Goed dierenwelzijn: wat is er nodig?

Bij de transitie van het landelijk gebied mag dierenwelzijn niet worden vergeten. Of gebagatelliseerd, want ‘als een kip eieren legt voelt ze zich goed, toch?’. Maar wat houdt dat nou eigenlijk in: goed dierenwelzijn?

NATUURLIJK GEDRAG

Belangrijk element is dat dieren natuurlijk gedrag moeten kunnen laten zien. Veehouderijdeskundige

Lisanne Stadig: “Dat de mens dieren al generaties lang houdt en selecteert op eigenschappen als snelle groei of hoge melkproductie, betekent niet dat de behoefte om natuurlijk gedrag te vertonen weg is. De diersoorten die wij houden, bestaan miljoenen jaren en hun gedrag is in de loop der tijd geëvolueerd. Dat selecteer je er niet uit in honderd jaar intensieve veehouderij. Het is dus niet zo dat dieren die nooit kans hebben gehad om een bepaald gedrag te vertonen ‘niet beter weten en dus een prima leven kunnen hebben’. Nee, de behoefte is er altijd.”

Sommige zijn volgens Lisanne zó sterk dat een dier gefrustreerd schijngedrag kan gaan vertonen als het hierin wordt belemmerd. Zo gaat een kip die geen strooisel heeft om in te stofbaden ‘schijnstofbadgedrag’ vertonen, een zeug die geen nestbouwmateriaal krijgt voor het werpen van haar biggen ‘schijnnestbouwgedrag’ en een rund dat geen langvezelig ruwvoer krijgt, gaat met de tong in de lucht rollen alsof zij gras in de wei afscheurt.

GOEDE VOEDING

Bij goed welzijn van dieren hoort vanzelfsprekend goede voeding. Voldoende, smakelijk en met de benodigde voedingsstoffen. Ook de manier van aanbieden van voer moet passen bij de diersoort. Zo wil een koe graag grazen, en kippen en varkens scharrelen en wroeten om hun voer te vinden. Ook de mogelijkheid om als kudde of groep dieren samen te foerageren moet er zijn. Dit betekent dus voldoende ruimte en voerplekken. Ook toegang tot schoon en makkelijk opneembaar drinkwater hoort hierbij.

Goede Leefomgeving

Een belangrijk vertrekpunt bij de discussie over dierenwelzijn is dat mensen respect hebben voor de integriteit en de intrinsieke of eigenwaarde van een dier. “Dat klinkt ingewikkeld, maar het gaat onder meer over de ‘heelheid en gaafheid’ van het dier. Staarten couperen bijvoorbeeld is dan natuurlijk uit den boze.” Dat hoeft ook niet langer, als de leefomgeving goed is en voldoet aan de belangrijkste behoeften, vult Lisanne aan. “Een uitloop naar buiten of weidegang zijn essentiële onderdelen van een goede leefomgeving. Dit biedt de dieren daglicht en frisse lucht, een gevarieerdere omgeving en meer keuzevrijheid. Dieren hebben de ruimte en kunnen beter hun natuurlijke gedrag te vertonen.” Gezondheid wordt vaak apart genoemd, maar is een wezenlijk onderdeel van goed dierenwelzijn. In het Deltaplan Veehouderij van de Dierenbescherming – de allesomvattende visie voor de veehouderij – wordt daarom veelal uitgegaan van robuuste dieren, sterke rassen, die tegen een stootje kunnen. Vaak zijn dit rassen die wat minder vlees, eieren of melk produceren. maar problemen op het gebied van dierenwelzijn niet oplossen.” Het gaat dan om puur technische ‘trucjes’ zoals het plaatsen van luchtwassers op stallen. Dan zuiver je de lucht misschien die de stal verlaat, maar daarbinnen blijft het een ongezond klimaat voor de dieren.

Eigenlijk is welzijn voor dieren dus niet wezenlijk anders dan voor mensen: we willen allemaal dat het ons lichamelijk, sociaal en geestelijk goed gaat. Een ‘positieve mentale staat’, voor mens en dier.

