Kantlijnen by Brugge Plus vzw

kantlijnen the face of lace Brugge â&#x20AC;˘ Bruges

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X2 X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

woord vooraf

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Dat Brugge op gebied van cultureel erfgoed een speler van wereldformaat is, hoeft geen betoog. De binnenstad is integraal door de Unesco erkend als werelderfgoed en wordt jaarlijks bewonderd door miljoenen toeristen. De Brugse musea weten met de vaste collecties en de vele tentoonstellingen honderdduizenden kunstliefhebbers uit binnen- en buitenland te trekken. Vertrekkend vanuit de kracht van dit patrimonium wil de Stad Brugge ook een levende en eigentijdse cultuurstad zijn, zoals dat pregnant naar voren kwam in 2OO2 toen Brugge Culturele Hoofdstad van Europa was en in 2OO5 toen met Corpus ’O5 de aftrap werd gegeven van een ambitieuze, vijfjaarlijkse cyclus van cultuurfestivals. De wens van het stadsbestuur om het befaamde erfgoed steeds opnieuw actueel te maken, hebben Musea Brugge in 2OO3 vertaald in Young Primitives – een project waarbij op tientallen plaatsen in de historische binnenstad een keur aan internationale graffitikunstenaars hun visie hebben gegeven op het werk van de wereldbefaamde Vlaamse Primitieven. Het doorslaand succes van Young Primitives smaakte naar meer. In nauwe samenwerking tussen Musea Brugge en Brugge Plus is Kantlijnen ontstaan: een tentoonstelling binnen en buiten museale muren, waarin onderzocht én getoond wordt wat kant, dat eerder een oubollig imago heeft, betekent in de internationale wereld van kunst, design en mode. Namens het stadsbestuur van Brugge en namens het bestuur van Brugge Plus willen wij hier alle betrokkenen bij het fascinerende project Kantlijnen – en in de eerste plaats de directies en medewerkers van de Brugse musea en Brugge Plus - van harte danken voor al hun werk en inspanningen. Lieve Desmidt en Sibylla Goegebuer van Musea Brugge waren samen met Filip Strobbe en Peter Grymonprez van Brugge Plus de drijvende krachten van de in veel opzichten complexe organisatie. De bepaald niet gemakkelijke opdracht om alle kunstwerken, objecten en creatieopdrachten in mooie, maar complexe historische gebouwen te integreren was in de inspirerende handen van vormgevers Toon van Deijne en Hil Driessen. Ook danken wij Miegiel Loeffen die de intrigerende tekst van deze publicatie voor zijn rekening nam.

Een bijzonder woord van dank gaat uit naar de talrijke bruikleengevers die werken hebben afgestaan, en niet minder naar alle kunstenaars, vormgevers en modeontwerpers die specifieke creaties voor Kantlijnen hebben uitgewerkt – zonder hun medewerking was Kantlijnen nooit gerealiseerd. De (media)sponsors die de tentoonstelling, de modeshow en de publicaties hebben ondersteund zijn we erkentelijk, evenals stadsdiensten, bedrijven en particulieren die het project steunden door materiaal en expertise ter beschikking te stellen. De ondersteuning van het project door de Vlaamse Gemeenschap, zowel via minister Geert Bourgeois bevoegd voor toerisme als middels zijn voor cultuur bevoegde collega minister Bert Anciaux, is van cruciaal belang geweest om het project in zijn huidige ambities vorm te geven. Maar het laatste blijk van dank en waardering gaat uit naar Hanneke Kamphuis en Hedwig van Onna, specialisten op gebied van kunst en design en gezamenlijk gastcurator van Kantlijnen. Zij hebben ruim drie jaar geleden op vraag van de museumdirectie het concept van Kantlijnen uitgeschreven en hebben sindsdien met deskundigheid en niet aflatend enthousiasme deze markante combinatie van historisch kant en eigentijds design inhoudelijk uitgewerkt en begeleid. Met hen hopen en verwachten wij aan te tonen dat Brugge niet alleen met het historische kant geassocieerd moet worden, maar dat dit bijzondere Brugse erfgoed steeds weer een bron van inspiratie kan zijn voor nieuwe generaties kunstenaars en vormgevers.

Yves ROOSE

Patrick MOENAERT

Schepen voor Cultuur en Onderwijs

Burgemeester Stad Brugge

Ondervoorzitter Brugge Plus VZW

Voorzitter Brugge Plus VZW

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

FOREword

It goes without saying that when it comes to the cultural heritage, Bruges is a world player. Indeed, UNESCO has recognised the whole of the inner city as a world heritage site and its beauty is admired by millions of tourists each year. With their permanent collections and many exhibitions, the museums in Bruges manage to attract hundreds of thousands of Belgian and international art lovers. On the basis of this powerful heritage, the City of Bruges also aims to be a modern, dynamic city, a fact that was made abundantly clear when it was appointed European Cultural Capital in 2OO2 and when Corpus ‘O5 kicked off an ambitious fiveyearly cycle of cultural festivals. In 2OO3 Musea Brugge responded to the city council’s desire to constantly update its famous heritage by holding the Young Primitives exhibition, a project in which a wide range of international graffiti artists presented their vision of the work of the world-famous Flemish Primitives at dozens of locations all over the historical inner city. The resounding success of Young Primitives led to further plans for new initiatives. The result, based on a close collaboration between Musea Brugge and Brugge Plus, is Kantlijnen, an exhibition inside and outside museum walls that examines and demonstrates the role that lace plays in the international world of style, design and fashion despite its somewhat dated image.

On behalf of Bruges city council and the board of Brugge Plus, we would like to express our heartfelt thanks to all those involved in the fascinating Kantlijnen project – and in the first place the management and staff of the museums in Bruges and Brugge Plus – for all their work and effort. The driving forces behind the organisation of this exhibition, which was complex in many ways, were Lieve Desmidt and Sibylla Goegebuer of Musea Brugge together with Filip Strobbe and Peter Grymonprez of Brugge Plus. The difficult task of integrating all the works of art, objects and creative assignments into beautiful and complex historical buildings was entrusted to the designers Toon van Deijne and Hil Driessen. We would also like to thank Miegiel Loeffen who was responsible for writing the intriguing text for this publication. A special word of thanks goes to all those who were willing to loan their works to us, and not least to all the artists, designers and fashion designers who developed special creations for Kantlijnen; without them Kantlijnen would never have been realised. We are grateful to the sponsors (in the media and others) who supported the exhibition, the fashion show and the publications, as well as the municipal services, business companies and private individuals who supported the project by providing materials and expertise. The support of the Flemish Community, through the Minister of Tourism Geert Bourgeois and his colleague Bert Anciaux, Minister of Culture, played a crucial role in realising full ambitions of the project. And last but not least, I would also like to express our thanks and appreciation to Hanneke Kamphuis and Hedwig van Onna, who are specialists in the field of design and are the guest curators for Kantlijnen. After they were asked by the museum management to work out the whole concept of Kantlijnen, they spent more than three years on the task and since then, with their expertise and unflagging enthusiasm, have developed and supervised this outstanding combination of historical lace and contemporary design. Together with them we hope and expect to show that Bruges should not only be associated with history, but that this special part of Bruges’ legacy will continue to be a source of inspiration for new generations of artists and designers.

Yves ROOSE

Patrick MOENAERT

Alderman for Culture and Education

Mayor of the City of Bruges

Vice-chairman Brugge Plus VZW

Chairman Brugge Plus VZW

inleiding KANT en Brugge zijn één. De stad koestert haar gerenommeerde positie in de wereldgeschiedenis van de kant. Musea Brugge trekt de kaart van de Koning in de kaarten die KANTLIJNEN vier maanden lang verdeelt. Zij beheert een belangrijke collectie traditionele kant. Voor het eerst sedert jaren worden topstukken uit de kantverzameling getoond aan het publiek. De kanttraditie vertelt, zoals alle tradities, een verhaal van continuïteit. In KANTLIJNEN worden kant en het kantverhaal vanuit een originele invalshoek in een actueel daglicht geplaatst. Het project gaat nog verder. Heden ontmoet verleden. De toekomst van de hedendaagse manier van werken met kant dient zich aan. De curatoren Hedwig van Onna en Hanneke Kamphuis bieden een cultureel-antropologisch festijn met artistieke inslag, met kant in alle mogelijke, verschillende vormen, materialen en uitingen, analoog met de tentoonstelling ‘Ander kant’ in het Museum Boijmans Van Beuningen

te Rotterdam, in 2OO6 door hen inhoudelijk vormgegeven. Het Brugse concept sluit aan bij wat de kantverzameling in Brugge en de designwereld die zich door kant laat inspireren anno 2OO8, te bieden hebben. Het creëren van een kunstzinnige site waar de mythe van kant en het huidige designverhaal elkaar raken, daar gaat het om. Het is wat nu gebeurt met kant, hoe kant nu wordt geïnterpreteerd door modeontwerpers en designguru’s, dat de kern vormt van het project. Kant is hip, kant spreekt tot de verbeelding, kant leeft. Kantpatronen en -technieken vinden hun weg in de actuele design. KANTLIJNEN kneedt de dynamiek van de kanttraditie tot een homogeen tentoonstellingsconcept. Het etaleren van de traditionele kantproductie wordt niet genegeerd. Een keurige mix en match van style research garandeert een schoonheid, kwaliteit en stijl, een interdiscipline, die van iedere tentoonstelling op dit niveau en met deze inhoud wordt verwacht.

X X X X X X X X

Mode, design en interieur zijn de drie hoofdrolspelers van het culturele evenement. Als communicerende vaten laten deze protagonisten de grenzen tussen het trio vervagen. Design wordt kunst. Kunst verkent het pad van de design. Modeontwerpers en designers ontrafelen de mogelijkheden die kantpatronen en –technieken hen bieden. Creativiteit wordt zonder scrupules aan marktkennis gekoppeld. Voor alle duidelijkheid, KANTLIJNEN werkt thematisch. Modeontwerpers en designers kennen onder meer aan het decoratieve element opnieuw een belangrijke rol toe. Ornamentiek wordt zelfs functioneel. Als alchemisten van de design herdefiniëren zij het begrip functioneel. Een tijd geleden was dit standpunt in de designwereld niet denkbaar, hoewel in de modewereld het belang van het decoratieve karakter (van kant) nooit volledig is verbannen.

X X X X X X X X

introduction Lace and Bruges are one. Indeed, the city cherishes its illustrious position in the international history of lace. ‘Kantlijnen’ is dealing the cards for four months, and Musea Brugge has ended up a winner. It is the custodian of an important collection of traditional lace. For the first time in many years top items in the lace collection will be exhibited to the public. Like all traditions, the tradition of lace is a story of continuity. Despite its traditional approach, ‘Kantlijnen’ puts lace and its story in a contemporary light. However, the project takes us a step further so that past and present merge. And we see the future of the modern method of working with lace. The curators Hedwig van Onna and Hanneke Kamphuis present us with an artistically biased cultural and anthropological feast of lace in all its forms, materials and expressions, similar to the ‘Ander kant’ exhibition held in the Boijmans Van Beuningen

X X X X X X X X

Museum in Rotterdam which they compiled in 2OO6. The concept in Bruges is associated with its own collection of lace and the design world it inspires in 2OO8. It is all about creating an artistic site where the myth of lace and contemporary design come together. In a nutshell the project is about the way lace is used today and how fashion designers and design gurus currently interpret it. Lace is trendy, lace appeals to the imagination, lace is alive. Lace patterns and techniques are a part of contemporary design. ‘Kantlijnen’ moulds the dynamics of the lace tradition into a homogenous exhibition concept. It also focuses attention on the traditional production of lace. A perfect mixing and matching of styles is a guarantee of beauty, quality and elegance, an interdisciplinary triumph that one may expect from an exhibition of this calibre. The three main players in this cultural event are fashion, design and interior. They are interconnected domains pleased to let their boundaries dissolve.

X X X X X X X X

X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X ambachtelijke XDe Xaandacht X X X voor X Xhet X X X X X X X aspect en oude handwerktechnieken X X X X X X X X X X X X X X hangt eveneens met de vernieuwing Xin XdeXdesignwereld X X X X Xsamen. X X X X X X Deze merkwaardige fusie X X X X X X X X X XvanX ambacht X X X en ornament introduceert een X X X X X X X X X X X X X X multidisciplinaire verhaallijn in de designwereld. Minimalisme is een kortverhaal. De curatoren creëren een exclusieve verhaalpiste, gedompeld in een romanticisme waar de principes van durf, emotie en experiment overheersen. De tentoongestelde objecten worden herkenningstekens op straat en bakens in de besloten ruimte van het museum. Het zijn stuk voor stuk functionele voorwerpen. De decoratieve, op kant geïnspireerde elementen van het designobject, creëren een meerwaarde die elk mogelijk monotoon karakter van het object verbant.

