10
28 maart 2014
DE GROENE VENEN
ERELOGE
Tekst Peter Schavemaker
In de rubriek ERELOGE ontmoet cabaret- en theaterjournalist Peter Schavemaker theatermakers die in onze regio in de theaters te zien zijn. Deze week een uitgebreid interview met Bart van Loo: auteur, maar bovenal francofiel. Centraal in het gesprek staat zijn succesvolle boek Chanson Illustrée, waaruit Bart van Loo zal vertellen tijdens zijn theatervoorstelling Chanson. Une belle histoire.
Francofiel Bart van Loo
‘Franse chansons hebben voor veel Nederlanders een bijzondere betekenis’ De grote liefde voor Frankrijk komt van een leuke leraar Frans. “Dat klopt. Hij sprak met zoveel vuur over de Franse cultuur. Ik werd direct door hem gegrepen. Dat was het begin, misschien is het wat uit de hand gelopen. Frankrijk is mijn passie en mijn broodwinning geworden.”
Je groeide op met de muziek van Billy Joel, Lou Reed en Dire Straits. Op 16-jarige leeftijd (in 1989, red.) ontdekte je Francis Cabrel met Je l'aime a mourir. Je schrijft: ‘Hij kwam op het juiste moment in mijn leven.’ Kun je dat uitleggen? “Als naïeve jongen hoorde ik dat zeer toegankelijke melodietje, die ik nu misschien ‘mierzoet’ zou noemen. In het lied worden bijna puberale gevoelens bezongen, die voor mij heel herkenbaar waren. Zijn nummer voelde als een soort kalverliefde. Voor mij was dit een makkelijke toegangspoort tot het Franse chanson. Het hoeft niet altijd Brel te zijn.”
In het boek beschrijf je het Franse chanson als ‘gezongen literatuur’. “Veel Franse chansonniers hebben onbekende gedichten genomen en die op muziek gezet, waarna het bekende poëzie is geworden. Het verhaal in de Franse chansons is ook veel belangrijker dan in de Angelsaksische liedjes. Een Frans chanson is eigenlijk een polaroid.” Veel Nederlanders gaan op vakantie naar La Douce France. In een interview zei je, over de Belgen, dat zij
eigenlijk geen kennis meer hebben van de Franse cultuur en taal. Geldt dat ook voor de Nederlander? “Bij ons in België zakt het een beetje weg. Ik betreur dat heel erg. Veel jonge mensen kennen het Franse chanson niet, ook omdat ze bijna niet meer op de radio worden gedraaid. Nederland ligt toch 250 kilometer extra ver van Frankrijk, misschien is de Franse cultuur in Eindhoven en Zeeuws Vlaanderen bekender dan in Friesland. Ik kreeg, na mijn De Wereld Draait Door colleges, veel reacties en denk dat er in Nederland toch veel liefhebbers zijn van het Franse lied en de cultuur, dat verder gaat dan elk jaar met de caravan naar Frankrijk. De Franse chansons hebben voor veel Nederlanders toch een bijzondere betekenis. Dat had ik vijf jaar geleden niet gedacht.”
Je hoeft tijdens het theaterprogramma dus geen afstand te overbruggen? “Dat denk ik niet. Bij de chansons van Jacques Brel, Edith Piaf en Charles Aznavour zal die afstand er niet zijn. Ik ben benieuwd naar de interactie.”
Je noemt Charles Aznavour (pagina 180) in je boek ‘De kleine lelijke man met een mistige schorre stem’, maar ook ‘De troubadour van herinneringen’. Zijn nummer ‘Non, je n’ai rien oublié’ uit 1971 is een van je favoriete chansons. Is hij een inspiratiebron geweest om het boek te schrijven, waarvan de ondertitel ‘Een gezongen geschiedenis van Frankrijk’ is? “Ja. Charles Aznavour is de trouba-
dour van het verleden. Hij weet dat het verleden een jas is die je aan hebt en nooit aan de kapstok kunt hangen. Ik heb Aznavour beter leren kennen bij het schrijven van het boek. Hij komt uitgebreid aan bod in de voorstelling. Hij is een goede tweede na Brel.”
Jacques Brel noem je een ‘genie’. In Nederland is hij wellicht de meest bekende Franse zanger, bijvoorbeeld door zijn vertolking van ‘Amsterdam’ en de nummers die Liesbeth List van hem heeft gezongen, zoals ‘Mijn Vlakke Land’ en ‘Ne Me Quitte Pas’. “Brel is zeldzaam, maar ook Aznavour is bij jullie zeer bekend.”
