“Iedereen verdient een waardig afscheid”

Het crematorium in Goutum dat vorig jaar juni door DELA is overgenomen, bestaat dit jaar vijftig jaar. Reden voor DELA om 15 oktober aanstaande een open dag te organiseren. Dan is er gelegenheid om een rondleiding te volgen. Vooruitlopend daarop doet uitvaartverzorger Margriet Zwart een boekje open over de verschillen tussen vroeger en nu. “Vroeger werd je verteld hoe je de uitvaart moest regelen, nu wordt je gevraagd hoe je het wilt regelen.”

“Vijftig jaar geleden was het heel anders dan nu”, weet Margriet.

“Toen waren er maar drie rouwkaarten waaruit je kon kiezen en had zo’n kaart een dikke zwarte rouwrand. Nu kun je bijvoorbeeld een foto van de overledene toevoegen of een foto van een plek die bijzonder was voor de overledene. Zo maak je het persoonlijk. Aan tafel met de familie kan ik zelfs ter plekke een kaart printen, waardoor ze weten: o, wordt ie zo. Dan kunnen ze er een nachtje over slapen, voordat het naar de drukker gaat.”

OP ELKE LOCATIE

Tegenwoordig kun je een dienst op elke locatie doen, dat hoeft niet per se in het crematorium.

Margriet: “Een collega van mij mocht een tijdje geleden een uitvaart organiseren van een man die graag buiten en graag thuis was. De woonkamer is toen omgebouwd tot een kleine aula, waarna de dienst thuis gehouden is. De kist stond deels in de tuin en deels in de woonkamer. Pas daarna is meneer naar het crematorium gereden. Als een overledene lid was van een voetbalclub, kan de dienst ook in de supportersclub gehouden worden. Als iemand actief was op een moestuin en het weer laat het toe, kan het ook daar. Alles is mogelijk, tenzij het tegendeel bewezen is.”

ELKE WILLEKEURIGE MUZIEK

Er bestaat een Top 100 met uitvaartmuziek, maar nabestaanden kunnen elke willekeurige muziek aanleveren. “Alles is immers via YouTube beschikbaar”, vertelt Margriet. “Mieke Telkamp staat niet meer bovenaan in de Top 100, maar Andrea Bocelli’s Timetosaygoodbye is nog steeds populair. Zo ook Magikdanbijjouvan Claudia de Brij. Ook maken we diensten mee van jonge mensen, waar hardcore gedraaid wordt.” Soms komt het voor dat de over- ledene een hele playlist in het wensenboekje heeft opgenomen, met daarin een aantal nummers waarvan de nabestaanden minder gecharmeerd zijn. “We doen een beetje van mama en een beetje van onszelf, beslissen ze dan”, glimlacht Margriet.

KINDEREN DE RUIMTE LATEN

Soms denken volwassenen dat ze kinderen beter weg kunnen houden van een uitvaart. Margriet denkt daar anders over: “Kinderen moet je de ruimte laten. Het komt steeds vaker voor dat kinderen de kist versieren. Dat kun je zelfs tijdens de dienst laten doen. Mogen we al tekenen, vroegen kinderen toen ik dit tijdens het openingswoord had verteld. Tijdens het tekenen riepen ze: mama, mama, kom eens kijken. Ze waren heel trots dat ze dit mochten doen. Kinderen mogen hun naaste ook begeleiden naar de ovenruimte. Jij krijgt een belangrijke taak, jij mag vooraan lopen en goed sturen, zeg ik dan. Zulke ervaringen zullen kinderen vast en zeker hun hele leven bij blijven.” informeel bij elkaar gaat zitten, waarna je vanzelf in gesprek raakt.”

Was er vroeger na afloop koffie met cake, nu kan alles: een bittergarnituur, wijntjes, bier. “Het crematorium heeft een horecalijst, maar hebben ze het niet, dan kunnen ze het inkopen. Als iemand een voorkeur heeft voor de gevulde koeken van Albert Heijn, dan kopen ze die. Op verzoek regelen we zelfs een patatkraam of poffertjes.”

TEKENS EN TROOSTENDE WOORDEN

Margriet is ervan overtuigd dat meer is tussen hemel en aarde. Na meerdere bijzondere ervaringen gelooft ze niet meer in toeval en wijst ze nabestaanden op tekens van energie. “Zo ben ik eens op gesprek geweest bij een meneer die zijn vrouw verloren had. Ze hadden geen kinderen. Samen met hem heb ik kleding uitgezocht voor in de kist. Als uw vrouw vindt dat u het goed gedaan heeft, krijgen we wel een teken, zei ik tegen hem. Op de dag van de uitvaart regende het. Maar op het moment dat we bij het graf stonden, brak de zon door en gingen de vogeltjes fluiten. Daar heb ik hem toen met een knipoog op gewezen. Aan uw woorden heb ik zoveel troost gehad, zei hij later.”

DE DOOD IS NIET IETS ENGS

Margriet en haar collega’s zien de open dag als een mooie gelegenheid om duidelijk te maken wat mogelijk is en wat kan. “De dood is niet iets engs; hoe meer je erover praat, hoe beter het is. Vooral de oudere generatie heeft daar soms nog moeite mee. Die denkt: als je over de dood praat, dan roep je het over je af. Tegen mijn ouders, voor wie dit ook geldt, heb ik gezegd: praten over seks, daar word je ook niet zwanger van. Wat ik mensen mee wil geven is: maak je wensen kenbaar, dan worden ze uitgevoerd.”

DAAR DOE IK HET VOOR!

Om duidelijk te maken hoe ver zij en haar collega’s daarin gaan, een voorbeeld van een mevrouw van 97 jaar. “Ze had geen kinderen en geen familie meer; iedereen was al overleden. Haar laatste wens was, dat ze bijgezet zou worden in het graf van haar ouders. Dat had ze vastgelegd bij de notaris, dus moest ik daar op gesprek. Voor die mevrouw heb ik uitgezocht hoe dat met een klein budget zou kunnen. De bijzetting van de urn kon van opzij, op een manier waarop ze de steen niet hoefden te verwijderen. Daar doe ik het voor. Omdat ik vanuit heel mijn hart vind dat iedereen een waardig afscheid verdient. Dat is de reden dat ik dit werk ben gaan doen.”

MEN DENKT TE VAAK DAT IETS NIET KAN

Al deze voorbeelden maken duidelijk hoezeer de rol van uitvaartverzorger verschilt van die van de bode of begrafenisondernemer van vroeger. Margriet: “Het mooie van dit werk is dat je mensen kunt inspireren om hun eigen wensen na te leven en hen daarin kunt begeleiden. Men denkt te vaak dat iets niet kan. Of dat bij het condoleren iedereen op een rijtje hoort te staan. Maar wie bepaalt dat? Je kunt prima beslissen dat je achteraf in de koffieruimte

Het Ministerie van Justitie en Veiligheid, de politie, het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) en zes ouderenorganisaties hebben de handen ineen geslagen om voorlichting te geven over verschillende methodes van oplichting. Wij geven u graag tips om oplichting te voorkomen.

MAAK HET OPLICHTERS NIET TE MAKKELIJK!