Proxorimenioikanalsimiwseis by ΔΑΠ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ

ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ - ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ - ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ

1/9/2012

Η αβεβαιότητα είναι διάχυτη ✤

Τι είναι αβέβαιο στα οικονοµικά συστήµατα; – οι σηµερινές τιµές

Κεφάλαιο 12

– ο µελλοντικός πλούτος – η µελλοντική διαθεσιµότητα των αγαθών

Αβεβαιότητα

– οι τωρινές και οι µελλοντικές πράξεις των άλλων ανθρώπων.

Η αβεβαιότητα είναι διάχυτη ✤Ορθολογικές αντιδράσεις στην αβεβαιότητα: •

µια ασφάλεια υγείας, ζωής, αυτοκινήτου κ.τ.λ.

Καταστάσεις πραγµάτων ✤

✤

• ένα χαρτοφυλάκιο ενδεχόµενων καταναλωτικών αγαθών.

✤

Πιθανές καταστάσεις πραγµάτων: – «αυτοκινητικό ατύχηµα» (a) – «µη αυτοκινητικό ατύχηµα» (na). Ένα ατύχηµα συµβαίνει µε πιθανότητα πa, δεν συµβαίνει µε πιθανότητα na ; πa + πna = 1. To ατύχηµα προκαλεί την απώλεια ενός χρηµατικού ποσού $L.

Ενδεχόµενα (Ενδεχοµενικότητες) συµβόλαιο, που τίθεται σε ισχύ µόνο όταν συµβαίνει µια συγκεκριµένη κατάσταση πραγµάτων, εξαρτάται από την κατάσταση πραγµάτων.

Ενδεχόµενα

✤ Ένα

✤ π.χ.

ο ασφαλιστής πληρώνει µόνο αν υπάρξει κάποιο ατύχηµα.

σχέδιο κατανάλωσης εξαρτάται από την κατάσταση πραγµάτων µόνο όταν συµβαίνει µια συγκεκριµένη κατάσταση πραγµάτων.

πηγαίνει κανείς διακοπές µόνο αν δεν συµβεί κάποιο ατύχηµα.

1/9/2012

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων ✤

Κάθε δολάριο ασφάλισης κατά ατυχηµάτων κοστίζει γ.

✤

Ο καταναλωτής έχει στη διάθεσή του ένα ποσό $m.

✤

Cna είναι η αξία κατανάλωσης στην κατάσταση µη ατυχήµατος.

✤

Ca είναι η αξία κατανάλωσης στην κατάσταση ατυχήµατος.

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων Cna

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων

Cna Μια κατανάλωση, που εξαρτάται από την κατάσταση πραγµάτων, µε αξία κατανάλωσης $17 στην κατάσταση ατυχήµατος και $20 στην κατάσταση µη ατυχήµατος.

ασφάλιση, =m-L ✤ Cna = m. ✤ Ca

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων Cna m

✤ Χωρίς

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων ✤ Αγοράστε

ο συνδυασµός αρχικών αποθεµάτων.

✤ Cna ✤ Ca

$K ασφάλισης κατά ατυχηµάτων.

= m - γK.

= m - L - γK + K = m - L + (1- γ)K.

1/9/2012

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων

✤ Αγοράστε

✤

Αγοράστε $K ασφάλισης κατά ατυχηµάτων.

✤

Cna = m - γK.

✤

Ca = m - L - γK + K = m - L + (1- γ)K.

✤

Έτσι, K = (Ca - m + L)/(1- γ)

✤

Και Cna = m - γ (Ca - m + L)/(1- γ)

✤ Cna ✤ Ca

$K ασφάλισης κατά ατυχηµάτων.

= m - γK.

= m - L - γK + K = m - L + (1- γ)K.

✤ Έτσι,

K = (Ca - m + L)/(1- γ)

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων ✤

Αγοράστε $K ασφάλισης κατά ατυχηµάτων.

✤

Cna = m - γK.

✤

Ca = m - L - γK + K = m - L + (1- γ)K.

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων Cna m

✤

Έτσι, K = (Ca - m + L)/(1- γ)

✤

Και Cna = m - γ (Ca - m + L)/(1- γ)

✤

∆ηλαδή

ο συνδυασµός αρχικών αποθεµάτων.

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων Cna m

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων Cna

ο συνδυασµός αρχικών αποθεµάτων.

m Πού είναι το προτιµότερο σχέδιο κατανάλωσης το εξαρτώµενο από την κατάσταση πραγµάτων;

1/9/2012

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας ✤

✤ Σκεφθείτε

τα λαχεία.

✤

$90 µε πιθανότητα 1/2 and $0 µε πιθανότητα 1/2.

Σκεφθείτε τα λαχεία. Κερδίστε $90 µε πιθανότητα 1/2 και $0 µε πιθανότητα 1/2.

✤ Κερδίστε

✤ U($90) ✤Η

= 12, U($0) = 2.

✤

U($90) = 12, U($0) = 2.

✤

Η προσδοκώµενη ωφέλεια είναι

προσδοκώµενη ωφέλεια είναι

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας ✤ Σκεφθείτε

τα λαχεία.

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας ✤

EU = 7 και EM = $45.

✤

U($45) > 7 => $45 σίγουρα είναι προτιµότερα των λαχείων  αποστροφή κινδύνου.

✤ Κερδίστε

$90 µε πιθανότητα 1/2 και $0 µε πιθανότητα 1/2. ✤

✤Η

προσδοκώµενη χρηµατική αξία των λαχείων είναι ✤

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας 12

U($45) < 7 => τα λαχεία είναι προτιµότερα του βέβαιου ποσού των $45  επιδίωξη του κινδύνου. U($45) = 7 => τόσο τα λαχεία όσο αι το βέβαιο ποσό των $45 είναι το ίδιο προτιµώµενα ουδετερότητα απέναντι στον κίνδυνο.

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας

EU=7

U($45) > EU => αποστροφή κινδύνου.

12 U($45)

$45

$90

Πλούτος

$45

$90

Πλούτος

1/9/2012

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας U($45) > EU => αποστροφή κινδύνου.

12 U($45) EU=7

Η MU φθίνει καθώς ο πλούτος αυξάνει.

2 $0

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας 12

EU=7 2

$45

$90

Πλούτος

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας U($45) < EU => επιδίωξη του κινδύνου

U($45) 2

U($45) 2 $90

Πλούτος

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας

EU=7

U($45)= EU=7

2 $45

$90

Πλούτος

Η MU κινείται ανοδικά καθώς ο πλούτος αυξάνει.

$45

$90

Πλούτος

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας

Πλούτος

U($45) < EU => επιδίωξη του κινδύνου

EU=7

$45

$90

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας

EU=7

$45

U($45) = EU => ουδετερότητα απέναντι στον κίνδυνο.

$45

$90

Πλούτος

1/9/2012

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας U($45) = EU => ουδετερότητα απέναντι στον κίνδυνο.

12 U($45)= EU=7

Η MU παραµένει σταθερή καθώς ο πλούτος αυξάνει.

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας ✤ Τα

εξαρτώµενα από την κατάσταση πραγµάτων σχέδια κατανάλωσης, που επιφέρουν ίση προσδοκώµενη ωφέλεια, είναι το ίδιο προτιµώµενα.

2 $0

$45

Πλούτος

$90

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας Cna

Καµπύλες αδιαφορίας EU1 < EU2 < EU3

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας ✤ Ποιος

είναι ο ΟΛΥ µιας καµπύλης αδιαφορίας;

✤ Ας

υποθέσουµε κατανάλωση c1 µε πιθανότητα π1 και c2 µε πιθανότητα π2 (π1 + π2 = 1).

EU3 EU2 EU1

✤ EU

= π1U(c1) + π2U(c2).

✤ Για

σταθερή EU, dEU = 0.

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας

1/9/2012

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας

Προτιµήσεις υπό καθεστώς αβεβαιότητας Cna

Καµπύλες αδιαφορίας EU1 < EU2 < EU3

EU3 EU2 EU1

Επιλογή υπό καθεστώς αβεβαιότητας ✤ Ε:

Πώς γίνεται µια ορθολογική επιλογή υπό καθεστώς αβεβαιότητας;

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων Cna m

ο συνδυασµός αρχικών αποθεµάτων.

Επιλέξτε το προτιµότερο προσιτό σχέδιο κατανάλωσης το εξαρτώµενο από την κατάσταση πραγµάτων.

✤ A:

Πού είναι το προτιµότερο σχέδιο κατανάλωσης το εξαρτώµενο από την κατάσταση πραγµάτων;

1/9/2012

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων Cna m

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων Cna Προτιµότερο

ο συνδυασµός αρχικών αποθεµάτων.

Πού είναι το προτιµότερο σχέδιο κατανάλωσης το εξαρτώµενο από την κατάσταση πραγµάτων;

Πού είναι το προτιµότερο σχέδιο κατανάλωσης το εξαρτώµενο από την κατάσταση πραγµάτων; Προσιτά σχέδια

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων Cna

Το προτιµότερο προσιτό σχέδιο m

Εισοδηµατικοί περιορισµοί που εξαρτώνται από την κατάσταση πραγµάτων Cna

Το προτιµότερο προσιτό σχέδιο

ΟΛΥ= η γραµµή κλίσης του εισοδηµατικού περιορισµού

Το προτιµότερο προσιτό σχέδιο

ΟΛΥ = η γραµµή κλίσης του εισοδηµατικού περιορισµού· δηλαδή

1/9/2012

Αριθµητικό παράδειγµα ότι τα προποτζίδικα θεωρούν 1:10 η πιθανότητες να κερδίσει το τουρνουά η οµάδα Β ✤ Έχεις 1000 € και πιστεύεις πως η οµάδα Β έχει πιθανότητες .2 να κερδίσει ✤ Αν δεν στοιχηµατίσεις θα καταναλώσεις

Αριθµητικό παράδειγµα

✤ Έστω

✤ Αν

λάβεις µέρος στο στοίχηµα ανάλογα µε την κατάσταση θα έχεις:

Λύνοντας για το x µπορούµε να βρούµε τον εισοδηµατικό περιορισµό

Αριθµητικό παράδειγµα

✤Η

χρησιµότητα σου ανάλογα µε την κατάσταση των πραγµάτων είναι

Οπότε για να επιλέξεις πόσα θα στοιχηµατίσεις µεγιστοποιείς την χρησιµότητα σου υπό τον ΙΠ

Αριθµητικό παράδειγµα

κλίση=-.1

Ανταγωνιστική ασφάλιση ✤

Ας υποθέσουµε ότι η είσοδος στον τοµέα των ασφαλίσεων είναι ελεύθερη.

✤

Το προσδοκώµενο οικονοµικό όφελος = 0.

✤

∆ηλαδή γK - πaK - (1 - πa)0 = (γ - πa)K = 0.

✤

∆ηλαδή ελεύθερη είσοδος => γ = πa.

✤

Αν η τιµή µιας ασφάλειας $1 = πιθανότητα ατυχήµατος, τότε, η ασφάλεια είναι δίκαιη.

1/9/2012

Ανταγωνιστική ασφάλιση ✤ Όταν

η ασφάλεια είναι δίκαιη, οι ορθολογικές επιλογές ασφάλειας ικανοποιούν την

Ανταγωνιστική ασφάλιση ✤ Όταν

η ασφάλεια είναι δίκαιη, οι ορθολογικές επιλογές ασφάλειας ικανοποιούν την

✤ ∆ηλαδή

Ανταγωνιστική ασφάλιση ✤ Όταν

η ασφάλεια είναι δίκαιη, οι ορθολογικές επιλογές ασφάλειας ικανοποιούν την

Ανταγωνιστική ασφάλιση ✤ Πόσο

δίκαιη ασφάλεια κάνει ένας καταναλωτής που αποστρέφεται τον κίνδυνο;

✤ Αποστροφή

✤ ∆ηλαδή ✤Η

οριακή ωφέλεια του εισοδήµατος πρέπει να είναι ίδια και στις δύο καταστάσεις.

✤ Άρα ✤ ∆ηλαδή

"Άδικη" ασφάλιση υποθέσουµε ότι οι ασφαλιστές έχουν θετικώς προσδοκώµενα κέρδη.

κινδύνου => MU(c) ↓ as c ↑..

πλήρης ασφάλεια.

"Άδικη" ασφάλιση

✤ Ας

✤ ∆ηλαδή ✤ Τότε

✤Η

ορθολογική επιλογή προϋποθέτει

γK - πaK - (1 - πa)0 = (γ - πa)K > 0

=> γ > πa =>

1/9/2012

"Άδικη" ασφάλιση ✤Η

"Άδικη" ασφάλιση

ορθολογική επιλογή προϋποθέτει

✤ Μια

✤

Η ορθολογική επιλογή προϋποθέτει

✤

Μια και

✤

Άρα

και

"Άδικη" ασφάλιση ✤

για κάποιον που αποστρέφεται τον κίνδυνο.

Η αβεβαιότητα είναι διάχυτη

Η ορθολογική επιλογή προϋποθέτει

– Ορθολογικές αντιδράσεις στην αβεβαιότητα: ✤

✤

Μια και

Άρα κίνδυνο.

– µια ασφάλεια υγείας, ζωής, αυτοκινήτου κ.τ.λ. για κάποιον που αποστρέφεται τον

– ένα χαρτοφυλάκιο ενδεχόµενων καταναλωτικών αγαθών.

∆ηλαδή όποιος αποστρέφεται τον κίνδυνο κάνει µια όχι απόλυτα «άδικη» ασφάλιση.

Η αβεβαιότητα είναι διάχυτη ✤

✤

Ορθολογικές αντιδράσεις στην αβεβαιότητα: - µια ασφάλεια υγείας, ζωής, αυτοκινήτου κ.τ.λ. - ένα χαρτοφυλάκιο ενδεχόµενων καταναλωτικών αγαθών.

Η αβεβαιότητα είναι διάχυτη ✤

✤

Ορθολογικές αντιδράσεις στην αβεβαιότητα: - µια ασφάλεια υγείας, ζωής, αυτοκινήτου κ.τ.λ.

? ✤

- ένα χαρτοφυλάκιο ενδεχόµενων καταναλωτικών αγαθών.

1/9/2012

∆ιαφοροποίηση ✤

∆ύο εταιρίες: η A και η B. Οι µετοχές κοστίζουν $10.

✤

Με πιθανότητα ½, το κέρδος από την A είναι $100 και από τη Β $20.

✤

Με πιθανότητα ½, το κέρδος από την Α είναι $20 και από την Β $100.

✤

Έχετε $100 να επενδύσετε. Πώς;

∆ιαφοροποίηση ✤ Αγοράζετε

✤ $100/10

= 10 µετοχές.

✤ Κερδίζετε

$1000 µε πιθανότητα 1/2 και $200 µε πιθανότητα 1/2.

✤ Προσδοκώµενο

✤ $100/10

µόνο µετοχές της εταιρίας β;

= 10 µετοχές.

✤ Κερδίζετε

$1000 µε πιθανότητα 1/2 και $200µε πιθανότητα 1/2.

✤ Προσδοκώµενο

κέρδος: $500 + $100 =

$600

∆ιαφοροποίηση ✤ Αγοράζετε

µόνο µετοχές της Α εταιρίας;

∆ιαφοροποίηση ✤ Αγοράζετε ✤ Κερδίζετε

5 µετοχές της καθεµιάς εταιρίας;

σίγουρα $600.

✤Η

διαφοροποίηση διασφάλισε το προσδοκώµενο κέρδος και µείωσε τον κίνδυνο.

κέρδος: $500 + $100 =

$600

∆ιαφοροποίηση

∆ιασπορά κινδύνου / Αµοιβαία ασφάλιση ✤

100 ουδέτεροι απέναντι στον κίνδυνο άνθρωποι παίρνουν το ρίσκο —ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο— να χάσουν $10,000.

✤

Αγοράζετε 5 µετοχές της καθεµιάς εταιρίας;

✤

Κερδίζετε σίγουρα $600.

✤

Πιθανότητα ζηµίας = 0.01.

✤

Η διαφοροποίηση διασφάλισε το προσδοκώµενο κέρδος και µείωσε τον κίνδυνο.

✤

Ο αρχικός πλούτος είναι $40,000.

✤

Μη ασφάλιση: ο προσδοκώµενος πλούτος είναι

✤

Σε γενικές γραµµές, η διαφοροποίηση µειώνει τα προσδοκώµενα κέρδη µε αντάλλαγµα τη µείωση του κινδύνου.

1/9/2012

∆ιασπορά κινδύνου / Αµοιβαία ασφάλιση ✤

Αµοιβαία ασφάλιση: Η αναµενόµενη ζηµία είναι

✤

Καθένας από τους 100 αυτούς ανθρώπους πληρώνει $1 σε ένα ταµείο αµοιβαίας ασφάλισης.

✤

Αµοιβαία ασφάλιση: ο προσδοκώµενος πλούτος είναι

✤

Η διασπορά κινδύνου τους ωφελεί όλους.

