02
03
Το labοίκο είναι ένα project που έγινε στα πλαίσια της πτυχιακής εργασίας των φοιτητών
Εμμανουέλας Γενιτσαριώτη και Χρήστου Βερβέρη.
04
01
Λέσβος και Μεγαλοχώρι Η Ιστορία του τόπου και τα χαρακτηριστικά του
Η Αρχιτεκτονική του νησιού Ο φυσικός πλούτος του νησιού Η έννοια του Αγροτουρισμού
Project Labοίκο Σκοπός και στόχοι μελέτης Τίτλος μελέτης
Κριτήρια σχεδιασμού
03
02
Μελέτη διαμόρφωσης της μονάδας Αρχιτεκτονική μελέτη Κατασκευαστική μελέτη και υλικά χρήσης Βιοκλιματική μελέτη κτιρίων Φωτορεαλιστικές απεικονίσεις χώρων
05
labοίκο Μελέτη παραγωγής και πώλησης τοπικών προϊόντων Προϊόντα παραγωγής στα διαμορφωμένα εργαστήρια Συσκευασίες προϊόντων παραγωγής
05
04
Branding & leaflet
06
07
Λέσβος και Μεγαλοχώρι
01
08
09
Λέσβος και Μεγαλοχώρι Η Ιστορία του τόπου και τα χαρακτηριστικά του Η Λέσβος ανήκει στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου και αποτελεί το μεγαλύτερο σε έκταση νησί από αυτά. Είναι γνωστή για τους πυκνούς ελαιώνες και τις παραλίες της, ενώ έχει αρκετά σημεία βιομηχανικού και ιστορικού ενδιαφέροντος όπως είναι το απολιθωμένο δάσος, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το Μουσείο Ούζου, τα ελαιοτριβεία και σαπωνοποιεία. Προϊστορικά ευρήματα μαρτυρούν την ανθρώπινη παρουσία στο νησί από το 3000 π.Χ. Τον 10ο αιώνα π.Χ. η Λέσβος δέχεται λεηλασίες και πολλές βαρβαρικές επιδρομές. Παράλληλα, εγκαθίστανται στο νησί οι Αιολείς. Η ποίηση και τα γράμματα ανθούν με την Σαπφώ και τον Αλκαίο, τον Πιττακό ένα από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Επί αιώνες αλλάζει ηγεμόνες : Πέρσες, Μακεδόνες, Αθηναίοι, Σπαρτιάτες, Πόντιοι, μέχρι το 80 π.Χ. περίπου, που η Λέσβος εντάσσεται στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Μέχρι το 961 μ.Χ. που γίνεται η ανάκτηση της Νήσου από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, δεινοπαθεί από την άνοδο του Ισλάμ και τις εκστρατείες των Αράβων. Με την παρακμή του Βυζαντίου, δέχεται επιθέσεις από Τούρκους, Ενετούς και Σαρακηνούς. Το 1355 το Βυζάντιο παραχωρεί τη Λέσβο στους Γατελούζους, μια Γενοβέζικη οικογένεια. Οι Γατελούζοι την διοικούν αποτελεσματικά για 107 χρόνια. Τότε χτίζεται και το κάστρο της Μυτιλήνης που σώζεται μέχρι σήμερα. Το 1462, μετά από πολιορκία, οι Οθωμανοί Τούρκοι, καταλαμβάνουν το νησί, το οποίο παρά τις προσπάθειες κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 παραμένει στα χέρια τους μέχρι τις 8 Νοεμβρίου του 1912. Στις 8 Νοεμβρίου του 1912 ο ναύαρχος Κουντουριώτης με τον Ελληνικό στόλο καταλαμβάνει την πόλη της Μυτιλήνης και ένα μήνα αργότερα, μετά από αιματηρή μάχη, απελευθερώνεται ολόκληρη η Λέσβος. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922 περίπου 24.000 πρόσφυγες εγκαθίστανται μόνιμα στο νησί. Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, Γερμανικά στρατεύματα την καταλαμβάνουν το 1941. Απελευθερώνεται το 1944.
10
Μιας και το προ λαμβάνει χώρα στο χωριό Μεγαλοχώρι Λέσβου κρίναμε απαραίτητο να κάνουμε μια ιστορική αναδρομή του τόπου αυτού. 1420 – 1843μ.Χ. Πρώτα χρόνια – Πρώτοι κάτοικοι Σύμφωνα με αναφορές το Μεγαλοχώρι και όλη η γύρω περιοχή δεν έχει σημάδια κατοίκισης στην Αρχαιότητα αλλά ούτε και στην Βυζαντινή εποχή. Έτσι λοιπόν οι πρώτοι κάτοικοι εμφανίστηκαν με την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους δηλαδή κάπου ανάμεσα στο 1380-1450μ.Χ. στην περιοχή Μέρηνα, μια μαγευτική και γραφική τοποθεσία στην αρχή του σημερινού οικισμού. Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν μερικοί βοσκοί που τριγύριζαν με τα ζωντανά τους στα ακατοίκητα αυτά μέρη. Οι πρώτες ονομασίες που δόθηκαν σε αυτό το τόπο ήταν Τραχύ (δύσκολο και κουραστικό πέρασμα) και Τριψύχη (πολύ κρύο, παγωνιά). Ο λόγος που επέλεξαν τη Μέρηνα ήταν η μεγάλη φυσική ομορφιά και απόστασή της από τη θάλασσα, περίπου μιάμιση ώρα από αυτή κάτι που τους κρατούσε ασφαλείς από πειρατές, Τούρκους και κουρσάρους που κούρσευαν τότε σε όλα τα παράλια. Έτσι μαζεύτηκαν πολλοί κάτω από τα καταπράσινα πλατάνια, τα γέρικα πεύκα με τους πανάρχαιους τυραννισμένους κορμούς και τα κρυστάλλινα νερά της Μέρηνας και έστησαν στην αρχή ένα μικρό συνοικισμό με λίγες οικογένειες. | ΝΑ-ΜΕΡΗ να κτίσουμε τα καλύβια μας | ΜΕΡΗ-ΝΑ για να κατοικήσουμε. | Αργότερα με την Άλωση της Πόλης και την κατάκτηση του νησιού από τους Τούρκους το 1462, θρήνος και οδυρμός έπεσε παντού. Σαν τρελοί όλοι τρέχουν να σωθούν, αφήνοντας τα σπίτια τους. Παντού χαλάσματα και