Zoom 03 2016 by Reshift

GETEST: SONY RX1R II COMPACTE FULL FRAME MET ENORME RESOLUTIE

FASHION FOTOGRAFIE

Van moodboard tot modefoto

Van regen tot zonneschijn

Optimaal resultaat onder alle weersomstandigheden

GETEST

Wat is de beste schoonmaakservice voor je sensor?

BEELD BEWERKING 10 supertrucs die je móet kennen

Verras je makelaar

Je eigen woning op zijn mooist vastgelegd

Zo fotografeer je kinderen op hun best Handige tips voor elke leeftijd

Nieuw: Bekijk het

ZOOM.NL VIDEOZINE! Pagina 51

€ 6,50 • MAART 2016

Masters of full-frame Het allerbeste van full-frame in een behuizing waarvan het gewicht de helft is van traditionele spiegelreflexcamera’s. Ontworpen voor de behoeften van serieuze liefhebbers, professionele foto- en videografen. Maak kennis met de

Superieur detail voor professionals

-serie van Sony

Full-frame perfectie voor iedereen

Ultragevoelig voor professionals

Ontdek meer op: www.sony.nl/a7-series ‘Sony’, ‘a‘ en hun logo’s zijn geregistreerde handelsmerken of handelsmerken van Sony Corporation. Alle andere logo’s en handelsmerken behoren toe aan hun respectieve eigenaars.

INHOUD

Je eigen woning fotograferen

TECHNIEK

De huizenmarkt trekt aan. Eén van de belangrijkste onderdelen van de verkoopproces is de fotografie. Een mooie kans om je als fotograaf in de kijker te spelen.

Flits

Expertcursus Beeldbewerking

Cameragadget Sigma USB-dock

Experimenteer gerust met deze tien protips om de lat van je eigen foto’s net iets hoger te leggen.

Veel fotografen zijn bang voor viezigheid op de sensor. We geven tips hoe je dit schoonmaakt en maken 5 nieuwe camera’s heel vies om het zelf te testen.

Filmen en monteren was nog nooit zo simpel. We geven je tips om ermee te beginnen.

Schoonmaken van je sensor

Filmen met je reflex

104

Hardnekkig mythes ontzenuwd

Gebruikersreview Canon EOS M10

108

Reviews

106

UITSLAG FOTOWEDSTRIJD WINTER

Basiscursus Fashionfotografie

Fotograferen in de bergen Zoom.nl-blogger Taco Vos, fotograaf en bergsporter, neemt ons mee de bergen in voor tips over fotografie op hoogte.

Tamron 35mm F1,8 Di VC USD, Sony DSCRX1R II, Polaroid Snap, Sigma 20mm F1,4 DG HSM Art, Canon PowerShot G5 X.

PRAKTIJK

100

Spoedcursus Mist

Wie gaat er naar Fins Lapland?

INSPIRATIE

PAGINA 65

Bij een modefoto is de klik slechts het laatste schakeltje. We helpen je op weg in de complexe wereld van de fashionfotografie.

In the Picture Rosalie Van den Kerckhove

Quickstart

Het begon met het fotograferen van haar eigen kinderen, maar inmiddels heeft Rosalie Van den Kerckhove een goedlopend fotografiebedrijf.

Per leeftijdscategorie lopen we de punten langs die je op weg helpen naar het ultieme kinderportret.

Uitslag fotowedstrijd Zwart-wit

Kinderen fotograferen

Portfolioreview Stilleven

Workshop Capture One Pro

Professioneel schilder Jos van Riswick beoordeelt Zoom.nl lezer Helene Stilting.

Het weer heeft een grote invloed op licht en bij fotografie is licht alles. Daarmee is het weer bepalend voor hoe je foto’s eruit komen te zien.

Nieuws uit de Zoom.nl community

Alle weersomstandigheden

ZOOM.NL MAART 2016

Feedback Winterlicht 3

OPENING

RUUD BAKKER (RUUD1969) ISO 100 路 1/1250 SEC 路 F 6,3 路 70 MM

Filters aan de wilgen

↘

Laatst maakte ik een portret van een vriendin voor een zakelijke site. De foto was wel O.K. en ze zette hem als zakelijke profielfoto op LinkedIn. Een dag later zag ik dat ze ook haar profielfoto op Facebook had veranderd en die foto kwam me bekend voor. Het was dezelfde foto, maar dan helemaal anders. Mijn foto was in kleur, maar deze was in dramatisch zwart-wit, de huid was gladder en de ogen knalden eruit. Ze had de foto veel mooier gemaakt en ik zei dat ik niet wist dat ze zo goed kon photoshoppen. “Dat kan ik ook helemaal niet, ik heb de foto gewoon even door de app Beautycam op mijn telefoon gehaald.” Ik complimenteerde haar en liep met hangende schouders weg. Dat gevoel heb ik ook altijd als ik op mijn telefoon filtertjes over mijn foto’s heen leg. Ze zien er meteen veel beter uit en mensen vinden ze mooier dan het neutrale beeld. Waarom zou je eigenlijk nog uren gaan beeldbewerken als een filtertje het in dertig seconden voor je doet? Daar zijn gelukkig nog veel goede redenen voor aan te voeren. Bijvoorbeeld omdat een filter onpersoonlijk is: je hebt er weinig controle over en het toeval kan met je foto aan de haal gaan. Omdat een filter niet tijdloos is. Nu is het mooi, maar over een paar jaar slijt de schoonheid en wordt de foto oubollig. Omdat het niet origineel is: iedereen kan gebruik maken van hetzelfde effect en daarom onderscheid jij je er niet mee. Om je wel te kunnen onderscheiden, moet je de beeldbewerking in eigen hand nemen. Elke succesvolle fotograaf heeft naast zijn eigenzinnige blik en manier van fotograferen een eigen manier van beeldbewerken. Het is een uitgelezen mogelijkheid om je foto’s van een eigen signatuur te voorzien. In de expertcursus besteden we daarom aandacht aan de tien beste manieren om je foto’s in de nabewerking net dat beetje extra te geven. Je kunt ze gebruiken in elke vorm van fotografie, of dat nu natuurfotografie, fashionfotografie, kinderfotografie of fotografie om je huis er beter te laten uitzien is. Dat zijn overigens de onderwerpen van de andere artikelen en als je het resultaat daarvan met de kennis uit de expertcursus bewerkt, kun je alle filters in het vervolg aan de wilgen hangen. ROBERT THEUNISSEN HOOFDREDACTEUR ZOOM.NL

ZOOM.NL MAART 2016

FLITS

TEKST MICHIEL MULDER

Nikon D5

Iso-geweld

MANFROTTO D1 DRONE PACK

Drone op je rug

MET DE D1 DRONE PACK presenteert Manfrotto de eerste drone-fototas in haar nieuwe Aviator-collectie. De D1 Drone-backpack is volgens Manfrotto de eerste all-in-one oplossing om een drone snel en eenvoudig te vervoeren. Deze forse rugzak heeft volop ruimte voor een Quadcopter, een afstandsbediening, een spiegelreflex met enkele objectieven, laptop en accessoires. Aan de buitenkant zijn lussen aangebracht om een statief aan te kunnen koppelen. Uiteraard, want Manfrotto blijft een statiefbouwer. Je neemt de gedemonteerde drone eenvoudig mee in het hoofdvak, waarbij de afstandsbediening, accessoires en propellers opgeborgen worden in de handige, uitneembare tasjes tussen de vier armen van de Quadcopter. Eenmaal in elkaar gezet kun je de drone ook meenemen, je legt hem dan in het hoofdvak en sluit de voorklep met de snelsluitingen. Uiteraard is de drone dan wel kwetsbaarder omdat de propellers buiten de rugzak uitsteken. De Manfrotto Drone Backpack D1 kost € 199,-. WWW.MANFROTTO.COM WWW.PROVAK.NL

WWW.NIKON.NL

↘

COOPH PHOTO GLOVES

↘

DE D5 IS EEN PROFESSIONEEL WERKPAARD met hypermoderne specificaties. Om te beginnen de spectaculaire iso-waarden, van 100 tot 102.400, en dan beschikt de camera nog over Hi5, wat iso 3.280.000 betekent. Nee, geen 0 teveel ... Om dit iso-geweld in goede banen te leiden, kwam er een splinternieuwe beeldprocessor, de Expeed 5, in combinatie met een eveneens splinternieuwe fullframe 20,8 megapixel cmos-sensor. De RGB-sensor voor de lichtmeting heeft 180.000 pixels gekregen. Het autofocussysteem omvat 153 scherpstelpunten en 99 kruissensoren. Een deel van die kruissensoren is aan de rand van het scherpstelgebied geplaatst om ook onderwerpen aan de rand goed te kunnen ‘pakken’. Overigens heeft het AF-systeem zijn eigen processor voor optimale prestaties. Met een AF-gevoeligheid tot -4 LW ziet de D5 ook prima in het donker. De buffer van de D5 is in staat om 200 rawbeelden achter elkaar te kunnen verwerken bij een continue opnamesnelheid van 12 bps met focustracking. Klap je de spiegel vooraf op, dan haalt de camera zelfs 14 bps. Een dubbel cardslot voor QXD en/of CF-kaarten zorgt dat die buffer ook weer rap leeg is. Nu we het toch over snelheid hebben: met de D5 kun je ook 4K filmen op 30p/25p/24p, waarbij een pixelvoor-pixel uitsnede uit het midden van het beeld wordt gebruikt. Al met al is de Nikon D5 geen kinderachtige opvolger van de D4S. Het prijskaartje is evenmin kinderachtig: € 7109,- voor de body.

Dubbel handig

OM TE VOORKOMEN dat je vingers eraf vriezen tijdens winterse fotoklussen, heeft de fotografiecoöperatie COOPH speciale fotohandschoenen in het aanbod. Deze dienen een dubbel doel: je handen warm houden en toch je apparatuur perfect kunnen bedienen. De handschoenen zijn er in twee varianten. De Original oogt als een klassieke schapenleren handschoen, met op de handpalm en de binnenkant van de vingers een siliconenpatroon voor extra grip, zodat je prima je camera ermee kunt instellen of een touchscreen kunt bedienen. De Ultimate is een forse leren want, waarbij het vingerdeel openklapt om je camera te bedienen. Ontworpen voor extreme omstandigheden, maar net zo flexibel in gebruik, want ook met deze handschoen heb je een perfecte grip en precieze controle door het gebruik van siliconen en speciale stof voor duim en wijsvinger. De COOPH Photo Gloves zijn online te bestellen voor € 139,(Original) en € 199,- (Ultimate). Dat is stevig aan de prijs, maar bedenk dat een setje goede leren handschoenen sowieso niet goedkoop is. WWW.COOPH.COM

PANASONIC LEICA DG VARIO-ELMAR 100-400 F4-6,3 ASPH

Serieus zoomen

Nikon Speedlight SB-5000

Creatief bounce-werk

SAMEN MET DE NIEUWE D5 brengt Nikon een nieuw topmodel flitser op de markt. Deze SB-5000 Speedlight is in alle opzichten superieur aan zijn voorganger, met radiografische aansturing en een eigen koelsysteem. Een richtgetal van 34,5 lijkt niet spectaculair, maar is wel eerlijk: dit geldt voor iso 100 op 35 mm. Het zoombereik dekt 24-200 mm op fullframe en met ingebouwde groothoekdiffusor licht hij tot 14 mm uit. Meer dan voldoende dus voor creatief bouncewerk met het ingebouwde reflectiescherm of de meegeleverde diffusor. De SB-5000 is ontwikkeld voor off-camera. De ingebouwde radiografische aansturing werkt samen met de Nikon WR-R10unit. Daarmee zijn tot maar liefst 18 Speedlights tegelijk aan te sturen. Je hebt dus geen losse radioreceivers meer nodig en er hoeft ook geen directe zichtlijn meer te zijn tussen de hoofdflitser en de slave. Het nieuwe koelsysteem maakt continuopnamen op volle sterkte mogelijk zonder oververhitting. Het is mogelijk om 120 foto’s met een interval van 5 seconden te maken of 84 foto’s met een interval van 3 seconden. De compacte Nikon SB-5000 Speedlight weegt slechts 420 gram en kost € 679,-. WWW.NIKON.NL

MET DE LEICA DG VARIO-ELMAR 100-400 F4-6,3 ASPH presenteert Panasonic een supertele-zoom voor het Lumix-G micro-fourthirds camerasysteem. Spatwaterdicht, compact en lichtgewicht. Om dit objectief even in perspectief te trekken: de cropfactor van het MFT-systeem is 2, waarmee deze telezoom omgerekend naar fullframe een bereik heeft van 200-800 mm, serieus zoomen dus. De telezoom is optisch geoptimaliseerd voor 4K-video en kreeg een ultrastille en snelle AF-motor. Meerdere asferische en ED-elementen moeten vertekening en kleurschifting onder controle houden. De Power OIS stabiliser beperkt ongewenste trillingen en werkt samen met de DUAL IS. Ideaal om uit de hand te werken, maar uiteraard kan het objectief ook op statief met de draaibare statiefgondel. Met z’n 985 gram en 17,1 cm lengte is de superzoom zeer compact, zeker vergeleken met een Nikon 200-500 mm of een Sigma 150-600 mm. Echt een tele voor natuur, vogels en sport, hoewel de lichtsterkte iets aan de lage kant is. Dankzij de F 6,3 aan het lange eind heb je niet een extreme bonk glas in handen, een redelijk argument om die matige lichtsterkte te verdedigen. De Panasonic Leica DG VarioElmar 100-400 F4-6,3 ASPH kost rond de € 1700,-, een zeer concurrerende prijs.

↘

WWW.PANASONIC.NL

Sony HDR-AS50 Action Cam

Nieuwe hoek

↘

DE NIEUWE SONY HDR-AS50 ACTIONCAM heeft een 11,1 megapixel cmos-sensor en een Zeiss Tessar-objectief met de mogelijkheid van 3x zoom. Een behoorlijke verbetering ten opzichte van de voorganger is de Advanced SteadyShot. Verder kun je de opnamehoek wijzigen van groothoek naar standaard, om per situatie de beste opname-instelling te kiezen. De meeste andere actioncams kunnen slechts ultragroothoek vastleggen. De HDR-AS50 is geschikt voor 4K-timelapse. Deze functie maakt intervalopnames met 8 MP-stills die je in de nabewerking met de Action Cam Movie Creator software omzet in een 4K timelapse-film. Daarnaast kun je filmen met een 50 Mbps bitrate in XAVC S-formaat en op 1080p tot 120/100p frames voor slow motion. De Sony HDR-AS50 wordt standaard geleverd met onderwaterhuis en kost € 220,-. WWW.SONY.NL

ZOOM.NL MAART 2016

FLITS

Boeken Handboek natuurfotografie op reis

Panasonic Lumix TZ80 en TZ100

Goed

SCHUYT & CO G+J

Handboek Fotografie Een goede camera op de automatische stand is niet genoeg voor een mooie foto, aldus auteur Pieter Dhaeze. Kennis van de fotografische principes, camerabediening, en voorbereiding en inleving zijn vaak veel belangrijker. In 400 pagina’s worden alle facetten van fotografie besproken, geïllustreerd met inspirerende foto’s en duidelijke illustraties. Extra krijg je een aantal inspirerende portfolio’s en fotoreportages. Van jou voor € 39,95. WWW.VANDUURENMEDIA.NL

↘ OLYMPUS M.ZUIKO DIGITAL ED 300MM F4 IS PRO

Close-up tele

Door overdag met lange belichtingstijden te werken, ontstaan bijzondere foto’s waarop een wereld te zien is die je met het blote oog nooit ziet. Wolken vervagen en water wordt zijdezacht. Auteur (tevens voor Zoom.nl) en fotograaf Kees Krick leert je alles wat je over lange sluitertijden moet weten, zodat je deze indrukwekkende foto’s binnen de kortste keren ook zelf maakt. Je hebt er bijvoorbeeld ND-filters en een statief bij nodig. Dit digitale boek is voor Zoom.nl lezers met korting te koop met de code ikbenzoomer voor € 12,45 i.p.v. € 14,95.

DE M.ZUIKO DIGITAL ED 300MM F4 IS PRO is een zeer compacte supertele voor micro fourthirds camera’s. Dankzij de MFT-cropfactor van 2x is het bereik vergelijkbaar met 600 mm op fullframe. Maar met z’n 1270 gram is deze supertele wel stukken lichter dan een vergelijkbare lens voor spiegelreflex. De beeldstabilisator kan samenwerken met de vijfassige stabilisatie van de OM-D E-M1 en E-M5 Mark II en compenseert dan maar liefst zes stops. Verder is de scherpstelling programmeerbaar om met een enkele vingerbeweging te switchen tussen preset focusinstellingen en autofocus. Voor monopod of statief is er een degelijke statiefgondel aanwezig. Last but not least stelt deze supertele al scherp vanaf 1,4 meter, met een 0,48x vergrotingsmaatstaf. Daarmee kun je leuke close-ups maken! Het objectief is stofdicht en spatwaterbestendig. De Olympus M.Zuiko 300mm F4 IS Pro kost € 2599,-.

WWW.KEESKRICK.COM

WWW.OLYMPUS.NL

eBook Lange sluitertijden met ND-filters

ZOOM.NL MAART 2016

↘

Natuurfotograaf Edwin Giesbers neemt je naar de mooiste locaties ter wereld. In dit boek legt hij uit welke voorbereidingen je moet treffen en hoe je de mooiste foto’s maakt. Hij vertelt vanuit zijn jarenlange ervaring als professioneel fotograaf. Van de big five in Tanzania, mensapen in Oeganda, gifkikkers op Costa Rica, reptielen in Griekenland, gekleurde kameleons en dansende lemuren in Madagaskar tot ijzige beelden van blauwe ijsbergen en pinguïns op Antarctica. 256 pagina’s voor € 24,95.

op reis

PANASONIC LUMIX TRAVELZOOM staat voor degelijke en uitstekende reiscompacten. Met de nieuwe TZ80 en TZ100 is de serie gemoderniseerd, vooral op sensorgebied. De compacte TZ80 kreeg een volledig nieuwe 18 megapixel 1/2.3inch cmos-sensor, die in combinatie met de vijfassige beeldstabilisator en het Leica DC Vario-Elmar 24-720mm zoomobjectief garant zou moeten staan voor perfecte opnamen. De camera heeft een zoeker met 180.000 pixels en een 3-inch touchscreen. Filmen kan in 4K en de ring rond het objectief houdt de bediening overzichtelijk. Spannender is de TZ100, met z’n relatief grote 20 megapixel 1 inch cmos-sensor en redelijk lichtsterke Leica DC Vario-Elmarit 25-250mm F2,8-5,9 10x zoomobjectief. Ook hier zien we de vijfassige stabilisatie plus een hybride AF-systeem dat zelfs in het donker vlot scherpstelt. De Lumix TZ100 biedt verder raw-conversie in de camera, 5 bps opnamesnelheid en een hoogwaardige zoeker. Dankzij het 3-inch touchscreen en de 4K-functie kun je werken met Panasonics nieuwe Post Focus-techniek. De prijzen van de TZ80 en de TZ100 zullen respectievelijk rond de € 449,- en de € 700,- liggen. WWW.PANASONIC.NL

FLITS

NIKON D500

Pro

in het klein

↘

Nikon in actie

ALS JE EEN NIEUWE MARKT betreedt, moet je het goed doen, heeft Nikon gedacht bij de ontwikkeling van de KeyMission 360. Nikons eerste actioncam is direct een 4K 360° camera. Ideaal voor virtual reality. De camera is shockproof tot 2 meter, bestand tegen kou en waterdicht tot 30 meter. De KeyMission heeft aan twee zijden een beeldsensor met objectief voor 360° 4K-opnamen. VR-stabilisatie geeft ook onder ruige omstandigheden rustig beeld voor de echte buitensporter: gebruik ‘m op je helm, op je fietsstuur, in de auto of waar je maar wilt. Verdere specificaties laten nog even op wachten, net als de prijs. WWW.NIKON.NL

WWW.NIKON.NL

Canon PowerShot SX540 HS en SX420 IS

↘

NIKON KEYMISSION 360

NET ALS DESTIJDS DE D300 een kleine D3 was, is de D500 een professionele DX-variant van grote broer D5. Diverse specificaties zijn daaruit overgenomen, zoals het AF-systeem, de beeldprocessor en de 4K-filmfunctie. De professionele Nikon D500 vult precies het gat op tussen de fullframe profmodellen en de hobbycamera’s met cropsensor. Het was even wachten op deze opvolger van de D300s. Nikon is dan ook niet over één nacht ijs gegaan, met een volledig nieuw ontwikkelde aps-c cmosbeeldsensor van de D500 met 20,9 megapixel en iso-waarden van 100-51.200 (uit te breiden tot 50-1.640.000). De Expeed 5 processor zorgt voor een optimale verwerking van de informatie. Het autofocussysteem - uit de D5 dus - heeft 153 scherpstelpunten en 99 kruissensoren. Met dat verschil dat de dekking van het scherpstelgebied over het hele beeld ligt. De zoeker biedt daarbij 100% beelddekking waardoor je perfect je focuspunt onder controle hebt. Bovendien kun je in liveview het kantelbare touchscreen gebruiken. De D500 is oerdegelijk met waterdichte sealings en gebruik van magnesium en carbon. En snel, met een buffer voor 79 raw-beelden en een continue opnamesnelheid van 10 bps. De snelste sluitertijd is een professionele 1/8000 sec. Het dubbele cardslot staat behalve sdkaarten ook ultrasnelle qxd-kaarten toe, een unicum voor een DX-Nikon. Filmen kan in 4K met 30p/25p/24p en je kunt gebruikmaken van wifi. De prijs van de Nikon D500 is € 2369,-.

Extreem compact

↘

CANON VOEGT met de PowerShot SX540 HS en SX420 IS twee nieuwe superzoom digicompacten toe aan het assortiment. De PowerShot SX540 HS heeft een 50x optische zoom, de PowerShot SX420 IS haalt 42x dichterbij. Beide camera’s zijn daarbij bijzonder klein uitgevoerd. De PowerShot SX540 HS heeft een 20,3 megapixel cmos-sensor en een 24-1200 mm groothoekzoom. De HS van High Sensitivity betekent dat hij bij slecht licht ook nog goed beeld geeft, waarbij de Digic 4+ generator de beelden ruisvrij houdt. Om te zorgen dat alles ook bij 50x inzoomen scherp blijft, wordt een dynamische stabiliser over vijf assen gebruikt. De ultracompacte PowerShot SX420 IS is nauwelijks groter dan een creditcard en past in je jaszak. Deze PowerShot is uitgerust met een 42x optische zoom vanaf 24 mm en heeft een 20 megapixel sensor. De intelligente stabiliser belooft ook bij 42x inzoomen nog scherpe opnamen. Met creatieve filters als Miniature en Fisheye, kun je de gekste perspectieven vastleggen. De camera heeft een 3-inch lcd-scherm en een ergonomische grip - geen overbodige luxe voor zo’n extreme compact. Beide camera’s hebben wifi en Dynamic NFC om gemakkelijk verbinding te maken met smartphones, tablets of het Canon CS100 Connect Station. De PowerShot SX540HS kost € 379,- en de SX420IS € 269,-. WWW.CANON.NL

ZOOM.NL MAART 2016

MASTERCLASSES

ang + gratis toeg tot de beurs

OP DE PROFESSIONAL IMAGING ZATERDAG 12 MAART

Esthetische Macrofotografie Daan de Vos Zaterdag 12 maart 10-12 uur. Prijs: € 59,-

Vogelfotografie Daan Schoonhoven Zaterdag 12 maart 12:30-14:30 uur. Prijs: € 59,-

Fotografisch kijken Martin van Lokven Zaterdag 12 maart 15-17 uur. Prijs: € 59,-

ZONDAG 13 MAART

Portretfotografie voor magazines Harmen de Jong Zondag 13 maart 10-12 uur. Prijs: € 59,-

RESERVEER

SNEL

/MAS TERCLA SSES OP SHUTR.PHOTO

OP=OP

Landschap- en macro dicht bij huis Johan van de Watering Zondag 13 maart 12:30-14:30 uur. Prijs: € 59,-

Op de komende Professional Imaging-beurs, organiseert ons premium fotoplatform SHUTR zes Masterclasses op zaterdag 12 maart en zondag 13 maart. Ze zijn bedoeld voor fotografen die hun fotografie naar een hoger niveau willen brengen. De Masterclasses duren twee uur en zitten boordevol met praktische tips. De fotografen die ze geven zijn

Het maximale uit reisfotografie Laura Vink Zondag 13 maart 15-17 uur. Prijs: € 59,-

meesters op hun vakgebied. Ze zijn geselecteerd op basis van hun prachtige beelden en de manier waarop zij hun onmisbare instructies kunnen overbrengen. Schrijf je snel in, want er is maar beperkt plaats. Bovendien ontvang je bij inschrijving gratis toegang tot de beurs. Ga naar shutr.photo/masterclasses voor meer informatie en inschrijving.

GADGET

Sigma USBdock UD-01

Mooi stukje techniek Het concept van Sigma’s USB-dock UD-01 is simpel: koppel een objectief aan de computer en pas de instellingen aan voor scherpere foto’s. Een verdraaid handig apparaat voor de enthousiasteling die de techniek niet schuwt. TEKST DANIËL LAAN

↘

Het dock stelt je in staat om een Sigma-objectief aan de computer te koppelen en via Sigma’s Optimization Pro firmware te updaten en instellingen aan te passen. Je kunt de scherpstelafstanden aanpassen, maar ook de beeldstabilisatie (OS), firmware en AF-snelheid. Bij Sportobjectieven is de afstand van de focuslimiter te wijzigen. Het fijne, stevige kunststof - een materiaal dat we gewend zijn van Sigma - voelt aan als een modern soort metaal: licht en oerdegelijk. De bedoeling is dat je het dock op het objectief zet, niet andersom. Met de groene led op het dock bestaat daar geen twijfel over. Het koppelen gaat trouwens tamelijk stroef. In de software kun je een zoomobjectief op vier brandpunten en vier focusafstanden aanpassen. Zo ontstaan ZOOM.NL MAART 2016

maar liefst zestien parameters om de autofocus van je objectief heel nauwkeurig af te stellen. Dat is vooral van toegevoegde waarde bij macro-, telezoom- en portretfotografie, waarbij je dikwijls werkt met een beperkte scherptediepte.

Scherp Een goed afgestelde autofocus levert scherpere beelden op. Het afstellen is met behulp van Sigma’s software zo gepiept. Maar het daadwerkelijk meten van enige afwijking van het objectief lijkt meer op wetenschap dan dagelijkse praktijk. Ondervind je echt problemen met focussen of zie je optische afwijkingen die er niet zouden moeten zijn, dan is deze dock geen snelle oplossing. Dan kun je beter terug naar de winkel waar je het objectief

↑ Finetunen van de scherpte op 4 brandpunten en 4 focusafstanden.

hebt gekocht. Het dock is echt bedoeld voor fotografen die het onderste uit de kan willen. Je bent al gauw uren zoet met het maken van een testopstelling en het meten van de precisie van de autofocus. Zeker bij een zoomobjectief, omdat je over het hele zoombereik diverse metingen moet verrichten om de afwijking te registeren. Het meten van zo’n afwijking is beslist niet eenvoudig. Je hebt bovendien goede ogen nodig om het verschil in scherpte te zien. Maar als dat lukt, is Sigma UD-01 USB-dock een mooi gereedschap om alle scherpte uit je Sigma-objectief te halen.

Info → prijs € 49,95 → ondersteunde vattingen Canon EF, Sigma SA, Nikon F, Pentax K, Sony A → website voor software www.sigma-global. com/download/en/

BASISCURSUS

Fashionfotografie

Bij een modefoto is de klik slechts het laatste schakeltje. Naast modelkeuze zijn concept, visagie en styling enorm belangrijk. Soms heb je hier zelfs extra mensen voor nodig. We helpen je op weg in de glamourwereld van de fashionfotografie. TEKST JEROEN JAZET

↘

Als modefotograaf ben je niet in één hokje te vangen. Om te beginnen ben je portretfotograaf, omdat je altijd mensen op de foto zet. Je bent reclamefotograaf, omdat je kleding aanprijst. Tot slot vertelt modefotografie meestal een verhaal, je zet een sfeer neer. Die drie elementen maken dat er enorm veel tijd en voorbereiding gaat zitten in een fashionshoot.

Moodboard De voorbereiding begint bij het moodboard. Verzamel op internet een heleboel afbeeldingen die je aanspreken, print ze uit en plak ze op een groot vel papier. Natuurlijk kun je dit ook online doen, via Pinterest bijvoorbeeld. Bekijk alle foto’s en je zult zien dat er een bepaalde sfeer, een ZOOM.NL MAART 2016

bepaalde richting in alle gevonden foto’s zit. Vaak zitten er een paar dissonanten in, ineens een felle kleur terwijl de rest van de beelden heel naturel is of andersom. Deze beelden haal je eruit en je bewaart ze eventueel voor een volgende shoot. De verzamelde beelden kunnen heel divers zijn. Van modefoto’s tot locatiebeelden. En van een kleur lippenstift tot een sjaal die je aanspreekt. Je kunt zelfs een foto uitkiezen vanwege de mooie pose van het model. Je zoekt geen kant-en-klaar beeld, maar inspiratie om een bepaalde kant op te gaan.

Model Als je moodboard klaar is, ga je op modellenjacht. Een model moet bij de sfeer passen. Bij een naturel uitstraling wil je geen

1 Een klassieke fashionfoto in een grote hal met trap. Gemaakt in de M&N Studio’s in Den Bosch. NICK DE VRIES (NICKDEVRIES) MODEL: LAURA VAN EER VISAGIE: IBOLYA FÜLÖP KLEDINGONTWERP/STYLING: PEARL DRONKERS ISO 200 ∙ F 9 ∙ 1/160 SEC ∙ 37 MM

Kate Perry type. Besef dat modelkeuze bij fashionfotografie essentieel is. We durven zelfs te stellen dat het 50% van je foto maakt. Een veelgemaakte fout bij modefoto’s is je buurmeisje als model vragen. Eigenlijk is ze niet helemaal geschikt als model, maar ze wil wel graag op de foto. Dat is het verkeerde uitgangspunt. Zie het belang in van een goed model met uitstraling. Je kunt modellen op allerlei plekken vinden. Als je lef hebt, spreek je op straat een potentieel model aan. Meestal zien de meiden of jongens dit als compliment, mits je het op de juiste manier brengt. Geef een kaartje af, zodat ze op je site kunnen zien dat je professioneel werkt. Bel ze daarna op en leg uit wat je van plan bent. Ook zijn er bemiddelingssites als modellenplein.nl

BASISCURSUS

LEZERSTIP

en dutchheaven.nl waar modellen en fotografen elkaar ontmoeten. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat je hier goed het kaf van koren moet scheiden. Maar potentiële modellen zitten er zeker tussen.

MUA Make-up is belangrijk bij een modeshoot. Veel modefotografen hebben standaard een matte foundation in de fototas. Je kunt de huidkleurige poeder met een speciale kwast opbrengen op het gezicht of andere lichaamsdelen. Het poeder maakt de huidtint egaal en voorkomt glimmers

Beweeg zelf

de MUA krijgt foto’s voor haar door vette huid. Als het uitgeNiet alleen het model moet bewegen, breider moet, kun je het model portfolio, om in de toekomst maar loop zelf ook heen en weer om te zelf vragen wat make- up mee betaalde opdrachten mee kijken naar een juiste compositie. Zo krijg te nemen. Je hebt zelfs speciale binnen te slepen. je de meest dynamische beelden en kun je MUA’s (make-up artists), amaook meerdere composities uitproberen. teurs of professionals die het leuk Locatie NICK DE VRIES Natuurlijk kun je in de achtertuin vinden om modellen op te maken. NICKDEVRIES.ZOOM.NL modefoto’s maken, maar vaak zijn Voor de professionals betaal je uiteraard, maar de amateurs willen het ook deze dicht–bij-huislocaties niet zo doen als ze de foto’s krijgen. Dit heet TFP geschikt. De tuinslang ligt nog in beeld (Time For Print). De MUA geeft haar tijd en en het geheel heeft weinig allure. Als je expertise in ruil voor prints en bestanden budget hebt, kun je op een hotelkamer van de gemaakte foto’s. Het voordeel voor schieten of een locatiebureau in de arm jou als fotograaf is gratis mooie make-up, nemen als gracelocations.com. Dit soort bureaus heeft vaak de mooiste locaties, maar je betaalt wel de hoofdprijs. Op de site rondkijken om inspiratie op te doen, kan natuurlijk altijd. Een alternatief is een locatie in de natuur of een mooie verlaten locatie.

KOMT KLEDING MEESTAL BETER UIT 1

1 De combinatie van daglicht met een reflectiescherm kan voor heel zacht licht zorgen. HYLKE GREIDANUS (HYLKE-GREIDANUS) MODEL: ELINE DE WAAL-MALEFIJT ISO 100 ∙ F 2,8 ∙ 1/125 SEC ∙ 50 MM

2 Wil je bijzondere visagie dan ben je al snel op een visagist aangewezen. KEES PENDERS (BEAUTIFIER) MODEL: ESTHER KUDIWA MUAH: ELKE WOUTERS / EMA VISAGIE ISO 50 ∙ F 5,6 ∙ 1/160 SEC ∙ 60 MM

3 Niet alle modellen zijn even gemakkelijk te regisseren. MARIT HILARIUS (MARITKIZZ) MODEL: DAISY VAN DER WEES ISO 200 ∙ F 4 ∙ 1/320 SEC ∙ 200 MM

Styling Sommige modefotografen, zoals Carmen Kemmink die veel voor de Linda en Elle werkt, hebben zelf een modeopleiding gedaan. Zij weten kleding en accessoires te combineren. De meeste fotografen hebben geen modeachtergrond. Je kunt uit bestaande foto’s wel iets kopiëren, maar een stylist heeft hier altijd een beter oog voor. Als je een stylist inhuurt, shopt zij vooraf accessoires voor de shoot bij elkaar. Dat kan variëren van een ketting, schoenen of armband, maar ook locatieaccessoires als vazen, bedspreien of gordijnen. Als amateur heb je meestal geen geld om zo’n stylist in te huren. Besef wel dat goede styling de foto kan maken of breken. Als je veel moeite hebt gestoken in een model, kan een lelijke kast in de achtergrond de hele foto weer tenietdoen. Als je een keer aan het shoppen bent, koop dan eens wat kleine accessoires die je eventueel ook een keer voor een shoot zou kunnen gebruiken.

