen die, net als mijn oma vroeger, zeggen ‘ik ben al zo oud en als het mijn tijd is dan ga ik, daar heb ik vrede mee’, en ouderen zoals mijn ouders die er nog niet aan toe zijn, die nog willen genieten van hun kleinkinderen en reizen willen maken. Als je tot de eerste categorie behoort dan vind je het waarschijnlijk belangrijk dat je kinderen nog op bezoek kunnen komen. Als je tot de tweede categorie behoort dan kies je ervoor om tijdelijk minder contact te houden met je kinderen en kleinkinderen.’

VERPLEEG- EN VERZORGINGSHUIZEN

We kennen allemaal de beelden van ouderen die, afgesneden van alle contact met hun geliefden, eenzaam achter het glas zaten. Of de heftige verhalen van echtparen die ruw van elkaar gescheiden werden en kinderen die geen afscheid konden nemen van hun stervende ouders. “Er was een schaarste aan beschermingsmiddelen. Gelukkig is dat nu opgelost. We hebben goed contact met de verpleeg- en verzorgingshuizen. Medewerkers zijn inmiddels goed op de hoogte over wat ze moeten doen wanneer er corona bij een van de bewoners wordt geconstateerd. We wisten al wat we moesten doen

'Afstand houden, handen wassen, bij klachten laten testen en thuisblijven'

bij griep, bij het norovirus, bij legionella, maar dit was nieuw en onbekend. Inmiddels is het normaler geworden.”

Dat we het normaler vinden, zie je ook terug in het straatbeeld en in het gedrag van mensen. Er wordt weinig tot geen afstand gehouden. “Je raakt eraan gewend. Ik moet denken aan die filmpjes van bouwvakkers die vroeger ongezekerd over smalle balkjes liepen. Je raakt gewend aan de aanwezigheid van gevaar. Eigenlijk moet je, net zoals je je jas aandoet om naar buiten te gaan, je waakzaamheid aandoen.”

Ook ouderen pakken de draad van hun sociale leven weer op. Vrijwilligerswerk voor sport-verenigingen, hobby’s zoals kaarten of biljarten, op de kleinkinderen passen. “Het grootste misverstand is denken dat je veilig bent bij mensen die je kent. We zien vaak dat het bij familiebijeenkomsten, hoe klein ook, toch misgaat. Natuurlijk, het is ook lastig om je kinderen of kleinkinderen niet te kunnen knuffelen. Het zit zo in ons.” Toch hamert De Graaf erop je te blijven houden aan de regels: “Afstand houden, handen wassen, bij klachten laten testen en thuisblijven.”

Ze is optimistisch. “Het is ons gelukt om de eerste golf te bedwingen, ik hoop dat het ons ook lukt bij een tweede golf.” Of het vaccin er spoedig is, weet ze niet. “De een zegt in november, de ander zegt over twee jaar.” ■

GGD Fryslân

Corona advieslijn: 088 22 99 333 De GGD wordt vaak gebeld door ouderen die niet goed weten wat ze moeten doen als ze klachten hebben. “Onze medewerkers nemen alle tijd om ze rustig door alle stappen heen te helpen.”

Tekst: Boukje Wiersma Meraki Tekst & Zo

Soms kunnen er uit een heftige gebeurtenis hele mooie dingen ontstaan. De MEM-bear is daar een prachtig voorbeeld van. Toen de moeder van Grietje van der Heide in 2012 de diagnose frontotemporale dementie kreeg, was er veel verdriet te verwerken. Maar uit dat verdriet kwam de wens naar boven om dementie op een positievere manier te benaderen. Ze vond in Jan ’t Hoen, die eigenaar is van een kleinschalig verpleeghuis in Wezup, een zielsverwant.

“DEMENTIE VERDWIJNT NAAR DE ACHTERGROND ALS JE VOORBIJ DE ZIEKTE KIJKT”

Ik spreek Grietje en Jan op een mooie nazomerdag. Ze komen aan in een klassieke MG met open dak. Achterin zit een grote paarse beer met een vliegenierspet op. Het is meteen duidelijk dat dit positieve mensen zijn die de wereld een beetje vrolijker willen maken. En dan in het bijzonder het leven van mensen die getroffen zijn door dementie én hun dierbaren.

DROMEN VOLGEN

Aan het theezakje van Grietje zit een labeltje met de tekst: Durf jij je dromen te volgen? Een mooier begin van ons gesprek is niet denk baar, omdat dat precies is wat deze politieagente gaat doen. Ze heeft net haar baan opgezegd en wil zich volledig inzetten voor de zorg van mensen met dementie. Een enorme stap, waarvan de oorsprong ligt in de ziekte van haar moeder. Die heeft al jaren, sinds haar 64e, frontotem porale dementie.

“Dan begint er een zoektocht in jezelf hoe je daarmee om moet gaan”, zegt Grietje. “Het overkomt je. Ineens is er een andere werkelijkheid en voel je enorm veel machteloosheid. Ik besefte na een tijdje dat ik niet in het verdriet wilde blijven zitten, omdat mijn moeder daar helemaal niets aan heeft. Zij is zich ook niet (meer) bewust van haar ziekte en leeft in het nu. Daar leer ik van. Begrijp me goed, het is geen mooie ziekte en het verdriet blijft, maar het is nu eenmaal zo. En dan kun je twee dingen doen. Kiezen voor de pijn of proberen zoveel mogelijk mooie herinnerin gen te maken.”