ερείπια. Παντού αίμα. Παντού καπνός, στάχτη και ατίμωση. Οι ποιο δυνατοί που κατέφυγαν στα βουνά και βρήκαν καταφύγιο στην απόκεντρη Μέρηνα. Αλλά και αργότερα με την αποτυχημένη επανάσταση του 1769 ο οικισμός γέμισε με Έλληνες από διάφορα μέρη της χώρας που έτρεξαν να σωθούν. Μόνο φιλήσυχοι Τούρκοι πέρασαν από τον τόπο και πολλοί από αυτούς επέλεξαν να μείνουν και να βαπτιστούν. Έτσι ο μικρός οικισμός αυξήθηκε με καταπληκτικό τρόπο μέσα σε λίγα χρόνια φτάνοντας περίπου τις δέκα χιλιάδες κατοίκους. Έτσι οι κυνηγημένοι της Ελλάδας έγιναν οι κάτοικοι αυτού του τόπου και απόλαυσαν το καθαρό αέρα και τα πολλά αγαθά που τους πρόσφερε. Παρόλα αυτά και στη περίπτωση της Μέρηνας ο νόμος του αδιαχώρητου είχε την εφαρμογή του. Τα επόμενα χρόνια πολλοί από τους κατοίκους θα εγκαταλείψουν τον οικισμό για να βρουν καινούργια παρθένα εδάφη με αποτέλεσμα την δημιουργία του σημερινού Πλωμαρίου αλλά και των γύρω χωριών. Το γειτονικό Λωβοχώρι, που είχε δημιουργηθεί από κατοίκους που είχαν την νόσο του Χάνσεν (λέπρα) και αριθμούσε 500 ψυχές, το 1915 παύει οριστικά την ύπαρξή του 1. 1Δημήτριος
Παπάζογλου, 1976, Το Πλωμάρι, Τυπ. Ι. Πασπάτη, Μυτιλήνη
11
Στην ερημοποίηση του χωριού συνέβαλαν και οι πυρκαγιές που ταλαιπώρησαν τον γόνιμο αυτό τόπο. Έτσι την ησυχία των κατοίκων ήρθαν να ταράξουν οι τρεις απρόσμενες πυρκαγιές το 1841, 1842 και 1843. Σύμφωνα με τους κατοίκους τις φωτιές αυτές τις έβαλε ο καντηλανάφτης του χωριού. Μαρτυρίες λένε ότι οι κάτοικοι που έλειπαν στα γύρω βουνά για το μάζεμα των ελιών, συνήθιζαν να αφήνουν τα κλειδιά τους στην εκκλησία με αποτέλεσμα ο καντηλανάφτης να βρει την ευκαιρία να κλέψει ότι πολύτιμο υπήρχε και για να καλύψει τα νότα του έβαλε φωτιά στα σπίτια, κάτι που επανέλαβε χωρίς να τον πιάσουν άλλες δύο φορές. Με αποτέλεσμα η Μέρηνα, που μετά έγινε το -μεγάλο χωριό- Μεγαλοχώρι, πλέον να αποκαλείτε από πολλούς Καμένο χωριό. Πυρκαγιές είχαμε και τα επόμενα χρόνια με τελευταία μεγάλη στις 15 Αυγούστου του 1994 που άφησε πίσω πολλά απανθρακωμένα στρέμματα πευκοδάσους και σπίτια κατοικιών.
Σήμερα το χωριό έχουν μείνει 280 κάτοικοι από τους οποίους μεγάλο μέρος έχει ηλικία άνω των εξήντα ετών. Παρόλα αυτά το καλοκαίρι τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα αφού το επισκέπτονται πολλοί παλιοί κάτοικοι που μένουν πλέον σε διάφορα μέρη σε όλοι την Ελλάδα αλλά και όχι μόνο. Τέλος το χωριό έχει καταφέρει να διατηρήσει την άγρια ομορφιά μέχρι και σήμερα και να αποτελεί ένα φιλόξενο και δροσερό προορισμό ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες.
mega lochory
12
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί ότι το Μεγαλοχώρι Λέσβου είναι η γενέτειρα του Βενιαμίν του Λέσβιου. Ο Βενιαμίν ο Λέσβιος γεννήθηκε μάλλον το 1759 στο σημερινό Μεγαλοχώρι. Τα πρώτα γράμματα τα άκουσε στη γενέτειρά του και μετά έφυγε στο Άγιον Όρος, σε ηλικία 17 ετών και εκεί, χειροτονήθηκε μοναχός. Στην συνέχεια μετέβη στις Κυδωνίες (Αϊβαλή) της Μικράς Ασίας, όπου φοίτησε στη σχολή του Ιωάννη του Οικονόμου. Εκεί χειροτονήθηκε σε διάκονο και αργότερα απέκτησε και το βαθμό του ιερέα. Στη συνέχεια, φοίτησε στις σχολές της Πάτμου (5 χρόνια) και της Χίου (3 χρόνια) και έφυγε στην Ευρώπη (Ιταλία, Παρίσι, Λονδίνο) για να σπουδάσει Φυσικομαθηματικά, Αστρονομία και Φιλοσοφία. Επέστρεψε στις Κυδωνίες όπου ανέλαβε τη διεύθυνση της σχολής του Οικονόμου και, πάνω σε αναδιαρθρωμένο πρόγραμμα, ανέλαβε τη διδασκαλία της Αριθμητικής, της Γεωμετρίας, και αργότερα, της Φυσικής, της Μεταφυσικής και της Φιλοσοφικής Ηθικής. Χάρη στο διδακτικό έργο του η σχολή απέκτησε μεγάλη φήμη αλλά λόγω του περιεχομένου του κατηγορήθηκε από την εκκλησία ως άθεος. Διδάσκει βάσει χειρογράφου και με τις σύγχρονες τότε διδακτικές μεθόδους. Έκανε συχνή χρήση εποπτικών μέσων και πειραμάτων. Ο Βενιαμίν ήταν εισηγητής ενός μεταρρυθμιστικού εκπαιδευτικού προγράμματος και μιας συγχρονισμένης παιδείας. Συνέχισε πάντως να διδάσκει μέχρι το 1812. Την ίδια χρονιά αρνήθηκε την πρόταση να διευθύνει την πατριαρχική σχολή της Κωνσταντινούπολης και αργότερα, το 1817, δέχτηκε την πρόσκληση να αναδιοργανώσει την Ακαδημία του Βουκουρεστίου. Κατά την παραμονή του στη Βλαχία, στο Ιάσιο μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Το 1820 δίδαξε στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης. Με την έναρξη της επανάστασης μετέβη στην Ελλάδα προσπαθώντας να μαζέψει πολεμοφόδια για τον αγώνα. Το 1824 πέθανε στο Ναύπλιο2.