Het is merkwaardig hoe schaalvergroting ook een kenmerk is van de nieuwe kantgeïnspireerde werken. Zijn de traditionele kantstukjes hoofdzakelijk klein en altijd zeer fragiel, de nieuwe design is veel groter van volume en vraagt ruimte om zich heen. De zin voor detail en de subtiele, verfijnde aanpak ontlenen de designers aan de traditionele kantproducenten. Het maakt de ontwerpen groots. Kant is een werk van draden, stof, textiel. De huidige design die zich op kantpatronen baseert, reikt veel verder dan werken met textiel en draden alleen. De geometrisch-abstracte elementen en de decoratieve patronen van het kantwerk worden met allerhande materialen die niet eigen zijn aan het maken van kant zelf of niet altijd, als inspiratiebron benut. Aan het aspect constructie wordt dan ook ontegensprekelijk een belangrijke functie toegekend. Niemand kan ontkennen dat transparantie een onlosmakelijk kenmerk is van kantproducties. Designers maken dankbaar gebruik van dit parcours met creaties die spelen met licht en de afwezigheid ervan. Subtiele lichtweefsels creëren drama tegenover het monumentale van de ruimte waarin de objecten worden getoond.

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X XInteractief X X X X installatiedesign X X X X X X Xtoont X X hoe het aspect patronen van kant X X X X X X X X X X X X X X in de designwereld wordt vertaald. XDeze X vorm X X van X Xliquid X X architecture X X X X X X komt als masterpieces X X X X X X X X XinXmuseale X X X X displays volledig tot recht. X X X X X X X X X X X X X X Ontsnappen aan de snelle ontwikkeling van de technologie kan men niet. Technieken ontmoeten de kansen die decoratieve elementen hen bieden. Patronen vinden hun weg in al of niet transparante ornamenten. Het project vormt een artistieke dekmantel voor de veelheid aan culturele invloeden die de mode- en designwereld bestormen. Het mag echter duidelijk zijn, de designwereld geeft geen oplossing voor de problemen van alledag. Design fungeert als universum voor escapisten. De materiaalkeuze, de plaats van vervaardiging en manier van werken, kan bewustmakend werken. Het gaat om de duurzaamheid van het object. KANTLIJNEN vindt alle zaken essentieel voor een stad opnieuw uit: het onverwachte, glamour, het functionele, gesofisticeerde, het decoratieve, …, maar dit alles in een eenvoud die siert! Kwalitatieve, betaalbare objecten, gekruid met een stevige portie knowhow, plaatsen de mode- en designontwerpen in de format van de toegankelijke luxesector. Toch wordt de integriteit van design bewaard in de producten die op grote schaal worden gefabriceerd. Het project laat designers en modeontwerpers stijgen naar een hemel door henzelf gecreëerd. JeanCharles de Castelbajac zei: er is geen grens tussen modeontwerp, design en kunst. De verbindingsader tussen de drie is muziek. Ook dat is in KANTLIJNEN, die fantastische ontmoetingsplaats van gedeelde passies, aanwezig. Sibylla Goegebuer, adjunct-conservator Musea Brugge – coördinator KANTLIJNEN

X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X ArtX explores XDesign X X Xbecomes X X Xart. X X X X X X the way of design. X X X X X X X X X X X X X X Fashion and other designers unravel Xthe X X X X X X Xthat X Xlace X X X X possibilities patterns and techniques offer X X X X X X X X X X X X them. X X Creativity is openly linked to a X X X X X X X X X X X X X X knowledge of the market.

For the sake of clarity, ‘Kantlijnen’ operates thematically. Once again fashion and other designers allot an important role to the decorative element. Ornamentation even becomes functional. As the alchemists of design they redefine the concept of functionality. In the past this point of view was unimaginable in the design world, even though in the fashion world the importance of the decorative nature of lace was never completely forgotten. The focus on the aspect of craftsmanship and early handwork techniques is also related to innovation in the design world. This remarkable fusion of craft and ornament introduces a multidisciplinary storyline into the design world. Minimalism is a short story. The curators create an exclusive storyline immersed in a romanticism dominated by the principles of boldness, emotion and experimentation. The objects exhibited become landmarks on the street and beacons in the closed space of the museum. Each and every one of them is a functional object. The decorative, lace-inspired elements of the design object create an added value that removes any possible monotony from the object. It is remarkable how increases in scale also feature in new laceinspired work. Although most of the traditional pieces of lace are small, the new designs are much larger in volume and require more space around them. Designers take their interest in detail and the subtle, delicate approach from traditional lace producers. It gives their designs magnificent. Lace is composed of threads, material and textiles. Contemporary design based on lace patterns goes far beyond simply working with textile and thread. Together with all sorts of materials not

directly related to lace making, or at least not always, the abstract geometric and decorative elements of lacework are used as a source of inspiration. The element of construction is therefore unquestionably also given an important role. Nobody can deny that transparency is an unavoidable feature of lace products. Designers gladly make use of this in creations that play with light and the lack of it. Subtle tissues of light create a sense of drama as opposed to the monumental quality of the space in which the objects are displayed. Interactive installation design reveals how patterns in lace are translated in the design world. As masterpieces in the museum displays, this form of liquid architecture is done full justice. It is impossible to avoid rapid technological development. Techniques engage with the opportunities decorative elements offer them. Patterns find their way into ornaments that may or may not be transparent. The project forms an artistic front for the multiplicity of cultural influences that assail the world of fashion and design. However, it is clear that the design world offers no solutions to everyday problems. Design is a world for escapists. The choice of material, the place where it is made and the method of work can however raise awareness. What is important is the durability of the object. ‘Kantlijnen’ reinvents all that is essential to a city: the unexpected, glamour, functionality, sophistication, the decorative, and so on, but all with a fitting simplicity! High-quality affordable objects, spiced with a good deal of knowhow, put fashion and design into the format of the accessible luxury sector. The integrity of design is still preserved in products that are manufactured on a large scale. The project allows designers and fashion designers to ascend to a heaven they themselves have created. Jean-Charles de Castelbajac said: there is no

boundary separating fashion design, design and art. Music is the artery that links the three. This is also true of ‘Kantlijnen’, a fantastic meeting place for shared passions.

Sibylla Goegebuer, assistant curator Musea Brugge – Kantlijnen coordinator

Kant in de eenentwintigste eeuw “You have to go all the way. A little touch of lace becomes pretty.”1 vond Miuccia Prada na de presentatie van de prêt-à-porter-collectie voor herfst 2OO8. Met het overvloedig toepassen van guipurekant met grote gestileerde natuurmotieven bezorgde Prada de Zwitserse kantproducenten een hoop overwerk en de jubelende moderecensenten een hoop gespreksstof. Prada sleepte het kant weg van “bruiden, baby’s en hoeren” en de eenentwintigste eeuw in.2 Kant is al naar gelang de mode meer of minder toegepast in de kleding van de zestiende, zeventiende, achttiende en negentiende eeuw. Maar in het grootste deel van de twintigste eeuw duikt kant onder en gaat zij vrijwel altijd verborgen onder de bovenkleding. De prominente rol die kant in de mode van 2OO9/2O1O zal spelen, verleidde een van de trendvoorspellers tot de woordspeling “2OO9: A Lace Odyssey”.3

by Miegiel Loeffen

Following the presentation of the ready-to-wear collection for autumn 2OO8, Miuccia Prada said ‘You have to go all the way. A little touch of lace becomes pretty.’1 Prada’s copious use of guipure lace with large stylised natural motifs meant that Swiss lace-makers had to work day and night to produce enough lace while at the same time giving jubilant fashion critics a lot to talk about. Prada rid lace of its association with ‘brides, babies and hookers’ and placed it firmly in the twenty-first century.2 Depending on the current fashion, lace was always used, to a greater or lesser extent, in clothing in the sixteenth, seventeenth, eighteenth and nineteenth centuries. However, in the twentieth century it almost disappeared from view and was generally worn under the outer garments. The prominent role lace will play in fashion in 2OO9/2O1O prompted one of the fashion predictors to make the pun ‘2OO9: A Lace Odyssey’.3

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 8

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Lace in the twenty-ﬁrst century

PRADA - Ready to Wear Collection Fall 2008. Photography by: Peter Stigter

Kantlijnen/ The Face of Lace laat zien dat kant zich al enige tijd manifesteert in vormgeving en kunst. De curatoren Hanneke Kamphuis en Hedwig van Onna brachten werk bijeen dat vooral door uiterlijke kenmerken aan kant verbonden kan worden. De details van de kanttechniek en de talrijke soorten en hun eigenheden worden hier dan ook niet besproken.4 De variëteit aan geëxposeerde objecten kan onder één noemer worden gevat aan de hand van een parafrase van kantdeskundige Pat Earnshaw’s ruimhartige definitie: kant is een hoop gaten met materiaal eromheen.5

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 10 X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X

Kantlijnen/ The Face of Lace shows us that lace has been showing itself in design and art for some time now. The curators Hanneke Kamphuis and Hedwig van Onna have put together a range of work that can be associated with lace mainly through its external characteristics. Which means that the details of lace-making techniques and the different types of lace and their special features are not discussed here.4 Based on paraphrase of the lace expert Pat Earnshaw’s very broad definition of lace, namely that lace is “a lot of holes surrounded by material”, one can place the variety of the objects on display under a single denominator.5

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Rudolf X X X X X X Nottrot X X X X X X X X X X X&X Tamar X X X X X XFrank X X X X X X X X X X X X X X X XSerena X X X X X X X X X X X X X X X X X 2OO8 X X Phosphorescent thread with light X X X X X X X X XandXsound X Xprogramm X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Loop.pH Sonumbra 2OO6 Material: Support structure, EL wire, electronics, computer, software H 35O x 5OO x 5OO cm Manufacturer: Loop.pH, UK Photography by Loop.pH

Annike Laigo Textile + Light 2OO6 Felted yarn, phosphorescent paint 16O x 43 cm Photography by Romer Laidsaar

Old Lace

Torbjörn Lundell

In the Gruuthuse Museum in Bruges, historical lace taken from the collections of the city’s museums are displayed on red cushions in glass cases, very much in the manner of jewellery displays. Lace has always been very highly valued and can be as costly as any jewel.

Globe M 2OO6

Clear acrylic dressed in light radiating textile Ø 5O cm Manufacturer: Glofab, Sweden

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X12X X X

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X

X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Sander Mulder X X X X X X X X X X X X X X X Josephine X X X X X X X X X X X X X X X 2OO2 X X X X X X X X X X X X X X X Acrylic, polycarbonate 149 x Ø 61 cm X X X X X X X X X X X X X X X HPhotography by Niels van Veen and X X X X X X X X X X X X X X X Sander Mulder X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Oud X X Xkant X X X X X X X X X X X In het Bruggemuseum-Gruuthuse X X X X X X X X X X X X liggen X X X historische stukken kant uit de X collecties X X X X van X Xde XBrugse X X musea X X X X X uitgestald in vitrines op rode kussentjes als bij een juwelier. Kant is altijd hogelijk gewaardeerd en kon zo kostbaar zijn als juwelen. Het volgende zeventiende-eeuwse versfragment bezingt het werk dat uit de handen van de kantklosster komt: “Het resultaat is een fijn web, open naar de lucht met vele openingen, dat de trots van geheel de globe voedt, dat prachtig rond de kelen en handen van vorsten toont; en nog het meest verrassende, dit web heeft de lichtheid van een veer, terwijl haar prijs te zwaar is voor onze beurzen.”6 Aan de hand van portretten krijgt men een beeld van hoe kant door edelen uit het verleden gedragen werd.

Op het portret van aarsthertogin Isabella (1566-1633) door Frans Pourbus de Jonge (1569-1622), wordt het hoofd visueel van het lichaam gescheiden en als op een blaadje gepresenteerd. Het licht reflecteert op de witte kraag en verlicht het gezicht. Doordat de buitenste randen van de kraag verder zijn opengewerkt, vervloeit zij daar met de omgeving en wordt de aandacht van de beschouwer naar het helderder midden getrokken.7 Met behulp van kant kunnen in het kostuum accenten gezet, en contrasten gecreëerd worden. Beweging en rust worden door het lichte materiaal versterkt. Pas door de beweging komt kant tot leven. Het vangt en weerkaatst licht,

Janne Kyttanen Dahlia 2OO5 Laser sintered polyamide Ø 5O x 16 cm Ø 32 x 16 cm Ø 16 x 16 cm Manufacturer: FOC (Freedom of Creation), The Netherlands Photography by Freedom of Creation (FOC)

haar transparantie biedt het ene moment zicht op dat, wat het daarna weer verhult.

Bathsheba Grossman Quin. MGX 2OO5 Nylon Ø 13.9 cm Manufacturer: Materialise/Mgx*, Belgium Photography by Mgx by Materialise

In de installatie Serena die Tamar Frank en Rudolf Nottrot in het Memling in Sint-Jan-Hospitaalmuseum maakten, komt dit gegeven van het historische kant op een eigentijdse wijze naar voren en ervaart de beschouwer de ruimte telkens weer anders. De gespannen draden vormen al naar gelang de positie en blikrichting van de bezoeker transparante of gesloten vlakken en ijle of steviger lijnen, die dan weer licht vangen en dan weer hun schaduw werpen op de omgeving. Het werk is als een deductie van kant tot haar meest elementaire onderdelen: draad, licht en beweging.

The following seventeenth-century passage of verse sings the praises of the work that issues from the lacemaker’s hand: ‘The issue is a fine web, open to the air with many an aperture, which feeds the pride of the whole globe; which shows grandly round the throats and hands of kings: and, what is more surprising, this web is of the lightness of a feather which in its price is too heavy for our purses.’6 Portraits show us how the nobility wore lace in the past. In the portrait of the Archduchess Isabella (1566-1633) by Frans Pourbus the Younger (1569-1622), the head is visually separated from the body and presented on a lace platter. The light reflects on the white collar and illuminates the face. As the outer edges of the collar are more openly worked they merge with the background, so that the spectator’s eye is drawn to the brighter centre.7 Lace can be used to accentuate certain parts of the costume and to create contrasts. Movement and stillness are accentuated by the light material. It is only through movement that the lace comes to life. It catches and reflects light; its transparency means that what is revealed in one moment is concealed in the next.