Verkeerde Investeringen

Lisanne: “We moeten voorkomen dat we plannen maken die over drie jaar de prullenbak in kunnen. Plannen, waardoor we de verkeerde investeringen doen. Investeringen die nu een goed idee lijken te zijn, maar die dierenwelzijn verslechteren. Dan moeten dezelfde boeren die veel voor hun kiezen hebben gehad over een aantal jaar opnieuw grote investeringen doen. Als ze daar überhaupt nog geld voor hebben. Voor ons staat vast dat we nu in Nederland een kans hebben om het eindelijk goed te regelen. Als we dat niet doen, lossen we de crisis van morgen niet op. We weten immers dat er meer problemen zijn dan stikstof. Denk aan dierziekten en het gevaar van een nieuwe pandemie, zoals de serieuze dreiging door vogelgriep. De transitie is van ons allemaal. Van boswachter, boer, buurvrouw en terreinbeheerder, maar ook van koeien, varkens en kippen.”

GRAADMETER

Volgens Steven Elders, lobbyist bij de Dierenbescherming, zijn de komende verkiezingen een soort graadmeter voor wat Nederland vindt, en of we de transitie die we hebben ingezet zien zitten. We kiezen de Provinciale Staten en zij kiezen vervolgens de Eerste Kamer. In die Eerste Kamer hangt het er vanaf of de plannen van het kabinet daadwerkelijk kunnen worden uitgevoerd, waarna de provincies het moeten gaan doen. Plannen kunnen worden tegengehouden als de samenstelling van de Eerste Kamer veel verandert.

GOUDEN KANSEN

Steven: “Het is voor de Dierenbescherming vanzelfsprekend dat in het plan van stikstofreductie, waar we niet omheen kunnen, vooral rekening moet worden gehouden met dierenwelzijn en een goed verdienmodel van de boer. Of lokale verkiezingen ooit zo belangrijk zijn geweest? Als je het over dierenwelzijn hebt, liggen hier gouden kansen. Pakken we hier nu niet goed in door? Dan hebben we over een paar jaar weer hetzelfde probleem.”

Natuurherstel En Stikstofreductie

Volgens collega­lobbyist Michiel de Wit worden de Provinciale Statenverkiezingen onderschat: “Omdat het voor de gemiddelde burger niet heel zichtbaar is wat provincies doen. Maar ze zijn verantwoordelijk voor beleid dat van invloed is op dieren, met name in de natuur en landbouw. Op het beleidsterrein natuur ligt een grote verantwoordelijkheid bij provincies voor faunabeheer en alle mogelijke maatregelen voor preventie en bestrijding van schade door in het wild levende dieren. Dat gebeurt nu nog onnodig vaak door afschot. Op het beleidsterrein landbouw is het stikstofdebat actueel. Natuurherstel en stikstofreductie zijn twee kanten van dezelfde medaille. En zowel bij landbouw als natuur is de nood hoog, want het provinciale beleid hiervoor heeft een verregaande invloed op gehouden dieren in de veehouderij, op wilde dieren in de natuur en op de biodiversiteit.”

VERBINDENDE ROL

“Waarom deze verkiezingen juist nú zo belangrijk zijn? Vanwege de polarisatie op landbouw en natuur. Ik zie de Dierenbescherming als een redelijke stem, die verbindend kan zijn op dat terrein. Ook omdat we zelf vanuit het Beter Leven keurmerk nauw samenwerken met de agrarische sector en veehouderij.”

WOLFWERENDE MAATREGELEN

“Eén van de hete hangijzers is de wolf. De subsidies voor wolfwerende maatregelen om vee te beschermen en de vergoeding voor schade: het wordt geregeld op provinciaal niveau. Iedere provincie kiest zijn eigen beleid voor subsidies en vergoedingen. Die zouden interprovinciaal afgestemd moeten worden. En wat ons betreft zijn die subsidieregelingen zo ruimhartig mogelijk voor zowel beroeps­ als hobbymatig gehouden dieren, komen ze aan reële kosten tegemoet en is er goede ondersteuning door wolvenconsulenten van de provincie. Maar ook zou het nemen van maatregelen voorwaarde moeten zijn voor schadevergoedingen, wat nu vaak nog niet het geval is. Allemaal keuzes voor de provincies.”

NOTA MET AANBEVELINGEN

Overigens gaan de lobbyisten van de Dierenbescherming na de verkiezingen direct aan de slag met een zogeheten ‘visiedocument’, een nota met aanbevelingen op het gebied van dierenwelzijn voor de nieuwe provinciebestuurders. Inzet is een provinciaal beleid dat bijdraagt aan een fauna­inclusieve, biodiverse samenleving en een duurzame, dierwaardige veehouderij.”

Stem voor dierenwelzijn

Wilt u ook diervriendelijk stemmen op 15 maart? Check dan de verkiezingsprogramma's van de partijen van uw voorkeur en ontdek wat zij doen om het welzijn van dieren te verbeteren.