toprakların memnuniyetsizler için daima bir umut kapısı olması burjuvazinin uzun süre askerci ve bürokratik bir devlet cihazına gerek duymamasına sebep olmuştur denilebilir. Bu istisnai durumdan dolayı Amerika uzun süre burjuva uygarlığının modeli ve ideali kalmıştır. Emekçi Dergisi bu örneğin kastettiğim anlamazlığa getirerek, sanki günümüzün Amerikası örnek veriliyormuş gibi ele alarak bir yığın gereksiz eleştiriler yöneltmektedir. Bu kadarla da kalmamakta, devlet sorununu hiç anlamadığı özellikle "ucuz devlet" parolasına yönelttiği eleştirilerde görülmektedir. "Tarih boyunca ucuz devlet burjuva liberalizminin sloganı olmuştur. Liberal burjuva bütün alanları özel teşebbüse devretme taraflısı olduğundan, hükümetin hükümet etme alanlarının alabildiğine kısılmasından yanadır. "En iyi hükümet hiç olmıyandır" sözü, liberalizmin bu tutumunu ifade eder. Tabiidir ki, eylem alanı alabildiğine sınırlanan bir devletin masrafları da az olacaktır, böyle bir devlet ucuz devlet olacaktır." "Ama buna karşılık, sosyalist devlet, ya da sosyalizme yönelmiş bir devlet ucuz devlet olamaz. Çünkü böyle bir devlet, devlet sektörünü mümkün olduğu kadar genişletme ve özel sektörü mümkün olduğu kadar daraltma politikasını uygular. Sosyalist Devlet, pahalı, hem çok pahalı devlettir; çünkü üretimi, hizmetleri o sağlıyacaktır ve bütün alanlarda yatırımları o yapacaktır." (s. 75) Bunları yazan bir Marksist!.. İşe alfabesinden başlamak gerekiyor. Devlet: bir sınıfın diğer sınıf üzerindeki baskı aracıdır. Tarih boyunca, Sosyalist devlet ortaya çıkıncaya kadar; bütün devletler çok küçük bir azınlığın muazzam yığınlar üzerinde bir baskı aracı olmuştur. Tarih boyunca hakim sınıfların küçük bir azınlık, ezilen sınıfların muazzam bir çoğunluk olmasına rağmen bu küçük azınlık ancak güçlü bir devlet cihazıyla hakimiyetini sürdürebilmiştir. Bu ise pahalı, bürokratik, militer bir devlet cihazını şart koşar. Çünkü baskı altına alınanlar geniş yığınlardır, çoğunluktur. Bunlara karşı yüzlerce, binlerce memur, asker, idareci beslemek, hapishaneler yapmak vs. ister istemez pahalı bir devlet mekanizmasını şart koşar. Hatta aynı sınıfın çıkarını koruyan farklı biçimlerdeki devletler bile baskı ve zulüm arttığı oranda daha pahalı bir mekanizma haline gelirler. Örneğin: 1860'larda Amerika'daki devlet de bir burjuva devletidir; Almanya, Fransa'daki devlet de bir burjuva devletidir. Ama birisi daha demokrat, daha ucuz bir devlettir; daha az baskıcı, daha az askerci, daha az bürokratik bir devlettir. Ama aynı yılların bir Bismark Almanya'sı, bir Bonapart Fransa'sındaki devlet baskıcı, pahalı, bürokratik, askerci bir devlettir. Bu sadece modern medeniyetler çağı için değil, antika medeniyetler çağında da böyledir. Örneğin Osmanlı Devleti ilk kurulduğu, ekonomi tabanında dirlik düzeni hakim olduğu sürece daha az baskıcı, daha az bürokratik, daha az pahalıdır. Ama tefeci-bezirgan ilişkiler geliştikçe, derebeylik arttıkça devlet daha fazla baskı yapmış, bu baskıyı yürütebilmek için daha fazla asker, memur vs. beslemiş, daha çok hapishane yapmış dolayısıyla da daha pahalı bir cihaz haline gelmiştir.
14