ONZE TAAL

Raymond Noë

is (web)redacteur bij Onze Taal, het grootste Nederlandse tijdschrift voor taalliefhebbers.

onzetaal.nl

Schrijvende algoritmes

Al minstens sinds de jaren zestig doen ‘Grunbot’, die stukjes genereert in de stijl wetenschappers moeite om computers taal van Arnon Grunberg, en een paar jaar te leren. De voordelen zijn evident: je kunt geleden schreef voorloper GPT-2 als dan met de computer praten, en – ook heel ‘Asibot’ samen met Ronald Giphart belangrijk – je kunt de computer teksten een nieuw laatste hoofdstuk voor Isaac laten vertalen, schriftelijk en mondeling. Asimovs Ik, robot. En later kwam er nog een mogelijkheid bij: Ook de Nederlandse (en technisch de computer zelf teksten laten schrijven. Maar dat aangelegde) dichter Aaron Mirck ging bleek makkelijker gezegd dan gedaan. Aanvankelijk aan de slag met AI. Hij voerde het de probeerde men computers de regels van de taal uit te teksten van zijn eigen gedichten, en al leggen, maar daar snapten ze eigenlijk niks van. En dus snel leverde dat teksten op die je met kwamen de voorlopers van de kunstmatige intelligentie wat goede wil poëzie kunt noemen. (laten we zeggen de matige intelligentie) niet verder dan Bijvoorbeeld “Je bent een bushalte het woord voor woord vertalen van teksten, waarvan middenin een besneeuwde woestijn. Dit iedereen nog wel de voorbeelden weet die we in onze jaar ben je maar één keer gebruikt.” Die spamboxen vonden. Zoals deze van ene Natalia: “Ik tekst is licht absurd, en maakt gebruik eenzame meisje zonder schadelijke gewoonten. ik 29 van dubbelzinnigheid en metaforen, jaar. Ik zoek een man van 32 jaar voor ernstige waardoor de tekst een extra laag krijgt relaties.” Of deze: “We gebruiken ons – voor veel mensen zijn dat enthousiasme de prijzen, moeten kenmerken van poëzie. ze alleen pillen aan onze tijd en zijn al blij. Drugs, die graag een andere. Zeer snel gemaakt gewoon goed.” begriptaal Mirck vond de dichtregels in sommige gevallen beter dan de zijne, Het is bijna poëzie – net als de met de machine ... en zijn Instagramvolgers ook: ze gaven vertaalde tekst op een de gegenereerde poëzie Chinees bordje in een net meer likes. ingezaaid grasveld: “Do not Waar het allemaal heengaat disturb. Tiny grass is dreaming.” weten we niet. Het is niet onvoorMaar ondertussen zijn we een heel eind verder, en zijn stelbaar dat GPT-3 of straks GPT-4 er computerprogramma’s die heel goed kunnen vertalen gedichtjes gaat schrijven à la de (DeepL bijvoorbeeld), of die (met maar een beetje Instagram-dichters Liz is more (“Geef je menselijke hulp) doortimmerde teksten kunnen droom niet zomaar op. / Echt, gun jezelf schrijven – zoals bleek toen de Britse krant e wat tijd. / Zo wordt die droom ooit op Guardian een niet door mensen geschreven stuk een dag / gewoon de werkelijkheid.”) of publiceerde, dat iedereen steil achterover deed slaan. Rupi Kaur (“ e way we rise / from Het was niet alleen heel goed geschreven maar het ging every sorrow in life / is the most ook nog eens echt ergens over (namelijk de vraag of AI gorgeous thing I’ve seen”). Dat lijkt niet al dan niet een bedreiging is voor mensen). Het stuk zo moeilijk. Maar misschien worden er was geschreven door een kunstmatig intelligente ook lange essays geschreven, bijvoorbeeld toepassing genaamd GPT-3 (Generative Pre-trained over de vraag of de mens een bedreiging Transformer 3). Deze ‘transformer’ analyseert enorme is voor AI. Of zelfhulpboeken voor hoeveelheden tekst, en leert zichzelf zo schrijven. computersystemen. We gaan het zien. GPT-3 werd bijvoorbeeld ook gebruikt voor de En lezen.•

woorden woordenspelling