PLANU ESTRATEJIKU DEZENVOLVIMENTO MUNICIPIO ERMERA!
2015-2030
KAPÍTULU I PERFIL MUNICIPIO 1.
Introdusaun
Planu Dezenvolvimentu Nasional Timor-Leste 2002 hanesan parte importante ne’ebé ambisius, planeia hodi transforma moris diak povu nian. Prosesu elaborasaun planu refere hanesan preparasaun planu ida ba uma kain Timor Leste tomak, husi labarik eskola to’o ema adultu sira ho oportunidade ba futuru diak saida maka povu no populasaun sira hakarak ba sira nia moris lorloron nomos ba jerasaun futuru. Planu Dezenvolvimentu Nasional nudar mehi ida husi komponente tomak hanesan governu, sosiadade sivil, no komunidade iha nasaun ida ne’e. Iha sensus populasaun no uma kain tinan 2010, estatistika halibur ona informasaun konaba ita nia populasaun iha Timor-Leste tomak, husi Municipio ba Municipio, suku ba suku, no uma-kain ba uma-kain. Resultadu husi sensus maka governu fahe fila fali rezultadu ne’e ba komunidade sira ne’ebé ikus mai koñesidu ho naran sensus fo fila fali. Dokumentu Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu Nasional ou PEDN no dadus sensus populasaun no uma kain 2010 nudar dokumentu legal ida ba investimentu nasional hodi nune’e entidades tomak bele defini sira nia kontribuisaun ba nasaun no deside saida mak hakarak halo, dezenvolve atu fo esperansa ba moris diak povu nian. Bazeia ba dokumentu hirak ne’ebé temin, maka planu estratejia dezenvolvimentu distrital (PEDM) Municipio de Ermera nian hanesan dokumentu ida ne’ebe prepara hodi akumula, transfere no hatur didiak planu estratéjia dezenvolvimentu nasional (PEDN) Timor Leste nian, hodi materializa visaun, misaun no objektivus nasaun ba iha planu estratejia dezenvolvimentu Municipio de Ermera nian. Planu estratéjiku dezenvolvimentu Municipio (PEDM) Ermera hanesan planu dezenvolvimentu ba tinan lima (5) nian ne’ebe governu lokal prepara hodi asegura nesesidade povu nia ba bem estar. Planu estratéjiku ba Municipio Ermera hanesan planu dezenvolvimentu ne’ebe elabora tuir siklu (rotasaun aktividades) ne’ebe iha no tenta uniformaliza hanesan Municipio sira seluk. Planu estratejia dezenvolvimentu Municipio nebé elabora dadauk, buka atu dezeña programas no inisiativas ho nia objektivus tomak ba investimentu distrital. Iha planu ida ne’e mos tenta atu orienta aktividades sira durante etapa tranzisaun husi sistema planu nebé sentralizadu ba desentralizasaun hodi estabelese Municipio iha futuru. Implementasaun programa polítika hanesan; governu lokal, poder lokal, no desentralizasaun ka PreDeskonsentrasaun/Municipio hanesan embriu hodi simu no trata desentralizasaun iha aspeitu ne’ebe luan hodi asegura investimetu nebé dadauk ne’e la’o iha Municipio ba implementasaun governu lokal Munísipiu. Ho nune planu estratejia dezenvolvimentu ne rasik sei sai hanesan mata dalan ida ba dezenvolvementu ho komponentes dezenvolvimentu tomak inklui parseiru dezenvolvimentu sira ne’ebe existe iha territoriu Municipio nia laran, sadere ba fatores eksternal no internal iha Municipio Ermera nian. PEDM Ermera hanesan planu ba tinan 5 (lima) nian. Iha planu ne’e sei fo sai kriteria konaba selesaun projetu sira ne’ebé sei hetan fundus husi Planu Investimentu Municipio (PID) nia okos. Iha planu ne’e nia
1
Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu Distritu Ermera