GWW-Totaal september 2012 by Nederlandse HandelsUitgaven BV

n j aargang 3 n nummer 4 n n september 2012 n

Veel innovaties op TKD 2012 >> 11

Monopiles modulair intrillen >> 13

Volgende ed itie: Mkb-ondernemer profileert I NFR A Relatie dagen zich met herstructurering Gorinchem >> 34 woonwijk

En verder

Minder investeren in infra is roofbouw

>> 3 Jelmer leert kinderen over civiele techniek >> 5 Eerste afhaal betoncentrale in Nederland >> 7 Agenda >> 17 Inline pavement winst in kwaliteit en tijd >> 20 ZOAB: steeds beter wegdek

Foto: A12 LUV.

>> 27 UAV 2012: een noodzakelijke update

Waar heel Europa investeert in infrastructuur, moet Nederland geen roofbouw op zichzelf plegen door minder te investeren in infrastructuur en onderhoud. ‘Nederland bezuinigt

GWW-Totaal daarom volop aandacht voor innovaties in verhardingen: zowel bij aanleg als onderhoud.

zich op die manier dan juist verder de crisis in. Het ondernemersklimaat in ons land wordt er niet beter op’, aldus Joep Rats, directeur economische zaken bij Bouwend Nederland. In deze uitgave van

Lees verder op pagina 15

130 op veel snelwegen

In de Randstad blijft de maximumsnelheid vaak op 100 of 120 km/h staan. Maar ook op veel andere plaatsen is het nog niet zo ver. Het aantal uitzonderingen is enorm. Door de variatie aan snelheden zouden automobilisten eerder geneigd zijn te hard te rijden.

Foto: ANP.

Op zaterdag 1 september was het zover: op een groot deel van de Nederlandse snelwegen mag 130 kilometer per uur worden gereden. Vooral in het noorden van het land kunnen automobilisten voortaan flink doorblazen.

Volgens de ANWB en verkeersdeskundigen zou Rijkswaterstaat duidelijk moeten maken waarom op bepaalde trajecten

geen 130 km/h mag worden gereden. Automobilisten worden met een campagne geïnformeerd hoe hard ze mogen rijden. Ook worden de borden langs de snelwegen aangepast. Op de grensborden komt tevens een 130 te staan in plaats van 120. In totaal gaat op 45 procent van de snelwegen de maximumsnelheid naar 130 km/h Op het merendeel daarvan geldt de 130 de hele dag. Op het overige deel zal de snelheid gaan wisselen: in de avond en nacht mag er dan 130 km/h worden gereden, terwijl overdag de toegestane snelheid op 100 of 120 km/h zal liggen.

TÜ

STORINGSVRIJ ZEER VOORDELIG

KEERWANDEN BETONPLATEN TRAPTREDEN irerende Kijk voor inspen al onze oplossingen cten op: betonprodu WWW.DUMO

WWW.ROETFILTER.NL

NTBETON.NL

Beton begint bij Du Mont

ZITELEMENTEN MAATWERK

BEL 0342 - 40 62 00

>> 28 Kenniscentrum Bestratingen >> 31 Aanbesteden & aannemen >> 33 MKB Infra nieuws >> 37 Productinformatie

www.gwwtotaal.nl

InfraMatch.nl Vacatures voor infra professionals

Van der Steen Wegenbouw te

Wij beschikken over een divers

Wij zijn er dan ook trots

Vanzelfsprekend zal voor

Ook wat betreft de machines

Driebruggen

samengesteld machinepark om

op sinds kort een derde

hard en dik asfalt gebruik

die in eigen beheer worden

altijd aan de wens en behoefte

nieuwe frees, voorzien van

worden gemaakt van twee

onderhouden, gespoten en

van de klant te kunnen

de nieuwste (twee motoren)

motoren, terwijl dunne asfalt-

gebouwd is het ons doel om

Even voorstellen…

voldoen.