Kritisch Als je alle elementen bij elkaar hebt, is het tijd om op pad te gaan met je entourage. Op locatie komt het erop aan alle verzamelde elementen goed te regisseren. Wees duidelijk in wat je wilt en laat niet anderen bepalen hoe het beeld eruit komt te zien. Geef je model duidelijk aan hoe zij moet kijken. Het helpt vaak als je het moodboard meeneemt, zodat je kunt laten zien welke kant je op wilt. Wees niet bang om plaatjes van poses en een blik te verzamelen. Zo kun je direct aan het model laten zien wat ze moet doen. Wees

BASISCURSUS

ZOOM.NL MAART 2016

BASISCURSUS

Photoshop plug-ins → Er zijn een heleboel

plug-inprogramma’s op de markt om je te helpen met de nabewerking. Het zijn vooral de plug-ins met presets die je veel werk uit handen kunnen nemen. In de modefotografie wil je vaak een bepaalde look, naast de basiscorrectie. Probeer eens een plug-in als Topaz Restyle of Nik Color FX Pro uit, en je zult zien dat je al snel die professionele look over je beeld krijgt, eentje die je wellicht zelf niet had kunnen bedenken.

DENKEN DAT ZE ARROGANT MOETEN KIJKEN kritisch op de make-up en de styling, alles is ondergeschikt aan het beeld. Het komt nogal eens voor dat een fotograaf alles maar goed vindt wat de make-up artist en stylist doen. Wees niet bang om commentaar te geven en mee te denken, jij bent als regisseur eindverantwoordelijk voor het beeld. Kijk tijdens het schieten regelmatig op het moodboard om de grote lijn in de gaten te houden. Ook al ben jij de regisseur, houd de sfeer op de set wel vriendelijk. Een dictator die alle inbreng afsnauwt, zorgt misschien voor een eenmalig, prachtig plaatje maar de kans dat mensen nogmaals met je willen werken is nihil. Naast een moodboard zit in modefotografie vaak ook een seriematigheid, een verhaal of een setting. Kijk maar eens naar modeseries uit bladen als de Linda of Vogue (en dan vooral de Italiaanse uitgave). Meestal zijn dat een stuk of tien beelden waar een rode draad in zit. Twee meiden hebben autopech, een stel gaat naar een première, een vrouw loopt depressief door een kerk, dat soort mini-verhaaltjes. Er zit niet echt een kop en een staart aan ZOOM.NL MAART 2016

het verhaal, het is meer een soort setting. Zo’n setting is heel belangrijk voor jou als fotograaf. Je kunt de hele serie er als een kapstok aan ophangen. Door deze rode draad komt er samenhang tussen de foto’s, in plaats van dat het allemaal losse elementen zijn. De Amerikaanse modefotograaf David LaChapelle heeft het ooit gepresteerd een vliegtuigcrash als setting te kiezen. De modellen kwamen onder het stof vandaan met hun koffer en liepen weg alsof er niets aan de hand was. Heel extreem natuurlijk en voor deze shoot was ook ruim budget - de hele set werd speciaal voor de shoot gebouwd.

De blik Eenmaal ter plekke is het de kunst het model op de juiste manier te laten kijken. Laat je een model om te beginnen wel of niet in de camera kijken? Dat hangt natuurlijk af van de sfeer en het verhaal dat je vertelt. Een depressieve vrouw staart uit het raam, een vrolijk in de regen dansend model zal je eerder in de camera laten kijken. Een veelgemaakte fout bij het regisseren van de blik is overacting. Een

1 De hoed is dominant in dit beeld, het model verstopt zich erachter. De keuze voor zwart-wit geeft de foto een rauw randje. KIM ROOIJACKERS (MISSKIM1982) MODEL: PIEN LEDEBOER MAKE-UP: NAOMI ROEPERS STYLING: SHARDA ISO 100 ∙ F 2 ∙ 1/125 SEC ∙ 50 MM

2 Hier is de styling doorslaggevend. De deken, vitrage, mand en bloem maken er iets bijzonders van. RICHARD BROEKHUIJZEN (CRAZYPHUNK) MODELLEN: HISKE BONGAARTS (EVD AGENCY) & MITCHELL VAN DE LAAR (ACTORS AND MODELS AGENCY) STYLING: JOLIJN BRUIJNAERS ISO 200 ∙ F 8 ∙ 1/100 SEC ∙ 50 MM

model kijkt te eager of te overdreven in de camera. Als fotograaf moet je dat goed in de hand te houden. Vooral onervaren modellen denken dat een model altijd op een bepaalde manier – arrogant en onbereikbaar - moet kijken. Dit resulteert soms in tenenkrommend slecht acteerwerk. Houd de uitstraling van het model naturel. Geef aanwijzingen in de trant van ‘maak je gedachten eens helemaal leeg’ of ‘denk aan je eerste liefde’. Je krijgt dan een natuurlijker uitstraling. Maak ook altijd ruim voldoende verschillende opnames per setting. De blik kan per beeld net iets veranderen.

Apparatuur Modefoto’s kun je met redelijk normale apparatuur schieten. Omdat het er vaak dynamisch aan toe gaat, is het aan te raden uit de hand te schieten. Veel fashionfotografen werken met prime objectieven. Dat zijn vaste brandpunten met vaak een extreem grote diafragmaopening (F 1,8 of 1,4). Daarmee kun je een model heel goed met weinig scherptediepte fotograferen, een van de kenmerken van modefotografie. Omdat modellen vaak nog iets

BASISCURSUS

bewegen, is het aan te raden je sluitertijd sneller dan normaal in te stellen, 1/125 is vaak wel het minimum, liever nog sneller. Houd er daarom rekening mee dat er voldoende licht ter plekke is. Als dat er niet is, moet je dat meenemen.

Flits Je kunt mooie modebeelden maken met natuurlijk licht, maar vaak wordt er flitslicht toegevoegd. Dit heeft verschillende redenen. Allereerst komt de kleding meestal beter uit met flitslicht. Het zorgt voor glimmers die de structuur van de kleding beter naar voren brengen. Ten

tweede gaat het er bij een modefoto ook om de modellen zo gunstig mogelijk in beeld te brengen. Vooral in interieursets zit je vaak met lelijke tl-verlichting, terwijl je een flitser uit elke hoek kunt laten komen die je wilt. Het nadeel van flitslicht is dat er weer iets bijkomt om in de gaten te houden tijdens de shoot. Het is niet voor niets dat veel modefotografen een of meer assistentes hebben die alles onder controle houden. Maak je modefoto’s voor je plezier, dan kun je het ook beperken tot één strobistflitser. Zo heb je wel toegevoegd licht, zonder dat je hele studiosets hoeft mee te slepen.

Veel modefoto’s worden op zonnige dagen gemaakt, bijvoorbeeld op een strand. Een handig hulpmiddel is dan een reflectiescherm. Zet je model in tegenlicht. Er ontstaat daardoor een mooi halo rond de haren, alleen zal nu het gezicht door het harde licht relatief donker worden. Dit kun je oplossen met een reflectiescherm aan de voorkant. Het scherm geeft een volle opvulling als je de zon erin laat reflecteren. Je kunt dit met een wit scherm doen, wat een betrekkelijk vlakke invulling geeft. Maar er zijn ook zilveren en gouden schermen, die een hardere, directere invulling geven. Probeer het eens uit, meestal zitten er op een reflectiescherm twee mogelijkheden.

Nabewerking

EEN MINI-VERHAALTJE 1

Fashionfotografen zijn veel tijd kwijt aan nabewerking. Omdat er kleding verkocht moet worden, reclamefotografie dus, mag er veel aan gesleuteld worden. Toch ontstaan ook hier steeds meer discussies. 1 Simpel beeld van een Bijvoorbeeld of je een model slanker mag vrouw aan het strand. Door maken dan ze is. het tegenlicht gaat je oog direct naar het gebreide vest. In Photoshop besteed je veel tijd aan de ION CHIH (ENDYMION7) oneffenheden van het gezicht. Die kun je ISO 100 ∙ F 4 ∙ 1/1250 SEC ∙ 125 MM op de volgende manier aanpakken: 2 In deze foto komen → Zoom in op het gezicht van een model. styling, locatie en nabewerJe ziet nu dat een gezichtshuid nooit king prachtig samen. perfect egaal is. RICHARD TERBORG (RICHARDTERBORG) → Gebruik de kloonstempel om puistjes, MODEL: DANDY LUCENTO pukkeltjes, rare haartjes en dergelijke ISO 400 ∙ F 1,4 ∙ 1/160 SEC ∙ 50 MM uit het gezicht te shoppen. → Vervolgens kun je de huid nog een 3 Als je een goede visagiste hebt, hoef je in de nabewerbeetje verzachten. king bijna niet meer aan de → Kopieer hiervoor de achtergrondlaag huid ‘te werken’. Een goed geregisseerd studiobeeld. en ga naar Filter, Vervagen, Gaussiaans ROXANNE LETTERIE vervagen, bijvoorbeeld met 10 pixels. (ROXANNELETTERIE) MODEL: AWISA → Maak een nieuw laagmasker aan over MAKE-UP: SANNE VISSCHER de hele laag en maak deze zwart. ISO 100 ∙ F 13 ∙ 1/100 SEC ∙ 45 MM → Met het penseel kun je nu (met een lage dekking) delen van de huid onscherp inverven. Doe dit wel altijd subtiel, het wordt snel te veel. Een dekking van 10% zorgt voor de juiste nuance. Wat ook veel gebeurt in de nabewerking, is het aanzetten van contrast in armen en benen. Er zit meestal een heel klein LEZERSTIP beetje highlight in het midden van een arm. Je kunt dat aanzetten met het gereedschap Tegenhouden. Verf Als je wilt beginnen met fashionhiermee over het lichte deel van fotografie moet je vooral veel doen. Zet iedereen die het leuk vindt voor de een arm om dit extra op te lichten. camera en probeer verschillende stijlen Ook dit doe je met een dekking uit. Verdiep je ook in de nabewerking, van maximaal 5 à 10%. De randen dat is heel belangrijk in dit deel van de van de arm kun je daarna met het fotografie. doordruk-gereedschap extra donROXANNE LETTERIE ker maken. ROXANNELETTERIE.ZOOM.NL

Doe!

BASISCURSUS

ZOOM.NL MAART 2016

EVENEMENT

↑ Joel Grimes is wereldwijd een veelgevraagde gastspreker op talloze beeldevents. Zijn kracht ligt in de vergaande perfectie van de beelden die hij maakt. JOEL GRIMES

12-13-14 maart

Professional ↓ Ook Nederlands topfotograaf Martin Hogeboom zal elke dag een live shoot verzorgen.

Nationale en internationale topfotografen → De Professional Imaging is niet

alleen een live informatie verstrekker maar ook een belevingsevenement. Zo staan er topfotografen uit binnen en buitenland op het podium om de passie voor imaging te delen. Zo is de Amerikaanse fotograaf Joel Grimes hoofdspreker tijdens deze P.I. 2016. Joel werkt al meer dan 30 jaar voor top reclamebureaus en wereldbekende merken zoals Redd Bull, Philip Morris, Visa en Sony. Verder kun je luisteren en meer zien van fotografen als Brett Florens, Martin Hogeboom Frank Doorhof, Paul van Gaalen en Dracorubio. Het premium fotoplatform SHUTR organiseert zes speciale masterclasses van onder andere Daan de Vos en Harmen de Jong. Check pagina 12 voor het volledige masterclass programma.

MARTIN HOGEBOOM

↘

Van 12 t/m 14 maart vindt de 17e editie van de fotovakbeurs ‘Professional Imaging’ plaats in Nijkerk. Deze beurs is bedoeld voor iedereen die zich bezighoudt met fotografie: van professionele fotografen tot studenten en fotofanaten. De beurs is een belevingsevenement voor iedereen met een passie voor imaging. Je vindt lezingen en inspiratiesessies van topfotografen, groot aantal aanbieders van producten gerelateerd aan fotografie en video zodat je direct vragen aan hen kunt stellen.

Imaging VOOR IEDEREEN MET EEN PASSIE VOOR IMAGING

Meer dan 86 standhouders

↑ Joel zal dagelijks een lezing én live shoot verzorgen. JOEL GRIMES

De beurs is dé plek bij uitstek om live in contact te komen met leveranciers en importeurs van jouw favoriete fotografiemerken. Met meer dan 86 leveranciers op onze uitgebreide beursvloer kun je de producten met eigen ogen zien, in de hand houden en natuurlijk direct uitproberen. Ook is dit dé locatie voor de beste beursaanbiedingen. ↓ Natuurfotograaf Paul van Gaalen zal tijdens zijn lezing zeker aandacht besteden aan het onderwerp van zijn laatste boek: De Hollandse IJssel . PAUL VAN GAALEN

Praktische info DATUM

Zaterdag 12 en zondag 13 maart van 9.30 – 17.30 uur Maandag van 9.30 – 17.00 uur LOCATIE

De Loods in Nijkerk, Berencamperweg 4 in Nijkerk TOEGANGSPRIJS

per dag €10,- een weekendpasse-partout €20,- (inclusief parkeerkosten of pendelbus NS Station Nijkerk of verder gelegen parkeerplaats naar De Loods) De toegangsprijs is inbegrepen bij een SHUTR Masterclass (zie pagina 12) WEBSITE

www.professionalimaging.nl

ZOOM.NL MAART 2016

IN THE PICTURE

Rosalie Van den Kerckhove

‘Ik doe alles

op gevoel’ Het is begonnen met fotograferen van haar eigen kinderen maar inmiddels heeft Rosalie Van den Kerckhove een goedlopend fotografie bedrijf. “Ik weet eerlijk gezegd vrij weinig van de technische kant van fotografie. Ik doe alles op gevoel en dat werkt.” TEKST KIM VAN ARENDONK

Dit is een vakantiekiekje van mijn dochter Sascha, gemaakt in Spanje afgelopen jaar. Ik heb hier niet veel aan bewerkt. Wederom heb ik wel haar ogen eruit laten springen, dat is een kenmerk van mijn werk. ISO 100 · F 4.5 · 1/250 SEC · 50 MM

ZOOM.NL MAART 2016

↘

Je fotografiebedrijfje loopt voorspoedig, dat heb je goed voor elkaar.

‘Jazeker, natuurlijk is het de ene week drukker dan de andere. Maar ik heb genoeg opdrachten en hoef vrij weinig te doen om klanten te werven, een luxepositie dus. Het is echt leuk om te zien dat het zo gelopen is. Ik heb mezelf namelijk alles aangeleerd. Van de technische kant weet ik nog steeds vrij weinig. Ik fotografeer altijd in de diafragma-voorkeuzestand, de iso stel ik zelf in, maar de sluitertijd zegt me weinig. Ik zal nu waarschijnlijk wel een hoop fotografen beledigen, haha.’

Je hoort het niet vaak met zulke mooie foto’s. Hoe ben je dan begonnen met fotografie? ‘Ik ben ongeveer vier jaar geleden begonnen. Daarvoor bekeek ik wel veel beelden online op websites zoals deviantart.com of visualize.us. Ik had ook altijd wel een bepaalde voorkeur van wat ik mooi vond, maar zelf fotograferen deed ik nooit. Toen kreeg ik mijn eerste iPhone en die had in vergelijking met mijn BlackBerry van daarvoor een mega goede camera. Ik ben veel gaan fotograferen en heb een heleboel bewerkings-apps gedownload. In het begin fotografeerde ik niet alleen portretten, maar ook zonsondergangen en bloemen. Eigenlijk is het voor mij allemaal begonnen met Instagram. Ik postte daar veel foto’s en kreeg erg leuke reacties. Dat werden er steeds meer en toen kreeg ik al vrij snel van mijn toenmalige stiefvader een Canon EOS 400D te leen, waar ik nog steeds mee fotografeer.’ Rosalie wijst naar de camera die op een plank in haar huiskamer ligt. Die is sfeervol ingericht, naast haar huiskamer is het ook haar studio. Overal aan de wand hangen prachtige vergrotingen van foto’s van haar kinderen, haar favoriete modellen. Rosalie zit ontspannen op de bank. Door een foute planning van onze kant konden we helaas niet meekijken op een shoot. We moesten de afspraak namelijk verplaatsen naar de avond en Rosalie fotografeert alleen met daglicht.

Wat grappig dat jij vanuit de smartphonefotografie naar een spiegelreflex bent gegaan. Meestal lees je dat mensen al analoog met een spiegelreflex fotografeerden. 26

‘Ik heb nog heel lang mijn spiegelreflexfoto’s bewerkt met apps op mijn smartphone. Met apps als VSCO en Snapseed kun je ook in hoge kwaliteit opslaan, dus dat werkte best goed. Tot een bevriende fotograaf vond dat het echt niet langer kon, haha. Hij heeft Lightroom op mijn laptop geïnstalleerd en sindsdien werk ik alleen maar daarmee. Het duurde wel een paar maanden voordat ik het programma helemaal onder de knie had. Ik heb er wederom urenlang op geoefend en alle opties zelf ontdekt. Af en toe zocht ik een tutorial op YouTube op.’

Even voorstellen → Rosalie Van den Kerckhove (37) werkt

Wat in jouw portfolio opvalt, is de blik van de kinderen. Kies je bewust voor die niet-standaardplaten? ‘Het liefst zou ik nóg meer emotie willen fotograferen. Bijvoorbeeld de foto van mijn zoon met de traan, dat zijn de foto’s die mij het meest aanspreken en raken. Ik houd gewoon van wat diepere, emotionele beelden met veel gevoel. Je zult in mijn werk ook niet vaak een lachende foto zien. Dat is niet mijn fotografiestijl, ik wil mensen fotograferen in een rustige, pure en ingetogen sfeer.’

Vind je dan niet dat kinderen vrolijk moeten zijn, nog onbevangen en blij? ‘Natuurlijk moeten kinderen dat zijn, maar ik kies daar niet voor in mijn foto’s. Mensen hebben genoeg vrolijke kiekjes van hun kinderen en kiezen bewust voor mijn portretten. Niemand lacht 24 uur per dag. Het blijft een kwestie van smaak natuurlijk, maar dit is wat ik mooi vind en wat ik wil neerzetten.’ De emotie die op de foto’s te zien is, lijkt soms wat zwaar, maar de goedlachse Rosalie is allesbehalve zwaar op de hand. Haar prachtig rood gestifte lippen lachen vriendelijk en haar ogen stralen een hartelijkheid uit. Al weet ze naar eigen zeggen weinig van de techniek, over haar smaak en werkwijze is ze duidelijk. Ze weet wat ze wil en dat laat ze zien in haar fotografie.

Hoe krijg je de kinderen zo op de foto? ‘Om eerlijk te zijn hoef ik daar niet veel voor te doen, het gaat redelijk vanzelf. Voordat de shoot begint, maak ik eerst kennis met de ouders en het kind. We drinken en kletsen wat en bespreken de eventuele wensen. Hebben ze een specifieke

1 Ik ben zelf erg gek op deze foto vanwege de sfeer en emotie erin. Het model is ook prachtig, ze werkte heel goed mee en ze past goed in het plaatje dat ik wilde neerzetten. Ook hierbij heb ik gekozen voor een flinke korrel om het geheel wat mysterieus te maken. ISO 200 · F 4.0 · 1/50 SEC · 50 MM

2 Dit is een zelfportret, de foto is gemaakt door mijn zoon Manu. Ik heb het beeld expres zo korrelig bewerkt, dat geeft net wat extra sfeer. Verder knalt mijn oog er natuurlijk uit. Misschien wel iets too much, maar dat past wel bij het totaalplaatje. ISO 400 · F 4.0 · 1/200 SEC · 50 MM

3 De samenwerking tussen mijn zoon en mij is erg sterk, ik fotografeer hem al vanaf het begin en hij weet precies hoe ik het wil hebben. De traan was niet gepland, maar erg welkom. Hij dacht expres aan iets verdrietigs voor de foto, zei hij. Ik vond het een mooi moment. ISO 100 · F 4.0 · 1/125 SEC · 50 MM

4 Deze foto is gemaakt bij een van mijn twee ramen zodat je een mooie schaduw krijgt. Een zwartwit bewerking doet het altijd goed, vooral bij de foto‘s met een ingetogen pose zoals in dit plaatje. Met deze foto wilde ik rust en sereniteit uitstralen. ISO 200 · F 4.0 · 1/80 SEC · 50 MM

vanuit huis en maakt veelal portretten van kinderen. De meest interessante leeftijd om te fotograferen vindt ze tussen de 8 en 10 jaar, al komen er inmiddels klanten van alle leeftijden, vanaf 4 jaar. Ze werkt alleen met daglicht en inmiddels op semiprofessionele basis. Naast haar fotografiewerk werkt ze als sales coördinator bij een internationaal bedrijf voor medische apparatuur. Ze woont in Alphen aan den Rijn met haar twee kinderen. ROSE-78.ZOOM.NL WWW.FACEBOOK.COM/ROSEPHOTOGRAPHY.EU

voorkeur voor een bepaalde foto en wat voor bewerking willen ze graag? Meestal krijg ik de vrije hand en mag ik alles zelf bepalen. Als we beginnen, vraag ik de kinderen om recht in mijn camera te kijken. Ze hoeven dus niet te lachen. Ik zeg altijd dat ze moeten doen alsof ze tv aan het kijken zijn, maar dan in de lens. Ik geef kleine aanwijzingen, zo vraag ik bijvoorbeeld of ze hun lippen willen ontspannen of een klein fronsje kunnen doen met hun wenkbrauwen. Bij het ene kind gaat het gemakkelijker dan bij het andere. Vrijwel alle kinderen vinden het juist fijn dat ze niet ‘nep’ hoeven lachen of leuk doen. Het fotograferen gaat in een heel ontspannen en relaxte sfeer.’

Is het met oudere kinderen niet makkelijker dan bijvoorbeeld met een vierjarige? ‘Jazeker. Ik heb onlangs ook de leeftijdsgrens aangepast naar minimaal 4 jaar. Daarvoor fotografeerde ik vanaf 1 jaar, maar ik heb gemerkt dat dit gewoon niet zo goed werkt. Ik was toen meer bezig met de aandacht vasthouden dan daadwerkelijk een blik creëren. Het is dan meer een

IN THE PICTURE

JE ZULT IN MIJN WERK NIET VAAK EEN LACHENDE FOTO ZIEN

ZOOM.NL MAART 2016

KINDEREN VINDEN HET FIJN DAT ZE NIET NEP HOEVEN LACHEN

IN THE PICTURE

Tips van Rosalie Van den Kerckhove GEVOEL Voor mij is fotograferen een gevoelskwestie. Ik doe wat ik mooi vind en dat kan ik ook iedereen als tip meegeven. Volg de richting die je ligt en maak de foto’s en bewerkingen die jij mooi vindt. Daar kom je het verst mee.

KIES EEN RICHTING Ik kan iedereen adviseren één genre te kiezen en daar heel goed in te worden. Ik ben ook begonnen met het fotograferen van allerlei onderwerpen, maar heb toen bewust gekozen voor portretten. Als je één genre kiest, kun je je volgens mij het best specialiseren en zo je eigen ding creëren.

SOCIAL MEDIA Instagram heeft mij zoveel gebracht, vooral in het begin. Het gaf me veel inspiratie en positieve feedback. Verder werkt mijn Facebook-pagina ontzettend goed. Ik heb voor mijn gevoel geen website nodig. Zodra ik nieuwe foto’s post, krijg ik weer nieuwe aanvragen. Het liken en delen en de zichtbaarheid in het nieuwsoverzicht van mensen werkt ontzettend goed.

STAAR JE NIET BLIND OP TECHNIEK Wat mij betreft kun je met goedkopere basismiddelen ook mooi resultaat neerzetten. Ik werk nog steeds met een Canon EOS 400D en een 50MM F1,4 objectief. Het gaat niet om de duurste apparatuur en de meeste kennis van technieken en beheersing van alle fotografieregeltjes, maar om het ontwikkelen van een eigen stijl. Zorg dat mensen je werk herkennen. Fotografeer en bewerk wat jij leuk vindt en doe dit met liefde en passie. Voor mij is dat veel belangrijker dat het bezitten van de nieuwste en duurste apparatuur.

lucky shot en dat vond ik zelf niet leuk om te doen. Ik heb echt een samenwerking nodig met het kind. Soms is het ook lastig bij een vierjarige maar daar kun je al veel meer mee communiceren. De leukste leeftijd vind ik tussen 8 en 10 jaar. Dan zijn het nog echt kinderen, maar zij kunnen prima aanwijzingen opvolgen en de krachtige blikken neerzetten die ik mooi vind.

Naast de serieuze blikken valt de bijzondere uitsnede vaak op. Je snijdt bij een foto vaak het voorhoofd eraf. Waarom doe je dat? ZOOM.NL MAART 2016

‘Dat is denk ik een kwestie van smaak. De strakke crop is echt een beetje mijn dingetje geworden, het geeft nog meer kracht aan een foto, maar er zit niet echt een diepere reden achter. Af en toe kadreer ik iets ruimer voor de afwisseling, maar mijn portretten zijn altijd close-up. Ik zal nooit iemand full body fotograferen. Ik focus altijd op de ogen, die zijn voor mij het belangrijkste.’

meer met doordrukken, tegenhouden, contrast, helderheid, irisverbetering en scherpteaanpassingen. De ogen moeten voor mij echt knallen zonder onnatuurlijk te worden. Ook aan de wimpers besteed ik veel aandacht. Als laatste voeg ik vaak nog een radiaalfilter toe, je kunt daar echt mooi diepte en lichtverschillen mee creëren. Mensen vragen wel eens wat ik voor lampen gebruik. Dat is dus vaak deels dit filter. Ik houd ook erg van een korrelbewerking, dat geeft een spannend en mysterieus effect.’

Je cropt de foto dus vaak. Welke aanpassingen doe je nog meer in een foto? ‘Ik begin altijd eerst met oneffenheden weg te werken. Vooral bij tieners en volwassenen is dat vaak wat meer werk door bijvoorbeeld puistjes, rimpeltjes en wallen. Iedereen wil er op de foto extra mooi uitzien, dus ik mag ook flink retoucheren. Dit doe ik in Windows Photo Gallery. Ow jee, nu zullen wel nog meer fotografen slikken, maar ik vind dit programma voor het retoucheren echt geweldig. Wil je anders zien wat ik precies doe?’

Je werkt toch nooit met lampen of flitsers?

Rosalie start behendig haar laptop op. Ze is ongeduldig, de laptop is veel te langzaam. Ze is nu aan het sparen voor een iMac, een stap die ze veel eerder had moeten nemen, maar waar het uit gemakzucht nog niet van is gekomen. Op zo’n mooi, groot en haarscherp scherm zal ze alles veel beter kunnen zien en dat zal veel prettiger werken dan haar huidige laptop. Ze heeft een foto gevonden van een meisje met een onregelmatige huid en laat zien hoe ze het in Windows Photo Gallery aanpakt.

Vind je het werken met daglicht niet lastig. Je bent zo afhankelijk van het weer?

‘Nee. Alle foto’s zijn gemaakt op drie plekken in mijn huis. Mijn favoriete plek is het halletje naar de tuin. Dan sta ik buiten en het model staat binnen. Zo krijg ik prachtig licht van voren. De andere plekken zijn bij het keukenraam of in de woonkamer bij het raam. Bij de een heb je licht van links en de ander van rechts. Daarmee krijg je mooie schaduwen in het gezicht.’

In de tas van Rosalie → Canon EOS 400D → Canon 50mm F1,4 → reflectiescherm → achtergrond (zwart en wit)

Dit kun je toch ook in Lightroom doen?

Heb je wel andere attributen voor het daglicht?

‘Ja dat kan, maar retoucheren in Lightroom werkt voor mij totaal niet. In Windows Photo Gallery gaat het vele malen beter en sneller. In Photoshop kan het ook, maar daar heb ik nog geen ervaring mee. Ook dat is een volgende stap als ik mijn iMac heb.

‘Ik heb een achtergrondscherm, wit en zwart. En ik gebruik een reflectiescherm. Het belangrijkste is voor mij gewoon de kwaliteit van het licht, het moet een heldere, maar bewolkte dag zijn. Als het echt de hele dag regent en je bijna geen licht hebt, zeg ik de shoot af. Dat weten mensen als ze bij mij boeken.’

Retoucheren doe je dus als eerste? Wat doe je daarna? ‘Dan open ik de foto in Lightroom. Eerst bepaal ik de uitsnede. Dan gebruik ik vaak een preset (voorinstelling). Ik heb alle VSCO Film-presets voor Lightroom, daar ben ik echt fan van. Het geeft een prachtig sfeertje aan de foto’s. Vervolgens ga ik meer gedetailleerd werken. De ogen zijn voor mij het belangrijkst, dus daar ben ik ook het langst mee bezig. Met verschillende aanpassingspenselen werk ik onder

‘Ik ben met daglicht gaan werken omdat dat er gewoon was. Nu zou ik niet meer anders willen. Na zoveel shoots weet ik precies wat het mooiste licht is op welk tijdstip. Werken met lampen en flitsers heb ik wel eens gedaan, maar voor mij is dat veel te veel gedoe. Het duurt ook veel langer om dit onder de knie te hebben en de meeste flitsfoto’s vind ik niet eens zo mooi.’

1 Elk jaar in augustus

maak ik een foto van mijn zoon. Ik ben ermee begonnen in 2012. Leuk om de groei van expressie in zijn gezicht te zien maar ook de groei in mijn fotografie. ISO 200 · F 4.0 · 1/100 SEC · 50 MM

Inmiddels is Sascha (17), de oudste dochter van Rosalie, binnengekomen. Ze is net klaar met werken en luistert op de achtergrond mee met het gesprek. Ze poseert regelmatig voor Rosalie. Ze is net zo mooi als haar moeder, met een prachtige bos donkere krullen, die op dit moment zijn

IN THE PICTURE

DE KWALITEIT VAN HET LICHT IS VOOR MIJ HET BELANGRIJKST getemd in een paardenstaart. Als we spreken over de toekomstdromen van Rosalie schuift ze geruisloos aan.

Inmiddels ben je minder gaan werken om te fotograferen. Denk je er weleens aan om dit fulltime te doen? ‘Niet echt. Ik heb hiernaast een heel leuke baan met fijne collega’s en ik zou de bedrijvigheid om me heen missen. Wat ik

nu doe met fotografie is echt een cadeautje dat me in de schoot is geworpen. Ik ben onwijs dankbaar dat dit op mijn pad is gekomen en ik zie het als een extraatje. Deze balans tussen werken bij een bedrijf en mijn eigen tokootje runnen vind ik perfect. Er zit geen druk achter, ik kan alles precies zo doen zoals ik het wil.’

Zijn er nog andere dromen? ‘Natuurlijk zou het onwijs gaaf zijn om mijn eigen daglichtstudio te hebben in

1 Ook deze foto is gemaakt in het halletje naar mijn tuin toe. Op deze foto heb ik heel veel goede reacties gekregen. Het is een krachtig beeld, heel close-up, en natuurlijk doet de blik van mijn dochter en haar enorme bos krullen veel goed in dit plaatje. ISO 100 · F 4.0 · 1/100 SEC · 50 MM

een groot loftachtig pand. Maar goed, dat blijft momenteel bij dromen en dat is prima zo. Ik ben op dit moment gewoon blij waar ik nu ben, met de klanten die ik nu heb. Ik zit denk ik ook in een luxepositie, want ik hoef geen moeite te doen om klanten binnen te halen en de fotografie is ook niet mijn eerste inkomstenbron. Ook al heb ik nu mijn eigen bedrijfje met klanten, zo voelt het niet. 90% van het werk dat ik nu doe, vind ik ook echt heel leuk.’

NIEUW

PhotoDynamic ● Wereldwijd gepatenteerd ● Roterende Flitskop ● Uniek Angle Light Design ● High Speed ● Ruimte besparend ● Grote Flexibiliteit ● Megajet Motor

Vanaf

€ 389,00

groot in de 10% introductieaanbieding kleine ruimte Kortingscode:

PHTDYNMC

1230◦

360◦

180◦

Vul de kortingscode in tijdens uw PhotoDynamic bestellingn en ontvang 10% korting.

Background: designed by freepik.com

(geldig t/m 11 februari 2016)

W NIEU

Photostudio Equipment and Optics

TR Plus

W NIEU

VA Lite

W NIEU

VA PRO

Distributeur: Folux b.v. - Smirnoffstraat 8 - 7903 AX Hoogeveen - 0528 23 24 76 - info@folux.nl - www.folux.nl

PRAKTIJK

Stof in je camera

Digitale smetvrees Veel fotografen hebben digitale smetvrees en zijn doodsbenauwd voor viezigheid op de sensor. We geven tips hoe je de sensor zelf kunt schoonmaken. En hoe je – altijd beter natuurlijk - vuiligheid kunt voorkomen. Tot slot gaven we de blote body’s van vijf testcamera’s prijs aan de elementen om ze daarna te laten schoonmaken. TEKST EN FOTO’S CEES DE JONGE

ZOOM.NL MAART 2016

PRAKTIJK

JE KUNT IN 1 SECONDE HEEL SCHOON EN ZORGVULDIG JE OBJECTIEF VERWISSELEN

↘

Veel fotografen zijn zo bang voor stof dat ze een ultrazoom kopen om nooit meer van objectief te hoeven wisselen. Zonde. Want als je zo’n prachtige reflex of systeemcamera hebt, wil je daar waarschijnlijk het liefste altijd kwaliteitsglas op klikken. Ultrazooms gaan probleemloos van supergroothoek tot supertele en zijn ontzettend handig en veelzijdig. Maar optisch laten ze zich meestal niet van hun beste kant zien.

ontwerp. Een slecht ontworpen ultrazoom kan bij het in- en uitzoomen stof naar binnen zuigen in plaats van dat ze stof hermetisch buiten houden. Bij zo’n slecht ontworpen schuif-zoomobjectief hoor je de lucht verplaatsen als je zoomt. Als de achterkant slecht is afgesloten, loop je kans dat het stof in je camerabehuizing komt en het stof zich beetje bij beetje op je sensor ophoopt.

Sensor

Een stof- en spatwaterbestendige body, plus weerbestendig objectief, maken het binnendringend stof een stuk moeilijker. Verder houdt een goede fototas de buitenkant van je camera vrij van viezigheid. De kans is namelijk aanwezig dat er iets van die smurrie in je camera komt bij het

Stof heeft de onhebbelijke eigenschap zich te verzamelen op plekken waar je dat juist niet wilt - of dat nu in je woonkamer, je auto of in je camera is. Zelfs een ultrazoom is geen garantie voor een blijvend maagdelijke sensor. Dat hangt af van het

Stofvrij

objectief verwisselen. Dat voorkom je door met een flinke blaasbalg de buitenkant van je camera schoon te blazen. Besteed extra aandacht aan de overgang tussen objectief en vatting. Houd terwijl je dit doet, je camera met het objectief omlaag.

