Parrabel tussen Rode Duivels en bedrijfsleven

Jef Brouwers: “Er heerst een high-performance cultuur waarin staf en spelers hun sterkten optimaal mogen gebruiken.” — door Kris Van Steen

PARALLEL TUSSEN RODE DUIVELS EN BEDRIJFSLEVEN: ‘TOUS ENSEMBLE’… IEDEREEN BELANGRIJK

Gele, rode, bruine bladeren kleuren de perken en perkjes rond de TICkA-kantoren van zaakvoerder en psycholoog Jef Brouwers in het kleine dorpje Weert. De Indian summer-temperaturen houden de herinnering aan de zomer van 2018 letterlijk en fi guurlijk warm. De zomer van 2018, dat waren de uitzonderlijk hoge temperaturen, uitzonderlijke droogte en… uitzonderlijke prestaties van ons nationaal voetbalteam op het WK in Rusland. Jef Brouwers, psycholoog van een resem topsporters en o.m. de Koninklijke Belgische Voetbalbond over ‘Tous ensemble’, over ‘de staf rond bondscoach Martínez’, over het proces, over cultuur en het resultaat…

Jef Brouwers opent het gesprek met een sterk

statement: “De Rode Duivels zijn geëvolueerd van een groep van individuelen met zeer goede voetballers, die wanneer alles mee zat, succesvol was, naar een ‘voetbalbedrijf’, met een eigen positieve teamcultuur. Gebaseerd op de sterkte van elke deelnemer aan het proces, spelers, coaches, staf,…

Alle sterke punten van alle teamleden worden gebruikt. Niet de zwakke punten. KBVB ondervoorzitter Verhaeghe implementeerde het driemanschap Verhaeghe – Martinez – Van Puyvelde. Verhaeghe heeft een strakke visie, op het directieve af (vinden sommigen), waardoor er volgens die mensen niet mee samen te werken valt. Die strakke lijn komt vanuit zijn succes als ondernemer en succes vraagt om herhaling. Maar Bart weet dat hij het alleen niet kan. Hij heeft mensen om zich heen nodig die samen voortbouwen aan een high performance KBVB. Executive Director Sports Chris Van Puyvelde (die de KBVB verlaat voor een gelijkaardige uitdaging bij de Chinese voetbalbond) beheert als buffer het evenwicht met bondscoach Roberto Martinez, wiens steeds zijn ego overstijgt. Dat is essentieel in dit verhaal. Zij hebben een high-performance-cultuur opgebouwd waarin allen, spelers en stafl eden… het hele verhaal als het ware aan elkaar lasten door het effectief gebruik van alle individuele sterkten. De traditionele voetbaltaal, veranderde top/down in positieve, constructieve taal, vertrekkend vanuit de positieve psychologie. Vertaal je die aanpak naar de bedrijfswereld, dan komt het er op aan om de klemtoon te leggen op welke bijdragen mensen leveren in plaats van de vaak heersende vraag, welke bijdragen ze niet leveren. Aandacht voor mensen, door alle departementen heen, ieder met zijn/haar eigen sterkten en zwaktes, is essentieel!”

Verkeerd begrepen

JB.: “De relatie tussen managers en medewerkers begint vaak pas als er iets fout loopt. Martínez en Van Puyvelde, hebben/hadden constant contact met elkaar en de spelers. Ze geven de juiste interpretatie aan ‘The One Minute Manager’ van Ken Blanchard. In het bedrijfsleven hebben ze dat verkeerd begrepen. (glimlach) Daar dachten ze: “We moeten ons maar één minuut met onze mensen bezighouden”. Fout! Je moet je altijd (!) bezighouden met je mensen, plus(!) nog minstens ‘één minuut extra’. Groepsgesprekken zijn vaak voorbehouden voor momenten dat het fout gaat… Teambuilding voor het seizoen… Paintball… schieten op elkaar. (Peinzend) Een perfecte metafoor voor bankzitters die schieten op de spelers die op het veld staan en de coaches. Ik mis vaak de integratie-cultuur waarbij iedereen zichzelf beschouwt als een deelnemer aan het proces waar hij/zij zich ook bevindt in het proces.”

Ethisch

JB. : “Dat levert een groot deficit van engagement in een bedrijf of organisatie op omdat niemand zich eigenlijk echt met die mensen bezighoudt. Martinez reist de wereld rond om te praten met de spelers die hij in staat acht om te spelen. Er is een permanent contact met de spelers, de stafl eden, met de ploegen. Martinez werkt vanuit zijn visie hoe hij denkt dat hij kan winnen. Eén van de factoren die daar voor hem belangrijk in zijn, is ‘de mens’. Niet het voetbal. Als hij Naingolan niet selecteert, dan gaat hij naar Rome om te praten met Naingolan. Dat is ethiek! Hij praat, Skyped, Whatsappt… voortdurend met de spelers. Mogelijkheden ongelimiteerd. Alleen is onze mindset daar nog niet klaar voor. Bij de atleten waarmee ik werk, digital natives, zie ik wel die verandering. Mijn kleinkinderen zijn bij

wijze van spreken geboren met headphones op… Verander de mindset en de vervuiling door vliegtuigen wordt herleid tot een fractie… Wie gaat het nog in zijn hoofd halen om naar Japan te vliegen voor een vergadering?”

