C U LT U U R muziek
Hubert Damen
Liefde in poëzie en liedjes In Als de liefde niet bestond probeert Hubert Damen samen met muzikale duizendpoot Florejan Verschueren en jazz-saxofoniste Sara Meyer het mysterie van de liefde te doorgronden in liedjes en poëtische reflecties. Een liefdevol programma, met een lach en een traan, hardheid en zachtheid, seks en zorg. Als de liefde niet bestond. Wat dan? ‘Tja, dan was er niks. Alles zou grijs, kil, kleurloos zijn. Je hebt dan zelfs geen conflicten en zeker geen poëzie. Dat probeert Toon Hermans in een liedje ook duidelijk te maken. Het is een leeg leven. Ik wil niet in de plaats zijn van de man of vrouw die in zijn leven geen liefde heeft gekend, onder welke vorm dan ook. Laatst kwam ik een man tegen die zei: Wij zijn 50 jaar getrouwd. Wij zijn antiek. Ik heb hem geantwoord dat antiek toch nog meer waard is dan een kastje van Ikea.’ Hoe is het programma van de voorstelling ontstaan? ‘Er ging behoorlijk wat chaos aan vooraf (grijns). Als ik een idee heb, ligt de vloer van mijn werkkamer na een week vol met liedjesteksten, poëzie, boeken, cd’s, foto’s … Dan probeer ik daar letterlijk een zekere lijn in te krijgen. Ik span een paar wasdraden en begin dingen op te hangen. En plots komt daar het liedje Lente me van Toon Hermans tevoorschijn. Ik heb het! De liefde telt vier seizoenen, maar na de lente, zomer, herfst en winter komt er toch altijd weer lente.’ Hoe maakte je een keuze tussen de oneindig veel liefdesliedjes? ‘Ramses Shaffy en Bram Vermeulen moesten er sowieso bij. Liefst met nummers die niet zo bekend zijn. Drs. P en Hans Dorrestijn waren ook quasi certitudes, al is Drs. P er pas de dag van de eerste voorstelling bij gekomen. Ik vind ze zo’n tegenstrijdige figuren. Het ene moment schrijven ze prachtige dingen over de liefde, maar in een ander nummer geven ze af op de vrouwen en het huwelijk. Dorrestijn is nu 80 en heeft een programma met drie 10
wondermooie zangeressen. Hoe kan je zo contradictorisch zijn? Drs P. had ik nodig omdat ik het ook wou hebben over seks,
‘Laatst zei een man me: Wij
zijn 50 jaar getrouwd. Wij zijn antiek. Ik heb hem geantwoord dat antiek meer waard is dan een kastje van Ikea’
het liefst op een geestige manier. Hij heeft een liedje Het orgaan, over het mannelijke geslachtsdeel. En er is ook een liedje over het vrouwelijke equivalent, Liesjes Poesje van De Nieuwe Snaar. Dat gaf me de kans om een kleine conflictsituatie te creëren met mijn muzikante.’ Tussen de liedjes door breng je poëtische reflecties. Wat mogen we daarvan verwachten? ‘90 % van alle poëzie gaat over de liefde. Het is een onmogelijke opdracht om daar een keuze in te maken. Ik zoek naar dingen die passen bij het liedje of juist dingen die tegen het lied ingaan. Ik gebruik soms ook liedjesteksten, van bijvoorbeeld Bram Vermeulen, als gesproken tekst. Dan mogen de twee muzikanten zich daar lekker op uitleven. Ik ben geen grote, geschoolde, klassieke zanger, eerder een acteur die denkt dat hij een beetje kan zingen. Voldoende om het verhaal dat ik wil brengen een meerwaarde te geven. Als het zangtechnisch te moeilijk wordt, haak ik af. Er zijn ook nummers waar ik van af blijf omdat ze te zeer vastkleven aan een bepaalde artiest. Dan maak je alleen maar een slechte kopie, en dat wil ik niet.’
Opvallend is dat met uitzondering van De Nieuwe Snaar en Wannes Van De Velde alleen Nederlanders in het programma aan bod komen. ‘Dat is zeker geen bewuste keuze, eerder toeval. Bij een eerste selectie zaten er meer Vlamingen tussen, maar misschien had ik toch wat schrik dat die liedjes een te grote bekendheid hadden bij het publiek. Er zitten wel veel Vlaamse dichters bij. Het programma mag ook niet te lang duren. Nu kom ik aan zo’n 80 minuten zonder pauze.’ Andere vaststelling: je zingt enkel liedjes van mannen. Geen Liesbeth List, geen Martine Bijl, geen Eva De Roovere. ‘Ik heb wel een vrouwelijke muzikante mee, en wat voor één! Maar de teksten komen inderdaad allemaal van mannen. Is dat een gebrek? Ik denk eerder een bewuste keuze. Je kiest tenslotte als man. Neemt niet weg dat er prachtige, totaal anders gekleurde liedjes van vrouwen bestaan. Misschien ga ik dat wat goedmaken door de tussen-