X X X X X X

NENDO

Diamond Chair 2OO8 Nylon H 58 x 52 x 25 cm For premium car manufacturer Lexus Photography by Daico Ano

X X X X X X

OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O OOOO OOO OOOO OOO XO XO XO XO XO O OXOXO X OO OXOXO O OXOXO X OO OXOXO O OX O O O O O O O O O O O O O O O O O O O X OXOXO X X OXOXO O X OXOXO XO OX OXOXO O XO O OO OX O O O O O O O O O O O O O O O O O O O X OXOXO X X OXOXO O X OXOXO XO OX OXOXO O XO O OO OX O O O O O O O O O O O O O O O O O O O X OXOXO X X OXOXO O X OXOXO XO OX OXOXO O XO O OO OX O O O O O O O O O O O O O O O O O O O X OXOXO X X OXOXO O X OXOXO XO OX OXOXO O XO O OO OX O O O O O O O O O O O O O O O O O O O X OXOXO X X OXOXO O X OXOXO XO OX OXOXO O XO O OO OX OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

In Serena, an installation created by Tamar Frank and Rudolf Nottrot in the Memling in Sint-Jan-Hospitaalmuseum, we see this aspect of historical lace in a contemporary light and the spectator constantly experiences the room in a new way. Depending on the position of the spectator and his viewpoint, the stretched threads form transparent or closed areas, thinner or thicker lines, which then catch the light or cast their shadow on the surrounding area. The work is like a reduction of lace to its most elementary components, namely thread, light and movement.

X X X X X

X X X X X X

Modernism In the nineteenth century, lace was machine-made and produced in large quantities. After 1850, cluttered and overornamented interiors, copiously fitted with curtains and carpets, made lavish use of lace, very much in the manner of the clothing of that time. A typical object was the antimacassar, a lace cloth, sometimes crocheted, which was meant to protect the head rest of armchairs from the Macassar oil men used in their hair. In the twentieth century the modernists waged a successful campaign against interiors like this, so that the use of lace in an interior was regarded as a sign of middle-class, old-fashioned conservatism.

X X X X X X

Ammar Eloueini CoReFab”116 chair 2OO6 Polyamide H 81 x 67 x 5O cm Manufacturer: Materialise/Mgx*, Belgium Photography by AEDS (Ammar Eloueini Digit-all Studio)

Modernisme

In the Crochet Chair, Marcel Wanders rehabilitates this middle-class In de negentiende eeuw werd kant homeliness in what appears to be machinaal en in grote aantallen linked antimacassars which together geproduceerd. form the piece of furniture. De volgepropte en overvloedig Alphons ter Avest adds a warm touch gestoffeerde interieurs van na 185O to a dismal environment. Narrow werden net als in de kleding van die periode royaal voorzien van kant. Een alleyways and factory buildings are typisch object was de anti-makassar, provided with gigantic, painted antimacassars and ditto lace runners. een gehaakt of anderszins kanten kleedje dat de hoofdleuning van luie stoelen moest beschermen tegen de In the twentieth century, modernism makassar-olie die de heren toen in manifested itself as body of thought hun haar smeerden. Tegen dergelijke that dominated everything. This interieurs is in de twintigste eeuw movement emphasised the importance door de modernisten effectief of clearly constructed buildings and campagne gevoerd. Zo werd kant in het objects and the undisguised use of interieur synoniem voor burgerlijke materials, and rejected the use of ouderwetsheid en conservatisme. any form of ornamentation.

Louise Campbell Very Round Chair 2006 Powder coated steel H 69 x 105 x 60 cm Manufacturer: Zanotta, Italy Photography by Zanotta

Marcel Wanders White Fishnet Chair 2OO6 Aramide, carbon and epoxy H 74 x 82 x 75 cm Manufacturer: Wanders Wonders, The Netherlands Photography by Marcel Wanders Studio

Frans Pourbus the Younger (replica)

Portrait of Archduchess Isabella

early 17th century Oils on wood 6O x 42 cm Groeningemuseum, inv. 79.6 Photography by municipal photographers of Bruges

Chris Kabel Twofold 2OO5 Laser-cut trevira 42.5 x 42.5 cm Manufacturer: Droog Design, The Netherlands

In de Crochet Chair rehabiliteert Marcel Wanders de burgerlijke huiselijkheid in een schijnbare aaneenschakeling van anti-makassars die samen het meubel vormen. Alphons ter Avest brengt gezelligheid in desolate omgevingen. Nauwe steegjes en verlaten fabrieksgebouwen worden voorzien van reusachtige, in verf uitgevoerde antimakassars of lopers met kantpatronen. Het modernisme manifesteerde zich in de twintigste eeuw tot allesoverheersend gedachtegoed. Deze beweging hechtte groot belang aan heldere constructie van gebouwen en voorwerpen, aan onverhuld materiaalgebruik en wees de toepassing van ornament af. Zo stelde architect Adolf Loos (187O-1933) in 19O8 dat de toepassing van ornament gelijk stond aan misdaad.

Chris Kabel Mesh Chair 2OO5 Welded and powder-coated expanded metal H 65 x 45 x 6O cm Manufacturer: Droog Design, The Netherlands Photography by Robaard/ Theuwkens

Tom Dixon

Link Easy Chair 2OO8 Welded steel in white powder coated finish H 1OO x 115 x 7O cm Photography by Tom Dixon

X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Studio Oooms X X X X X X X X X X X X Wireframe Chair II X2OO4X X X X X X X X X X X XSteel X X X X X X X X X X X H 8O x 47 x 5O cm X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X

Patricia Urquiola Chair Re-Trouvé 2OO8 Steel H 1O5 x 76 x 61 cm Manufacturer: Emu, Italy Photography by Studiopiù

Robert Stadler Rest in Peace 2OO4 Polypropylene H 83 x 45 x 55 cm Photography by Patrick Gries

Riccardo Blumer & Matteo Borghi Origami Chair 2OO7 Aluminium H 76 x 61 x 63 cm Manufacturer: Ycami, Italy Photography by Ycami

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 23 X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X

X X X X X X X 24

X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X XThe X Xmaking X X X Xof X X X X X X Xexperimental X X X X X X X fashion X X X X X Xdesign X X X Xfor X XKantlijnen X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

THE ARNHEM ACADEMY

Photography by: Daniel Nicolas

X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X

ARTEZ

X X X X X X X X X X X X X

Hij vond dat de evolutie van de mens onvermijdelijk tot de eliminatie van het ornament en een smetteloos witte wereld zou leiden.8 De theorieën die tot deze dogma’s leidden werden weliswaar in de negentiende eeuw ontwikkeld, maar de modernisten zetten zich af tegen de academische tradities en het historisme van die periode. Het modernisme was a-historisch en propageerde een frigide esthetiek. In het laatste kwart van de twintigste eeuw is een begin gemaakt met het ontworstelen aan de kille wurggreep van staal, glas en beton. Postmoderne architectuur en vormgeving reageerden toen met oppositie op de dogma’s van het modernisme.

X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X

In 1908 for example, the architect Adolf Loos (1870-1933) stated that the use of ornamentation was nothing short of a crime. He believed that the evolution of man would inevitably result in an immaculate, white world.8 Although the theories that generated these dogmas came into being in the nineteenth century, the modernists dismissed the academic traditions and the historicism of that period. Modernism was a-historical and propagated a cold aestheticism. However, in the last quarter of the twentieth century there was a growing desire to move away from the cold stranglehold of steel, glass and concrete.

X X Sylvie Zijlmans en Hewald Jongenelis X Untitled X 2OO8 X Print on canvas X Experimental Fashion Design: Anne Bosman, ArtEZ, The Arnhem Academy X 25

Verwijzingen naar geschiedenis, vermomd materiaalgebruik en decoratie werden geherintroduceerd. De postmoderne houding gaat gepaard met relativering van waarden en biedt ruimte aan cultuuruitingen die buiten de geijkte canon vallen. Na een laatste opflakkering van ‘stilistisch’ modernisme in de jaren negentig lijkt er in de nieuwe eeuw een heel nieuwe verhouding met het modernisme en haar functionalistische dogma’s te ontstaan.

Functie De kunstenaar Pablo Reinoso stelt composities van Thonet-stoelen samen, waarbij hij bewust de functie ondermijnt. De stoelen van de in 1853 opgerichte Thonet-fabriek werden door modernistische architecten zoals Le Corbusier (1887-1965) en Mies van der Rohe (1886- 1969) gewaardeerd vanwege het eenvoudige industriële uiterlijk van de stoelen en de rationele productie en assemblagemethode.9

X X X X X X X X X X X X X

Postmodern architecture and design reacted by opposing modernistic dogmas, and reintroduced references to history, disguised materials and decorative elements. Postmodernism is associated with putting values into perspective and allowing room for cultural expression outside the traditional canon. After a final flickering of ‘stylistic’ modernism in the nineties, there were signs of a new relationship developing with modernism and its functionalistic dogmas in the new century.

It provides him, by analogy with Duchamp’s ‘ready-mades’ with a ‘ready system’, an inexhaustible collection of possible combinations, similar to the 1904 Thonet catalogue, which comprises about 3,500 models.10 Contemporary designers place a greater emphasis on semiotic, emotional and aesthetic functions and many of the contemporary objects on exhibition are, in a utilitarian sense, emphatically non-functional.

Noëlle Cuppens The Rendez-Vous II 2OO8 Nylon rope H 3OO x 45O x 45O cm

Function The artist Pablo Reinoso assembles compositions of Thonet chairs in which he deliberately undermines their function. The chairs produced by the Thonet factory, which was established in 1853, were valued by modernist architects like Le Corbusier (18871965) and Mies van der Rohe (18861969) for their simple industrial appearance and the rational method of production and assembly.9 Reinoso uses the Thonets as an expressive medium.

X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 27 X X X

Bertjan Pot & Marcel Wanders The Carbon Chair

Collar 19th century ribbon lace – needle lace 28.2 x 21.1 cm

2004

Bruggemuseum – Gruuthuse

Epoxy resin and carbon fibre

Photography by Jan Termont

XIX.O.366

H 75 x 46 x 50 cm Manufacturer: Moooi, The Netherlands Photography by Moooi

Reinoso past de Thonets toe als beeldend medium. Het verschaft hem naar analogie van Duchamps ‘readymades’ een ‘ready system’, een onuitputtelijke verzameling van combinatiemogelijkheden, vergelijkbaar met de Thonetcatalogus van 19O4 die zo’n 3.5OO modellen bevatte.1O

Merel Boers Collection Miss Blackbirdy 2OO6 black yarn Photography by Ivo Hofste

Hedendaagse ontwerpers leggen meer nadruk op semiotische, emotionele en esthetische functies en veel van de eigentijdse objecten in de tentoonstelling zijn in utilitaire zin nadrukkelijk onfunctioneel. De nieuwe verhouding van hedendaagse ontwerpers tot het modernisme is er niet één van afwijzing, maar lijkt eerder te streven naar een synthese van eigentijdse ontwikkelingen met het postmoderne, het modernisme, en de negentiende eeuw. Bij gebrek aan een betere term zullen we deze houding transmodern noemen. Het nu toepassen van kant lijkt exemplarisch voor deze naar integratie strevende houding en de daaruit volgende interesse in de negentiende eeuw. Ontwerpers refereren niet alleen op formeel vlak aan de negentiende eeuw, maar houden zich ook bezig met negentiende-eeuwse thema’s die nu weer actueel zijn. Ik noem er enkele; de implicaties van technologische ontwikkelingen voor maatschappij en omgeving; de plaats van ambacht en handwerk, het ornament en decoratie; de vermenging van hoge en lage cultuur; en het onderzoek in geschiedenis, folklore en tradities naar de wortels van lokale identiteit.

Decoratie Een van de eerste ontwerpers die weer durfde zwelgen in versiering is Tord Boontje. De eerste collectie, waarin bloemen, konijntjes, vossen en kraaien als motieven figureren, stamt uit 2OOO/ 2OO1 en heet Wednesday: “...neither of the past nor of the future. It’s normal- like a Wednesday [...] Wednesday mixes the handmade and the machinemade, the historical and the digital.”11 De Thinking of you vaas-covers zijn een vertaling van herinneringen aan antieke, overdadig geornamenteerde objecten. Boontje ontleent zijn vaak sprookjesachtige en lieflijke motieven aan de natuur, volkskunst, en ambachtelijk handwerk. Zijn werk doet denken aan volksknipkunst en veel van Boontjes ontwerpen ontstaan op het platte vlak. De ruimtelijkheid ontstaat pas door het vouwen en buigen van het plaatmateriaal waarin de patronen zijn gesneden. In de sierobjecten van verguld metaalplaat Bling Bling, Love Heart en Tiara for Maxima onderzoekt Tjep. het decoratieve potentieel van symbolen, logo’s en tekst. In hoeverre blijft hun vermogen tot communicatie overeind wanneer ze als decoratie behandeld worden?