Prutser of heilige

JB.: “Als bedrijven in de media komen dan is dat heel vaak omwille van sluiting, meer door minder, staking,… heel weinig positieve verhalen. Dat positivisme heeft men wel gecreëerd rondom de Belgische ploeg. Bij zijn aanstelling als bondscoach was Martinez voor de media een ‘prutser’. Waar hadden ze die gevonden? Nu is hij als het ware een ‘heilige’. Media kijken veel te veel naar het resultaat. De essentie wordt niet of weinig aan de orde gebracht. Martinez blijft altijd kalm, dat is makkelijk als het goed gaat, maar vergeet niet dat hij begonnen is met verlies tegen Spanje. Na twintig minuten stond het 0-2 en ze stopten… Een perfecte illustratie van

de problematiek op dat moment… De essentie. Het is juist eigen aan een high-performance cultuur in een bedrijf, dat je blijft zoeken naar mogelijkheden, met creativiteit, anders denken,… om de zaken om te turnen.”

Kippenvel

JB.: “Persoonlijk vind ik de eerste wedstrijd tegen Engeland op het WK het hoogtepunt op dat vlak. Ik krijg er nog kippenvel van. Omdat daar is ingegaan tegen de ongeschreven sportwetten, omdat we wonnen tegen de druk van de media in, omdat... op uitzondering van de reservekeepers alle spelers gespeeld hebben… Dat spelers hun ego opzij hebben gezet. Het winnen voorop stond. De essentie. Wat ik in mijn ‘beperkt’ werk met Martinez heb ervaren, is dat hij alles hoort en alles ziet. En dat hij het positivisme nooit uit het oog verliest. Hij slaagt er in om jongens met allerlei verschillende etnische achtergronden te matchen… En toch zijn er mensen die

durven stellen dat multiculturaliteit niks oplevert, daar waar research al honderden keren heeft aangetoond dat multiculturaliteit overal een grote meerwaarde heeft en resultaten steeds erg positief beïnvloedt. Ook in het voetbal.”

‘Succes interesseert mij niet!’

JB.: “Bij iedereen gaat het altijd over hoe kan ik succes hebben. Diegene die zegt, ‘Winnen of succes interesseert mij niet’ die heeft bijzonder goed gewerkt aan de competentie die de meeste mensen bijzonder goed beheersen: namelijk liegen tegen zichzelf… (lacht). Succes, geliefd worden, graag gezien zijn, op een podium terecht komen,… is belangrijk. Het bedrijfsleven koppelt ‘succes’ heel vaak aan een cascade van doelstellingen. Dat probeer ik zowel in bedrijven als bij atleten achterwege te laten. Het grijpt naar de keel. Ik probeer een proces van prestatie(s) in de plaats te stellen. Studies bewijzen dat resultaten en succes samenhangen met ‘het proces’. Doelstellingen maken is daar veel minder belangrijk in. Iedereen wil resultaten boeken, het is in het brein ingebouwd. Als je bijvoorbeeld naar de medailles op de Olympische Spelen kijkt, dan zijn de meeste behaalde medailles de niet-voorspelde. Moest het gegeven ‘doelstelling’ een belangrijke rol spelen, dan zou je veel meer voorspelde medailles zien. Zorg dat het proces goed zit en er is al een heel belangrijke voorwaarde voor succes vervuld.”

Jef Brouwers studeerde af als klinisch-psycholoog. Drugspreventie, gezinsproblematiek, ‘moeilijke’ jongeren,… De maatschappelijk geëngageerde Jef Brouwers begon niet als de sportpsycholoog, zoals u hem wellicht uit de media kent. Op het regentaat Lichamelijke Opvoeding waar hij een aantal jaren lesgeeft, komt hij voor de eerste maal in aanraking met topsporters. Topsportscholen bestaan dan nog niet en de (toekomstige) atleten maken het leven van de leraars behoorlijk moeilijk, omdat hun interesse bij de sport ligt en niet op de schoolbanken. Jef herkent er zichzelf in… Na zijn passage in het onderwijs vestigt hij zich als psycholoog. Jef is o.a. pionier als het over de mentale begeleiding van scheidsrechters gaat. Hij gaat als één van de eerste sportpsychologen aan de slag in professionele sportteams. De Quickstep-wielerploeg en het atletiekteam rond coach Jacques Borlée spreken misschien wel het meest tot de verbeelding, naast de BOIC-atleten waaronder de zeer succesvolle zeilsters. Ondertussen is mentale begeleiding en zijn sportpsychologen niet meer weg te denken in de teams rond succesvolle ploegen/atleten. Jef is ook mede-oprichter van TICkA. ‘Tick your talent’… ofwel talent helpen ontwikkelen en mensen bijstaan om zich op de juiste dingen te focussen.

Op de golven van de positieve cultuur Peter Bossaert is de nieuwe Secretaris-generaal van de KBVB. Bossaert was de voorbije zes jaar CEO van Medialaan. Jef Brouwers hoopt dat de nieuwe CEO ervoor zal zorgen dat de eenheid in visie vooral door de mensen die er werken zal gerealiseerd worden. “Dat het over mensen gaat met competenties die getoond hebben dat ze met hun potentieel iets kunnen verwezenlijken. Dat de positieve cultuur belangrijk is en nog meer wordt.… Culture eats strategy for breakfast… “ vult hij aan. Peter Bossaert gaf, in dit gigantische crisismoment, reeds duidelijk aan dat competentie en competentieontwikkeling het centrum van de aandacht zullen vormen.