Over de politieke stroomversnelling en pure poëzie. Hoofdredactioneel commentaar door Coen Brummer en Manuel Buitenhuis Door de politieke stroomversnelling waar we in terecht zijn gekomen, is dit het derde commentaar dat uw hoofdredactie voor deze editie van DEMO schrijft. Over drie dagen gaat het blad naar de drukker en we hopen dat het bij deze versie blijft. Het begon met het rapport van de commissie Davids - dat wil zeggen, niet met het rapport, maar met de persverklaring over het rapport van de commissie Davids. Tot de verbazing van velen kwamen de Broeders van CDA, PvdA en ChristenUnie eruit en ze leken vastberaden om door te vechten tot het bittere einde. En vechten, dat deden ze zeker. Na een week waarin de ene crisis de andere opvolgde besloot Wouter Bos de stekker uit het kabinet te trekken: een verlenging van de missie in Uruzgan was voor de PVDA onbespreekbaar. Dat deze wanvertoning toch nog drie jaar heeft mogen duren, is vooral te wijten aan het gebrekkige functioneren van onze democratie. Fractievoorzitters en Kamerleden leken bij vlagen ministers en staatssecretarissen. Het gebrek aan dualisme was schrijnend. Enfin, we zullen ze niet missen. Het was een kabinet dat het verleden niet kon verteren, het heden voor zich uit schoof en de toekomst overliet aan commissies. Het broederschap dat ze bij elkaar hield was gesmeed door de gezamenlijke angst voor de kiezer.
2
En niet alleen de kiezer had het gehad met dit kabinet, ze waren elkaar ook aardig zat. De oud-ministers Camiel Eurlings en Wouter Bos besloten spontaan dat (het maken van) nageslacht ook belangrijk is en Guusje ter Horst was al tijdens de val van het kabinet op skivakantie gegaan. Het zou te gemakkelijk zijn om een grap te maken over het feit dat Balkenende als enige nog wel door wil gaan, maar de vergelijking met het bekende duracell-konijn dringt zich op. Een lichtpuntje aan deze politieke leegloop is dat we er iets moois voor terugkrijgen. Op het moment van het schrijven van dit hoofdredactioneel commentaar stelt Job Cohen zich kandidaat voor het lijsttrekkerschap van de Partij van de Arbeid. Hoewel hij geen ongeschonden imago heeft na zijn jaren in Amsterdam, is Cohen, zeker vergeleken met de alternatieven, een waardig kandidaat voor het premierschap. Hoewel, het schijnt dat D66 ook nog een zeer capabele SERvoorzitter in haar achterzak heeft zitten. Het is ironisch dat juist op dit moment van politieke turbulentie Nederland haar scherpste politiek analist verliest. Hans van Mierlo was een politicus die zijn eigen beroep met gezonde scepsis bezag, een journalist die zich daadwerkelijk betrokken voelde bij de maatschappij die hij beschreef, en een denker die feilloos aanvoelde welke
weeffouten er in ons democratisch bestel zaten. Weeffouten die nu, ruim veertig jaar na zijn eerste analyse, nog steeds zichtbaar zijn. Hans van Mierlo noemde het gebrek aan dualisme in ons systeem veertig jaar geleden al een dodelijke omhelzing van de macht en moet gegruweld hebben van het recente ‘geharrewar tussen Regering en Tweede Kamer’. Hij hechtte aan de parlementaire onafhankelijkheid die de laatste jaren zo schandalig is gedwarsboomd en werd woest toen hij sprak over Wouter Bos die het recht op een parlementaire enquête over Irak uitruilde bij de coalitieonderhandelingen: ‘Hij heeft iets weggeven, maar het was niet van hem!’ De uitroep was kenmerkend voor de wijze waarop Van Mierlo zijn analyses bracht. Vurig, maar afgewogen. Intuïtief, maar welbespraakt. Zijn toespraken waren vaak pure poëzie, en om die reden hebben we zijn bekendste gesproken tekst afgedrukt in de rubriek ‘politieke poëzie’ op pagina 16 en 17. Het is een treurig feit dat de denkbeelden die hij te vuur en te zwaard verdedigde nooit gerealiseerd zijn in Nederland en dat we juist op het moment van zijn heengaan de consequenties daarvan kunnen aanschouwen.