Η βιομηχανία στη Λέσβο. Η βιομηχανία στη Λέσβο αναπτύχθηκε με γρήγορους ρυθμούς τον 19ο αιώνα, με αποκορύφωμα την κατοχή τέταρτης θέσης σε βιομηχανική ανάπτυξη (μετά τον Πειραιά, την Ερμούπολη και την Πάτρα) στο τέλος του 19 ου αιώνα. Ευνοϊκοί παράγοντες στάθηκαν η γεωγραφική της θέση ως σημείο που συναντιούνται μεγάλοι θαλάσσιοι δρόμοι, η επικοινωνία-συνδιαλλαγή με τη Μικρά Ασία και τα εκατομμύρια ελαιόδεντρα τα οποία αξιοποίησε, κυρίως για παραγωγή λαδιού και σαπουνιού. Ωστόσο, η άνθιση αυτή δεν διήρκησε παρά μόνο μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, όπου μετά τα γεγονότα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου αλλά και την αποκοπή της Μικράς Ασίας από το νησί, η βιομηχανική ανάπτυξη παρήκμασε.
2 Μουτζούρης
Ιωάννης, 1982, Βενιαμίν ο Λέσβιος: οι κατήγοροι των ιδεών του και η μεγάλη Εκκλησία, Μαυρίδης, Αθήνα
13
Τα βιομηχανικά κτίρια της Λέσβου, αναπτύχθηκαν ραγδαία σε όλο το νησί κατά τον 19ο και αρχές του 20ου αιώνα. Ελαιοτριβεία και σαπωνοποιεία ανοίγουν το ένα μετά το άλλο και φέρνουν την ανάπτυξη και την οικονομική ευμάρεια στις περιοχές της Λέσβου. Αρκετά από αυτά τα βιομηχανικά κτίρια, προσπάθησαν να τα διασώσουν, μαζί με αρκετά νεοκλασικά σπίτια της Λέσβου, διότι τα περισσότερα απ’ αυτά είχαν αφεθεί και παραμεληθεί, οπότε με το πέρασμα του χρόνου και τις καιρικές συνθήκες άρχισαν να καταστρέφονται. Σε συνεργασία, λοιπόν, με το Υπουργείο Χωροταξίας εκδόθηκε Προεδρικό Διάταγμα που κηρύσσει διατηρητέα 850 οικήματα. Στη συνέχεια της συνεργασίας αυτής, προχωρούν οι διαδικασίες μελέτης, καταγραφής και, τέλος, κήρυξης των βιομηχανικών κτιρίων ως διατηρητέων. Παράλληλα, διοργανώθηκαν ομιλίες, μαθήματα και προβολές για την παραδοσιακή Αρχιτεκτονική της Λέσβου σε όλα τα Λύκεια και Γυμνάσια του νησιού, σε συνεργασία με την Νομαρχιακή Επιτροπή Λαϊκής Επιμόρφωσης (ΝΕΛΕ)3. Τα μορφολογικά και αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των βιομηχανικών κτιρίων εφαρμόζονται με «καθολικό», θα λέγαμε, τρόπο αλλά και με κάποιες παραλλαγές στην οργάνωση του χώρου. Αυτές οι παραλλαγές ποικίλλουν ανάλογα με την τοποθεσία του κτιρίου για την καλύτερη εξυπηρέτηση των εργατών. Τα ελαιοτριβεία ήταν κατασκευασμένα συνήθως χωρίς ορόφους και σε κυκλική διάταξη των χώρων. (εικόνα) Πιο συγκεκριμένα, αποτελούνταν από τον κύριο χώρο παραγωγής, τις μπατές, τις λαδαποθήκες, καθώς και τους βοηθητικούς χώρους, το μηχανοστάσιο, το λεβητοστάσιο, τη χαβούζα (στέρνα), το φουγάρο και το καφενείο. Πέτρινοι τοίχοι, ξύλινες στέγες και ξύλινα κουφώματα απαρτίζουν τα βασικά δομικά μέρη των ελαιοτριβείων, αποτελώντας αναμφίβολα τα πιο ουσιαστικά δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του τόπου.
Τα σαπωνοποιεία αποτελούνταν από δύο ορόφους, με την ανάλογη κατασκευαστική δομή των ελαιοτριβείων. Στο ισόγειο βρισκόταν ο κύριος χώρος για την παραγωγή του σαπουνιού και ο όροφος χρησίμευε ως ξηραντήριο με καζάνια και τις χοάνες τους. Στο ισόγειο βρισκόταν η αντλία ασβεστόνερου και καυστικής ποτάσας, καθώς και τα καζάνια που έβραζε το σαπούνι. Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί ένα ενδιαφέρον αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό: Τα ανοίγματα του πρώτου ορόφου των σαπωνοποιείων ήταν μεγαλύτερα σε μέγεθος από αυτά του ισογείου, το οποίο εξυπηρετούσε τη γρήγορη ξήρανση του σαπουνιού. Παρ’ όλα αυτά, επειδή δημιουργήθηκε στατική αστάθεια σε περίπτωση σεισμού, τοποθετήθηκαν μεταλλικές τραβέρσες στις όψεις που ενίσχυαν τη λιθοδομή.4 Σηφουνάκης Ν., 1994, Βιομηχανικά Κτίρια στη Λέσβο: Ελαιοτριβεία – Σαπωνοποιεία, Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, σελ. 28-29 και σελ.112 3,4
14
15
Λέσβος και Μεγαλοχώρι Η Αρχιτεκτονική του νησιού Η αρχαία Λέσβος έχει θέση και κύρος στην ιστορία του Ελληνισμού, η νεώτερη, όμως, που διαμορφώθηκε κάτω από το βάρος μιας ιδιαίτερα σκληρής οθωμανικής κυριαρχίας λόγω της θέσης της, είναι σχεδόν άγνωστη. Το ίδιο, σχεδόν, άγνωστη είναι και η παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Λέσβου. Η παρουσία της είναι αναλογικά λιγότερο έντονη από ότι σε άλλα μέρη της Ελλάδας, κι αυτό, γιατί οι περισσότεροι οικισμοί της καταστράφηκαν σχεδόν τελείως τον περασμένο αιώνα από δύο τρομερούς σεισμούς. Έτσι, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική του νησιού είναι σήμερα γνωστή μόνο από λίγα σχετικά παραδείγματα, τα οποία αποκαλύπτουν την επιβίωση πανάρχαιων στοιχείων αλλά και την επίδραση της Ανατολής στην αρχιτεκτονική των κτισμάτων. Η Λέσβος έχει να προσφέρει το συνδυασμό λιτότητας ύφους αλλά και αφομοίωσης ποικίλων επιδράσεων που έχουν επέλθει, παραμένοντας πιστή στις αναλλοίωτες πανάρχαιες ρίζες της. Η φυσική διάρθρωση του νησιού έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην οικιστική του οργάνωση. Σαν προνομιούχος τόπος, η Λέσβος κατοικήθηκε ήδη από την προϊστορική εποχή. Με κυριότερους οικισμούς τη Θερμή, και λίγο αργότερα τη Μυτιλήνη και το Μόλυβο. Ο πιο αντιπροσωπευτικός διαχωρισμός των οικισμών είναι του 1909 με τους εξής οχτώ: Μυτιλήνη, Αγιάσος, Γέρα, Πλωμάρι, Πολύχνιτος, Καλλονή, Μανταμάδος και Μόλυβος. Βασικό χαρακτηριστικό όλων σχεδόν των οικισμών της Λέσβου είναι ο αστικός τους χαρακτήρας. Σε πολλούς οικισμούς το συνεχές δομικό σύστημα επικρατεί και οι αυλές λείπουν τελείως. Σε όσους, πάλι, υπάρχουν αυλές είναι περιτοιχισμένες από ψηλούς μαντρότοιχους και τελείως απομονωμένες από το δρόμο. Η μελέτη των παραδοσιακών κτισμάτων στο νησί συναντά πολλές δυσκολίες, γιατί χρειάζεται να βασιστεί κανείς σε μεμονωμένα παραδείγματα που είναι λιγοστά. Αυτή που παραμένει φανερή είναι η στενή συγγένεια με την απέναντι Μικρασιατική ακτή, στην οποία η Λέσβος μοιάζει τόσο στη σύσταση του εδάφους, όσο και στη διαμόρφωση του τοπίου, περισσότερο από οποιοδήποτε από τα άλλα νησιά.