techniek van Wirtgen, te

en slijtlagen worden gefreesd

met de tijd mee te gaan. Zo is

Zoals de naam al doet

Van de W500 voor het frezen

hebben aangeschaft. Deze

op één motor. Onze nieuwste

onlangs de Liebherr mobiele

vermoeden zijn wij een

van kleine oppervlakten (30

frezen zijn voorzien van de

aanwinst heeft weliswaar één

kraan vervangen door een

(familie)bedrijf dat werkzaam

cm) tot aan de W250 voor het

nieuwste technologie en heeft

motor, maar voldoet door de

Terex TW110 en heeft de

is in de wegenbouw. Het is

grotere werk (220 cm).

zowel voor het milieu als

nieuwste technieken wel aan

Shovel na 15 jaar trouwe dienst

opgericht in 1976 en gevestigd

Door deze diversiteit aan

de portemonnee duidelijke

de milieueisen én normen van

plaatsgemaakt voor een nieuwe

in het Zuid-Hollandse plaatsje

machines zijn wij in staat om

voordelen. Zo reduceert het de

deze tijd.

Paus SL755.

Driebruggen. Door jarenlange

hele stukken weg te slopen,

uitstoot van schadelijke stoffen

ervaring zijn wij thuis in alle

alsook het netjes profileren

en is er een lager verbruik van

Van der Steen Wegenbouw

Alle takken bij Van der Steen

facetten van de wegenbouw:

van oud wegdek zodat er weer

diesel daar er niet altijd van

ziet het als uitdaging om

zijn weer helemaal up-to-date

van het bouwrijp maken van

geasfalteerd kan worden.

twee motoren gebruik hoeft te

voorop te blijven lopen in de

en we kunnen dan ook met

terreinen tot het aanleggen van

Kortom, op elk type vraag en/

worden gemaakt. In een tijd

wegenbouw. Enerzijds door de

recht zeggen:

complete industriegebieden.

of opdracht hebben wij een

met hoge brandstofprijzen een

ontwikkelingen in de branche

Eigenlijk is alles mogelijk!

passend antwoord.

zeer welkom effect. Het systeem

te monitoren en anderzijds

geeft namelijk zelf aan door

door het inzetten van

Onze kernactiviteit is echter het

Op een milieuverantwoordelijke

middel van computers wanneer

milieuvriendelijke, moderne

frezen van asfalt.

manier werken en ondernemen

de machine zijn tweede motor

machines. Op deze manier

staat bij ons hoog in het

moet inschakelen.

proberen wij ons ‘steentje’ bij te

vaandel.

dragen aan de samenleving.

MET VAN DER STEEN OP DE GOEDE WEG!

Markt & Branche

Jelmer leert jonge kinderen over civiele techniek Jong geleerd is oud gedaan. Jelmer, de talent engineer en de grootste aanbie der van een multicompany traineeship in de civiele techniek, geeft dit jaar opnieuw een serie workshops over civiele techniek aan de jonge kinderen van IMC Weekendschool Amsterdam Zuidoost. In vier gastlessen, gegeven door Jelmer trainees en business partners, leren de kinderen – in de leeftijd van 10 tot 14 jaar – alles over wat civiele techniek betekent, waar je het tegenkomt en wat je ermee kunt. Op deze manier willen zij de kinderen stimuleren om te kiezen voor een opleiding of wellicht een carrière in de civiele techniek. IMC Weekendschool is een school voor aanvullend onderwijs voor gemotiveerde jongeren, die drie jaar lang elke zondag les krijgen van gepassioneerde gastdocenten. Na de eerste kennismaking met Jelmer in 2011, werd een succesvolle module civiele techniek opgezet. Tamara Doves, coördinator van het tweede leerjaar van IMC Weekendschool: ‘Wij werden vorig jaar erg enthousiast door Jelmer’s ambitie om jonge mensen te laten zien dat civiele techniek een geweldig vakgebied is. De trainees konden hun passie voor het vak erg goed overbrengen en de module werd dan ook als een van de beste beoordeeld

door traineeships aan te bieden aan talentvolle jonge ingenieurs, maar willen ook jongere generaties enthousiast maken voor de techniek. De gastlessen aan de kinderen van IMC Weekendschool zijn hier een mooi voorbeeld van.’