11/10/2011

Υπόθεση ανεξαρτησίας Αβεβαιότητα

• π1 να καταστραφεί ολοσχερώς το σπίτι και π2 να υπάρξουν ζηµιές

• το πόσο διαθέτης για την µία περίπτωση δεν εξαρτάται από την άλλη

• καφέ, γάλα, τσάι

Υπόθεση ανεξαρτησίας

Γιατί η προσδοκώµενη τιµή δεν είναι σωστός δείκτης προτιµήσεων Στοίχηµα Α

Χρησιµότητα

Έπαθλο

Πιθανότητα

Χρησιµότητα

€10.000 0,50

€0

0,99

€15.000 0,50

€20.000 0,01

Έπαθλο

Πιθανότητα

Προσδοκώµενη χρηµατική αξία:

€12.000

Γιατί δεν κάνει η τακτική χρησιµότητα για επιλογές µε αβεβαιότητα Σοκολάτα

100

Μήλο

Πορτοκάλι

Σοκολάτα

Μήλο

Πορτοκάλι

Στοίχηµα Β

Προσδοκώµενη χρησιµότητα:

Προσδοκώµενη χρηµατική αξία:

€200

Προσδοκώµενη χρησιµότητα:

0,01

Παράδοξο St. Petersburg

• Ένα νόµισµα ρίχνεται µέχρι να 0.5x100+0.5x50>70

εµφανιστεί το κεφάλι.

• Αν το κεφάλι εµφανιστεί στην n ρίψη, ο παίκτης παίρνει 0.5x5+0.5x2<4

• Οι πιθανότητα να έρθει κεφάλι για πρώτη φορά στην προσπάθεια είναι

11/10/2011

Παράδοξο St. Petersburg Η προσδοκώµενη τιµή του παραδόξου του St. Petersburg είναι άπειρη:

Παράδοξο St. Petersburg Η προσδοκώµενη χρησιµότητα είναι:

11/10/2011

Εξωτερικές επιδράσεις ✤Μια

Κεφάλαιο 33 Εξωτερικές επιδράσεις

Παραδείγµατα αρνητικών εξωτερικών επιδράσεων ✤Ρύπανση

του αέρα. ✤Ρύπανση του νερού. ✤∆υνατοί θόρυβοι από τους γείτονες. ✤Κυκλοφοριακή συµφόρηση. ✤Παθητικό κάπνισµα. ✤Αυξηµένα ασφάλιστρα εξαιτίας της κατανάλωσης αλκοόλ και εξαιτίας του καπνίσµατος.

εξωτερική επίδραση είναι ένα κόστος ή ένα όφελος επιβαλλόµενο σε κάποιον από ενέργειες που κάνουν κάποιοι άλλοι. Συνεπώς το κόστος ή το όφελος δηµιουργείται εξωτερικά σε αυτόν τον κάποιον. ✤Ένα εξωτερικά επιβαλλόµενο όφελος είναι µια θετική εξωτερική επίδραση. ✤Ένα εξωτερικά επιβαλλόµενο κόστος είναι µια αρνητική εξωτερική επίδραση.

Παραδείγµατα θετικών εξωτερικών επιδράσεων ✤ Μια

καλοδιατηρηµένη κατοικία δίπλα σου που αυξάνει την αξία της δικής σου ιδιοκτησίας. ✤ Μια ευχάριστη κολόνια ή άρωµα από το άτοµο που κάθεται δίπλα σου. ✤ Καλύτερες συνήθειες οδήγησης που µειώνουν τον κίνδυνο ατυχήµατος. ✤ Μια επιστηµονική ανακάλυψη.

Εξωτερικές επιδράσεις και αποτελεσµατικότητα ✤Κυρίως,

µια εξωτερική επίδραση επενεργεί σ’ ένα τρίτο άτοµο: δηλ. σε κάποιον που δεν συµµετέχει στην δραστηριότητα που παράγει το εξωτερικό κόστος ή το όφελος.

Εξωτερικές επιδράσεις και αποτελεσµατικότητα ✤ Οι

εξωτερικές επιδράσεις προκαλούν αναποτελεσµατικότητα κατά Pareto: ✤ Ενδεικτικά – πολλοί πόροι σε ανεπάρκεια κατανέµονται σε µια δραστηριότητα που προκαλεί µια αρνητική εξωτερική επίδραση. – πολύ λίγοι πόροι κατανέµονται σε µια δραστηριότητα που προκαλεί µια θετική εξωτερική επίδραση.

11/10/2011

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας ✤ Μια

εξωτερική επίδραση θα θεωρείται καθαρά δηµόσιο αγαθό. ✤ Ένα αγαθό είναι καθαρά δηµόσιο αν – καταναλώνεται από όλους (χωρίς αποκλεισµούς), και – όλοι καταναλώνουν ολόκληρη την ποσότητα του προϊόντος (χωρίς ανταγωνισµούς στην κατανάλωση). ✤ Π.χ. ένα πρόγραµµα της τηλεόρασης.

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις ✤Ο

A διαθέτει αρχικά $yA. ✤Ο B διαθέτει αρχικά $yB. ✤Η ένταση του καπνού µετριέται σε µια κλίµακα από το 0 (καθόλου καπνός) µέχρι το 1 (µέγιστη συγκέντρωση).

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις ✤ Σκεφτείτε

δυο οικον. µονάδες, τον A και τον B, και δυο αγαθά, χρήµατα και καπνό. ✤ Και τα χρήµατα και ο καπνός είναι αγαθά για τον A. ✤ Τα χρήµατα είναι αγαθό και ο καπνός είναι κακό για τον B. ✤ Ο καπνός είναι ένα καθαρά δηµόσιο αγαθό.

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

0 OA

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Χρήµατα και καπνός είναι και τα δύο αγαθά για τον A.

0 OA

Χρήµατα και καπνός είναι και τα δύο αγαθά για τον A.

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Το χρήµα είναι αγαθό και ο καπνός κακό για τον B.

0 OB

11/10/2011

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Το χρήµα είναι αγαθό και ο καπνός κακό για τον B.

Καπνός

✤Ποιες

είναι οι αποτελεσµατικές κατανοµές καπνού και χρηµάτων;

0 OB

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις

0 OA

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις

yA yB

0 OB

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Καπνός

0 OA

yA mA

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Καπνός

0 OA

yA mA

yB mB

0 OB

yB mB

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Καπνός

0 OA

yA mA

0 OB

11/10/2011

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Καπνός

1 Αποτελεσµατικές κατανοµές

0 OA

yA mA

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις ✤Υποθέστε

ότι δεν υπάρχουν µέσα µε τα οποία το χρήµα µπορεί να ανταλλαγεί µε αλλαγές στο επίπεδο του καπνού. ✤Ποια είναι τότε η περισσότερο προτιµώµενη κατανοµή για τον A; ✤Είναι αυτή η κατανοµή αποτελεσµατική;

0 OB

yB mB

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Καπνός

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Επιλογές του Α

Καπνός

Αποτελεσµατικές κατανοµές

0 OA

yA mA

0 OB

Η περισσότερο Καπνός προτιµώµενη επιλογή του Α είναι αναποτελεσµατική

Αποτελεσµατικές κατανοµές

0 OA

yA mA

0 OA

yA mA

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Αποτελεσµατικές κατανοµές

0 OB

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις ✤ Συνεχίζουµε

να υποθέτουµε ότι δεν υπάρχουν µέσα µε τα οποία το χρήµα µπορεί να ανταλλαγεί µε αλλαγές στο επίπεδο του καπνού. ✤ Ποια είναι η περισσότερο προτιµώµενη κατανοµή του Β; ✤ Είναι αυτή η κατανοµή αποτελεσµατική;

0 OB

11/10/2011

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Καπνός

Επιλογές του Β

Καπνός

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις Η περισσότερο προτιµώµενη επιλογή του Β

Καπνός

Αποτελεσµατικές κατανοµές

0 OA

yA mA

0 OB

Καπνός

Η περισσότερο Καπνός προτιµώµενη επιλογή του Β είναι αναποτελεσµατική

yA mA

0 OB

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις ✤Έτσι

αν ο A και ο B δεν µπορούν να ανταλλάξουν χρήµα για αλλαγές στην ένταση του καπνού, τότε το αποτέλεσµα είναι αναποτελεσµατικό. ✤Είτε υπάρχει πάρα πολύς καπνός (η περισσότερο προτιµώµενη επιλογή του Α) ή υπάρχει πολύ λίγος καπνός (η επιλογή του Β).

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας ✤Η

0 OA

Αποτελεσµατικές κατανοµές

0 OA

Αποτελεσµατικές κατανοµές

Αναποτελεσµατικότητα & αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις

θεωρία του Ronald Coase βασίζεται στο ότι τα περισσότερα προβλήµατα εξωτερικών επιδράσεων οφείλονται σε ανεπαρκώς προσδιορισµένα δικαιώµατα ιδιοκτησίας και, συνεπώς, στην απουσία αγορών όπου η ανταλλαγή µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να εσωτερικευθούν τα εξωτερικά κόστη ή οφέλη.

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας ✤Αν

επιβάλλουµε στον υπαίτιο µιας εξωτερικής επίδρασης να υποστεί το πλήρες εξωτερικό κόστος ή να απολαύσει το πλήρες εξωτερικό όφελος ισοδυναµεί µε εσωτερίκευση της εξωτερικής επίδρασης.

11/10/2011

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας ✤Ούτε

ο A ούτε ο B έχουν ιδιοκτησία στον αέρα του δωµατίου όπου βρίσκονται. ✤Τι συµβαίνει αν αυτό το δικαίωµα ιδιοκτησίας δηµιουργηθεί και εκχωρηθεί στον έναν από αυτούς;

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας ✤Έστω

p(sA) η τιµή που πληρώνεται από τον A στον B ώστε να δηµιουργηθεί µια ένταση καπνού sA.

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας ✤ Υποθέστε

ότι στον B εκχωρείται η ιδιοκτησία του αέρα στο δωµάτιο. ✤ Ο B µπορεί να πουλήσει το “δικαίωµα να καπνίσεις”. ✤ Θα υπάρξει κάποιος που θα καπνίσει; ✤ Aν ναι, πόσο θα καπνίσει και ποια θα είναι η τιµή για αυτή την ποσότητα του καπνίσµατος;

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

0 OA

yA mA

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

0 OB

yB mB

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

p(sA)

0 OA

yA mA

yB mB

0 OB

0 OA

yA mA

0 OB

11/10/2011

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

p(sA)

0 OA

yA mA

Και οι δύο κερδίζουν και υπάρχει µια θετική ποσότητα καπνίσµατος.

0 OB

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

p(sA)

Η δηµιουργία µιας αγοράς για ανταλλαγή του δικαιώµατος για κάπνισµα sA οδηγεί σε µια αποτελεσµατική κατανοµή.

0 OA

yA mA

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας ✤ Υποθέστε

αντίθετα ότι ο A είναι αυτός στον οποίο εκχωρείται η ιδιοκτησία του αέρα. ✤ Ο B µπορεί τώρα να πληρώσει τον A για να µειώσει την ένταση του καπνίσµατος. ✤ Πόσο κάπνισµα θα υπάρχει; ✤ Πόσα χρήµατα θα πληρώσει ο B στον A;

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

0 OA

Καπνός

0 OB

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας

0 OB

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

p(sB)

1 sB

0 OA

yA mA

yB mB

0 OB

0 OA

yA mA

0 OB

11/10/2011

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

p(sB)

0 OA

Και οι δύο κερδίζουν και sB υπάρχει µειωµένη ποσότητα καπνίσµατος

yA mA

0 OB

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

✤ Παρατηρήστε

ότι – Αυτός στον οποίο εκχωρείται το δικαίωµα ιδιοκτησίας (περιουσιακό στοιχείο) είναι σε καλύτερη θέση απ’ ότι θα ήταν στην δική του περισσότερο προτιµώµενη κατανοµή, χωρίς το δικαίωµα ιδιοκτησίας. – Η ποσότητα του καπνίσµατος που προκύπτει στην ισορροπία εξαρτάται από το ποιος κατέχει το δικαίωµα ιδιοκτησίας.

0 OA

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας

✤Υπάρχει

κάποια περίπτωση στην οποία η ίδια ποσότητα καπνίσµατος υπάρχει στην ισορροπία, ανεξαρτήτως σε ποιόν έχει εκχωρηθεί η ιδιοκτησία του αέρα στο δωµάτιο;

Η δηµιουργία µιας αγοράς ανταλλαγή sB του δικαιώµατος για µείωση του καπνίσµατος οδηγεί σε µια αποτελεσµατική 0 κατανοµή.

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

p(sA) p(sB)

1 sB sA

0 OA

sA  sB

0 OB

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας

Καπνός

p(sB)

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

p(sA) p(sB)

sA = sB

0 OA

yA mA

0 OB

11/10/2011

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

p(sA) p(sB)

Εξωτερικές επιδράσεις και δικαιώµατα ιδιοκτησίας Καπνός

Καπνός

p(sA) p(sB)

sA = sB

0 OA

0 OB

Και για τους δύο, ο MRS είναι σταθερός καθώς τo χρήµα αλλάζει, για δεδοµένη ένταση καπνίσµατος.

Θεώρηµα του Coase

sA = sB

0 OA

0 OB

Έτσι, και για τους δύο, οι προτιµήσεις πρέπει να είναι οιονεί γραµµικές ως προς το χρήµα: U(m,s) = m + f(s).

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

✤Το

✤ Ένα

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

Θεώρηµα του Coase λέει: Αν οι προτιµήσεις όλων των οικον. µονάδων είναι οιονεί γραµµικές ως προς το χρήµα, τότε παράγεται το αποτελεσµατικό επίπεδο του αγαθού που δηµιουργεί την εξωτερική επίδραση, ανεξάρτητα σε ποιον έχει εκχωρηθεί το δικαίωµα ιδιοκτησίας.

είναι το κόστος της επιχείρησης χάλυβα για την παραγωγή s µονάδων χάλυβα από κοινού µε x µονάδες ρύπανσης. ✤ Αν η επιχείρηση χάλυβα δεν αντιµετωπίζει κανένα από τα εξωτερικά κόστη της παραγωγής ρύπανσης τότε η συνάρτηση κέρδους της είναι

εργοστάσιο χάλυβα παράγει από κοινού χάλυβα και ρύπανση. ✤ Η ρύπανση επηρεάζει αρνητικά ένα κοντινό ιχθυοτροφείο. ✤ Και οι δύο επιχειρήσεις είναι αποδέκτες τιµής. ✤ pS είναι η τιµή της αγοράς για χάλυβα. ✤ pF είναι η τιµή της αγοράς για ψάρι.

✤ cS(s,x)

Οι συνθήκες πρώτης τάξης για µεγιστοποίηση του κέρδους είναι

και το πρόβληµα της επιχείρησης είναι να

11/10/2011

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής σηµαίνει ότι η επιχείρηση χάλυβα

Οι συνθήκες πρώτης τάξης για µεγιστοποίηση του κέρδους είναι

πρέπει να παράγει το επίπεδο χάλυβα για το οποίο η τιµή = οριακό κόστος παραγωγής.

και

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής σηµαίνει ότι η επιχείρηση χάλυβα πρέπει να παράγει το επίπεδο χάλυβα για το οποίο η τιµή = οριακό κόστος παραγωγής. είναι ο ρυθµός µε τον οποίο το εσωτερικό κόστος παραγωγής της επιχείρησης µειώνεται καθώς το επίπεδο της ρύπανσης αυξάνεται

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

είναι το οριακό κόστος της επιχείρησης για τη µείωση της ρύπανσης.

Ποιο είναι το οριακό όφελος για την επιχείρηση χάλυβα από τη µείωση της ρύπανσης;

Ποιο είναι το οριακό όφελος για την επιχείρηση χάλυβα από τη µείωση της ρύπανσης; Μηδέν, αφού η επιχείρηση δεν αντιµετωπίζει το εξωτερικό της κόστος. Συνεπώς η επιχείρηση χάλυβα επιλέγει το επίπεδο ρύπανσης για το οποίο

11/10/2011

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής Π.χ. υποθέστε cS(s,x) = pS = 12. Τότε

+ (x -

4)2

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

και

καθορίζει το επίπεδο παραγωγής χάλυβα που µεγιστοποιεί το κέρδος: s* = 6.

και οι συνθήκες πρώτης τάξης για τη µεγιστοποίηση του κέρδους είναι και

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

καθορίζει το επίπεδο παραγωγής χάλυβα που µεγιστοποιεί το κέρδος: s* = 6. είναι το οριακό κόστος της επιχείρησης από την µείωση της ρύπανσης. Αφού δεν έχει οφέλη από αυτό, θέτει x* = 4.

Το µέγιστο επίπεδο κερδών της επιχείρησης χάλυβα είναι συνεπώς

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής ✤Το

κόστος του ιχθυοτροφείου από το πιάσιµο f µονάδων ψαριού όταν το εργοστάσιο χάλυβα εκπέµπει x µονάδες ρύπανσης είναι cF(f,x). Με δεδοµένο το f, το cF(f,x) αυξάνεται µε το x: ∆ηλ. η επιχείρηση χάλυβα επιφέρει µια αρνητική εξωτερική επίδραση στην ιχθυοκαλλιέργεια.

