Dyma
Fi Me DINISTRIO’R DELWEDDAU
See
SMASHING THE STEREOTYPES
COMISIYNYDD PLANT CYMRU Tyˆ Ystumllwynarth, Ffordd Phoenix, Llansamlet, Abertawe, SA7 9FS.
Ffôn: 01792 765600 Ffacs: 01792 765601
Maenor Penrhos, Oak Drive, Bae Colwyn, Conwy, LL29 7YW.
Ffôn: 01492 523333 Ffacs: 01492 523336
Ebost: post@complantcymru.org.uk
Oystermouth House Phoenix Way, Llansamlet, Swansea, SA7 9FS.
Tel: 01792 765600 Fax: 01792 765601
Penrhos Manor, Oak Drive, Colwyn Bay, Conwy, LL29 7YW.
Tel: 01492 523333 Fax: 01492 523336
Email: post@childcomwales.org.uk
www.viewcreative.co.uk
CHILDREN’S COMMISSIONER FOR WALES
Ydyn, mae rhai pobl ifanc yn gwneud pethau drwg.
Ond pam dylai gweithredoedd yr unigolion hynny effeithio ar ddelwedd pob person ifanc? lladrad
arfau slob analluog
But why should the actions of these individuals affect the image of all young people? afraid
chav
damn
incapable
slobs
gangsters
bingedrinkers
gun
robbery
drunks
damage
ill
arrested
gangiau
And yes, some young people do bad things.
twp
goryfed mewn yfwyr
s창l
arestio
meddwon
ofnus
chav
asbo
difrod
gwn
EU LLAIS: dynol Dylai fod Bodau yw plant phobl mwy o wrando â aifanc wedi’r cyfan. Mae chydymdeimlad, ganddyn nhw mae i helpu pobl i farn, ganddyn nhw weld pethau o’n deimladau, a dylai fod ganddyn safbwynt ni nhw hawl i rannu sut maen nhw’n teimlo am bethau sy’n effeithio arnyn nhw gyda chymdeithas.
THEIR VOICE:
There should be more compassionate listening, to help people see things from our point of view Children and young people are human beings after all. They have opinions, they have feelings, they should have a right to share with society how they feel about things that affect them.
Y DARLUN
Dyw hi ddim yn deg creu argraff bod pob person ifanc yn ddrwg Rhowch lais iddyn nhw. Fyddech chi ddim yn cyflwyno stori am weithle heb gynnal cyfweliad â’r staff, felly y tro nesa byddwch chi’n adrodd stori am ysgol neu ar bwnc sydd yn berthnasol i blant a phobl ifanc, gofynnwch iddyn nhw beth yw eu barn. Mae sefydliadau yng Nghymru, e.e. CLICARLEIN a’r DDRAIG FFYNCI, sydd yn ffynhonnell gyfoethog o wybodaeth a phobl ifanc a fydd yn barod i weithredu fel llefarydd. Dyma eu manylion cyswllt.
www.cliconline.co.uk www.funkydragon.org
THE PICTURE
Not fair to make all young people look bad Give them a voice. You would not run a story about a workplace without interviewing the staff so when you’re next reporting a story about a school or on a topic relevant to children and young people, ask them what they think. There are organisations in Wales such as CLICONLINE and FUNKY DRAGON which are a rich source of information and young spokespeople. Here are their contact details.
www.cliconline.co.uk www.funkydragon.org
Ydy pob person ifanc yn gwisgo hwdi a thracwisg? Ydyn nhw i gyd yn cario arfau? Ydyn nhw i gyd yn yfed alcohol? Ydyn nhw i gyd yn cymryd cyffuriau? Beth sydd o’i le ar grwp ˆ o ffrindiau ifanc yn cwrdd ar y stryd neu mewn parc? Mae delweddau fel hyn yn ychwanegu at y canfyddiad camarweiniol bod pob person ifanc yn wrthgymdeithasol. I gael ffotograffau amgen ewch i www.seemedymafi.org.uk sydd â chronfa o ddelweddau di-hawlfraint
Do all young people wear hooded tops and tracksuits? Do they all carry weapons? Do they all drink alcohol? Do they all take drugs? What’s wrong with a group of young friends meeting on the street or in a park? Images like this add to the misconception that all young people are anti-social. For alternative photographs visit www.seemedymafi.org.uk where you’ll find a bank of copyright free images
Dyma
Fi Me CANLLAWIAU GOLYGYDDOL: Plant a Phobl Ifanc
See
REPORTING GUIDELINES: Children & Young People
ddiofal
Delwedd annheg
Yn ystod y misoedd diwethaf, mae’r Comisiynydd Plant wedi bod yn gweithio gyda phobl ifanc i weld a ellir cyflwyno newidiadau yn y modd mae cymdeithas yn eu portreadu. Y nod yw herio’r cysyniadau camarweiniol sy’n bodoli am eu cenhedlaeth. Dyma eu geiriau, eu meddyliau a’u hatebion.
bwlis
gam-mannered
An unfair image
bygythiad
stereoteip gollwyd
Over the last few months, the Children’s Commissioner has been working with young people to see whether changes can be introduced in the way they are portrayed by society. They want to challenge the misconceptions that exist about their generation. Here are their words, their thoughts, their solutions.