Objectiefwissel De grootste kans op stof loop je tijdens het verwisselen van je objectieven. Zoek een plekje op uit de wind of draai je lichaam zo dat je camera zich in de luwte bevindt. Zet het objectief ondersteboven met de zonnekap naar beneden klaar. Haal de achterste lensdop eraf en blaas met je blower eventueel stof van de objectiefvatting en het achterste glaselement. Zo voorkom je dat dit stof later in je camerahuis komt. Je body en het gemonteerde objectief had je daarvoor natuurlijk al schoongemaakt met de blower. Je zet eerst de camera uit, zodat de sensor niet statisch geladen is. Daarna houd je de body naar beneden gericht zodat eventueel neerdwarrelend stof niet in het camerahuis kan vallen. Vervolgens klik je snel je objectief van je body, zet die neer en pakt meteen met dezelfde hand het andere objectief om snel erop te klikken. Zo kun je binnen één seconde heel schoon en zorgvuldig je objectief verwisselen.

Besmet? Hoe zorgvuldig je bent, toch zul je na verloop van tijd verontreinigingen op je sensor vinden. Als je veel met open diafragma werkt, zie je die vlekken nauwelijks terug op de foto. Dat komt omdat de lichtstralen bij een open diafragma je stofjes op je sensor van alle kanten treffen, zodat ze onscherp worden afgebeeld. Op dezelfde opname met een heel klein diafragma (bijv. F 22) tekenen die verontreinigingen zich veel duidelijker af. Om te controleren of je camera besmet is, maak je met diafragma F 22 een opname van een wit of lichtblauw egaal verlicht vel papier. Zet de scherpstelling op oneindig of op de minimale scherpstelafstand, zodat het papier onscherp in beeld komt. Zo weet je zeker dat die vlekken in je opname alleen maar van je sensor kunnen zijn. Als je dan het contrast ook nog eens verhoogt, kun je eventuele verontreinigingen heel duidelijk zien.

Schoon, schoner, schoonst Hoe raak je die smurrie vervolgens kwijt? Als je camera een vibrerende sensor heeft ZOOM.NL MAART 2016

BIJ DROOG STOF IS DE SYSTEEMCAMERA ZONDER BEWEGENDE SPIEGEL IN HET VOORDEEL Wat kost het? → Een sensor laten schoonma-

1 De meest gebruikte swabs zijn die van Photographic Solutions. 2 Voor hardnekkig stof zul je zwaarder geschut moeten inzetten: een blower. 3 Een stof- en spatwaterbestendige body, plus weerbestendig objectief, maken het binnendringend stof een stuk moeilijker.

ken is niet goedkoop. Zie het maar als noodzakelijk onderhoud. Bij Techrepair kost het afhankelijk van het formaat tussen de 38 en 65 euro, plus de verzenden administratiekosten. Bij Olympus hangen de kosten van het schoonmaken af van de mate van vervuiling. Pas na onderzoek kunnen ze een offerte uitbrengen. Bij het Nikon servicepunt rekenen ze afhankelijk van de sensormaat tussen de 30 en 42 euro, afgezien van eventuele verzenden administratiekosten. Chipclean ten slotte vraagt afhankelijk van de sensormaat tussen de 31 en 48 euro, plus eventuele verzendkosten. Bij Techrepair kan het schoonmaken van je sensor tussen de 10 en 15 werkdagen duren. Bij Chipclean en het Nikon servicepunt kunnen ze eventueel op afspraak de sensor ter plekke voor je schoonmaken.

of een speciaal trillend anti-stoffilter, kun je dat wapen een paar keer extra inzetten. Normaal probeert je toestel bij het uitzetten het stof van je sensor af te schudden. Viezigheid valt dan op een plakstrip onder de sensor. De meeste camera’s kunnen dat vibreren ook bij het aanzetten, maar om tijd te besparen staat dat meestal uit. Als je vooral landschappen of architectuur fotografeert, maken die extra 0,3 seconde opstarttijd niet uit en kun je die optie beter aanzetten. Als je diep in je menu duikt kun je ook handmatig het filter een paar keer activeren. Maar in de praktijk is deze ingebouwde schoonmaakbeurt alleen effectief als het om los en droog stof gaat. Voor hardnekkig stof zul je zwaarder geschut moeten inzetten: de blower, die losse stofdeeltjes uit je camerahuis en van je sensor blaast. Zoek een schoon vertrek, sluit ramen en deuren en zet het liefst de verwarming uit. Zo voorkom je ronddwarrelend stof. Pak je blower, ditmaal om de

PRAKTIJK

CANON

NIKON

OLYMPUS

PANASONIC

SONY

m on ho sc na

ve r

il d

g in et

Na het strand hebben we met alle camera’s in de studio opnames gemaakt van een vel papier (de laagste iso-stand, diafragma F 22 en automatische witbalans, met de focus op oneindig). De drie systeemcamera’s hadden het meeste te lijden gehad onder de test. Dat verwachtten we al. Zodra je het objectief van een systeemcamera-body klikt, zie je de sensor erg kwetsbaar zitten. Opvallend was dat de vervuiling bij de Olympus en Panasonic door hun dikkere sensoren minder scherp afgetekend was. De Sony A7R II heeft een veel dunnere sensor en geen AA-filter waardoor de verontreiniging scherper zichtbaar is. Wat het nabewerken en wegretoucheren in Photoshop overigens wel weer veel makkelijker maakt. De reflexen waren veel minder gevoelig voor de viezigheid op het strand. Ook dat was geen verrassing, omdat de spiegel en de sluiter de sensor beschermen tijdens het wisselen. Het ontwerp van een fullframe reflex is bovendien over het algemeen beter en gestroomlijnder dan die van de goedkopere aps-c body’s. Zo verstopt stof zich minder snel in hoekjes en gaatjes of achter een spiegel of sluiter. Als er vooral droog stof in je camerahuis terechtkomt, is de systeemcamera zonder bewegende spiegel weer in het voordeel. Bij reflexen blijft de opklappende spiegel bij alle volgende opnames het stof vrolijk in het camerahuis verspreiden.

Om in de praktijk te testen hoe gevoelig hedendaagse camera’s zijn voor viezigheid kregen we van alle grote camerafabrikanten een testcamera in bruikleen. Dat waren de twee fullframe spiegelreflexen Canon 5D Mark III en Nikon D750. En de drie systeemcamera’s Sony A7R II, Olympus E-M1 en Panasonic GX8. Omdat deze camera’s al eerder waren uitgeleend, controleerden we met een nulmeting of ze wel maagdelijk schoon arriveerden. Vier sensoren waren redelijk schoon. De Olympus was al op talloze gebruikersdagen en events geweest, waarbij uiteraard het spiegelloze concept aan veel kijkers werd getoond. En dat was bij de nulmeting goed te zien. Vervolgens hebben wij de camera’s een beetje misbruikt. We wilden zien hoe de body’s zich zouden houden na een roekeloze dag op het strand. Dus niet heel snel je objectieven wisselen afgeschermd van de wind. Maar juist onvoorzichtig de body, zonder objectief, aan de elementen prijsgeven. We maakten ook foto’s met de camera, uiteraard met objectief. De camera’s werden op precies dezelfde tijden, even lang en op dezelfde manier aan de elementen op het strand blootgesteld. Als je wel eens in de winter je auto aan de kust hebt geparkeerd en na een paar uur je ruiten vettig met zandsporen terugvond, begrijp je een beetje wat ze doormaakten.

↘

ak en

In de praktijk

PRAKTIJK

GEWOON DE BODY, ZONDER OBJECTIEF, AAN DE ELEMENTEN PRIJSGEVEN binnenkant van je camerahuis schoon te blazen. Bij systeemcamera’s hoef je alleen maar de camera uit te zetten en het objectief eraf te klikken. Bij reflexen zul je een extra handeling moeten uitvoeren. Zoek in het menu de optie om je spiegel op te klappen en de sluiter langdurig te openen. De body houd je uiteraard naar beneden gericht, zodat er geen stof in kan dwarrelen. De blower houd je vervolgens tijdens het blazen loodrecht ten opzichte van de body. En zo blaas je een paar keer kruislings bewegend in het camerahuis. Stop de tip van de blower niet in je camerahuis, maar houd die er vlak voor. Op die manier voorkom je beschadigingen. Gebruik nooit een traditionele spuitbus met gecomprimeerde lucht om je camerahuis aan de binnenkant schoon te spuiten. Vaak condenseert die lucht in je camerahuis, waardoor je kans loopt op verontreinigingen van je sensor. Zet je objectief weer op je body en maak nog een opname met F 22 om te kijken of alle verontreiniging verdwenen is.

To clean or not to clean Als er nog vlekjes in je opnames te zien zijn, ontkom je niet aan een grote schoonmaak. Als je niet zeker bent van je schoonmaakkwaliteiten, zit er maar één ding op: de gang naar een professioneel schoonmaakbedrijf. Ben je zelf handig en nauwkeurig en wil je je camera niet een paar dagen kwijt? Dan is zelf schoonmaken een slimme keus. Voor een setje van 12 Photographic Solutions sensor swabs en een flesje Eclips schoonmaakvloeistof tel je ongeveer 46 euro neer. Er zijn een heleboel manieren om je sensor schoon te maken. Met een oplossing als Dust-Aid kleeft los stof aan een siliconen ‘stempel’. Je hebt ook statisch geladen kwastjes die stof van je sensor vegen. Bij loszittend stof en vuil kunnen beide methodes goed werken. Je loopt wel het risico dat je met het kwastje per ongeluk buiten de sensor komt, waar vet en olie zit. En dan is de oplossing erger dan de kwaal. ZOOM.NL MAART 2016

Professionele reinigers → We stuurden onze testmo-

dellen Canon en Olympus naar Chipclean, die de camera’s binnen drie dagen weer naar ons retour stuurden. De Nikon body werd schoongemaakt door het Nikon Service Point in Beverwijk, waar we op de schoonmaak konden wachten. De Panasonic en Sony body’s werden door Techrepair schoongemaakt. Dat is een grote organisatie waardoor het proces een stuk langer duurt. Je moet ook vooruit betalen, wat in de praktijk ook extra tijd kost. Zij geven namelijk eerst de kosten door van de schoonmaak. Als je daarmee akkoord gaat, moet je een nota met een bepaald kenmerk betalen. Zodra die door hun financiële afdeling ontvangen is, gaat de technicus pas aan de slag. In de praktijk kost dat één tot twee dagen extra. Hoe vies de sensoren van de systeemcamera’s er na het strand ook uitzagen, het was verbazingwekkend om te zien hoe schoon ze terugkwamen. Als je op pixelniveau kijkt, dan zie je bij de Sony en Nikon een paar hele kleine minieme vlekjes. Iedereen die ze zonder de voorgeschiedenis te kennen zou beoordelen zou ze als schoon bestempelen. In ‘real life’ opnames zullen ze niet opvallen. De Canon en Panasonic sensoren kwamen eigenlijk gewoon proper retour. De Olympus, die eigenlijk al redelijk vies bij ons arriveerde, was na de schoonmaak weer bijna als nieuw. Het viel ons wel op dat de grondigheid ook afhangt van de persoon die reiniging uitvoert. Als je onder dezelfde condities de camera schoonmaakt zul je toch verschillen zien in de resultaten door de persoon die de sensor schoonmaakt.

1 De camera’s werden op precies dezelfde tijden, even lang en op dezelfde manier aan de elementen op het strand blootgesteld. 2 Als je weet hoe en waar je je sensor goed kunt schoonmaken, verwissel je met een gerust hart ook lenzen in de jungle. 3 Als je diep in je menu duikt, kun je handmatig het trillend anti-stoffilter een paar keer activeren. 4 Je hebt verschillende mogelijkheden in sensor cleaning kits.

Bovendien is vuil op de sensor vaak vettige aanslag en daartegen werkt eigenlijk alleen de natte methode. Bijna alle bedrijven die sensoren schoonmaken, werken daarmee. De meest gebruikte swabs zijn die van Photographic Solutions. Bij een reflex start je de schoonmaakbeurt met een volle accu, een opgeklapte spiegel en geopende sluiter. Een systeemcamera hoef je alleen uit te zetten en het objectief te verwijderen. Je begint het camerahuis schoon te blazen met een blaasbalg, zodat er geen los vuil meer op de sensor zit. Leg je body plat, pak een sensor swab en druppel drie tot vier

PRAKTIJK

Stof tot nadenken: de garantie → Een rondje navragen bij alle

KOMT HET KWASTJE BUITEN DE SENSOR, DAN IS DE OPLOSSING ERGER DAN DE KWAAL druppels reinigingsvloeistof op de tip. Haal nu in één vloeiende beweging de swab van links naar rechts. Draai vervolgens je swab om en herhaal de beweging van rechts naar links. Met die tweede beweging maak je niet alleen de sensor voor de tweede maal schoon, maar haal je ook

meteen eventuele droogvlekken van de reinigingsvloeistof weg. Omdat er nu vuil aan weerszijden van je swab zit, is opnieuw gebruiken onverstandig. Als je na de testopname toch nog een vlekje op de sensor ziet, doe je de tweede schoonmaakpoging met een nieuwe verse swab.

1 Je hebt ook statisch geladen kwastjes die stof van je sensor vegen. 2 Gebruik de swab altijd maar één keer aan weerszijden.

fabrikanten van reflexen en systeemcamera’s leert ons dat stof op je sensor geen onderdeel is waar je de garantie van je camera op kunt aanspreken. Niet zo heel verrassend, omdat het vooral afhankelijk is hoe en op welke manier je jouw objectieven verwisselt. Bedenk dat schade aan de sensor die optreedt bij een verkeerde schoonmaakbeurt volledig bij de gebruiker ligt. Daarom adviseren Canon, Panasonic en Sony om in de garantieperiode een sensorschoonmaak bij hun servicecenter Techrepair uit te voeren. Olympus voert die schoonmaak liever zelf uit en die stuurt je camera naar hun eigen service center in Portugal. Nikon ten slotte heeft een eigen servicecenter in Beverwijk waar je jouw sensor kunt laten schoonmaken in en na je garantieperiode. Je kunt je sensor ook laten schoonmaken bij de grotere camerawinkels maar van die resultaten horen we erg wisselende verhalen. Soms gebeurt het gewoon op een tafeltje in de winkel. WWW.TECHREPAIR.NL WWW.OLYMPUS.NL WWW.NIKONSERVICE.NL

PEN-F

The definition of style and function in photography The Olympus PEN-F is the new definition of style and function in photography. It is a unique piece of craftsmanship that has everything to become a true icon. The designers of the new PEN-F have combined the most advanced optical features with a piece of heritage, modern design and attractive innovations translated into a great quality. It is a camera for those who appreciate fine things in life. The PEN-F will guarantee amazing pictures and so much more.

www.olympus.nl

Brandpuntsafstand: 45mm · F/2.8, 1/320 sec

Twee nieuwe lichtgevoelige F/1.8 vaste brandpunt objectieven met superieure optische prestaties, ongekende mogelijkheden tot dichtbij scherpstellen en voorzien van Tamron's krachtige VC beeldstabilisatie. SP 35mm F/1.8 Di VC USD | SP 45mm F/1.8 Di VC USD Voor Canon, Nikon en Sony camera's.

Transcontinenta B.V. ● 0252-687555 ● tamron@transcontinenta.nl ● facebook.com/tamronnederland

Winnaar: Robin Vivenco (VIVENCO)

→ titel Engree → camera Canon EOS 5D Mark III → lichtgevoeligheid ISO 100 → diafragma F8 → sluitertijd 1/200 SEC → brandpunt 55 mm

Uitslag fotowedstrijd

zwart-wit

Eervolle vermeldingen

Een foto zonder kleur kan een beeld sterker maken, en dat zagen we. We ontvingen zoveel mooie zwart-wit foto’s, dat we ons op de redactie haast afvroegen waarom ooit de kleurenfilm is uitgevonden. De winnaar gaat naar huis met deze mobiele flitsset.

Naast deze winnaar waren er natuurlijk nog meer prachtige inzendingen. Een aantal van deze foto’s vind je terug op onze website: www.zoom.nl/ uitslagzwartwit

ZOOM.NL MAART 2016

Ook meedoen? Wil je ook meedoen aan een fotowedstrijd, ga dan naar zoom.nl/ fotowedstrijd

De mooiste foto wordt door Foto Konijnenberg beloond met een Jinbei FLII-500 Oplaadbare Flitsset ter waarde van 339 euro. Deze is uitermate geschikt voor buitengebruik wanneer je extra licht nodig hebt. De behuizing van de FLII500 is gemaakt van hoogwaardig aluminium waardoor hij tegen een stootje kan. Volledig opgeladen kun je er zo’n 350 keer mee flitsen.

PORTFOLIOREVIEW

Wie is prof Jos van Riswick (42)? → Deze keer geen professioneel

Portfolio beoordeeld door professional

fotograaf als beoordelaar, maar een award-winnende schilder. Natuurkundige Jos van Riswick verruilde na zijn promotieonderzoek in de elektrotechniek de wetenschap voor de kunsten. Nadat hij als autodidact experimenteerde met diverse schilderstijlen, specialiseerde hij zich in stillevens. In 2014 won hij met zijn werk ‘Kersen en Bierpul’ de publieksprijs van de AVROTROS stilleven-schilderwedstrijd. Tegenwoordig richt hij zich ook op het schilderen van portretten. Jos heeft een eigen galerie in Nijmegen waar hij dagelijks aan het werk is en waar een groot deel van zijn werk te bezichtigen is.

Prof Jos beoordeelt

Helene

WWW.JOSVANRISWICK.NL

Zoom.nl-lezer Helene Stilting (50) stelt zich voor → ‘Voor mij is fotograferen

Een stilleven fotograferen lijkt zo eenvoudig. Je bent niet afhankelijk van het weer, je kunt zelf je licht bepalen en je model staat altijd stil. Toch komen lang niet alle stillevens even goed uit de verf. Of Zoomer Helene Stilting het onderwerp al onder de knie heeft, wordt beoordeeld door stillevenschilder Jos van Riswick.

echt een hobby, ik werk in de zorg. Ik fotografeer al ruim tien jaar. Sinds 2012 richt ik me op stillevens. Ik heb er een aparte kamer voor ingericht. De spulletjes krijg ik van een vriendin uit Frankrijk of die vind ik op rommelmarkten en in kringloopwinkels. Het fotograferen van portretten lijkt me ook interessant, maar wel moeilijk. Dat is wellicht iets voor de toekomst. Zet mij voor nu maar gewoon alleen in een kamer en dan kan ik lekker mijn gang gaan.’

ONDER REDACTIE VAN ELINE SIPS MET DANK AAN JOS VAN RISWICK

STILTING.ZOOM.NL

1 Kuikentje Dit is een heel duidelijk verhalend beeld. Er zit een soort grapje in. Wil het kuikentje weer naar binnen? Het beeld zet je echt aan het denken. Als schilder kun je weergeven wat je ziet en met verschillende technieken een overtuigende diepte creëren. Een camera maakt er echter een platter beeld van. Ze zou dit kunnen aanpassen door iets meer met de lampen te spelen of het aan te passen tijdens haar nabewerking. ISO 250 ∙ F 3,2 ∙ 1/30 SEC ∙ 105 MM

2 Kantje In deze foto wordt je blik helemaal door de foto geleid. Van de linkerhoek van de tafel via de kannetjes door naar de tak. Deze beweging wordt zelfs nog versterkt door het beeldrijm tussen het kantje en de blaadjes. Het levert een heel interessante en dynamische foto op. Om de puntjes op de ‘i’ te zetten, had Helene hier de camera nog iets hoger kunnen zetten en een beetje omlaag kunnen kantelen. Dan komt het handvat van het theekannetje los te staan van de tafelrand. ISO 250 ∙ F 8 ∙ 10/16 SEC ∙ 50 MM

ZOOM.NL MAART 2016

PORTFOLIOREVIEW

GEOMETRISCHE VORMEN LEIDEN AF VAN NATUURLIJKE VORMEN Tips van Jos EÉN SPELER IN DE HOOFDROL Bepaal van tevoren wat je belangrijkste voorwerp wordt en laat niets daarvan de aandacht afleiden. De blik moet juist ernaartoe geleid worden. Alles draait om het focuspunt en moet daar ondersteuning aan bieden. Je kunt bijvoorbeeld sterk contrasterende kleuren gebruiken. Zo komt een felrode appel het mooist naar voren op een knalgroen doek.

OVERLAP VOOR DIEPTE Objecten die elkaar overlappen zorgen voor diepte in je foto. Voorkom wel dat randen van objecten samenvallen, zodat de plaats van het object in de diepte te herkennen is. Je kunt dit bereiken door verschillende cameraposities te proberen of door objecten te verschuiven. Een fractie hoger, lager, naar links of rechts kan een groot verschil maken qua diepte in je beeld.

UITSNEDEN VERGELIJKEN Tijdens het fotograferen kun je het beste wat extra ruimte houden rondom je onderwerp. Na afloop kun je dan in de nabewerking meerdere uitsneden maken. Horizontaal, verticaal, strak gekaderd of met extra ruimte. Als je deze uitsneden allemaal naast elkaar op je scherm zet, en je tussen je wimpers door kijkt, springt vanzelf de foto eruit waarvan de compositie het beste werkt.

1 Herfst Hier heeft Helene heel mooi een thema neergezet. De klok, de schedel en de herfstblaadjes staan voor vergankelijkheid. De meeste attributen vind ik goed gekozen, maar het klokje valt mij toch te erg op. De ronde vorm is namelijk heel geometrisch en leidt daardoor af van de meer natuurlijke vormen. Ook qua ‘kijkrichting’ valt er iets te verbeteren. Mijn blik gaat als eerste naar de neus en loopt dan via de ogen, horens en blaadjes direct weer de foto uit. De foto had wellicht dus beter verticaal uitgesneden kunnen worden. Of ze had de blaadjes tussen de schedel en de klok kunnen leggen, zodat de kijkrichting helemaal horizontaal loopt. ISO 320 ∙ F 8 ∙ 1/4 SEC ∙ 50 MM

ALLES BENADRUKT HET FRAGIELE VAN DE BLOEM

↘

De mening van Jos

Helene weet in al haar foto’s uitstekend een sfeer neer te zetten. Alles trekt naar één kleur en het licht en de schaduwen zijn mooi zacht. Haar duidelijke stijl is heel schilderachtig door de textuur die ze gebruikt. Zo zijn haar achtergronden bijvoorbeeld nooit helemaal egaal waardoor je de indruk krijgt van verftoetsen. Op haar volledige portfolio op Zoom.nl zie ik nog meer onderwerpen die ik zo zelf wel zou willen schilderen. Haar werk is meer dan een spel met vormen en texturen, het zet je ook echt aan het denken. Er zitten kleine subtiele grapjes in verwerkt en dat vind ik heel knap gedaan!

2 Kruik Hier heeft Helene slim gebruikgemaakt van een trucje voor meer contrast. Het kleine potje heeft ze voor de schaduw van de grote kruik gezet. Daardoor springt de lichte kant van het potje er extra goed uit. Omdat de bloemtakken nu alleen naar boven en naar rechts lopen, ontstaat er voor mijn gevoel wel een soort tweedeling in het beeld. Ik mis een verbinding tussen de twee verticale helften. Vandaar dat ik ook nog een takje naar links zou laten hangen. Een laatste aanpassing zou wat extra ruimte aan de linkerkant zijn. Dan wordt het kleine potje de hoofdrolspeler. Nu is het niet helemaal duidelijk en vechten de twee om de aandacht.

Wat zou je Helene mee willen geven?

ISO 640 ∙ F 16 ∙ 10/16 SEC ∙ 50 MM

In veel van haar foto’s staan objecten nog erg op de onderrand van het beeld. De vlakverdeling mag wat hoger. Soms twijfelt ze een beetje of ze moet kiezen voor afsnijden of meer lege ruimte. Omdat haar stillevens heel minimalistisch zijn, kan die extra ruimte echt geen kwaad. Het geeft juist meer rust wanneer je blik door de foto wordt geleid. Ze moet goed bepalen wat het onderwerp van haar foto is en wat precies de hoofdrol speelt. De compositie moet daar volledig op worden afgestemd. Door meerdere uitsneden te maken, zal ze vanzelf zien welke het beste werkt.

3 Helleborus Mooi aan deze foto zijn de twee sterke diagonalen die de hoofdlijnen van het beeld vormen. De lijn van de bloem en de zijkant van de emmer staan namelijk loodrecht op de lange zijde van de tafel. Die lijnen in combinatie met de bloem als focuspunt maken dit een heel duidelijke foto. Jammer dat de bloem en de blaadjes een beetje lijken te zweven. Omdat je steel niet ziet, ga je nadenken over hoe het in elkaar steekt. Dat gaat ten koste van het onderwerp. Het bloemetje had hier beter een klein beetje gedraaid kunnen worden.

De reactie van Helene Jos heeft heel erg goed naar mijn foto’s gekeken. Ik vond het leuk dat hij als schilder een duidelijke stijl en uitstekende sfeer in mijn foto’s kon herkennen. Sfeer in een foto is voor mij namelijk heel belangrijk en hoe dat technisch tot stand komt, bepaal ik op gevoel. Hij maakte daarnaast de opmerking dat ik voornamelijk objecten aan de onderkant van mijn compositie plaats. Zo had ik er zelf nooit naar gekeken, maar daar ga ik inderdaad op letten. Ik ben altijd wel zeker van mijn composities en twijfel er niet over. De tip om objecten elkaar te laten overlappen om meer diepte te krijgen, zal ik zeker nog gaan gebruiken. ZOOM.NL MAART 2016

ISO 400 ∙ F 1,4 ∙ 1/100 SEC ∙ 50 MM

4 Vaas Dit is een heel mooie foto waarin alles het fragiele van de bloem benadrukt. De bleke kleuren en het breekbare materiaal van de vaas passen ook in datzelfde thema. De groene kleur van de steel is ook mooi terug te zien in de barsten van de muur. Het zorgt voor eenheid in het beeld en lijkt zelfs een beetje op een potloodtekening. De vaas staat wel wat dicht op de onderrand. Het is minder storend omdat de vaas erg geblurred is, maar iets meer ruimte had de kijklijn wat minder abrupt afgebroken. ISO 320 ∙ F 14 ∙ 1 SEC ∙ 50 MM

EXCLUSIEVE ACTIE!

KOOP EEN CANON EOS 5DS OF 5DSR EN ONTVANG GRATIS EEN PRO PACKAGE!

Canon Pro Package 5Ds(r): » 5 Jaar Garantie » 1 op 1 cameratraining door specialist » Canon Goodiebag met o.a. diverse kortingsvouchers » 5x gratis sensorcleaning » Volledig pakket professionele prints » 3x gratis Canon lens huren (1 week) » Gratis leentoestel bij reparatie

Actie is geldig t/m 31-03-2016

QUICKSTART

Letters vullen in Photoshop CC

VOOR

Schoonschrift Wil je voor een uitnodiging, wenskaart of website letters met een speciaal effect? Je kunt in Adobe Photoshop CC heel eenvoudig letters vullen met de inhoud van een foto. Wij leggen je aan de hand van drie stappen uit hoe dat gaat. TEKST EVI MAQUOI

FOTO FREDERIQUE GRIFT (FREDERIQUE98)

1 Lagen voorbereiden → Open Adobe Photoshop – wij gebruiken CC 2015, maar het werkt hetzelfde in andere versies – en kies Bestand, Openen. Navigeer naar de juiste bestandslocatie, kies een foto en klik vervolgens op Open. Dubbelklik in het lagenvenster op Achtergrond om de laag te ontgrendelen en noem ‘m Laag 0. Klik daarna met je rechtermuisknop op Laag 0 en kies Laag dupliceren. Noem de laag Laag 1 en ga verder met OK. Vervolgens maken we nog een laag aan met witte achtergrond. Kies Laag, Nieuwe opvullaag, Effen kleur en noem de laag Opvulling. Kies bij Kleur voor Geen. Bevestig met OK. Zodra de kleurkiezer opent stel je de waarden bij R, G en B telkens in op 255. Kies op OK om de laag effen wit te maken.

1 Het lagenvenster bestaat uit twee lagen: een foto onder en een witte opvullaag boven.

ZOOM.NL MAART 2016

3 Finishing touch

2 Het lettertype en de grootte kun je later nog aanpassen.

2 Uitknipmasker → Versleep de laag Opvulling in het lagenvenster tussen Laag 0 en Laag 1. Klik daarna op Laag 1 en selecteer links in de gereedschapsbalk de tool Tekst. Je kunt al een lettertype kiezen boven in de balk, maar dat kun je eventueel ook later nog aanpassen. Kies een grote tekstgrootte, bijvoorbeeld 100. Stel de tekstkleur in op wit door op het kleurenstaal in de balk bovenaan te klikken. Stel R, G en B in op 255. Klik in de foto en voer vervolgens je tekst in. Die verschijnt nu in witte letters bovenop je foto. Versleep daarna de tekstlaag in het lagenvenster tussen Laag 1 en Opvulling. Selecteer nu Laag 1 en klik uiterst rechts bovenaan in het lagenvenster op de knop met drie streepjes. Kies uitknipmasker maken.

→ Kies in het lagenvenster Laag 1 en pas eventueel het lettertype nog aan. Voor een goed zichtbaar effect, kies je uiteraard voor dikke letters. Selecteer daarna de tekstlaag in het lagenvenster en pas de hoogte en breedte aan via Bewerken, Vrije transformatie. Je kunt simpelweg de hoeken verslepen totdat je het gewenste effect krijgt. Gebruik de Enter-knop om deze modus te verlaten. Sla ten slotte je werk op via Bestand, Opslaan als.

3 Via Vrije transformatie kun je de hoogte, breedte en positie aanpassen.

Alle prijzen zijn incl. btw en excl. verzendkosten. Alle rechten, veranderingen en fouten zijn voorbehouden. Ruimte: ©living4media/Annette & Christian. Getoonde werk ‘Spiral staircase elevated view’ is verkrijgbaar op WhiteWall.com. *Prijs is exclusief afwerking en lijst. AVENSO GmbH, Ernst-Reuter-Platz 2, 10587 Berlijn, Duitsland

Winnaar van de TIPA-Awards

“Best Photo Lab Worldwide” Geselecteerd door redacteuren van 28 toonaangevende, internationale fotomagazines

Uw foto als galerieprint in 120 x 90 cm, €43,95*

Maak niet alleen foto’s. Toon ze ook. In galeriekwaliteit. 70 keer testwinnaar. Made in Germany. Galeriekwaliteit waarop 21.500 professionele fotografen vertrouwen. Ontdek ons nu op WhiteWall.com

WhiteWall.com

QUICKSTART

VOOR

Schaduwen en hooglichten

Balans tussen licht en donker Algemene belichtingscorrecties verschuiven het probleem soms alleen maar. Dan zijn de donkere gebieden licht genoeg, maar de lichte zones overbelicht. Dit nadeel heb je niet met de functie Schaduwen/hooglichten. TEKST DIRK SCHOOFS FOTO SYLVIA L.A. GOOSSENS (NEDNAH)

2 Een aanpassing van de schaduwen

heeft geen invloed op de lichte gebieden.

→ Het beste werk je in de geavanceerde modus. Vink daarvoor het vakje Meer opties tonen aan. Controleer of de optie Voorvertoning actief is, zodat je aanpassingen direct ziet. In Schaduwen maak je met de schuif Hoeveelheid donkere gebieden lichter en haal je meer detail tevoorschijn terwijl de lichte zones onaangeroerd blijven. Het schuifje Hoeveelheid bij Hooglichten gebruik je om de lichte gebieden donkerder te maken terwijl je de schaduwen ongemoeid laat. Met het schuifje Toonbreedte regel je het toonbereik in de schaduwen of de hooglichten die worden gewijzigd. Het schuifje Straal bepaalt de ruimte om iedere pixel die wordt gecorrigeerd. Als je de schuifregelaar naar links verplaatst, selecteer je een kleiner gebied voor de aanpassing, naar rechts een breder gebied.

1 In eerste instantie kom je bij de eenvoudige modus van deze functie.

1 Eenvoudige modus → Dit is een mooi voorbeeld hoe je met de functie Schaduwen/hooglichten meer nuance en detail tevoorschijn tovert. Het is een goede gewoonte om correcties op een nieuwe laag uit te voeren. Nadat je de foto hebt geopend, druk je op Ctrl+J (Mac OS: Cmd+J) om de achtergrondlaag te dupliceren. Op die manier kun je snel terug naar het oorspronkelijke beeldmateriaal. Dan haal je de functie Schaduwen/ hooglichten tevoorschijn in het menu Afbeelding, Aanpassingen. Deze opdracht maakt afbeeldingen niet simpelweg lichter of donkerder. De correctie gebeurt uitsluitend op één van de twee: schaduwen of hooglichten. Daarom zijn er twee afzonderlijke regelaars. De standaardwaarden zijn ingesteld voor het corrigeren van afbeeldingen met tegenlichtproblemen, zoals hier. ZOOM.NL MAART 2016

2 Geavanceerde modus

3 Middentonen 3 De intensiteitswaarden worden omgezet

tot zuiver zwart of wit.

→ Als zou blijken dat het middentoongebied door de aanpassingen ietwat flets is geworden, moet je ingrijpen met de regelaar onder Aanpassingen, Contrast middentonen. Ook vind je hier de optie Kleurcorrectie om nog wat extra of juist minder kleur in de foto te brengen, mocht je dat nodig vinden na eerdere aanpassingen. Ten slotte zijn er de vakjes Zwartgrens en Witgrens. Hiermee geef je het percentage op dat puur zwart en puur wit moet worden. Hogere waarden geven de afbeelding uiteraard een groter contrast. Ga daar zuinig mee om, want in puur wit en puur zwart gaat alle detail verloren.

