Maðarabilim: Bilimsel Araþtýrma yapmak için Kuvvetli Araç

Page 6

pek çok büyük şehrin bunları kullanmayı tamamen bırakacağı beklenmektedir. Bu sebeple, özellikle Alplerin eteklerinden çıkan karstik kaynaklar bulunmalıdır. Aşırı homojenlik noksanlığı neticesinde, karst akiferlerinde ortaya çıkan olağandışılık, esasen homojen özellikli tortulu olanlara yönelik olarak organize edilen nitel ve nicel bazı çalışma yöntemlerine uygulamaya olanak tanır. Şans eseri, CNR G.N.D.C.I topluluğu (hidrojeolojik felaketlere karşı mücadele eden ulusal topluluk), 20 yıldan beri çalışmalar yürütmekte ve en çok da bu sayede, son beş yıldır karst akiferlerine yönelik ileri düzey çalışma ve koruma teknolojileri geliştirilmektedir (Civita & De Maio 1997). Bu sonuçlara, akiferin üst kısmına doğal bir giriş sunan mağaraların içinde düzenli ve sürekli speleolojik faaliyet olmaksızın ulaşılamazdı. Bu sebeple, mağaracılarla olan sürekli ve tutarlı bir işbirliği, en azından bu alanda temel teşkil eder. Özellikle bazı özel durumlarda keşiflerin su seviyesine ulaşmasına, ara sıra da su seviyesini aşmasına rağmen, her birinin çalışma alanı perkolasyon (sızıntı) sahasının içinde yapılmaktadır, böylelikle, aksi takdirde spekülatif kalacak verilere doğrudan erişmek mümkün olmaktadır. MÜHENDİSLİK Mühendislik bilimi, kimi teorik ama ağırlıklı olarak uygulamaya dönük sayısız sebepten ötürü mağaralarla ilgilenir. Mağaralar, teorik bakış açısından, mühendisler için, “boş alanlara” kıyasla teori ve hesaplamalarından bazılarını doğrulayabilecekleri fevkalade doğal laboratuvarlardır. Esasen, en temel mühendislik sorunlarından biri, pek çok amaca uyması amacıyla (maden ocağı pompası, jeofizik laboratuarı,, stratejik kontroller, vs.) geniş yeraltı odalarının tasarımı ve gerçekleştirilmesidir. Buna karşın, bir kaya kütlesi içinde gerçekten büyük boş bir alanın ortaya çıkarılması, duvar ve tonoz boyunca basınç boşalması sorununu ortaya çıkarır. Bu, yalnızca teorik bir hesaplama üzerinden çözümü son derece karmaşık bir sorundur, zira tüm yapının yıkılmasına neden olabilir. Şimdi, mağaralar bütünüyle devasa boyutlarda odalar içermektedir (Borneo’da bulunan Sarawak odası dünyadaki en büyük doğal ortamdır ve 800 x 400 x 400 m. civarında bir boyuta sahiptir.) (Meredith & Wooleridgel 1992). Bu sebeple kısa zamanda gerçekleşen denge yüzeyleri, çevreleyen bölgelerin gerilim izleme, evrimi modelleme çalışmalarının ne denli faydalı olacağı, bunların da ötesinde büyük bir masraftan kurtaracağı açıkça ortadadır. Mühendisliğin yeraltı mağaralarına büyük ilgi gösterdiği, daha fazla uygulanabilir alanlar da söz konusudur. Stratejik ve/veya atık maddelerin depolandığı geniş boşluk bulgularla ilintili sorunlardan bahsetmek yeterlidir. Son olarak, turistik mağaraların planlaması, açılması ve yönetim sorununu göz önünde tutmak gerekir. Mağara turizmi, ekonomik önemi dünya çapında bir ölçekte geçerlidir ve doğrudan gelir kaynağıdır ve/veya 150 milyon turiste ulaşmış, bilhassa gelişmemiş ülkelerde çok hızlı bir büyüme kaynağıdır (Cigna ve arkadaşları 2000).


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.