Opzet module

door de kinderen. De lessen zijn een goede aanvulling op ons curriculum, want je merkt dat de kinderen weinig van civiele techniek weten.’ Ook Hugo Loomeyer, talent engineer bij Jelmer is blij met de samenwerking. ‘We willen niet alleen een bijdrage leveren aan de civiele toekomst

De opzet van de module is nagenoeg hetzelfde als vorig jaar. De leerlingen kregen in de eerste twee lessen, die op 13 en 20 mei 2012 plaatsvonden, een introductie over wat civiele techniek is en werkten aan het bouwen van een brug van verfstokjes. Ook maakten ze een constructie om een ei te beschermen tegen een val van een meter hoog. In de derde les gaan de Jelmer trainees met de kinderen onder andere aan de slag met het bouwen van een eiland, om zo alles over ruimtelijke inrichting te leren. Loomeyer: ‘De vierde en laatste les wordt echt spectaculair. We organiseren samen met een DJ op een projectlocatie een interactieve quiz over civiele techniek.’

Net verschenen: Wegwijs in Railgoederenvervoer In het boek Wegwijs in Railgoederenvervoer wordt ingegaan op de organisatie van de markt, de operationele aspecten in het railgoederenvervoer en de belang rijkste recente ontwikkelingen. dit thema. Dat maakt het boek ook zeer geschikt als lesmateriaal voor opleidingen, cursussen en zelfstudie.

Auteur Gerrit Nieuwenhuis studeerde ruimtelijke economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Van 1984 tot en met 2001 werkte hij bij NS, hoofdzakelijk in het goederenvervoer. Sinds 2001 is hij werkzaam als freelance consultant op het gebied van het railgoederenvervoer en het intermodaal vervoer. Hij was betrokken bij praktische projecten, zoals marktverkenningen voor nieuwe spoorwegmaatschappijen en bij vraagstukken van wetenschappelijke aard. Momenteel is hij werkzaam als docent logistiek aan de Hogeschool Rotterdam.

uitgave van Management Producties. Het boek is voor € 24,95 (exclusief btw en verzendkosten) te bestellen via www. wegwijsrailgoederenvervoer.nl. ISBN/EAN: 978-90-802497-8-3.

Wanneer u met uw auto over het zwarte asfalt zoeft – of stilstaat in een file – beseft u waarschijnlijk niet dat er nog volop wordt geïnnoveerd in wegdekken. Zo is de A12 tussen Utrecht en Veenendaal een half jaar eerder opgeleverd doordat de bouwcombinatie Poort van Bunnik er in slaagde om twee lagen ZOAB te draaien in één arbeidsgang en ook nog eens over de volle breedte van twee rijstroken. Ga er maar aan staan. Doordat de kwaliteit ook nog eens beter is, verwacht men tevens minder onderhoud. Vernieuwend is ook het lichtreflecterende asfalt, waar ik recentelijk op de A35 bij Hengelo overheen reed. Het is asfalt met een natuurlijk wit toeslagmateriaal en een kleurloos bindmiddel. Lichtreflecterend asfalt heeft een hoge lichtreflectie en een goede lichtspreiding, zodat een reductie van het energiegebruik voor verlichting tot wel 47 procent mogelijk is. Door lagere temperatuursfluctuaties veroudert het asfalt ook minder snel. In de zomer wordt minder warmte afgegeven en in de winter blijft de verharding net iets warmer, wat voordelen bij de gladheidbestrijding oplevert. Hierdoor draagt het ook bij aan een betere score op de CO2-prestatieladder. En het is veiliger doordat het zicht bij donker beter is. Tel uit uw winst! Innovatie bij verhardingen moet zich niet alleen richten op de aanleg van nieuwe wegen, maar ook op het onderhoud. ‘Waarom zou je voor warme asfalttechniek kiezen bij de reparatie van wegen, als het ook met goedkopere koude technieken kan?’, vindt het nieuwe platform ‘Red Mijn Weg’, waarvan u in deze uitgave ook weer een bijdrage vindt. Vernieuwend is ook de aanpak om de overlast voor het verkeer te verminderen. Denk aan toenemende werkzaamheden in de weekeinden en nachtelijke uren en bijvoorbeeld het gebruiken van witte in plaats van gele markeringslijnen op tijdelijke verlegde en versmalde rijbanen, waardoor het verkeer de neiging heeft vlotter door te stromen. Pure psychologie, maar bij de verbreding van de A12 werkte dit goed. En zo zijn er wel meer innovaties te melden bij verhardingen. U leest daar uitgebreid over in deze uitgave. Ik wens u veel leesplezier en een vlotte doorstroming op de weg toe! Ing. Frank de Groot Hoofdredacteur