COMMUNITY NIEUWS

ONDER REDACTIE VAN HANS KLUPPEL

Agenda → Als fotograaf wil je niet alleen foto’s maken, je laat je natuurlijk ook inspireren door andere fotografen. Daarom vind je vanaf nu op onze site interessante foto-evenementen op één overzichtelijk pagina. Van World Press Photo tot de diverse fotofestivals en van Amsterdam Light tot fotobeurzen. Kijk snel waar jij binnenkort heen kunt op: WWW.ZOOM.NL/AGENDA

Zoom.nl clubdag op de Fotofair → De Fotofair is het meest spectaculaire fotografie-evenement van Nederland. Het wordt gehouden in de Beekse Bergen op 28-29 mei. Zoom.nl organiseert er een echte clubdag voor alle leden van de Zoom.nl community en abonnees. We geven er masterclasses, portfolioreviews, symposia en je kunt er advies krijgen van de Fotodokter en andere topfotografen. Of ontmoet andere Zoomers of de redactie van Zoom.nl. In het volgende nummer van Zoom.nl meer informatie hierover. Hou ook onze site en Facebookpagina in de gaten. Jij bent er toch ook bij? Schrijf je snel in! WWW.FOTOFAIR.NL

SHUTR,

DANIËL MINNEBOO (LOLLIESTOK) ISO 400 ∙ F 5 ∙ 1/125 SEC ∙ 18 MM

terug van weggeweest → Inspiratie en exposure, dat is wat SHUTR biedt. Het is een platform waarop de beste fotografen in contact met de meest fervente beeldliefhebbers worden gebracht.SHUTR biedt zowel online als in print inspiratie, adembenemende portfolio’s, oud en nieuw fotografietalent, beeldverhalen, fototrends, -techniek en nog veel meer. Met veel ruimte voor beeld onderscheidt SHUTR zich van de andere bladen. Ook wil het magazine een verbinding leggen tussen de professionele amateur en de professionele fotograaf. WWW.SHUTR.PHOTO

Zoom.nl Vuurwerk Challenge → Elke jaar weer dezelfde tips om vuurwerk te fotograferen, dit jaar pakten we het anders aan. Daarom schreven we een ludieke Vuurwerk Challenge uit. Op Zoom.nl website schreven we een uitgebreid artikel, uiteraard met fotografietips maar ook met een uitdaging: vertel een verhaal met jouw foto. Met de tag vuurwerkchallenge ontvingen we originele foto’s, allemaal met een andere journalistieke invalshoek. Wij kozen deze foto van lolliestok als winnaar, dit verhaal knalt namelijk! Alle inzendingen bekijken? Je vindt ze in onze speciale Collectie Vuurwerkchallenge: www.zoom.nl/collectievuurwerkchallenge

Favoriete foto’s van

Sacha Bijkerk What are you looking for? 1

Deze foto springt er voor mij uit door zijn originaliteit. De compositie, structuren en lijnen zijn erg sterk. De warme kleuren en de gazelle geven de foto een bijzondere sfeer. Onwerkelijk mooi als je nog nooit in zo’n land bent geweest. PETER POPPE (PETER195) ISO 1600 · F 13 · 1/500 SEC

Hortensiafeestje

Dreaming of a .... Vroeg uit de veren 5

Het vroege opstaan loont, zoals je op deze foto kunt zien. De ochtendnevel en kleuren geven een schilderachtige en mysterieuze sfeer aan de foto. De duidelijke lijnen van de hengels geven een mooi contrast met de zachte omgeving. Knap gezien en in beeld gebracht. RUUD BAKKER (RUUD1969) ISO 100 · F 6,3 · 1/1250 SEC

Deze foto is een prachtige combinatie van sfeer en mijn favoriete onderwerp: vogels. De pimpelmeesjes komen mooi tot hun recht in deze zachte sfeervolle omgeving. De kleuren van de meesjes komen terug in de achtergrond en dat samen vormt een prachtig geheel. TEUNI STEVENSE (TEUNI) ISO 100 · F 4 · 1/80 SEC

Infinite 3

Hier komt alles mooi samen. Prachtige diepte, de rust die de foto uitstraalt en de sfeervolle kleuren. Het is een foto waar je niet op uit gekeken raakt. Deze foto heb ik vooral gevoelsmatig uitgekozen.

In de houdgreep 6 Een uniek moment waar je nog jaren op kan teren als liefhebber van vogels fotograferen. Behalve het unieke moment is het ook nog eens schitterend vastgelegd. De belichting, scherpte … alles is super. Dit is waar iedere vogel fotograaf op hoopt, maar wat maar zelden gebeurt. Dan ook nog zo koel blijven en het technisch goed weten vast te leggen is bijzonder. Chapeau! PIETER WILSCHUT (PIETWIL) ISO 400 · F 5,6 · 1/2500 SEC

FRANS VAN HOOGSTRATEN (FRANSVANHOOGSTRATEN) ISO 100 · F 16 · 40 SEC

Weerspiegeling 4

Een eekhoorn is altijd een vertederend onderwerp. De heldere kleuren en strakke spiegeling maken de foto zeer aansprekend. Eekhoorns fotograferen lijkt altijd gemakkelijk als je de foto’s ziet, maar ik weet uit ervaring dat ze erg snel zijn en je maar een paar seconden hebt om alles kloppend te maken. Dat is met deze foto prima gelukt.

Favoriete foto’s van In de rubriek ‘Favoriete foto’s van’ beoordeelt een Zoomer zes foto’s van andere Zoomers en geeft ze hiermee een ereplaats. Deze keer bespreekt Sacha Bijkerk zes foto’s. Wil jij volgende keer jouw favoriete beelden van Zoom.nl uitzoeken? Stuur dan een mailtje naar redactie@zoom.nl.

ROB CHRISTIAANS (MEX) ISO 2500 · F 5 · 1/640 SEC

ZOOM.NL MAART 2016

PRAKTIJK

Kinderen fotograferen Bij een kinderportret speelt een heel andere dynamiek dan bij het fotograferen van volwassenen. Per leeftijdscategorie lopen we de punten langs die je op weg helpen naar het ultieme kinderportret. TEKST JEROEN JAZET

ZOOM.NL MAART 2016

PRAKTIJK

Baby’s vinden de aanraking van de warme handen lekker, dus gaan ze meestal niet protesteren. Vaak gaan ze na een minuutje nog comfortabeler liggen als de handen warmte afgeven aan het kind. Maak hier gebruik van. De meeste posities die je een newborn aanmeet, kan hij makkelijk een paar minuten volhouden, je hoeft je dus niet te haasten om de foto te maken.

Details

↘

De grootste uitdaging bij het fotograferen van pasgeboren baby’s is ze te laten doen wat jij voor ogen hebt. Vaak hebben ze de ogen nog zo’n twintig uur per dag gesloten, een goede planning is dus essentieel. Het moment net na de voeding is in de meeste gevallen het beste om te fotograferen. De baby is dan verzadigd van de melk en zal (bijna) alles best vinden. Overleg wel altijd met de moeder, die weet wanneer het kind op zijn best is. In de eerste veertien dagen na de bevalling heeft de baby vaak nog de neiging om de foetushouding aan te nemen, opgekruld met armen en benen. Zo zat hij namelijk in de baarmoeder. Wil je een baby in deze houding op de foto, plan de shoot dan zo snel mogelijk na de geboorte. Ook weer niet te vlug, omdat er in de eerste dagen vaak nog wat huidplooien en andere gevolgen van de opsluiting in de baarmoeder te zien zijn. Week twee is een mooi streven. De beste (en vaak enige) optie is om een newborn in zijn vertrouwde omgeving te fotograferen. Neem je mobiele studio mee – achtergrond en licht - en neem ruim de tijd om deze op te zetten. Niets is zo irritant als een wachtende moeder met de opmerking: ‘Nu is-ie op z’n best’, terwijl jij de achtergrond nog moet plaatsen. Een wit of zwart fleece dekentje of een fluwelen stuk stof (van de stoffenmarkt) helpt vaak om de compositie simpel te houden.

1 Een mooie detailfoto van de voeten van een newborn, met de handen van moeder als onscherpe achtergrond.

Leg het op bed of op de grond en de baby kan er zijn modellenwerk op doen. Wees niet zuinig qua afmetingen bij aankoop, een groot stuk geeft je de nodige bewegingsruimte en zorgt ervoor dat de randen altijd buiten beeld blijven. Als je een zittende baby fotografeert kun je een fleece deken aan de muur hangen. Vaak zijn fleece dekentjes statisch op een stenen muur, dus kun je ze ophangen zonder plakband of iets dergelijks. Handig en snel. Hang het dekentje voor de sessie even over de verwarming, zodat het straks lekker warm is voor het kwetsbare model. Sowieso is het essentieel dat het lekker behaaglijk is in de ruimte waarin je werkt. Zet de verwarming een tikkie hoger of neem een los kacheltje mee ter voorkoming van koukleumende en dus huilende - modellen.

Poses Baby’s liggen vaak op hun rug. Op zich is dit een goed werkbare pose. Als je wilt dat een baby een bepaalde kant op kijkt, wrijf dan even over z’n wang. Vaak zal de baby zijn hoofd draaien in de richting waar geaaid wordt. Maar het mooiste aan een pasgeborene is dat hij zich in veel posities laat manoeuvreren. De knieën onder het lichaam, handen laag of hoog, de newborn vindt het allemaal prima. Vooral als de handen van mama of papa het doen. Laat die handen ook eens in beeld, laat de baby rusten op beide handen van een ouder.

TANIA DAEMERS (TANIA3001) ISO 100 ∙ F 4 ∙ 1/100 SEC ∙ 50 MM

2 Veiligheid gaat boven alles. Dit zijn twee samengevoegde foto’s waarbij in één foto het hoofdje en in de tweede foto de armpjes worden ondersteund door de ouders. Baby’s kunnen en mogen nooit zelfstandig in deze houding gezet worden! SABINE DANNENBERG (DANNENBERGFOTOGRAFIE) ISO 1250 ∙ F 2,8 ∙ 1/125 SEC ∙ 50 MM

3 Als een baby slaapt, kun je lekker dichtbij komen. Een macrolens kan je dan helpen. BERNADETTE BOON (2B) ISO 200 ∙ F 4 ∙ 1/100 SEC ∙ 105 MM

Als de baby op een gegeven moment in slaap valt, is het tijd voor de detailfoto’s. Natuurlijk, iedereen doet dit en het is een beetje cliché, maar de kleine handjes, voetjes en oortjes zien er dan ook zeer fotogeniek uit. Houd het wel simpel: ga geen trouwringen of strikjes om de voeten van het kind draperen. Babydetails zijn zo bijzonder dat ze het beste tot hun recht komen zonder tierelantijnen. Eventueel kun je een hand van de ouder gebruiken, zodat je kunt zien hoe klein de vingertjes van de newborn zijn, maar verder zijn de simpelste details vaak de mooiste. Met de macrolens heb je nog meer mogelijkheden om close-up te werken. Bovendien heb je met dit objectief meer scherpteondiepte, zodat de kleine nageltjes er nog meer uitspringen tegen de achtergrond.

Bloempotten De Australische newborn-fotograaf Anne Geddes heeft een rage ontketend door pasgeborenen in bloempotten en dergelijke te fotograferen. Veel fotografen gingen dit nadoen. Wees hier voorzichtig mee. Wat veel mensen zich niet realiseren, is dat foto’s met baby’s in bloempotten vaak gephotoshopt worden en dat het – als je het echt gaat ensceneren - vaak instabiele en dus onveilige situaties oplevert voor de newborn. Bovendien zijn de bloempottenfoto’s erg smaakgevoelig, of als je er een oordeel aan hangt: zo 1998 .

Tijd Een valkuil voor de newborn-fotograaf is de belofte: ‘Ik heb maar een paar minuutjes nodig voor de foto.’ Dat kan wel zo zijn, maar vaak is de baby in kwestie het niet eens met jouw planning. Hij trekt zijn eigen plan, poept de boel onder op het moment suprême of huilt om meer melk. Newbornfotografie is slecht te plannen. Neem dus ruim de tijd voor een sessie en claim bijvoorbeeld een uur bij de ouders. Als je dan toch na een kwartier klaar bent, valt het alleen maar mee.

XXX

Accessoires → Een ‘prop’ gebruiken

tijdens een kinderfotosessie kan een zegen of een vloek zijn. Wees je in ieder geval heel bewust van wat je gebruikt. Een spelletje kan ervoor zorgen dat het kind alle aandacht voor de sessie verliest en dat wil je meestal niet. Een kind op een fiets of loopauto zetten, zorgt voor een leuke context, maar let wel op wat je gebruikt. Het meeste plastic speelgoed is niet geschikt voor een stijlvol portret, al is het alleen maar door de primaire kleuren en plastic look. Een klassieke fiets of designauto is dan veel geschikter. Wees je bewust van het belang van deze styling.

ZOOM.NL MAART 2016

PRAKTIJK

1 Neem de tijd en laat een kind lekker spelen en maak op het juiste moment de foto. LEONIE VAN DEN ENDE (LEONYR) ISO 100 ∙ F 5,6 ∙ 1/200 SEC ∙ 135 MM

2 Alert gereageerd door de fotograaf tijdens een spontaan moment van dit kleutermodel. LORY VAN DER NEUT (BLOEMPJE76) ISO 500 ∙ F 5,6 ∙ 1/1250 SEC ∙ 198 MM

3 Heb je de perfecte situatie voor de foto, zorg dan dat je direct kun afdrukken als het kind de juiste blik toont.

↘

Tussen de 1 en 3 jaar gebeurt er ontzettend veel met het kind. Van een hulpeloze baby verandert het in een echt persoon die alles in de wereld aan het ontdekken is. Een uitgelezen mogelijkheid om weer heel andere foto’s van een kind te maken. Een groot verschil is dat kinderen vaak na anderhalf jaar verbaal te sturen zijn. Als je ze roept, kijken ze. Om grapjes lachen ze. Je kunt nu dus echt verschillende expressies in een gezicht fotograferen.

Spontaan Kinderen lachen veel, dus de kans is groot dat je ze op die manier fotografeert. Wat kinderen niet goed kunnen, is op commando lachen. Vraag ze om te lachen en je krijgt meestal een enorme neplach, die meer lijkt op het laten zien van de tanden. Dat wil je niet. Dit soort prikkels werkt dan ook niet bij kinderen. Laat ze lekker spelen en vraag ze af en toe even in de camera te kijken. Steek een tong uit of maak een grapje en je zult de spontane lach vanzelf zien. Ook zie je dat bij kinderen de dynamiek

MAAIKE SCHAUER (MAAIWAY) ISO 400 ∙ F 2,5 ∙ 1/320 SEC ∙ 50 MM

heel snel verandert. Ze zijn zich de eerste minuten erg bewust van de camera, maar wennen er snel aan. Na een tijdje gaan ze weer volledig op in hun eigen wereld en kun je weer heel andere foto’s maken.

Wees klaar Kleine kinderen doen alles snel en maar één keer. Een herkansing krijg je vaak niet. Zorg er dus voor dat alles klaar staat om dat ene spontane moment waarop je kind lachend naar de camera toe rent ook echt goed in beeld te krijgen. Stel alle technische zaken alvast in voordat je begint. Maak een aantal proefopnames om de belichting te checken, zodat je daar niet meer over hoeft na te denken. Het moet ontspannen ogen, terwijl je in werkelijkheid heel geconcentreerd bent op elke beweging die het kind maakt.

Compliment geven Een goede verstandhouding tussen fotograaf en model zie je altijd terug in het eindresultaat. Geef high fives, low fives en complimenten als het een coole

Verlichting → Ingewikkelde lichtopstel-

lingen werken meestal niet bij kinderen. Ze zijn beweeglijk en poseren niet of matig. De winst zit dus in het moment en niet zozeer in de verlichting. Natuurlijk licht - of hooguit een losse flitser op een statiefje - geeft je veel bewegingsvrijheid. Zacht licht is meestal het meest passend bij het fotograferen van kinderen, zo benadruk je hun kwetsbaarheid en onschuld. Natuurlijk kun je oudere kinderen, die veranderd zijn in straatschoffies, ook prima met hard licht fotograferen voor een wat meer rauwere sfeer.

pose aanneemt. Soms krijg je makkelijker contact met kinderen als de ouders niet in dezelfde ruimte zijn. Ouders komen vaak ongevraagd met goed bedoelde hulp, trekken de aandacht van het kind en roepen dingen. Dit kan goed werken, maar het kan ook de verkeerde energie geven voor de foto die jij wilt. Stuur de ouders even naar de koffieautomaat en je hebt direct een andere dynamiek die goed kan uitpakken. Laat ouders wel altijd om een hoekje staan meeluisteren, zodat ze weten wat je aan het doen bent. De Amerikaanse fotograaf Jill Greenberg heeft het controversiële fotoboek ‘End Times’ gemaakt, waarin huilende kinderen close-up gefotografeerd zijn. Ze gaf de kinderen snoep, en na een paar seconden pakte ze dat weer af, zodat de kinderen moesten huilen. Wel waren de ouders van de kinderen er altijd bij en hielpen zelfs mee om hun kinderen aan het huilen te krijgen. Alles voor het resultaat, zullen we maar zeggen … Of dit ook jouw werkwijze zou kunnen zijn, is aan je eigen beoordeling.

PRAKTIJK

Cameratechniek → Er mislukken nogal wat kin-

ZOOM.NL MAART 2016

derfoto’s doordat ze bewogen zijn. Meestal komt dat door de sluitertijd: 1/60 is vaak te langzaam voor beweeglijke kinderen. Gooi dan liever de iso wat omhoog. Iso 640 kan op de meeste nieuwe camera’s prima en een sluitertijd van 1/250 is geen luxe om een kinderhoofd onbewogen op de foto te krijgen. Het diafragma kan open, maar ook hier geldt: door de dynamiek van kinderen kun je beter een beetje diafragmeren, waardoor je meer marge hebt in je scherptediepte. Om die korte sluitertijd en kleinere diafragmaopening te realiseren, is het handig om veel licht te hebben; fotografeer buiten of zet extra licht in de woonkamer.

PRAKTIJK

↘

Grotere kinderen zijn zich veel meer bewust van de aanwezigheid van een camera. Ze weten wat zo’n apparaat doet en gaan zich er ook naar gedragen. Afhankelijk van het karakter zal een kind gewillig poseren of juist wegduiken als er een camera in de buurt komt. Als je bij je eigen kinderen van jongs af aan een camera op ze richt, zijn ze eraan gewend als iets dat bij papa of mama hoort en zullen er minder acht op slaan. Je kunt er natuurlijk ook een gezamenlijk project van maken. Maak een paar foto’s samen met je kind, laad ze in de computer en kijk naar het resultaat. Wellicht geeft je kind zelf al aan wat er beter kan. Of het neemt de hele regie over en sta je ineens zelf voor de camera. Zo kun je een pose voordoen, waarna je kind het probeert na te doen. Door die wisselwerking ontstaan vaak de leukste dingen en je hebt tegelijkertijd de grootste lol.

Glimlach Veel beginnende fotografen zijn ervan overtuigd dat een kind moet lachen op de foto. Ze geven vaak opmerkingen als: ‘aah,

Compositie → Omdat het moment de

1 Zorg voor een ontspannen sfeer dan komt de lach vanzelf. PATRICK OPTROODT (PALY) ISO 320 ∙ F 2,8 ∙ 1/160 SEC ∙ 89 MM

2 Een spontaan portret, wellicht wel gestuurd door de fotograaf. Het geheel ziet er heel natuurlijk uit, mede door het tegenlicht en de lichte setting. LYDIA ANNEMA (LYDSJE) ISO 100 ∙ F 2,8 ∙ 1/320 SEC ∙ 200 MM

3 Kinderportret met een volwassen blik. Bij oudere kinderen is dit vaak veel mooier dan de plichtmatige bedrijfslach. KARIN VAN WAESBERGHE (THYRA03) ISO 800 ∙ F 2,8 ∙ 1/160 SEC ∙ 66MM

essentie van een goed kinderportret is, wordt de compositie altijd ondergeschikt. Je kunt vaak wel een aantal compositiegereedschappen toepassen. Functionele leegte bijvoorbeeld. Je laat een groot deel van de foto leeg, bijvoorbeeld met vloer of lucht. Je isoleert het kind en daardoor lijkt het alleen op de wereld. Zo vertel je iets over de zelfstandigheid of kwetsbaarheid van een kind. Ook kun je het hoofd aansnijden bij een close-up portret. Zo stuur je de aandacht naar de ogen. Bij kinderfoto’s werkt het vaak goed om naar diagonalen te zoeken. Schuine lijnen geven dynamiek, iets dat bij kinderen past. Houd de compositie dan wel rustig en puur. Het kind is vaak druk genoeg op de foto en een verdwaalde plant, jas of koffiezetapparaat op de achtergrond heeft meestal geen toegevoegde waarde.

lach nou even’ of ‘kom op, niet zo serieus kijken’. Besef dat lang niet alle kinderen de hele dag door lachen. Er zijn genoeg introverte, serieuze en observerende kinderen die af en toe heus wel lachen, maar vaak ook niet. Als fotograaf is het dan de kunst om die karaktertrekken in beeld te brengen. Wees niet bang een kind serieus te fotograferen. Het geeft vaak een beter beeld van het kind dan de ‘lach of ik schiet’-plaat.

Verjaardag Als je je eigen kinderfoto’s terugkijkt, zie je vaak veel verjaardagen, vakanties en feestdagen. Maar hoe leuk is het als je een vader of moeder hebt die je regelmatig fotografeert terwijl je op een doordeweekse dag in een hoekje zit te spelen of in het buurtspeeltuintje. Die foto’s zeggen later veel meer dan de opzitmomenten met kerst of met oma op de verjaardag De Amerikaanse fotograaf Sally Mann heeft haar kinderen in allerlei alledaagse, natuurlijke poses gefotografeerd in haar huis aan de Mississippi. Het resultaat zijn intieme platen van zich ontwikkelende kinderen.

XXX

ZOOM.NL MAART 2016

WORKSHOP

Raw-bewerker Capture One Pro

In de

ontwikkelaar Bij bewerken van raw-bestanden denken we al snel aan Lightroom. Maar er is nog een grote speler: Capture One Pro. Een zeer uitgebreide raw-bewerker met geavanceerde gereedschappen aan boord die je helemaal naar je eigen hand kunt zetten. TEKST KEES KRICK

01 Capture One Pro is net als Lightroom een raw-bewerker.

02 Er zijn meer varianten, wij gebruiken hier de normale Pro-versie.

Capture One Pro → Capture One Pro wordt gemaakt door camerafabrikant Phase One. Behalve de eigen camera’s ondersteunt het programma uiteraard ook toestellen van andere fabrikanten. Vandaar dat je deze raw-converter perfect kunt inzetten om je foto’s tot in de puntjes te bewerken. Je voert er nagenoeg dezelfde stappen mee uit als in een programma als Lightroom. Wel is alles net even anders uitgevoerd en gerangschikt. Dat is in het begin wennen, maar Capture One Pro zit slim in elkaar en je pikt het programma snel op.

Gratis op proef → Een gratis proefversie voor Windows of Mac (www.phaseone. com) mag je 30 dagen uitproberen. Heb je een Sony-camera? Daar bestaan speciale uitvoeringen voor, waaronder het gratis maar beperktere Capture One Express. Tijdens het installeren geef je aan welke variant je wilt. Bevalt het programma en wil je overstappen? Dan is het goed om te weten dat je een bestaande catalog van Lightroom of Aperture kunt importeren. Het pakket kost 279 euro en mag je op drie computers installeren. Een abonnement kan ook, die heb je vanaf 12 euro per maand.

03 Midden in het beeld geef je aan welke foto’s je wilt importeren.

04 Met een sessie houd je de foto’s van bijvoorbeeld een shoot bij elkaar.

05 Veel camera’s kun je vanuit het programma aansturen (tethering).

06 Het programmavenster is onderverdeeld in de browser, de viewer en de tooltabs.

07 De browser kent drie weergaven, waaronder deze lijstweergave.

ZOOM.NL MAART 2016

Catalog → Je begint zoals altijd met het importeren van een aantal foto’s. Dat kan onder meer door via Bestand, Afbeeldingen importeren een bestaande map met raw-bestanden aan Capture One Pro toe te voegen of een geheugenkaartje in de kaartlezer aan te wijzen. Tijdens het importeren worden alle beelden geïnventariseerd en worden allerlei metadata samen met een voorvertoning in de catalog opgeslagen. In de catalog kun je op elk moment razendsnel door je beeldenverzameling bladeren en foto’s eenvoudig weer opzoeken.

Sessies → Behalve met de catalog, kun je via Bestand, Nieuwe sessie ook met zogeheten sessies werken. Stel dat je aan de lopende band fotoshoots doet voor klanten. Dan kun je per fotoshoot een nieuwe sessie starten. Je hebt dan alle informatie, bestanden en bewerkingen netjes bij elkaar en die kun je als één geheel kopiëren, verplaatsen of back-uppen. Besteed je bepaalde bewerkingen of het retoucheren uit aan een externe partij? Dan stuur je eenvoudig de volledige sessie op.

Tethered → Met een groot aantal camera’s van onder meer Canon, Nikon en Sony kun je in Capture One Pro tethered werken. Dit betekent dat je de camera kunt aansturen via de computer en dat je liveview op je beeldscherm hebt. De beelden die je schiet, komen dus direct op je computer binnen en je kunt ze meteen goed beoordelen op het ruime beeldscherm. Op de website van Phase One lees je welke cameramodellen geschikt zijn (www.zoom.nl/phaseone).

Programmavenster

Met een groot aantal camera’s kun je in Capture One Pro tethered werken

→ In Capture One Pro regel je alles vanuit één centrale plek. Dat is anders dan Lightroom, die met modules werkt. Denk aan de module Bibliotheek om je foto’s te bekijken en te beheren of Ontwikkelen om ze te bewerken. Capture One Pro pakt dat dus anders aan. Hier is het venster onderverdeeld in drie belangrijke onderdelen of subvensters. Dat zijn de browser, de viewer en de zogeheten tooltabs. Door de scheidingsranden te verslepen bepaal je zelf hoe groot elk onderdeel op het scherm is.

Browser en viewer → In de browser zie je miniaturen van foto’s in een geïmporteerde map. Zo kun je snel de foto opzoeken die je wilt bewerken. De browser kent drie weergaven: rasterweergave, filmstrip of lijstweergave waarin je extra kolommen met informatie ziet. Via drie pictogrammen in de kopregel van dit deelvenster schakel je van de ene naar de andere weergave. In de viewer zie je vervolgens een voorvertoning van de foto die je in de browser geselecteerd hebt en het effect van bewerkingen die je uitvoert.

WORKSHOP

Tooltabs → De tooltabs vind je boven in de kolom links van het programmavenster. Deze lange rij pictogrammen zijn in werkelijkheid dus tabs. Zodra je op een pictogram klikt, opent in de kolom eronder de gekozen tooltab. Dat is meestal een groepje gereedschappen die bij elkaar horen, zoals om de belichting of de kleuren aan te passen. Alle essentiële bewerkingen zijn dus netjes per categorie gerangschikt in tabbladen ofwel tooltabs.

Tooltabs zijn tabbladen waarop onder meer alle bewerkingen gerangschikt zijn.

Werkbalk → Terwijl je foto’s bewerkt of bekijkt, bepaal je voornamelijk via de tooltabs wat je wilt doen met een foto. Om nog sneller te kunnen werken, vind je een aantal veelgebruikte functies ook nog op een andere plek. Vlak onder de menubalk bevindt zich namelijk een extra werkbalk waarin je drie groepen met pictogrammen ziet. Dit zijn allemaal snelkoppelingen naar veelgebruikte gereedschappen en menufuncties. Zo hoef je niet steeds door te menu’s te bladeren of een specifieke tooltab te openen.

De werkbalk bevat snelkoppelingen naar menuopties en gereedschappen.

Bibliotheek → Zodra je het programma hebt opgestart, is het dus een kwestie van het importeren van foto’s, er eentje uitkiezen in de browser en vervolgens via de tooltabs met je favoriete gereedschappen bewerkingen uitvoeren. In de viewer zie je steeds wat er gebeurt en via de browser mag je op elk moment naar een andere foto overstappen. Belangrijk om te onthouden, is dat je de eerste tooltab genaamd Bibliotheek gebruikt voor onder meer het bestandsbeheer. Je vindt er een boomstructuur met alle geïmporteerde mappen.

De bibliotheek met geïmporteerde mappen vind je in de eerste tooltab.

11 Op het tooltab Belichting vind je allerlei gereedschappen om de belichting te verbeteren.

Foto’s bewerken → Onder de tooltab Belichting vind je allerlei schuifregelaars om de belichting, contrast, verzadiging en microcontrast te regelen. Schaduwen en hooglichten kun je ook apart regelen. Kleuraanpassingen doe je met de tooltab Kleur. Je past er de witbalans aan, werkt kleurzwemen weg en via de kleurbewerker kun je een afgebakend kleurbereik bewerken. Zo zijn er nog meer tooltabs. WaarIn Capture One onder Lens om lenscorrecties aan te brengen Pro regel je alles en Compositie om een uitsnede te maken of vanuit één centrale een foto recht te zetten.

plek

12 Je kunt aanpassingen ook lokaal aanbrengen met een gradueel filter of penseel.

Lokale aanpassingen → Via het tooltab Lokale aanpassingen kun je een specifiek deel van de foto bewerken. Dat kan met een gradueel filter of door met een penseel over de aan te passen delen te schilderen. Erg handig als je bijvoorbeeld alleen de belichting van de lucht wilt bewerken, of juist alleen het landschap eronder. Of als op één plek de kleuren niet kloppen. Voor elke nieuwe lokale aanpassing voeg je een extra laag toe door op het plus-pictogram te klikken.

Aanbrengen en terugdraaien → Tooltabs bevatten veel schuifregelaars. Klik erop en sleep om een waarde in te stellen, of klik en gebruik de cursortoetsen. Of laat de muispijl erboven zweven en gebruik het draaiwieltje van de muis. Een dubbelklik doet een reset. Rechtstreeks een waarde intikken bij het invoerveld mag ook. Via de werkbalk bovenin het scherm kun je via de gekromde pijlen alle bewerkingen stap voor stap weer ongedaan maken of opnieuw aanbrengen. Alleen één gereedschap ongedaan maken doe je via de kromme pijl in de kopregel van het gereedschap.

Via de miniwerkbalk kun je de wijzigingen van een specifiek gereedschap terugdraaien.

Rechtstreeks op de foto → Sommige tooltabs kennen pictogrammen die rechtstreeks op de foto werken. In de tooltab Compositie kun je bijvoorbeeld op Rechttrekken klikken. Sleep daarna met de muis over iets wat horizontaal of verticaal moet worden om een foto recht te zetten. Op sommige pictogrammen kun je de muisknop lang indrukken om de soort bewerking te kiezen. Naast Rechttrekken zijn er bijvoorbeeld drie manieren om een foto te roteren. Veel pictogrammen vind je ook als snelkoppeling terug in de werkbalk bovenin het scherm.

Via pictogrammen kun je rechtstreeks op het beeld werken.

15 Je kunt meer foto’s tegelijk bewerken.

16 Gereedschappen en de Viewer kun je in een los venster openen.

17 Je kunt eigen werkomgevingen maken en opslaan.

ZOOM.NL MAART 2016

Kopiëren en exporteren → Heb je een foto optimaal bewerkt en wil je ook andere foto’s op dezelfde manier bewerken? Dan kun je alle veranderingen die je hebt aangebracht kopiëren en vervolgens in een andere foto plakken via de twee schuine-pijl pictogrammen rechts in de werkbalk. Om aanpassingen naar meer foto’s tegelijk te kopiëren, selecteer je ze in de browser en activeer je de optie Bewerken, Alle geselecteerde varianten bewerken. Ben je helemaal klaar met een set foto’s? Exporteer deze foto’s dan naar bijvoorbeeld jpg-bestanden via de tooltab Uitvoer.

Werkomgeving indelen → Werk je met twee beeldschermen? Via Venster, Viewer kun je de viewer als los venster openen en hem naar de andere monitor slepen. Op het eerste scherm kun je de browser dan eventueel maximaliseren zodat je lekker veel miniaturen tegelijk ziet. Ook veel gereedschappen kun je zwevend maken via Venster, Zwevende tool aanmaken, zodat je ze overal kunt neerzetten en niet steeds naar een tooltab terug hoeft te gaan.

Tooltabs indelen → Wil je ongebruikte gereedschappen kwijt of alles wat je nodig hebt bij elkaar zetten? Via Weergeven, Tool toevoegen aan en Weergeven, Tool verwijderen uit deel je tooltabs naar smaak in. Je kunt ook eigen tooltabs aanmaken via Weergeven, Tool-tab toevoegen, Aangepaste tool-tab. Tooltabs verbergen en de volgorde aanpassen kan ook. Via Venster, Werkomgeving, Werkomgeving opslaan kun je dit als nieuwe werkomgeving opslaan. Je kunt het programma dus zo inrichten dat het perfect bij jouw workflow past.

• KLAPROOS

• VISSEN

• KNOPPEN

• WANDELING

• KRATER

• ZAND

AD V E R T E NT I E

Puzzel mee & maak kans op € 2.500,Los de puzzel op door de afgebeelde woorden in de letterbrij te zoeken en deze te omcirkelen. Als alle woorden omcirkeld zijn, blijven er nog enkele letters over die samen de oplossing van de woordzoeker vormen. Bel de oplossing door via 0800-1123 (gratis). Op werkdagen van 9-21 uur en op zaterdag van 10-16 uur.

Eerste prijs:

€ 2.500,-

De overgebleven letters vormen de oplossing.

Het zou zomaar kunnen dat u binnenkort een mooi bedrag rijker bent! Bent ú straks de gelukkige winnaar van € 2.500,-?

• BEGROEIING • BERGKETEN • BOOMSCHORS • HEUVELS • HOOGVLAKTE • IJSZEE • KLAPROOS • KNOPPEN • KRATER • KROKUS • LAWINE • MEER • NATUURRAMP • ROTSWAND • STRAND • VISSEN • WANDELING • ZAND

Tweede prijs: Postcode Loterij Koffer t.w.v. € 99,-

Een stevige reiskoffer die u overal als handbagage mee naartoe kunt nemen. Stijlvol en gemakkelijk!

Derde prijs: HEMA Cadeaukaart t.w.v. € 20,-

ca de au

ka ar t

Met de HEMA Cadeaukaart kunt u zelf een keuze maken uit het ruime assortiment van de winkels van HEMA.