13 MOOIE MENSEN

Met een passie voor fotografie ging Grietje foto’s maken van zichzelf met haar moeder. “Die fotosessie was zo ongedwongen en puur, dat de liefde en verbinding tussen ons van de beelden afspat. Dat is des te waardevoller als je weet dat je je moeder uiteindelijk gaat verliezen.” Omdat Grietje die ervaring ook aan anderen wilde geven, bedacht ze het fotoproject ‘13 mooie mensen’. Ze ging in iedere provincie van Nederland op zoek naar modellen: mensen met dementie en hun geliefden of mantelzorgers. Natuur lijk was haar moeder de nummer 1 van het project. In Friesland, ZuidHolland en Drenthe zijn de foto’s inmiddels gemaakt, maar corona gooide roet in het eten bij de rest. Zodra het kan pakt Grietje de draad weer op.

WAT JE AANDACHT GEEFT, GROEIT

De mevrouw uit Drenthe, die samen met haar kinderen door Grietje geportretteerd werd, woont in het verpleeghuis van Jan. Op die manier leerden de twee elkaar kennen en ze bleken dezelfde visie te hebben op hoe om te gaan met dementie. “We willen meer levensvreugd creëren voor mensen met dementie en hun naasten. Door te focussen op wat er wél is en samen leuke dingen te doen, komen er steeds meer mooie momenten. Want wat je aandacht geeft groeit. Ziek zijn maakt je niet minder mens. Mijn moeder heeft dementie, maar dat wil niet zeggen dat niets meer kan. Ik zoek altijd naar activiteiten die haar zelfvertrouwen geven en het gevoel dat ze er toe doet.” Jan vult aan dat goed eten en drinken, bewegen, buiten wandelen en een normaal dag- en nachtritme daarbij belangrijk zijn. “Onze gasten gaan overdag niet naar bed en daardoor slapen ze ’s nachts prima. We zingen veel, doen dingen die de hersenen uit

'En dan kun je twee dingen doen. Kiezen voor de pijn of proberen zoveel mogelijk mooie herinneringen te maken'

dagen. En dan zie je dat het proces van dementie zich vertraagt.” Jan noemt de mensen die in Huize Wezup wonen gasten in plaats van cliënten. “De dementie verdwijnt naar de achtergrond als je voorbij de ziekte kijkt.”

MEM BEAR

Toen het fotoproject stil kwam te liggen en corona de samenleving insloop, bedacht Grietje iets dat verbinding en troost kon bieden: de MEM bear. Een beer die mensen met dementie plezier en houvast kan geven. En weer was haar moeder haar inspiratiebron. “Mijn moeder is altijd coupeuse geweest en maakte, lang voordat ze ziek werd, van een oude jas twee beren. In de kelder bij mijn ouders vond ik het patroon daarvan.Ik heb zelf geprobeerd een beer in elkaar te knutselen, maar dat talent heb ik niet van mijn moe der geërfd. En dus ben op zoek gegaan naar berenmaaksters. Ik vond twee hele lieve dames uit Beetsterzwaag.”

BEREN MET EEN HART

In de beer zit een opnamemodule van twintig seconden. Daarop kun je een bericht inspreken en zo heeft iemand zijn of haar naasten altijd een beetje bij zich. “De module is in de vorm van een hartje. Iemand zei laatst: jullie geven de beren letterlijk een hart, met de stem van een geliefde. Hoe mooi is dat! Je kunt steeds nieuwe berichten inspreken. Dat kan ook via Whatsapp. Mijn broer woont ver weg en hij stuurt regelmatig een spraakbericht, dat ik vervolgens opneem en in een beer van mijn moeder stop. Ze heeft een hele berenfamilie. Het zijn haar bakens op de momenten dat ze zich angstig en onzeker voelt.” Er zijn een paar vaste uitvoeringen van de MEM bear, waaronder een Fries exemplaar, maar alle beren zijn uniek. Het is zelfs mogelijk om eigen stof in te brengen en de beer zo te personaliseren.

VERDWENEN WOORDEN

Het thema dementie heeft Grietje gegrepen en de ideeën in haar hoofd zijn eindeloos. Vorig jaar maakte ze een boek voor mensen met dementie: 13 Mooie mensen en hun verdwenen woorden. “Er zijn heel veel boeken óver dementie. Maar ik wilde juist iets maken voor de mensen zelf.” In het boek staan foto’s, liedjes, tekeningen en spreu ken die uitnodigen om met elkaar in gesprek te gaan. En natuurlijk ontbreekt haar moeder ook niet in het boek; er staan gedichten van haar in. Het boek kan ook gebruikt worden om in te kleuren of herinneringen in op te schrijven. “Het doet een beetje denken aan zo’n vakantieboek van vroeger”, zegt Jan. “Het is bij ons in het verpleeghuis een groot succes. Mensen worden helderder als ze bezig zijn met het boek. Het zorgt er vaak voor dat de persoon achter de ziekte weer helemaal tevoor schijn komt. Met de humor of creativiteit van vroeger. Dat is prachtig om te zien.” ■ De VPTZ Noordwest Friesland vraagt VRIJWILLIGERS voor overdag en vooral ’s nachts in de thuissituatie, die 'ER ZIJN' voor mensen in de laatste levensfase.

'ER ZIJN' betekent, tijd hebben om aandacht te geven. Rust, ondersteuning, zorg en nabijheid bieden aan de cliënt, familie en mantelzorger.

Ben je op zoek naar zinvol vrijwilligerswerk en heb je ruimte en tijd voor de ander? Bel dan naar 06 - 51 49 09 58 om je aan te melden of mail naar erzijn@vptznwfriesland.nl

KIJK VOOR VERDERE INFORMATIE OP WWW.VPTZNWFRIESLAND.NL