16
Ξεκινώντας από τα οικοδομικά υλικά και τους τρόπους κατασκευής, παρατηρείται η κυρίαρχη χρήση της πέτρας και του ξύλου, που προέρχεται είτε από ντόπιες πηγές είτε από την απέναντι ακτή. Από τα πετρώματα του νησιού, κυρίως αυτά του βορείου τμήματος είναι τα καλύτερα, διότι παρουσιάζονται σε μορφή τόφφων, έχουν συμπαγή σύσταση και ποιότητα και λόγω αυτών είναι κατάλληλα για λεπτή αρχιτεκτονική επεξεργασία. Ο πιο φημισμένος τέτοιος τόφφος, πορρώδης, με ωραίο ρόδινο χρώμα και αντοχή στη θαλασσινή υγρασία, έβγαινε στα λατομεία του Σαρμουσάκ και μεταφερόταν στη Μυτιλήνη. Η ίδια φλέβα πετρώματος περνούσε και από την περιοχή του Πολίχνιτου, όπου υπάρχουν άφθονα δείγματα ωραίων πέτρινων λεπτομερειών. Η πέτρα χρησιμοποιήθηκε στα θεμέλια και στην κατακόρυφη φέρουσα κατασκευή. Οι εξωτερικοί τοίχοι, που το πάχος τους ποικίλλει από 60-80 εκ., είναι ολόκληροι πέτρινοι ή στον τελευταίο όροφο συνδυάζονται με λεπτούς τοίχους από μπαγδατί. Στη βόρεια περιοχή, όπου η ποιότητα της πέτρας είναι καλή, μένουν ανεπίχριστοι, ενώ στο νότιο τμήμα σχεδόν πάντα σοβατίζονται. Ειδικά στην Αγιάσο συνηθίζεται και η παρεμβολή στρώσεων από τούβλα στην τοιχοποιία, κατά το Βυζαντινό πρότυπο. Στις γυμνές τοιχοποιίες φαίνεται καθαρά όλη η μαστοριά του τεχνίτη, κυρίως στην προσεκτική κατασκευή των γωνιών και στο αρμολόγημα. Για την Παρασκευή κονιαμάτων, χρησιμοποιούσαν ασβέστη, άμμο και πηλό, ενώ οι πιο προσεγμένες κατασκευές έχουν χτιστεί με κουρασάνι. Η αφθονία του ξύλου στο νησί είναι ο σημαντικότερος λόγος που η θολωτή κατασκευή στη Λέσβο είναι ανύπαρκτη. Όλες οι οριζόντιες φέρουσες κατασκευές, τα πατώματα, τα δώματα, οι στέγες, και τα πρέκια των ανοιγμάτων φτιάχνονται από ξύλο. Το ξύλο, απ’ την άλλη μεριά, το προμηθεύονταν από τα πλούσια δάση του νησιού, από πεύκα, καστανιές, λεύκες, και κυπαρίσσια. Εκτός από την πέτρα και το ξύλο, συναντάμε επίσης, μια περιορισμένη χρήση σιδηρών κατασκευών, κυρίως σε αντηρίδες, σε φεγγίτες και σε κιγκλιδώματα μπαλκονιών. Όσο για τη διαμόρφωση των εξωτερικών οριζόντιων επιφανειών, αυτές συνήθως στρώνονται με πέτρινες πλάκες. Σποραδικά βρίσκουμε και δείγματα βοτσαλωτών. Τέλος, οι δρόμοι των περισσότερων οικισμών καλύπτονται με λιθόστρωτο, που λέγεται ντουσεμές. Μια γενική παρατήρηση σε σχέση με τους τρόπους κατασκευής στη λεσβιακή αρχιτεκτονική είναι ότι πρέπει στην αρχή να ακολουθούσε την παράδοση της απλής λιθοδομίας, με το δώμα σαν τρόπο κάλυψης των κτισμάτων, το οποίο σε κάποια χρονική στιγμή, αντικαταστάθηκε με την ανάμιξη ξύλινων κατασκευών και λιθοδομίας και την εισαγωγή των σαχνισινιών και της κεραμοσκέπαστης στέγης. Οι βασικοί τύποι σπιτιών που μπορούν να διακριθούν στην Αρχιτεκτονική της Λέσβου είναι οι εξής: 1) Τα αγροτικά καταλύματα, 2) Το χωριάτικο σπίτι, 3) Οι πύργοι, 4) Το λαϊκό αστικό σπίτι, 5) Τα αρχοντικά. Στην παρούσα μελέτη θα αναλύσουμε τα κύρια χαρακτηριστικά του χωριάτικου σπιτιού, μιας και αυτόν τον τύπο κληθήκαμε να αναδιαμορφώσουμε. Το χωριάτικο σπίτι έχει βασικά χαρακτηριστικά που είναι καθολικά για όλο το νησί, με μερικές παραλλαγές από τόπο σε τόπο. Συνήθως είναι διώροφο με κλειστή τη μεριά προς το δρόμο και αποτελείται από βοηθητικά κτίσματα με μικρή αυλή, που συνθέτουν μια μονάδα.