�

50x

Woordzoeker. De©overgebleven lettersPUZZELBLADEN vormen de oplossing. DENKSPORT

Bel uw via oplossing door

123 0800 -1 tis) (gra

Deelname aan deze actie is gratis. Deelname vanaf 18 jaar. Deze actie wordt mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij. Als u belt naar 0800-1123 zult u de vraag krijgen of er een aanbod tot deelname aan de Nationale Postcode Loterij, VriendenLoterij of de BankGiro Loterij mag worden gedaan. Medewerkers van de Nationale Postcode Loterij, VriendenLoterij en de BankGiro Loterij zijn uitgesloten van deelname. De looptijd van de actie is van 25 januari 2016 tot en met 5 april 2016. Alle winnaars ontvangen persoonlijk bericht en worden vanaf 28 april 2016 gepubliceerd op postcodeloterij.nl/puzzelmee. Hier vindt u ook de volledige actievoorwaarden. De vergunning voor de loterij is afgegeven door de Kansspelautoriteit onder kenmerk 8787 d.d. 25/11/2014.

21-01-16 15:57

Adv_Puzzel_20jan_Zoom_Magazine_230x150mm_P287_01.indd 1

TOONAANGEVEND IN FOTO & VIDEO!

ALTIJD SCHERP, NIET ALLEEN ONLINE 7 dagen per week levering

CameraNU.nl is er niet alleen op internet. Wist u dat CameraNU. nl één van de mooiste fotowinkels van Nederland heeft? U kunt op ons unieke uitprobeereiland een kleine honderd camera’s testen zo uitgebreid en zo lang als u wilt. U kunt vanaf het terras meer dan 250 verrekijkers en telescopen uitproberen over de uitgestrekte weilanden rondom Urk. U kunt zich als professional laten voorlichten op onze Pro-afdeling. U kunt gratis parkeren, gratis koﬃedrinken en gratis naar ons toilet. Winkelen bij CameraNU.nl is een belevenis!

Gratis verzenden bij bestelling boven €100,-

Klantenservice op werkdagen tot 22:00 bereikbaar 40.000 producten in de winkel en online

facebook.com/cameranu

youtube.com/cameranu

OP WERKDAGEN VOOR 23:59 BESTELD, DE VOLGENDE DAG IN HUIS

Zaterdag besteld, zondag in huis!

Meer dan 50.000 klanten beoordelen ons met een 9.3

instagram.com/cameranu_nl

De uitslag van de fotowedstrijd Winter is bekend, wie stuurt Buro Scanbrit naar het koude Fins Lapland voor een 8-daags Winter Adventure? WINNAAR

Stan Bessems gaat naar Lapland

Uitslag fotowedstrijd WINNAAR

Maaike Schauer gaat naar Lapland (MAAIWAY) NIKON D750 ISO 200 F 2.8 1/160 SEC

ZOOM.NL MAART 2016

(STAN83) NIKON D800 ISO 100 F 7.1 1/20 SEC

Winter

Naar Lapland → Afgelopen tijd kon je mee-

doen met de fotowedstrijd Winter, die Buro Scanbrit in samenwerking met Zoom.nl organiseerde. Met je inzending maakte je kans op een winterse reis. Uit alle foto’s koos de jury Maaike Schauer en Stan Bessems als de gelukkige winnaars van een ijskoude trip. Samen met een redacteur van Zoom.nl zullen zij binnenkort een winters avontuur beleven. Tijdens een 8-daagse reis (inclusief husky safari, sneeuw scootertocht en hopelijk wat noorderlicht) naar Fins Lapland zullen zij prachtige foto’s gaan maken. Een verslag van deze reis vind je terug in het volgende nummer van Zoom.nl magazine (nr. 4, verschijnt 21 maart).

ABONNEREN

Luxe cameratas Case Logic SLRC-206 t.w.v. € 95,bij een jaarabonnement op Zoom.nl wegens succes verlengd!

→ Luxe cameratas van hoge kwaliteit → Véél praktische opbergruimte → Veelzijdig dankzij uitneembare indeling → Compact: 43.2 x 20.3 x 31.7 cm → Licht: slechts 1.22 kg

! l .n o Zo nmnee aboordeel vo

Al abonnee?

Bestel deze tas voor € 69,Ga naar www.zoom.nl/abonneevoordeel*

→ Ontvang 10 nummers van Zoom.nl magazine thuis op je mat. → Nieuw: de Zoom.nl Videozine bij iedere uitgave op je computer, laptop en smartphone. → Onbeperkte foto-opslag op www.zoom.nl. → Abonneevoordeel op events en foto-accessoires. → Bovendien lees je alle nummers ook digitaal.

Nu voor maar

€ 79.- *

(i.p.v. € 160,-)

+ Ga naar www.zoom.nl/rugzak word abonnee en ontvang die fototas! * excl. € 6,95 verzendkosten

Na regen zijn kleuren helderder en krijg je reflecties op bijvoorbeeld het wegdek. JOHAN VAN DEN HEUVEL (JOHEUVEL) ISO 100 ∙ F 13 ∙ 10 SEC ∙ 18 MM

DOOR DIE NATTIGHEID KOMEN KLEUREN EXTRA MOOI UIT

PRAKTIJK

De invloed van seizoen en weer

Het weer heeft een grote invloed op licht en bij fotografie is licht alles. Bepaalde tijdstippen zijn populair bij fotografen, omdat het licht dan meestal op z’n best is. Weersomstandigheden hebben een grote invloed op het aanwezige licht. Daarmee is het weer bepalend voor hoe je foto’s eruit komen te zien. TEKST KEES KRICK

↘

Je bent misschien geneigd er vooral op zonnige dagen op uit te trekken. Mooi weer, met veel zon nodigt uit om naar buiten te gaan, leuke dingen doen en lekker veel foto’s te maken. Toch levert zo’n zonnige dag niet automatisch het beste fotoweer op. Met mooi weer kan er veel vocht en stof in de lucht rondzweven: heerlijk zonnig, maar ook een stuk minder helder. De lucht is dan troebeler. Alles wat ver weg is, lijkt in nevelen gehuld. Niet zo geschikt dus om alles van voor tot achter kraakhelder op de foto te zetten. Maar wel heel geschikt wel als je op zoek bent naar een mooi sfeerbeeld van een uitgestrekt

ZOOM.NL MAART 2016

landschap. Alle voorste bomen van een bomenrij zijn kristalhelder en kleurrijk, terwijl alles naar achteren toe vervaagt en verbleekt; een prachtig sfeerbeeld.

HET JONGE GROEN ZIET ER INEENS FRIS EN FRUITIG UIT

Vale kleuren Op dat soort dagen lijkt het in de verte niet alleen dampig, al die deeltjes in de lucht zijn ook van invloed op de kleurweergave. Dit effect kun je goed zien als je de bergen of een heuvellandschap fotografeert. Je kent ze vast wel, telelensfoto’s waarop je een aantal bergruggen of heuveltoppen ziet. Vooraan is alles helder en zie je sappig groene bergweiden en frisse naaldbomen op glooiende hellingen. Verder naar achteren wordt alles steeds minder sprankelend. De bergen in de verte zien er zelfs vaalblauw uit. Met een telelens kun je de gelaagdheid van de bergen en het verloop van kleur en helderheid goed benadrukken, omdat hiermee de bergen op elkaar gedrukt worden en afstanden schijnbaar afnemen. De verminderde helderheid en het vervagen van kleuren in de verte is dus wel iets om rekening mee te houden. Want gaat het jou juist om de achterste bergen, omdat er mooie besneeuwde toppen en sierlijke gletsjers te zien zijn? Dan is dit niet het ideale weer om dat vast te gaan leggen. Je kunt dan beter op een andere dag terugkomen. Want daarvoor heb je juist een heldere atmosfeer nodig. Zodat wat zich verder weg bevindt extra goed te zien is en ook de kleuren intact blijven. Dat is niet midden in een hittegolf, maar vaak bij een weersomslag en op koude dagen met een lage luchtvochtigheid. Ook in het vlakke Hollandse landschap heb je hier trouwens mee te maken, niet alleen in de bergen.

Groothoek of telelens Zie je dat het in de verte heiig is? Met een groothoeklens of standaardlens breng je het contrast tussen de heldere kleurrijke voorgrond en de vlakkere achtergrond mooi in beeld. Dat werkt vooral mooi als een watertje, weggetje, bosrand, of bomenrij het beeld inloopt en ergens in de verte verdwijnt. Een minder interessante voorgrond kun je vaak weglaten met een (milde) telelens. Maar zoom op zo’n heiige dag liever niet extreem in om een geïsoleerde bergtop of windmolen in de verre verte in beeld te nemen. Daar is de achtergrond te wazig en te kleurloos voor. Dat kun je beter op een heldere dag doen. Op mistige dagen maakt het verloop van

weinig naar veel mist een foto extra fraai en kun je beter niet te veel inzoomen. Zoek op zo’n dag eens een bos of park op en geniet als het de zon lukt om door de mistflarden heen te breken, zodat er schitterende lichtbundels tussen de bomen ontstaan. Heel dichte mist maakt de wereld klein en overzichtelijk. Zelfs alledaagse taferelen worden dan ineens interessant, omdat allerlei storende of lelijke details op de achtergrond plotseling volledig verdwijnen.

Heldere lucht Gaat het jou erom alles wat je ziet zo helder mogelijk in beeld te brengen? Van dichtbij tot desnoods de horizon aan toe? Dan heb je een dag nodig met weinig vocht en deeltjes in de lucht. Als je goed oplet, herken je na een tijdje vanzelf wanneer het zo’n kraakheldere dag is. Je kunt dat namelijk aan de intensiteit van de blauwe lucht zien. In plaats van een ietwat vale melkachtige lucht, zie je dan een heldere diepblauwe kleur. Heb je goed zicht vanuit bijvoorbeeld je huis of werkplek, dan kun je ook aan de hand van gebouwen, kerktorens en bomen die zich op een afstandje bevinden inschatten hoe het met de

1 Zoom bij mist niet maximaal in, maar laat het verloop in helderheid en kleur zien. MONIQUE VAN BRAAK (TECHNICOLOUR) ISO 100 ∙ F 4 ∙ 1/60 SEC ∙ 20 MM

2 Vooral in de bergen zie je goed hoe nevelig het in de verte is en dat kleuren vervagen. REIJER VAN DE POL (COBYREYER) ISO 100 ∙ F 11 ∙ 1/50 SEC ∙ 35 MM

luchtsamenstelling zit. Houd sowieso de weersverwachting in de gaten. Hoor of lees je dat er lucht vanuit het noorden onderweg is, breng dan zo gelijk je fototas in gereedheid. Want helderder weer en drogere lucht kun jij je in onze omgeving amper wensen. Al moet je een beetje kou dan wel op de koop toe nemen.

Na de regen Regen nodigt niet echt uit tot fotograferen. We blijven dan liever binnen bij kachel, televisie en computer. Toch zijn er juist na een regenbui prachtige foto’s te maken. Natuurlijk wil je jouw dure fotospullen heel houden, dus is het geen goed idee om er in de stromende regen mee te gaan rondlopen. Een wisselvallige dag met enkele buien is het meest geschikt, omdat het tussendoor gewoon droog is. Een voordeel van al die nattigheid, is dat kleuren extra mooi uitkomen. Het jonge groen in het voorjaar ziet er ineens heerlijk fris en fruitig uit, maar ook in de herfst wordt de kleurenpracht flink versterkt. Extra voordeel is dat alle stof en viezigheid die zich over langere tijd heeft opgehoopt, nu in één keer wegspoelt. De wereld is weer schoon. Wegen, straten en pleinen zijn nat, waardoor alles een mooie glans krijgt. Als

PRAKTIJK

het donker wordt krijg je er ook nog eens prachtige reflecties op te zien, dankzij de kleurrijke verlichting van kantoorgebouwen, winkels, huizen, lantaarnpalen en niet te vergeten passerend verkeer.

Winterse buien In de donkere maanden kun je te maken krijgen met de winterse buien. Relatief korte maar hevige buien die je op de buienradar gemakkelijk herkent, omdat het beeld bezaaid is met honderden vlekjes. Omdat het tussendoor meestal onbewolkt en vrij aardig weer is, zie je de grote paddenstoelwolken (cumulonimbus genaamd) al van verre naderen. Daaronder zie je vaak lange slierten regen, sneeuw of hagel. Het perfecte weer om mooie landschapsfoto’s te maken, vanwege de imponerende wolkencomplexen en omdat na elke bui alles weer eventjes nat is. Zorg wel dat je continu in de buurt van een schuilplek bent, want het weer slaat snel om. Ook gewone dreigende luchten zijn perfect voor foto’s. Een grijze lucht lijkt altijd extra donker en onheilspellend als deze zich vlak achter een zonverlicht landschap bevindt.

Dat versterkt het contrast. Zodra het licht uitgaat (lees: de zon achter de wolken verdwijnt), is deze betovering meteen weer weg.

Hoge en lage zonnestand Het maakt nogal een verschil of de zon schijnt. Zonlicht vrolijkt de wereld op en laat kleuren beter uitkomen. Wel krijg je te maken met een hoog contrast als de zon hoog aan de hemel staat. Zowel de felverlichte plekken als diepe schaduwen goed vastleggen is lastig. Je kunt er wel wat aan doen door een paar opnamen met hdr-technieken te combineren, maar het blijft behelpen. In de schaduw zijn kleuren nu eenmaal minder uitbundig en ziet alles er platter en vlakker uit en dat blijf je op de uiteindelijke foto zien. Gelukkig staat de zon niet op een vaste plek en kun je ervoor kiezen om op een ander moment terug te keren. Vroeger of later op de dag dus, wanneer de hoogte en de stand van de zon gunstiger is. Zodat het zonlicht optimaal op het onderwerp valt en schaduwen voor een mooi contrast en dieptewerking zorgen.

Zonsondergang voorspellen → Het blijft lastig om te voorpellen of je een mooie zonsondergang te zien krijgt. Wolken zijn continu in beweging. Soms lijkt het kansloos, maar trekt het op het allerlaatste moment toch nog voldoende open. Of de situatie lijkt ideaal, maar de bewolking lost plotseling op, of het trekt helemaal dicht. Verwacht je mooie luchten? Ga dan vooral ruim op tijd naar een fotogenieke plek toe. Wacht je te lang, dan mis je de mooiste kleuren. Je loopt hooguit de kans een keer voor niets op pad te zijn gegaan.

Wat niet wil zeggen dat je overdag nooit goede foto’s kunt maken. Dat geldt zeker in de wintermaanden, het late najaar en in het vroege voorjaar, wanneer de zon een flink stuk lager staat dan in de zomer. Zelfs midden op de dag bereikt de zon maar een bescheiden hoogte. Je kunt dan gerust de hele dag door fotograferen, omdat het licht veel aangenamer, warmer en zachter is. Ook schaduwen zijn nu mooier. Daar kun je goed gebruik van maken. Bevindt er zich veel vocht in de lucht, dan kan het

ZOOM.NL MAART 2016

PRAKTIJK

EEN EGAAL WOLKENDEK VERANDERT DE LUCHT IN EEN GROTE SOFTBOX nevelig worden en kan er zelfs grondmist ontstaan, waardoor de foto een dromerige sfeer krijgt, met zacht licht en allerlei pasteltinten. Als er ook wat rijp, sneeuw of ijs is, staat dat garant voor unieke winterse platen. Omdat de zon niet zo hoog staat, kun je bijna de hele dag door heerlijk spelen met tegenlicht, om mooie sfeervolle foto’s te maken.

Schaduwkant Fotografeer je een onderwerp dat op het noorden staat, dan zal er nooit direct zonlicht op vallen. Dat is de schaduwkant en de zon trekt immers aan de zuidkant voorbij. Nu kruist de zon in de zomer de horizon een stuk noordelijker dan in de winter, dus maak je in die periode nog de meeste kans op een sprankje zonlicht. Maar dan alleen in de vroege en late uurtjes. Omdat bijvoorbeeld de gevel van een gebouw overdag volledig in de schaduw zit, springt het er niet echt uit. Beter is het om dan terug

te komen op een bewolkte dag. Het licht is dan gelijkmatiger verdeeld, zodat het gebouw samen met de omgeving beter op de foto komt. Ook als je de zon in de rug of aan de zijkant hebt, is het soms beter om met bewolking terug te komen. Denk aan gebouwen of kunstwerken waarin veel glimmende metalen verwerkt zijn. Die werken als felle spiegels als de zon schijnt. Een egaal wolkendek is ideaal voor dit soort foto’s. Want het verandert de lucht in een grote softbox, zodat het licht overal vandaan lijkt te komen. Alles om je heen wordt als het ware omhuld door indirect zonlicht, zodat ook gevels en andere objecten op het noorden goed uitgelicht worden. Veel minder prettig is dunne sluierbewolking. Die veroorzaakt een intens felle lucht die je ogen doet samenknijpen. Het contrast met de omgeving is dan zo groot, dat de lucht één grote witte vlek wordt. Deze lucht kun je dan ook het beste zoveel mogelijk uit beeld houden.

1 In de verte is het meestal neveliger en nemen de kleuren af. RUUD BAKKER (RUUD1969) ISO 100 ∙ F 9 ∙ 1/125 SEC ∙ 24 MM

2 Als de zon wat lager staat wordt het reliëf van het landschap meer benadrukt. THEO BODDÉUS (BODDEUS-E-L) ISO 250 ∙ F 18 ∙ 1/160 SEC ∙ 42 MM

Hard licht → Midden op de dag maak je doorgaans

niet de allermooiste foto’s. In de zomer is het zonlicht dan erg fel en omdat de zon hoog boven ons staat, zijn schaduwen niet alleen kort en intens, ze vallen ook vrijwel recht omlaag. Bij portretfoto’s krijg je dankzij dit harde licht nogal lelijke schaduwen onder de ogen, de neus en de kin. Los daarvan knijpt je model de ogen dicht tegen het felle licht. Dat worden geen mooie portretten. Bij huizen, bomen en al het andere waar het zonlicht op brandt, loop je tegen dezelfde problemen aan. Er zijn gewoon te veel en vooral te lelijke schaduwen. Niet voor niets gaan de meeste fotografen het liefst rond zonsopkomst en zonsondergang op pad. De zon staat dan laag, het licht is warmer en mooier en de schaduwen die dit oplevert zien er een stuk interessanter uit. Ze zijn dan namelijk lang en hebben een duidelijke richting. Daar kun je goed mee spelen.

Wat wel weer mooi kan zijn, is een eenzame boom, toren of gebouw vanaf een laag standpunt in beeld nemen. Doordat de overbelichte lucht krijg je een minimalistische foto met een volmaakt

ZOOM.NL MAART 2016

PRAKTIJK

VOOR EEN MOOIE ZONSONDERGANG ZIJN WOLKEN NODIG witte achtergrond. Dit soort foto’s is erg geschikt om naar zwart-wit om te zetten, zodat alle aandacht naar vorm, lijnen en structuur gaat.

Kleurrijke zonsondergang Ben je verzot op mooie kleurrijke zonsondergangen? Misschien ben je geneigd bij strakblauwe hemel met je camera klaar te gaan staan, maar gek veel meer dan een vage oranje gloed boven de horizon krijg je op die dagen meestal niet te zien. Spectaculaire zonsondergangen en zonsopkomsten ontstaan juist tijdens bewolking. Wel is het cruciaal waar die bewolking zich bevindt en hoe hevig die

is. De kleuren ontstaan namelijk doordat de laagstaande zon langs de wolken scheert. Lage bewolking in het westen bij een zonsondergang is daarmee ideaal. Er is wel een open plek bij de horizon nodig, zodat het zonlicht ongestoord langs de wolken kan strijken. Zit het er potdicht, dan lukt dat helaas niet. Op een regenachtige dag lijkt de kans op een mooie zonsondergang verkeken. Toch kan het ’s avonds ineens opklaren en krijg je alsnog de prachtigste kleuren te zien, omdat het zonlicht door laaghangende wolkenflarden schijnt en de atmosfeer erg vochtig is. Ook hoge bewolking kan voor schitterende zonsondergangen zorgen.

1 Voor een mooie zonsondergang heb je wolken nodig en een opening aan de horizon. JANTSJE BRON (JANTSJEBRON) ISO 100 ∙ F 6,4 ∙ 1/300 SEC ∙ 114 MM

Blauw met wit → Een kantoorpand met een glazen

gevel komt extra mooi uit bij zonlicht, omdat het de blauwe lucht perfect reflecteert. Kies dan een dag met wat wolken uit. Dat maakt de reflecties nog spannender en geeft extra diepte aan het beeld. Ook reflecties op wateroppervlakken kunnen best wat bewolking gebruiken. Verder is het vooral een kwestie van smaak of je van foto’s met compleet blauwe luchten houdt of dat je liever hier en daar een wolkje voorbij ziet drijven.

Ook nu weer moet er wel een strook lucht vrij blijven bij de horizon, zodat het zonlicht de wolken aan de onderkant kan aanlichten. Als wolken veel reliëf hebben en ze in een gunstige richting liggen, ontstaan vaak de meest spectaculaire kleuren en patronen, waarbij de hemel in vuur en vlam lijkt te staan.

Nikon D5

glas

Het absolute topmodel voor professionals! Full-frame 20.8mp sensor met een ISO-bereik van 100 tot 102.400 met een boost tot ISO 3.280.000. Super snelle autofocus met 153 focuspunten, kan ook in Ultra HD 4k filmen. De camera heeft een ethernetpoort, USB3 en naar keuze 2 XQD of 2 CF kaartsleuven. De magnesium body is stof en water bestendig en gemaakt om onder alle omstandigheden te kunnen werken. € 7.099,00 (inc. btw) € 5.866,94

(excl. btw)

photo video retail wholesale

opname

stabilisatie

informatie

Nikon D500

FujiFilm XPro2

RedRock Scout HX

Ricoh Theta-S

Het DX topmodel, 20.9mp, Ultra

24.3mp, ISO 100 tot 51.200, de

Universele cage voor DSLR en

360° camera voor foto en video,

HD 4k, ISO 100 tot 51.200

snelste FujiX camera tot nu toe

mirrorless, incl. Torque motor

laat het leven zie op social media

€ 2.369,00 (inc. btw)

€ 1.799,00 (inc. btw)

€ 2.749,00 (inc. btw)

€ 399,00 (inc. btw)

€ 1.957,85

€ 1.486,78

€ 2.271,49

€ 329,75

(excl. btw)

Cartoni K548/2 system

Cartoni K548/STC

DJI Ronin Stabiliser

Video Devices PIX-E5

75mm SmartPro 2stage, mid level

75mm SmartPro Stabilo 3stage,

voor camera’s tot 7.3kg, komplete

4K ProRess 4444XQ 12 bit, HDMI

spreader max.6kg aluminium

max.6kg carbon max 1,91mtr

kit in koffer

SDI-monitor en recorder

€ 1.034,55 (inc. btw)•

€ 1.491,93 (inc. btw)•

€ 2.166,00 (inc. btw)

€ 1.687,95 (inc. btw)

€ 855,00

€ 1.233,00

€ 1.790,08

€ 1.395,00

(excl. btw)

Haarlemmerdijk 114

info@nivo-schweitzer.nl

t + 31 20 623 31 59

voor up-to-date prijzen

1013 JH Amsterdam

nivo-schweitzer.nl

f + 31 20 420 30 16

zie onze website

• 5 jaar garantie!

PRAKTIJK

Fotografeer je huis

Naar binnen kijken Het zal niemand ontgaan zijn: de huizenmarkt trekt aan. Eén van de belangrijkste onderdelen van het verkoopproces is de fotografie. Een groot deel van de nieuwe woningbezitters ontdekt z’n nieuwe stulpje immers via een online foto. Een mooie kans om je als fotograaf in de kijker te spelen. TEKST EN FOTO'S VAANS RUIJTEN

↘

We hebben jaren gehad van overschot aan te koop staande woningen. Dat was goed te merken op de bekende woningsites. Hier vielen niet alleen de aantallen op, maar ook de kwaliteit van de fotografie. Naarmate een huis moeilijk aan de man is te brengen, krijgt het verkoopproces meer aandacht. Nu de woningmarkt aantrekt, is er een kans dat makelaars de camera weer zelf ter hand gaan nemen en de kwaliteit van de foto’s weer gaat zakken naar het niveau van tien jaar geleden: een belabberd niveau. Er zijn uitzonderingen in makelaarsland, maar de gemiddelde makelaar heeft van fotografie weinig kaas gegeten. Dit is dus een mooie kans om te laten zien dat wij fotografen dat veel beter kunnen. Ga jij zelf jouw huisje te koop zetten of verkopen vrienden hun woning? Maak dan zelf de foto’s met deze tips.

Apparatuur en instellingen Voor het goed kunnen fotograferen van onroerend goed heb je niet veel apparatuur nodig. Elke camera die je handmatig kunt instellen is al voldoende. Als je er ook een belichtingstrapje mee kunt maken (bracketing) is het helemaal mooi. Je hebt wel een redelijke groothoeklens nodig, met name als je ruimtes als een

kleine badkamer moet fotograferen. Doorgaans is een brandpuntsafstand tussen 20 en 24 mm (kleinbeeldformaat) voldoende. Een goed statief is een must! Dat zorgt voor scherpe foto’s (ook met TIP weinig licht) en maakt een hdr-opname mogelijk. Bovendien dwingt een statief je de tijd te nemen voor de Fotografeer niet alles met een compositie. Een afstandsbediening ultragroothoek! Dit levert lelijke kan handig zijn, maar je kunt ook de foto’s op en de bezoekers van timer van de camera gebruiken voor de woning zullen zich besotrillingvrije opnames. demieterd voelen. De instellingen voor de camera zijn eenvoudig. Zeker bij het gebruik van liveview zal bij het merendeel van de foto’s een automatische belichting in de diafragmavoorkeurstand en een automatische witbalans een prima foto opleveren. In liveview zie je ook meteen of je een correctie voor de belichting moet gebruiken. Omdat je bij dit soort foto’s alles scherp wilt, kies je een klein diafragma: F 11 is meestal voldoende. De iso-waarde zet je zo laag mogelijk voor een optimale kwaliteit. De

Ultragroothoek

AAN KROMME LIJNEN EN SCHUINE VERTICALEN HERKEN JE DE PRUTSER

sluitertijd zal hierdoor - zeker in een interieur - aan de lange kant zijn, maar dat is geen enkel probleem als je toch op statief werkt. Bij het fotograferen van een interieur is er één uitdaging: het grote lichtcontrast tussen binnen en buiten. Zeker op een zonnige dag is het licht buiten vele malen lichter dan binnen. Dit grote lichtbereik kun je nooit in één foto vangen. Dit probleem is op twee manieren op te lossen. Je kunt werken met losse flitsers, die strategisch in het interieur worden opgesteld om het interieur op te lichten. Dit is redelijk complex en voor de meesten ook niet haalbaar, omdat je vaak met meer flitsers (soms meer dan drie) moet werken. Een alternatief is de hdr-techniek (high dynamic range). Een hdr-foto is opgebouwd uit meer foto’s van verschillende belichtingen met als resultaat natuurgetrouwe foto’s. Dat is voor iedere fotograaf haalbaar. Met een softwarepakket speciaal voor hdr of met Lightroom of Photoshop voeg je de foto’s vervolgens eenvoudig samen.

De keuze voor het tijdstip Een misvatting is dat je een woning het beste kunt fotograferen op een zonnige zomermiddag. Dat is juist het moment

TIP

Twee wanden

Fotografeer niet meer dan twee wanden tegelijk. Als je van een lange woonkamer drie wanden in beeld neemt, wordt het al snel een pijpenlade.

ZOOM.NL MAART 2016

PRAKTIJK

TIP

Hoek

Fotografeer de voor- en achterkant van de woning altijd vanuit een hoek. Door een deel van de zijkant in de foto op te nemen creëer je het gevoel van diepte.

EEN UITDAGING: HET GROTE LICHT-CONTRAST TUSSEN BINNEN EN BUITEN

TIP

Details

Fotografeer zo dat de kijker een indruk van de woning krijgt. Detailfoto’s voegen hier zelden iets aan toe. Alleen als het een zeer specifiek en onlosmakelijk onderdeel van de woning betreft, kun je detailfoto’s maken. Bijvoorbeeld: glas-inlood of plafondornamenten.

waarop het fotograferen het moeilijkst is. De lichtcontrasten zijn dan zó hoog dat je er nauwelijks een fatsoenlijke interieurfoto uit kunt persen. En net als bij landschapsfotografie geldt ook hier dat de schaduwen dan ook op hun minst zijn. Het ideale tijdstip voor het fotograferen van een huis? Dat is een vroege ochtend of late middag wanneer er een blauwe lucht is met mooie wolkjes erin. In de ochtend of late middag zijn de lichtverschillen tussen buiten en binnen nog niet zo groot. En die blauwe lucht met wolkjes heb je nodig voor de belangrijkste foto: die van de voorkant van de woning.

Perspectief De foto’s van de buitenkant van de woning zijn relatief eenvoudig. Zeker als je een mooie lucht hebt. Het enige moeilijke is zorgen dat de woning rechtop staat. Al te vaak zie je op makelaarswebsites woningen die achterover lijken te vallen. Dit krijg je als je van te dichtbij en omhoog fotografeert, omdat je de hele woning op de foto wilt krijgen. De truc bij de overzichtsfoto’s van de voor- en achterkant is dat je voldoende afstand neemt en een hoger standpunt inneemt. Hiervoor is een keukentrap een handig hulpmiddel. Een hoger standpunt maakt hét verschil tussen een snapshot en een professioneel ogende foto. Ook bij de binnenkant moet je ervoor zorgen dat alles wat in werkelijkheid recht is, ook op de foto recht staat. Niets dat meer afleidt dan kromme deuren en schuine wanden. Kromme lijnen en schuine verticalen zijn het eerste waaraan je kunt herkennen dat een ‘prutser’ de foto’s heeft gemaakt. Zorg dat jouw camera altijd horizontaal staat en niet naar boven of beneden gericht is. Meestal bereik je dit het beste met een wat lager standpunt. Bij de meeste woningen is immers de vloer belangrijker dan het plafond. Vaak is een hoogte van 1 tot 1,30 meter een prima uitgangspunt. En hoe nauwkeurig je ook hebt gefotografeerd, meestal zul je in de nabewerking nog even een kleine aanpassing moeten doen om ervoor te zorgen dat de muren van jouw woning 100% verticaal zijn.

Uitstraling Voor de foto’s van het interieur gelden een paar regeltjes waar je je aan kunt houden, als je een huis zo mooi mogelijk wilt presenteren. Als eerste zorg je natuurlijk dat alles er fris, schoon en opgeruimd uitziet.

IN THE PICTURE

TIP

Liggend

Met een klein budget kun je al heel veel doen met accessoires. Denk aan een leuk boeketje bloemen. En blader eens door de woonmagazines. Hier haal je heel leuke en eenvoudige ideeën uit. Een paar opgerolde handdoeken op de rand van een bad kunnen al een luxe uitstraling geven. Bedenk dat de beelden in de woonmagazines een gemiddeld publiek aanspreken. En hoe groter het publiek, hoe meer kans dat jouw foto’s in de smaak vallen en doen wat ze moeten doen: kijkers trekken. Bij het fotograferen van een woning voor de verkoop is het altijd goed om voor ogen te houden wat een koper graag ziet. Belangrijk voor veel kopers - naast prijs en ligging - zijn ruimte en licht. Kijk je rond op woningsites dan zie je veel woningen juist heel donker gefotografeerd. Plus: ze staan vol met meubels en andere zaken die afleiden. Dit is dus iets wat jij als fotograaf beter kunt. Op de eerste plaats kun je eenvoudig - door het verplaatsen van meubels - meer ruimte creëren. Staan er naast een hoekbank ook een of twee fauteuils in de woonkamer? Schuif die dan buiten beeld. Niemand zal merken dat daar normaliter stoelen staan. Het resultaat is dat het ruimtelijker oogt. En deze truc kun je op meer plekken uithalen. Van de stoel naast het bed in de master bedroom tot ZOOM.NL MAART 2016

Websites voor het verkopen van woningen zijn gemaakt voor liggende foto’s. Fotografeer daarom alles in liggend formaat. Lukt dit niet (bijvoorbeeld bij een badkamer), combineer dan twee staande foto’s in één liggende.

het matje op de badkamer. Het tweede belangrijke aspect is: licht. En dan bedoelen we zo fotograferen dat een interieur er licht uitziet. Schuif alle gordijnen en andere raambedekkingen helemaal aan de kant. De raampartijen zijn een heel belangrijk element van een woning en verdienen het mooi in beeld gebracht te worden. Als de ramen in beeld zijn, heb je fotografisch gezien een probleem. De lichtcontrasten zijn zo groot dat je hier een oplossing voor moet verzinnen. Het eenvoudigst is een belichtingstrapje maken van drie of vijf opnames en deze met een hdr-programma in elkaar zetten. Uiteraard streven we hier naar een realistische hdr en niet de post-apocalyptische variant met extreme kleuren. Een handig trucje is het kijken naar de plafonds. Deze zijn bij 99% van de woningen wit. Zorg ervoor dat deze ook in de foto echt wit zijn door de juiste witbalans. Dit is een valkuil voor veel makelaars, ook hierin kun je je onderscheiden. Bij het fotograferen van een interieur ben je misschien geneigd zo veel mogelijk verlichting in te schakelen. Dit kan voor een klein deel het lichtverschil tussen binnen en buiten opheffen. Maar er kleeft een nadeel aan deze binnenverlichting en

dat is de kleurtemperatuur. De verlichting binnen heeft gegarandeerd een andere kleurtemperatuur dan het zonlicht buiten. En de combinatie van deze twee kleuren kan in de nabewerking problemen opleveren. Een vuistregel is: zijn er ramen in beeld, laat dan de verlichting uit en los het contrastverschil op met hdr en/of flitsers. De kleur van flitslicht komt veel meer in de buurt van zonlicht. Zonder ramen in beeld kun je de verlichting wel gebruiken.

Nabewerking In de nabewerking kun je veel punten scoren. Als eerste zorg je er in de nabewerking voor dat alles wat recht moet zijn ook echt recht is. Denk aan lenscorrecties om kromme deuren recht te maken en rechtop te zetten. In bijna iedere interieurfoto is een deel van het plafond te zien. Als dit wit is - en dat is in veel woningen het geval - stel dan de witbalans van de foto af op het plafond. Verder is een gradueel filter een handig hulpmiddel om delen van de foto, bijvoorbeeld het plafond, lichter te maken. Verklein op het einde de foto’s precies op de maat van de website waar ze getoond worden, zodat de foto niet geschaald op de website terecht komt, waarbij kwaliteit verloren gaat.