Pablo Reinoso Thonet 11 2OO5 Wood (Thonet chair) H 87 x 242 x 58 cm Photography by Carlo Yebra

Chris Kabel integreert nuttige functie in het ornament. Hij ontwikkelde de Shady Lace parasol oorspronkelijk voor de Noord-Franse kant-industrie; ‘During my visits to factories, I noticed lace often has floral patterns that serve no immediate use. I wanted to design a floral pattern that serves some sort of purpose... so that the little specks of sunlight that are filtered through the open parts of the lace give the feeling that you’re under a tree.’12

The new relationship between contemporary designers and modernism is not one of rejection but more of striving towards a synthesis of contemporary developments and postmodernism, modernism and the nineteenth century. For want of a better term, we shall use the word ‘transmodern’ to describe this relationship. The present use of lace appears to be illustrative of this approach, whose aim is integration, and of the interest in the nineteenth century that the attitude generates. Designers refer to the nineteenth century not only in terms of form, but also show an interest in nineteenth-century themes which are now topical once again. These include the implications of technological developments for society and the environment, the status of crafts, handwork, ornamentation and decoration, the mixture of high and low culture and the study of history, folklore and traditions in a search for the roots of local identity, to name but a few.

mixes the handmade and the machinemade, the historical and the digital.’11 The Thinking of you vase covers are an expression of the memories of excessively ornamented antique objects. Boontje derives his delicate, fairytale motifs from nature, folk art and traditional handwork. His work reminds us of the popular craft of paper-cutting and many of Boontje’s designs develop from the flat plane. Their threedimensionality only emerges when you fold and bend the sheets into which the patterns are cut. In the decorative gilded metal objects, Bling Bling, Love Heart and Tiara for Maxima, Tjep. examines the decorative potential of symbols, logos and text. How long does their capacity to communicate continue if they are treated as decoration?

Chris Kabel incorporates useful function into ornament. He first developed the Shady Lace parasol for the lace industry in Northern France: ‘During my visits to factories, I noticed lace often has floral patterns that serve no immediate purpose. I wanted to One of the first designers who is not design a floral pattern that serves afraid to wallow in ornament is Tord some sort of purpose... so that the Boontje. His first collection, in which flowers, little specks of sunlight filtering through the open parts of the lace rabbits, foxes and crows feature as motifs, dates back to 2000/2001 and is give you the feeling that you’re called Wednesday: ‘... neither of the under a tree.’12 past nor of the future. It’s normal – like a Wednesday. ... [It] combines

Decoration

Demakersvan Designer at work on Lace Fence

2OO5 Manufacturer: Lace Fence, The Netherlands

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Photography by: Daniel Nicolas

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X In 2fold dienen de geperforeerde X streepjeslijnen als vouwlijnen voor X het servet. In het Fold to Fit X tafelkleed komen de lijnenperforaties met verschillende X overeen tafelmodellen en zorgen voor een X “perfect fit”. X Constructie en bekleding zijn in de Chair verenigd in één materiaal X Mesh en vorm. X X Constructie X Een van de meest kenmerkende eigenschappen van kant is de X onlosmakelijke eenheid van constructie X en decoratie en dat maakt haar tot een X uitgesproken transmodern materiaal. Zichtbaarheid van constructie is voor X de modernisten een belangrijk principe X geweest en de negentiende-eeuwse X theoretici waardeerden de eenheid van vorm en constructie in de, ook in X

ABK

Brugge volop te bewonderen, gotische bouwkunst.

Link Easy Chair is voortgekomen uit Tom Dixon’s Pattern Project. Het project onderzoekt de evolutie van repeterende patronen als het belangrijkste component voor zowel de constructie als de versiering van meubels. Het Link patroon, het hoofdbestanddeel van het Pattern Project is tegelijkertijd de constructie van de stoel en het decoratief patroon. Louise Campbell doseerde gelijke delen constructie en expressie in de Very Round Chair. De kwetsbaarheid van de met de hand gesneden, papieren modellen uit het ontwerpproces werd naar het eindproduct getransponeerd.

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

ABKM

MAASTRICHT The making of experimental fashion design for Kantlijnen

Link Easy Chair was generated by Tom Dixon’s Pattern Project. The project examines the evolution of repetitive patterns as the most important component in both the construction and decoration of furniture. The Link pattern, the principal ingredient of Pattern Project, is both the structure of the chair and the decorative pattern. Louise Campbell uses equal doses of construction and expression in Very Round Chair. The fragility of the handcut paper models in the design process was transposed to the end product.

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

In 2fold the perforated dotted lines are the folding lines for the serviette. In the Fold to Fit tablecloth the perforated lines correspond with different size tables and thus ensure a perfect fit. In Mesh Chair, construction and upholstery are united into one material and shape.

Structure One of the most distinctive features of lace is the inextricable unity of construction and decoration which makes it a distinct ‘transmodern’ material. Visibility of construction was an important modernist principle and nineteenthcentury theorists valued the unity of form and construction in gothic architecture, of which there are also plenty of examples in Bruges.

Conny Groenewegen explores the unity of decoration and structure in clothing. In the Bibliothèque Nationale in Paris she discovered an illustration of a seventeenth-century shroud for the Spanish king, with a motif of skulls. She used it in a mantilla-type headscarf of perforated white leather. Her leather cufflinks are based on seventeenth-century lace samples. The many-layered quality and transparency of lace continue to captivate her.

History In the nineteenth century, history was regarded as a way to understand the true nature of the world around us. It was used to strengthen national identity. History was visible everywhere through the use of historical styles in architecture, design and art.

TJEP.

Bling Bling 2OO2 Silver alloy, gold plated H 8 x 9 x O.5 cm

Kristian van Kuijk Gravestone 2OO6 White painted wood H 15O x 8O x 7 cm Photography by Claus Lehmann

Conny Groenewegen verkent de vereniging van decoratie en constructie in kleding. In de Parijse Bibliothèque Nationale vond zij een afbeelding van een zeventiende-eeuws kanten doodskleed met een motief van schedels voor de Spaanse Koning. Zij paste het toe in een mantilla-achtige hoofddoek van geperforeerd wit leer. Manchetten van leer baseerde Groenewegen op zeventiende-eeuwse voorbeelden van kant. Gelaagdheid en transparantie zijn aspecten van kant die Groenewegen blijvend boeien.

OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OChrist OOOOOOOO OOO OOOOOOOOOO the Cross O O O O O O on OOO OOO OOOOOOOOOO O18th O Ocentury OOOOOOOOOOOOOOOOOOO Ocut O O O O O paper OOOOOOOOOOOOOOOO O O Ocoloured OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O12.5 O OxO7.7 OO cm O O O O O O O O O O O O O O O O OBruggemuseum O O O O O– O O O O OAlbum O O O Gilleman, OOOOOOOO Volkskunde, OOOOOOO O O O O O O E. OOOOOOOOO OInv. O O18/a OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OPhotography OOOOO O O O O photographers OOOOOO O OOOOO by O municipal of O Bruges OOOOOO OOOOOOOOO OOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OJan OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O OBorreman OOOOOOOOOOOOOOOOO OTomb O O O Oof O O O O O Oof OOOOOOOOOOO O O O O O O OMary O O O O O OBurgundy OOOOOOOOO O1495-15O2 OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO Omarble OOOO OO OOOOOOOOOOOOOOO gilt bronze O O O O– O OO OOOOOOOOOOOOOOO O181 O Ox O OO 268OxO 147 cm O O O O O O O O O O O O O O OBruggemuseum: OOOOOO O O O O Onze-Lieve-Vrouw OOOOOOOOOOO Onthaalkerk OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OPhotography OOOOO O O O photographers OOOOOO OOOOO by O municipal of O Bruges OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O35O O O O OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

Tord Boontje

Here

Thinking of You (Here, Now and Forever)

2OO5 Silver metal Here 2O.3 x 1O.2 cm, Now 2O.3 x 14 cm, Forever 3O.5 x 15.2 cm Manufacturer: Artecnica, USA

Now

Forever

Historical events such as voyages of discovery, the wheeling and dealing of the Dutch East India Company (VOC), the slave trade, colonisation and war, these are the subjects of Dylan Graham’s work. He articulates this in pieces overflowing with ornamental motifs he derives from historical examples. The technique is based on a variety of traditions such as popular paper-cutting and shadow-play. In his work he points out the farreaching consequences for the individual of institutional decisions. In Armada Graham links the depiction of a heroic seventeenth-century naval battle with a ‘danse macabre’ by skeletons playing music. In the installation entitled The Kingdom, the silhouettes of frigates and gothic tracery is combined with scenes of slavery. Inside the gazebo structure there is a more secluded room, with windows looking out onto an ‘office’ filled with relics of colonial expansion. The Old Lie (Dulce et Decorum est pro patria Mori) II derives its title and theme from the poem by Wilfred Owen (1893 – 1918), a poet who fought on the front line in the First World War. The poem describes the poignant contrast between the heroic, the patriotic rhetoric with which rulers sent their subjects to war, and the gruesome reality of desperation, mutilation and death the soldiers experienced.

In the Bruggemuseum Gruuthuse we see three tombs set against a green block, as if they were positioned next to a hedge in a cemetery. Kristian van Kuijk would like to give surviving relatives the opportunity to help design a monument to their deceased loved ones. He proposes that mourning zijn onderwerpen in het werk van Dylan relatives choose from a range of In de negentiende eeuw werd Graham. Hij geeft die vorm in stukken letters, numbers and ornaments offered online. Together these geschiedenis gezien als middel om de vol ornamentale motieven die hij ware aard van de omringende wereld te ontleent aan historische voorbeelden. elements of design will form a monument in the shape of a tree, begrijpen. Zij werd ingezet om De techniek is afkomstig uit diverse which refers to the life cycle. Once nationale identiteit te versterken. tradities zoals folkloristische a choice of material has been made Geschiedenis was overal zichtbaar papierknipkunst en schimmenspel. it can be sent to a local producer door de toepassing van historische Hij wijst met zijn werk op de where it will be manufactured by stijlen in architectuur, vormgeving verregaande gevolgen van means of water-jet cutting. en kunst. institutionele beslissingen voor The curators have asked Van Kuijk het individu. to construct monuments for Louis of Historische gebeurtenissen zoals In Armada verbindt Graham de Gruuthuse (1422-1492), Charles the bijvoorbeeld de ontdekkingsreizen, voorstelling van een heroïsche Bold (1433 – 1477) and Mary of de handel en wandel van de Verenigde zeventiende-eeuwse zeeslag Burgundy (1457 –1482) as they have Oost-Indische Compagnie, met een “danse macabre” van no close living relatives. slavenhandel, kolonialisme en oorlog musicerende skeletten.

Geschiedenis

X X X X X X X X

X X X X X X X X 36

X X X X X X X X

Marcus Gheeraerts the Younger (?)

Portrait of Lady Anne Rushout

1631 Oils on canvas 126 x 12O cm Groeningemuseum, inv. o.163O Photography by municipal photographers of Bruges

Studio Job

Silhouette Chandelier 2OO6 Laser-cut and anodized aluminium 13O x 1OO cm Manufacturer: Roxal bv, The Netherlands Photography by Jac Vanderfeesten

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

In de installatie The Kingdom worden silhouetten van fregatten en gotisch maaswerk gecombineerd met scènes van slavernij. Binnen in het tuinhuisachtige bouwsel bevindt zich een meer gesloten ruimte waar door ramen zicht is op een ‘kantoor’, gevuld met ‘relieken’ van koloniale expansie. The Old Lie (Dulce et Decorum est pro patria Mori) II ontleent titel en thema aan het gedicht van Wilfred Owen (1893 – 1918) dichter en Brits frontsoldaat in de Eerste Wereldoorlog. Het gedicht behandelt de schrijnende tegenstelling tussen de heroïsche, patriottische retoriek waarmee machthebbers hun onderdanen de strijd insturen en de gruwelijke werkelijkheid van ontreddering, verminking en dood die de uitgezonden soldaten meemaken. In het Bruggemuseum-Gruuthuse staan drie opengewerkte grafmonumenten opgesteld tegen een groen blok, als tegen een haag op een begraafplaats. Kristian van Kuijk wil nabestaanden de mogelijkheid bieden mee te ontwerpen aan een grafmonument voor hun overleden dierbaren. Hij stelt zich voor dat rouwende familieleden online een keuze maken uit een aanbod van letters, cijfers en ornamenten. Deze ontwerpelementen vormen samen een monument in de vorm van een boom: een verwijzing naar de kringloop van het leven. Na de keuze voor een materiaal kan het ontwerp digitaal naar een lokale producent gestuurd worden, waar het door middel van waterstraalsnijden gefabriceerd wordt. Op verzoek van de curatoren stelde van Kuijk, bij gebrek aan directe verwanten, zelf de monumenten samen voor Lodewijk van Gruuthuse (14221492), Karel de Stoute (1433 – 1477) en Maria van Bourgondië (1457 –1482). Deze drie zijn sterk verbonden met de historische locatie. In het monument voor van Gruuthuse verwerkte van Kuijk verwijzingen naar het gruit, en het Gruuthusehandschrift. Gruit is een kruidenmengsel dat bij het bierbrouwen als smaakmaker wordt toegepast. De Gruuthuse-familie was rijk geworden door het gruutrecht, het recht gruit te verkopen en belasting op bier te heffen. Lodewijk van Gruuthuse verwierf met dit kapitaal een omvangrijke bibliotheek.