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής ✤ Το

11/10/2011

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

Η συνθήκη πρώτης τάξης για µεγιστοποίηση του κέρδους είναι

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

Η συνθήκη πρώτης τάξης για µεγιστοποίηση του κέρδους είναι

Η µεγαλύτερη ρύπανση αυξάνει το οριακό κόστος παραγωγής του ιχθυοτροφείου και µειώνει τόσο το επίπεδο προϊόντος του όσο το κέρδος του. Αυτό είναι το εξωτερικό κόστος της ρύπανσης.

Π.χ. υποθέστε cF(f;x) = f2 + xf και pF = 10. Το εξωτερικό κόστος που επιφέρει η επιχείρηση χάλυβα στο ιχθυοτροφείο είναι xf. Εφόσον το ιχθυοτροφείο µπορεί να ελέγξει το x, πρέπει να δεχτεί την επιλογή της επιχείρησης χάλυβα για x ως δεδοµένη. Η συνάρτηση κέρδους του ιχθυοτροφείου συνεπώς είναι

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

Με δεδοµένο το x, η συνθήκη πρώτης τάξης για µεγιστοποίηση του κέρδους είναι

Με δεδοµένο το x, η συνθήκη πρώτης τάξης για µεγιστοποίηση του κέρδους είναι Έτσι, µε δεδοµένο το επίπεδο ρύπανσης x που έχει επιβληθεί στο ιχθυοτροφείο, το επίπεδο προϊόντος που µεγιστοποιεί το κέρδος του είναι

11/10/2011

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής Με δεδοµένο το x, η συνθήκη πρώτης τάξης για µεγιστοποίηση του κέρδους είναι Έτσι, µε δεδοµένο το επίπεδο ρύπανσης x που έχει επιβληθεί στο ιχθυοτροφείο, το επίπεδο προϊόντος που µεγιστοποιεί το κέρδος του είναι

Παρατηρήστε ότι το ιχθυοτροφείο παράγει λιγότερο, και έχει λιγότερα κέρδη, καθώς το επίπεδο ρύπανσης της επιχείρησης χάλυβα αυξάνεται.

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής Η επιχείρηση χάλυβα, αγνοώντας το εξωτερικό κόστος που επιφέρει στο ιχθυοτροφείο, επιλέγει x* = 4, οπότε το επίπεδο προϊόντος που µεγιστοποιεί το κέρδος του ιχθυοτροφείου µε δεδοµένη την επιλογή της επιχείρησης χάλυβα για το επίπεδο ρύπανσης είναι f* = 3, δίνοντας στο ιχθυοτροφείο ένα µέγιστο κέρδος ίσο µε

Παρατηρήστε ότι το εξωτερικό κόστος είναι $12.

Εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής ✤Είναι

αυτές οι επιλογές για τις δύο επιχειρήσεις αποτελεσµατικές; ✤Όταν η επιχείρηση χάλυβα αγνοεί τα εξωτερικά κόστη των επιλογών της, το σύνολο των κερδών των δύο επιχειρήσεων είναι $36 + $9 = $45. ✤Το $45 είναι το µεγαλύτερο δυνατό συνολικό κέρδος που µπορεί να επιτευχθεί;

Συγχώνευση και εσωτερίκευση

Συγχώνευση και εσωτερίκευση ✤ Υποθέστε

ότι οι δύο επιχειρήσεις συγχωνεύονται σε µια. Ποιο είναι το υψηλότερο κέρδος που µπορεί η νέα αυτή επιχείρηση να επιτύχει;

✤

✤ Ποιες

επιλογές των s, f και x µεγιστοποιούν τα κέρδη της νέας επιχείρησης;

Συγχώνευση και εσωτερίκευση Και το µέγιστο κέρδος της συγχωνευµένης επιχείρησης είναι

Αυτό υπερβαίνει τα $45, το άθροισµα των επιχειρήσεων πριν την συγχώνευση.

11/10/2011

Συγχώνευση και εσωτερίκευση ✤Η

συγχώνευση έχει βελτιώσει την αποτελεσµατικότητα. ✤ Μόνη της, η επιχείρηση χάλυβα παρήγαγε x* = 4 µονάδες ρύπανσης. ✤ Μέσα στην συγχωνευµένη επιχείρηση, η ρύπανση που παράγεται είναι µόνο xm = 2 µονάδες. ✤ Έτσι η συγχώνευση προκάλεσε και βελτίωση στην αποτελεσµατικότητα και µικρότερη παραγωγή ρύπανσης. Γιατί;

Συγχώνευση και εσωτερίκευση

Συγχώνευση και εσωτερίκευση H συνάρτηση κέρδους της επιχείρησης χάλυβα είναι έτσι το οριακό κόστος από την παραγωγή x µονάδων ρύπανσης είναι Όταν δεν έχει να αντιµετωπίσει το εξωτερικό κόστος της ρύπανσης της, η επιχείρηση χάλυβα αυξάνει την ρύπανση µέχρι αυτό το οριακό κόστος να γίνει µηδέν: Συνεπώς x* = 4.

Συγχώνευση και εσωτερίκευση

Στην συγχωνευµένη επιχείρηση η συνάρτηση κέρδους είναι

Το οριακό κόστος της ρύπανσης είναι συνεπώς

Συγχώνευση και εσωτερίκευση Στην συγχωνευµένη επιχείρηση η συνάρτηση κέρδους είναι

Το οριακό κόστος της ρύπανσης είναι συνεπώς

Το οριακό κόστος ρύπανσης της συγχωνευµένης επιχείρησης είναι µεγαλύτερο επειδή αντιµετωπίζει το πλήρες κόστος της δικής της ρύπανσης µέσω αυξηµένου κόστους παραγωγής στο ιχθυοτροφείο, συνεπώς λιγότερη µόλυνση παράγεται από τη συγχωνευµένη επιχείρηση.

Στην συγχωνευµένη επιχείρηση η συνάρτηση κέρδους είναι

Το οριακό κόστος της ρύπανσης είναι συνεπώς

Συγχώνευση και εσωτερίκευση ✤ Αλλά

γιατί το επίπεδο ρύπανσης της συγχωνευµένης επιχείρησης xm = 2 είναι αποτελεσµατικό; ✤ Το εξωτερικό κόστος που προκαλείται για το ιχθυοτροφείο είναι xf, άρα το οριακό εξωτερικό κόστος της ρύπανσης είναι ✤ Το κόστος της επιχείρησης χάλυβα για µείωση της ρύπανσης είναι ✤ Η αποτελεσµατικότητα απαιτεί

11/10/2011

Θεώρηµα του Coase και εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

Συγχώνευση και εσωτερίκευση

Coase υποστηρίζει ότι η εξωτερική επίδραση υπάρχει επειδή ούτε η επιχείρηση χάλυβα ούτε το ιχθυοτροφείο έχουν ιδιοκτησία στο νερό που ρυπαίνεται. ✤ Υποθέστε ότι το δικαίωµα ιδιοκτησίας του νερού εκχωρείται σε µια από τις δύο επιχειρήσεις. Αυτό επηρεάζει την αποτελεσµατικότητα; ✤O

✤Η

συγχώνευση συνεπώς εσωτερικεύει µια εξωτερική επίδραση και επιφέρει οικονοµική αποτελεσµατικότητα. ✤Πώς αλλιώς µπορεί να υπάρξει εσωτερίκευση έτσι ώστε να επιτευχθεί η αποτελεσµατικότητα;

Θεώρηµα του Coase και εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής ✤ Υποθέστε

ότι το νερό ανήκει στο ιχθυοτροφείο. ✤ Τότε µπορεί να πουλήσει δικαιώµατα ρύπανσης, σε µια ανταγωνιστική αγορά, για $px το ένα. ✤ Η συνάρτηση κέρδους του ιχθυοτροφείου γίνεται

Θεώρηµα του Coase και εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

Θεώρηµα του Coase και εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής ✤ Υποθέστε

ότι το νερό ανήκει στο ιχθυοτροφείο. µπορεί να πουλήσει δικαιώµατα µόλυνσης, σε µια ανταγωνιστική αγορά, για $px το ένα. ✤ Η συνάρτηση κέρδους του ιχθυοτροφείου γίνεται ✤ Τότε

✤ ✤ Με

δεδοµένες τις pf και px, πόσα ψάρια και πόσα δικαιώµατα επιθυµεί να παράγει το ιχθυοτροφείο; (Παρατηρήστε ότι το x είναι τώρα µια µεταβλητή επιλογής για το ιχθυοτροφείο).

Θεώρηµα του Coase και εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής ✤Η

Οι συνθήκες µεγιστοποίησης του κέρδους είναι

επιχείρηση χάλυβα πρέπει να αγοράσει ένα δικαίωµα για κάθε µονάδα ρύπανσης που εκπέµπει, οπότε η συνάρτηση κέρδους της γίνεται

✤ Με

και αυτές δίνουν

(προσφορά ψαριών)

δεδοµένες τις pf και px, πόσο χάλυβα επιθυµεί το εργοστάσιο χάλυβα να παράγει και πόσα δικαιώµατα επιθυµεί να αγοράσει;

(προσφορά δικαιωµάτων ρύπανσης)

11/10/2011

Θεώρηµα του Coase και εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής Οι συνθήκες µεγιστοποίησης του κέρδους είναι

Θεώρηµα του Coase και εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής Σε µια ανταγωνιστική αγορά δικαιωµάτων ρύπανσης η τιµή px πρέπει να προσαρµόζεται ώστε να εκκαθαρίζει την αγορά, οπότε στην ισορροπία,

Η τιµή εκκαθάρισης της αγοράς για δικαιώµατα ρύπανσης είναι συνεπώς και αυτές δίνουν

(προσφορά χάλυβα)

και η ποσότητα ισορροπίας για τα δικαιώµατα που ανταλλάσσονται είναι

(ζήτηση δικαιωµάτων ρύπανσης)

Θεώρηµα του Coase και εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής

Θεώρηµα του Coase και εξωτερικές επιδράσεις παραγωγής ✤ Ερώτηση:

Έτσι αν ps = 12 και pf = 10 τότε

Αυτή είναι µια αποτελεσµατική λύση.

Η τραγωδία των βοσκοτόπων ✤ Φανταστείτε

µία περιοχή βοσκής “κοινή” για όλα τα µέλη ενός χωριού. ✤ Οι χωριανοί βόσκουν αγελάδες στην κοινή περιοχή. ✤ Όταν βόσκουν c αγελάδες, η συνολική παραγωγή γάλακτος είναι f(c), όπου f’>0 και f”<0. ✤ Πώς πρέπει οι χωριανοί να βόσκουν τις αγελάδες τους ώστε να µεγιστοποιούν το συνολικό τους εισόδηµα;

Θα είχε σηµασία αν το δικαίωµα ιδιοκτησίας του νερού είχε εκχωρηθεί στην επιχείρηση χάλυβα; ✤ Απάντηση: Όχι. Το κέρδος είναι γραµµικό, και συνεπώς οιονεί γραµµικό, ως προς το χρήµα οπότε το Θεώρηµα του Coase δηλώνει ότι η ίδια αποτελεσµατική κατανοµή επιτυγχάνεται οποιαδήποτε επιχείρηση κι αν έχει τα δικαιώµατα ιδιοκτησίας του νερού. (Και ο ιδιοκτήτης γίνεται πλουσιότερος.)

Η τραγωδία των βοσκοτόπων Γάλα

f(c)

11/10/2011

Η τραγωδία των βοσκοτόπων ότι η τιµή του γάλακτος είναι $1 και το σχετικό κόστος βοσκής µιας αγελάδας $pc.Τότε η συνάρτηση κέρδους για όλο το χωριό είναι

Η τραγωδία των βοσκοτόπων

✤ Υποθέστε

και το πρόβληµα του χωριού είναι να

Η τραγωδία των βοσκοτόπων pcc

Γάλα

Ο αριθµός αγελάδων που βόσκουν για µεγιστοποίηση του εισοδήµατος, c*,ικανοποιεί τη

δηλ. το οριακό όφελος σε εισόδηµα από την τελευταία αγελάδα που βόσκει πρέπει να είναι ίσο µε το οριακό κόστος βοσκής της.

Η τραγωδία των βοσκοτόπων

f(c)

κλίση = f’(c*)

pcc

Γάλα

f(c)

κλίση = f’(c*)

f(c*)

Μέγιστο εισόδηµα

κλίση = pc

Η τραγωδία των βοσκοτόπων ✤Για

c = c*, το µέσο όφελος ανά αγελάδα που βόσκει είναι

Η τραγωδία των βοσκοτόπων pcc

Γάλα κλίση = f’(c*)

f(c)

f(c*)

✤

επειδή f’ > 0 και f” < 0. c*

11/10/2011

Η τραγωδία των βοσκοτόπων ✤ Για

c = c*, το µέσο όφελος ανά αγελάδα που βόσκει είναι

Η τραγωδία των βοσκοτόπων ✤Η

είσοδος συνεχίζεται µέχρι το οικονοµικό κέρδος από την βοσκή µιας επιπλέον αγελάδας να είναι µηδέν: ∆ηλαδή, µέχρι

✤ επειδή

f’ > 0 και f” < 0. Άρα το οικονοµικό κέρδος από την προσθήκη µιας επιπλέον αγελάδας είναι θετικό. ✤ Εφόσον ο βοσκότοπος δεν ανήκει σε κανέναν, η είσοδος δεν απαγορεύεται.

Η τραγωδία των βοσκοτόπων pcc

Γάλα κλίση = f’(c*)

Η τραγωδία των βοσκοτόπων

f(c)

f(c*)

pcc

Γάλα κλίση = f’(c*)

f(c)

f(c*)

Ο βοσκότοπος έχει υπερβολική χρήση, µε τραγικά αποτελέσµατα.

Η τραγωδία των βοσκοτόπων ✤Ο

λόγος για την τραγωδία είναι ότι όταν ένας χωριανός προσθέσει µια επιπλέον αγελάδα, το εισόδηµά του αυξάνεται (κατά f(c)/c - pc) αλλά κάθε άλλου χωριανού το εισόδηµα πέφτει. ✤Ο χωριανός που προσθέτει την επιπλέον αγελάδα δεν υπολογίζει το κόστος που επιφέρει η ενέργειά του στο υπόλοιπο χωριό.

Η τραγωδία των βοσκοτόπων ✤ Οι

σύγχρονες “τραγωδίες των βοσκοτόπων” περιλαµβάνουν – Υπεραλιεία στις ανοιχτές θάλασσες – Υπερβολική εκµετάλλευση της ξυλείας των δηµόσιων δασών – Υπερεντατική χρήση δηµόσιων πάρκων: Π.χ. Yellowstone. – Αστική κυκλοφορική συµφόρηση.

1/9/2012

∆ηµόσια αγαθά – ορισµός •

Κεφάλαιο 35 ∆ηµόσια αγαθά

Ένα αγαθό είναι αµιγώς δηµόσιο αν η κατανάλωση του είναι µη αποκλειστική και µη ανταγωνιστική. – Μη αποκλειστική – όλοι οι καταναλωτές µπορούν να καταναλώσουν το αγαθό. – Μη ανταγωνιστική – κάθε καταναλωτής µπορεί να καταναλώσει όλο το αγαθό.

∆ηµόσια αγαθά – παραδείγµατα •

• • • •

Τιµές επιφύλαξης

Εκποµπές ραδιοφώνου και τηλεοπτικά προγράµµατα. Εθνική άµυνα. Εθνικές οδοί. Μειώσεις στην ατµοσφαιρική ρύπανση. Εθνικά πάρκα.

•

• •

Η τιµή επιφύλαξης ενός καταναλωτή για µια µονάδα ενός αγαθού είναι η µέγιστη θέλησή προθυµία του να πληρώσει γι’ αυτό το αγαθό. Ο πλούτος του καταναλωτή είναι Η ωφέλεια αν δεν έχεις το αγαθό είναι

Τιµές επιφύλαξης •

• •

•

Τιµές επιφύλαξης

•

• • •

• 5

1/9/2012

Τιµές επιφύλαξης: Ένα παράδειγµα

Η ωφέλεια του καταναλωτή είναι

Η τιµή επιφύλαξης r ορίζεται από

Η ωφέλεια χωρίς την αγορά µιας µονάδας του αγαθού 2 είναι

∆ηλ. από

Η ωφέλεια από την αγορά µιας µονάδας του αγαθού 2 στην τιµή p είναι

Πότε πρέπει ένα δηµόσιο αγαθό να παρέχεται; • • •

•

Πότε πρέπει ένα δηµόσιο αγαθό να παρέχεται;

Μια µονάδα του αγαθού κοστίζει c. ∆ύο καταναλωτές, ο A και ο B. Οι ατοµικές πληρωµές για την παροχή του δηµόσιου αγαθού είναι gA και gB. gA + gB ε c αν θέλουµε να παρέχεται το αγαθό.

