Verdichting van het stedelijke weefsel is tegenwoordig het motto. Maar hoe houden we de densiteit leefbaar? “Met verstandig groen”, is een goede kandidaat voor een antwoord. Meer en meer studies geven aan dat groen een intrinsiek deel is van een hoge levenskwaliteit.
I
n 2016 publiceerde de Europese afdeling van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO Urban green spaces and health. Dit rapport evalueert het onderzoek naar de effecten van groen in de stedelijke omgeving. Een blik op de inhoudstafel is indrukwekkend. Volgens de wetenschappelijke literatuur zou groen onder meer de luchtkwaliteit verbeteren, een beter microklimaat creëren, hitte-overlast verminderen en het lawaai dempen. Er zijn bovendien rechtstreekse, positieve effecten op de gezondheid gedurende het hele leven, van baarmoeder tot oude dag. Onderzoek in Litouwen, Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Spanje wees inderdaad uit dat baby’s een hoger geboortegewicht hebben als de moeder in een groene omgeving leeft.
Hoe komt dat?
Het wekt geen verbazing dat groen een vast ingrediënt is van veel nieuwe woonprojecten. Maar het WHO-rapport bevat ook een waarschuwing: er bestaat nog geen eensgezindheid over wat dat eigenlijk is, groene ruimte in de stedelijke omgeving. We weten dus ook niet welke relatie er precies bestaat met gezondheid en welzijn. Dat is een probleem voor overheid en bouwsector. Welke groene ingreep is het efficiëntst voor wat? Hoeveel groene ruimte is nodig? Op zoek naar het antwoord trok Bouwbedrijf naar Diepenbeek, waar we een ontmoeting hadden met Silvie Daniels en Nele Weyens. Beiden zijn verbonden aan het Centrum voor Milieukunde (CMK) van de universiteit van Hasselt.
Complexe verbanden
PILOOTPROJECT: ACTIVITEITEN IN HET GROEN TEGEN BURN-OUT OP HET WERK In 2013 hadden 220 000 werknemers in Vlaanderen te maken met symptomen van burn-out. De jaarlijkse kosten hiervan worden geschat op € 25 000 per werknemer. Helpt groen hiertegen? Een onderzoek uit 2014 bekeek hoe burn-outtherapie werkt als ze wordt gegevens in een aangename groene omgeving. Het aantal mensen met een hoge burn-outscore daalde met de helft. De deelnemers sliepen beter en hadden ze minder maag- en darmklachten. Het aantal deelnemers met hartkloppingen en een benauwd gevoel daalde eveneens fors. Een jaar na het beëindigen van de cursus
waren er weinig deelnemers bij wie de symptomen van burn-out weer de kop opstaken. Er loopt nu een pilootproject dat burn-out probeert te vermijden door werknemers – tijdens de werkuren! – activiteiten in de natuur te laten doen: tuinieren, wandelen, sporten … De voordelen voor de werkgevers? Een hogere productiviteit, minder afwezigheden en minder personeelsverloop. Er wordt ook een app ontwikkeld die werknemers zal toelaten hun stressniveau op te volgen. Silvie Daniels van de UHasselt kan u hierover meer vertellen (silvie.daniels@ uhasselt.be).
Silvie Daniels: “Precies analyseren welk effect een groene ruimte heeft, is niet eenvoudig omdat verschillende aspecten meespelen. Niet alleen hun aanwezigheid en hun nabijheid, maar ook de activiteiten die er plaatsvinden en het type en de densiteit van groene ruimten. De moeilijkheid is nu te ontwarren wat de relatie is tussen deze aspecten, pakweg tussen de dichtheid van het groen in een stad en de fysieke gezondheid.” Nele Weyens: “Er is een tweede probleem: hoe sterk is die relatie? De maatschappij ontvangt van een groene ruimte voordelen voor mens en samenleving, de zogenaamde ecosysteemdiensten. Je kunt met technieken uit de economische wetenschappen aan dergelijke ecosysteemdiensten een geldbedrag associëren. Op basis daarvan kan ››› februari april 2018 • Bouwbedrijf 21