Istraživanje biznis klime u prekograničnom području opštine Plužine i Foče Kada je u pitanju izvoz proizvoda i usluga upitali smo predstavnike preduzeća koje proizvode najčešće izvoze, koliko je učešće izvoza u ukupnom prometu, kao i gdje se proizvodi najčešće izvoze. Od ukupnog broja intervjuisanih preduzeća, 21 iz opštine Foča i 18 iz opštine Plužine izvoze svoje proizvode/usluge, Grafik 6. Grafik 6. Da li izvozite proizvode/usluge?
21 Da
18 Foča Plužine
5 Ne
10
0
5
10
15
20
25
S obzirom da je kanjon Tare jedna od turističkih aktrakcija, prepoznatljiv kao najdublji kanjon u Evropi, rafting je usluga koja se najčešće izvozi u opštinama Foča i Plužine, Grafik 7 i 8. U navedenim opštinama rafting je sastavni dio ponude etno sela i kampova. Grafik 7. Proizvod/usluga koja se izvozi – Foča
Grafik 8. Proizvod/usluga koja se izvoziPlužine
12
Rafting
3
Smještaj u etno selu
2
Hrana i piće
5
Rafting
1
Planinarenje
3
Kamp
Informatičke …
1
Štampanje
1
Planinarenje
1
Smještaj i hrana
1
Materijal za zavarivanje
1
Fotografija
1
Frizrske usluge
1
Prodaja slika
1
Turističke usluge
1
Lovni turizam
1
Ugostiteljstvo
1
0
2
Prodaja slika
5
10
15
0
1
2
3
4
5
Opština Foča proizvode i usluge najčešće izvozi u Srbiji, Sloveniji i u zemljama Evropske Unije, dok opština Plužine u Rusiji, Poljskoj i ex – yu zemljama. Navedeni izvoz se uglavnom odnosi na turističke usluge: u opštini Foča dolaze inostrani turisti iz Srbije i drugih zemalja ex-yu, a u opštini Plužine dolaze iz Rusije, Poljske i zemalja ex-yu. Kada je u pitanju učešće izvoza u ukupnom prometu u 2009., u opštini Foča preduzeća ističu da je učešće do 10% (7 preduzeća) ili više od 90% (6 preduzeća); u opštini Plužine učešće izvoza je od 51 do 90% (6 preduzeća) ili više od 90% (5 preduzeća), Grafik 9.
GTZ
13