Legitimering: het is in dit gesprek niet duidelijk op grond van welk gezag het vooroordeel gerechtvaardigd wordt. Het kan van religieuze aard zijn en/of van maatschappelijke aard. Rationalisering: Er lijkt een economisch motief ten grondslag te liggen aan de rechtvaardiging van het vooroordeel: zieken en gehandicapten zijn kostenposten. Hun talenten leggen geen gewicht in de schaal en staan als een negatieve waarde op de balans. Dit is een maatschappelijk onrecht dat om correctie vraagt. Dit ligt buiten de invloedssfeer van de enkele pastor. De kerk is echter ook een factor op het maatschappelijk middenveld en kan dit onrecht verwoorden. Marijke en Richard zijn door een maatschappelijk oordeel beïnvloed. To be disabled, is to be labeled, citeerde ik al eerder Deborah Creamer (hoofdstuk 2.2). Het vermindert onnodig de kwaliteit van hun leven. Dit is onrecht dat vraagt om gerechtigheid. Zij zijn zo goed als ieder ander genodigd aan de tafel. Dit is waar de profeten van het Oude Israël tegen in het geweer kwamen. Hier is het inzicht nodig waartoe ook koning David kwam ten opzichte van Mefiboset, de zoon van Jonathan, de kleinzoon van Saul, die op 5-jarige leeftijd gehandicapt raakte.110 Die geen been had om op te staan (het recht op de koningstitel werd hem ontzegd) en monddood gemaakt naar Lo Debar was geëxileerd. Mefiboset wordt uiteindelijk door David weer aan het hof opgenomen en behandeld als een koningszoon.111 De religieuze aspecten blijven in het gesprek onderbelicht; er zou ook sprake kunnen zijn van Godverlatenheid, van in de steek gelaten voelen door de kerk enz. In een langer gesprek zou dat aan de orde kunnen komen. Het ontbreken van een religieuze context maakt het moeilijk om een verbinding met de bijbelse traditie te maken. 3.2.3 De hulpvraag Wat Marijke en Richard vragen is aanwezigheid, contact, herstel van eigenwaarde, aanmoediging, een tegenover, gerechtigheid. Ze vragen om iemand die luistert, die waarneemt wat er is, die met hen zoekt naar de verborgen mogelijkheden en krachten, de schat in de akker. Deze komt alleen aan het licht als er een sfeer is van vertrouwen, van veiligheid, aandacht. Marijke en Richard hebben de pastor als tegendraads ervaren; kennelijk fungeert deze voor hen als een tegenover die toch met hen meegaat en hen helpt licht en schaduw in balans te houden. Zij neemt hen serieus, biedt een tegenwicht en doet een appèl op hun veerkracht. Er is sprake van wederkerigheid en openheid, waarin de mist van schaamte en schuld optrekt en verdampt. Zij mobiliseren hun geestkracht en humor waardoor de basis van hun bestaan, de liefde, vaste grond wordt. Ze kunnen er weer even tegen. Er is ook een onuitgesproken vraag naar gerechtigheid; naar een ombuiging van het beeld dat mensen die een beroep moeten doen op zorg enkel kostenposten zijn en er niet meer bij horen. De burgemeester die hen de moeite waard zal achten om hen te feliciteren is in het gesprek de tegenover van de economie. Deze ervaringen moeten niet binnenskamers blijven maar verwoord worden op beleidsmatig niveau. Natuurlijk moet er een evenwichtig financieel beleid zijn, maar dat kan ook zonder moreel oordeel over mensen die zorg ontvangen. Beiden zijn niet kerkelijk (meer). P heeft dat in het verleden met hen besproken; er is te veel gebeurd, er is over en weer te veel misgegaan. Het draadje via de pastor is een dun lijntje naar verzoening met de gemeenschap, die zonder hen niet heel is. De vraag is wanneer en hoe die lijn weer verstevigd kan worden. Dat is een spanningsveld waarin een pastor zich vaker bevindt als zij mensen die buiten de kerk zijn geraakt ontmoet.
110 111
34
2 samuël 4:4 2 Samuël 9:13