Dylan Graham Kingdom 2OO6 Hand-cut pine, hand-cut poplar, mdf, acrylic, foamcore board, cardboard, hand-cut paper H 6OO x 6OO x 45O cm Courtesy of the artist

X X X X X X X X X

Cal Lane 5 Shovels 2OO7 Plasma-cut steel 147 x 147 cm

Het naar de voormalige bezitter genoemde Gruuthuse-handschrift, dat pas onlangs uit privé-bezit door de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag werd verworven, is een van de belangrijkste bronnen voor de Middelnederlandse letterkunde en voor de Nederlandse cultuurgeschiedenis van de middeleeuwen. In de monumenten voor Karel de Stoute en Maria van Bourgondië legt van Kuijk de nadruk op de familierelatie tussen deze illustere vader en dochter.

Sprookjes De tijd van Gruuthuse, de late middeleeuwen, is in het collectieve bewustzijn sterk verkleurd tot een sprookjesachtige fantasiewereld. In de tentoonstelling zijn stukken opgenomen die zo uit Alice in Wonderland of een Grimm-sprookje afkomstig lijken te zijn.

These three are intimately associated with this historical location. In the monument for Gruuthuse, van Kuijk has incorporated references to ‘gruut’ and the Gruuthuse manuscript. Gruut was a medieval mixture of spices used to make beer. The Gruuthuse family became very wealthy as they held the monopoly on the sale of ‘gruut’ and were allowed to impose taxes on beer. Louis of Gruuthuse invested this capital in a vast library. The Gruuthuse manuscript, named after its former owner, was only recently acquired by the Dutch Royal Library in The Hague, and is one of the most important sources in Middle Dutch literature and medieval Dutch cultural history. In the monuments for Charles the Bold and Mary of Burgundy Van Kuijk emphasises the family tie between this illustrious father and daughter.

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Cal Lane

Wheel Barrow 2OO7 Plasma-cut steel H 64 x 91 x 137 cm

OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO O O O O Mary with Child O O O O 18th century OOOO O O O O cut coloured paper with miniature O O O O 21.5 x 14.1 cm OOOO O O O O Bruggemuseum – Volkskunde, Album E. Gilleman, Inv. O O O O Photography by municipal photographers of Bruges OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO O O O O Tjep. OOOO O O O O Love Heart OOOO O O O O 2OO7 O O O O Material: OOOO O O O O H 12 x 12 x 1 cm OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO OOOO O O O O 42 OOOO OOOO OOOO

Fairytales In the collective memory, the age of Gruuthuse, the Late Middle Ages, has faded into a fairytale world of fantasy. The exhibition includes work that appears to have come right out of Alice in Wonderland or one of Grimm’s fairytales. Nynke Tynagel and Job Smeets of Studio Job design all their objects for an imaginary castle.13 Their kiddy-gothic Silhouette chandelier with symbols of ‘romance, religion, royalty and region’14 fits in perfectly with the medieval palace of Gruuthuse. Marcel Wanders’ aim is to give the fantastic a place in the tangible world: ‘So many girls want to be beautiful princesses or flying elves, so many boys want to feel cunning knights or wise kings. Why don’t we make it our goal to realize those dreams?’15 Wanders uses the fairytale associations that lace evokes in Frank, which is part of the Topiary series, and in Eero’s Puppy.

12/b

Merel Boers takes us on ‘A Journey to Miss Blackbirdy’s World’. She translates the spontaneity of pen and ink drawings into delicate articles of clothing in black thread. Her technique is similar to the chemical lace method. The threads are attached to soluble supports. The outlines of Boers’ models remind us of nineteenthcentury circus costumes and the ballet costumes seen in the work of Edgar Degas (1834–1917). In the gardens of the Bruggemuseum Guido Gezelle, the former home of the poet, writer and Roman Catholic priest Guido Gezelle (1830- 1899), stands a group of three pollard lime trees. Noëlle Cuppens provided them with a mantle of knitted nylon cord. In Cuppens’s work, dressing trees is a way of making them human. Images of female trios in mythology and literature loom up, but it is hard to choose between the three graces or the witches in Shakespeare’s Macbeth. A Communion dress crocheted by Cuppens’ great-aunt was the personal inspiration for the work. Cuppens found the association with ceremonial robes such as those worn for a christening or communion, a wedding dress or a priest’s alb, in which a lot of lace is always used, very appropriate because of Gezelles’ priesthood.

OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O Gender OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O Although OOOOO O OisOalso O O worn O O ObyOmen O Oand OO lace O is O Onot OO O Omade O Oby O women, OOOO OOOOO only the OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O material OOOOO OOOO O O O O Owith OOO isOclosely associated O femininity. OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O Which O O Ois OO Othings OOOO O Otouch OOO why that onO O O O lace O O Ooften O O concern O O O Ogender O O O issues. OOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O The O O O O O O of OOOO O Oby OO OOOO trees Noëlle O O Odressing O O O O O Othe OO OOOO OOOO O Cuppens O O O Ois O aOcaring, O O O Oloving O O Oact O OofO O O O enveloping OOOOOO O protecting. OOOOOOOOOOO and OOOOOOO O O O O O O OThe OOOOO O whimsical O O O O Oshape O O OofOthe O Otrees OOO O the OOO and O open O O Otexture O O O of O Othe OO O Ocontrast OOOOOO robe OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O beautifully O O O O O Owith O O Jethro OOOO OOOOOO Macey’s O rectangular O O O O O OflO O of OO O O O Otiles OOO O oor concrete a O OOOOOOOOOOOOOOOOOO O little OOOO O O O on OO O Ogarden. OOOOOO further inOthe O Using O O OaOmilling O O O Omachine, O O O OMacey OOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O softens O O O Othe O Oconcrete, OOOOO O O O O Oand OO a masculine O modernistic O O O O O Omaterial, O O O O Owith O OaO O O O O OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O stylised OOOOO O O O of OO O O motifs OOOOOO pattern floral O derived O O O Ofrom O O lace. OOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O The O Ofemale O O O welder OOOO O Lane O O Oapplies O O O aO O Cal O cutting O O O Otorch O O OtoOrusty O O Oequipment, OOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O turning O O O Oit O into O O Oostentatious O O O O O OopenOOOO O worked OOOO O O O OHer OO OOOOOOOO objects. decoration OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O renders O O O Othe O Oequipment OOOOO OOOOOOO completely O useless O O O Oand O Odemonstrates O O O O O OaOtriumph OOOO O ofO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O imagination O O O O O Oover O O dogged OOOO OOOOOO labour. OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O Networks OOOOOOOOOOOOOOOOOO O The O O O O O O in O O O Ofits O O O O O the OOO O O Ointerest O O O O O Olace O O O OinOwith OOOOO O broader O O O Ointerest O O O O in OO O Ostructures OOOOOO open O and O Olayers O O O that O O Ohas OO O OsoOevident OOOOO been OOOOOOOOOOOOOOOOOO O in O Ofashion, O O O Odesign, OOOO O O O design OOOO graphic O and O Oarchitecture O O O O O O in OO O O Oyears. OOOOO recent OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O This O O Otype O OofOdesign OOOO O Oup OO O Othe OO links with O network, OOOOO O twenty-fi O O O Orst O Ocentury’s OOOOOO the OOOOOOOOOOOOOOOOOOO O favourite O O O O Oorganisational O O O O O O Ostructure. OOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOO

Conny Groenewegen

White leather tunic 2OO5 White hand-punched leather 75 x 5O cm Photography by Paul Bakker

ROYAL ACADEMY

ANTWERP

We talk of a network economy, mobile phone networks and the network of personal and professional relationships. Social network sites are very popular on the Internet. The intricate, endless connections we make on the Internet through our activities form a virtual lacework that spans the globe.

The making of experimental fashion design for Kantlijnen

The Globe M lamp by Torbjörn Lundell consists of transparent synthetic threads joined together using the macramé technique. The light, open structure, the knotting, the suggestion of currents of energy in the luminous threads and the visible envelopment of an invisible sphere make this lamp a simple, graphic representation of the world wide web.

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X44X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Nynke Tynagel en Job Smeets van Studio Job ontwerpen al hun objecten in dienst van een imaginair kasteel.13 Hun kiddy-gothic Silhouette-chandelier met symbolen van “romance, religion, royalty and region”14 is mooi op zijn plaats in het middeleeuwse stadspaleis van Gruuthuse. Marcel Wanders wil het fantastische een plaats geven in de tastbare wereld: “So many girls want to be beautiful princesses or flying elves, so many boys want to feel cunning knights or wise kings. Why don’t we make it our goal to realize those dreams....”15 Wanders buit de feeërieke associaties die kant oproept uit in Frank, onderdeel van de Topiaryserie en in Eero’s Puppy. Merel Boers neemt ons mee op “A Journey to Miss Blackbirdy’s World”. Zij vertaalt de spontaniteit van pentekeningen in fragiele kledingstukken van zwart garen. Haar techniek vertoont overeenkomsten met de methode van chemisch kant. Daarbij worden garens op een oplosbare drager bevestigd. De silhouetten van Boers modellen doen denken aan negentiende-eeuwse circuskostuums en de balletpakjes zoals die te zien zijn in het werk van Edgar Degas (1834–1917).

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Photography by: Daniel Nicolas

In de tuin van het BruggemuseumGezelle, voormalig woonhuis van de dichter, letterkundige en priester Guido Gezelle (183O- 1899) staan drie knotlinden in een groepje bij elkaar. Noëlle Cuppens voorzag ze van een gewaad van gebreid nylonkoord. In Cuppens werk is het aankleden van bomen een handeling die leidt tot verpersoonlijking van de bomen. Vrouwelijke trio’s uit mythologie en literatuur dringen zich op, maar het is moeilijk kiezen tussen de drie gratiën of de heksen uit Shakespeare’s Macbeth. Een communiejurkje gehaakt door een oudtante van Cuppens vormde een persoonlijke inspiratie voor het werk. De associatie met ceremoniële gewaden als een doop-, communie- of trouwjurk of een priesteralbe waarin altijd veel kant in verwerkt wordt, leken Cuppens vanwege Gezelles priesterambt toepasselijk.

Bathsheba Grossman’s Quin.MGX lamp is more of a reflection of the complexity of the connections world inhabitants make with one another. The appearance of the lamp is based on the dodecahedron, the last of the five platonic shapes. According to Plato, the first four represent the four elements earth, water, fire and air. Plato regarded the dodecahedron as a depiction of the air. Plato and Aristotle described this fifth element, the Quintessence, as ‘The Idea’ or that which exists outside the material world. Grossman has

opened up the 12 pentagonal facets and allows them to run in, through and over one another. Consequently, this lamp sculpture is a wonderful metaphor for collective awareness, interconnectivity and the interlaced unity of the world population.

New fabrics The ongoing development of new, high-quality uses for textiles in architecture, medical science and technology contributes to the growing importance of textiles as a material and of textile-related technologies.16

Gender

Conny Groenewegen Leather lace scarf

2OO6 Black laser-cut leather 161 x 38 cm Manufacturer: Conny Groenewegen, The Netherlands

X X X X X X X X X X X X X X X 46 X

X X X X X X X X X X X X X X X X

Hoewel kant ook door mannen gedragen is en niet alleen door vrouwen werd gemaakt, is het materiaal sterk met vrouwelijkheid verbonden. Daarom raken objecten over kant vaak aan kwesties van gender. Het aankleden van de bomen door Noëlle Cuppens is een verzorgende liefdevolle handeling van omhullen en beschermen. De grillige bomen en de open structuur van het gewaad vormen een mooie tegenstelling met Jethro Macey’s rechte vloer van betontegels, iets verderop in de tuin. Macey verzacht het masculiene en modernistisch materiaal beton door machinaal uitfrezen van aan kant ontleende gestileerde bloemmotieven. De vrouwelijke lasser Cal Lane bewerkt met de snijbrander roestig gereedschap tot opengewerkte pronkobjecten. Door haar decoratie worden de werktuigen volkomen nutteloos, demonstreren een triomf van de verbeelding over noeste arbeid.

X X X X X X X X X Netwerken X De interesse voor kant past binnen bredere belangstelling voor open X een structuren en gelaagdheid die de X laatste tijd veel is waar te nemen in X mode, design, grafische vormgeving en X architectuur. X X

Kiki van Eijk Hexagon Lace 2OO6 Wool 27O x 18O cm

Dergelijke vormgeving sluit aan bij de favoriete organisatiestructuur van de eenentwintigste eeuw; het netwerk. We spreken van netwerkeconomie, mobiele telefonienetwerken en het netwerk van persoonlijke en professionele relaties. Sociale netwerksites op het internet zijn erg populair. De fijnmazige, eindeloze verbindingen die we door onze activiteiten op internet maken vormen een virtueel kantwerk dat de globe omspant.

Jethro Macey Lace Paving Slab 2OO6 Concrete 3O x 3O cm Manufacturer: Jethro Macey, UK

Loop.pH (Rachel Wingfield and Mathias Gmachl) describe Sonumbra as a ‘sonic shade of light’. An architectural textile containing solar cells and with a structure of luminous threads is stretched to form a lacy ‘living’ membrane. During the day the parasol structure provides shade from the sun and at night emits light, making use of the solar energy collected during the day. The installation reacts to the presence of people moving near the parasol. A camera placed in the mast registers movement and very precisely translates people’s positions into light and sound.17 Marcel Wanders and Bert-Jan Pot developed the Carbon Chair, an execution of Pot’s prototype, Carbon Copy. Apart from referring to the material used, the title Carbon Copy also refers to the carbon paper that is used when typing on a mechanical typewriter to produce an instant copy of the typed text.

