PEDM Ermera

Page 128

PLANU ESTRATEJIKU DEZENVOLVIMENTO MUNICIPIO ERMERA!

2015-2030

hun bot hirak ne’e moris iha área hanesan iha Sub-Municipio Hatolia, Ermera no Railaco. Iha área hirak ne’e barak liu café cultor uza hodi hamahon plantasaun Café serka de 60%. Periudu ukun rasik a’an dezenvolventu seitór agrikultura sub sektór floresta hahu ho programa prepara viveiros iha fatin hitu iha tinan 2008-2010, parte ida ne’e laiha dadus adekuadu nebé prepara husi Depratmentu Agrkultura Municipio Ermera hodi ánaliza ba floresta liu-liu aioan hira no tipu ai-oan saida deit maka distribui ona ba komnidade kuda kada tinan no previzaun ha hira maka sei kudan kada tinan. Largura Municipio Ermera fiksu ho total area 746.00 hektares, zona rai halis ka kemiringan liu 50%. Maibe florestal kobre +33000 ha husi total area rai Municipio approximadamente 100 hektares husi rai halis liu husi 50% persija atu refloresta fali hodi rekopera degradasaun ambiental, tamba indika anualmente zona mota aumeta tamba kresimentu populasaun anual 1.7-2.05 %. Nune demenda ba rai hodi halo uma sei haluan liu tan pekarangan, no sei dudu liu tan bee ba mota area rai mos ne’ebe sei dauk udan sugere atu uza ba fatin kriasaun animal (pastagem) ka dezenvolvimentu iha parte florestal sai mos prioridade ida, tamba kuaze metade husi luan Municipio Ermera mak potensial tebes atu hala’o produsaun ai oioin espesial liu eukaliptu. Nune mos iha Planu Estratégiku Dezenvolvimentu Nasional (PEDN) indika katak Ermera kategoria nudar zona turizmu area Loro-monu (Oeste). Hanesan dalan ba turizmu, vizitante sira sei bele viajen hosi Maliana liu hosi Ermera bainhira sira fila ba Dili. Viajen ida ne'e sei oferese vizita foho lolon bainhira turista tama ba area nebé kudan kafé organiku no hetan esperiénsia hemu kafé ne’ebé komunidade lokal produz ba esportasaun, faktor nebé atrai tamba Ermera koñesedidu ho plantas indutria Café. Maske Municipio Ermera tomak sai hanesan area florestal maibe Governu liu husi Sub Setor Floresta esforsu nafatin atu la’os proteze deit ai horis nebé iha maibe nafatin halo buka atu aumenta no multiplika liu husi programa kudan ai oan. Esforsu governu Municipio ba atividade refere hahu husi programa halo viveirus, kria grupu florestal no hala’o atividade kudan ai oan. Atu aumenta ai horis iha Municipio Ermera maka hahu tinan 2007 to’o tinan 2013 governu liu husi Sub Seitor Florestal distribui mudans florestas ba komunidade hodi bele kudan. Atu aumenta ai horis florestal iha Municipio Ermera Sub Seitor Floresta desdenvolve fatin permanente viveirus ida nebé oras ne’e dadauk lokaliza ihaPosto Administrativo Railaco Suku Fatukero. Hahu tinan 2007 to’o 2012 fatin viveirus permanente Fatukero produz ai oan Dadus seidauk iha pes. Ho númeru ai oan nebé produz iha sebtru viveirus refere, konsege distribui ba komunidade sira iha Municipio Ermera hamutuk Dadus seidauk iha hodi kudan iha sira nia suku no aldeia.

4.11.1. Limitasoens husi Sesaun Floresta 1) Taa/ lere ai-horis illegal hodi kauza estraga floresta; 2) Erozaun no rai halai ne’ebé rezulta degradasaun rai no estragus ba depozitu bee moris 3) Númeru rekursu umanu no kapabilidade em termus de esperensia no abilidade staff sesaun floresta nian sei menus; 4) Lijislasaun no regulamentu minimu ba area protesaun floresta; 5) Falta esprsu no reforsa lei no regulamentu hirak eziste ona;

109

Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu Distritu Ermera


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.