17
Έτσι, η διάταξή τους έχει ως εξής: στο ισόγειο βρίσκεται το κατώι, όπου αποθηκεύεται το λάδι, τα τρόφιμα και το κρασί, καθώς και η αυλή όπου βρίσκονται οι υπόλοιποι βοηθητικοί χώροι, τα ντάμια για τα κατοικίδια, οι αχυρώνες, το πλυσταριό και το αποχωρητήριο. Το ισόγειο και η αυλή καλύπτονταν από συναφείς χρήσεις, επομένως, έχουν και τον ίδιο χαρακτήρα. Η αυλή στολίζεται με άφθονες γλάστρες. Συνήθως τα δώματα των βοηθητικών χώρων χρησιμεύουν για ξέραμα καρπών ή σαν υπαίθρια καθιστικά. Η πρόσβαση σ΄ αυτά γίνεται με ξύλινη ανεμόσκαλα. Η αυλόπορτα είναι ξύλινη δίφυλλη, όπως και η εξώπορτα του σπιτιού, όπου μερικές φορές διαμορφώνεται με πέτρινο πλαίσιο. Στην απλούστερη μορφή της, η καθεαυτή κατοικία διαθέτει ένα μόνο κοινό χώρο το μέσα σπίτ’, που αποτελεί και τον πυρήνα της. Σ αυτό, καθώς η κάτοψη γίνεται συνθετότερη, προστίθενται το χαγιάτι (που είναι ο χώρος όπου βγαίνει η σκάλα), το μαγειριό και οι καμάρες για ύπνο, που είναι συγχρόνως και χώροι υποδοχής. Το μαγειριό άλλοτε μπαίνει στον όροφο, οπότε έχει την υπόσταση κατοικήσιμου χώρου, και άλλοτε στο ισόγειο μαζί με τα βοηθητικά ή και έξω στην αυλή. Καμιά φορά λείπει τελείως, οπότε το μεγείρεμα γίνεται στο τζάκι του μέσα σπιτιού. Στο μέσα σπίτι, συμπυκνώνεται η ζωή της οικογένειας. Στην τυπική του μορφή αποτελείται από δύο μέρη: ένα χαμηλότερο (υπάρχει το τζάκι, η γωνιά με το στολισμένο ράφι από πάνω, δύο αντικριστοί καναπέδες κατά μήκος των τοίχων, ο σουφράς, που γευματίζει η οικογένεια καταγής, το γυαλοντούλαπο και το εικονοστάσι) και ένα ψηλότερο όπου ανεβαίνει κανείς δυο τρία σκαλοπάτια, είναι ο ξύλινος σοφάς, που κλείνεται με κάγκελα, κι εκεί υπάρχουν στρώματα διπλωμένα και ξύλινες κασέλες με το ρουχισμό και τα προικιά. Σταδιακά, καθώς οι λειτουργίες διαχωρίζονται και οι κάμαρες στον όροφο γίνονται όλο και περισσότερες, το μέσα σπίτι εκφυλίζεται σε ένα πρόχειρο δωματιάκι και η εξεύρεση περισσότερου χώρου γίνεται επιτακτική ανάγκη. Η λύση που βρίσκεται είναι η δημιουργία σαχνισινιών, δηλαδή οι ξύλινοι πρόβολοι (επέκταση του ορόφου) πάνω από τους βοηθητικούς χώρους. Με αυτό τον τρόπο διαχωρίστηκε και η καθημερινή από την επίσημη ζωή της οικογένειας (δόθηκε βάρος στις κάμαρες). 5
Βοστάνη-Κούμπα Ειρήνη, 1982, Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική: ΛΕΣΒΟΣ, Εκδόσεις «Μέλισσα», Αθήνα 5
18
19
Λέσβος και Μεγαλοχώρι Ο φυσικός πλούτος του νησιού Η γεωλογική ιστορία της Λέσβου αποδεικνύει ότι η φύση προίκισε το νησί με ένα σημαντικό γεωλογικό πλούτο. Μεγάλος αριθμός ορυκτών και πετρωμάτων έχουν καταγραφεί στο νησί. Ο καολίνης, ο περλίτης και ο μαγνησίτης ή λευκόλιθος είναι μερικά ορυκτά που στο παρελθόν αξιοποιήθηκαν. Άλλα υλικά όπως ο διατομίτης, ο ζεόλιθος, η ηφαιστειακή τέφρα, ο μπετονίτης, ο οπάλιος, ο λιγνίτης, ο χρωμίτης καθώς και νικελιούχα κοιτάσματα εμφανίζονται σε μικρές ποσότητες, οπότε η εκμετάλλευσή τους δεν θεωρείται προς το παρόν συμφέρουσα. Αυτήν την περίοδο, η βιομηχανική άργιλος και η ερυθρά λάβα που χρησιμοποιούνται ως δομικές ύλες εξάγονται από τις περιοχές Βατερά και Θερμή αντίστοιχα. Επίσης, πρόσφατες έρευνες θεωρούν πιθανή την εκμετάλλευση του χρυσού. Από την αρχαιότητα στο νησί εκμεταλλεύονταν τα λατομικά (μάρμαρο Μόριας) και μεταλλευτικά κοιτάσματά του. Στα τελευταία περιλαμβάνονταν στην είσοδο του Κόλπου Καλλονής εργαστήρια παραγωγής στυπτηρίας, γνωστής για τις φαρμακευτικές και χρωστικές ιδιότητές της. Από το μετάλλευμα αυτό πήρε το όνομά του και το χωριό Στύψη. Το σημαντικότερο όμως κοίτασμα στην περιοχή μας είναι αυτό του λευκόλιθου στα Βασιλικά, το οποίο εξορύσσονταν μέχρι πριν λίγες δεκαετίες. Τα κοιτάσματα του λευκολίθου στα Βασιλικά εκτείνονται μέσα στο πευκοδάσος που υπάρχει στα Ανατολικά του χωριού. Συγκεκριμένα στοές με λευκόλιθο, που μαρτυρούν την εκμετάλλευσή του, συναντάμε στις περιοχές Στενοκλείδι δεξιά του δρόμου προς Μυτιλήνη και Γαϊδαρανήφορος στη Μικρή Λίμνη. Υπολογίζεται ότι τα αποθέματα του λευκόλιθου στα Βασιλικά ανέρχονται σε 50.000 τόνους.