De Globe M lamp van Torbjörn Lundell bestaat uit lichtdoorlatende kunststofdraden die door macramétechniek met elkaar verbonden zijn. Door de lichte, open structuur, de verknoping, de suggestie van energiestromen in de licht uitstralende draden, en het schijnbare omvatten van een onzichtbare bol, wordt deze lamp tot een eenvoudige, grafische verbeelding van het world wide web. Bathsheba Grossman’s lamp Quin.MGX doet meer recht aan de complexiteit van de verbindingen die de wereldbewoners met elkaar verknoopt. Uitgangspunt voor het uiterlijk van de lamp is de dodecahedron, de laatste van de vijf platonische vormen. De eerste vier staan volgens Plato voor de vier elementen aarde, water, vuur en lucht. De dodecahedron, werd door Plato beschouwd als de verbeelding van de X ether. X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X

d’Hanis & Lachaert Streetvendor 2OO6 Material: recycled wood H 1OO x 9O x 266 cm Manufacturer: Droog Design, The Netherlands Photography by Joris Luyten

X X X X X X X X X X X

Alphons Ter Avest Catwalk

(sketchdesign)

2OO8 Material: roadmarker 2 dimensional print

collar 19th - 2Oth century Cluny – bobbin lace 2O x 2O cm Bruggemuseum – Gruuthuse XIX.O.244 Photography by Jan Termont

collar 19th century appliqué lace with embroidery 14.2 x 33.3 cm Bruggemuseum – Gruuthuse IX.O.756 Photography by Jan Termont

Dit vijfde element, de Quintessence, vatten Plato en Aristoteles op als “de Idee”, als dat wat buiten de materiële wereld bestaat. Grossman heeft de 12 vijfhoekige geometrische facetten opengebroken en laat ze in, door en over elkaar heen lopen. Zo is deze lamp-sculptuur een prachtige metafoor voor het collectieve bewustzijn, de interconnectiviteit en de doorweven eenheid van de wereldbevolking.

Nieuw textiel De ontwikkeling van telkens weer nieuwe, hoogwaardige toepassingen van textiel in architectuur, medische wetenschap en techniek dragen bij aan het toenemend belang van het materiaal textiel en aan textiel gerelateerde technieken.16 Loop.pH (Rachel Wingfield and Mathias Gmachl) noemen Sonumbra een “sonic shade of light”. Een architecturaal textiel waarin zonnecellen zitten, is in een structuur van lichtgevende draden tot een kantachtig, ‘levend’ membraan gespannen. Overdag biedt de parasolstructuur beschutting tegen

Charles and Ray Eames’ plastic DSR chair (1948) was the model for Carbon Copy. Pot translated the original into a transparent structure of carbon threads which are stretched back and forth seemingly at random.

How to Plant a Fence by Demakersvan (Joep Verhoeven, Jeroen Verhoeven and Judith de Graauw) is one of the few products in the exhibition that makes use of the traditional techniques of making bobbin lace. In 2004 Joep Verhoeven contacted the NKO (Dutch Lace Organisation) and mastered the basic principles of making bobbin lace. After carrying out research in Bruges he opted for a Chantilly pattern which he made not from fine thread but thick wire, as the pattern was incorporated in a fence. Verhoeven used the similarity between the diamond-shaped pattern of industrial fencing and the ‘ground’ (the background to the decorative patterns) of lace. Cosy craftsmanship and industrial functionality result in a friendly crowd-control instrument. For Kantlijnen, Demakersvan created a special version of their famous fence;

the fence around the Sint-Janshuis Mill has a motif that refers to flour and bread-baking

Machine-made Machine-made lace was already being produced in the mid-eighteenth century. In the nineteenth century it was possible to mechanically reproduce almost every type of handmade lace. The use of punch cards enabled the machines to execute the decorative patterns and this may be regarded as a link in the development of the computer. The computer and its uses is increasingly a decisive factor in the appearance of objects and how they are produced.

de zon, ‘s nachts geeft het licht. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de energie die tijdens de daglichturen verzameld is. De installatie reageert op de aanwezigheid van mensen die zich in de nabijheid van de parasol bewegen. Een camera die in de mast is geïnstalleerd registreert beweging en vertaalt nauwkeurig de positie van personen in licht en geluid.17

Marcel Wanders

Crochet Chair

2OO6 Crocheted rope soaked in epoxy resin H 13O x 13O x 65 cm Manufacturer: Droog Design,

Marcel Wanders en Bertjan Pot ontwikkelden de Carbon Chair, een uitwerking van Pot’s prototype Carbon Copy. Behalve een referentie aan het gebruikte materiaal, verwijst de titel Carbon Copy ook naar het carbon doorslagvel dat bij het typen op een mechanische typemachine voor een instantkopie van de getypte tekst zorgt. Charles en Ray Eames’ plastic DSR-stoel (1948) vormde het model voor de Carbon Copy. Pot vertaalde het origineel naar een transparante constructie van koolstofvezeldraden die op een schijnbaar willekeurige manier heen en weer zijn gespannen.

Guido Ooms’ Wireframe Chair II for example, is a literal execution of the thread-model phase of the design process. Such models, which are generated with design software, are a simplified graphic reproduction of a three-dimensional object in which only the ribs are shown. The open, net-like structure of the Origami Chair by Riccardo Blumer & Matteo Borghi is the product software that is used to calculate load and strength. The triangular holes in the 2 mm thick sheet metal are not all the same size, as material has only been cut away where it is not needed for the rigidity and strength of the construction. Developments in digital technology can provide a counterbalance to the consumer society and the uniformity of modern production. After all, advanced software makes the creation of increasingly complex designs possible. In computercontrolled manufacturing, products can be made to measure and surfaces elaborately worked.

The Netherlands Photography by Marcel Wanders Studio

Ammar Eloueini for example, finds it more efficient to include decorative elements in a design than not to: ‘... if you are using a CNC routing machine, a smooth surface is more difficult and time-consuming to make than something with a pattern integrated into the surface,’ he says. ‘You can also begin to integrate structural qualities into the pattern.’ 18 The CoReFab # 116 chair Eloueini designed started out as an image in a computer animation. In the animation, the honeycomb pattern that makes up the chair moves and changes. The shape the chair has adopted when the user stops the animation can be printed out using a rapid prototyping technology.19

Marcel Wanders Frank 2OO7 Fiber and resin H 286 x 83 x 83 cm Manufacturer: Marcel Wanders Studio, The Netherlands Photography by Marcel Wanders Studio

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

How to Plant a Fence van Demakersvan (Joep Verhoeven, Jeroen Verhoeven en Judith de Graauw) is een van de weinige producten op deze tentoonstelling die zich bedienen van de klassieke kantklos-techniek. In 2OO4 maakte Joep Verhoeven zich, via contact met de NKO (Nederlandse Kant Organisatie), de grondbeginselen van het kantklossen eigen. Na onderzoek in Brugge koos hij een Chantillypatroon, hij kloste dat echter niet van fijne garens, maar van dik metaaldraad. Het patroon werd namelijk opgenomen in een

afrasteringhek. Verhoeven maakt gebruik van de vormovereenkomst tussen het ruitpatroon van industriële afrastering en de “grond” (de achtergrond voor de decoratieve patronen) van kantwerk. Gezellige ambachtelijkheid en industriële functionaliteit resulteren in een vriendelijk crowd-control instrument. Voor Kantlijnen concipieerden Demakersvan een speciale versie van hun befaamde hekwerk; de afrastering rondom de Sint-Janshuismolen is voorzien van een motief dat naar meel en het broodbakken verwijst.

Marcel Wanders

Eero’s Puppy 2OO6 Fiber and resin 55 x 7O cm Manufacturer: Marcel Wanders Studio, The Netherlands Unique piece Photography by Marcel Wanders Studio

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

HKU

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

UTRECHT

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

The making of experimental fashion design for Kantlijnen

Photography by: Daniel Nicolas

X X X X 54 X X X X

X X X X

OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O55 O OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO

Michaela Schleypen

Antik Russian Denim 2OO8 1OO% Cotton 2OO x 2OO cm Manufacturer: Floor to Heaven, Germany

Nendo’s Diamond Chair is modelled on the atomic structure of a diamond. The compact atomic structure of the diamond provides an efficient distribution of strengths and diffusion of light through the stone. The atomic pattern results in a strong and flexible construction for the chair. As the rapid prototyping printer is still limited in the size of the objects it can produce, the chair was designed in two separate sections which fit together like the pieces of a puzzle.

Chris Kabel Shady Lace 2OO3 Weatherproof lace, parasolle frame 18O x Ø 22O cm Manufacturer: Droog Design, The Netherlands Photography by Robaard / Theuwkens

Met de machine gemaakt Machinaal kant werd al halverwege de achttiende eeuw geproduceerd. In de negentiende eeuw werd het mogelijk vrijwel alle handgemaakte soorten kant machinaal te reproduceren. Het gebruik van ponskaarten om de decoratieve patronen door de machines te laten uitvoeren, kan als een schakel in de ontwikkeling van de computer worden beschouwd. De computer en haar toepassingen begint steeds bepalender te worden voor uiterlijk en productiewijze van objecten. Zo is Guido Ooms’ Wireframe Chair II een letterlijke uitvoering van de draadmodel-fase in het ontwerpproces. Dergelijke met ontwerpsoftware gegenereerde modellen zijn een vereenvoudigde, grafische weergave van een ruimtelijk object, waarbij alleen de ribben getoond worden. De open, netachtige structuur van de Origami Chair van Riccardo Blumer &

Susan Bradley

Rapid manufacturing and CNCcontrolled techniques have completely changed the role of the ‘manufacturer’. The energy that used to go into time-consuming traditional handwork can now be used for the creative design process. ‘I’m not really making objects ... the core of what I’m doing is creating the design’, says Bathsheba Grossman, the designer of the Quin.MGX lamp. The technology is still very expensive but is developing rapidly. Grossman is looking forward to the rapid manufacturing equipment becoming more widespread and with it the possibilities of downloading and printing it offers: ‘We’re currently standing next to the Gutenberg press watching the first Bible come off and thinking: ‘you know, we’re on to something here.’ 20

Matteo Borghi komt voort uit het gebruik van software waarmee belasting en krachten kunnen worden berekend. De driehoekige gaten in het 2 mm dunne plaatmateriaal zijn niet overal even groot omdat alleen daar materiaal is weggesneden waar het voor de stijfheid en sterkte van de constructie overbodig is.

is more difficult and time-consuming to make than something with a pattern integrated into the surface,” zegt hij. “You can also begin to integrate structural qualities into the pattern.” 18 De CoReFab # 116 stoel die Eloueini ontwikkelde, begint zijn bestaan als beeldje in een computeranimatie.

Ontwikkelingen in de digitale technologie kunnen een tegenwicht bieden aan de wegwerpcultuur en de eenvormigheid van moderne productie. Geavanceerde software maakt immers steeds complexere ontwerpen mogelijk. Door met de computer aangestuurde vervaardiging kunnen producten op maat gemaakt worden en oppervlakken rijk bewerkt. Zo vindt Ammar Eloueini het efficiënter decoratieve elementen te integreren in een ontwerp dan dat niet te doen. “...if you are using a CNC routing machine, a smooth surface

Outdoor Wallpaper 2OO4 Stainless steel, brushed finish 1OO x 57 cm

Manufacturer: Susan Bradley Design, UK Photography by David Turner

Het honingraatpatroon waaruit de stoel is opgebouwd, beweegt en verandert. De vorm die de stoel heeft aangenomen wanneer de animatie door de gebruiker stilgezet wordt, kan met behulp van rapid prototyping technologie worden afgedrukt.19 Nendo’s Diamond Chair is gemodelleerd naar de atoomstructuur van diamant. De compacte atoomstructuur van diamant zorgt voor efficiënte verdeling van krachten en verstrooiing van licht door de steen. Het atomaire patroon leidt in de stoel tot een sterke en flexibele constructie. Omdat de rapidprototyping-printer nog beperkt is in de omvang van de objecten die zij kan voortbrengen, is de stoel in twee aparte delen ontworpen die in elkaar passen als in een puzzel.