Bestellen Wegwijs in Railgoederenvervoer is een A DVERTEN TI E

® ®Plaatsing vanaf de vrachtwagen in heel Nederland BETON BETON

www.vanbockrijckbeton.nl info@vanbockrijckbeton.nl

In de afgelopen twee decennia voltrokken zich belangrijke veranderingen in de markt van het railgoederenvervoer. Dit werd door wetgeving van de Europese Unie ingegeven, die als doelstelling had de rol van de nationale overheden terug te dringen door meer marktwerking in deze spoorwegmarkt te realiseren. De vele veranderingen riepen een behoefte op om inzicht te krijgen in de structuur, de werking en de ontwikkelingen in de markt van het railgoederenvervoer. In dit boek wordt ingegaan op de organisatie van de markt, de operationele aspecten in het railgoederenvervoer en de belangrijkste recente ontwikkelingen. Kortom, een onmisbaar inzicht in de Europese en Nederlandse wereld van railgoederenvervoer. Dit boek is de weerslag van het materiaal dat de auteur gebruikt heeft voor verschillende cursussen en inleidingen rond

Innovatie onder de wielen

Advert_GWW_125x95_2011.indd 1

Keerwanden • Silopanelen Betonwanden • Betonplinten Funderingsplinten • Maatwerk Tevens in Silex verkrijgbaar Lengtes tot 6 meter - Hoogtes tot 7 meter

Postbus 115 | NL-5340 AC Oss Tel. : 0412 - 69 50 50 | Fax : 0412 - 69 50 59

24/03/11 18:22

Van wie wil jij het vak leren? Met onze huidige infrastructuur kunnen we overal

Een greep uit onze opleidingen:

komen. Dat start bij de aanleg van wegen. Onze

• Grondmechanica en funderingstechniek

civiele techniek opleidingen brengen u alle kennis

• Veilig werken aan de weg (BRL 9101)

bij over wegen, verkeer, verlichting en infratech-

• Openbare Verlichting

niek.

• Inleiding Civiele Techniek

Al 35 jaar enige aanbieder van grondmechanica en funderingstechniek (CGF). Onze opleidingen op

• Technische wegaspecten en meubilering • Verkeersmaatregelen (BRL 9101)

het gebied van infratechniek staan allemaal onder toezicht van brancheverenigingen. Daarom kunt u uitgaan van kwalitatief goede gespecialiseerde opleiding. Wij werken nauw samen met KIVI-NIRIA, NSVV en KIWA.

Meer weten? Kijk op http://bit.ly/infra-opleidingen.

Start in 2012 een opleiding en ontvang een feestelijk welkomstpakket!

Of bel +31 (0)78 625 37 63 (van 8:00 tot 22:00 uur).