EXPERTCURSUS

Expertcursus beeldbewerking

toptips Hoe doen die Photoshop-pro’s het toch allemaal? Wees gerust, zij hebben het ook met vallen en opstaan moeten leren. Experimenteer gerust met deze tien tips om je de speciale effecten van de pro’s eigen te maken en de lat van je eigen foto’s net iets hoger te leggen. TEKST EVI MAQUOI

Lensflare toevoegen is erg eenvoudig. HARRIET VAN DEN BERG-STAD (FOTOSTAD) ISO 100 · F 1,8 · 1/320 SEC · 50 MM

Sunflare toevoegen → niveau → software Photoshop

Als je tegen de zon in fotografeert, krijg je een lensflare. Soms is dat erg storend, maar het kan in bepaalde situaties ook net iets extra aan je foto geven. Gelukkig kun je deze flare ook in Photoshop nabootsen. Open je foto en voer alvast alle bewerkingen uit om je foto te verbeteren. Lens- of sunflare toevoegen is namelijk iets dat je als allerlaatste pas doet. Dupliceer je achtergrondlaag via Laag/Laag dupliceren en kies daarna voor Filter/Rendering/Zon. Je krijgt nu een apart venstertje met allerlei opties. Klik op de verschillende mogelijkheden onder Lenstype om te zien hoe het effect later zal zijn. Verplaats de positie eventueel. Wij kozen voor deze foto voor 50-300 mm zoomen. Vervolgens moet je ook nog de Helderheid instellen. Experimenteer met de schuifbalk tot het gewenste resultaat. Wij kozen voor deze foto voor 125%. Bevestig met OK. Tevreden? Op het eerste gezicht ziet dit er goed uit, maar het kan beter. Haal de lensflare weg via Bewerken/ Ongedaan maken zon. We zetten de filter straks terug, Photoshop onthoudt dan de positie, lenstype en helderheid. Maak een nieuwe laag aan en bevestig met OK. Kies daarna Bewerken/Vullen en stel Inhoud in op Zwart. Transparantie behouden moet uitgevinkt staan. Ga verder met OK. Kies nu opnieuw Filter/ Zon. Stel daarna de overvloeimodus van deze zwarte laag in op Bleken. Optioneel kun je de dekking van deze laag nog wat verminderen. Klaar is je flare.

ZOOM.NL MAART 2016

EXPERTCURSUS

VOOR DIE VINTAGE KORREL VOEGEN WE WAT RUIS TOE

Dave Hill-effect → niveau → software Photoshop / Lightroom

Dave Hill is een Amerikaanse fotograaf die hoge ogen gooit met zijn strakke portretten. Behalve uitstekend fotograaf is hij ook een Photoshop- en Lightroom-talent. Zijn beeldbewerking is zo typerend dat zijn fans het hebben over het Dave Hill Effect. Open een afbeelding in Photoshop en dupliceer de achtergrondlaag via Laag/ Laag dupliceren. Ga vervolgens naar Filter/Overige/Hoogdoorlaat en stel de Straal in op 5 pixels. Verander daarna de overvloeimodus van de bovenste laag in Intens licht. Dupliceer deze laag vervolgens en stel de overvloeimodus van deze nieuwe laag in op Kleur. Stel de Dekking van deze laag in het lagenvenster in op 50%. Laat de lagen vervolgens samensmelten via Laag/Verenigen, zichtbaar. Het enige wat je nu nog moet doen is de foto fiks verscherpen. Dat kan via Filter/ Verscherpen/Onscherp masker. Stel de

Hoeveelheid in op 100% en kies 30 bij Straal en bij Drempel 10. Je foto krijgt nu een scherpe, stripachtige look. Wil je hetzelfde effect in Lightroom? Ook dat kan. Kies Bestand/Foto’s en video importeren als je nieuw beeldmateriaal wilt inladen of ga in je Lightroom-bibliotheek op zoek naar de foto die je onder handen wilt nemen. Ga naar het tabblad Ontwikkelen en kies dan Foto/Virtuele kopie maken. Klik in het paneel Standaard op het keuzemenu bij WB en stel de witbalans in op Automatisch. Verplaats de schuifregelaars bij Hooglichten, Zwarte tinten, Helderheid en Levendigheid helemaal naar rechts tot 100. Pas de Verzadiging aan tot ongeveer -70. Scrol daarna naar beneden tot je het paneel Details ziet en trek de Hoeveelheid bij Verscherpen op tot 150. Ook Straal en Details mag je helemaal naar rechts trekken.

↓ Twee schuifjes naar rechts geven al direct resultaat.

← Dankzij het Dave Hill effect krijg je een scherpe, stripachtige look. RITA KUENEN (RITAKUENEN) EXIF ONBEKEND

EXPERTCURSUS

↑ Enig idee uit welk jaar deze foto is?

MARC VAN DE KAA (MKVIEW) ISO 100 · F 10 · 1/160 SEC · 35 MM

Vintage sfeertje → niveau → software Photoshop

Wil je je foto een stuk ouder doen lijken dan hij in werkelijkheid is? Dat kan door een vintage effect op je foto los te laten. Let wel, dit heeft alleen effect als de inhoud van je foto dit ook toelaat. Een beeld van iemand met een smartphone heeft geen zin als je een jaren 50 of 60 look voor ogen hebt. Om je foto een stuk ouder te doen lijken, bestaan er veel verschillende methoden. We hebben er een gekozen die snel en effectief is. Open Photoshop en open de foto die je wilt bewerken. Kies Laag/ Nieuwe aanpassingslaag/Kleur opzoeken. Bevestig met OK. Zodra je op de laag in het lagenvenster klikt, verschijnt er een venster met drie tabbladen. Klik op het uiterst linkse icoontje – met het raster - onder Eigenschappen. Selecteer in het keuzemenu naast Abstract de optie Gold-Crimson. Dupliceer de achtergrondlaag vervolgens en selecteer daarna in het rechtermuisknopmenu Omzetten in slim object. Ga daarna naar Filter/Lenscorrectie. Klik daarna uiterst rechts door naar het tabblad Aangepast en trek de schuifbalk bij Vignet/Hoeveelheid naar links tot -100. Bevestig met OK. Aangezien er vroeger heel wat korrel in foto’s zat, gaan we ook wat ruis toevoegen. Dit doen we via Filter/Filtergalerie. Open rechts in beeld de map Structuur door er één keer op te klikken en kies vervolgens Korrel. Stel de Intensiteit in op 25 en het Contrast op 40. Laat het Type korrel op Standaard staan en sluit het venster door op OK te klikken. ZOOM.NL MAART 2016

→ Met vignet op -100 boots je een ouderwetse lens simpel na.

→ Gold-Crimson is een van de stijlen de je kunt kiezen.

EXPERTCURSUS

Dramatisch zwart-wit → niveau → software Lightroom

↑ Een wat lichtere iris trekt onmiddellijk alle aandacht.

↑ In Lightroom zit standaard een functie voor irisverbetering ingebouwd.

ALIDA VERLAEK (FOTO-AV) ISO 100 · F 6,3 · 1/100 SEC · 70 MM

Sprekende ogen → niveau → software Photoshop / Lightroom

De ogen zijn de aandachttrekkers in een portretfoto. Die kun je tijdens de nabewerking dus maar beter in de verf zetten. In Photoshop kom je al een heel eind met de gereedschappen doordrukken en tegenhouden. Open de portretfoto die je wilt bewerken en dupliceer de achtergrondlaag via Laag/Laag dupliceren. Zoom voldoende in op het eerste oog. Kies in de gereedschapsbalk eerst voor de tool Tegenhouden. Dat is een icoontje met een bol met een stokje. Stel boven in de balk het Bereik in op Middentonen en kies bij Belichting voor 25%. De penseelgrootte stel je zo ongeveer even groot in als de rand van de iris. De Hardheid van het penseel stel je laag in, bijvoorbeeld op 15%. Ga nu voorzichtig met het penseel over de volledige iris, zonder de pupil te raken. Het oogwit kun je eventueel ook wat lichter maken. Selecteer daarna de tool Doordrukken, die zit in hetzelfde vakje. Met deze tool kun je delen van je foto donkerder maken. Kies een klein penseel met een Hardheid van 10%. Kies bij Bereik voor Schaduwen en stel de Belichting in op 15%. Maak het randje van de iris nu wat donkerder en neem desgewenst ook de pupil mee. Wil je ongeveer hetzelfde effect in Lightroom? Dat kan een stuk sneller met het Aanpassingspenseel in de module Ontwikkelen. Zoom voldoende in op het oog en kies daarna bij Effect voor Irisverbetering. Pas de penseelgrootte aan zodat-ie ongeveer zo groot is als de breedte van de iris en schilder vervolgens over de volledige iris, zonder de pupil te raken. De Belichting, Helderheid en Verzadiging staan bij deze voorinstelling iets hoger waardoor de ogen een stuk lichter en kleurrijker zullen worden. Desgewenst kun je nog met de schuifbalkjes spelen tot je het gewenste resultaat bereikt.

DE OGEN ZULLEN LICHTER EN KLEURRIJKER WORDEN

↓ Dit kasteel toont dankzij deze Lightroombewerkingen een stuk griezeliger. BOB OUDMAIJER (OUDMAIJER) ISO 100 · F 7,1 · 1/200 SEC · 17 MM

Je bent ze ongetwijfeld ook wel eens tegengekomen … van die dramatische zwart-witfoto’s. In Lightroom is de klus zo geklaard. Kies Bestand/Foto’s en video importeren als je nieuw beeldmateriaal wilt inladen of ga in je Lightroom-bibliotheek op zoek naar de foto die je onder handen wilt nemen. Ga naar het tabblad Ontwikkelen en kies in de rechtermarge het paneel HSL/Kleur/Zwart-wit. Klik op Zwart-Wit en trek de schuifbalken bij Rood, Oranje en Geel wat naar rechts voor meer contrast. Trek het Blauw een beetje naar links zodat de wolkenpartijen duidelijker in beeld komen. Scrol daarna naar boven naar het paneel Standaard en verhoog het Contrast tot +100. Als je foto te donker wordt, kun je de Belichting met een halve stop verhogen. Verminder daarna de Hooglichten tot -70 en verhoog de Schaduwen tot +45. Om alles wat te verscherpen, trekken we de Helderheid op tot +100. In de Kleurtintcuve trekken we de Hooglichten nog wat op en verminderen we de Schaduwen door de grafiek ietwat te vervormen. Voeg ten slotte nog wat vignettering toe door in het paneel Effecten de Hoeveelheid naar links te trekken.

Zachte huid → niveau → software Photoshop / Lightroom

Rimpeltjes en oneffenheden verdwijnen zonder structuur te verliezen. BERT TEN BRINK (BYBERT) ISO 800 · F 4 · 1/60 SEC · 105 MM

ZOOM.NL MAART 2016

Heel wat professionele portret- en fashionfotografen gebruiken in Photoshop Frequency Separation om de huid helemaal egaal te maken. Het grote voordeel van deze techniek is dat je de huid er glad mee krijgt zonder dat het onrealistisch lijkt. Open een portretfoto in Photoshop en dupliceer de achtergrondlaag twee keer via Laag/Laag dupliceren. Noem de lagen gemakshalve Low en High. Klik de bovenste laag, High, even uit door op het oogje naast de laag in het lagenvenster te klikken. Selecteer daarna Low en kies Filter/ Vervagen/Gaussiaans vervagen. Stel de Straal in op 10 pixels en bevestig met OK. Zet High opnieuw aan en selecteer de laag ook. Kies daarna Afbeelding/Afbeelding toepassen en kies bij Laag voor Low. Kies bij Overvloeien voor Aftrekken en stel de Dekking in op 100%. Bij Schalen stel je 2 in en achter Verschuiven typ je 128. De functies Omkeren, Transparantie behouden en Masker blijven uitgevinkt. Je krijgt dan een grijze laag te zien met ietwat structuur. Bevestig met OK. Stel vervolgens de overvloeimodus van deze laag in op Lineair Licht. Je foto is nu weer gewoon zichtbaar. Selecteer nu Low en High en kies daarna Laag/ Lagen groeperen om ze samen in één mapje te stoppen. Klap daarna de map open en selecteer Low. Kies de Lasso in de gereedschapsbalk en stel bovenaan de Doezelaar in op 20 pixels. Selecteer nu (met de SHIFT-toets) de huid waar er veel licht valt (de highlights) en ga dan naar Filter/ Vervagen/Gaussiaans vervagen en schuif de balk extreem naar rechts. De gelaatstint wordt nu overdreven gekleurd. Verschuif ‘m vervolgens terug naar links tot de teint overeenkomt met de rest. Bevestig met OK en herhaal dit op andere plekken in het gelaat. Om pukkeltjes of andere oneffenheden weg te werken, schakel je over naar High. Kies het retoucheerpenseel in de gereedschapsbalk, pas de grootte aan en zoom goed in op het gezicht. Kies een zacht penseel en zorg dat er bovenaan in de balk bij Monster: Huidige laag staat. Houd de Alt-toets ingedrukt om een staal te nemen en stempel de oneffenheden daarna één voor één weg. Heb je Lightroom? Daar is het een stuk eenvoudiger om de huid te verzachten. Daar kun je met behulp van het retoucheerpenseel aan de slag. Kies bij Effect voor Huid verzachten en schilder over de huid. Als het te nep begint te lijken, kun je de schuifregelaar bij Helderheid een beetje naar rechts verschuiven.

EXPERTCURSUS

Waterverfeffect → niveau → Met verloop toewijzen maak je in een handomdraai een hoogcontrast zwart-wit tekening.

→ software Photoshop

↓ Ideaal om uitnodigingen of wenskaarten te maken! LILIAN VERHAPPEN (LILIANSTUDIOB11) ISO 100 · F 8 · 1/125 SEC · 70 MM

EEN FOTO DIE GESCHILDERD LIJKT MET WATERVERF

Er bestaan uiteraard heel wat kant-en-klare effectjes en filters in Photoshop, maar de opvallendste dingen maak je nog altijd zelf. Een foto die lijkt alsof hij geschilderd is met waterverf bijvoorbeeld. Je hebt een foto van lijntjespapier of oud papier nodig. Je kunt zelf een gekreukeld vel bruin papier scannen. Heb je geen scanner? Via Google of een beeldbank vind je heel wat voorbeelden. Open de afbeelding en open ook een foto op een witte achtergrond in Photoshop. Voeg de twee beelden samen – het papier in de onderste laag - en schaal het papier via Bewerken/Vrije transformatie tot hij zo groot is als de foto. Selecteer daarna de laag met de foto en zet ‘m om naar zwart-wit via Afbeelding/Aanpassingen/ Verloop toewijzen. Klik op het verloop en kies Zwart, Wit tussen de voorinstellingen. Verplaats vervolgens de witte en zwarte blokjes onder het verloop naar het midden totdat je bijna geen grijswaarden meer overhoudt, alleen zwart en wit. Vink onder Verloopopties de mogelijkheid Dithering aan. Sluit het venster. Kies in het lagenvenster voor de laagmodus Vermenigvuldigen en kies daarna Laag/ Laagmasker /Alles onthullen. Om eenvoudig verfspatten te maken, gebruiken we een gratis Photoshop-penseel. Wij gebruikten de gratis set 11 Splatter Brushes 2500X. Surf naar http://qbrushes.net/11-splatter-brushes en klik op Download. Sla het bestand op in de map C:/Program Files/ Adobe/Adobe Photoshop CS6/Presets/Brushes. Sla je werk op in psd-formaat en herstart Photoshop. Kies de tool penseel in de gereedschapsbalk en kies Venster/Penseel. Selecteer een verfspattenpenseel in het overzicht en pas de Grootte aan tot je flinke spatten krijgt. Vink daarna in de linkermarge Vormdynamiek aan en en stel Grootte jitter in op 100%. Vink daarna Spreiding in de marge aan en vink Beide assen aan en verhoog de waarde bij Spreiding tot ongeveer 500%. Vink daarna ook Natte randen aan. Maak daarna een nieuwe laag aan en kies Vermenigvuldigen als laagmodus. Verplaats deze laag onder de laag met de foto. Selecteer de bovenste laag – met de foto – en kies Laag/ Uitknipmasker maken. De foto verdwijnt nu. Selecteer in het laagvenster de nieuwe, lege laag en kies wit als penseelkleur. Verf – in verschillende klikken - over de plek waar je portret stond om een spatstructuur te krijgen. Verklein eventueel de penseelgrootte om details opnieuw op te roepen. Selecteer de laag met de foto en maak daarna een nieuwe laag aan en kies Laag/Uitknipmasker maken. Stel de laagmodus in op Bleken. Selecteer de tool Verloop in de balk en klik op de verlopen in de balk bovenaan. Klik op het tandwieltje en kies Spectrums. Bevestig met OK en selecteer het eerste verloop. Trek een lijn over je portret om het kleurenspectrum toe te passen. Herhaal dit tot je het gewenste resultaat bereikt. Om nog wat verfspatten op de achtergrond te krijgen, maken we nog een nieuwe laag aan. Kies de tool penseel, stel zwart als kleur in en stempel in verschillende groottes. Dupliceer de laag met het kleurenspectrum in het lagenvenster, plaats de laag bovenaan en kies opnieuw Laag/Uitknipmasker maken. Klaar is je schilderij.

EXPERTCURSUS

↑ Grauwe kleuren, hoge contrastwaarden en scherpe gelaatlijnen zorgen voor een surrealistisch tintje. MARLEEN STOOPS (MAST) ISO 200 · F 5,6 · 1/500 SEC · 135 MM

Dragan-effect → niveau → software Photoshop

↓ De overvloeimodi in Photoshop laten een laag op een bepaalde manier overvloeien in de volgende.

ZOOM.NL MAART 2016

Andrzej Dragan, een jonge Poolse fotograaf, kreeg snel naamsbekendheid door zijn opvallende karakterfoto’s. Zijn grauwe kleuren, hoge contrastwaarden en scherpe gelaatlijnen zorgen voor een ietwat surrealistisch tintje. Hij heeft nooit officieel verklapt hoe hij zijn portretfoto’s bewerkt, maar met onze tips kom je toch al aardig in de buurt. Open Photoshop en open de portretfoto die je onder handen wilt nemen. Dit effect werkt het best met een close-up. Kies Laag/Laag dupliceren en klik op OK. Selecteer de nieuwe laag in het lagenpallet en kies vervolgens bij Afbeelding/ Aanpassingen voor Schaduwen/hooglichten. Vink Meer opties tonen aan.

Stel Hoeveelheid Schaduwen in op 35% en Tint op 50%. Bij Hooglichten kies je bij Hoeveelheid 12% en bij Tint 50%. Bevestig met OK. Kies vervolgens Afbeelding/Aanpassingen/Niveaus en wijzig de invoerniveaus naar 35, 1,00 en 220 en bevestig met OK. Kies Laag/Eén laag maken en vervolgens Laag/Laag dupliceren. Uit de bovenste laag willen we nu de kleurverzadiging volledig verwijderen. Ga naar Afbeelding/ Aanpassingen/Kleurtoon/verzadiging en trek het schuifbalkje bij Verzadiging volledig naar links. Klik op OK om verder te gaan. Verhoog dan het contrast van de zwart-witlaag tot +30 via Afbeelding/ Aanpassingen/Helderheid/contrast. Zet je laag daarna om in negatiefwaarden met Afbeelding/Aanpassingen en vervolgens Negatief. Deze negatieve laag moeten we vervagen. Dit doen we via Filter/Vervagen/Gaussiaans vervagen. Stel de straal in op ongeveer 12 pixels en bevestig met OK. In het lagenvenster moet je de overvloeiwijze wijzigen van Normaal naar Bedekken. De foto wordt nu opnieuw in kleur getoond. Stel de dekking van de bovenste laag in op ongeveer 75%. Voeg de lagen daarna samen via Laag/Eén laag maken.

Dupliceer de laag vervolgens via Laag/ Laag dupliceren. Kies nu in de gereedschapsbalk de tool Doordrukken. Zoom in op de foto, kies een klein zacht penseel en zorg dat het bereik staat ingesteld op Middentonen. Ga nu zachtjes met het penseel over de rimpels en donkere partijen om deze extra te benadrukken. Gebruik de tool Tegenhouden uit de gereedschapsbalk om op dezelfde manier de lichtere partijen uit de foto extra in de verf te zetten. Verminder de Dekking tot ongeveer 50%. Kies daarna opnieuw Laag/Eén laag maken en Laag/Laag dupliceren. Ga vervolgens via Afbeelding/Aanpassingen naar Kleurtoon/ verzadiging. Vink Vullen met kleur aan en stel de Kleurtoon in op 35 en de Verzadiging op 25. Klik op OK. Stel de overvloeimodus in op Zwak licht. Voeg eventueel nog wat contrast toe. Maak opnieuw één laag en dupliceer de laag. Kies vervolgens Kleurtoon/verzadiging en schroef de verzadiging terug tot ongeveer -75. Als je een beetje storende achtergrond hebt, kun je die nu nog wegwerken met wat vignettering. Kies Filter/Lenscorrectie en stel op het tabblad Aangepast de hoeveelheid onder Vignet in op -50.

EXPERTCURSUS

Orton-techniek → niveau → software Photoshop

↑ Een achtergrond weghalen bij iemand met weelderige krullen? Geen probleem! HANS VAN DEN BROEK (GANS) ISO 200 · F 2,5 · 1/320 SEC · 85 MM MODEL: FABIENNE SCHRIEK

Haar selecteren → niveau → software Photoshop

Een andere achtergrond instellen is vaak niet zo moeilijk. Met de gereedschappen Toverstaf en Snelle Selectie kom je vaak al een heel eind. Tenzij er haren mee gemoeid zijn. Dan gaat het vaak compleet de mist in. De ultieme tip? De functie Rand verfijnen. Open Photoshop en dupliceer de achtergrondlaag via Laag/Laag dupliceren. Kies daarna de tool Snelle selectie in de gereedschapsbalk. Maak een ruwe selectie van alles wat je wilt behouden. Heb je te veel geselecteerd? Met ingedrukte Alt-knop kun je wat van je selectie verwijderen. Klik daarna op Rand verfijnen helemaal boven in de balk. Kies bij Weergeven onder Weergavemodus voor Zwart-Wit. Verschuif vervolgens de schuifbalk bij Straal onder Randdetectie naar rechts tot je het gewenste resultaat hebt. Switch daarna naar de Weergavemodus Overlay. De achtergrond wordt nu roze waardoor je een beter beeld krijgt van de selectie. Klik op de knop naast Randdetectie om de selectie te verfijnen. Kies Gereedschap straal verfijnen om extra restjes weg te werken en Gereedschap verfijning wegwerken voor het tegenovergestelde effect. Tevreden? Klik dan op het menu naast Uitvoer naar en kies Nieuwe laag met laagmasker. Bevestig met OK. Maak een nieuwe laag aan en versleep deze in het lagenvenster onder de laag met het laagmasker. In deze nieuwe laag kun je nu een nieuwe achtergrondkleur of foto plaatsen.

↑ De tool Rand verfijnen denkt met je mee als je een fijne selectie wilt maken.

DE ULTIEME TIP? DE FUNCTIE RAND VERFIJNEN

De Canadese fotograaf Michael Orton staat bekend om zijn dromerige foto’s. Hij bereikte dit effect in de jaren tachtig door twee beelden – één overbelichte en één wazige foto - die vanuit hetzelfde standpunt gemaakt zijn, te combineren tot één. In Photoshop kun je dit waterverfachtige effect heel simpel nabootsen. Open de foto die je wilt bewerken in Photoshop en dupliceer de achtergrondlaag via Laag/Laag dupliceren. Bevestig met OK. Stel de overvloeiwijze in op Bleken. Noem de laag Bleken en dupliceer ‘m vervolgens nog een keer. Stel de overvloeiwijze van deze derde laag in op Vermenigvuldigen en noem de laag ook zo. Je foto ziet er nu een stuk donkerder uit. Kies Laag/Nieuwe aanpassingslaag/Niveaus en verschuif de middentonen ietwat naar links, tot 1,50 bijvoorbeeld. Maak nogmaals een aanpassingslaag en kies deze keer voor Kleurtoon/verzadiging. Trek de waarde bij Verzadiging op tot +25. Selecteer nu de laag Vermenigvuldigen en kies Filter/Vervagen/Gaussiaans vervagen. Stel de Straal in op 15 pixels en bevestig met OK.

↓ Dit kabbelend beekje krijgt een dromerig effect met de Orton-techniek. MOON VAN GURP (MOONVANGURP) ISO 100 · F 8 · 0,3 SEC · 55 MM

SHUTR IS TERUG

in gelimiteerde oplage GA NAAR

www.shutr.photo

EN BESTEL NU ALVAST JOUW EXEMPLAAR MET KORTING

PRAKTIJK

Filmen met je reflex

Let’s roll Open een timeline op Facebook en je ziet hoe populair video is. Logisch, want zelf filmen en monteren was nog nooit zo simpel. Wil je deze functie op je camera ook eens uitproberen? We geven je tips om ermee te beginnen. TEKST VAANS RUIJTEN

Deze auto lijkt al bijna te bewegen, hoe mooi is het om dat in een video te zien? Dat kan simpel met jouw spiegelreflex én wat hulpmiddelen. HERM SCHREURS (JUSTHERM) ISO 100 ∙ F 16 ∙ 8 SEC ∙ 27MM

↘

De grootste revolutie in de recente filmgeschiedenis voltrok zich toen Canon de 5D Mark II introduceerde en fotograaf Vincent Laforet daar een prachtige korte film mee maakte: Reverie. Deze film volledig gemaakt met onbewerkt beeldmateriaal - liet zien wat de mogelijkheden zijn van video met een spiegelreflex-camera: professionele films. Films gemaakt met een budget van slechts een fractie van de professionele filmstudio’s. Sindsdien wordt de spiegelreflex ook gebruikt in de grote producties van Hollywood. De tweede revolutie is uiteraard de smartphone. Met de nieuwste generaties smartphones, maar ook actioncams kun

je in superkwaliteit films maken, zelfs in 4K-kwaliteit of Full HD in slow motion. Ofwel: een professioneel ogende video maken ligt nu binnen ieders handbereik.

Filmen met een fotocamera Elke moderne spiegelreflex- of systeemcamera kan video opnemen en de meeste camera’s doen dat ook nog eens in Full HD. Om er ook een goede video mee te maken, moet je je wel eerst wat verdiepen in de handleiding. Ook zul je een paar voor de hand liggende instellingen en opties uit de fotografie moeten loslaten. We nemen de belangrijkste instellingen met je door.

Menu-instellingen In het cameramenu stel je het beeldformaat in en het aantal beelden (frames) per seconde (bps of ‘framerate’). Raadpleeg hiervoor de handleiding van de camera. Als beeldformaat kies je Full HD. Doorgaans wordt Full HD aangeduid met het aantal pixels in de hoogte van het beeld: 1080i of 1080p. Hierbij is 1080p het meest gangbaar. Je zult ook moeten kiezen tussen de NTSC- en PAL-norm. Voor Europa is PAL de standaard, dus die keuze is eenvoudig. Verder kies je meestal het aantal bps. De meest gebruikte framerate voor PAL is 25. In bioscoopfilms wordt 24 bps gebruikt. Voor een opname in slow motion kun je de

→ Filmen doe je bij voorkeur vanaf statief. Zo voorkom je ongewenste trillingen.

framerate bij sommige camera’s verhogen naar bijvoorbeeld 50. Speel zo’n opname af op 25 bps en je hebt een slow motion op halve snelheid.

Camera-instellingen Video opnemen is te vergelijken met fotograferen in jpg, waarna je direct print. Er is dus heel weinig ruimte voor foutjes. Achteraf kun je niet gemakkelijk iets corrigeren of wegklonen. Besteed dus aandacht aan de instellingen en een correcte belichting. Zet de camera in de handmatige mode, zodat je zelf de belichting bepaalt. Als sluitertijd hanteer je de vuistregel: twee keer de framerate. Bij een snellere sluitertijd ZOOM.NL MAART 2016

krijg je namelijk een schokkerig beeld. Bij framerate 25 kies je een sluitertijd van 1/50. De keuze voor het diafragma is afhankelijk van het licht. Op een mooie zomerdag is het onmogelijk om bij een sluitertijd van 1/50 een groot diafragma te gebruiken; de opname zou dan overbelicht zijn. Het beste kun je in liveview kijken welke combinatie van diafragma en iso-waarde een goede belichting geeft. De iso-waarde houd je zo laag mogelijk. Verder moet je de witbalans handmatig kiezen, een automatische witbalans zou tijdens een opname de witbalans kunnen veranderen.

Scherpstellen Het scherpstellen kan een uitdaging zijn bij het maken van een video. Sommige camera’s ondersteunen een automatische scherpstelling bij video. Ook kun je soms

TIP

Kort → Als je jouw

eerste video gaat plannen, probeer dan geen film van 15 minuten te maken. Dat is echt te complex. Start eerst met een film van 1 minuut. Je zult zien dat dit al lastig genoeg is.

gebruik maken van een speciale scherpstelknop op de body van je camera, de zogenaamde back-button autofocus (meestal aangeduid met AF-ON). Om het hinderlijke geluid van de scherpstelmotor achteraf niet te horen, zijn er steeds meer objectieven op de markt met een stille motor die ook nog eens vloeiend scherpstellen en niet zoals standaard stille lenzen eerst iets voorbij het scherpe punt gaan en dan een stukje terug moeten. Canon duidt deze lenzen aan met STM en Nikon met AF-P. In de praktijk wordt er meestal handmatig scherpgesteld voor optimale controle. Bij een stilstaand onderwerp, of als de scherptediepte groot genoeg is, kun je handmatig scherpstellen in liveview. Ook kun je vooraf scherpstellen met de autofocus, dan over schakelen op handmatige focus en dan pas de liveview in schakelen. De echte uitdaging is dan om tijdens een shot het focuspunt te veranderen. Dit is zonder hulpmiddelen niet echt goed voor elkaar te krijgen. Hiervoor is een speciaal hulpmiddel, een follow focus, gemaakt. Dit scherpstelwiel plaats je haaks op het objectief waardoor je eenvoudiger en nauwkeuriger kunt scherpstellen.

systeem- en spiegelreflexcamera’s. Een gimbal draag je in je hand. Je monteert de camera eraan en vervolgens kun je ermee rondlopen. Door middel van een interne gyroscoop blijft de camera stabiel.

Hoe ga je te werk?

← Een videokop heeft maar twee assen nodig: voor een ‘pan’ en een ‘tilt’. Door de instelbare weerstand kunnen vloeiende opnames worden gemaakt.

← Een traditioneel videostatief heeft – in tegenstelling tot een fotostatief – meerdere buizen per poot. Hierdoor is dit statief stabieler bij het maken van een horizontale beweging (‘pan’).

Films kijken → Net als bij foto-

Stabiliteit Met een spiegelreflexcamera of systeemcamera zijn prachtige beelden te maken, maar ze hebben één groot nadeel ten opzichte van de traditionele filmcamera: hun kleine formaat. Dat maakt ze moeilijk stabiel te houden. En een stabiele camera is een voorwaarde voor een mooie film. We moeten dus hulpmiddelen gebruiken om de stabiliteit van de camera te verbeteren. Hiervoor hebben we een aantal mogelijkheden:

VIDEOSTATIEF Een statief is het meest gebruikte hulpmiddel voor een stabiele video (ook bij traditionele videocamera’s). Het grootste verschil met een fotostatief zit in de kop. Een videokop heeft slechts twee assen: voor de horizontale beweging (pan) en de verticale beweging (tilt), terwijl een kop voor fotografie nog een derde as kent. Een goede videokop beschikt over een dempingsysteem waarbij je de weerstand kunt instellen. Hierdoor kun je vloeiende bewegingen maken. Met een kop voor fotografie lukt het gewoon niet om een vloeiende ‘pan’ of ‘tilt’ te maken. Het is mogelijk om een videokop op een fotostatief te monteren, maar een speciaal videostatief is beter. Wil je zo’n statief

aanschaffen, ga dan niet voor de goedkoopste. De goedkopere statieven blijken al snel instabiel of er zijn geen vloeiende bewegingen mee mogelijk. Vanaf 175 euro heb je een goed statief van een gerenommeerd merk.

DOLLY De echte dynamiek in een film ontstaat als de camera kan (mee-)bewegen. En de mooiste opnames maak je met een dolly. Rond de 100 euro koop je een degelijk exemplaar op wieltjes, waar je een statief op zet. Je moet dan wel een vlakke ondergrond hebben. Je kunt ook zelf een dolly maken die ook op een oneffen ondergrond werkt. Google maar eens op ‘DIY dolly’.

SCHOUDERSTATIEF Een schouderstatief (‘rig’ of ‘videorig’) stelt je in staat om de camera op je schouder te dragen. Op die manier ben je mobiel en heb je toch een redelijk stabiele basis voor de camera: je eigen lichaam. Schouderstatieven zijn in veel varianten te koop.

GIMB AL Film je met een smartphone of een actioncam? Dan kun je een gimbal overwegen. Er bestaan ook gimbals voor compact-,

grafie leer je het vak door te oefenen. Maar je kunt ook al veel leren door goed naar andermans werk te kijken. Neem een mooie video of film en analyseer deze eens goed. Welke standpunten, ‘moves’, shotlengte etc. worden er gebruikt?

↘ Een dolly is een gereedschap met wieltjes, waarop je een statief kunt zetten en waarmee je een camera kunt laten bewegen. Deze uitvoering klem je eenvoudigweg onder een (foto)statief.

↘ Een alternatief voor een dolly is een slider. Hierbij beweegt de camera soepel over twee buizen. Deze ‘moves’ geven veel dynamiek aan een film.