20
Λέσβος και Μεγαλοχώρι Η έννοια του Αγροτουρισμού Ένας από τους στόχους της παρούσας μελέτης, είναι να προάγει τον αγροτουρισμό στην τοπική κοινωνία δημιουργώντας δραστηριότητες αντίστοιχες για συμμετοχή του τουρίστα. Έτσι, κρίνεται απαραίτητο, να αναλυθεί ο όρος εναλλακτικός τουρισμός και αγροτουρισμός, αλλά και τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών, προκειμένου να δημιουργηθεί μια αξιόπιστη μονάδα εργαστηρίων και ξενώνων που πληροί τους στόχους που έχει θέσει. Ο τουρισμός διακρίνεται σε δύο βασικές κατηγορίες: τον εναλλακτικό και το μαζικό. Ο εναλλακτικός τουρισμός διαφέρει από τον μαζικό τουρισμό, κι αυτό είναι φανερό μέσα από τα κίνητρα του εναλλακτικού τουρίστα που περιγράφει ο Cazes το 1989: 1. Ενεργητικές διακοπές, 2. Εξερεύνηση και επιθυμία επικοινωνίας με το τοπικό στοιχείο, 3. Εθελοντισμό. Παρατηρώντας συνεχόμενη ζήτηση των τουριστών για ενασχόληση με δραστηριότητες στις τοπικές κοινότητες που επισκέπτονται, θεωρείται αναγκαία η ανάλυση του όρου του αγροτουρισμού, μιας και αυτή η μεριά του τουρισμού αναπτύσσεται μέσω της μονάδας Labοίκο. Ο αγροτουρισμός προϋποθέτει την ύπαρξη μιας εν λειτουργία γεωργικής εκμετάλλευσης και οι εμπλεκόμενοι με αυτόν πρέπει να έχουν την ιδιότητα του κατ’ επάγγελμα αγρότη. Στα πλαίσια της γεωργικής δραστηριότητας, ο αγροτουρισμός καλείται να ενισχύσει το εισόδημα του αγρότη και να ανεβάσει το επίπεδο της τοπικής κοινωνίας, χωρίς όμως να αλλάξει η αρχική επαγγελματική απασχόληση του αγροτικού πληθυσμού, δηλαδή η ενασχόλησή του με την αγροτική ή/και την κτηνιατρική παραγωγή. Οι αγρότες έχουν τη δυνατότητα μέσω του αγροτουρισμού να αυξήσουν τα εισοδήματά τους με διάφορους τρόπους, δηλαδή ένα είδος πολυδραστηριότητας ή πολυαπασχόλησης στον αγροτικό χώρο. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων έχει θέσει ως κυριότερους στόχους για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού στην Ελλάδα, τους εξής: Αύξηση των εισοδημάτων και της απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές από δραστηριότητες που δε σχετίζονται άμεσα με τη γεωργία. Καλυτέρευση του βιοτικού επιπέδου και των συνθηκών εργασίας για τους ντόπιους κατοίκους. Διατήρηση του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές.
21
22
Προώθηση του οικονομικοκοινωνικού ρόλου που διαδραματίζουν οι γυναίκες της υπαίθρου. Περιβαλλοντική προστασία και διατήρηση της ντόπιας αρχιτεκτονικής και κουλτούρας. Ενίσχυση και προώθηση της ντόπιας αγροτικής παραγωγής και χειροτεχνίας. Οι αγροτουρίστες αναζητούν την αγορά ή/και τη συμμετοχή τους στην παραγωγή προϊόντων χειροτεχνίας και οικοτεχνίας, τα οποία είναι συνυφασμένα με την ιστορία και την παράδοση του τόπου υποδοχής και αναδεικνύουν την ταυτότητά του. Ο εναλλακτικός τουρίστας συχνά συμμετέχει σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις και επιθυμεί να ξεναγηθεί στα αξιοθέατα και στα θρησκευτικά και ιστορικά μνημεία του τόπου που επισκέπτεται.6
6 Δρ.
Ανδριώτης Κωνσταντίνος, 2008, Αειφορία και Εναλλακτικός τουρισμός, Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα
23
The Laboiko Project
02
24
25
The Laboiko Project Σκοπός και στόχοι μελέτης
Σκοπός και στόχοι μελέτης Παρατηρώντας το Μεγαλοχώρι και τα πέτρινα παραδοσιακά κτίρια που χτίστηκαν περίπου από το 1400-1600, δημιουργήθηκε η ιδέα της εκμετάλλευσης αυτών των παλιών κελυφών και της αναδιαμόρφωσης τους. Η παραμέληση, από την τοπική κοινότητα, του κλάδου του αγροτουρισμού, ήταν προφανής, αλλά και ο τρόπος προώθησης των τοπικών προϊόντων ήταν ανεπαρκής. Οι παραπάνω λόγοι, έδωσαν το έναυσμα για τη δημιουργία μιας μονάδας που περιλαμβάνει 4 εργαστήρια τοπικών προϊόντων και 2 ξενώνες, καθώς και ένα σημείο ενημέρωσης στην κεντρική πλατεία του χωριού. Σε αυτή τη μονάδα δραστηριοποιούνται παραγωγοί τοπικών προϊόντων, πωλητές, υπάλληλοι των ξενώνων και επαγγελματίες υπεύθυνοι εξωτερικών δραστηριοτήτων. Αυτές οι δραστηριότητες μπορεί να είναι πεζοπορία, ιππασία, περίπατος σε μονοπάτια του βουνού ή σε ποτάμια και άλλες αθλητικές δραστηριότητες και παιχνίδια στη φύση, οργανωμένες σε γκρουπ ενηλίκων ή και παιδιών. Η πρότυπη αυτή μονάδα που δημιουργούμε, μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλους παραδοσιακούς οικισμούς με την αντίστοιχη προσαρμογή στην εκάστοτε περίπτωση. Σκοπός του project laboiko είναι η αναβάθμιση της τοπικής κοινότητας και η ενίσχυση του τουριστικού ενδιαφέροντος της περιοχής της Λέσβου. Οι επιμέρους στόχοι που θέτονται είναι οι εξής: Ενίσχυση του αγροτουρισμού, προαγωγή της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου, ανάδειξη του τρόπου ζωής της κοινωνίας μέσω βιωματικών δραστηριοτήτων, δημιουργία θέσεων εργασίας για τους νέους (με στόχο την παραμονή στο τόπο τους), και, τέλος ανάδειξη των τοπικών προϊόντων και ενίσχυση της παραγωγικότητάς τους.
26
Τίτλος μελέτης LABοίκο Το όνομα του project προήλθε από το συνδυασμό των λέξεων laboratory και οίκος/οικογένεια. Κι αυτό, διότι πρόκειται για μια οικογένεια εργαστηρίων που περιλαμβάνει και δύο ξενώνες. Το λογότυπο της μονάδας αυτής είναι ένα πτηνό, ο κούκος, που συνυπάρχει με τη λέξη labοίκο. Ο κούκος δόθηκε σαν σύμβολο, με διπλή σημασία. Αρχικά, λόγω του ότι το βουνό στην περιοχή του Μεγαλοχωρίου ονομάζεται Κούκος. Και δεύτερον, με τον τρόπο που ο κούκος παρασιτεί σε φωλιές άλλων πουλιών, έτσι κι εμείς αντιμετωπίζουμε τα ήδη υπάρχοντα κελύφη με τη δημιουργία νέων χώρων σε αυτά. Στη συνέχεια παραθέτουμε τις προτάσεις που δημιουργήσαμε για logo της μονάδας, αλλά και την τελική μας επιλογή.
