dosya / Muradiye
MEZAR TAŞLARI MÜZESİ Bursa’da şehirleşmenin yıkıcı etkisinden kurtulamayan tarihi mezarlıklar ve hazirelerdeki mezar taşlarının önemli bir kısmı zaman içinde Muradiye Külliyeleri bahçesine taşınmış durumda. Muradiye Külliyesi’ndeki restorasyon çalışmaları kapsamında buradaki mezar taşlarının da envanteri çıkarıldı ve tüm taşlara envanter numarası verildi. Tamamı okunarak çevirisi yapıldı, hangi döneme ve kime ait olduğu belirlendi. Mezar taşı tipoloji çalışmaları yapıldı. Yıllar içerisinde herhangi bir disiplinden uzak bir şekilde depolanan taşlar yerinden sökülerek yüzyıllarına ve mezar taşı tiplerine göre düzenlendi, projeye uygun olarak tekrar 34
| Ekim 2015 | Sayı 16
dikildi. Anıtsal taşların okuma, çevirme, temizleme ve belirli bir disiplinde yeniden dikilmesinin yanı sıra koruma ve onarımları da yapıldı. Bursa’nın rükn-i hâmisi yani beşinci direği olarak tanımlanan Muradiye Külliyesi’nin haziresinde yapılan düzenleme ve ülkemizin ilk Açık Hava İslami Mezar Taşları Müzesi çalışmaları esnasında çok sevindirici gelişmeler de oldu. Yıllar önce yıkılarak ortadan kaldırılan bazı yapıların, yok olup gittiği sanılan kitabeleri bu hazirede ortaya çıktı. Alana gelişigüzel bir şekilde atılan bu eserlerin bulunması, -çoğu zarar görmüş de olsa- oldukça sevindirici bir gelişmedir.
Tarihçi ve akademisyenler için paha biçilemez bir kaynak olan bu kitabeler bir kısmı şunlardır; Hoca Çırağzade Mektebi kitabesi, Darüssaade Katibi Çeşmesi kitabesi, Rıfai Dergahı kitabesi, Hacı Mustafa Ağa Çeşmesi kitabesi, Müstakim Efendi Çeşmesi kitabesi, Şeyh Küşteri’nin mezar kitabesi, Süleyman Çelebi’nin mezar taşı kitabesi. Tespit edilen bu ve benzeri tüm kitabeler temizlenip restore edildikten sonra okundu, günümüz Türkçesine çevrildi ve envanter kayıtları alındı.
Restorasyon öncesinden
Diğer yandan, bölgede yer alan Roma ve Bizans dönemlerine ait stel ve benzeri parçalar ise, daha iyi korunmaları ve belirli bir alanda sergilenmeleri bakımından Tophane’de oluşturulan yeni alana taşındı.
Yararlanılan Kaynaklar • • • •
Bursa Kadı Sicilleri, A-155, s. 75. 12 Receb 1012 (M. 16 Aralık 1603) Ayverdi, E. H., Osmanlı Mi’marisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri 806-85 (14031451), İstanbul 1972. Baykal, Kâzım., Bursa ve Anıtları, (2. Baskı), İstanbul 1982. Uluçay, Çağatay., Padişahların Kadınları ve Kızları, Ankara 1985.
• • • • •
Önkal, Hakkı., Osmanlı Hanedan Türbeleri, Ankara 1992. Kepecioğlu, Kâmil., Bursa Kütüğü, C.3, Bursa 2009. Yavaş Doğan, Yeni Yüzüyle Muradiye, Bursa 2014. Ayvazoğlu Beşir, Bursa’da Zaman, Muradiye’de Gül Devri, 2015 Cengiz İsmail, Bursa’da Zaman, Muradiye’de Yaşayan Osmanlı Ruhu, 2015 | Ekim 2015 | Sayı 16
35