YR EFFAITH:
goryfed mewn yfwyr
treisgar
bygythiad
ddiofal
Rwy’n teimlo’n ddiymadferth, ac yn llawn cywilydd a siom
trosedd bwlis
stereoteip
gam-mannered
gollwyd
THE IMPACT:
I feel powerless, ashamed and disappointed
menace
careless
ill-mannered
violent
lost
stereotype
crime bullies
bingedrinkers
d
diwerth iob
Gwrthgymdeithasol, hwliganiaid, di-werth, drwg, a geiriau fel evil, feral, yob/s, hoodies yn Saesneg: dylid osgoi’r rhain bob amser.
hoodies
chav rebel
Llanciau, ieuenctid, a geiriau fel juveniles, youngsters, youth yn Saesneg: byddwch yn sensitif wrth ddefnyddio’r geiriau yma gan eu bod nhw bellach fel arfer yn cael eu cysylltu ag ymddygiad gwrthgymdeithasol. Mae symudiad tuag at ddefnyddio ‘plant a phobl ifanc’.
Gwrthgymdeithasol
Gall peth terminoleg gael effaith wirioneddol ar hunan-barch plant a phobl ifanc.
drwy ryw
Certain terminology can ha of children and young peo
gun
incapable
ill
rebel
bingedrinkers
weapons
drunks
Juveniles, youngsters, youth: be sensitive when using these words as they’re now usually associated with antisocial behaviour. There is now a shift towards the terms ‘children and young people’. Antisocial, hooligans, worthless, evil, feral, yob/s, hoodies: should be avoided at all times.
‘Gangiau o lanciau’, ‘beichiogrwydd yn yr arddegau’: y cyfuniad o eiriau yma sy’n bwydo rhagdybiaethau sydd eisoes yn bodoli ynghylch pobl ifanc. Dewisiadau amgen fyddai ‘grwpiau o bobl ifanc’ neu ‘mamau ifanc’. Syniadau eraill fyddai edrych yn fanylach ar y cyd-destun, e.e. edrych yn sensitif ar y rhesymau pam h.y. a oes rheswm penodol am gyfradd uchel o feichiogrwydd ymhlith menywod ifanc mewn ardal benodol? Mae bob amser yn werth cofio eich effaith ar y canfyddiadau camarweiniol sy’n bodoli mewn cymdeithas.
Heintiau a drosglwyddir drwy ryw, diweithdra, beichiogrwydd, materion yn ymwneud â thai a budd-daliadau, cyffuriau ac alcohol: mae’r rhain yn effeithio arnom ni i gyd, nid dim ond ar bobl ifanc, felly mae defnyddio ‘gangiau o lanciau’, ‘beichiogrwydd yn yr arddegau’ yn ychwanegu at y syniad eu bod yn amlycach ymhlith pobl ifanc.
an have a real impact on the self-esteem people. ‘Gangs of youths’, ‘teenage pregnancies’: the combination of words here fuels existing preconceptions surrounding young people. Alternatives include ‘groups of young people’ or ‘young mums’. Other ideas include looking at the context in greater detail e.g. looking sensitively about the reasons why i.e. is there a particular reason for high rate of pregnancies among young women in a particular area? It’s always worth remembering the impact you have on the misconceptions that exist within society.
STIs, unemployment, pregnancy, housing and benefit issues, drugs and alcohol: these are things that affect us all. They are not issues that are exclusive to young people, so using ‘gangs of youths’, ‘teenage pregnancies’ just fuel the idea that they are more prevalent among young people.
di-waith
Llanc yn cael gwaith mewn bwyty o fri
beichiogrwydd yn yrnarddegau
Rhai enghreifftiau o adrodd negyddol:
Mae perygl bod penawdau fel hyn yn nawddoglyd i bobl ifanc. Yn hytrach na chanolbwyntio ar oedran, canolbwyntiwch ar ddoniau a llwyddiant y person.
Ieuenctid di-waith ar gynnydd yng Nghymru
Mae hyn yn awgrymu bod ‘ieuenctid’ yn ddiog. Dyw e ddim o gymorth nac yn adeiladol.
Gallwn ni ddatgelu bod cannoedd yn eu harddegau yng Nghymru yn cario cyllyll
Y nod yma yw creu stori ddramatig, ac mae’n awgrymu mai dim ond pobl ifanc sy’n cario cyllyll. Peidiwch â cheisio dychryn pobl, glynwch at y cyd-destun a’r ffeithiau.
cyllyll
Some examples of negative reporting:
Youth secures work at a top restaurant
There is a danger such headlines may patronise young people. Draw attention away from ages and instead focus on the person’s talent and success.
This implies that ‘youths’ are lazy. It’s not helpful or constructive.
teenage pregnancies
Youth unemployment rises in Wales Revealed: hundreds of Welsh teenagers carrying knives
This is sensationalist and implies only young people carry knives. Don’t scare monger, stick to the context and the facts instead.
knives
Y CYDBWYSEDD:
haerllug
yfed
Rydyn ni’n grac riff bod pobl ddim yn gweld y pethau da rydyn ni’n eu gwneud
tân
cyffuriau
hwligan
THE BALANCE:
Peidiwch â chyffredinoli, na rhagdybio ffeithiau am gefndir diwylliannol, ethnig neu grefyddol person ifanc. Ceisiwch roi cyd-destun cywir y stori.
slobs
Annoying that people don’t get to see the good stuff we do damage
hoodie uncontrollable
noisy
slobs
lazy
illannered
Avoid generalisation, by assuming facts about a child or young person’s cultural, ethnic or religious background. Try instead to provide an accurate context for the story.