Ecologisch bermonderhoud door HHSK

Julia van der Leer, Ondersteuner biodiversiteit bij het Hoogheemraadschap voor Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK)

Het hoogheemraadschap wilt een nieuwe stap zetten in het ecologisch bermonderhoud en daarbij kansrijke plekken voor biodiversiteit (variatie en rijkdom in dieren en plantensoorten) in kaart brengen. Met aangepast beheer kunnen bermen een waardevolle bijdragen leveren aan biodiversiteit. Bloeiende bermen trekken heel wat insectensoorten aan, die zoeken naar geschikt voedsel en een beschutte leefplaats. Insecten trekken dan weer andere dieren aan zoals spinnen, vogels, zoogdieren en amfibieën. Door samen te werken met verschillende partijen in de Krimpenerwaard werken we aan duurzaam beheer van onze wegbermen. Hiervoor is de hulp van de NVWK en Bui-Tegewoon ingeschakeld, waar veel kennis is over de huidige soortenrijkdom van de bermen en de beste aanpak voor ecologisch beheer. D

Introductie Mijn naam is Julia van der Leer, 21 jaar en sinds 1 maart werk ik als ondersteuner biodiversiteit bij het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Na het behalen van mijn Hbo-diploma watermanagement in juli 2020, heb ik het afgelopen half jaar de premaster ‘Sustainability: Global Challenges and Interdisciplinary Solutions’ aan de Vrije Universiteit in Amsterdam gevolgd. Dit als voorbereiding op de master Environment and Resource Management. De master begint pas in september, wat mij de kans geeft een aantal maanden ervaring op te doen in het werkveld. Met veel plezier houd ik me de komende maanden binnen het hoogheemraadschap bezig met het thema biodiversiteit.

Biodiversiteit binnen HHSK Het hoogheemraadschap wil een nieuwe stap zetten naar een meer biodivers gebied. En dat is hard nodig: de laatste jaren is de biodiversiteit drastisch afgenomen. Meer dan de helft van de oorspronkelijk in Nederland voorkomende bestuivers wordt bedreigd of is inmiddels verdwenen. Om de huidige biodiversiteitsinzet en het beleid inzichtelijk te maken is er vorig jaar binnen het Programma Duurzaam een rapport over de huidige situatie van biodiversiteit in het gebied opgesteld. Binnen deze inventarisatie is gesignaleerd waar de kansen liggen voor het hoogheemraadschap. Een van de kansen is het uitbreiden van het ecologisch maaibeheer van wegbermen. Komende maanden ga ik daarmee aan de slag. Veel van onze wegbermen in de Krimpenerwaard kennen traditioneel onderhoud. We maaien ze twee keer per jaar. De eerste keer, medio juni, blijft een strook, vaak langs het water, staan voor de biodiversiteit. Tijdens de tweede maaironde in september maaien we alle begroeiing. Een klepelmaaier hakt de vegetatie fijn wat daarna blijft liggen in de berm. De plantenresten composteren en vormen een ideale voedingsbodem voor grassen, brandnetel en soorten als fluitenkruid. Naast traditioneel klepelbeheer is er ongeveer 15 km aan ecologische bermen. De ecologisch bermen maaien we twee keer per jaar gefaseerd, medio juni en medio september waarbij we het maaisel verwijderen. Deze bermen laten dan ook een positief beeld zien voor de biodiversiteit. De echte sleutel van succesvol ecologisch bermbeheer ligt in vele jaren toewerken naar een hogere kwaliteit door middel van beheer. Bermen hebben vele functies, daarom zijn niet alleen de ecologische afwegingen van belang, maar kijken we met een breed perspectief naar onze bermen. Veiligheid staat voorop. Het uitgangspunt is dat de verkeersveiligheid en de functionaliteit van de wegen niet in het geding komen als gevolg van ecologisch bermbeheer. In de Krimpenerwaard bestaan bermen uit een strook gras- en kruidenvegetatie, waar veel opgaande beplanting aanwezig is of er komen rijen knotwilgen voor. De wegbermen in dit gebied grenzen vrijwel altijd aan water. Dit maakt dat het onderhoud van de wegbermen samenvalt met het onderhoud van de oevers. Dit zorgt voor een aaneengesloten netwerk van water en groen tussen agrarisch landschap, groenelementen en de bebouwde omgeving.

Samenwerken voor biodiversiteit Voor het versterken van biodiversiteit is samenwerking nodig. Binnen HHSK valt het thema biodiversiteit onder het Programma Duurzaam. Dat neemt niet weg dat het thema relevant is voor diverse afdelingen binnen HHSK, zoals bijvoorbeeld waterkeringen en wegen, watersystemen en afvalwaterketen. Het is van toepassing op meerdere projecten en programma’s en is een overkoepelend thema binnen de afdelingen. Er wordt dan ook samengewerkt met deze afdelingen. Bermbeheer gebeurt immers buiten en er is een belangrijke rol weggelegd voor de beheerders: hun vaktechnische kennis gecombineerd met de juiste achtergrondkennis zal ervoor zorgen dat we de stap naar een biodivers gebied ook waar kunnen maken. Voor onze wegbeheerders is het van belang dat het beheer praktisch uitvoerbaar is, maar ook dat het duidelijk is hoe, wanneer en waar het beheer uitgevoerd moet worden. In overleg met de NVWK en BuiTegewoon werken we aan een duurzaam beheer van onze wegbermen en oevers, met oog voor de natuur en biodiversiteit. Samen zorgen we voor meer biodiversiteit in de Krimpenerwaard. D WAARDVOGEL | JUNI 2021