10.3.3.1. Hợp chất Co(II) và Ni(II) a. Oxit: CoO và NiO - CoO khan có màu lục (dung dịch và hidrat tinh thể có màu hồng), tnc = 1810oC - NiO có màu luc, tnc = 1990oC. - Cả hai oxit đều bị khử dễ dàng bởi H2, CO, C, Si, Al, Mg ... - Cả hai oxit đều không tan trong nước, tan dễ dàng trong axit. Chỉ có CoO thể hiện tính lưỡng tính, nó tan trong dung dịch kiềm mạnh, đặc và nóng tạo nên dung dịch màu xanh chứa ion [Co(OH)4]2-. CoO và NiO được điều chế trực tiếp từ các đơn chất hoặc bằng nhiệt phân các muối cacbonat, nitrat và oxalat hay nhiệt phân hiđroxit: o
230 C Ni(OH) 2 NiO H 2 O o
940 C 2Co O 2 2CoO o
300 400 C CoC2 O 4 CoO + CO + CO2
b. Hidroxit Co(OH)2 và Ni(OH)2 - Co(OH)2 có màu hồng, trong không khí chuyển chậm thành Co(OH)3 màu nâu. - Ni(OH)2 có màu lục, bền với không khí và chỉ biến đổi khi tác dụng với các chất oxi hoá mạnh. Ví dụ: 2Ni(OH)2 + Br2 + 2KOH =
2Ni(OH)3 + 2KBr
- Co(OH)2, Ni(OH)2 tan trong dung dịch NH3 tạo phức chất: Co(OH)2 + 6NH3 = [Co(NH3)6](OH)2 Ni(OH)2 +
6NH3 = [Ni(NH3)6](OH)2
Cả hai hiđroxit này được điều chế bằng tác dụng của dung dịch kiềm mạnh với muối kim loại (II): M2+ +
2OH- = E(OH)2
c. Muối Co(II), Ni(II) + Đihalogenua: EX2.6H2O - Muối CoCl2.6H2O bị tách nước ở các mức nhiệt độ khác nhau như sau
101