Pete Kercher
Ambasador organizacji EIDD – Design for All Europe
W 2004 roku w Sztokholmie uchwalono deklarację EIDD – Design for All Europe – organizacji patronującej stowarzyszeniom i miastom w 23 krajach europejskich działających w sferze designu i projektowania na rzecz ludzi, nie statystycznych odbiorców. Ideę „design for all” definiuje ona w prosty sposób: „to projektowanie dla ludzi, włączanie i równość społeczna”. Obecnie żyjemy w środowisku coraz bardziej zróżnicowanym kulturowo, w którym musimy nadążać za zmianami społecznymi. Idea designu „włączającego” pokazuje, że niepełnosprawność czy choroby nie muszą powstrzymać nas od przeżycia normalnego, aktywnego życia. Żyjemy znacznie dłużej niż nasi dziadkowie, ale świat, w którym żyjemy – przestrzeń, produkty, systemy, strategie – jest nadal oparty na tych samych metodach, co przed laty. Duża część otaczającej nasz przestrzeni (zbyt duża!) wciąż nie jest dostosowana do potrzeb użytkowników. Ale ciężar odpowiedzialności w projektowaniu nie leży tylko po jednej stronie – projektantów czy architektów. Również deweloperzy, właściciele inwestycji, politycy i urzędnicy decydują o tym, jak żyjemy, co kupujemy. Istotą idei „design for all” jest ciągłe prowadzenie dialogu z różnymi ludźmi, tak aby poznać ich potrzeby i aspiracje – te widoczne gołym okiem, ale także te nieujawnione. Wszystko po to, by wyciągnąć lekcję z ich doświadczenia i nakierować świat, produkt czy system na zrównoważony rozwój. Takie podejście przewraca cały system do góry nogami, pokazując siłę innowacji społecznych. Ważne jest także, aby nie zwracać uwagi na detale (jest to przypadłość, która dotyka nasz zaszufladkowany system społecznoadministracyjno-regulacyjny), ale spojrzeć szerzej, aby uzyskać całkowity obraz. Takie podejście jest bardziej wnikliwe i „włączające”. Pozwala ocenić sytuacje z różnych perspektyw, a także zwiększa szansę wejścia na ścieżkę innowacji. Gdynia jest miastem, które rozwija ideę „design for all”. Centrum Designu Gdynia w imieniu Miasta Gdyni zainicjowało projekt, dzięki któremu podjęliśmy dialog z mieszkańcami dzielnicy Gdynia Dąbrowa. Wywiady pomogły nam poznać codzienne wyzwania lokalnej społeczności, jakie stawia przed nimi przestrzeń publiczna w najbliższym otoczeniu. Pozwoliło nam to zidentyfikować punkty newralgiczne w dzielnicy i zaproponować niskobudżetowe rozwiązania, które zapobiegną degradacji społecznej, zanim ta rzeczywiście nastąpi. Profilaktyka jest lepsza (i tańsza!) niż leczenie! I to także jest praktycznym celem designu strategicznego.
Pete Kercher
6