SSylwetki wybitnych prawników
Marcin Zieliński Gabriel Szerszeniewicz (1863–1912) – jego życie i pogląd na kwestię poszanowania prawa W związku ze stuleciem śmierci Niewątpliwie najbardziej znanym polskim prawnikiem Cesarstwa Rosyjskiego był Leon Petrażycki, którego osobie i dziełom poświęcone są liczne monografie, artykuły i inne prace naukowe . Jednak obok L. Petrażyckiego istniała dość liczna grupa Polaków, którzy wpłynęli na rozwój nauki prawa rosyjskiego. Do owej grupy należał Gabriel Szerszeniewicz, który jest uznawany za jednego z najbardziej wpływowych cywilistów ostatnich dekad carskiej Rosji oraz za współtwórcę idei państwa prawa w Rosji . Poniższy krótki artykuł ma zadanie przedstawić sylwetkę naukowca, a także jego poglądy na temat przestrzegania prawa. Gabriel Szerszeniewicz urodził się 1 stycznia 1863 roku w polskiej rodzinie szlachec kiej mieszkającej w guberni chersońskiej na Ukrainie, jednak późniejsze lata jego życia i edukacji związane były z Kazaniem. W mieście tym ukończył on w roku 1881 Gimnazjum nr 2, a następnie wstąpił na Wydział Prawa. Po czterech latach studiów G. Szerszeniewicz, po obronie pracy „O spółkach akcyjnych“ (Об акционерных компаниях), uzyskał stopień kandydata nauk prawnych, który odpowiada polskiemu stopniowi magistra prawa. Władze wydziałowe poznały się na talencie młodego adepta jurysprudencji i postanowiły umożliwić mu przygotowanie się do objęcia profesury w katedrze prawa handlowego, przyznając mu stosowne stypendium. W roku 1887 G. Szerszeniewicz, po złożeniu egzaminu magisterskiego (odpowiednik polskiego doktorskiego) i obronie pracy: „System czynności handlowych. Krytyka podstawowych pojęć prawa handlowego” Por. Bibliografia prac Leona Petrażyckiego, (w:) L. Petrażycki, O nauce, prawie i moralności. Pisma wybrane, oprac. A. Kojder, Warszawa 1985, s. 479–531; Bibliografia prac poświęconych Leonowi Petrażyckiemu – 1984–2001, oprac. A. Kojder, A. Habrat, K. Motyka, T. I. Podgorac, (w:) L. Petrażycki, O pobudkach postępowania i o istocie moralności i prawa, Warszawa 2002, s. 108–128. G. Gurwitsch, Übersicht der neueren rechtsphilosophischen Literatur in Russland, „Philosophie und Recht“ 1922, z. 2, wrzesień, s. 111 (116). A. N. Meduschewskij, art. Šeršenevič, Gabriel Feliksovič, (w:) M. Stolleis, Juristen, Ein biographisches Lexikon, München 1995, s. 562.
234