•

Οι πληρωµές θα πρέπει να είναι ατοµικά ορθολογικές: δηλ. και

Πότε πρέπει ένα δηµόσιο αγαθό να παρέχεται; •

Πότε πρέπει ένα δηµόσιο αγαθό να παρέχεται;

Οι πληρωµές θα πρέπει να είναι ατοµικά ορθολογικές: δηλ. και

•

Και αν και τότε αποτελεί βελτίωση κατά Pareto να προσφερθεί η µονάδα του αγαθού

Συνεπώς, αναγκαστικά και

1/9/2012

Πότε πρέπει ένα δηµόσιο αγαθό να παρέχεται; •

Ιδιωτική παροχή ενός δηµόσιου αγαθού;

Και αν και

• •

τότε αποτελεί βελτίωση κατά Pareto να προσφερθεί η µονάδα του αγαθού, άρα

•

Υποθέστε και . Τότε ο A θα παρείχε το αγαθό ακόµα και αν ο B δεν είχε καµία συνεισφορά. Ο B τότε απολαµβάνει το αγαθό δωρεάν: δωρεάν χρήστης.

•

είναι επαρκές για να είναι αποτελεσµατικό να προσφερθεί το αγαθό. 13

Ιδιωτική παροχή ενός δηµόσιου αγαθού; • •

•

∆ωρεάν χρήστης

Υποθέστε και . Τότε ούτε ο A ούτε ο B θα παρέχουν το αγαθό µόνοι τους. Όµως, αν επίσης ,τότε αποτελεί βελτίωση κατά Pareto να παρέχεται το αγαθό. Οι A και B µπορεί να προσπαθήσουν ο καθένας να γίνει δωρεάν χρήστης σε βάρος του άλλου, κάνοντας έτσι να µην παρέχεται καθόλου το αγαθό. 15

•

• • • •

Υποθέστε ότι ο A και ο B έχουν ο καθένας από δύο ενέργειες – ατοµικά να παρέχουν ένα δηµόσιο αγαθό, ή όχι. Κόστος παροχής c = $100. Απόδοση στον A από το αγαθό = $80. Απόδοση στον B από το αγαθό = $65. $80 + $65 > $100, άρα η παροχή του αγαθού αποτελεί βελτίωση κατά Pareto. 16

∆ωρεάν χρήστης

Παίκτης B Αγοράζει

Παίκτης B

∆εν αγοράζει

Αγοράζει

Παίκτης A

∆εν αγοράζει

(∆εν αγοράζει, ∆εν αγοράζει) είναι η µοναδική 18 ισορροπία κατά Nash.

1/9/2012

∆ωρεάν χρήστης

Παίκτης B • Αγοράζει

∆εν αγοράζει •

Αγοράζει

Παίκτης A

•

∆εν αγοράζει •

Αλλά (∆εν αγοράζει, ∆εν αγοράζει) είναι µη αποτελεσµατική.

Τώρα επιτρέψτε στον A και τον B να συνεισφέρουν στην παροχή του αγαθού. Π.χ. Ο A συνεισφέρει $60 και ο B συνεισφέρει $40. Απόδοση στον A από το αγαθό = $40 > $0. Απόδοση στον B από το αγαθό = $25 > $0.

∆ωρεάν χρήστης

Παίκτης B Συνεισφέρει

Παίκτης B

∆εν συνεισφέρει

Συνεισφέρει

Παίκτης A

∆εν συνεισφέρει

•

∆ύο ισορροπίες κατά Nash: (Συνεισφέρει, Συνεισφέρει) και (∆εν συνεισφέρει, ∆εν συνεισφέρει). 22

Μεταβλητές ποσότητες δηµοσίων αγαθών

∆ωρεάν χρήστης •

∆εν συνεισφέρει

Έτσι αν επιτρέπονται συνεισφορές γίνεται εφικτή η παροχή ενός δηµόσιου αγαθού όταν κανένα άτοµο µόνο του δεν θα παρέχει το αγαθό. Αλλά ποιο σχήµα συνεισφοράς είναι καλύτερο; Και η δωρεάν χρήση µπορεί να συνεχιστεί και µε τις συνεισφορές. 23

•

Π.χ. πόσα τηλεοπτικά προγράµµατα να υπάρχουν ή πόση γη να συµπεριληφθεί σε ένα εθνικό πάρκο.

1/9/2012

Μεταβλητές ποσότητες δηµοσίων αγαθών •

•

• •

Π.χ. πόσα τηλεοπτικά προγράµµατα να υπάρχουν ή πόση γη να συµπεριληφθεί σε ένα εθνικό πάρκο. c(G) είναι το κόστος παραγωγής G µονάδων δηµοσίου αγαθού. ∆ύο άτοµα, ο A και ο B. Οι ιδιωτικές καταναλώσεις τους είναι xA, xB.

Μεταβλητές ποσότητες δηµοσίων αγαθών •

Οι κατανοµές προϋπολογισµών πρέπει να ικανοποιούν την

Μεταβλητές ποσότητες δηµοσίων αγαθών

•

Οι κατανοµές προϋπολογισµών πρέπει να ικανοποιούν την

•

MRSA & MRSB είναι του A & του B οριακοί λόγοι υποκατάστασης µεταξύ ιδιωτικών και των δηµοσίων αγαθών. Συνθήκη αποτελεσµατικότητας κατά Pareto για την προµήθεια δηµοσίων αγαθών είναι

•

Συνθήκη αποτελεσµατικότητας κατά Pareto για την παροχή του δηµοσίου αγαθού είναι Γιατί;

Μεταβλητές ποσότητες δηµοσίων αγαθών

•

• •

Συνθήκη αποτελεσµατικότητας κατά Pareto για την παροχή του δηµοσίου αγαθού είναι Γιατί; Το δηµόσιο αγαθό είναι µη ανταγωνιστικό στην κατανάλωση, έτσι 1 επιπλέον µονάδα δηµοσίου αγαθού καταναλώνεται πλήρως τόσο από τον A όσο και από τον B. 29

• •

•

Υποθέστε MRSA είναι η αποζηµίωση που διατηρεί την ωφέλεια του Α, σε µονάδες ιδιωτικών αγαθών, για µια µείωση κατά µία µονάδα του δηµόσιου αγαθού. Οµοίως για τον B.

1/9/2012

Μεταβλητές ποσότητες δηµοσίων αγαθών •

Μεταβλητές ποσότητες δηµοσίων αγαθών

είναι η συνολική πληρωµή στους A & B ιδιωτικών αγαθών που διατηρεί τις ωφέλειες και των δύο αν το G µειωθεί κατά µία µονάδα.

•

είναι η συνολική πληρωµή στους A & B ιδιωτικών αγαθών που διατηρεί τις ωφέλειες και των δύο αν το G µειωθεί κατά µία µονάδα. Εφόσον ,η παραγωγή µιας λιγότερης µονάδας δηµόσιου αγαθού απελευθερώνει περισσότερο ιδιωτικό αγαθό απ’ ότι απαιτεί η πληρωµή αποζηµίωσης => Βελτίωση κατά Pareto από µειωµένο G.

Μεταβλητές ποσότητες δηµοσίων αγαθών

•

Τώρα υποθέστε

•

Τώρα υποθέστε

•

είναι η συνολική πληρωµή από τους A & B από το ιδιωτικό αγαθό που διατηρεί τις ωφέλειες και των δύο αν το G αυξάνεται κατά 1 µονάδα.

Μεταβλητές ποσότητες δηµοσίων αγαθών

•

Τώρα υποθέστε

•

είναι η συνολική πληρωµή από τους A & B από το ιδιωτικό αγαθό που διατηρεί τις ωφέλειες και των δύο αν το G αυξάνεται κατά 1 µονάδα. Αυτή η πληρωµή παρέχει περισσότερες από 1 µονάδες δηµοσίου αγαθού => Βελτίωση κατά Pareto από αυξηµένο G.

•

Συνεπώς, αναγκαστικά, η αποτελεσµατική παραγωγή ενός δηµόσιου αγαθού απαιτεί

1/9/2012

Μεταβλητές ποσότητες δηµοσίων αγαθών u

Συνεπώς, αναγκαστικά, η αποτελεσµατική παραγωγή ενός δηµόσιου αγαθού απαιτεί

Αποτελεσµατική προσφορά δηµοσίων αγαθών – Η περίπτωση των οιονεί γραµµικών προτιµήσεων •

∆ύο καταναλωτές, ο A και ο B.

•

Υποθέστε ότι υπάρχουν n καταναλωτές: i = 1,…,n. Τότε η αποτελεσµατική παραγωγή ενός δηµόσιου αγαθού απαιτεί

Αποτελεσµατική προσφορά δηµοσίων αγαθών – Η περίπτωση των οιονεί γραµµικών προτιµήσεων •

∆ύο καταναλωτές, ο A και ο B.

Αποτελεσµατική προσφορά δηµοσίων αγαθών – Η περίπτωση των οιονεί γραµµικών προτιµήσεων •

•

Η µεγιστοποίηση της ωφέλειας απαιτεί

∆ύο καταναλωτές, ο A και ο B.

•

Η µεγιστοποίηση της ωφέλειας απαιτεί

•

είναι η καµπύλη ζήτησης προς οριακή ωφέλεια του i για δηµόσια αγαθά: i = A,B.

Αποτελεσµατική προσφορά δηµοσίων αγαθών – Η περίπτωση των οιονεί γραµµικών προτιµήσεων pG

Αποτελεσµατική προσφορά δηµοσίων αγαθών – Η περίπτωση των οιονεί γραµµικών προτιµήσεων pG MUA+MUB

MUB

MUB MUA

MUA G

G 41

1/9/2012

Αποτελεσµατική προσφορά δηµοσίων αγαθών – Η περίπτωση των οιονεί γραµµικών προτιµήσεων pG

MUA+MUB

MUA+MUB MC(G)

MUB

MC(G)

MUB

MUA

MUA G

Αποτελεσµατική προσφορά δηµοσίων αγαθών – Η περίπτωση των οιονεί γραµµικών προτιµήσεων pG

MUA+MUB

MUA+MUB MC(G)

MUB

MC(G)

MUB

pG*

pG* MUA G*

MUA G

Ο δωρεάν χρήστης και πάλι

Αποτελεσµατική προσφορά δηµοσίων αγαθών – Η περίπτωση των οιονεί γραµµικών προτιµήσεων •

Πότε είναι η συµπεριφορά του δωρεάν χρήστη ατοµικά ορθολογική;

MUA+MUB MC(G)

MUB pG*

MUA G*

H αποτελεσµατική προσφορά δηµοσίων αγαθών απαιτεί οι A & B να δηλώσουν ειλικρινά τις οριακές τους αξιολογήσεις. 47

1/9/2012

Ο δωρεάν χρήστης και πάλι •

•

Ο δωρεάν χρήστης και πάλι

•

• 49

Πότε είναι η συµπεριφορά του δωρεάν χρήστη ατοµικά ορθολογική; Τα άτοµα µπορούν να συνεισφέρουν µόνο θετικά στην παροχή του δηµοσίου αγαθού κανένας δεν µπορεί να χαµηλώσει το επίπεδο της παροχής. Η µεγιστοποίηση ωφέλειας του ατόµου µπορεί να απαιτεί ένα µικρότερο επίπεδο δηµοσίου αγαθού. Σε αυτές τις περιπτώσεις η συµπεριφορά του δωρεάν χρήστη είναι ορθολογική. 50

Ο δωρεάν χρήστης και πάλι •

Ο δωρεάν χρήστης και πάλι

Με δεδοµένο ότι ο A συνεισφέρει gA µονάδες δηµόσιου αγαθού, το πρόβληµα του B είναι να

G Ο εισοδηµατικός περιορισµός του B: κλίση = -1 gA

µε τον περιορισµό

Ο δωρεάν χρήστης και πάλι

G Ο εισοδηµατικός περιορισµός του B: κλίση = -1

Ο εισοδηµατικός περιορισµός του B: κλίση = -1 gA

δεν επιτρέπεται xB

1/9/2012

Ο δωρεάν χρήστης και πάλι

G Ο εισοδηµατικός περιορισµός του B: κλίση = -1

Ο εισοδηµατικός περιορισµός του B: κλίση = -1 gA

δεν επιτρέπεται xB

(δηλ. δωρεάν χρήστης) είναι καλύτερο για τον B δεν επιτρέπεται xB

Αποκάλυψη της ζήτησης •

•

Αποκάλυψη της ζήτησης

Ένα σχήµα το οποίο κάνει ορθολογικό για τα άτοµα το να αποκαλύπτουν ειλικρινά τις ιδιωτικές τους αξιολογήσεις για ένα δηµόσιο αγαθό είναι ένας µηχανισµός αποκάλυψης. Π.χ. το σχήµα φορολογίας GrovesClarke. Πώς λειτουργεί;

• • •

•

N άτοµα: i = 1,…,N. Όλοι έχουν οιονεί γραµµικές προτιµήσεις. vi είναι η πραγµατική (ιδιωτική) αξιολόγηση του i για το δηµόσιο αγαθό. Το άτοµο i πρέπει να παρέχει ci µονάδες ιδιωτικού αγαθού ώστε το δηµόσιο αγαθό να παρέχεται.

Αποκάλυψη της ζήτησης •

•

Αποκάλυψη της ζήτησης

ni = vi - ci είναι η καθαρή αξία, για i = 1,…,N. Υπάρχει βελτίωση κατά Pareto από την παροχή του δηµόσιου αγαθού αν

•

ni = vi - ci είναι η καθαρή αξία, για i = 1,…,N. Υπάρχει βελτίωση κατά Pareto από την παροχή του δηµόσιου αγαθού αν

1/9/2012

Αποκάλυψη της ζήτησης

•

Τι απώλεια επιβάλλει ένα κρίσιµο άτοµο j στους άλλους;

•

Αν

τότε

είναι η απώλεια

•

Αν

τότε

είναι

η απώλεια

τότε το άτοµο j είναι κρίσιµο: δηλ. αλλάζει την απόφαση παροχής. 61

Αποκάλυψη της ζήτησης •

•

Αποκάλυψη της ζήτησης

Για αποτελεσµατικότητα, ένα κρίσιµο άτοµο πρέπει να αντιµετωπίσει το πλήρες κόστος ή όφελος των ενεργειών του. Το σχήµα φορολογίας «GC» κάνει τα κρίσιµα άτοµα να αντιµετωπίσουν τα πλήρη δηλωθέντα κόστη ή οφέλη από τις ενέργειες τους µε έναν τρόπο που κάνει αυτές τις δηλώσεις ειλικρινείς.

• • •

•

Το πλάνο φορολογίας «GC» : Ορίζουµε ένα κόστος ci σε κάθε άτοµο. Ο καθένας δηλώνει µια καθαρή αξιολόγηση του δηµοσίου αγαθού, si. Το δηµόσιο αγαθό παρέχεται αν

• •

, ειδάλλως όχι.

Αποκάλυψη της ζήτησης •

•

Αποκάλυψη της ζήτησης

Ένα κρίσιµο άτοµο j που αλλάζει το αποτέλεσµα από παροχή σε µη παροχή

Ένα κρίσιµο άτοµο j που αλλάζει το αποτέλεσµα από παροχή σε µη παροχή πληρώνει ένα φόρο ίσο µε

πληρώνει ένα φόρο ίσο µε •

Ένα κρίσιµο άτοµο j που αλλάζει το αποτέλεσµα από µη παροχή σε παροχή πληρώνει ένα φόρο ίσο µε

1/9/2012

Αποκάλυψη της ζήτησης •

Αποκάλυψη της ζήτησης

Σηµείωση: Οι φόροι δεν πληρώνονται σε άλλα άτοµα, αλλά σε κάποιον άλλο παράγοντα εκτός αγοράς.

•

• •

Γιατί το σχήµα φορολογίας «GC» είναι ένας µηχανισµός αποκάλυψης; Ένα παράδειγµα: 3 άτοµα: A, B και Γ. Οι αξιολογήσεις του δηµοσίου αγαθού είναι: $40 για τον A, $50 για τον B, $110 για τον Γ. Το κόστος παροχής του αγαθού είναι $180. $180 < $40 + $50 + $110 άρα είναι αποτελεσµατικό το να παρέχεται το αγαθό.

Αποκάλυψη της ζήτησης • •

•

Αποκάλυψη της ζήτησης

Ορίζουµε c1 = $60, c2 = $60, c3 = $60. Οι καθαρές αξιολογήσεις των Β και Γ αθροίζουν σε $(50 - 60) + $(110 - 60) = $40 > 0. Οι καθαρές αξιολογήσεις των Α, Β και Γ αθροίζουν σε $(40 - 60) + $40 = $20 > 0 Συνεπώς ο Α δεν είναι κρίσιµος.

•

Αν ο B και ο Γ είναι ειλικρινείς, τότε ποια καθαρή αξιολόγηση sA πρέπει να δηλώσει ο A; Εφόσον ζηµιώνεται ο Α από την παροχή του δηµόδιου αγαθού δεν έχει συµφέρον να δηλώσει µεγαλύτερο sA Ο A εµποδίζει την παροχή µε το να γίνει κρίσιµος, απαιτώντας sA + $(50 - 60) + $(110 - 60) < 0. ∆ηλ. ο A πρέπει να δηλώσει sA < -$40.