Ik ben trainingen gaan geven omdat ik mijn kennis wilde delen. Inmiddels draai ik twee opleidingen en drie vervolgmodules per maand. Allemaal naast mijn fulltime baan. Goed om te zien dat bedrijven het belang van de opleidigen voor hun mensen opmerken. Mark Ent, docent

Kijk,dat werkt

Markt & Branche

Eerste afhaal betoncentrale in Nederland Mortelcentrales Nederland BV komt met een primeur voor Nederland. Op 12 juni presenteerde men op het terrein van GSP te Pannerden, de eerste zelfbedienings betoncentrale van Nederland. Bij deze centrale kan de klant kant en klare betonmortel, maar ook metselspecie en andere cementgebonden producten zelf laten mengen en afhalen.

Naar Duits voorbeeld

Het systeem is te vergelijken met een tankstation: De klant laat een barcode lezen en de centrale levert geheel geautomatiseerd het gewenste product in de gewenste hoeveelheid. Het is een zelfbedieningssysteem dat betonmortel en metselspecie kan leveren in de samenstelling die de klant nodig heeft, op het moment dat de klant het nodig heeft. De betoncentrale heeft een keuzemenu van een groot aantal verschillende mengsels. De klant maakt een keuze. De machine mengt en levert uit: de afhaal betoncentrale!

De machine is in Nederland doorontwikkeld op basis van een Duits systeem dat daar al jaren een succes is in de markt. De machine wordt in Nederland geproduceerd en biedt meer mogelijkheden dan het Duitse. Uiteindelijk zal deze machine op meerdere plaatsen in Nederland en België de markt voorzien van betonmortel op maat. De doelgroep is heel erg breed: aannemers, onderhoudsdiensten, bouwbedrijven, klusbedrijven, hoveniers, stratenmakers, tegelzetters en vloerenleg-

gers. Iedereen die een cementgebonden product nodig heeft, zelfs de particuliere klusser, kan het bij de mini mortelcentrale eenvoudig en snel afhalen. De minimum afname is 150 liter. Het grote voordeel van het systeem is natuurlijk de tijdwinst die het oplevert. Met name voor kleinere hoeveelheden is dit nieuwe concept ideaal. Bijvoorbeeld voor het storten van een vloertje of het metselen van de muren van een aanbouw. Zelf op de bouwplaats aanvoeren van materialen en met een betonmolen mengen is niet meer nodig. Simpelweg het juiste mengsel bij de betoncentrale ophalen en

u kunt uw vloer gaan storten. De kwaliteit is van een hoog niveau en constant en het product is direct verwerkbaar. De eerste machine is nu, na de testfase, opgesteld in Oss. Van de Haterd zand- en cementhandel exploiteert de eerste centrale. Het is nu mogelijk daar beton en ander mortels af te halen.

Ideeënprijsvraag In de kiem gescoord: Speels beton De openbare ruimte is voor en van ons allemaal; voor iedereen toegankelijk en door iedereen te gebruiken. Maar we willen ons er wel prettig en veilig voelen. De beleving van de openbare ruimte is dus van groot belang. Hoe de openbare ruimte is ingevuld en vormgegeven is medebepalend hoe wij deze ervaren. Het Cement&BetonCentrum is daarom op zoek naar ideeën die een stimulans kun nen geven aan de innovatie in ontwerp en toepassing van beton als functie in de openbare ruimte. bijvoorbeeld aan aankleding van de openbare ruimte, verhardingstoepassingen, kleuren, structuren en verlichting. Het gebruik van beton moet daarbij niet uit het oog worden verloren.

Ideeën kunnen betrekking hebben op geheel nieuwe producten en toepassingen, maar ook op verbeteringen van bestaande producten en toepassingen al of niet in combinatie met andere technieken. Denk

GWW-Bouwmonitor

Inzendingen Iedereen die een innovatieve bijdrage kan leveren voor de beleving van de openbare ruimte kan meedoen aan deze prijsvraag. Aanmelding is mogelijk via de website www.indekiemgescoord.nl. Het beste idee wordt beloond met een voucher ter waarde van € 5.000,- voor onderzoek of advies voor verdere ontwikkeling van het idee. De deadline voor de inzending is 18 november 2012. De uitslag wordt bekend gemaakt op vrijdag 18 januari 2013 op

Maurice van Sante, ING Economisch Bureau / Maurice.van.sante@ing.nl / Twitter: @mauricevansante

Infrasector: Beperkte krimp bij wegenbouwers

Omzetontwikkeling deelsectoren infrasector (% j.o.j.), 2009-2012 1e kwartaal een bijeenkomst tijdens InfraTech 2013 in Rotterdam.