Rapid manufacturing en CNCgecontroleerde technieken hebben de rol van “vervaardiger” geheel veranderd. De energie die voorheen in tijdrovende ambachtelijke handwerken gestoken werd kan nu aangewend worden voor het creatieve proces. “I’m not really making objects (....) the core of what I’m doing is creating the design”, zegt Bathsheba Grossman, ontwerper van de Quin.MGX-lamp. De technologie is nog zeer kostbaar, maar ontwikkelt zich snel. Grossman kijkt uit naar een wijdere verspreiding van de rapid-manufacturing-apparaten en de mogelijkheden van downloaden en printen die dat biedt: “We’re currently standing next to the Gutenberg press watching the first Bible come off and thinking: ‘you know, we’re on to something here.” 2O

X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X X X X XDemakersvan X X X X X X X X X X X X X How X2OO8X Xto X Xplant X X XaX fence X X X X X X3 mmX galvanized X X X X X coated X X X white PVC X X X X XManufacturer: X X X XLace X Fence, X X XTheXNetherlands X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X

Voetnoten 1

Miuccia Prada geciteerd in Cathy Horyn, “Fashion Review, What Does Simplicity Mean? It’s Complicated” The New York Times, 2O februari, 2OO8 <http://www. nytimes.com/2OO8/O2/2O/fashion/shows/2OFASHION. html?pagewanted=print>

Miuccia Prada geciteerd in Lisa Armstrong, “Lace is too twee says Prada as she spins out a whole new aesthetic” in The Times February 2O, 2OO8 Ibid. “.. we had the whole of Switzerland working night and day to produce enough lace”. Ibid. “Prada managed to spin a whole new aesthetic from her lace, which is more usually associated with brides, babies and hookers” <http://women.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/ women/fashion/article3399429.ece>

3 View textile view magazine 82 (summer 2OO8)

p.99 “Lace looks and particularly rich guipures are taking centre stage for winter O9/1O.” De woordspeling refereert aan Stanley Kubrick’s Science-fiction film 2OO1; A Space Odyssey (1968) Court Williams, “2OO9: A Lace Odyssey” , Womens Wear Daily WWD.COM 2O mei 2OO8, <http://www.wwd.com/fashionnews/2OO9-a-lace-odyssey-452736>

Voor meer informatie beveel ik de volgende publicaties aan: Earnshaw, P., The Identification of Lace, Shire, Princes Risborough 198O Levey, Santina M., Lace, a History, Londen 1983 Bruggeman, Martine, Brugge & Kant, een historisch overzicht, Brugge 1985 Vandenberghe, Stéphane| Sorber, Frieda, Kant op zijn best : een selectie uit het Gruuthusemuseum en de verzameling Paul Verstraete, Brugge, Brugge 199O tent. cat. Brangwynmuseum, 21 september- 25 november 199O Earnshaw geeft heldere uitleg over typen kant, Levey geeft het duidelijkst de geschiedenis weer. Bruggeman gaat in op de Brugse situatie. Vandenberghe/Sorber geeft een indruk van het kant in de Brugse Stedelijke collectie.

Earnshaw p.7: So the term ‘lace’ covers all that great variety of ornamental openwork fabrics formed by the looping, plaiting, twisting or knotting of the threads of flax, silk, gold, silver, cotton, mohair or aloë, whether by hand or by machine. A simple, but still valid, definition would be that lace is a lot of holes surrounded with thread!”

6 Jacob van Eyck, Urbium Belgicarum centuria.

Antwerpen 1651 geciteerd in Fanny Bury Palliser, History of Lace, Londen 1865 p. 96: “The issue is a fine web, open to the air with many an aperture, which feeds the pride of the whole globe ; which [...] shows grandly round the throats and hands of kings : and, what is more surprising, this web is of the lightness of a feather, which in its price is too heavy for our purses.” Het origineel is in het Latijn. De Nederlandse vertaling, naar de Engelse, is van Miegiel Loeffen.

“Design for living: 2O4 Shady Lace” The Independent on Sunday, 3 juli, FindArticles.com. < http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4159/is_ 2OO5O7O3/ai_n14684853> Chris Kabel werd in 2OO4 ter gelegenheid van het Lille 2OO4 Cultural Capital of Europe festival uitgenodigd producten te ontwikkelen voor de Franse kantindustrie in Calais.

function, with flair” International Herald Tribune 15 januari 2OO7 <http://www.iht.com/articles/2OO6/1O/O8/ features/design9.php>

14 Li Edelkoort in Bold Studio Job, tent.cat.

Designhuis, Eindhoven 2O oktober - 16 december 2OO7. (niet gepagineerd)

15 Wanders, Marcel, “The contemporary Renaissance of Humanism”, in Marcus Fairs, Twenty-First Century Design, new design icons, from mass market to avantgarde, Londen 2OO6.

Zie: McQuaid, Matilda, Extreme Textiles: Designing for High Performance New York 2OO5 Braddock, Sarah E., O’Mahony, Marie, Techno Textiles 2: Revolutionary Fabrics for Fashion and Design, Londen 2OO8

17 <http://www.loop.ph/bin/view/Loop/SonUmbra> 18 Anne Guiney “Emerging Voices 2OO7” in The

Architect’s Newspaper O4_O3.O7.2OO7.

19 Rapid Prototyping maakt gebruik van CAD CAM-

processen (Computer Aided Design Computer Aided Manufacturing). Virtuele objecten, bestaand uit computerdata worden vertaald in een fysiek product. Met deze techniek zijn zeer complexe structuren te fabriceren.

geciteerd in: Hanna, Raven “Gallery: Bathsheba Grossman” in Symmetry; Dimensions of Particle Physics, volume O2 nr. O7 (september 2OO5)

X X X X

Endnotes 1

7 E.H. Gombrich beschrijft hoe Elizabeth I

Miuccia Prada cited in Cathy Horyn, ‘Fashion Review, What Does Simplicity Mean? It’s Complicated’, The New York Times, 2O February 2OO8 <http://www.nytimes. com/2OO8/O2/2O/fashion/shows/2OFASHION. html?pagewanted=print>

Miuccia Prada cited in Lisa Armstrong, ‘Lace is too twee, says Prada as she spins out a whole new aesthetic’ in The Times 2O February 2O 2OO8 Ibid. ‘... we had the whole of Switzerland working night and day to produce enough lace’. Ibid. ‘Prada managed to spin a whole new aesthetic from her lace, which is more usually associated with brides, babies and hookers’. <http://women.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/ women/fashion/article3399429.ece>

gebruikmaakte van een ”surrounding “field of force” “an awe-inspiring halo composed of spreading circles moving outwards until they reach the final fringe of the lacework”, Gombrich, E.H. The Sense of Order, a study in the psychology of decorative art, New York 1984 (1979) p.169 “Wir haben das ornament überwunden, wir haben uns zur ornamentlosigkeit durchgerungen. Seht, die zeit ist nahe, die erfüllung wartet unser. Bald werden die straßen der städte wie weiße mauern glänzen! Wie Zion, die heilige stadt, die hauptstadt des himmels. Dann ist die erfüllung da.” Adolf Loos “Ornament und Verbrechen “ in Ákos Moravánszky (samensteller) Architekturtheorie im 2O. Jahrhundert, Eine kritische Anthologie, Wenen 2OO3 p.59

Le Corbusier richtte zijn Pavillon de l’Esprit Nouveau op de Parijse Exposition Internationale des Arts Decoratifs et Industriels Modernes van 1925, in met de stoelen B9 en nr.14. van Thonet. Op de tentoonstelling Die Wohnung van 1927 in Stuttgart die onder leiding van Mies van der Rohe stond, waren eveneens Thonetstoelen te zien. zie Vegesack, Alexander von, Das Thonet buch, München 1987 p.151

1O “Si en una primera mirada esta obra podría pensarse

como un ‘ready made duchampiano’, la cantidad de posibilidades que la utilización del ‘lenguaje’ Thonet opera en mi obra, hace pensar mas bien en un ‘ready system’. La obra parece encarnar un sistema (de producción) capaz de materializar un catalogo inagotable de posibilidades combinatorias, como lo fue el catalogo Thonet de 19O4, con sus 3.5OO modelos”. Pablo Reinoso geciteerd in Tramando presenta Trópico Colección primavera verano 2OO8 <http://urbanpress.blogs.com/upblog/files/gacetilla_ tramando_desfile_tropico.doc.>

Earnshaw p. 7: So the term ‘lace’ covers all that great variety of ornamental openwork fabrics formed by the looping, plaiting, twisting or knotting of the threads of flax, silk, gold, silver, cotton, mohair or aloe, whether by hand or by machine. A simple, but still valid, definition would be that lace is a lot of holes surrounded with thread!’

6 Jacob van Eyck, Urbium Belgicarum centuria. Antwerp,

1651, cited in Fanny Bury Palliser, History of Lace, London, 1865, p. 96.

13 Rawsthorn, Alice “A Dutch duo that rejects

X X X X

Deze catalogus werd uitgegeven naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Kantlijnen’, van 11 november 2OO8 tot 1 maart 2OO9. De tentoonstelling werd georganiseerd door Musea Brugge en Brugge Plus vzw.

<http://www.tordboontje.com> volg de links > projects > wednesday collection.

3 View textile view magazine 82 (summer 2OO8)

p.99 ‘Lace looks and particularly rich guipures are taking centre stage for winter O9/1O.’ The word play refers to Stanley Kubrick’s Sciencefiction film 2OO1; A Space Odyssey (1968). Court Williams, ‘2OO9: A Lace Odyssey’, Women’s Wear Daily WWD.COM 2O May 2OO8, <http://www.wwd.com/fashionnews/2OO9-a-lace-odyssey-452736>

4 For more information I recommend the following

publications: Earnshaw, P., The Identification of Lace, Shire, Princes Risborough, 198O Levey, Santina M., Lace, a History, London, 1983 Bruggeman, Martine, Brugge & Kant, een historisch overzicht, Bruges, 1985 Vandenberghe, Stéphane; Sorber, Frieda, Kant op zijn best : een selectie uit het Gruuthusemuseum en de verzameling Paul Verstraete, Brugge, Bruges, 199O, exhibition catalogue. Brangwyn Museum, 21 September-25 November 199O. Earnshaw gives a clear elucidation of types of lace, while Levey gives the clearest historical account. Bruggeman examines the situation in Bruges. Vandenberghe/Sorber give an impression of the lace in the municipal collection in Bruges.

E.H. Gombrich describes how Elizabeth I used a ‘surrounding ‘field of force’’, ‘an awe-inspiring halo composed of spreading circles moving outwards until they reach the final fringe of the lacework’, Gombrich, E.H. The Sense of Order, a study in the psychology of decorative art, New York, 1984, (1979), p. 169.

‘Wir haben das ornament überwunden, wir haben uns zur ornamentlosigkeit durchgerungen. Seht, die zeit ist nahe, die erfüllung wartet unser. Bald werden die straßen der städte wie weiße mauern glänzen! Wie Zion, die heilige stadt, die hauptstadt des himmels. Dann ist die erfüllung da.’ Adolf Loos ‘Ornament und Verbrechen’ in Ákos Moravánszky (compiler), Architekturtheorie im 2O. Jahrhundert, Eine kritische Anthologie, Vienna, 2OO3, p. 59.

This catalogue was published on the occasion of the ‘Kantlijnen’ exhibition, from 11 November 2OO8 to 1 March 2OO9. It was organised by Musea Brugge and Brugge Plus vzw.

9 Le Corbusier furnished his Pavillon de l’Esprit

Nouveau at the 1925 Exposition Internationale des Arts Decoratifs et Industriels Modernes in Paris with chairs B9 and no. 14 by Thonet. Thonet chairs were also present at the 1927 Die Wohnung in Stuttgart which was supervised by Mies van der Rohe. See Vegesack, Alexander von, Das Thonet buch, Munich, 1987, p. 151

1O ‘Si en una primera mirada esta obra podría pensarse como un ‘ready made duchampiano’, la cantidad de posibilidades que la utilización del ‘lenguaje’ Thonet opera en mi obra, hace pensar mas bien en un ‘ready system’. La obra parece encarnar un sistema (de producción) capaz de materializar un catalogo inagotable de posibilidades combinatorias, como lo fue el catalogo Thonet de 19O4, con sus 3.5OO modelos’. Pablo Reinoso quoted in Tramando presenta Trópico Colección primavera verano 2OO8 <http://urbanpress.blogs.com/upblog/files/gacetilla_ tramando_desfile_tropico.doc.>

Curatoren / Curators: Hanneke Kamphuis en Hedwig van Onna Coördinatie / Co-ordination: Sibylla Goegebuer i.s.m. Lieve Desmidt Locaties / locations: Bruggemuseum - Gezelle Bruggemuseum - Belfort Bruggemuseum - Gruuthuse Bruggemuseum - Volkskunde Bruggemuseum - Molens Bruggemuseum - Gentpoort Memling in Sint-Jan -Hospitaalmuseum Museumshop kunstetalage (Arentshof) Vormgeving tentoonstelling / Exhibition design: Toon van Deijne - Hil Driessen Publiekswerking / Public activities: Evelien Vanden Berghe Productie / Production: Musea Brugge en Brugge Plus vzw

Musea Brugge:

Directie / Directors: Manfred Sellink, Walter Rycquart Pers & communicatie / Press & communication: Sarah Bauwens, Ann Boeyaert Marketing: Rudy Pieters Technische uitvoering en advies / O O O O O O O O O O O O O O O O O O Technical O O O O Oimplementation O O O O O O Oand O Oadvice: OOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O Alex OOO O der O OBeke OOOOOOOOOOOOOOO Van OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O Administratie O O O O O O OenOmerchandising O O O O O O O/ O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O Administration O O O O O O O and O Omerchandising: OOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO Lieve Desmidt OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

<http://www.tordboontje.com> follow the links > projects > wednesday collection.

‘Design for living: 2O4 Shady Lace’ The Independent on Sunday, 3 July, FindArticles.com. < http://findarticles.com/p/articles/mi_qn4159/is_ 2OO5O7O3/ai_n14684853> In 2OO4 Chris Kabel was invited to develop products for the French lace industry in Calais on the occasion of the Lille 2OO4 Cultural Capital of Europe festival.