Αποκάλυψη της ζήτησης •

•

Αποκάλυψη της ζήτησης

Τότε ο A επιβαρύνεται µ’ ένα φόρο GC της τάξης των -$10 + $50 = $40, Η καθαρή απόδοση του A τότε θα ήταν -$20 - $40 = -$60<-$20 Ο A δεν µπορεί να κάνει τίποτε καλύτερο από το να δηλώσει την αλήθεια: sA = -$20.

• •

•

Ορίζουµε c1 = $60, c2 = $60, c3 = $60. Οι καθαρές αξιολογήσεις των Α και Γ αθροίζουν σε $(40 - 60) + $(110 - 60) = $30 > 0. Οι καθαρές αξιολογήσεις των Α, Β και Γ αθροίζουν σε $(50 - 60) + $30 = $20 > 0 Άρα ο B δεν είναι κρίσιµος.

1/9/2012

Αποκάλυψη της ζήτησης •

•

Αποκάλυψη της ζήτησης

Ποια καθαρή αξιολόγηση sB πρέπει να δηλώσει ο Β; Εφόσον ζηµιώνεται ο Β από την παροχή του δηµόσιου αγαθού δεν έχει συµφέρον να δηλώσει µεγαλύτερο sB Ο B εµποδίζει την παροχή µε το να γίνει κρίσιµος, απαιτώντας sB + $(40 - 60) + $(110 - 60) < 0. ∆ηλ. ο B πρέπει να δηλώσει sB < -$30.

•

Τότε ο Β επιβαρύνεται µ’ ένα φόρο GC της τάξης των -$20 + $50 = $30, Η καθαρή απόδοση του Β είναι -$10 - $30 = -$40 < -$10. Ο Β δεν µπορεί να κάνει τίποτε καλύτερο από το να δηλώσει την αλήθεια: sB = -$10.

Αποκάλυψη της ζήτησης • •

•

Αποκάλυψη της ζήτησης •

Ορίζουµε c1 = $60, c2 = $60, c3 = $60. Οι καθαρές αξιολογήσεις των Α και Β αθροίζουν σε $(40 - 60) + $(50 - 60) = -$30 < 0. Οι καθαρές αξιολογήσεις των Α, Β και Γ αθροίζουν σε $(110 - 60) - $30 = $20 > 0. Άρα ο Γ είναι κρίσιµος.

•

Ποια καθαρή αξιολόγηση sB πρέπει να δηλώσει ο Γ; sC > $50 δεν αλλάζει τίποτα. Ο Γ παραµένει κρίσιµος και πρέπει να καταβάλλει ένα φόρο GC της τάξης των -$(40 - 60) - $(50 - 60) = $30, για µια καθαρή απόδοση $(110 - 60) - $30 = $20 > $0. sC < $50 πιθανότητα να µην παρέχεται το δηµόσιο αγαθό (και χωρίς να µεταβάλει τον φόρο), σε αυτή την περίπτωση ο Γ έχει απώλεια $110 - $60 = $50.

Αποκάλυψη της ζήτησης

Περίληψη Άτοµο

Μερίδιο του Αξία κόστους

Καθαρή αξία

Φόρος ClarkeGroves

•

-20

•

-10

110

30 77

Το σχήµα φορολογίας GC οδηγεί σε αποτελεσµατική παροχή του δηµοσίου αγαθού. Αλλά, προκαλεί µια αναποτελεσµατικότητα εξαιτίας φόρων που αφαιρούν ιδιωτικά αγαθά από τα κρίσιµα άτοµα.

1/9/2012

Πληροφόρηση σε ανταγωνιστικές αγορές •

Κεφάλαιο 36 Ασύµµετρη πληροφόρηση

•

Σε αµιγώς ανταγωνιστικές αγορές όλοι οι συµµετέχοντες είναι πλήρως πληροφορηµένοι σχετικά µε τα αγαθά που διακινούνται και άλλες πλευρές της αγοράς. Τι συµβαίνει σε αγορές ιατρικών υπηρεσιών, ή ασφαλειών, ή µεταχειρισµένων αυτοκινήτων;

Ασύµµετρη πληροφόρηση στις αγορές •

•

Ένας γιατρός ξέρει περισσότερα για τις ιατρικές υπηρεσίες απ’ όσα ξέρει ο ασθενής. Ένας αγοραστής ασφαλειών ξέρει περισσότερα για τους κινδύνους απ’ όσα ξέρει ο πωλητής. Ένας ιδιοκτήτης µεταχειρισµένου αυτοκινήτου ξέρει περισσότερα γι’ αυτό από έναν δυνητικό αγοραστή του.

Ασύµµετρη πληροφόρηση στις αγορές •

•

Αγορές όπου η µία ή η άλλη πλευρά είναι ατελώς πληροφορηµένες είναι αγορές µε ατελής πληροφόρηση. Αγορές µε ατελή πληροφόρηση όπου η µια πλευρά είναι καλύτερα πληροφορηµένη από την άλλη είναι αγορές µε ασύµµετρη πληροφόρηση.

∆υσµενής επιλογή

Ασύµµετρη πληροφόρηση στις αγορές •

•

Με ποιούς τρόπους µπορεί η ασύµµετρη πληροφόρηση να επηρεάσει την λειτουργία µιας αγοράς; Τέσσερις εφαρµογές µπορούν να διατυπωθούν: ∆υσµενής επιλογή Σηµατοδότηση Ηθικός κίνδυνος Συµβόλαια κινήτρων 5

•

Σκεφτείτε µια αγορά µεταχειρισµένων αυτοκινήτων. ∆ύο τύποι αυτοκινήτων: Αυτοκίνητα «σκάρτα» και αυτοκίνητα «καλά». Κάθε πωλητής σκάρτου θα δεχτεί $1,000. Ένας αγοραστής θα πληρώσει το πολύ $1,200. Κάθε πωλητής καλού θα δεχτεί $2,000. Ένας αγοραστής θα πληρώσει το πολύ $2,400. 6

1/9/2012

∆υσµενής επιλογή •

•

∆υσµενής επιλογή

Αν κάθε αγοραστής µπορεί να διακρίνει το καλό από το σκάρτο, τότε τα σκάρτα πωλούνται µεταξύ $1,000 και $1,200, και τα καλά µεταξύ $2,000 και $2,400. Τα κέρδη από τη συναλλαγή δηµιουργούνται όταν οι αγοραστές είναι καλά πληροφορηµένοι.

•

Υποθέστε ότι κανένας αγοραστής δεν µπορεί να διακρίνει ένα καλό από ένα σκάρτο πριν το αγοράσει. Ποιό είναι το περισσότερο που ένας αγοραστής θα πληρώσει για οποιοδήποτε αυτοκίνητο;

∆υσµενής επιλογή • • •

∆υσµενής επιλογή

Έστω q το κοµµάτι των καλών. 1 - q είναι το κοµµάτι των σκάρτων. Η αναµενόµενη αξία για έναν αγοραστή για οποιοδήποτε αυτοκίνητο είναι το πολύ

• •

•

Υποθέστε ότι EV > $2000. Κάθε πωλητής µπορεί να διαπραγµατευτεί µια τιµή µεταξύ $2000 και $EV (ανεξάρτητα από το αν το αυτοκίνητο είναι σκάρτο ή καλό). Όλοι οι πωλητές θα κερδίσουν από την παρουσία τους στην αγορά.

∆υσµενής επιλογή • •

•

∆υσµενής επιλογή

Υποθέστε ότι EV < $2000. Ένας πωλητής καλών δεν µπορεί να διαπραγµατευτεί µια τιµή πάνω από $2000 και θα φύγει από την αγορά. Έτσι όλοι οι αγοραστές ξέρουν ότι οι πωλητές που παραµένουν έχουν µόνο σκάρτα. Οι αγοραστές θα πληρώσουν το πολύ $1200 και πωλούνται µόνο σκάρτα. 11

•

Συνεπώς “πάρα πολλά” σκάρτα εκτοπίζουν τα καλά από την αγορά. Τα κέρδη από τις συναλλαγές µειώνονται εφόσον δεν ανταλλάσσονται τα καλά. Η παρουσία των σκάρτων επιφέρει ένα εξωτερικό κόστος στους αγοραστές και στους ιδιοκτήτες των καλών.

1/9/2012

∆υσµενής επιλογή •

•

∆υσµενής επιλογή

Πόσα σκάρτα µπορεί να υπάρχουν στην αγορά χωρίς να εκτοπίσουν τα καλά; Οι αγοραστές θα πληρώσουν $2000 για ένα αυτοκίνητο µόνο αν

•

Έτσι αν πάνω από το ένα τρίτο όλων των αυτοκινήτων είναι σκάρτα, τότε ανταλλάσσονται µόνο σκάρτα.

∆υσµενής επιλογή •

•

∆υσµενής επιλογή

Μια ισορροπία αγοράς στην οποία και οι δυο τύποι αυτοκινήτων ανταλλάσσονται και δεν µπορούν να διακριθούν από τους αγοραστές ονοµάζεται συγκεντρωτική ισορροπία. Μια ισορροπία αγοράς στην οποία µόνο ένας από τους δύο τύπους αυτοκινήτων ανταλλάσσεται, ή ανταλλάσσονται και οι δύο αλλά οι διαφορές τους µπορούν να διακριθούν από τον αγοραστή, είναι µια διαχωριστική ισορροπία.

•

Τι συµβαίνει αν υπάρχουν παραπάνω από δύο τύποι αυτοκινήτων; Υποθέστε ότι η ποιότητα των αυτοκινήτων κατανέµεται οµοιόµορφα µεταξύ $1000 και $2000 • κάθε αυτοκίνητο που ένας πωλητής τιµολογεί στα $x τιµολογείται από έναν αγοραστή στα $(x+300). Ποια αυτοκίνητα θα ανταλλαχθούν;

∆υσµενής επιλογή

1000

∆υσµενής επιλογή

2000

1000

Τιµολόγηση πωλητή

1500 Τιµολόγηση πωλητή

2000

1/9/2012

∆υσµενής επιλογή

Η αναµενόµενη αξία οποιουδήποτε αυτοκινήτου για έναν αγοραστή είναι $1500 + $300 = $1800.

1000

1500 Τιµολόγηση πωλητή

Η αναµενόµενη αξία οποιουδήποτε αυτοκινήτου για έναν αγοραστή είναι $1500 + $300 = $1800.

2000

1000

1500 Τιµολόγηση πωλητή

2000

∆υσµενής επιλογή

Η κατανοµή των αξιών των αυτοκινήτων που παραµένουν σε προσφορά.

1000

1800 Τιµολόγηση πωλητή

1000

1400 1800 Τιµολόγηση πωλητή

∆υσµενής επιλογή

Η αναµενόµενη αξία οποιουδήποτε αυτοκινήτου παραµένει είναι για έναν αγοραστή $1400 + $300 = $1700.

1000

1400 1800 Τιµολόγηση πωλητή

1000

1400 1800 Τιµολόγηση πωλητή

1/9/2012

∆υσµενής επιλογή •

•

∆υσµενής επιλογή

Που τελειώνει αυτό το ξεκαθάρισµα της αγοράς; Έστω vH η υψηλότερη αξία ενός πωλητή για οποιοδήποτε αυτοκίνητο παραµένει στην αγορά. Η αναµενόµενη αξία του πωλητή για ένα αυτοκίνητο είναι

•

Έτσι ένας αγοραστής θα πληρώσει το πολύ

∆υσµενής επιλογή

•

Έτσι ένας αγοραστής θα πληρώσει το πολύ

•

Αυτή πρέπει να είναι η τιµή που θα δεχτεί ο πωλητής του ακριβότερου αυτοκινήτου που παραµένει στην αγορά δηλ.

Η δυσµενής επιλογή αποκλείει από την αγορά όλα τα αυτοκίνητα που τιµολογούνται από τους πωλητές παραπάνω από $1600.

∆υσµενής επιλογή µε επιλογή ποιότητας •

•

∆υσµενής επιλογή µε επιλογή ποιότητας

Τώρα ο κάθε πωλητής µπορεί να επιλέξει την ποιότητα, ή την αξία, του προϊόντος του. ∆ύο οµπρέλες: υψηλή ποιότητα και χαµηλή ποιότητα. Ποια θα κατασκευαστεί και θα πωληθεί;

•

Οι αγοραστές αξιολογούν µια υψηλής ποιότητας οµπρέλα στα $14 και µια χαµηλής ποιότητας στα $8. Πριν αγοράσουν, κανένας αγοραστής δεν µπορεί να ξέρει την ποιότητα. Το οριακό κόστος παραγωγής µιας οµπρέλας υψηλής ποιότητας είναι $11. Το οριακό κόστος παραγωγής µιας οµπρέλας χαµηλής ποιότητας είναι $10. 30

1/9/2012

∆υσµενής επιλογή µε επιλογή ποιότητας •

•

∆υσµενής επιλογή µε επιλογή ποιότητας

Υποθέστε ότι κάθε πωλητής έχει µόνο υψηλής ποιότητας οµπρέλες. Κάθε αγοραστής πληρώνει $14 και το ανά οµπρέλα κέρδος του πωλητή είναι $14 $11 = $3. Αλλά τότε ο πωλητής θα µπορούσε να έχει χαµηλής ποιότητας οµπρέλες για τις οποίες οι αγοραστές πάλι θα πλήρωναν $14, έτσι θα αύξανε το κέρδος του σε $14 - $10 = $4. 31

•

∆υσµενής επιλογή µε επιλογή ποιότητας •

•

∆εν υπάρχει ισορροπία αγοράς στην οποία µόνο υψηλής ποιότητας οµπρέλες ανταλλάσσονται. Υπάρχει ισορροπία αγοράς στην οποία µόνο χαµηλής ποιότητας οµπρέλες ανταλλάσσονται;

∆υσµενής επιλογή µε επιλογή ποιότητας

Όλοι οι πωλητές έχουν µόνο χαµηλής ποιότητας οµπρέλες. Οι αγοραστές πληρώνουν το πολύ $8 για µια οµπρέλα, ενώ το οριακό κόστος παραγωγής είναι $10. ∆εν υπάρχει ισορροπία αγοράς στην οποία µόνο χαµηλής ποιότητας οµπρέλες ανταλλάσσονται.

•

Τώρα ξέρουµε ότι δεν υπάρχει ισορροπία αγοράς στην οποία να κατασκευάζεται µόνο ένας τύπος οµπρέλας. Υπάρχει ισορροπία στην οποία κατασκευάζονται και οι δύο τύποι οµπρέλας;

∆υσµενής επιλογή µε επιλογή ποιότητας •

•

Ένα κλάσµα q των πωλητών κατασκευάζουν υψηλής ποιότητας οµπρέλες: 0 < q < 1. H αναµενόµενη αξία για τον αγοραστή µιας οµπρέλας είναι EV = 14q + 8(1 - q) = 8 + 6q. Οι κατασκευαστές οµπρελών υψηλής ποιότητας πρέπει να ανακτούν το κόστος κατασκευής, EV = 8 + 6q ε 11 => q ≥ 1/2. 35

∆υσµενής επιλογή µε επιλογή ποιότητας •

•

Έτσι τουλάχιστον οι µισοί από τους πωλητές πρέπει να κατασκευάζουν υψηλής ποιότητας οµπρέλες για να υπάρχει µια συγκεντρωτική ισορροπία αγοράς. Τότε όµως ένας πωλητής οµπρελών υψηλής ποιότητας µπορεί ν’ αλλάξει σε χαµηλής ποιότητας να αυξήσει έτσι το κέρδος του κατά 1$ για κάθε οµπρέλα που πουλάει. 36

1/9/2012

∆υσµενής επιλογή µε επιλογή ποιότητας •

•

∆υσµενής επιλογή µε επιλογή ποιότητας

Εφόσον όλοι οι πωλητές σκέφτονται µε αυτό τον τρόπο, το κλάσµα των κατασκευαστών οµπρελών υψηλής ποιότητας θα τείνει προς το µηδέν – αλλά τότε όλοι οι αγοραστές θα πληρώνουν $8. Έτσι δεν υπάρχει ισορροπία όπου και οι δύο τύποι οµπρελών θα ανταλλάσσονται.

•

• •

Η αγορά δεν έχει ισορροπία µε µόνο ένα τύπο οµπρέλας να ανταλλάσσεται και µε τους δύο τύπους οµπρελών να ανταλλάσσονται έτσι η αγορά δεν έχει καµία ισορροπία. Η δυσµενής επιλογή κατέστρεψε ολόκληρη την αγορά!

Σηµατοδότηση •

•

Σηµατοδότηση

Η δυσµενής επιλογή είναι ένα αποτέλεσµα ανεπαρκούς πληροφόρησης. Τι θα γινόταν αν η πληροφόρηση βελτιωνόταν από τους υψηλής ποιότητας πωλητές που θα σηµατοδοτούσαν αξιόπιστα ότι αυτές είναι υψηλής ποιότητας; Π.χ. εγγυήσεις, επαγγελµατικό σήµα, συστάσεις από προηγούµενους πελάτες κλπ.

