CORONA-ONTWERP T E K S T: D A Y I N T A P E R R I E R
Wat wordt de blijvende invloed van corona?
Sporen van een pandemie Zonder dat we ons ervan bewust zijn, hebben eerdere epidemieën blijvende veranderingen teweeggebracht in de manier waarop we onze omgeving inrichten. Ze hebben bijgedragen aan het bestraten van wegen en het creëren van pleinen. Nu staan ontwerpers en architecten voor een vergelijkbare taak: de leefwereld vormgeven op een manier die coronabestendig is. In Hongkong loopt men met een kurk op zak, om daarmee zo nodig een knop te kunnen indrukken. Het is de erfenis van de SARS-uitbraak van 2003. Dwingt het gevaar van coronabesmetting ons nu ook om standaard een kurk bij ons te dragen, zodat we zonder risico het verkeerslichtknopje kunnen indrukken? Wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk om ons besmettings risico te verkleinen? Die van de gebruiker of die van de ontwerper? Multifunctionele meubels Sinds de corona-uitbraak is er een wildgroei aan nieuwe ontwerpen die ons leven veiliger moeten maken. Handsfree deuropeners maken het eenvoudiger om deuren met de onderarm te openen. Antibacteriële instrumentjes voor de bediening van knoppen, touchscreens en deurgrepen duiken steeds meer op, zoals de koperen CleanKey. Markeringen op de stoep die aangeven waar je wel en niet mag staan, zijn reeds ingeburgerd in het straatbeeld. Er zijn ook creatievere oplossingen om voldoende afstand te waarborgen, zoals rokken van anderhalve meter breed of lasers die met patronen op de grond de vereiste afstand tussen twee mensen afbakenen. Het Nederlandse collectief SMELT bedacht de app Patrona. De gebruiker moet vier vragen beantwoorden en geeft zo inzicht in de mate waarin hij of zij de adviezen van het RIVM in acht wil nemen. De app vertaalt dat inzicht in een persoonlijk patroon, waarbij het aantal lijnen weergeeft hoe vaak je op een dag naar buiten gaat; de golving ervan toont hoeveel verschillende mensen je ziet en de bolletjes hoe vaak je de handen wast. Print je het patroon op een mondkap, dan kan iedereen zien wat jouw gedrag is. 20
DE INGENIEUR • JULI 2020
De Franse ontwerper Christophe Gernigon ontwierp grote, plastic lampenkappen voor over je hoofd, zodat je met meerdere mensen aan tafel kunt dineren. In Toronto zijn zelfs enorme, doorzichtige bubbels ontworpen om veilig yogales in te volgen. Veel van deze ontwerpen zullen in de loop van de tijd weer verdwijnen. Volgens Robert Thiemann, hoofd redacteur van designmagazine FRAME, geldt dat voornamelijk voor de ontwerpen die angst zaaien, vertelde hij onlangs in een livecast van Pakhuis De Zwijger in Amsterdam. Wat zal blijven zijn de subtielere ontwerpen die onze nieuwe levensstijl bevorderen. Zo verwacht Thiemann dat het voor langere tijd stelselmatig thuiswerken zal resulteren in meer multifunctionele meubels. ‘We willen niet thuis ontspannen op een kantoorstoel, maar we willen wel goed vanuit huis kunnen werken.’ Minitentoonstelling Met dergelijke meubelstukken kunnen we onze huis kamer overdag omtoveren tot kantoorruimte. Maar dat zal onze behoefte aan het kantoorleven niet weg nemen, zegt Govert Flint, oprichter van ontwerpbureau Enrichers. Elkaar ontmoeten is immers een van de belangrijkste prikkels voor creativiteit. Kantoren zijn veelal ontworpen als kantoortuinen, volledig ingericht op toevallige ontmoetingen. Elkaar fysiek tegen het lijf lopen kan in de anderhalvemetersamenleving niet langer, maar zonder spontane ontmoetingen neemt de creativiteit af, stelt Flint. Ontwerpers zullen dan ook worden uitgedaagd om daar een oplossing voor te vinden. ‘Kantoortuinen zijn nu vaak gebouwd om zo efficiënt en goedkoop mogelijk te zijn’, zegt Flint, ‘en makkelijk schoon te maken.’ Voortaan moet het weer om de gebruikers draaien.