Τελική Πρόταση 1
Πρόταση 2
27
Πρόταση 3
Κριτήρια σχεδιασμού Για το σχεδιασμό της μονάδας καθορίστηκαν τα εξής κριτήρια σχεδιασμού: -Διατήρηση της ταυτότητας του υπάρχοντος κελύφους των κτιρίων, -Ένταξη σύγχρονου σχεδιασμού στα παραδοσιακά κτίρια, -Ολιστικός σχεδιασμός της πρότυπης μονάδας, -Χρήση μερικών βιοκλιματικών μεθόδων σχεδιασμού (με σκοπό την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων).
28
Μελέτη διαμόρφωσης της μονάδας
03
29
Αρχιτεκτονική μελέτη
Εργαστήρια _food lab
_oil lab _honey lab _wine lab
Ξενώνες _guesthouse
_guestrooms
Πλατεία _info point
30
31
32
food lab Το εργαστήριο φαγητού ασχολείται με την Παρασκευή γλυκών του κουταλιού, μαρμελάδων, τραχανά, τυροκομικών, ζυμαρικών, με την αποξήρανση βοτάνων και φρούτων, και γενικότερα με την παραγωγή τροφίμων που ακολουθούν τις εποχές του χρόνου. Παράλληλα, διαθέτει χώρο πώλησης των παραπάνω προϊόντων.
Το κτιριολογικό πρόγραμμα περιλαμβάνει: _Εργαστήριο παρασκευής προϊόντων _Χώρος αποξήρανσης
_Κατάστημα, χώρος υποδοχής _Βοηθητικοί χώροι, χώροι υγιεινής
33
34
35
36
37
38
oil lab Το εργαστήριο λαδιού ασχολείται με την προσομοίωση της διαδικασίας της παραγωγής του λαδιού και την παραγωγή σαπουνιού.
Το κτιριολογικό πρόγραμμα περιλαμβάνει: _Εργαστήριο παρακολούθησης της διαδικασίας παραγωγής λαδιού. _Εργαστήριο παραγωγής σαπουνιού και άλλων προϊόντων με βάση το _λάδι ελιάς. _Κατάστημα , χώρος υποδοχής _Βοηθητικοί χώροι, χώροι υγιεινής
39
40
41
42
honey lab Το εργαστήριο μελιού ασχολείται με την παραγωγή μελιού και άλλων προϊόντων με βάση το μέλι.
Το κτιριολογικό πρόγραμμα περιλαμβάνει: _Εργαστήριο παραγωγής και τυποποίησης μελιού και άλλων προϊόντων με βάση το μέλι. _Παρακολούθηση διαδικασίας συλλογής μελιού από κερήθρες.
43
44
45
46
wine lab Το εργαστήριο κρασιού ασχολείται με την παραγωγή κρασιού σύμφωνα με τον παραδοσιακό τρόπο δημιουργίας του. Παράλληλα διαθέτει χώρο δοκιμής του κρασιού με μπαρ.
Το κτιριολογικό πρόγραμμα περιλαμβάνει: _Χώρος αποθήκευσης βαρελιών κρασιού _Χώρος παραγωγής κρασιού _Κατάστημα, χώρος υποδοχής
47
48
49
50
i
info point
Το σημείο ενημέρωσης δημιουργήθηκε στην πλατεία του χωριού μαζί με μια διαμόρφωση του γύρω χώρου.
Το κτιριολογικό πρόγραμμα περιλαμβάνει: _Σημείο ενημέρωσης διοργανώνονται
για
τη
μονάδα
και
τις
δραστηριότητες
_Χώρο παιχνιδιού για παιδιά _Χώρος καθισμάτων _Χώρος προβολής των σημείων ενδιαφέροντος του χωριού _Αμφιθεατρικός χώρος για σεμινάρια και παραστάσεις
που
51
52
53
54
labοίκο
guestrooms Ο πρώτος ξενώνας διαθέτει τρία δωμάτια με ιδιωτικό μπάνιο στο καθένα και κεντρική ρεσεψιόν με σαλόνι/μπαρ. Το κτίριο του ξενώνα ήταν στο παρελθόν ελαιοτριβείο. Αρχικά το ελαιοτριβείο λειτούργησε ως ιδιοκτησία του Μιχαήλ Π. Σίμου και είναι το πρώτο που λειτουργεί στην περιοχή. Η παραγωγή εκείνα τα χρόνια γίνεται με μουλάρια τα οποία περιέστρεφαν τις μυλόπετρες με σκοπό να συνθλίψουν το καρπό της ελιάς. Μετά από αρκετά χρόνια και με την επέλαση των ντιζελοκίνητων μηχανών, έχουμε την σύσταση συνεταιρισμού με την συμμετοχή και της κοινότητας του χωριού (κάτι που επέφερε πολλά έσοδα). Το ένα από τα δύο τμήματα του κτιρίου αποτέλεσε το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρισμού (απασχολούσε 3 υπαλλήλους) που τροφοδοτούσε τον οικισμό κάποιες συγκεκριμένες ώρες της ημέρας. Αρκετά χρόνια μετά έχουμε τη διάλυση του συνεταιρισμού και την εξαγορά του εργοστασίου από τον ιδιώτη Παπαχρυσοστόμου. Το ελαιοτριβείο λειτούργησε για αρκετά χρόνια και με τα δυο τμήματα πια να αποτελούν τους χώρους του. Το 1980 κλείνει μετά από πολλά χρόνια λειτουργίας. Εκεί που όλοι νομίζουν ότι θα είναι οριστικό, μετά από έξι χρόνια, γίνεται η τελευταία απόπειρα να ξαναγράψει νέα σελίδα στην ιστορία του. Όμως μετά από ένα χρόνο το πείραμα αποτυγχάνει και το κτίριο εγκαταλείπεται όπως και ο εξοπλισμός του.
Το κτιριολογικό πρόγραμμα περιλαμβάνει: _Τρία δωμάτια με ιδιωτικό μπάνιο _Ρεσεψιόν, καθιστικό-χώρος αναμονής, μπαρ _Βοηθητικοί χώροι-χώροι υγιεινής
55
56
57
58
labοίκο
guesthouse Ο δεύτερος ξενώνας διαθέτει δύο χώρους με κουκέτες-κρεβάτια. Συνολικά δεκαέξι κρεβάτια, οχτώ σε κάθε χώρο. Επίσης, περιλαμβάνει κοινόχρηστους χώρους υγιεινής (ανδρών/γυναικών) με ντουζ, κοινόχρηστο καθιστικό και κουζίνα.