•

Μια αγορά εργασίας έχει δύο τύπους εργαζοµένων: υψηλής ικανότητας και χαµηλής ικανότητας. Το οριακό προϊόν ενός εργαζόµενου υψηλής ικανότητας είναι aH. Το οριακό προϊόν ενός εργαζόµενου χαµηλής ικανότητας είναι aL. aL < aH.

Σηµατοδότηση •

•

Σηµατοδότηση

Ένα κλάσµα h όλων των εργαζοµένων είναι υψηλής ικανότητας. 1 - h είναι το κλάσµα των χαµηλής ικανότητας εργαζοµένων.

•

Κάθε εργαζόµενος πληρώνεται το αναµενόµενο οριακό του προϊόν. Αν η επιχείρηση γνώριζε τον τύπο του κάθε εργαζοµένου τότε θα πλήρωνε κάθε υψηλής ικανότητας εργαζόµενο wH = aH πλήρωνε κάθε χαµηλής ικανότητας εργαζόµενο wL = aL. 42

1/9/2012

Σηµατοδότηση •

Σηµατοδότηση

Αν η επιχείρηση δεν µπορεί να διακρίνει τον τύπο των εργαζοµένων, τότε κάθε εργαζόµενος πληρώνεται τον ίδιο µισθό (συγκεντρωτικής ισορροπίας): δηλ. το αναµενόµενο οριακό προϊόν wP = (1 - h)aL + haH.

•

wP = (1 - h)aL + haH < aH, ο µισθός που πληρώνεται όταν η επιχείρηση ξέρει ότι ένας εργαζόµενος είναι υψηλής ικανότητας. Έτσι οι υψηλής ικανότητας εργαζόµενοι έχουν ένα κίνητρο να βρουν µια αξιόπιστη σηµατοδότηση.

Σηµατοδότηση •

•

Σηµατοδότηση

Οι εργαζόµενοι µπορούν αν αποκτήσουν “µόρφωση”. Η µόρφωση κοστίζει σε έναν υψηλής ικανότητας εργαζόµενο cH ανά µονάδα και κοστίζει σε ένα χαµηλής ικανότητας εργαζόµενο cL ανά µονάδα. cL > cH.

•

Υποθέστε ότι η µόρφωση δεν έχει επίδραση στην παραγωγικότητα των εργαζοµένων: δηλ. το κόστος της εκπαίδευσης είναι µια καθαρή απώλεια πλεονάσµατος.

Σηµατοδότηση •

•

Σηµατοδότηση και

Οι υψηλής ικανότητας εργαζόµενοι θα αποκτήσουν eH µονάδες εκπαίδευσης αν (i) wH - wL = aH - aL > cHeH, και (ii) wH - wL = aH - aL < cLeH. Το (i) λέει ότι eH µονάδες εκπαίδευσης ωφελούν τους υψηλής ικανότητας εργαζοµένους. Το (ii) λέει ότι η απόκτηση eH µονάδων εκπαίδευσης βλάπτει τους χαµηλής ικανότητας εργαζοµένους.

µαζί απαιτούν

Αποκτώντας τέτοιο επίπεδο εκπαίδευσης σηµατοδοτεί αξιόπιστα την υψηλή ικανότητα, επιτρέποντας στους υψηλής ικανότητας εργαζόµενους να διαχωρίζουν τον εαυτό τους από τους χαµηλής ικανότητας. 47

1/9/2012

Σηµατοδότηση •

•

Σηµατοδότηση

Ερ: Με δεδοµένο ότι οι υψηλής ικανότητας εργαζόµενοι αποκτούν eH µονάδες εκπαίδευσης, πόση εκπαίδευση πρέπει να αποκτήσουν οι χαµηλής ικανότητας εργαζόµενοι; Aπ: Μηδέν. Οι χαµηλής ικανότητας εργαζόµενοι θα πληρωθούν wL = aL όταν δεν έχουν eH µονάδες εκπαίδευσης και θα είναι σε χειρότερη κατάσταση αν έχουν λάβει αυτή την εκπαίδευση.

•

Η σηµατοδότηση µπορεί να βελτιώσει την πληροφόρηση στην αγορά. Αλλά, το συνολικό προϊόν δεν άλλαξε και η εκπαίδευση ήταν δαπανηρή οπότε η σηµατοδότηση χειροτέρεψε την αποτελεσµατικότητα της αγοράς. Έτσι η καλύτερη πληροφόρηση δεν βελτιώνει απαραίτητα τα κέρδη από τη συναλλαγή.

Ηθικός κίνδυνος

Ηθικός κίνδυνος •

•

Αν έχεις πλήρη ασφάλιση αυτοκινήτου είναι πιο πιθανό να αφήσεις το αυτοκίνητό σου ξεκλείδωτο; Ηθικός κίνδυνος είναι µια αντίδραση στα κίνητρα να αυξήσεις τον κίνδυνο µιας απώλειας και είναι µια συνέπεια της ασύµµετρης πληροφόρησης.

•

Αν ένας ασφαλιστής ξέρει τον ακριβή κίνδυνο από την ασφάλιση ενός ατόµου, τότε να φτιαχτεί ένα συµβόλαιο ειδικά γι’ αυτό το άτοµο. Αν όλοι οι άνθρωποι µοιάζουν ίδιοι στον ασφαλιστή, τότε ένα συµβόλαιο θα προσφερθεί σε όλους τους ασφαλιζόµενους: οι τύποι υψηλού κινδύνου και χαµηλού κινδύνου συγκεντρώνονται στην ίδια κατηγορία, κάνοντας αυτούς µε χαµηλό κίνδυνο να επιδοτούν αυτούς µε υψηλό κίνδυνο.

Ηθικός κίνδυνος •

Συµβόλαια κινήτρων

Παραδείγµατα προσπαθειών να αποφύγουµε τον ηθικό κίνδυνο χρησιµοποιώντας σηµατοδότηση είναι: υψηλότερα ασφάλιστρα ζωής και νοσοκοµειακά ασφάλιστρα για τους καπνιστές ή για τους πότες. χαµηλότερα ασφάλιστρα αυτοκινήτου για οδηγούς µε προϊστορία ασφαλούς οδήγησης.

•

Ένας εργαζόµενος προσλαµβάνεται από µια εταιρία για ένα έργο. Μόνο ο εργαζόµενος ξέρει την προσπάθεια που θα καταβάλλει (ασύµµετρη πληροφόρηση). Η καταβαλλόµενη προσπάθεια επηρεάζει την απόδοση της εταιρίας.

1/9/2012

Συµβόλαια κινήτρων •

Συµβόλαια κινήτρων

Το πρόβληµα της εταιρίας: να σχεδιάσει ένα συµβόλαιο κινήτρων το οποίο να παρακινεί τον εργαζόµενο να καταβάλλει το µέγεθος της προσπάθειας που µεγιστοποιεί την απόδοση της εταιρίας.

• • •

e είναι η προσπάθεια του εργαζόµενου. Η ανταµοιβή της εταιρίας είναι Ένα συµβόλαιο κινήτρων είναι µια συνάρτηση s(y) που καθορίζει την πληρωµή του εργαζοµένου όταν η ανταµοιβή της εταιρίας είναι y. Το κέρδος της εταιρίας είναι συνεπώς

Συµβόλαια κινήτρων •

•

Συµβόλαια κινήτρων

Έστω είναι η ωφέλεια (επιφύλαξης) του εργαζοµένου αν δεν εργαστεί. Για να πετύχει την συµµετοχή του εργαζοµένου, το συµβόλαιο πρέπει να του προσφέρει µια ωφέλεια τουλάχιστον Το κόστος ωφέλειας του εργαζοµένου για ένα επίπεδο προσπάθειας e είναι c(e).

Έτσι το πρόβληµα της εταιρίας είναι να επιλέξει e από (περιορισµός συµµετοχής)

µε τον περιορισµό

Συµβόλαια κινήτρων

το πρόβληµα της εταιρίας είναι να

µε τον περιορισµό

(περιορισµός συµµετοχής)

Αντικαταστήστε για

(περιορισµός συµµετοχής)

µε τον περιορισµό

και λύστε

1/9/2012

Συµβόλαια κινήτρων

το πρόβληµα της εταιρίας είναι να

(περιορισµός συµµετοχής)

µε τον περιορισµό Αντικαταστήστε για

και λύστε

Το συµβόλαιο που µεγιστοποιεί το κέρδος της εταιρίας επιµένει στο επίπεδο προσπάθειας του εργαζοµένου e* που εξισώνει το οριακό κόστος της προσπάθειας του εργαζοµένου µε την οριακή απόδοση για την εταιρία από την προσπάθεια του εργαζοµένου.

Συµβόλαια κινήτρων

Συµβόλαια κινήτρων •

e = e* πρέπει να είναι περισσότερο προτιµώµενο από τον εργαζόµενο.

Συµβόλαια κινήτρων •

•

Συµβόλαια ενοικίασης

e = e* πρέπει να είναι περισσότερο προτιµώµενο από τον εργαζόµενο. Άρα το συµβόλαιο s(y) πρέπει να ικανοποιεί τον περιορισµό συµβατότητας-κινήτρων: για κάθε

•

Παραδείγµατα συµβολαίων κινήτρων: (i) Συµβόλαια ενοικίασης: Η εταιρία κρατάει ένα κατ’ αποκοπή ποσό R για τον εαυτό της και ο εργαζόµενος παίρνει όλο το κέρδος πάνω από το R: δηλ.

•

Γιατί αυτό το συµβόλαιο µεγιστοποιεί το κέρδος της εταιρίας; 66

1/9/2012

Συµβόλαια ενοικίασης •

Συµβόλαια ενοικίασης

Mε δεδοµένο το συµβόλαιο

•

η αµοιβή του εργαζόµενου είναι

•

και για να το µεγιστοποιήσει αυτό ο εργαζόµενος πρέπει να επιλέξει το επίπεδο προσπάθειας για το οποίο

Πόσο µεγάλη πρέπει να είναι η αµοιβή ενοικίασης R που προσφέρει η εταιρία; H εταιρία πρέπει να αποσπάσει όσο το δυνατόν περισσότερη αµοιβή χωρίς να οδηγήσει τον εργαζόµενο να µην συµµετέχει, συνεπώς R πρέπει να ικανοποιεί δηλ.

Άλλα συµβόλαια κινήτρων •

•

Άλλα συµβόλαια κινήτρων

(ii) Συµβόλαια µισθών: Σε ένα συµβόλαιο µισθού η πληρωµή στον εργαζόµενο είναι

•

w είναι ο µισθός ανά µονάδα προσπάθειας. K είναι µια εφάπαξ πληρωµή. και το K κάνει τον εργαζόµενο ακριβώς αδιάφορο µεταξύ του να συµµετάσχει και του να µη συµµετάσχει. Ο εργαζόµενος µεγιστοποιεί wx+K-c(x) οπότε εξισώνει w=c’(x).

•

(iii) Το δέχεσαι ή όχι: Επιλέγεις e = e* και πληρώνεσαι µε ένα εφάπαξ ποσό L, ή επιλέγεις e ≠ e* και πληρώνεσαι µηδέν. Η ωφέλεια του εργαζόµενου από την επιλογή του e ≠ e* είναι - c(e), έτσι ο εργαζόµενος θα επιλέξει e = e*. L έχει επιλεγεί για να κάνει τον εργαζόµενο αδιάφορο µεταξύ του να συµµετάσχει και του να µην συµµετάσχει.

Συµβόλαια κινήτρων γενικά •

•

Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των αποτελεσµατικών συµβολαίων κινήτρων είναι ότι επιτρέπουν στον εργαζόµενο την απαίτηση επί των υπολοίπων των κερδών. ∆ηλ. το τελευταίο µέρος των κερδών που αποκτάται πρέπει να δίνεται εξ’ ολοκλήρου στον εργαζόµενο. 71

Κεφάλαιο 14 Η νομισματική πολιτική και η κεντρική τράπεζα

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Στόχοι κεφαλαίου • Πως προσδιορίζεται η προσφορά χρήματος • Πως πρέπει να χρησμοποιείται η νομισματική πολιτική για την δξομάλυνση του οικονομικού κύκλου • Η άσκηση της νομισματικής πολιτικής: Κανόνες ή διακριτική παρέμβαση; • Εξέταση της διάρθρωσης του νομισματικού συστήματος

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

14.1 Αρχές προσδιορισμού της προσφοράς χρήματος • Α. Η προσφορά χρήματος επηρεάζεται από τρεις ομάδες o Την κεντρική τράπεζα που είναι υπεύθυνη για τη νομισματική πολιτική o Τα πιστωτικά ιδρύματα (τράπεζες) που δέχονται καταθέσεις και χορηγούν δάνεια o Το κοινό (άτομα και επιχειρήσεις) που έχει στην κατοχή του χρήματα με τη μορφή χαρτονομισμάτων, κερμάτων ή τραπεζικών καταθέσεων

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Αρχές προσδιορισμού της προσφοράς χρήματος •

Β. Η προσφορά χρήματος σε μια οικονομία όπου το χρήμα έχει μόνο φυσική μορφή o . Σε μια οικονομία όπου το χρήμα έχει μόνο φυσική υπόσταση, η προσφορά χρήματος ισούται με τη νομισματική βάση

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Αρχές προσδιορισμού της προσφοράς χρήματος •

Γ. Η προσφορά χρήματος στο τραπεζικό σύστημα των αναλογικών διαθεσίμων o

Τα ρευστά διαθέσιμα που διατηρούν οι τράπεζες ονομάζονται τραπεζικά διαθέσιμα (ή αποθεματικά)  Όταν τα τραπεζικά διαθέσιμα ισούνται με τις καταθέσεις, το σύστημα ονομάζεται τραπεζικό σύστημα των 100% διαθεσίμων

. Η προσφορά χρήματος της οικονομίας αυτής ισούται με το συνολικό ποσό των τραπεζικών καταθέσεων . Η σχέση μεταξύ νομισματικής βάσης και προσφοράς χρήματος μπορεί να δειχτεί αλγεβρικά • Έστω ότι M  προσφορά χρήματος, BASE  νομισματική βάση, DEP  τραπεζικές καταθέσεις, RES  τραπεζικά διαθέσιμα, res  ο επιθυμητός λόγος διαθεσίμων προς καταθέσεις των τραπεζών (RES/DEP) • Αφού το κοινό δεν κρατά μετρητά, M  DEP (14.1) Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Αρχές προσδιορισμού της προσφοράς χρήματος o

Οι τράπεζες επιθυμούν να διατηρούν res  DEP σε διαθέσιμα, τα οποία θα πρέπει να ισούνται με την ποσότητα των χρημάτων που διοχέτευσε η κεντρική τράπεζα, οπότε res  DEP  BASE (14.2) Χρησιμοποιώντας τις Εξ. (14.1) και (14.2) προκύπτει M  DEP = BASE/res (14.3) Οπότε σε μια οικονομία με τραπεζικό σύστημα αναλογικών διαθεσίμων, όταν το κοινό δεν κρατά μετρητά, η προσφορά χρήματος ισούται με το πηλίκο της νομισματικής βάσης δια το λόγο διαθεσίμων προς καταθέσεις Κάθε μονάδα της νομισματικής βάσης επιτρέπει τη δημιουργία 1/res μονάδων χρήματος

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Αρχές προσδιορισμού της προσφοράς χρήματος • Δ. Τραπεζικός πανικός Ε. Η προσφορά χρήματος με μετρητά στα χέρια του κοινού και τραπεζικό σύστημα αναλογικών διαθεσίμων

•

. Αν το κοινό κρατά μετρητά και ταυτόχρονα υπάρχει ένα τραπεζικό σύστημα αναλογικών διαθεσίμων τότε: • . Η προσφορά χρήματος αποτελείται από τα μετρητά που κρατά το κοινό και τις τραπεζικές καταθέσεις, οπότε M = CU + DEP (14.4) • . Η νομισματική βάση κρατείται ως μετρητά από το κοινό και ως διαθέσιμα από τις τράπεζες, οπότε BASE  CU  RES . Διαιρώντας κατά μέλη τις δύο αυτές εξισώσεις προκύπτει M/BASE  (CU + DEP)/(CU + RES) (14.6) • . Η παραπάνω σχέση μπορεί να γραφεί ως M/BASE  [(CU/DEP) + 1]/[(CU/DEP) + RES/DEP)] (14.7) • Ο λόγος μετρητών προς καταθέσεις (CU/DEP, ή cu) προσδιορίζεται από το κοινό • Ο λόγος διαθεσίμων προς καταθέσεις (RES/DEP, ή res) προσδιορίζεται από τις τράπεζες • Αναδιατυπώνοντας την Εξ. (14.7) έχουμε M  [(cu + 1)/(cu + res)]BASE (14.8) Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Αρχές προσδιορισμού της προσφοράς χρήματος •

Ο όρος (cu + 1)/(cu + res) είναι ο πολλαπλασιαστής χρήματος

 ΣΤ. Πράξεις ανοικτής αγοράς

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Ο νομισματικός έλεγχος στις ΗΠΑ • •

Α. Η Federal Reserve System Β. Ο ισολογισμός της Federal Reserve και οι πράξεις ανοικτής αγοράς Γ. Άλλα μέσα ελέγχου της προσφοράς χρήματος o 1. Υποχρεωτικά διαθέσιμα o 2. Θυρίδα προεξόφλησης

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Σύνοψη 19 Παράγοντες που επηρεάζουν τη νομισματική βάση, τον πολλαπλασιαστή χρήματος και την προσφορά χρήματος Παράγοντας

Μια αύξηση του λόγου διαθεσίμων – καταθέσεων, res Μια αύξηση του λόγου μετρητών – καταθέσεων, cu Μια αγορά στην ανοικτή αγορά Μια πώληση στην ανοικτή αγορά Μια αύξηση των υποχρεωτικών διαθεσίμων Μια αύξηση του δανεισμού μέσω της θυρίδας προεξόφλησης Μια αύξηση του προεξοφλητικού επιτοκίου

Επίπτωση στη νομισματική βάση, BÀSE Δεν μεταβάλλεται

Επίπτωση στον πολλαπλασιαστή χρήματος (cu + 1) / (cu + res) Μειώνεται

Επίπτωση στην προσφορά χρήματος, Μ

Μειώνεται

Δεν μεταβάλλεται

Μειώνεται

Αυξάνεται

Δεν μεταβάλλεται

Αυξάνεται

Μειώνεται

Δεν μεταβάλλεται

Μειώνεται

Δεν μεταβάλλεται

Μειώνεται

Αυξάνεται

Δεν μεταβάλλεται

Αυξάνεται

Μειώνεται

Δεν μεταβάλλεται

Μειώνεται

Παρατήρηση: η σχέση μεταξύ προσφοράς χρήματος, πολλαπλασιαστή χρήματος και νομισματικής βάσης είναι M = [(cu + 1) / (cu + res)] BASE.

