PROJEKAT
URBANA PODMORNICA Tekst: Vladimir Milenković
Početkom ove godine kompanija Textil iz Užica završila je realizaciju zgrade u kojoj je njeno sedište. Reč je o objektu koji se nalazi u nekadašnjoj industrijskoj, a danas komercijalnoj zoni Gradina u Užicu, na ulazu iz pravca Beograda. Sve teme koje proizlaze iz teze o duhu mesta, važe i u ovom slučaju. Jasno ispoljavajući karakter koji nosi kao svoje ime, grad u suženom prirodnom okruženju sa jakom urbanom strukturom i još jačom saobraćajnom infrastrukturom, dodelio je sledeće elemente konteksta ovom arhitektonskom zadatku: brdovito okruženje sa svih strana, nekontrolisano zelenilo, magistralni put, prugu Beograd–Bar, tunel i gradsko groblje iznad njega, fudbalski teren i objekte industrijskog karaktera, sa danas izmenjenom namenom. Po svemu sudeći, ovo je još jedna tranzicijska situacija koja obeležava prostor i vreme između prošlosti i budućnosti, između teške industrije i nove tehnologije, na putu za nove ekonomske i društvene odnose, i estetiku na prelazu između disperzne sadašnjosti i, kako sada izgleda, još fragmentarnije budućnosti. Studio Neo_arhitekti realizovao je svoj prvi objekat nakon deset godina profesionalnog rada. Nagrađivani konkursni radovi i nerealizovan prvonagrađeni projekat za Bogoslovsku školu u Nišu pohranjeni su u sećanju profesionalne javnosti, dok danas u svakodnevici Užica, grada sa burnom arhitektonskom prošlošću, učestvuje ova zgrada privatne inicijative, simbolizujući genercijsko razumevanje i apsolutni sklad u idejama investitora i projektanata. Danas je pred nama zgrada sa sedamdeset i četiri kružna otvora u zaobljenoj opni od crnog kulijea, od prirodnog mermernog granulata i, naizgled, ničeg više. Da li to znači da je reč o dizajnu, ili naprotiv, bekstvu od dizajna, možda i nije najvažnije, ali ono što je sigurno jeste da snaga zida, udružena sa karakterom njegovih perforacija, gradi crni introvertni volumen koji u sebi skriva unutrašnju, i prostornu i programsku, raznovrsnost. U smislu graditeljskog zahvata objekat predstavlja rekonstrukciju i dogradnju tipskog magacina iz pedesetih godina. Inženjerski jasnoj ramovskoj konstrukciji od betona iz tog perioda, kontrastira novosagrađeni deo: nasuprot pravougaonim stubovima i gredama sa vutama nalazi se betonski skelet od stubova kružnog preseka i međuspratne konstrukcije sa skrivenim gredama u livenoj ploči. Dodata su dva spiralna monolitna stepeništa plitkih gazišta, koja predstavljaju reminiscenciju na Le Korbizijeov (danas) beskompromisni modernizam, čemu doprinosi i belina unutrašnjosti, ali samo do momenta dok sunčeva svetlost, kadrirana kružnicama otvora u fasadnoj opni, ne postane dezen na podu i na velikim staklenim površinama unutrašnjeg atrijuma. Preko atrijuma i osam kalota u krovu objekat se ventilira, a zahvaljujući takvom konceptu ostvarena je specifična, prijatna mikroklima u inače oštrom užičkom klimatskom ambijentu. Unutrašnji zidovi su beli, pregrade su od stakla ili prizmi, a ideju o unutrašnjoj strukturalnosti podržavaju i lake drvene pregrade sa ispunom od beljenog jasena u zoni vidnog polja. Uz pod i plafon nalaze se staklene trake kao deo vizuelnog prostornog kontinuiteta. Pod je od industrijskog linoleuma, u dve nijanse sive i krem, na ulazu u objekat je u crvenom asfaltu, a na drugom spratu, gde se nalazi studio za dizajn, pod je parket. Inače, kompanija Textil bavi se trgovinom na veliko i malo. U programskom smislu objekat čine magacini, izložbeni prostor, poslovni deo sa kancelarijama i salom za sastanke, dizajn studio i garaža. Na prohodnom delu krova je terasa, koja u formalnom smislu jasno razdvaja postojeći od novog dela objekta, omogućavajući svetlosni komfor inače kabastom gabaritu, čije su osnovne dimenzije 50/30/12 metara. Projekat enterijera realizovan je integralno, što sa sobom nosi epitet total-dizajna. Nameštaj je najvećim delom projektovan kao i oprema prostora, od brušenog i lakiranog čelika sa tragovima ručne izrade. Elementi od medijapana klasifikovani su u dve vizuelno suprotne prostorne celine. Naime, izložbeni deo objekta, javne namene, ima beli karakter, dok je poslovni deo koncepcijski crn: bele i crne stolice, beli i crni stolovi, bele i crne komode, beli i crni tapacirani nameštaj, beli i crni zidovi.
110