Victor hugo sefiller cilt i

lik bütün bunlar yalnızca hırsız bir köylü için. Ayrıca, o elma hır­ sızı, bugüne dek daha ne günahlar işlemiştir? Susarsam, yine vicdan azabı çekeceğim, fakat bu da benim meselem, hatalı davrandığımı düşünüp üzülecek olan sadece kendim olurum...

Evet, özveri ve fazilet bunda!»

Kalkıp, odadaki dolanmasına tekrar başladı, bu kez daha huzurlu gibiydi. İnsanoğlu en pahalı elmasları yerin altından bulup çıkarır. O da ruhunun karanlıklarında parlayan bir düşün­ ce yardımıyla karara varmıştı. Ansızın, böyle bir elması, haya­ tın bir gerçeğinin elinde olduğuna emin oldu.

«Oh, evet, doğru bir karara varmak içimi ferahlattı!»

Biraz daha dolandı, sonra ansızın olduğu yerde kaldı.

«Karara varmak çok iyi, fakat yapılacak çok iş var. Artık ayağımız sürçmesin, gerilmeyelim. Benden fazla başkalarının çıkarları için böylesi daha doğru. Ben Madeleine'im, öyle de kalıyorum! Adı Jean Valjean olana Tanrı acısın! Ben o değilim artık. Onu tanımıyorum, kim olduğundan haberim yok, şimdi bir Jean Valjean varsa, kendi derdine yansın! Beni ilgilendirmez artık. Karanlıkta yüzen lanetlenmişliğin adıdır bu. Durur, birinin üzerine saldırır, yazık o başa!»

Ocak üstünde duran küçük aynada kendine baktı: «Vay canına! Bir karar almak beni epey yatıştırdı! Şimdi çok farklı biriyim!» Birkaç adım yürüdü, sonra hemen durdu: «Hadi bakalım!» dedi. «Verilen kararların hiçbirinin karşısında bocala­ mak olmaz! Beni Jean Valjean'a bağlayan ipler duruyor daha.

Onları koparmalı! Burada, bu odanın içinde bile beni suçlaya­ cak şeyler var, tanıklık edebilecek dilsiz nesneler. Karar alındı, bunların tümü yok olmalı!»

Cebinden çıkardığı keseden küçük bir anahtar aldı.

Anahtarı, duvara gizlenmiş bir kilide soktu. Gizli bir bölme açıldı. Burada bir kasa vardı. İçinden bir şeyler çıkardı, beyaz bir önlük, yamalı bir keten pantolon ve bir çıkın, bir de uçları çi­ vili kalın bir sopa. 1815 yılının o Ekim gününde Digne’de Jean Valjean’ı görenler, bu sefil şeyleri çok iyi hatırlardı.

221