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Η ΕΚΤ: Το θεσμικό πλαίσιο • •

Η Συνθήκη του Μάστριχτ εμπιστεύτηκε την άσκηση νομισματικής πολιτικής στο Ευρωσύστημα. Το Ευρωσύστημα αποτελείται από: o o

•

Οι διοικούντες φορείς είναι του Ευρωπαϊκού συστήματος είναι : o o

•

Την Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), The European Central Bank (ECB) Τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες (NCBs) των εθνικών χωρών Το Εκτελεστικό Συμβούλιο (The Executive Board) Το Διοικητικό Συμβούλιο (The Governing Council)

Το Εκτελεστικό Συμβούλιο (Executive Board) αποτελείται από τον Πρόεδρο (President), τον ΑντιΠρόεδρο (Vice-President) και τους 4 Διοικητές της ΕΚΤ (four Directors of ECB)

•

Το Διοικητικό Συμβούλιο (Governing Council) αποτελείται από τα 6 μέλη του Εκτελεστικού Συμβουλίου και τους Διοικητές των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών (17) Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Ευρωπαϊκό E u r o s yΣύστημα stem

ΕΚΤ ECB

NCB2 ΚΤ 2

NCB1

ΚΤ 1

Εκτελεστικό Executive Συμβούλιο της Board ECB ΕΚΤ

Στάδιο λήψης Decision stage αποφάσεων

NCB3 ΚΤ3

………..

NCB13 ΚΤ 18

Governors of Διοικητές των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών NCBs

Governing Διοικητικό Council Συμβούλιο

Ευρωπαική Κεντρική

European Τράπεζα Central Bank

Implementation stage Στάδιο εφαρμογής

αποφάσεων

NCB1 ΚΤ 1

NCB2 ΚΤ 2

Ευαγγελία Παπαπέτρου

NCB3 ΚΤ 3

NCB13 ΚΤ 18

………. Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστήμιο

Η ΕΚΤ: Το θεσμικό πλαίσιο •

Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι ο κύριος φορέας λήψης αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συστήματος Το ΔΣ διαμορφώνει τη νομισματική πολιτική και λαμβάνει αποφάσεις σχετικά μετα επιτόκια, το ύψος των αποθεματικών, και την εξασφάλιση της απαιτούμενης ρευστότητας στο σύστημα Τα μέλη του ΔΣ συναντώνται κάθε 2 βδομάδες στη Φρακφούρτη Κάθε μέλος έχει 1 ψήφο Η Συνθήκη του Μάαστριχτ ορίζει : o Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου να ενδιαφέρονται για το συμφέρον της Ευρωζώνης και όχι για τα αεθνικά συμφέροντα των χωρών από τις οποίες προέρχονται Το Εκτελεστικό Συμβούλιο εφαρμόζει τις αποφάσεις τις νομισματικής πολιτικής που λαμβάνει το Διοικητικό Συμβούλιο και καθορίζει την αντζέντα για τις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου και συνεπώς έχει στρατηγική θέση στο Ευρωπαϊκό Σύστημα

•

• • •

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Επιτόκια στην Ευρωζώνη και στις ΗΠΑ • Η Fed φαίνεται ότι έχουν αντιδράσει περισσότερο σε σχέση με την ΕΚΤ στην ύφεση του 2001

• 7 ECB repo rate US Federal funds target rate

interest rate (%)

0 1/01/1999

1/01/2000

1/01/2001

Ευαγγελία Παπαπέτρου

1/01/2002

1/01/2003

1/01/2004

1/01/2005

1/01/2006

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Διάγραμμα: βραχυπρόθεσμα επιτόκια και παραγωγικό κενό (1999– 2005) Ευρωζώνη

2,0

7 Output gap Interest rate

1,5

Eurozone 5

1,0

0,5 Ooutput gap

0 3

Interest rate

4 0,0

-0,5

2 -1,0

-1,5

ΗΠΑ

-2,0 2,00

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Output Gap Interest rate 1,50 6 1,00 5

0,00 0 -0,50

Interest rate

-1,00 2 -1,50 1

Ευαγγελία Παπαπέτρου

-2,00

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

-2,50

0 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Διάγραμμα: Πληθωρισμός στην Ευρωζώνη και ΗΠΑ (1999– 2005) (%) 3,5

Eurozone US

2,5

2 Inflation

Output gap

0,50

• Η ΕΚΤ αντιδρά σε μεταβολές στο παραγωγικό κενό •Συνεπώς επιθυμεί να σταθεροποιήσει το προϊόν •Η Fed αντιδρά περισσότερο στην πτώση του κενού σε σχέση με την ΕΚΤ •Η Fed επιθυμεί να σταθεροποιήσει το προϊόν περισσότερο σε σχέση με την ΕΚΤ •Συνεπώς η ΕΚΤ είναι περισσότερο συντηρητική σε σχέση με την Fed για την εξεταζόμενη περίοδο (1999-2005)

1,5

0,5

0 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Τα συμπεράσματα για την αντίδραση των ΚΤ δεν επηρεάζονται από τις εμπειρίες των πληθωρισμών καθώς και η Ευρωζώνη και ΗΠΑ έχουν περίπου ίδια επίπεδα πληθωρισμού ΕΚΤ σταθερότητα επιπέδου των τιμών Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Πραγματικό επιτόκιο, r

Σχήμα 14.6 Στόχευση του επιτοκίουΟνομαστική διαταραχή

Μεταβολές της προσφοράς ή της ζήτησης χρήματος

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Προϊόν, Υ

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Πραγματικό επιτόκιο, r

Σχήμα 14.7 Στόχευση επιτοκίου σε μια διαταραχή της καμπύλης IS-Πραγματική διαταραχή

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Προϊόν, Υ

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Ο νομισματικός έλεγχος στις ΗΠΑ • Ε. Προβλήματα κατά την άσκηση της νομισματικής πολιτικής o 1. Η νομισματική πολιτική είναι σύνθετη o 2. Υστερήσεις των αποτελεσμάτων της νομισματικής πολιτικής o 3. Οι μηχανισμοί μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής  Το κανάλι του επιτοκίου:  Το κανάλι της συναλλαγματικής ισοτιμίας:  Το κανάλι των πιστώσεων:

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Η άσκηση της νομισματικής πολιτικής: Κανόνες ή διακριτική παρέμβαση; • •

A. Οι μονεταριστές και οι κλασικοί μακροοικονομολόγοι υποστηρίζουν τη χρήση κανόνων B. Οι περισσότεροι κεϊνσιανοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν τη διακριτική παρέμβαση

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Η άσκηση της νομισματικής πολιτικής: Κανόνες ή διακριτική παρέμβαση; •

Γ. Πλαίσιο 14.2: Ο κανόνας του Taylor

1. John Taylor 2. Ο κανόνας είναι i =   0.02  0.5y  0.5 ( – 0.02), όπου i είναι το ονομαστικό διατραπεζικό επιτόκιο,  το ύψος του πληθωρισμού τα 4 προηγούμενα τρίμηνα και y = η ποσοστιαία απόκλιση του προϊόντος από το προϊόν πλήρους απασχόλησης o 3. Σύμφωνα με τον κανόνα το πραγματικό διατραπεζικό επιτόκιο (i – ) αντιδρά:  y, στη διαφορά του προϊόντος μείον το προϊόν πλήρους απασχόλησης   – 0,02, στη διαφορά του πληθωρισμού μείον το στόχο του (2%) o 4. Αν το y ή το  αυξηθούν, η κεντρική τράπεζα πρέπει να περιορίσει τη νομισματική της πολιτική, ώστε το πραγματικό διατραπεζικό επιτόκιο ν’ αυξηθεί (και αντίστροφα) o 5. Ο Taylor έδειξε ότι ο κανόνας προσιδιάζει στην πραγματική συμπεριφορά της Fed o 6. Ο Taylor υποστηρίζει τη χρήση του κανόνα για τη χάραξη της κατευθυντήριας γραμμής της νομισματικής πολιτικής, και όχι τη μηχανική εφαρμογή του o o

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Η άσκηση της νομισματικής πολιτικής: Κανόνες ή διακριτική παρέμβαση; •

Δ. Το μονεταριστικό επιχείρημα υπέρ των κανόνων o . Ο μονεταρισμός είναι μια οικονομική θεωρία που δίνει έμφαση στη σημασία των νομισματικών παραγόντων o . Ο Milton Friedman υποστηρίζει ότι η νομισματική πολιτική της κεντρικής τράπεζας πρέπει ν’ ακολουθεί κανόνες  Τέσσερις προτάσεις Ε. Κανόνες και αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας o . Ένα νέο επιχείρημα υπέρ των κανόνων συνιστά ότι οι κανόνες είναι πολύτιμοι ακόμα και αν η κεντρική τράπεζα έχει πλήρη πληροφόρηση και καθορίζει με σύνεση την πολιτική της  Α. Σύμφωνα με το νέο επιχείρημα οι κανόνες βελτιώνουν την αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας  Β. Η αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Πραγματικό επιτόκιο, r

Σχήμα 14.10(α) Το παίγνιο μεταξύ της κεντρικής τράπεζας και των επιχειρήσεων

Μείωση της πραγματικής προσφοράς χρήματος

Αύξηση της πραγματικής προσφοράς χρήματος

Προϊόν, Υ

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Σχήμα 14.10(β) Το παίγνιο μεταξύ της κεντρικής τράπεζας και των επιχειρήσεων ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Αυξάνουν το Ρ

Αυξάνει το Μ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ FED Δεν αυξάνει το Μ

Δεν αυξάνουν το Ρ

Fed : 0

Fed : 2

Επιχειρήσεις: 2

Επιχειρήσεις: 1

Αποτέλεσμα Α π = 10% ; u = 6%

Αποτέλεσμα Β π = 0% ; u =3%

Fed : -1

Fed : 1

Επιχειρήσεις: 0

Επιχειρήσεις: 3

Αποτέλεσμα Γ π = 10% ; u = 9%

Αποτέλεσμα Δ π = 0% ; u = 6%

ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ Επιχειρήσεις

FED

π = 0% π = 10% u = φυσικό ποσοστό (6%) u>φυσικό ποσοστό (9%) ποσοστό (3%) Ευαγγελίαu<φυσικό Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Η άριστη σχέση ανάμεσα στην ανεξαρτησία και την ευθύνη Ανεξαρτησία

ΕΚΤ Bundesbank

Fed

Ευθύνη Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Μέσος πληθωρισμός (ετήσιο ποσοστό)

Σχήμα 14.11 Ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και πληθωρισμός, 1955-1988

Ισπανία

Νέα Ζηλανδία

Ηνωμένο Βασίλειο Αυστρία

Ιταλία

Δανία Γαλλία, Νορβηγία, Σουηδία

Βέλγιο

Ιαπωνία Καναδάς Ολλανδία

ΗΠΑ

Σουηδία Γερμανία

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Δείκτης ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας

Κεφάλαιο 15 Οι δηµόσιες δαπάνες και η χρηµατοδότησή τους

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

Στόχοι κεφαλαίου • 1. ∆ηµοσιονοµική πολιτική και µακροοικονοµικές επιπτώσεις • 2. Ζητήµατα δηµοσιονοµικής πολιτικής o ∆ηµόσιες δαπάνες, φόροι και µακροοικονοµία o ∆ηµόσια ελλείµµατα και χρέος o Ελλείµµατα και πληθωρισµός

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

15.1 Ο κρατικός προϋπολογισµός: ∆εδοµένα και αριθµοί • Α. Συνολικές δηµόσιες δαπάνες: τρεις κατηγορίες δηµοσίων δαπανών o 1.∆ηµόσιες δαπάνες (G) o 2. Μεταβιβαστικές πληρωµές (TR) o 3. Καθαροί τόκοι (INT)

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

Ο κρατικός προϋπολογισµός: ∆εδοµένα και αριθµοί • B. Φόροι o Τέσσερις κυρίως κατηγορίες Προσωπικοί φόροι (φόροι εισοδήµατος και φόροι περιουσίας) Εισφορές για την κοινωνική ασφάλιση Έµµεσοι φόροι Επιχειρηµατικοί φόροι

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

Τριµηνιαίοι µη χρηµατοοικονοµικοί λογαριασµοί της Γενικής Κυβέρνησης

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

Τριµηνιαίοι µη χρηµατοοικονοµικοί λογαριασµοί της Γενικής Κυβέρνησης

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

Ο κρατικός προϋπολογισµός: ∆εδοµένα και αριθµοί • Γ. Ελλείµµατα και πλεονάσµατα o 1. Όταν τα έξοδα είναι µεγαλύτερες από τα έσοδα, υπάρχει έλλειµµα: όταν τα έσοδα είναι µεγαλύτερα από τα έξοδα, υπάρχει πλεόνασµα o 2. Συγκεκριµένα, έλλειµµα = δηµόσια έξοδα – φορολογικά έσοδα = δηµόσιες δαπάνες + µεταβιβαστικές πληρωµές + καθαροί τόκοι – φορολογικά έσοδα = (G + TR + INT) – T (15.1) 3. Πρωτογενές έλλειµµα = δηµόσιες δαπάνες – καθαροί τόκοι – φορολογικά έσοδα (δεν συµπεριλαµβάνονται οι καθαροί τόκοι) = δηµόσιες δαπάνες + µεταβιβαστικές πληρωµές – φορολογικά έσοδα = (G + TR) – T (15.2) Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

15. 2 ∆ηµόσιες δαπάνες, φόροι και µακροοικονοµία • Α. ∆ηµοσιονοµική πολιτική και συνολική ζήτηση o

1. Μια αύξηση των δηµοσίων δαπανών µετατοπίζει την καµπύλη IS προς τα πάνω αυξάνοντας τη συνολική ζήτηση 2. Η επίδραση των φορολογικών µεταβολών διαφέρει στα δύο βασικά οικονοµικά υποδείγµατα Οι κλασικοί οικονοµολόγοι δέχονται την πρόταση της ρικαρδιανής ισοδυναµίας ότι οι µεταβολές των κεφαλικών φόρων δεν επηρεάζουν την εθνική αποταµίευση ή τη συνολική ζήτηση Οι κεϊνσιανοί πιστεύουν ότι µια µείωση των φόρων είναι πιθανόν ν’ αυξήσει την κατανάλωση και να µειώσει την αποταµίευση, αυξάνοντας τη συνολική ζήτηση 3.Οι κλασικοί και οι κεϊνσιανοί διαφωνούν σχετικά µε τη χρήση της δηµοσιονοµικής πολιτικής για τη σταθεροποίηση της οικονοµίας α. Οι κλασικοί αντιτίθενται στην ενεργή πολιτική ενώ οι κεϊνσιανοί την υποστηρίζουν β. Αλλά ακόµη και οι κεϊνσιανοί παραδέχονται τις δυσκολίες στη χρήση της δηµοσιονοµικής πολιτικής

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

∆ηµόσιες δαπάνες, φόροι και µακροοικονοµία 4. Αυτόµατοι σταθεροποιητές και το έλλειµµα πλήρους απασχόλησης Οι αυτόµατοι σταθεροποιητές καθιστούν αντικυκλική τη δηµοσιονοµική πολιτική µεταβάλλοντας τις δηµόσιες δαπάνες ή τους φόρους αυτόµατα