Net als in de B&U sector profiteerde de infrasector in 2011 van het relatief goede weer in de eerste maanden, waardoor de omzet flink toenam. De omzetgroei is in 2011 met 10,6% het sterkst bij de bouwers van (spoor)wegen en tunnels. Investeringen van de rijksoverheid stimuleren de wegenbouw, maar lagere overheden moeten wel bezuinigen omdat zij hun inkomsten uit grondexploitatie en uit het gemeentefonds hebben zien teruglopen. In het eerste kwartaal van 2012 lieten de wegenbouwers hierdoor een marginale krimp zien van 0,2% (j.o.j).

Vakkundige jury

Buizen- en kabelleggers zwaarder getroffen Bij buizen- en kabelleggers kromp de omzet in 2011 met bijna -/- 1%. In 2010 kregen zij een nog veel grotere krimp te verwerken van bijna -/-15%. Deze was het gevolg van dalende activiteiten in de B&U sector en het wegvallen van stimuleringsprojecten

Bron: CBS

van vooral lagere overheden. Na een sterk herstel van de infrasector van 3,5% in 2011 verwacht ING Economisch Bureau voor

de infrasector voor 2011 een krimp van -/-8,0% voor de nieuwbouw en 3,0% voor de onderhoudssector.

De inzendingen worden beoordeeld door een speciaal voor deze prijsvraag samengestelde vakkundige jury onder voorzitterschap van Jan van Ginkel, gemeentesecretaris van de gemeenten Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland, die zijn sporen verdiend heeft op het gebied van ontwikkeling, beleid, beheer en techniek van en voor de openbare ruimte. De overige juryleden zijn: Ineke Westerbroek (secretaris, CROW), Ruud Kuijer (beeldhouwer), Han Thijssen (MTD landschapsarchitecten) en Arie Cees de Jong (gemeente Zoetermeer). Meer weten? Kijk op www.indekiemgescoord.nl voor onder meer het wedstrijdreglement.

A DVERTEN TI E

Brickclean BV Nieuwe Rijksweg 23 4128 BM Lexmond +31(0)347-343060

DE POTTER GENERENT aggregaten

www.brickclean.nl Brickclean BCS-S03

Palletteren 200 - 240 m2/dag Nu ook Verhuur

Eenvoudig, Flexibel, Arbeidsverlichtend, Efficiënt. De jarenlange ervaring van Brickclean BV heeft ertoe geleid dat de Brickclean BCS eenvoudig, flexibel en arbeidsverlichtend is. Door zijn geringe gewicht en afmetingen is de BCS overal eenvoudig inzetbaar. Zowel op het werk als op een depot.

verhuur

Rondgang 2 GAMEREN tel. 0418-562974

www.depotter-aggregaten.nl

Industrieplaten, keerwanden en verholen goten bestellen? Ruud Kappe bellen! Beton Industrie Noordwijkerhout – B.I.N. Tel. 0252 - 212322

RvB Infra biedt u de perfecte oplossing voor uw verharding. RvB Infra stabiliseert de aanwezige bodemmaterialen, met toevoeging van een minimale hoeveelheid nieuwe bouwstof, tot een sterke gebonden betonfundatie. Hierbij is het zelfs mogelijk om de huidige asfaltconstructie door te frezen en te stabiliseren. In dit proces werkt RvB Infra samen met conGreen. Alle benodigde sterkte en stijfheid wordt uit de fundatie gehaald. Dit betekent een forse reductie in de laagdikte van de deklaag. conGreen heeft hiervoor een unieke deklaag ontwikkeld met een dikte van slechts 6cm. Enkele voordelen van de oplossing die wij bieden: - Maximaal hergebruik van reeds aanwezige materialen - Reductie van de dikte van de deklaag door zeer sterke fundatie - Zeer hoge buig- en treksterkte (hoge elasticiteits-modulus) - Ecologisch verantwoord: Ph-neutraliserend, immobiliserend en CO2-reducerend - Wereldwijd aanbevolen door Unesco - Fundatie die weer terug te geven is aan de natuur