Το κτιριολογικό πρόγραμμα περιλαμβάνει: _Δύο δωμάτια με οχτώ κρεβάτια-κουκέτες στο καθένα _Καθιστικό με χώρο ψυχαγωγίας (διάβασμα/παχνίδια) _Αυτόνομη κουζίνα – χώρος φαγητού _Κοινόχρηστοι χώροι υγιεινής με ντουζ (ανδρών/γυναικών)
59
60
61
62
Μελέτη διαμόρφωσης της μονάδας Κατασκευαστική μελέτη και υλικά χρήσης Όσον αφορά το κατασκευαστικό μέρος της μελέτης, ακολουθούμε τον εξής τρόπο:
_Συντήρηση πέτρινης τοιχοποιίας – Με τη χρήση ενέματος τσιμέντου για το γέμισμα των ρωγμών. _Εξομάλυνση του εδάφους – Με την προετοιμασία του χώματος, τη χρήση μονωτικού υλικού και την τελική επίστρωση με τσιμεντοκονία _Στήριξη παταριών – Με τη σύνδεση μεταλλικών δοκαριών κάθετων και οριζόντιων τύπου IPN και HEB _Εσωτερικά των χώρων έχουν χρησιμοποιηθεί τσιμεντοκονία και ξύλινα δάπεδα από δρυ.
δάπεδα
με
πατητή
63
_Στέγαση κτιρίων – Για τη στέγαση των κτιρίων χρησιμοποιήσαμε πράσινες στέγες εκτατικού τύπου, αλλά και στέγες από μεταλλικό σκελετό και τελική επιφάνεια από ασφαλτικά κεραμίδια. Τα ασφαλτικά κεραμίδια προσφέρουν μόνωση και μεγάλη αντοχή στις θερμοκρασίες που αναπτύσσονται.
64
Μελέτη διαμόρφωσης της μονάδας Βιοκλιματική μελέτη κτιρίων Βασικός στόχος της μελέτης μας αποτελεί ο σχεδιασμός βιοκλιματικού χαρακτήρα των κτιρίων. Γι’ αυτό το λόγο τοποθετήσαμε φύτευση στη βορεινή πλευρά των κτιρίων, ώστε να προστατεύονται απ’ τον αέρα. Επίσης, δημιουργήσαμε πράσινες στέγες εκτατικού τύπου (2-15 εκατοστά), τοποθετήσαμε τα κύρια ανοίγματα από την νότια και ανατολική πλευρά των κτιρίων, και δημιουργήσαμε φεγγίτες με σκοπό τον καλύτερο αερισμό των χώρων. Ταυτόχρονα, τοποθετήσαμε περιμετρικά των κελυφών εσοχές στο έδαφος με γαρμπίλι για την καλύτερη απορρόφηση των υδάτων. Στις επιφάνειες υαλοπινάκων μεγάλου μεγέθους χρησιμοποιήσαμε μεμβράνη τζαμιών για να αποφευχθεί η συγκέντρωση θερμού αέρα στο εσωτερικό των χώρων, λόγω της άμεσης επαφής με τον ήλιο. Συνεπώς, η χρήση μεμβρανών στα τζάμια οδηγεί σε μικρότερη κατανάλωση ενέργειας.
Food lab
65
Oil lab
Honey lab
66
Wine lab
Laboiko guestrooms
67
Laboiko guesthouse
green roof
68
69
Μελέτη διαμόρφωσης της μονάδας Φωτορεαλιστικές απεικονίσεις των χώρων
FOOD LAB OIL LAB HONEY LAB WINE LAB
GUESTROOMS GUESTHOUSE INFO POINT
food lab
70
71
72
oil lab
73
74
honey lab
75
76
wine lab
77
78
laboiko guestrooms
79
80
laboiko guesthouse
81
82
info point
83
84
Μελέτη παραγωγής και πώλησης τοπικών προϊόντων
04
85
Προϊόντα παραγωγής στα διαμορφωμένα εργαστήρια Δημιουργήσαμε μια σειρά προϊόντων που παράγονται σε κάθε εργαστήριο και είναι τα εξής:
FOOD Γλυκό κουταλιού Μαρμελάδα Τραχανάς Ζυμαρικά Βότανα Τυρί φέτα Λαδοτύρι
OIL
Ελαιόλαδο Ελιές Σαπούνι
HONEY Μέλι Κεραλοιφή Μέλι με κερήθρα
WINE
Λευκό κρασί Κόκκινο κρασί Ροζέ κρασί
86
Μελέτη παραγωγής και πώλησης τοπικών προϊόντων Συσκευασίες προϊόντων παραγωγής
87
88
89
Branding & leaflet
05
90
91
92
leaflet
93
94
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Παπαστεφανάκη Λήδα, Μπελαβίλας Νίκος, 2009, Ορυχεία στο Αιγαίο: Βιομηχανική Αρχαιολογία στην Ελλάδα, Εκδόσεις Μέλισσα
Βοστάνη-Κούμπα Ειρήνη, 1982, Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική: ΛΕΣΒΟΣ, Εκδόσεις Μέλισσα, Αθήνα
Δρ. Ανδριώτης Κωνσταντίνος, 2008, Αειφορία και Εναλλακτικός τουρισμός, Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα
Αρχοντίδου Αγλαΐα, Αχειλαρά Λίλλιαν, Αργύρης Παντελής, Λέσβος η Αιολική, Εκδόσεις Αστερισμός, Αθήνα 1995
Μουτζούρης Ιωάννης, 1982, Βενιαμίν ο Λέσβιος: οι κατήγοροι των ιδεών του και η μεγάλη Εκκλησία, Μαυρίδης, Αθήνα
Δημήτριος Παπάζογλου, 1976, Το Πλωμάρι, Τυπ. Ι. Πασπάτη, Μυτιλήνη
Ανδρεαδάκη-Χρονάκη Ελένη, 2006, Βιοκλιματικός σχεδιασμός: Περιβάλλον και βιωσιμότητα, University studio press , Θεσσαλονίκη
Neufert Ernst, 2010, Οικοδομική και Αρχιτεκτονική σύνθεση, Μ. Γκιούρδας,Αθήνα
Σηφουνάκης Ν., 1994, Βιομηχανικά Κτίρια στη Λέσβο: Ελαιοτριβεία – Σαπωνοποιεία, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα
95
96
ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ, ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: THE LABOIKO PROJECT
ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ: ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ ΓΕΝΙΤΣΑΡΙΩΤΗ ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΕΡΒΕΡΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΖΕΛΗΣ
Για τη διεκπεραίωση της παρούσας Πτυχιακής Εργασίας, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον καθηγητή μας για τη συνεργασία και την πολύτιμη συμβολή του στην ολοκλήρωσή της, καθώς και τις οικογένειές μας για τη στήριξη που μας παρείχαν. Τέλος θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους κατοίκους του χωριού και ιδιαίτερα το Θεολόγο Πατερέλη για τη βοήθειά τους στο κομμάτι των πληροφοριών για την ιστορία του χωριού.
97
98
ΑΘΗΝΑ 2016
99
100