Παρενέργεια ΑΣ: Λόγω των αυτόµατων σταθεροποιητών, το δηµοσιονοµικό έλλειµµα αυξάνεται στις κάµψεις και µειώνεται στις ανθήσεις

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

∆ηµόσιες δαπάνες, φόροι και µακροοικονοµία • . Σχηµατισµός δηµοσίου κεφαλαίου o

Η δηµοσιονοµική πολιτική επηρεάζει την οικονοµία µέσω του σχηµατισµού δηµόσιου κεφαλαίου—φυσικά περιουσιακά στοιχεία µεγάλης διάρκειας ζωής που ανήκουν στο δηµόσιο, όπως δρόµοι, σχολεία και αποχετευτικά δίκτυα

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

∆ηµόσιες δαπάνες, φόροι και µακροοικονοµία • . ∆ηµοσιονοµική πολιτική και κίνητρα o 1. Μέσοι και οριακοί φορολογικοί συντελεστές α. Μέσος φορολογικός συντελεστής = συνολικοί φόροι / εισόδηµα προ φόρων β. Οριακός φορολογικός συντελεστής = ο φόρος από µια επιπλέον χρηµατική µονάδα εισοδήµατος

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

Πίνακας 15.3 Οριακοί και µέσοι φορολογικοί συντελεστές: ένα παράδειγµα (Συνολικός φόρος = 25% για εισοδήµατα πάνω από $10,000)

Οριακοί και µέσοι φορολογικοί συντελεστές: ένα παράδειγµα (Συνολικός φόρος = 25% του εισοδήµατος πάνω από $10.000) Εισόδηµα Εισόδηµα Φόρος - $10.000 $18,000 50,000 100,000

Ευαγγελία Παπαπέτρου

$8,000 40,000 90,000

$2,000 10,000 22,500

Μέσος φορολογικός συντελεστής 11,1% 20,0% 22,5%

Οριακός φορολογικός συντελεστής 25% 25% 25%

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

∆ηµόσιες δαπάνες, φόροι και µακροοικονοµία • ∆ηµοσιονοµική πολιτική και κίνητρα o

Μέσοι και οριακοί φορολογικοί συντελεστές γ. Η διάκριση ανάµεσα στο µέσο και τον οριακό φορολογικό συντελεστή επηρεάζει τις αποφάσεις των ατόµων σχετικά µε την εργασία που προσφέρουν Αν ο µέσος φορολογικός συντελεστής αυξηθεί, και ο οριακός παραµείνει σταθερός, ένα άτοµο θ’ αυξήσει την προσφορά εργασίας του Η αύξηση του µέσου φορολογικού συντελεστή έχει ένα αποτέλεσµα εισοδήµατος Με λιγότερο εισόδηµα, το άτοµο καταναλώνει λιγότερο και επιθυµεί λιγότερο ελεύθερο χρόνο, οπότε εργάζεται περισσότερο Η καµπύλη προσφοράς εργασίας µετατοπίζεται προς τα δεξιά

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

∆ηµόσιες δαπάνες, φόροι και µακροοικονοµία • ∆ηµοσιονοµική πολιτική και κίνητρα o Μέσοι και οριακοί φορολογικοί συντελεστές Αν ο οριακός φορολογικός συντελεστής αυξηθεί, και ο µέσος παραµείνει σταθερός, ένα άτοµο θα µειώσει την προσφορά εργασίας του Η αύξηση του οριακού φορολογικού συντελεστή προκαλεί ένα αποτέλεσµα υποκατάστασης Με χαµηλότερη µετά τους φόρους αµοιβή εργασίας, ένα άτοµο επιθυµεί να εργαστεί λιγότερο Η καµπύλη προσφοράς εργασίας µετατοπίζεται προς τ’ αριστερά

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

∆ηµόσιες δαπάνες, φόροι και µακροοικονοµία •

∆. Φορολογικές στρεβλώσεις και εξοµάλυνση των φορολογικών συντελεστών o

. Η διαφορά µεταξύ του αριθµού των ωρών που ένας εργαζόµενος θα δούλευε χωρίς φόρους και του αριθµού των ωρών που δουλεύει στην πραγµατικότητα όταν υπάρχουν φόροι αντιπροσωπεύει τη φορολογική στρέβλωση . Όσο µεγαλύτερος είναι ο φορολογικός συντελεστής, τόσο µεγαλύτερη είναι και η στρέβλωση . Οι δηµοσιονοµικές αρχές θα ήθελαν ν’ αυξήσουν τα δηµόσια έσοδα ελαχιστοποιώντας τις στρεβλώσεις . Είναι καλύτερο ο φορολογικός συντελεστής να παραµένει σταθερός διαχρονικά από το να αυξοµειώνεται, διότι ο υψηλότερος φορολογικός συντελεστής δηµιουργεί σοβαρές στρεβλώσεις

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

15.3 ∆ηµόσια ελλείµµατα και χρέος •

. H αύξηση του δηµόσιου χρέους o 1. Το έλλειµµα είναι η διαφορά µεταξύ δαπανών και εσόδων σε κάθε δηµοσιονοµικό έτος o 2.Το δηµόσιο χρέος είναι η συνολική αξία των κρατικών οµολόγων σε κυκλοφορία µια συγκεκριµένη ηµεροµηνία o 3. Το έλλειµµα ισούται µε τη µεταβολή του χρέους σε ένα έτος ∆B = ονοµαστικό δηµοσιονοµικό έλλειµµα (15.3) B = ονοµαστική αξία των κρατικών οµολόγων σε κυκλοφορία o 4. Ένα χρήσιµο µέτρο της δανειακής επιβάρυνσης του δηµοσίου που δείχνει την ικανότητα αποπληρωµής του χρέους είναι ο λόγος χρέους προς Α.Εγχ.Π. o 5. Μεταβολή του λόγου χρέους προς Α.Εγχ.Π. = έλλειµµα/ονοµαστικό Α.Εγχ.Π. – [(συνολικό χρέος/ονοµαστικό Α.Εγχ.Π.) ποσοστιαία αύξηση ονοµαστικού Α.Εγχ.Π.] (15.4) o ∆ύο πράγµατα µπορούν να προκαλέσουν αύξηση του λόγου χρέους προς Α.Εγχ.Π. Ένα µεγάλο έλλειµµα σε σχέση µε το Α.Εγχ.Π. Μια µικρή ποσοστιαία αύξηση του Α.Εγχ.Π.

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

∆ιαχρονικός εισοδηµατικός περιορισµός o o

∆ιαχρονικός εισοδηµατικός περιορισµός Υποθέστε ένα υπόδειγµα δύο περιόδων και η κυβέρνηση δεν τυπώνει χρήµα

Συνεπώς ο διαχρονικός εισοδηµατικός περιορισµός της κυβέρνησης θα είναι

•

Κάθε αλλαγή στους φόρους και τις δαπάνες θα πρέπει να ικανοποιεί την παραπάνω σχέση.

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

∆ηµόσιο χρέος o

Α. ∆ηµόσιο χρέος χωρίς οικονοµική µεγέθυνση και πληθωρισµό

∆Β

Συσσώρευση χρέους

o o o

(G-T) πρωτογενές έλλειµµα

+ +

rB εξυπηρέτηση χρέους

Συνολικό δηµοσιονοµικό έλλειµµα

Αν ∆Β>0 η κυβέρνηση θα πρέπει να δανειστεί Αν ∆Β<0 τότε υπάρχει πλεόνασµα και η κυβέρνηση µπορεί να αποπληρώσει µέρος του υπάρχοντος χρέους Ακόµη και αν G=T ο συνολικός προϋπολογισµός µπορεί να παρουσιάζει έλλειµµα και το χρέος συνεχίζει να µεγεθύνεται

Πως µπορεί να σταµατήσει η διαδικασία συσσώρευσης χρέους; Η κυβέρνηση πρέπει να εµφανίσει ένα µόνιµο πρωτογενές πλεόνασµα που θα είναι αρκετά µεγάλο ώστε να προσφέρει πόρους για να εξυπηρετήσει το υπάρχον χρέος, χωρίς να προσφύγει σε δανεισµό. Συνεπώς: o ∆Β=0 και συνεπώς (T-G) = rB o

Β. ∆ηµόσιο χρέος µε οικονοµική µεγέθυνση και πληθωρισµό Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

∆ηµόσια ελλείµµατα και χρέος •

. ∆ηµοσιονοµικά ελλείµµατα και εθνική αποταµίευση: Επιστροφή στη ρικαρδιανή ισοδυναµία o 1. Πότε ένα δηµοσιονοµικό έλλειµµα θα µειώσει την εθνική αποταµίευση; α. Τη µειώνει σχεδόν πάντα όταν οι δηµόσιες δαπάνες αυξάνονται β. Αλλά ενδέχεται και να µην τη µειώσει σε περίπτωση µείωσης των φόρων ή αύξησης των µεταβιβαστικών πληρωµών 2. Ρικαρδιανή ισοδυναµία α. Υποθέτουµε ότι η κυβέρνηση µειώνει τους φόρους κατά $100 για κάθε άτοµο β. Αφού S = Y – C – G, (15.5) η εθνική αποταµίευση µειώνεται µόνο αν η κατανάλωση αυξηθεί (υποθέτουµε ότι το Y παραµένει σταθερό στο επίπεδο πλήρους απασχόλησης) γ. Η κατανάλωση µπορεί να µην αυξηθεί αν τα άτοµα συνειδητοποιήσουν ότι µια σηµερινή µείωση φόρου θα πρέπει να χρηµατοδοτηθεί από υψηλότερους φόρους στο µέλλον Μια µείωση φόρου κατά $100 για κάθε άτοµο θα µπορούσε να χρηµατοδοτηθεί από µια αύξηση φόρου κατά (1 + r)$100 τον επόµενο χρόνο Τότε η δυνατότητα κατανάλωσης των φορολογουµένων είναι η ίδια µε ή χωρίς τη µείωση φόρου Τα άτοµα απλά θα αποταµιεύσουν τη µείωση φόρου ώστε να µπορούν να εξοφλήσουν τους µελλοντικούς φόρους o Ως αποτέλεσµα, η εθνική αποταµίευση δεν θα επηρεαστεί

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

∆ηµόσια ελλείµµατα και χρέος •

. Η Ρικαρδιανή ισοδυναµία σε διαφορετικές γενεές o α. Τι θα συµβεί αν οι υψηλότεροι αναµενόµενοι φόροι θα πρέπει να πληρωθούν από επόµενες γενεές; o β. Τότε τα άτοµα ίσως αυξήσουν την κατανάλωση, διότι δεν θα χρειάζεται να πληρώσουν τους υψηλότερους αναµενόµενους φόρους o γ. Αλλά όπως επέδειξε ο Barro, αν τα άτοµα ενδιαφέρονται για τα παιδιά τους, θα τους αφήσουν µεγαλύτερες κληρονοµιές ώστε αυτά να µπορούν να πληρώσουν τους υψηλότερους αναµενόµενους φόρους

•

. Αποκλίσεις από τη ρικαρδιανή ισοδυναµία o

o o o o o

1. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ρικαρδιανή ισοδυναµία ισχύει µερικές φορές, αλλά όχι πάντα 2. Ποιοι µπορεί να είναι οι κύριοι λόγοι αποτυχίας της ρικαρδιανής ισοδυναµίας; α. ∆ανειακοί περιορισµοί β. Μυωπική αντίδραση γ. Αδυναµία ορισµένων ανθρώπων να αφήσουν κληρονοµιά δ. Μη κεφαλικοί φόροι

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

15.4 Ελλείµµατα και πληθωρισµός •

Α.Το έλλειµµα και η προσφορά χρήµατος

•

. Ο πληθωρισµός δηµιουργείται όταν η συνολική ζήτηση αυξάνεται γρηγορότερα από τη συνολική προσφορά . Τα δηµοσιονοµικά ελλείµµατα µπορεί να συνδέονται µε τον πληθωρισµό, αλλά συνήθως αναµένουµε ότι η επεκτατική δηµοσιονοµική πολιτική οδηγεί σε µια εφάπαξ άνοδο του επιπέδου των τιµών, όχι σε διατηρούµενη άνοδο του πληθωρισµού . Η µόνη περίπτωση να συµβεί διαρκής πληθωρισµός είναι να υπάρξει διαρκής αύξηση της προσφοράς χρήµατος . Μπορούν τα δηµοσιονοµικά ελλείµµατα να οδηγήσουν σε συνεχή αύξηση της προσφοράς χρήµατος;

•

• •

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

Ελλείµµατα και πληθωρισµός

o o

•

. Η κεντρική τράπεζα αγοράζει τα οµόλογα µε νεοεκδιδόµενο χρήµα . Η σχέση µεταξύ ελλείµµατος και αύξησης της νοµισµατικής βάσης είναι έλλειµµα = ∆B = ∆Bp + ∆Bcb = ∆Bp + ∆BASE (15.6) . ∆B είναι αύξηση του δηµοσίου χρέους, η οποία διαχωρίζεται σε δηµόσιο χρέος προς το κοινό Bp και δηµόσιο χρέος προς την κεντρική τράπεζα Bcb . Μεταβολές στο Bcb ισούνται µε µεταβολές στη νοµισµατική βάση, BASE .Σε µια οικονοµία όπου το χρήµα αποτελείται µόνο από µετρητά, η προσφορά χρήµατος ταυτίζεται µε τη νοµισµατική βάση: έλλειµµα = ∆B = ∆Bp + ∆Bcb = ∆Bp + ∆M (15.7)

. Γιατί οι κυβερνήσεις χρησιµοποιούν την έκδοση νέου χρήµατος για τη χρηµατοδότηση των ελλειµµάτων, αφού γνωρίζουν ότι προκαλείται πληθωρισµός;

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

Ελλείµµατα και πληθωρισµός •

. Πραγµατικά έσοδα από την έκδοση χρήµατος και πληθωρισµός o .Τα πραγµατικά έσοδα που συγκεντρώνει µια κυβέρνηση από την έκδοση χρήµατος συνδέονται στενά µε τον πληθωρισµό α.Η πραγµατική ζητούµενη ποσότητα χρήµατος είναι σταθερή, οπότε και η πραγµατική προσφορά χρήµατος είναι σταθερή β.∆ηλαδή π = ∆M/M (15.8) γ.Τα πραγµατικά έσοδα από την έκδοση χρήµατος R είναι ∆M/P, αλλά αφού π = ∆M/M, τότε ∆M = π M, (15.9) οπότε R = ∆M/P = π M/P (15.10)

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

Ελλείµµατα και πληθωρισµός o

.Τα έσοδα από την έκδοση χρήµατος ονοµάζονται πληθωριστική φορολογία, επειδή ισούνται µε το γινόµενο του πληθωρισµού επί την πραγµατική προσφορά χρήµατος . Θ’ αυξήσει ο µεγαλύτερος ρυθµός αύξησης της προσφοράς χρήµατος τα έσοδα από την έκδοση χρήµατος; . Αν οι κυβερνήσεις αυξήσουν υπερβολικά την προσφορά χρήµατος, µπορεί να προκαλέσουν υπερπληθωρισµό, αλλά θα συγκεντρώσουν λιγότερα έσοδα απ’ όσα θα συγκέντρωναν µε µικρότερη αύξηση της προσφοράς χρήµατος

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών

Ονοµαστικό επιτόκιο, i

Σχήµα 15.8 Πραγµατικά δηµόσια έσοδα από την έκδοση χρήµατος

Πραγµατική προσφορά χρήµατος

Πραγµατικά δηµόσια έσοδα από την έκδοση χρήµατος Πραγµατική ζήτηση χρήµατος, MD

Ονοµαστικό επιτόκιο, i

Πραγµατική ζήτηση και προσφορά χρήµατος (δισεκατοµµύρια δολάρια) (α) Προσδιορισµός των πραγµατικών δηµοσίων εσόδων από την έκδοση χρήµατος όταν π = 8%

Πραγµατικά δηµόσια έσοδα από την έκδοση xρήµατος

Πραγµατική προσφορά χρήµατος

Πραγµατικά δηµόσια έσοδα από την έκδοση χρήµατος

Πραγµατική ζήτηση χρήµατος, MD

Ευαγγελία Παπαπέτρου Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Πραγµατική ζήτηση και προσφοράΠανεπιστήµιο χρήµατος (δισεκατοµµύρια δολάρια) (β) Προσδιορισµός των πραγµατικών δηµοσίων εσόδων από την έκδοση χρήµατος όταν π = 1% και π = 15%

Πραγµατικά έσοδα από την έκδοση χρήµατος, R (σε δισεκατοµµύρια δολάρια)

Σχήµα 15.9 Πραγµατικά δηµόσια έσοδα από την έκδοση χρήµατος και πληθωρισµός

Ευαγγελία Παπαπέτρου

Πληθωρισµός, π (ετήσιο ποσοστό)

Πανεπιστήµιο Αθηνών-Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών