Przypisy
[1] Eladio Dieste – http://en.wikipedia.org/wiki/Eladio_Dieste [2] Santiago Calatrava – https://www.google.pl/?gws_rd=ssl#q=santiago+calatrava [3] Richard Rogers – http://pl.wikipedia.org/wiki/Richard_Rogers [4] Wim Wenders: https://books.google.pl/books?id=AR7TvcMsT3gC&pg=PA22&dq=Wim+Wenders+on+films+to+remember&hl=pl&sa=X&ei=xLW-VI2IGOSeywPsg4EQ&ved=0CC4Q6AEwAg#v=onepage&q=Wim%20Wenders%20on%20films%20to%20remember&f=false [5] Forty A. „Words and Buildings http://www.amazon.co.uk/Words-Buildings-Vocabulary-Modern-Architecture/dp/0500284709 [6] Por.: Schulze F., Windhorst E. Mies van der Rohe, The University of Chicago Press, London 2012. [7] Bohm D., On Creativity,1998, s. 38. [8] Pracownia Teorii i Projektowania Architektury i Projektowania Produktu w ZPPiTA WA PW. [9] Jenny P., The Artist’ s Eye . Learning to see, New York 2012.
luty 2015
21 Builder
ku. Razem, w zespole z arch. arch. Agnieszką Kwiecińską, Michałem Adamczykiem, Mikołajem Kwiecińskim i Piotrem Kudelskim8, wypracowaliśmy metodę, która jest oparta na prowadzeniu przez formułowanie odpowiedzi na zadanie projektowe w sposób taki, jak przebiega faktyczny, dojrzały proces twórczy. Nie powstała ona od razu, dochodziliśmy do niej długo. Ale wydaje się, że jest w niej klucz do kreatywności, twórczości odpowiedzialnej i indywidualnej. Postępujemy według niej już szósty rok i uzyskujemy bardzo dobre rezultaty. Na czym zatem opiera się nasza droga do twórczego, indywidualnego projektowania? Otóż zakładamy, że patrząc na fazy myślenia i uruchamiania wyobraźni w procesie projektowania architektury, można wyodrębnić trzy główne fazy: analiza, intuicja, reprezentacja. W fazie pierwszej – analizy – chodzi o to, by wkraczając w świat architektury umieć ukształtować na nią własny pogląd, aby popatrzeć na nią np. jako na dynamiczny interfejs pomiędzy przyrodą i człowiekiem i sformułować opinię na temat tej współpracy, zestawiając to, co analityczne, z tym, co intuicyjne. Kolejny krok polega na świadomym ustaleniu własnych środków reprezentacji dla uzyskanych myśli i uruchomionej wyobraźni. Każdy projekt jest efektem połączenia wyobraźni i fantazji projektanta wspomaganych analizą i intuicją. W miarę studiów i pracy intuicja ta nasycana jest coraz bardziej wiedzą. Różnych projektantów odróżnia zarówno sposób przeprowadzania analiz, jak i posiadana wiedza oraz właśnie intuicja (faza druga), która jednak nie może zastąpić poprzednich dwóch elementów; nie może też być wygaszona. Warunkuje ona bowiem utrzymanie własnej wrażliwości. Faza trzecia to reprezentacja, w której rozwiązuje się dane zadanie sprowadzające się w niej do określenia formy i jej cech, jej relacji z otoczeniem i przyrodą, zasad funkcjonowania, elastyczności w oparciu o wykonaną drogę myślową, eksperymentalną, wrażeniową i kreatywną, którą przechodzimy graficznie, rzeźbiarsko, fotograficznie. Ilustruje to na przykład pokazana na fot. 3 praca studencka. Twórczość nie ma granic. Jej wartość nie zawiera się jednak tylko w jej samej obecności w procesie projektowym. Jej obecność można testować sprawdzając, czy projekt, a też i zrealizowany w oparciu o niego obiekt, jest czytelny, co oznacza, czy odpowiada na trzy podstawowe pytania architektury: „co?” „dlaczego?” i „jak?” Nie otrzymają one odpowiedzi bez łącznego ich potraktowania, ze świadomością, że każde z nich jest osadzone w konkretnym czasie powstania projektu. Jeśli odpowiemy tylko na dwa z nich, co dzieje się w sytuacji, gdy nie uruchamiamy twórczej i teoretycznej refleksji, czyli ominiemy pytanie „dlaczego?”, to jesteśmy nietransparentni w swoim działaniu, nieczytelni dla współczesnych i naszych następców. Aktywna postawa twórcza nie sprowadza się z pewnością w swoich efektach do ekstrawaganckich rozwiązań, nie daje automatycznie w efekcie tzw. „ikon”, choć niewątpliwie prowadzi do powstania rozwiązań zawsze przemyślanych. Jeśli powstają one jeszcze dodatkowo z udziałem utalentowanego umysłu, serca i ręki, wtedy mamy do czynienia z dziełem sztuki, architekturą wybitną. Tworzą ją jednak zawsze ludzie otwarci na zmiany, uważnie obserwujący rzeczywistość, chętni do poszerzania wiedzy o świecie i człowieku, świadomi, że zawsze ów człowiek jest adresatem tego, co robią. „Twój umysł jest twoją pracownią, twoje oczy są światłem. Nawet artyści amatorzy, bez żadnego formalnego wykształcenia, mogą używać swojej wyobraźni, aby tworzyć. Oko nie tylko kocha porządek, ale też poszukuje form w pozornie przypadkowych układach. […] Wyobraźnia – coś czego nie da się zalecić ani nikomu przepisać „na receptę” – znaczy tyle co po prostu otworzyć oczy i odkrywać. To jest aż tak proste.” 9
Fot. 3. Praca studencka na temat: Norka w Norowym Dole (miejsce odpoczynku dla piechura), miejsce : Wąwóz Norowy w Kazimierzu Dln. a) Faza pierwsza: analiza b) Faza druga: intuicja c) Faza trzecia: reprezentacja Autorka: stud. Natalia Okolus, sem I WA PW r. ak. 2010/11