Wat voor soort film je ook maakt - vakantiereportage, muziekvideo of bedrijfsfilm - probeer vooraf het eindresultaat te visualiseren. Je kunt video’s van anderen bekijken om ideeën op te doen. Het internet staat er vol mee. Als je een leuke video gevonden hebt, analyseer deze dan eens. Wat voor verschillende standpunten en beeldhoeken zijn er gebruikt? Is er één doorlopend shot nodig? Wat zijn de gemiddelde shotlengtes (de duur van één shot)? Vooral bij een muziekvideo is het belangrijk om één doorlopend shot te hebben. Dit is de basis, met ononderbroken muziek, waarin je later andere shots kunt monteren. De gemiddelde lengte van een shot is de laatste jaren drastisch afgenomen tot gemiddeld minder dan 5 seconden. Het is dus goed om veel verschillende shots te maken, zodat je achteraf wat te kiezen hebt. Werk je met te lange shotlengtes, dan loop je de kans dat het eindresultaat saai is. Wil je geen saaie video, dan is het ook belangrijk om veel variatie in de opnames te brengen. Maak van jouw vakantie zowel opnames met een groothoek (overzicht) als met een standaardlens (half-overzicht) en telelens (details). Verander ook regelmatig het standpunt. Je kunt nooit genoeg variatie hebben. Als je met een statisch onderwerp te maken hebt, bijvoorbeeld bij een bedrijfsfilm, moet je soms dynamiek toevoegen

PRAKTIJK

door de camera te bewegen. Dit kan een pan of een tilt zijn (een zoom is zelden een mooie beweging), maar het is veel mooier om de camera fysiek van plaats te laten veranderen. Bekijk een willekeurig programma op televisie en je ziet geheid binnen 5 seconden een camera die beweegt. Een dolly of een slider is zeer geschikt voor mooie ‘moves’. Voor een eerste video is het meestal een goed plan om gewoon zoveel mogelijk gevarieerde opnames te maken. Pas bij het monteren van de film kom je er achter welke shots je gebruikt en welke niet. En nog belangrijker: je komt er dan achter welke shots je mist. Na het monteren van de eerste video zul je voor een volgend project veel beter in staat zijn om te bepalen wat je moet opnemen. Dan is het ook tijd om een storyboard te maken. Dit is een lijst van de verschillende shots die je nodig hebt. Dit kun je simpel houden door een lijst te maken waarin je de shots beschrijft. Als je creatief bent: maak tekeningen van de diverse scènes zoals in een stripverhaal. Probeer als het onderwerp het toelaat een verhaal te vertellen met je video, de beelden van dit verhaal kun je dan verrijken met ZOOM.NL MAART 2016

bijvoorbeeld detailshots. Gegarandeerd dat jouw tweede project een enorme verbetering is ten opzichte van het eerste probeersel.

→ Een gimbal met gyroscoop houdt je beeld mooi stabiel.

Bewerken Regel één uit de filmwereld is: alles wat rechtstreeks uit de camera komt is rommel. Het maakt niet uit hoe goed of duur de camera is, of hoe ervaren de cameraman. Wat rechtstreeks uit de camera komt, is rotzooi. Dus ook de opnames die jij gaat maken! Het slechte nieuws is dus dat alle opnames bewerkt móeten worden. Al is het maar om de shots in te korten. Je zult dus aan de slag moeten met een bewerkingsprogramma. Het goede nieuws is dat dit voor de meeste mensen de leukste stap in het proces is. Mensen die in het bezit zijn van een Applecomputer hoeven niet ver te zoeken. Apple’s gratis iMovie is een mooi programma waarmee je kinderlijk eenvoudig opnames kunt bewerken tot een mooi eindresultaat. Dit programma bevat alle functies die je nodig hebt, zowel voor beginners als gevorderden. Mocht je iMovie zijn ontgroeid, dan is de stap naar Apple’s Final Cut Pro nog maar een kleine.

DE MONTAGE IS VOOR VELEN HET LEUKSTE ONDERDEEL

1 Jouw camera is waarschijnlijk geschikt om de mooiste video’s van de verrichtingen van jouw vrienden te maken. JURJEN VEERMAN (LAUSAR) ISO 2000 ∙ F 2 ∙ 1/250 SEC ∙ 35 MM

Voor de Windows-gebruikers ligt het gratis programma Windows Movie Maker voor de hand. Ondanks dat er al een paar jaar geen updates meer zijn gemaakt, voldoet dit programma nog uitstekend voor beginners. Je hebt nog meer uitstekende alternatieven, zowel gratis als betaald. Het meest gebruikte programma om video’s te bewerken is waarschijnlijk Adobe Premiere. Als je verder wilt gaan met video is dit zeker een programma om te overwegen.

ROB VAN VEEN (ROB1950) EXIF ONBEKEND

PRAKTIJK

Het lijkt echt, maar is dat wel zo? mythe

‘Objectieven heb je voor het leven, een camera maar even’

Digitale camera’s zijn in korte tijd volwassen geworden. Kon je eerst elk jaar wel een nieuwe kopen om een grote stap voorwaarts te maken wat betreft mogelijkheden en beeldkwaliteit, nu kun je gerust jarenlang wachten met vervangen. Objectieven ontwikkelen zich in een veel rustiger tempo. Niet voor niets wordt wel eens gezegd dat je objectieven voor het leven hebt en een camera maar voor even. Daar zit een grond van waarheid in. Het objectief bepaalt in grote mate de fotokwaliteit. Dus liever een heel goed objectief en een wat mindere camera, dan andersom. Koop je meteen goede objectieven, dan heb je daar dus heel lang plezier van. De vraag is of objectieven ook echt een leven lang meegaan. Naarmate camera’s zich verder ontwikkelen, worden er namelijk nieuwe of zwaardere eisen gesteld aan objectieven. Sensoren met hoge resoluties vragen bijvoorbeeld om lenzen die steeds fijnere details kunnen weergeven. Tijdens het filmen moeten ze tegenwoordig ook nog eens geruisloos zoomen en scherpstellen. Kwamen er eerst steeds meer gestabiliseerde lenzen uit, nu camera’s dit vaak via de beeldsensor doen, is dat straks vast niet meer nodig. Als klap op de vuurpijl zit de spiegelreflex in een overgangsfase naar wat we een systeemcamera noemen. Straks gebruik je misschien liever objectieven die speciaal daarvoor ontwikkeld zijn, zodat je het maximale uit je fotocamera haalt. Objectieven gaan dus inderdaad langer mee dan een camerabody, maar het is de vraag of je ze levenslang zult gebruiken.

hardnekkige mythes ontzenuwd Sommige fotografische waarheden klinken zo logisch en vertrouwd dat we ze eigenlijk nooit in twijfel trekken. Jammer, want niet alle waarheden zijn even waar. We ontrafelen vier hardnekkige mythes voor je. Dingen die je als fotograaf moét weten. TEKST KEES KRICK

LIZETTE WARNARS (LIZETTEFOTOGRAFIE) ISO 100 ∙ F 4 ∙ 1/160 SEC ∙ 33 MM

mythe

‘Echte fotografen schieten in de M-stand’

Professionals werken in de M-stand, hoor je vaak zeggen. In de handmatige stand moet je alles zelf instellen, vandaar dat het als teken wordt gezien dat je de camera volledig snapt en je exact weet waar je mee bezig bent. Dus als het je in de M-stand lukt om mooie foto’s te maken, dan moet je wel een goede fotograaf zijn. Toch heeft dat weinig met de gebruikte camerastand te maken. Alsof je alleen een goede chauffeur bent als je in een handgeschakelde auto rijdt en niet in een automaat. Terwijl dat niet zozeer om de bediening draait, maar vooral om rijvaardigheid en verkeersinzicht. In de praktijk gebruiken fotografen de camerastand die het beste bij een situatie past. Er zitten er niet voor niets meerdere op je toestel. Via een camerastand bepaal je de rolverdeling: wat mag de camera regelen en wat wil jij in eigen hand houden. In de Av-stand heb je bijvoorbeeld grip op de scherptediepte, via de Tv-stand bepaal je hoe bewegingen worden vastgelegd, in de M-stand kun je een constante belichting krijgen of misschien gebruik je de P-stand als de reactietijd zo kort is dat je geen tijd hebt om naar instellingen te kijken. Een goede fotograaf is dus vooral iemand die in elke situatie de handigste camerastand weet te vinden.

ZOOM.NL MAART 2016

WIL KURVER (WIKADO) ISO 6400 ∙ F 5 ∙ 1/80 SEC ∙ 56 MM

mythe

‘Een cropcamera maakt objectieven minder lichtsterk’

Er zijn camera’s met een volbeeldsensor (fullframe) en camera’s met een cropsensor. Als je een objectief op een cropcamera gebruikt, moet je de brandpuntsafstand omrekenen om erachter te komen wat je daadwerkelijk in beeld krijgt. Bij een cropfactor van 1,5 heb je bijvoorbeeld een 18mm-lens nodig om een beelduitsnede te krijgen die overeenkomt met 28 mm op fullframe. Bij cropfactor 2x heb je zelfs 14 mm nodig. In hun enthousiasme rekenen sommige mensen ook de lichtsterkte van de lens om. Want, zo redeneren zij, de sensor in een cropcamera is kleiner en vangt dus minder licht op. Een F 2,8-lens zou in de praktijk dan maar F 4 of zelfs F 5,6 zijn. Dit klopt niet. De hoeveelheid licht per oppervlak blijft namelijk hetzelfde. Er hoeft alleen een kleiner oppervlak verlicht te worden. Dus wat lichtsterkte betreft betekent F 2,8 of F 4 of F 5,6 altijd hetzelfde. Ongeacht of het om een telefooncamera, cropcamera of fullframe camera gaat. Juist daarom is het begrip diafragmawaarde bedacht. Zodat je ongeacht de cropfactor belichting-technisch altijd weet waar je aan toe bent. Wel is de scherptediepte bij cropcamera’s anders. Wil je die onderling vergelijken, dan mag je de diafragmawaarde uiteraard wel omrekenen.

JOS THIELENS (JOS1953) ISO 800 ∙ F 7,1 ∙ 1/60 SEC ∙ 50 MM

mythe

‘Twee derde van de scherptediepte ligt achter het onderwerp’

Het punt waarop je scherpstelt, bepaalt samen met de scherptediepte welk deel van het onderwerp en de omgeving scherp op de foto komt. De scherpte begint altijd voor en eindigt achter het punt waarop is scherpgesteld. Vandaar dat het soms slimmer is om niet op het onderwerp zelf te focussen, maar op een ander punt. Bijvoorbeeld niet op een bergketen aan de horizon maar dichterbij, zodat ook het landschap ervoor scherp is. Of niet op de berghut maar erachter, omdat de voorgrond oninteressant is en onscherp mag worden. Een veel gebruikte vuistregel is dat een derde van het scherptegebied voor het punt ligt waarop is scherpgesteld en twee derde erachter. Maar hier kun je flink de mist mee ingaan. Want die verhouding is niet constant. Fotografeer je bijvoorbeeld van dichtbij, dan is de verhouding eerder half om half. Je hebt dus meer scherpte ervoor en een stuk minder erachter. Daarom kun je het beste een telefoonapp gebruiken om via enkele parameters zoals cameramodel, brandpuntsafstand, diafragmawaarde en scherpstelafstand achter de echte scherptediepte te komen. Camera’s laten het scherptegebied steeds vaker ook direct op het scherm of in de digitale zoeker zien via een afstandsbalkje, nog makkelijker.

FEEDBACK

Lezersfoto’s beoordeeld door een professional

Winterlicht Ook in landschapsfotografie is timing een krachtig beeldelement. Het licht en de compositie veranderen elk ogenblik als gevolg van het weer, de stroming van water en de draaiing van de aarde. Vijf landschappen, badend in vergankelijk licht, onderworpen aan de kritische blik van professioneel fotograaf Frans Lemmens. ONDER REDACTIE VAN DANIËL LAAN MET DANK AAN FRANS LEMMENS

Feedback door Frans ← In tegenstelling tot de blauwe foto hiernaast van Jeffrey Groeneweg, heeft deze foto een rood karakter en voelt dus minder koud en winters. Dat is waarschijnlijk precies de bedoeling van deze fotograaf. De keuze voor een sluitertijd van één seconde op het moment dat het water binnenstroomt is uitermate sterk. Het zou een prijswinnaar kunnen zijn. Toch is het beeld net iets te krap aangesneden. De rotsen en berg mogen links iets meer ruimte hebben, maar of dat in werkelijkheid ook mogelijk en nuttig was, weet natuurlijk alleen de fotograaf.

Over de foto ← Aland de Wit: ‘De foto is gemaakt tijdens de zonsondergang op het strand van Skagsanden in Lofoten, Noorwegen. Om enige beweging in het water te creëren, koos ik voor iso 200, zodat de sluitertijd 1 seconde werd. Om de weerspiegeling van de lucht op het strand te laten zien, moest ik de foto goed timen. Ik heb de portretstand gebruikt om dit gedeelte van het landschap te isoleren en om een zo lang mogelijke kijklijn en diepte te creëren. Verder heb ik gewerkt vanaf statief en met grijsverloopfilters voor een juiste balans tussen voorgrond en lucht.’ ALAND DE WIT (ALANDDEWIT) ISO 200 · F 13 · 1 SEC · 19 MM

EEN ECHTE FOTO VOOR AAN DE MUUR Wie is Frans Lemmens (62)? → Frans Lemmens is een echte globe-

Feedback door Frans ↑ Heel verstild, mede als gevolg van de lange sluitertijd. Een echte foto voor aan de muur. Het ‘blauwe uurtje’ leent zich goed voor winterse taferelen, omdat de kleur blauw relatief koud is. Vergelijk deze foto maar met die van Aland de Wit hiernaast, dan zie en voel je gelijk wat ik bedoel. Als gevolg van de lange sluitertijd zie je geen beweging in het water, wat ook weer toevoegt aan het koude imago; het zou zo maar ijs kunnen zijn. Het gebruik van een Lee 0.6-filter, dat alleen de lucht twee stops donkerder maakt, maakt voor mijn smaak de lucht iets te donker. Die voelt daardoor ‘onecht’. Met een 0.3-filter, dus een stop lichter, zou het beeld meer in balans zijn. ZOOM.NL MAART 2016

Over de foto ↑ Jeffrey Groeneweg: ‘De foto is gemaakt in de omgeving van Tromsø, Noorwegen tijdens het blauwe uur. Terwijl de zon onderging, hing er mist en trok er een sneeuwbui door de fjorden, wat zorgt voor een mystieke sfeer. De foto is gemaakt met een lange sluitertijd en met een Lee 0.6-stops grijsverloopfilter om de stenen en lucht goed te belichten.’ JEFFREY GROENEWEG (JGROENEWEG) ISO 100 · F 20 · 25 SEC · 27 MM

trotter. Sinds 1986 werkt Lemmens als documentair natuurfotograaf, samen met partner Marjolijn van Steeden. Hun avontuur in de Sahara leidde in 2004 tot het boek Sahara, Land Beyond Imagination, de kroon op hun werk in het buitenland. De laatste jaren is er ook veel aandacht voor Nederland, met als resultaat de boeken Nederland vanuit de Lucht en Nederland op zijn mooist . Onlangs verscheen Holland – Natuur in de Delta, het boek bij de gelijknamige film. Frans en Marjolein geven op 15 februari een multimediale presentatie over de totstandkoming van dit boek in de Rijswijkse Schouwburg in Rijswijk. WWW.FRANSLEMMENS.COM

TIP

Feedback door Frans Belichting Houd de belichting goed in de gaten. Met de witte sneeuw heb je algauw last van uitgebleekte partijen, terwijl de belichtingsmeter het beeld eerder te donker maakt. Overbelichten dus, maar heel voorzichtig!

Op tijd Zorg dat je op locatie bent voordat het gaat sneeuwen, anders sta je in de file en mis je vast en zeker dat vergankelijke schijnsel …

↑ Een bijzonder mooie opname van het fenomeen aurora borealis. Het is niet gemakkelijk om nog op te vallen met dit soort foto’s, want je ziet ze tegenwoordig vaak voorbijkomen. Dat heeft voornamelijk te maken met de vele mogelijkheden van moderne camera’s en het toegenomen aantal bezoekers in de winter in deze gebieden. De keuze om de sluitertijd tot een minimum (in dit geval 15 seconden) te beperken vind ik verstandig, anders zouden de ontstane star trails vloeken met het noorderlicht. Verder nog twee opvallende punten die deze foto sterk maken: de lichten van de stad of dorp in de verte suggereren extra diepte. En door het gebruikte 14mm-objectief naar boven te richten, staan de bomen schuin gericht, als pijlen op het fenomeen, waardoor het noorderlicht meer aandacht krijgt.

Over de foto ↑ Martijn den Breejen: ‘Toen ik om vier uur ’s nachts om onverklaarbare reden wakker schrok, zag ik hoe dit schouwspel zich boven ons afspeelde. Ik rende direct naar buiten om bij -30 °C één van de bijzonderste natuurwonderen in het Finse Lapland vast te leggen. Met deze lens probeer ik onder de 25 seconden te blijven, om de star trails tot een minimum te beperken. Daarvoor moet de iso omhoog en komt het aan op de ruisonderdrukking van de camera. Je drijft je materiaal tot het uiterste bij dit soort fotografie.’ MARTIJN DEN BREEJEN (TERRAGRAPHIC) ISO 6400 · F 2,8 · 15 SEC · 14 MM

FEEDBACK

JE ZAL ER MAAR STAAN BIJ -12⁰C EN DERTIG MINUTEN VOORDAT DE ZON OPKOMT Feedback door Frans ↓ Het moment van deze foto is goed gekozen. De mistige velden zijn zacht van kleur en de voorgrond is mooi verlicht door de koplampen. Toch zijn er drie elementen die mij van het predicaat excellent weerhouden. De stralenbundel is in het centrum van de foto te sterk. Het contrast is zo groot dat het bijna pijn aan je ogen doet. Ten tweede wordt het mooie lijnenspel storend onderbroken door een boompje dat kleiner is dan de andere bomen. Tot slot wordt de suggestie gewekt dat de horizon niet helemaal recht is. En dat gevoel doet hier enigszins afbreuk aan de kracht van de foto. Niettemin een pluim voor Martijn! Je zal er maar staan bij -12 °C en dan nog naar je werk moeten fietsen!

ZOOM.NL MAART 2016

Over de foto ↓ Martijn van der Nat: ‘Voordat ik naar mijn werk fietste, besloot ik mijn camera mee te nemen. Bij -12 °C en dertig minuten voordat de zon opkwam, lag er een dikke mist over de weilanden. Door op deze groothoek diafragma F 8 te kiezen, kreeg ik veel scherptediepte. De sluitertijd moest lang genoeg zijn voor de lichtstrepen van de auto’s: 1,6 seconden bleek lang genoeg, maar daarvoor heb je wel een statief nodig. Om de lucht in balans te krijgen gebruikte ik een grijsverloopfilter. Ik was verrast over het contrast van het koude blauw en het warme oranjegeel. De mist voegt extra atmosfeer toe. MARTIJN VAN DER NAT (MARTIJNVANDERNAT) ISO 200 · F 8 · 1,6 SEC · 12 MM

PRAKTIJK

Fotograferen in de bergen

De hoogte in Zo indrukwekkend als berglandschappen ogen, zo moeilijk is het fotograferen ervan. Je kunt niet even bijlichten of van het pad afstappen om je compositie te veranderen. En hoe leg je die gigantische diepte vast? Zoom.nl-blogger Taco Vos, fotograaf en bergsporter, neemt ons mee de bergen in voor tips over fotografie op hoogte. TEKST TACO VOS

Taco Vos stelt zich voor → “Van jongs af aan heb ik drie

passies: bergen beklimmen, fotograferen en schrijven. Sinds twee jaar combineer ik die passies als professioneel fotograaf/schrijver voor (bergsport)tijdschriften. Mijn achtergrond als historicus en geograaf is daarbij heel handig. Het liefst fotografeer ik allerlei soorten landschappen, zowel natuur als stedelijk. Samen met een paar collega’s geef ik fotoworkshops en ik heb het plan fotoreizen naar de bergen te organiseren.” WWW.CREATIEF-FOTOGRAFEREN.NL

↘

Om te beginnen bij de regels voor compositie: die zijn tamelijk universeel. Zorg voor een duidelijk onderwerp. Neem de kijker mee in de richting van het onderwerp. Maak gebruik van een vlakverdeling. Negen vlakken, het hoofdonderwerp iets links van het midden. De horizon op een derde of als de lucht het onderwerp is, op twee derde van de foto. Helaas kun je er

100

1 Vaak wordt gezegd dat het beter is om foto’s liggend te maken. Maar in de bergen komt het dan nogal eens voor dat je daardoor een top ‘onthoofdt’. Kies daarom, als dat nodig is, gewoon voor een staande foto. ISO 400 · F 9 · 1/125 SEC · 18 MM

in de bergen niet altijd wat mee. Een berg laat zich niet in een vlak duwen. Ook kun je als je onderweg bent vaak niet zomaar van het pad stappen om een eindje verderop te gaan staan om de compositie te verbeteren. Hoe pak je het dan aan? Ik let bij het maken van de foto altijd op de volgende zaken als ik de compositie bepaal: zijn er lijnen die naar mijn onderwerp toe leiden? Denk aan beekjes, bergpaden, bomenrijen, mensen, een bergkam en dergelijke. Is het mooi om de voorgrond of juist de achtergrond een bepaalde onscherpte mee te geven? Hoeveel lucht wil ik in beeld? Zit ik op de juiste afstand van het onderwerp? Welke lens heb ik eigenlijk nodig? Pas als ik tevreden ben maak ik de foto, een goede compositie is de basis van een mooie foto.

Diepte Een foto is een tweedimensionale weergave van een driedimensionale werkelijkheid. Een bergfoto mist daarom al snel de diepte die er in werkelijkheid is. De indruk die hij maakte tijdens de wandeltocht is achteraf dan totaal verdwenen. Hoe is het toch mogelijk om diepte te creëren in een foto? Daarvoor heb je verschillende methoden. Je kunt de foto verschillende lagen geven, zoals bergen achter elkaar die verschillen in kleur. Je kunt de lijnen van een rivier of een bergpad gebruiken om je

2 Hier ontstaat diepte door iets op de voorgrond te zetten. De klimmers lijken dichtbij, waardoor de achtergrond ver weg en tegelijkertijd groter lijkt. ISO 200 · F 9 · 1/640 SEC · 60 MM

3 Niet alleen bij helder weer kun je mooie foto's maken. Juist bij dit soort situaties ontstaan bijzondere beelden. ISO 100 · F 8 · 1/320 SEC · 62 MM

4 Het lijnenspel van het schuurtje leiden je blik het dal in. ISO 400 · F 10 · 1/250 SEC · 18 MM

blik naar de bergen verderop te leiden. Of je zet iets op de voorgrond, een persoon of steen bijvoorbeeld.

Zonnige dagen Op dagen met blauwe luchten is het gemakkelijk om mooie foto’s te maken. Besneeuwde toppen die afsteken tegen een blauwe lucht zijn al snel mooi. Op grotere hoogte dringt meer uv-licht door waardoor de zon nog feller straalt dan bij ons. Er is dus meer wit licht aanwezig tijdens de dag. Om ervoor te zorgen dat de luchten niet helemaal overbelicht raken is een polarisatiefilter een must bij helder ZOOM.NL MAART 2016

weer. Bij een half bewolkte lucht is het ook verstandig een polarisatiefilter op je lens te schroeven. Daarmee versterk je het contrast en de lucht wordt blauwer.

Zonsondergang (en -opkomst) Zorg dat je weet waar de zon ondergaat of opkomt ten opzichte van de plek vanaf waar je de foto wilt maken. Bij ons verdwijnt de zon letterlijk achter de horizon. In de bergen verdwijnt de zon meestal achter een berg. Als de daadwerkelijke zonsondergang pas om negen uur ‘s

Een polarisatiefilter is een must bij helder weer

avonds is, kan achter een hoge berg de zon al om zes uur weg zijn – net als de kans op mooie rode luchten. Zonsondergangen leveren vaak silhouetfoto’s op. De lucht kleurt mooi, de bergen zijn zwart. Daarom maak ik af en toe ook hdr-foto’s. Zo kan ik foto’s maken waar ook de voorgrond goed belicht is. Nadeel is wel dat ik altijd een statief, naast alle andere uitrusting, mee de bergen in sleep. Maar als ik dan een mooie foto heb gemaakt, weet ik weer waarom ik dat doe. Draai je tijdens een zonsondergang ook eens om. De rotsen kleuren vaak prachtig oranjerood op.

101

BLOG

Zoom.nl Blogs → Taco Vos is onderdeel

van ons Zoom.nl blogteam, dat dagelijks schrijft over fotografie. De bloggers delen tips over favoriete fotolocaties, testen apparatuur en helpen je op weg in de uitgebreide wereld van alle fotografiesoorten. Lees al onze blogs en volg onze bloggers persoonlijk. WWW.ZOOM.NL/BLOGS

al ruis te zien krijgt, is afhankelijk van de camera. Bij zonsopkomst en zonsondergang heb je bij dezelfde iso sneller ruis dan overdag. Daarom is het goed een statief te gebruiken. Dan kun je de iso laag houden. Als het donker wordt, verleng je zo nodig de sluitertijd. Dit is in de bergen meestal geen probleem, omdat het onderwerp vaak niet beweegt. De sluitertijd is vooral belangrijk als je mensen fotografeert, dan gebruik ik sluitertijden van 1/100 of 1/125 sec. Officieel kun je bij 1/60 sec ook nog scherpe foto’s maken van rustig lopende mensen. Vaak zie je toch ergens beweging. Bij dieren moet je een hogere snelheid gebruiken. Minimaal 1/200, vaak nog veel hoger. Ook zet ik de camera op continu. Dan kan ik meerdere foto’s achter elkaar nemen en later de beste uitkiezen. Standaard gebruik ik diafragma F 8 in de bergen. Je hebt daarmee het overgrote deel van het landschap scherp in beeld. Voor precieze berekening van het scherptegebied gebruik ik de DOFcalculator. Bij het fotograferen van bloemen in de bergen wijk ik hier nog wel eens vanaf. Met een kleiner diafragma maak je de achtergrond wazig, waardoor de bloem mooier uitkomt.

Jpg of raw

Materiaal In mijn rugzak zitten altijd vier lenzen. Een extreme groothoek, een standaardzoomlens van 24-105 mm, een telelens van 100-400 mm en een macrolens. Zo weet ik zeker dat ik altijd de juiste lens bij mij heb. Tijdens echte klimtochten heb ik overigens vaak alleen de standaardzoom en de groothoek mee. Anders wordt het gewicht van de kleine rugzak wel erg hoog naast alle klimspullen. Als je de bergen ingaat, heb je altijd van alles bij je voor alle weersomstandigheden. Een goede rugzak is dan belangrijk. Alles moet er inpassen. Kijk goed of de rugzak die jij op het oog hebt al deze zaken kan herbergen. Zelf gebruik ik een Lowe Pro rugzak voor dagtochten. Zorg er ook voor dat je rugzak een heupband heeft, dat draagt veel prettiger als je een hele dag onderweg bent. Zo verdeel je het gewicht over schouders en heupen.

102

Ik heb zelf een klein statief met een laag gewicht, gemakkelijk om mee te nemen. Alleen wat instabiel bij harde wind. Om dan ervoor te zorgen dat het statief stevig staat, hang ik er een rugzak onder. Mijn statief heeft onder aan de middenpaal gelukkig juist daarvoor een haak. Een flitser neem ik zelden mee de berg op. Hoewel deze soms van pas komt, moet je ook het gewicht op je rug beperken. Dus schroef ik de iso op als ik binnen in een hut een foto maak. Niet ideaal, maar wel praktisch. Wat ik wel altijd meeneem, is een hoofdlampje dat ik ook kan gebruiken om eventueel bij te lichten.

Instellingen In het algemeen gebruik ik een zo laag mogelijke iso, liefst 100 of 200. Maar op bewolkte dagen is het vaak noodzakelijk om 400 tot 800 te gebruiken. Of je dan

Hoewel een flitser van pas komt, moet je het gewicht op je rug beperken

Jarenlang fotografeerde ik in jpg. Makkelijk, snel, kant-en-klaar. En met goed licht krijg je meestal prima foto’s. Maar als de omstandigheden iets minder ideaal zijn, zoals vaak in de bergen, is fotograferen in raw beter. Door in raw te fotograferen beschik je over een bestand met een maximale hoeveelheid informatie en kun je donkere delen lichter maken door te spelen met hooglichten, schaduw en de witte en zwarte tinten. Het nadeel van het ophalen van onderbelichte delen is een beetje ruis. Het alternatief is nog slechter: een overbelichte, uitgebeten witte lucht waar je niets meer mee kunt.

Genieten 1 Bedenk goed wat je wilt meenemen, je moet het tenslotte allemaal meeslepen. ISO 400 · F 8 · 1/80 SEC · 18 MM

2 Vaak ga ik uit van diafragma F 8, maar bij bloemen wijk ik vaak af. ISO 100 · F 4 · 1/320 SEC · 62 MM

Fotograferen in de bergen is niet gemakkelijk. Je moet aan nogal wat zaken denken, compositie, het creëren van diepte en welke details je wilt vastleggen en dan nog alle technische aspecten. Of je nu wandelt, klimt of skiet in de bergen, geniet in de eerste plaats van de natuur, de grootsheid van het landschap. En maak dan pas je foto.

Verander je perspectief met Samyang Samyang staat al meer dan 40 jaar bekend om hun hoge kwaliteit verwisselbare foto- én video objectieven. Altijd gekenmerkt door een handmatige scherpstelling. Voor camera’s van bijna alle camerafabrikanten en met een perfecte prijs-kwaliteit verhouding. De lichtsterke Samyang objectieven, van fish-eye, (ultra)groothoek, macro tot tele, zijn er voor DSLR en mirrorless camera’s in zowel een foto- als videovariant. Er is eigenlijk geen foto- of video-opname die je niet met een Samyang zou kunnen maken. Stilstaand of bewegend, de keuze is aan jou.

Vindt je nieuwe inspiratie met Samyang.

www.samyangbenelux.com

GEBRUIKERSREVIEW

Canon EOS M10

Snel & veelzijdig

Met de EOS M10 presenteert Canon een nieuwe instapper in het EOS M-systeem. Deze compacte systeemcamera staat onder de M3 in het programma. Zoomer Nicky Deenen kreeg de camera een weekje te leen. TEKST NICKY DEENEN

moeite kreeg met scherpstellen toen het begon te schemeren.

Nicky Deenen (21) stelt zich voor → “Mijn naam is Nicky Deenen

Ontzettend snel Het moment tussen op de knop drukken en de foto maken is miniem. Dit is heel handig als straatfotograaf, mensen op straat hebben vaak niets door. De camera wordt een stuk trager zodra er iets minder licht is. Hij heeft al snel iso 800 nodig om foto’s te maken als er bijvoorbeeld bewolking is in de late middag. Ook scherpstellen gaat dan een stuk moeizamer. De kitlens draagt hieraan bij. Nu is F 3,5 niet ontzettend rampzalig, maar dit wordt minimaal F 6,3 bij 45 mm. Gelukkig is iso 800 acceptabel op de Canon M10 en is de iso niet extreem opvallend. Wel moest ik even wennen aan het gebruik van hoge iso bij daglicht.

en ik fotografeer op dit moment vijf jaar. Ik fotografeer momenteel met de Canon EOS 70D en de nieuwe Canon 50mm F1,8 STM. Ik ben voornamelijk thuis in de straat- en portretfotografie.” METALLICA964.ZOOM.NL WWW.NICKYDEENENPHOTOGRAPHY.COM

↘

De eerste indruk die ik kreeg van de Canon EOS M10 was dat ik hem niet goed kon vasthouden. Er was weinig ruimte voor mijn handen om hem stevig vast te houden. Dit zorgde bij het fotograferen ook voor problemen. Ik zat al snel met mijn vingers voor het zoeklicht, waardoor hij

104

Compacte body, grote lens 2

De body was makkelijk mee te nemen, maar de lens niet. Dit zorgde ervoor dat ik

BEOORDELING ergonomie 15% functies 25% snelheid 15% beeldkwaliteit 30% prijs/kwaliteit 15%

HIJ HOUDT NIET PRETTIG VAST, ALSOF HIJ ELK MOMENT UIT JE HANDEN KAN VALLEN

score

7,9

3 1 De M10 leent zich goed voor straatfotografie. ISO 400 ∙ F 3,5 ∙ 1/80 SEC ∙ 15 MM

2 Met 15-45 mm heb je een prettig bereik in handen. ISO 400 ∙ F 6,3 ∙ 1/80 SEC ∙ 45 MM

3 Bij hogere iso-waarden ontstaat nauwelijks ruis. ISO 800 ∙ F 3,5 ∙ 1/50 SEC ∙ 15 MM

4 Met de camera om je nek heb je echt een point en shoot camera.

ISO 200 ∙ F 3,5 ∙ 1/800 SEC ∙ 17 MM

alsnog een aparte tas mee moest nemen voor de camera met lens. De lens is al redelijk lang als hij niet in de opnamemodus zit en wordt nog langer als hij wel in opnamemodus zit. Dit vond ik onhandig, omdat dit voor mij (zonder tas) het hele ‘point-and-shoot’ gevoel weghaalde. Als je wel een tas meeneemt of gewoon de camera om je nek hangt, is er geen probleem.

Onopvallend Door de combinatie van snelheid, grootte en stille autofocus doet de camera onopvallend z’n werk. Heel prettig voor het fotograferen van dieren, mensen en op plekken waar stilte geboden is (zoals kerken). Het bereik van de kitlens draagt hieraan bij. Door de 15-45 mm kun je ervoor kiezen om je plek te blijven staan of zitten.

Diafragma/sluitertijd instellen Ik ben een fotograaf die graag gebruikmaakt van de diafragmavoorkeuze-stand (Av) vanwege mijn keuze in lenzen. Natuurlijk heb ik de Av-stand dus ook op de Canon M10 geprobeerd. Het eerste wat me opviel, was dat de camera pas de ZOOM.NL MAART 2016

sluitertijd laat zien als er is scherpgesteld. Dat vind ik in sommige gevallen lastig, omdat ik niet goed kan inschatten welke snelheden de M10 suggereert in bepaalde situaties. Hierdoor ben ik naar de M-stand overgegaan. Het instellen van het diafragma en de sluitertijd in de M-stand ging redelijk vlot. Ik klikte op wat ik wenste te veranderen op het touchscreen en draaide aan het wieltje.

Conclusie

ZOOMS OORDEEL → De Canon EOS M10

heeft evenveel pixels als zijn voorganger, nieuw is het 180° kantelbare lcdtouchscreen. De accessoireschoen en microfoons zijn geschrapt: je zult het moeten doen met het kleine, kwetsbare inbouwflitsertje en de ingebouwde monomicrofoon. Bij het ontwerpen is vooral gekeken naar wat jong, snel en hip is en minder naar de functie: hij ligt niet helemaal strak in de hand en de gladde voorkant biedt nauwelijks houvast. Het beeldscherm kan omhoog klappen, maar niet andersom kantelen of naar buiten draaien. Menu en bediening zijn wel weer prima. De gevoeligheidsprecisie is net goed. Het degelijk aanvoelende instelwiel rond de ontspanknop werkt precies en direct. Er is een uitgebreid arsenaal aan functies en op lichtmeting en autofocus is evenmin bezuinigd. De matig lichtsterke kitlens doet daaraan weer afbreuk.