De Franse cultuur is bekend vanwege het chauvinistische karakter, de radio draait bijvoorbeeld voor 90% Franse muziek. In je boek wordt beschreven hoe de Franse artiesten moeite hadden om succesvol te blijven na de komst van The Beatles, The Stones en The Who. Je schrijft: ‘Het publiek richt zich op deze bands. Alleen Jacques Brel en Georges Brassens doorstaan deze storm.’ “De Franse artiesten gingen Beatles en Stones nummers coveren, omdat de Fransen geen Engels konden verstaan. De Engelse cultuur en de Rock ’n Roll zijn in Frankrijk bekend geworden in het Frans. Dat is opmerkelijk. Een mooi voorbeeld is ‘Viens danser le twist’ van Johnny Hallyday (origineel Let’s twist again van Chubby Checker, red.). Pas later werden de ‘originele’ nummers van The Beatles en Rolling Stones ook
hits in Frankrijk. De rustige Franse luisterliedjes werden in een hoekje gedrukt. Brel, Gilbert Bécaud en Brassens hebben hier nooit aan meegedaan, die zijn zichzelf gebleven.”
Is Johnny Hallyday de Franse Elvis? “Ja. Ik zou hem eerder met Mick Jagger vergelijken. Sex, drugs, rock ’n roll en veel vrouwen. Op zijn zeventigste staat hij nog steeds in jeans op het podium.”
Je beschrijft ook het ontstaan van de populariteit van Bob Dylan in Frankrijk “Heel veel Fransen zijn opgegroeid met Dylan in het Frans, gezongen door een Franse chansonnier. Veel Nederlanders beheersen de Engelse taal niet voldoende om de Engelse teksten van Dylan te begrijpen, terwijl de Fransen gelijk wisten waar het in die liedjes over ging. Dat is heel interessant.”
Stromae is op dit moment zeer populair. Vind je hem de nieuwe Brel? “Ja en nee. Het publiek is weer op zoek naar een grote Franse chansonnier. Nooit kan iemand de nieuwe Brel zijn. Maar Stromae heeft wel heel goed naar Brel geluisterd. Zijn hit ‘Formidable’ heeft een Breldictie en is een eerbetoon aan Brel. Als al zijn nummers zo zouden zijn dan zou je kunnen zeggen: dat is de nieuwe Brel. Brel wilde de mensen laten luisteren en in hun hart raken, Stromae wil ze laten dansen.” Bart van Loo is, samen met de band Eddy & les Vedettes, 16 april te zien in Schouwburg Amstelveen
www.bartvanloo.info foto: koen broos
Foto expositie Graffiti
Unieke muzikale verhalenavond
Graffiti. Je ziet het overal: op muren, bruggen, viaducten, schuren, transformatorhuisjes, abri’s. Je houdt er van of niet. Vaak loop je er ongemerkt langs, maar soms wordt je aandacht getrokken door een waar kunstwerk en dan is het zeker de moeite waard even te blijven staan om zo’n muurschildering wat nauwkeuriger te bekijken.
Dit jaar vindt opnieuw een muzikale verhalenavond plaats, verzorgd door Elza Vis, verhalenvertelster, Letta van Maanen, piano en Eline Hofstra, klassiek gitaar. Het huisconcert vindt plaats op zaterdagavond 5 april op Reigerstraat 11 in Vinkeveen en begint om 20.30 uur. De verhaalcompositie is dit jaar een mythe over het ontstaan van muziek, waarin verhaal en muziek vloeiend in elkaar overlopen. Elza beheerst diverse genres en vertelt op allerlei gelegenheden en ook Letta treedt met regelmaat op, zoals onlangs op het hartverwarmende jubileumconcert van De Rovenians. Eline, die vorig jaar met glans haar bachelordiploma aan het Koninklijk Conservatorium behaalde, volgt momenteel de masterstudie gitaar aan het Amsterdams Conservatorium. Haar verfijnde gitaarspel sluit
Tijdens een wandeling bij het Belgische Mol stuitte Theo van Stal op de restanten van wat ooit een woning was geweest, verscholen in het bos, de muren versierd met graffiti. Dit maakte van deze plek een bijzondere locatie, die uitnodigde tot het maken van foto’s. N.a.v. een foto van deze bouwval hebben Ad van der Made en Theo van Stal, beiden lid van Fotoworkshop De Ronde Venen, het plan opgevat een foto expositie samen te stellen van 12 foto’s met als thema graffiti. De foto’s zijn op verschillende locaties in Nederland en België genomen en worden tot eind mei geëxposeerd in het Hofland Medisch Centrum te Mijdrecht.
Hofland Medisch Centrum, Hofland 48-56, Mijdrecht. Dagelijks geopend van 8.00 uur tot 17.00 uur.
Foto’s van leden van de Fotoworkshop zijn te vinden op
www.fotoworkshopdrv.nl.
prachtig aan bij de verhalen. In verband met beperkte ruimte is reserveren noodzakelijk. Kaartjes à 8 euro zijn te reserveren bij Elza, tel. 06 23150498 of via elza@binnenste-buitenverhalen.nl