13 Rawsthorn, Alice ‘A Dutch duo that rejects

function, with flair’ International Herald Tribune 15 January 2OO7 <http://www.iht.com/articles/2OO6/1O/O8/ features/design9.php>

OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O Brugge OOOOOO OOOO OOOOOOOOOOO Plus vzw: O O O O O O O O O O O O O O O O O O Voorzitter OOOOOO OOOOOOOOOOOOOOO / Chairman: OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O Patrick O O O OMoenaert OOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O Directie OOOOO O O O O OFilip OOOOOOOOOOO / Director: OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O OStrobbe OOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O Projectmedewerker O O O O O O O O O/ O O O O manager: OOOOOOO Project O O O O O O O O O O O O O O O O O O Peter O O OGrymonprez OOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O Pers OOO OOOOOOO & communicatie / OOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O Press O O O&Ocommunication: OOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O Manon O O OBilliet, O O O OAnne OOO OOOOOOOOOOO Bontinck OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O Catalogus OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O/O Catalogue: OOOOOOOOOOOO

14 Li Edelkoort in Bold Studio Job, exhibition

catalogue, Designhuis, Eindhoven, 2O October-16 December 2OO7 (not paginated).

15 Wanders, Marcel, ‘The contemporary Renaissance of Humanism’, in Marcus Fairs, Twenty-First Century Design, new design icons, from mass market to avantgarde, London 2OO6.

16 See: McQuaid, Matilda, Extreme Textiles: Designing

for High Performance, New York, 2OO5. Braddock, Sarah E., O’Mahony, Marie, Techno Textiles 2: Revolutionary Fabrics for Fashion and Design, London, 2OO8.

17 <http://www.loop.ph/bin/view/Loop/SonUmbra> 18 Anne Guiney, ‘Emerging Voices 2OO7’ in The Architect’s Newspaper O4, 3 July 2OO7.

19 Rapid Prototyping makes use of CAD CAM processes

(Computer Aided Design Computer Aided Manufacturing). Virtual objects comprising computer data are translated into a physical product. With this technique it is possible to manufacture highly complex structures.

Cited in: Hanna, Raven, ‘Gallery: Bathsheba Grossman’ in Symmetry; Dimensions of Particle Physics, volume 2, no. 7 (September 2OO5).

De colofon is opgemaakt op 5 september 2OO8. Wijzigingen onder voorbehoud. The following was compiled on 5 September 2OO8. Subject to modification.

Tentoonstelling: Exhibition:

Vertaling uit het Nederlands / Translation: Gregory Ball Teksten / Authors: Miegiel Loeffen, Sibylla Goegebuer, Manfred Sellink Eindredactie / Editors: Hanneke Kamphuis en Hedwig van Onna Concept en Vormgeving / Concept and Design: Quatre Mains Print : Luc Bonte ISBN: ISBN-NUMMER : 9789O813474O2 EAN : 9789O813474O2 Wettelijk Depot / Registration number: D/2OO8/11.728/1.

Locatie: Location:

Bruggemuseum Belfort

X X X X X X X X

Deelnemende kunstenaars/ designers: Artists/designers taking part:

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Pablo X X XReinoso X X X X X X X www.pabloreinoso.com X X X X X X X X X X Patricia Urquiola X X X X X X X X X X www.patriciaurquiola.com Prima X X XDesier X X X X X X X www.primadesier.be X X X X X X X X X X Quatre Mains

X X X X X X X

Frédérique Baeckelandt Glen Martens BRUIKLEENGEVERS / LENDERS: www.antwerp-fashion.be/SHOW 2OO8 Droog Design, Chris Kabel, Mesh Chair d’Hanis & Lachaert Emu Benelux /Gardeco Oostkamp, www.lachaert.com Patricia Urquiola, Chair Re-Trouvé Hanneke Kamphuis Via Agency, Tom Dixon, BRUIKLEENGEVERS / LENDERS: www.hannekekamphuis.nl Link Easy chair Ammar Eloueini, CoReFab”116 chair, Hedwig van Onna www.quatremains.be Lexus, Nendo, Diamond chair Maquette CoReFab chairs Hil Driessen Riccardo Blumer & Matteo Borghi ABKM The Academy of Fine Art Marcel Wanders, White Fishnet chair Bruggemuseum Gruuthuse, www.hildriessen.com www.riccardoblumer.com Maastricht Via Agency, Bertjan Pot & Marcel kantcollectie, schilderijen, HKU Utrecht School of the Arts Robert Stadler www.abkmaastricht.nl Wanders, The Carbon Chair gravures www.hku.nl www.radidesigners.com Alphons Ter Avest Robert Stadler, Rest in Peace Droog Design, Chris Kabel, Janne Kyttanen Royal Academy of Fine Arts Antwerp www.alphonsteravest.nl Studio OOOMS, Wireframe chair II Fold to fit, 2fold www.freedomofcreation.com www.antwerp-fashion.be Ammar Eloueini Ycami, Riccardo Blumer & Matteo Droog Design, Marcel Wanders, Jens Compernolle Rudolf Nottrot www.digit-all.net Borghi, Origami chair Crochet chair Sander Mulder www.sightwaysphotography.com Annike Laigo Zanotta, Louise Campbell, Marcel Wanders, Eero’s puppy, Frank Jethro Macey www.sandermulder.com www.annikelaigo.ee Very round chair Merel Boers, Collection Miss www.jethromacey.com Studio Job Artecnica Blackbirdy Karin Schönenberger www.studiojob.nl www.artecnicainc.com Moooi, Marcel Wanders, Carpet 11 www.antwerp-fashion.be/SHOW2OO6 Studio Oooms ArtEZ The Arnhem Academy of Pablo Reinoso , Thonet 1O, Thonet 11, BRUIKLEENGEVERS / LENDERS: Kiki van Eijk www.oooms.nl Art and Design Annike Laigo, Textile + Light Movie Thoneteando www.kikiworld.nl Suère www.artez-academiearnhem.nl Carlo Mistiaen, From the Deep, Roxal bv, Studio Job, Silhouette Kristian van Kuijk www.suere.be Bathsheba Grossman Platanus Orientalis, Sleep Child Chandelier www.memoire.nl Susan Bradley www.bathsheba.com Sleep Lexus L-Finesse www.susanbradley.co.uk Beeb Koelman Floor to Heaven, Michaela Schleypen, CREATIONS: www.lexus.eu/index.aspx Sylvie Zijlmans & Hewald Jongenelis www.beebkoelman.be Kristian van Kuijk, Gravestones Oak, Antik Russian Denim Loop pH. www.sylviezijlmans.nl Bertjan Pot FOC, Janne Kyttanen, Dahlia Angel, Myrica Gale www.loop.ph Tamar Frank www.bertjanpot.nl Sylvie Zijlmans & Hewald Jongenelis, Kiki van Eijk, Hexagon Lace Louise Campbell www.lightspace.org Cal Lane Materialise /Mgx*, Bathsheba Untitled www.louisecampbell.com Tjep. www.callane.com Grossman, Quin .Mgx Marcel Wanders www.tjep.com Carlo Mistiaen Sander Mulder, Josephine www.marcelwanders.nl Tom Dixon Chris Kabel Torbjörn Lundell, GloBe M Marriet Willems & Simone Kroon www.tomdixon.net www.chriskabel.com O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OYuima O O ONakazato, O O O O Noh O Ocostume OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O Toon OOO OO OOOOOOOOOOOOOOOO www.houseoforigin.nl van Deijne Conny Groenewegen O O O O O O O O O /O LENDERS: OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OO OOOOOOOOOOOOOOOO O O O OBRUIKLEENGEVERS Japan – ‘an imaginary form’, Movie OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O www.toonvandeijne.com OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO Materialise www.connygroenewegen.nl O O OGraham, OOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O Torbjörn OOOOO OOOOOOOOOOOOOOOO O O O ODylan Kingdom www.materialise.com Lundell Daniel O O pH. O OLtd., O O OSonumbra O O O O2O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O ONicolas OOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOO O O O OLoop CREATIONS: OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O Boers O O O O O O O O O O O O O O O www.glofab.se OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO Merel www.danielnicolas.com O O O O O O Lace OOO O O OSlabs OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O Tord OOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OJethro Paving www.missblackbirdy.com Boontje Demakersvan O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OMacey, OOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O OCREATIONS: Noëlle Cuppens, The Rendez-Vous II OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O OSchleypen O O O O O O O O O O O O O www.tordboontje.com OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO Michaela www.demakersvan.com O O O Nottrot O O O O&OTamar OOO O O OSerena OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O Ooortoheaven.com OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOO O O O ORudolf Frank, www.fl Praet Droog O O Design OOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O Veerle OOOO OOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O OLoeffen O O O O O O O O O O O O O O www.veerlepraet.be OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO Miegiel www.droogdesign.nl O Hermans O O O O O O O O O O O O O O O O O OAgency OOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO MLY Dylan O O O O O O O O O/OLENDERS: OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O Graham OOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O Via OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OBRUIKLEENGEVERS O O O O O O OOutdoor OOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O www.via-agency.be OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OSusan www.mly.nl www.dylangraham.nl Wallpaper OOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O Ycami OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OBradley, Moooi BRUIKLEENGEVERS / LENDERS: Ek Thongprasert OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O OTord OOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O2OO8 OOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O www.ycami.com OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O OArtecnica www.moooi.com www.antwerp-fashion.be/SHOW Untill O O O O Boontje, OOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O Yuima OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O OInc, Nendo Emu Italy Dawn, Thinking of You OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O ONakazato CREATIONS: O O O O O OVolkskunde, O O O O O OCollection OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O www.antwerp-fashion.be/SHOW O O O O O O O O O O O O O O2OO8 OOOOOOO O O O OBruggemuseum www.nendo.jp www.emu.it O O OKabel, O O OLace O OMap O OXLO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OCuppens O O O O O O O O O O O O O O Zanotta OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OChris Noëlle “Bidprenten” (canivet) FOC OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O OLane, OOO O O Barrow, O O O O5OShovels OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO OOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O O O O O O O O O O O O O O O www.zanotta.it OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O OCal www.noellecuppens.nl Wheel www.freedomofcreation.com

Bruggemuseum Gruuthuse

Bruggemuseum Gezelle

Memling in Sint-Jan – Hospitaalmuseum

Bruggemuseum Volkskunde

Groeningemuseum Dijver

OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO lace O O OGroenewegen, O O O O O OLeather OOOO O Ocuff O O OBruggemuseum O O O O O O O O O OMolens OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO O O O OConny & scarf, White leather tunic, Black CREATIONS: leather Apron Demakersvan, How to plant a fence Droog Design, Chris Kabel, Shady Lace Dylan Graham, Armada d’Hanis & Lachaert, Streetvendor BRUIKLEENGEVERS / LENDERS: Stephan Dowers, Tord Boontje, Petit Tjep., House of Textures Jardin Armchair Tjep., Bling Bling, Tiara for Maxima, Love Heart

Arentshof – Etalage

CREATIONS: Alphons ter Avest, Playgrounds, (chalklines in grassfield)

Photography by: sightwaysphotography.com Photograph Arentshof by: Sarah Bauwens

- Photography: Jean Godecharle - inspired by ‘Abbey Road - The Beatles’ 1969, by Lain Macmillan. Image Concept :

De tentoonstelling ‘Kantlijnen’ kwam tot stand mede dank zij de steun van de Vlaamse Gemeenschap - Kabinet van de Vlaamse minister van Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Media en Toerisme – Minister Geert Bourgeois, Vlaamse Overheid, Kunsten en Erfgoed – Minister Bert Anciaux, Musea Brugge, Brugge Plus, Toerisme Brugge, Klara, Knack Weekend , Kant in Vlaanderen, Print Unlimited, Colorline en Frame.

The ‘Kantlijnen’ exhibition was in part possible thanks to financial support from the Flemish Community (Office of the Flemish Minister of Administrative Affairs, Foreign Policy, Media and Tourism, Geert Bourgeois), the Flemish Government, Arts and Heritage – Minister Bert Anciaux, Musea Brugge, Brugge Plus, Toerisme Brugge, Kant in Vlaanderen vzw, Klara, Knack Weekend, Print Unlimited, Colorline and Frame.

Dankwoord

Acknowledgements

De organisatoren danken de vele personen die op de een of andere wijze hebben bijgedragen aan de tentoonstelling of de catalogus. Bijzondere dank is verschuldigd aan: Stad Brugge, Diensten Cultuur, Vergunningen, Preventie, Toerisme Brugge, Concertgebouw Brugge, Handelsgebuurtekringen Brugge, Vlaamse Overheid, Agentschap Wegen en Verkeer, Waterwegen en Zeekanaal NV, Coördinatoren Academies voor Beeldende Kunsten in Belgie en Nederland.

The organisers would like to thank the many people who in one way or another have contributed to the exhibition or catalogue. Special thanks are due to: Bruges City Council, Departments of Culture, Permits and Prevention, Bruges Tourist Office, Concertgebouw Bruges, Handelsgebuurtekringen Brugge, the Flemish Government, the Roads and Traffic Agency, Waterwegen en Zeekanaal NV, the Coordinators of the Academies of Fine Art in Belgium and the Netherlands.

Kantlijnen The Face of Lace

Locaties: Locations:

11-11-2OO8 > 1-O3-2OO9 Info: T +(32)(O)5O 44 87 43 musea.reservatie@brugge.be

• • • • • •

Meer informatie (openingsuren, prijzen, programma,…) More information (admission hours, entrance fees, program,…) www.kantlijnen.be

Bruggemuseum - Gezelle Bruggemuseum - Belfort Bruggemuseum - Gruuthuse Bruggemuseum - Volkskunde Bruggemuseum - Molens Memling in Sint-Jan Hospitaalmuseum • Verschillende buitenlocaties / Several outdoor locations