De Canon M10 heeft een redelijke beeldkwaliteit en biedt veel voor de beginnende fotograaf. Vooral voor de fotograaf die veel op pad is en een camera zoekt die je gemakkelijk meeneemt en die tóch dat beetje extra snelheid en veelzijdigheid biedt. Het menu is overzichtelijk en lijkt op dat van Canons spiegelreflexseries. Fysiek komt de Canon M10 soms tekort. Hij houdt niet prettig vast, alsof hij elk moment uit Ben jij een actieve fotograaf met een je hand kan vallen. Ook is het vlotte pen en zou je zelf wel eens een lastig om een goede houding camera willen testen? Aarzel dan niet en stuur een mailtje met als onderwerp te vinden om de camera stabiel Gebruikersreview naar vast te houden zonder dat je de redactie@zoom.nl. Wie weet staat camerafuncties in de weg zit.

Ook een camera testen?

jouw verhaal dan de volgende keer in dit blad.

PLUSPUNTEN

∙ veel creatieve functies ∙ stabiliser in objectief ∙ overzichtelijke menusturing ∙ digic 6 beeldprocessor ∙ snelle, stille en precieze AF ∙ eenvoudige bediening ∙ metalen bajonetvatting

MINPUNTEN

∙ geen flits/ accessoireschoen ∙ zeer gladde body ∙ matige lichtsterkte objectief op 45 mm ∙ kwetsbaar en zwak flitsertje

SPECIFICATIES → model Canon EOS M10 → prijs € 385,- body (€ 509,- incl. 15-45 STM) → leverancier Canon, tel. 0900-2022915, www.canon.nl → sensor 22,3x14,9 mm aps-c cmossensor, 18 megapixel → resolutie 5184x3456, 4320x2880, 2880x1920, 2304x1536, 720x480 → videoresolutie 1920x1080p, 30/25/24 bps, mono → lichtgevoeligheid iso 100-12.800 en automatisch → burstrate 4,6 bps → opnameformaat raw (cr2), jpg (5 compressies), raw+jpg, mp4 → meegeleverd geheugen, geheugenslot geen, sd-kaart → soort lenzen Canon EF-M vatting → verlengingsfactor 1,6x → scherpstellen fasedetectie AF 49-punts (enkelvoudig of continu) → zoeker geen → lcd-monitor kantelbaar 3 inch tft-touchscreen 1.040.000 pixels → gewicht/afmetingen body 301 gram/10,8x6,6x3,5 cm

105

Tegenlicht

Om de indrukwekkendste landschappen te krijgen, fotografeer dan in tegenlicht. Het minimale licht door het grijze wolkendek maakt deze foto. Op sommige ochtenden zul je even moeten wachten voordat dit gebeurt en duurt het maar een paar seconden. Wees daarop voorbereid.

Silhouet

De mist en het tegenlicht geven de ideale omstandigheden voor een silhouet. Door je opname iets onder te belichten, wordt de silhouet nog iets donkerder en krijgt je foto nog meer kracht. Stan heeft dat hier gedaan, en je ziet dat de fotografen links in de foto helemaal zwart zijn geworden.

Voorspellen â&#x2020;&#x2019; Stan bezocht met zonsopgang het

Schotse berggebied Quiraing in Isle of Skye en werd teleurgesteld door regen en mist. Toch kun je dit redelijk voorspellen. De beste periode is het voor- en najaar. Als de temperatuur overdag vrij aangenaam is en â&#x20AC;&#x2122;s nachts flink koud, heb je de meeste kans op ochtendmist. Een handig hulpmiddel is de app WeatherPro. Daarin kun je het dauwpunt opzoeken. Als je op jouw locatie in de buurt komt van dat dauwpunt, heb je de meeste kans op mist.

106

SPOEDCURSUS

Mist

Een weids landschap in de mist. Prachtig om te zien, vaak moeilijk om vast te leggen. In deze spoedcursus helpen we jou op weg. TEKST KIM VAN ARENDONK FOTO STAN BESSEMS

Zwart-wit

Stan had in deze situatie te maken met moeilijke omstandigheden: mist, tegenlicht en motregen. Ondanks dat het licht niet spectaculair was, heeft hij er door de omzetting naar zwart-wit een krachtige landschapsfoto van gemaakt. De omzetting heeft hij in Silver Efex Pro gedaan. Met flink wat Doordrukken en Tegenhouden heeft hij diepte aangebracht. Met de techniek Luminosity Mask heeft hij zijn hooglichten, schaduwen en contrast aangepast. Weten hoe deze techniek werkt? We hebben een handig artikel op onze website: www.zoom.nl/luminositymask

STAN BESSEMS (STAN83) ISO 80 ∙ F 11 ∙ 4/10 SEC ∙ 27 MM

ZOOM.NL MAART 2016

107

IN THE PICTURE REVIEWS

Mooi meegroeiobjectief

Tamron

35mm F1,8 Di VC USD Tamron, bekend van betaalbare zoomobjectieven, slaat met de SP-lijn een andere weg in: hoogwaardige kwaliteit en veelal met vast brandpunt. Een pad waarmee concurrent Sigma met de Artserie successen boekte. TEKST CEES DE JONGE

BEOORDELING ergonomie 15% functies 25% snelheid 15% beeldkwaliteit 30 % prijs/kwaliteit 15%

score

8,0

↘ PLUSPUNTEN

∙ lichtsterk groothoek objectief ∙ ingebouwde beeldstabilisatie (niet bij Sony-uitvoering) ∙ stof- en spatwaterdicht ∙ korte instelafstand

MINPUNTEN

∙ snelheid autofocus

SPECIFICATIES → model Tamron 35mm F1,8 Di VC USD → prijs € 769,→ leverancier Transcontinenta, tel. 0252-687555, www.transcontinenta.nl → brandpuntafstand 35 mm, geen optische zoom omgerekend voor aps-c: 52 mm → lichtsterkte F 1,8 → aantal diafragmalamellen 9 → objectiefconstructie 10 elementen in 9 groepen → maximale reproductiemaatstaf 0,4 → optische beeldstabilisatie ja → scherpstellen handmatig en autofocus → scherpstelafstand 20 cm tot oneindig → filtermaat 67 mm → gemaakt voor sensormaat fullframe en aps-c → beschikbare vattingen canon, nikon, sony (geen beeldstabilisatie) → gewicht/afmetingen objectief 480 gram/8,0x8,0 cm

108

De eerste twee objectieven die Tamron in deze serie introduceerde zijn een 35mm- en 45mm F1,8-objectief. Een bijna identiek stel dat qua bouw en techniek weinig van elkaar verschilt. De 35mm F1,8 vinden we een erg interessant objectief, omdat het zowel voor aps-c als fullframe gebruikers een fijne brandpuntsafstand is. Investeren in goed glaswerk is niet goedkoop. Daar kun je misschien beter nu al rekening mee houden als je nog een aps-c camera hebt en op termijn mogelijk wilt overstappen naar fullframe. Op een fullframe camera is 35 mm een lichte groothoek die het erg goed doet in straatfotografie of landschappen. Maar het is ook een veelgebruikt objectief bij persen bruidsfotografen. Je hebt een brede beeldhoek zonder dat het groothoekperspectief in je foto’s overheersend is. Op een aps-c camera krijg je een beeldhoek van 52 mm, wat het tot een standaardobjectief maakt. Een objectief dat met je mee kan groeien dus.

Bouw Je voelt het meteen als je hem uit de verpakking haalt. Een goed gebouwd objectief en met aandacht ontworpen. Zo is het objectief stof- en spatwaterdicht, wat erg fijn is als je ook bij minder goed weer wilt fotograferen. De beeldstabilisatie is niet alleen erg fijn om bij minder licht nog scherpe opnames te maken, het is ook een groot pluspunt als je met het objectief uit de hand wilt filmen.

DIAMANT

Objectief

JE VOELT HET GELIJK: GOED GEBOUWD EN MET AANDACHT ONTWORPEN Dankzij de korte scherpstelafstand van slechts 20 cm kun je een reproductiemaatstaf van 0,4 halen. De brede scherpstelring loopt heerlijk soepel en draait in ongeveer 190 graden van oneindig naar 0,2 meter. De snelheid van de autofocus is voor deze prijsklasse redelijk tot snel. Het objectief heeft negen groepen en tien lenselementen. Daarvan zijn er twee asferische en twee LD-elementen. Vervorming van het beeld en chromatische aberratie

zijn nauwelijks zichtbaar. Lichtafval is bij volle opening aanwezig, maar deze is gelijkwaardig of zelfs iets beter dan bij de concurrentie. De scherpte in het midden van het beeld is bij volle opening goed en wordt bij twee stoppen diafragmeren uitstekend. De hoeken scoren bij volle opening minder, maar trekken na het diafragmeren goed bij. LEES DE VOLLEDIGE REVIEW OP WWW.ZOOM.NL

REVIEWS

Straatfotografie 2.0

Sony

DSC-RX1R II Voor straatfotografie is een fullframe reflex tamelijk opzichtig. Terwijl je één ding niet wilt als straatfotograaf: opvallen! Is de Sony DSC-RX1R II de ultieme straatcompact? TEKST CEES DE JONGE

↘

Natuurlijk kun je ook een minicompact inzetten, maar dan mis je twee belangrijke dingen. Ten eerste is de beeldkwaliteit met een grote sensor veel hoger. En uiteraard het verschil in scherptediepte. Als je met een fullframe sensor fotografeert kun je bij volle opening gebruikmaken van een mooie ‘bokeh’. Met alleen je onderwerp scherp en de voor- en achtergrond wazig, krijgt je straatportret meteen een imponerende impact. De RX1R II heeft alle eigenschappen die de straatfotograaf zoekt. De kleine body is onopvallend en flink kleiner dan fullframe compact concurrent Leica Q. In de camera zit dezelfde 42 megapixel fullframe sensor als in de A7R II systeemcamera, Sony’s vlaggenschip. Die sensor geeft een hoge resolutie, grote scherpte en groot dynamisch bereik. En bij weinig licht nog hoge contrasten kunnen weergeven, is een groot pluspunt voor de straatfotograaf. Nog zo’n plus is de uitstekende elektronische zoeker. Moest je bij de RX1R nog flink in de buidel tasten voor een optionele optische of een elektronische zoeker, nu zit er gewoon een mooie heldere inschuifbare zoeker gemonteerd. En als je op straat onopvallend wilt fotograferen en ook je compositie onder alle omstandigheden goed wilt bekijken, is een optische of elektronische zoeker eigenlijk een must. Het deels kantelbare scherm is helder en scherp, helaas geen touchscreen. De autofocus kreeg ook een flinke upgrade. Met 399 fasedetectiepunten die 60 procent van je compositie beslaan is versie II een stuk sneller. Ook bij minder licht stelt hij goed scherp.

ZOOM.NL MAART 2016

BEOORDELING ergonomie 15% functies 25% snelheid 15% beeldkwaliteit 30% prijs/kwaliteit 15%

score

8,0 PLUSPUNTEN

∙ fullframe sensor, 42 megapixel ∙ mooi gebouwde compacte body ∙ lichtsterk Zeiss 35 mm F 2,0 objectief ∙ elektronische zoeker ∙ kantelbaar scherm ∙ snelle AF, 399 fasedetectie AF-punten

MINPUNTEN

∙ geen verwisselbare objectieven of zoommogelijkheid ∙ geen 4K-video ∙ geen aanraakscherm ∙ geen sensoren optische beeldstabilisatie ∙ beperkte accuduur, 220 opnames ∙ stevige prijs

SPECIFICATIES DIAMANT

Compact

DE SENSOR KREEG EEN ENORME UPGRADE, HET OBJECTIEF NIET Variabel low pass-filter Sony haalt bij de sensor een slimme truc uit. Het filter dat normaal moiré in je beelden tegenhoudt, maar daardoor iets minder scherpe beelden oplevert, kun je gefaseerd inschakelen. Vooral in raw valt de rijke toonschaal op. Genoeg ruime om grote contrasten te overbruggen. Niet spectaculair voor een high-end fullframe reflex, wel voor een uiterst handzame compact. De sensor kreeg een enorme upgrade, het Zeiss

35mm F2,0 objectief echter niet. Het centrum van het beeld levert uitstekende resultaten, de randen blijven helaas wat achter. Sony levert op dit moment de betere sensoren, maar heeft zelf niet een heel uitgebreide lijn premium glaswerk. Met een voor deze nieuwe sensor geoptimaliseerd objectief zou dit wel eens de ultieme straatcompact kunnen zijn. LEES DE VOLLEDIGE REVIEW OP WWW.ZOOM.NL

→ model Sony DSC-RX1R ii → prijs € 3499,→ leverancier sony, tel. 020-6581911, www.sony.nl → sensor 24x36 mm fullframe exmor sensor, 42 megapixel → resolutie 7952x5304, 5168x3448, 3984x2656 → videoresolutie 1920x1080p, 60 bps, stereo → lichtgevoeligheid iso 100-25600 en automatisch → opnameformaat raw, jpg (3 verschillende compressies), avchd/xavc s/ mp4 → geheugenslot 1 sd-slot → objectief 35 mm, geen optische zoom → lichtsterkte F 2,0 → scherpstellen fasedetectie en contrast autofocus (enkelvoudig, continu), handmatig → zoeker elektronische zoeker, oled, 2.400.000 pixels → lcd-monitor beperkt kantelbaar 3 inch tft-scherm, 1.228.800 pixels → gewicht/afmetingen body 480 gram/11,3x6,5x7,2 cm

109

IN THE PICTURE REVIEWS

Klik en print!

Polaroid Snap

Polaroid was erg hip in de twintigste eeuw. Je hoefde alleen maar op het knopje te drukken en de film rolde meteen uit je camera. En ontwikkelde zich als pure magie voor je ogen.

score

TEKST CEES DE JONGE

PLUSPUNTEN

∙ klik-klak-klaar digitale camera met ingebouwde printer ∙ print foto’s uit en bewaart ze op microSD-kaart ∙ drukt af en slaat op in kleur, zwart-wit of polaroid-kleuren

MINPUNTEN

∙ ingebouwde vaste accu ∙ lage resolutie beelden

SPECIFICATIES → model Polaroid Snap → prijs Polaroid Snap camera € 149,(incl. 20 vellen papier) 30 vellen Zink 2x3 inch papier € 21,95 → leverancier Transcontinenta, tel. 0252-687555, www.transcontinenta.nl → sensor 3,4x4,5 mm 1/3,2 inch cmossensor, 10 megapixel → resolutie 3680x2760 → videoresolutie nvt → lichtgevoeligheid niet gespecificeerd → burstrate nvt → opnameformaat jpg → geheugenslot 1 microSD-slot → objectief 3,4 mm (26 mm omgerekend naar 35 mm) → lichtsterkte F 2,8 → scherpstellen niet mogelijk → zoeker optisch, opklapbaar → lcd-monitor geen → gewicht/afmetingen body 215 gram/12,1x3,1x7,7 cm

110

7,0

↘

Meteen delen was ook in de Polaroid-hoogtijdagen het woord, dus werden op feestjes en festivals de leukste Polaroids uitgewisseld. Films had je in veel formaten. Van de enorm populaire vierkante Polaroid 600 instant-film, tot het professionele 8x10 inch-formaat dat in de studio werd gebruikt. Polaroid ging failliet en de merknaam en patenten werden overgenomen. De nieuwe producten zijn vooral digitale producten, maar wel met instant beleving. Zoals deze Polaroid Snap, een leuke mix van heel basic digitaal fotograferen en een analoog ingebouwd printertje. De sensor is een 10 megapixel cmos-chip van slechts 3,4x4,5 mm. Een display achterop ontbreekt en de optische zoeker geeft je min of meer aan wat je gaat fotograferen. Een soort digitale lomocamera dus … maar dan met printertje. Als je een microSD-kaartje in de Snap stopt, belanden je opnames ook op je geheugenkaart. Afhankelijk van de kleurinstelling hebben deze een echte lomografie look. Dat heeft niet alleen met de sensor te maken, maar ook met de eenvoudige opbouw van het objectiefje. Dat maakt de camera niet geschikt als vervangende compact. Het is bovenal een echte funcamera, zowel in print als in jpg.

Zonder inkt De Snap heeft nauwelijks instellingen. Ideaal dus voor kinderen en daar helpt de vrolijke uitstraling nog eens aan mee. Je doet de camera aan door de optische zoeker open te klappen. En kiest vervolgens zwart-wit, kleur of retro-polaroid.

BEOORDELING ergonomie 15% functies 25% snelheid 15% beeldkwaliteit 30% prijs/kwaliteit 15%

GOUD

Compact

HET EFFECT IS VERRASSEND LEUK Scherpstellen hoeft niet en de flitser schakelt automatisch in. Je kunt eventueel nog kiezen tussen een normale opname en Photo Booth, waarmee je twee opnames op één foto combineert. Een 10 seconde zelfontspanner voor de populaire selfies ontbreekt uiteraard niet. Als je de ontspanknop indrukt, gaat de ingebouwde printer na een paar seconden ratelen en rolt er bijna meteen een 2x3 inch-afdruk uit de Snap. De print rolt er kant-enklaar uit, je hoeft niet zoals bij het oude

Polaroid-procédé te wachten tot hij is uitontwikkeld. Het is een thermisch proces waarbij je zonder inkt afdrukt. Echt highres zijn die prints natuurlijk niet en het formaat is klein. Maar het effect is verrassend leuk. En we zagen de foto’s dan ook blij in een portemonnee verdwijnen en ook met magneetjes op een koelkast verschijnen. Een leuke mini-herinnering met retro looks. LEES DE VOLLEDIGE REVIEW OP WWW.ZOOM.NL

REVIEWS

Groothoek zonder concessies?

Sigma

20mm F1,4 DG HSM Art Sigma gooit de laatste jaren hoge ogen met z’n Art-lijn. Deze bevat lichtsterke hoogwaardige objectieven voor fullframe camera’s zonder het ultra high-end prijskaartje. TEKST CEES DE JONGE

↘

Lichtsterke objectieven hebben een groot aantal voordelen. Zo kun je met weinig licht toch nog gewoon uit de hand fotograferen zonder je iso-waardes te hoeven verhogen of bang te zijn voor ruis in je beelden. Bovendien presteren de meeste objectieven vaak al bijna optimaal als je twee stoppen diafragmeert. Dat zou voor dit extreem lichtsterke groothoekobjectief dan al bij diafragma F 2,8 zijn. Maar de beperkte scherptediepte die je kunt realiseren bij volle opening is wel het meest gewaardeerd. Zo kun je als jij jouw onderwerp van dichtbij met dit objectief met F 1,4 fotografeert isoleren van de voor- en achtergrond. En dat met een supergroothoek! De Sigma 20mm F1,4 is een erg mooi gebouwd, maar tegelijkertijd groot en zwaar objectief. Dat heeft een bolle frontlens en een vast gemonteerde zonnekap zonder schroefdraad, zodat je jouw standaard analoge filters er niet op kunt schroeven. De metalen vatting, solide bouw en soepele scherpstelring ademen kwaliteit. En dat maakt het wel een beetje zonde dat Sigma niet gekozen heeft om het objectief ook meteen stof- en spatwaterdicht te maken. Maar dat is misschien wel de enige serieuze kanttekening bij dit objectief.

Beeldkwaliteit De Sigma 20mm F1,4 is uitgevoerd in elf groepen met vijftien elementen. Vijf ervan zijn SLD en twee FLD, plus nog twee asferische elementen. Flare is ook in vol tegenlicht nauwelijks zichtbaar. Chromatische aberratie is nauwelijks zichtbaar in het hele diafragmagebied, alleen bij extreme lichtcontrasten. ZOOM.NL MAART 2016

BEOORDELING ergonomie 15% functies 25% snelheid 15% beeldkwaliteit 30% prijs/kwaliteit 15%

score

7,9 PLUSPUNTEN

∙ lichtsterk groothoekobjectief ∙ snelle en stille autofocus ∙ goed gebouwd

MINPUNTEN

∙ flink van omvang en gewicht ∙ niet stof- en spatwaterdicht ∙ geen filters mogelijk ∙ geen beeldstabilisatie

SPECIFICATIES → model Sigma 20mm F1,4 DG HSM Art → prijs € 899,→ leverancier Sigma Benelux, tel. 030-6061070, www.sigmabenelux.com → brandpuntafstand 20 mm, geen optische zoom omgerekend voor aps-c: 30 mm → lichtsterkte F 1,4 → aantal diafragmalamellen 9 → objectiefconstructie 15 elementen in 11 groepen → maximale reproductiemaatstaf 0,14 → optische beeldstabilisatie nee → scherpstellen handmatig en autofocus → scherpstelafstand 28 cm tot oneindig → filtermaat geen → gemaakt voor sensormaat fullframe en aps-c → beschikbare vattingen Sigma, Canon, Nikon → gewicht/afmetingen objectief 950 gram/9,0x12,9 cm

GOUD

Objectief

AL BIJ F 2,8 VAN RAND TOT RAND SCHERP De HSM-autofocusmotor is snel en trefzeker. Handmatig scherpstellen gaat heel snel met een fijne brede ring in een slag van ongeveer 100 graden. Het objectief heeft een lichte vertekening aan de randen die bij kritische architectuuropnames wel gecorrigeerd moet worden. Bij straatfotografie of landschappen zal het je nauwelijks opvallen. De scherpte is ook bij volle opening uitstekend, al blijven de randen een heel

klein beetje achter. Met twee stoppen diafragmeren is de scherpte in het centrum al optimaal zodat we al bij F 2,8 van rand tot rand een uitstekende scherpte zien. Lichtafval is bij volle opening bij deze brandpuntsafstand heel gebruikelijk en ook wel aanwezig, maar verdwijnt dan ook meteen bij twee stoppen diafragmeren. LEES DE VOLLEDIGE REVIEW OP WWW.ZOOM.NL

111

ADVERTORIAL

ONDERWEG BACK-UPPEN IN EEN HANDOMDRAAI Jawel, fotograferen is de coolste hobby op aarde. En we hebben miljoenen beelden om dit te bewijzen. Maar het kan soms ook best frustrerend zijn. Denk maar aan het volgende voorbeeld. Stel: je vertrekt op daguitstap of tweedaagse naar een oogverblindend natuurreservaat. Je kijkt je ogen uit, en schiet het ene plaatje na het andere. Het ergste dat je dan kan overkomen, is dat er iets gebeurt met je toestel of je geheugenkaart. Toch? Maar bijna even erg is: een half uur of langer besteden aan een backup van je honderden foto’s, terwijl je niets liever zou doen dan verder trekken op zoek naar het volgende ideale kader. Dus zit je opgescheept met een levensgroot dilemma. Moet je rustig de tijd nemen voor een backup om je foto’s van alle onheil te vrijwaren en zo kostbare tijd verliezen die je anders aan nog meer foto’s had kunnen besteden? Of kies je toch voor het avontuur: gebruik je alle beschikbare tijd voor je fotosessies, en loop je het risico om alles op het einde van de dag kwijt te spelen? 30 GB geback-upt in 2 minuten Gelukkig is er ook een derde optie. Met de Seagate Backup Plus Fast draagbare schijf kan je die geruststellende backup maken zonder hiermee uren van je kostbare tijd te verspillen. Even die backup starten

tijdens je lunch, en nog voor je de laatste sandwich binnen hebt, kan je alweer aan de slag. Nog niet overtuigd? Laten we dan even de cijfers bekijken. Met de Seagate Backup Plus Fast schijf bereik je lees- en schrijfsnelheden tot 230 MB per seconde.* Dit heeft onder meer te maken met de doorbraak van de USB 3.0-technologie. Hiermee is de verbindingssnelheid tot tien maal hoger dan vergelijkbare 2.0-toestellen. Een backup van pakweg 200 foto’s met de allerhoogste resolutie, met een gemiddelde bestandsgrootte van 150 MB, duurt met een USB 2.0-aansluiting meer dan 21 minuten. Met de Seagate Backup Plus Fast is deze klus in amper twee minuten geklaard. Hiermee verslaat deze Seagate Backup Plus Fast ook alle concurrenten binnen het segment van de draagbare harde schijven voor backup. Dat is te danken aan zijn RAID 0-ontwerp, met twee schijven van 2 terabyte binnen dezelfde behuizing. Bij het overzetten van bestanden wordt tegelijk naar beide schijven geschreven zodat de backup gevoelig sneller gaat dan bij vergelijkbare schijven, zelfs die met USB 3.0-verbinding.

LEES- EN SCHRIJFSNELHEDEN TOT 230 MB PER SECONDE.* Een backup van pakweg 200 foto’s met de allerhoogste resolutie, met een gemiddelde bestandsgrootte van 150 MB.

USB 2.0-aansluiting (meer dan 21 minuten.)

Seagate Backup Plus Fast (amper 2 minuten.)

*De snelheden die hier worden aangegeven, zijn reële snelheden, zoals gemeten door verschillende onafhankelijke onderzoeksbureaus en media.

UNIEKE CAPACITEIT/SNELHEID/PRIJS-VERHOUDING Is Seagate Backup Plus Fast hiermee het snelste draagbare backup medium dat je kan vinden? Eerlijk gezegd: draagbare SSD-schijven zijn nog sneller. Maar die hebben dan weer een maximum capaciteit van 1 terabyte, vier maal minder dan deze back-up drive dus. Om 4 terabyte te kunnen opslaan op SSD-schijven heb je dus minstens vier back-uptoestellen nodig. Dat is niet alleen heel wat duurder, maar ook bijzonder onhandig. Want ook dat maakt deze Seagate Backup Plus Fast een aantrekkelijk aanbod. Voor een betaalbaar bedrag heb je ruimte voor maar liefst 25.000 foto’s in de allerhoogste resolutie. Genoeg voor niet één maar voor vijf à tien vakanties. seagate.com

REVIEWS

Reflex in miniformaat?

Canon

PowerShot G5 X De markt voor edelcompacten groeit. Deze hebben allemaal minstens een 1 inch-sensor en een lichtsterk objectief. De Canon PowerShot G5 X is een van de jongste telgen uit die familie.

PLUSPUNTEN

∙ 1 inch sensor, 20 megapixel ∙ mooi gebouwde compacte body met veel instelmogelijkheden ∙ lichtsterk 4x zoomobjectief ∙ mooie heldere elektronische zoeker ∙ volledig kantelbaar aanraakscherm ∙ ingebouwd automatisch ND-filter

MINPUNTEN

∙ beperkte accuduur, 210 opnames ∙ geen 4K-video ∙ objectief tekent wat zacht in de groothoekstand

SPECIFICATIES → model Canon PowerShot G5 X → prijs € 789,→ leverancier Canon, tel. 020-7219103, www.canon.nl → sensor 8,8x13,2 mm 1 inch Exmor RS cmos-sensor, 20 megapixel → resolutie 5472x3648, 4320x2880, 2304×1536 → videoresolutie 1920x1080p, 60 bps, stereo → lichtgevoeligheid iso 125-12800 en automatisch → burstrate max. 5,9 bps → opnameformaat raw, jpeg (2 verschillende compressies), avc h.264/mp4 → geheugenslot 1 sd-slot → objectief 8,8-36,8 mm (24-100 mm omgerekend naar 35mm), 4,2x optische zoom → lichtsterkte F 1,8-F 2,8 → scherpstellen contrast autofocus (enkelvoudig, continu), handmatig → zoeker elektronisch, oled, 2.360.000 pixels → lcd-monitor volledig kantelbaar 3 inch tft-aanraakscherm, 1.400.000 pixels → gewicht/afmetingen body 377 gram/11,2x7,6x4,4 cm

ZOOM.NL MAART 2016

TEKST CEES DE JONGE

↘

score

7,8

Van de buitenkant lijkt de G5 X op een reflex in miniformaat. En daarmee spreekt de camera een grote groep reflexfotografen aan die graag een tweede en vooral een kleinere camera willen. Of zelfs het gesjouw met body’s en objectieven zo helemaal beu zijn dat ze over willen stappen naar iets wat ze wel iedere dag relaxed mee kunnen nemen. De G5 X heeft dan wel dezelfde 1 inchsensor als de Sony RX100 III, de afmetingen van deze Canon zijn beduidend groter. Dat komt omdat Canon de camera een flinke grip heeft gegeven en een vaste oled-zoeker boven op het camerahuis. Bovendien is de G5 X rijkelijk voorzien van eenvoudig te bedienen grote draaiwielen en functietoetsen. Waardoor de camera geen broekzak- maar een jaszakcamera wordt. Misschien daardoor iets minder gemakkelijk om mee te nemen, maar wel een veel betere ergonomie om serieus mee te fotograferen.

Scherm Ten opzichte van de voorganger uit de GXserie, de G7 X, zijn er een paar belangrijke verbeteringen. Het scherm is in plaats van kantelbaar volledig draaibaar geworden. Zo kun je niet alleen heel gemakkelijk selfies maken, maar ook met bijzondere hoge of lage standpunten schieten met je camera. Het is een aanraakscherm, wat niet alleen erg handig is om je menu’s mee in te stellen, maar uiteraard ook om het juiste instelpunt te kiezen. Bovendien kreeg de camera, en dat is misschien wel de belangrijkste feature, een mooie, heldere zoeker mee.

BEOORDELING ergonomie 15% functies 25% snelheid 15% beeldkwaliteit 30% prijs/kwaliteit 15%

GOUD

Compact

DE BELANGRIJKSTE FEATURE: EEN MOOIE, HELDERE ZOEKER De autofocus is dezelfde als die in de G7 X huist. De continu-autofocus is bij snel bewegende voorwerpen of sporten niet altijd vlot genoeg om je onderwerp scherp te volgen. Bij statische onderwerpen is de autofocus wel snel en trefzeker, ook bij wat minder licht. Het optisch gestabiliseerde objectief komt eveneens uit de G7 X, met een 4,2x keer optisch zoombereik van 24-100 mm. Dankzij de enorme lichtsterkte van F

1,8 in de groothoekstand tot F 2,8 in de 100mm-stand kun je ondanks de relatief kleine sensor met volle opening toch een beperkte scherptediepte realiseren. En dat is een belangrijk pluspunt bij zo’n compacte camera. Bij 24 mm tekent het objectief wat zacht, zowel bij volle opening als bij F 5,6. In de andere standen is het objectief aanzienlijk scherper. LEES DE VOLLEDIGE REVIEW OP WWW.ZOOM.NL

113

ZOOM.NL VIDEOZINE

COLOFON

Video zien? Bekijk het Zoom.nl Videozine!

HOOFDREDACTEUR /UITGEVER Robert Theunissen (robert@zoom.nl) REDACTIE Hans Kluppel (hans@zoom.nl) Kim van Arendonk (kim@zoom.nl) Daniël Laan (daniel@zoom.nl) telefoon: 023 - 543 0000 EINDREDACTIE Annet Maseland COVERFOTO Ad Vos (Vos55) MEDEWERKERS Jeroen Jazet, Cees de Jonge, Kees Krick, Evi Maquoi, Michiel Mulder, Vaans Ruijten, Dirk Schoofs, Eline Sips, Taco Vos VORMGEVING Aico Turba (art director), Tabea Piske, Margo Witte, Bert Sluyter MARKETING Boudewijn Muijser, e-mail: boudewijn@zoom.nl

NIEUW!

ONLINE Hans Kluppel, e-mail: website@zoom.nl ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Marcel Schaper, e-mail: marcel@zoom.nl, telefoon: 023 - 54 30 057 PRODUCTIE Marco Verhoog TECHNISCHE REALISATIE EN DISTRIBUTIE Senefelder Misset, Doetinchem (druk), Betapress (distributie Nederland), AMP (distributie België) KLANTENSERVICE Klantenservice Reshift Digital, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem tel: 023 – 536 4401 (op werkdagen tussen 10.00 en 14.00), e-mail: klantenservice@reshift.nl CONTACT Telefoon: 023 - 543 00 00, adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem

In 2016 zit bij elke editie van Zoom.nl het Zoom.nl Videozine. Daarin zitten video’s met instructies, tips en trucs. Ze worden begeleid door adembenemende foto’s, met uitleg over hoe je die zelf kunt maken. In deze Zoom.nl Videozine geven we je handige tips en trucs over beeldbewerking. Als abonnee kun jij het Zoom.nl Videozine direct bekijken op je desktop of in de app op te tablet of telefoon.

ABONNEMENT ZOOM.NL Abonnee worden? Ga naar: www.zoom.nl/abonnement voor de meest recente abonnementsaanbiedingen. De prijs voor een jaarabonnement (10 edities print én digitaal, Zoom.nl videozines bij iedere uitgave in de magazine app en op de pc, onbeperkt opslag op www.zoom.nl en gratis special t.w.v. € 9,95) bedraagt per ingang van nr 1 van 2016 € 65,-. Voor verzending buiten Nederland worden extra kosten gerekend. Een los nummer kost € 6,50. Een dubbelnummer kost € 7,95. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en betaalt u de reguliere abonnementsprijs. Vanaf dat moment is het abonnement opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 3 maanden. Uw opzegging ontvangen wij bij voorkeur telefonisch. U kunt de Klantenservice op werkdagen tussen 10 en 14 uur bereiken via 023 – 536 4401. VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital, de uitgever van Zoom.nl. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw email-adres en wachtwoord. PERSOONSGEGEVENS Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens in Den Haag door Reshift Digital, de verantwoordelijke voor uw gegevens. De gegevens worden gebruikt voor de uitvoering van met u gesloten overeenkomsten, zoals de abonnementenadministratie. Daarnaast kunnen wij uw gegevens gebruiken om u op de hoogte te houden van interessante informatie en/of aanbiedingen. Uw gegevens kunnen aan door ons zorgvuldig geselecteerde partijen ter beschikking worden gesteld. De gegevens kunnen, samen met hun informatie over u, worden geanalyseerd om de aanbiedingen en/of informatie zoveel mogelijk op uw interesses af te stemmen. U kunt bij het opgeven van uw gegevens bezwaar maken tegen beschikbaarheidstelling van uw gegevens aan derden. Ook kunt u uw eigen gegevens opvragen en verzoeken ze te corrigeren of te verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Klantenservice Reshift Digital, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem. Zoom.nl is een uitgave van DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan Zoom.nl, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van Zoom.nl. Alle in Zoom.nl genoemde prijzen zijn onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2015 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Zoom.nl 04 verschijnt op 21 maart 2016 ISSN 1571-5582

162

ZOOM.NL MAART 2016

DE STATIEVEN VAN NU... DE URKER NO NONSENSE VAN TOEN!

VOOR 23:59 UUR BESTELD, MORGEN IN HUIS ZATERDAG BESTELD, ZONDAG IN HUIS

9,1

9,6

Alteed skarp!