Strategisch partner:

RvB Infra BV | Nobelstraat 18 | 3846 CG Harderwijk tel. +31 (0)88 786 85 90 | fax +31 (0)88 786 85 01 info@rvbinfra.nl | www.rvbinfra.nl

Advertentie GWW Totaal 2012.indd 1

8/15/2012 10:12:55 AM

Afwerken en verdichten Het juiste gereedschap voor elk karwei

Atlas Copco: meer dan lucht (alleen) Atlas Copco is wereldwijd al hét adres voor mobiele compressoren en generatoren, maar nu ook voor industriële pompen, betonafwerkingsapparatuur, powerpacks en sloopgereedschappen. Duurzame oplossingen waarmee u met minimale energie een optimaal resultaat behaalt.

Serie efficiënte verdichtingsapparatuur We hebben onze range bijvoorbeeld uitgebreid met een zeer efficiënte serie verdichtingsapparatuur. Dankzij de grote centrifugaalkrachten en de hoge snelheid van de voorwaartse verdichtingsplaten, kost uw klus minder tijd zodat u per dag meer werk kunt verzetten. Dit geldt ook voor ons aanbod stampers en walsen. Stuk voor stuk

oplossingen die efficiency combineren met kwaliteit, ergonomie en gebruikersvriendelijkheid van het hoogste niveau. Wilt u meer informatie of productbrochures over onze apparatuur ontvangen? Stuur dan een e-mail naar aannemersgereedschap@ nl.atlascopco.com of neem contact met ons via nummer 078 - 6230 230.

Atlas Copco Compressors Nederland Merwedeweg 7, 3336 LG Zwijndrecht Postbus 200, 3330 AE Zwijndrecht Tel (078) 6230 230 Fax (078) 6100 670 www.atlascopco.nl

Markt & Branche

DHV en CROW begeleiden MKBInfra op CO2-Prestatieladder Om gunningsvoordeel op aanbestedingstrajecten te krijgen is MKB-Infra voor de leden gestart met het versneld behalen van een certificaat op de CO2-Prestatieladder. Onder begeleiding van advies- en ingenieursbureau DHV en CROW startte eind juni het eerste collectieve opleidingstraject. Mkb-ondernemers volgen dit versnellingstraject collectief met als doel sneller, efficiënter en goedkoper aan de benodigde eisen voor certificering op de CO2-Prestatieladder te voldoen. MKB-Infra is hiermee de eerste brancheorganisatie die haar leden een collectief traject aanbiedt. Het versnellingstraject CO2-Prestatieladder is praktijkgericht en door het traject gezamenlijk te volgen leren de deelnemende bedrijven van elkaar. Daarnaast geeft het deelnemers de mogelijkheid gezamenlijk initiatieven te starten die tot CO2-reductie in de sector leiden; één van de eisen van het CO2-Prestatieladdercertificaat. DHV begeleidt de deelnemende bedrijven inhoudelijk in het versnellingstraject door intensieve coaching, het beschikbaar stellen van formats en voorbeelden, plenaire bijeenkomsten en maatadvies. CROW is als kennispartner en beheerder van de CO2-Prestatieladder voor aanbestedende partijen in de GWW bij dit traject betrokken. Door deze werkwijze kunnen mkb-bedrijven zich alle benodigde eisen voor de CO2-Prestatieladder efficiënt eigen maken.

Extra begeleiding MKB Infra stimuleert haar leden tot CO2reductie en het behalen van een certificaat op de CO2-Prestatieladder. Dit verstevigt de concurrentiepositie van haar leden en

zet de sector aan tot het doorvoeren van besparingsmaatregelen en innovaties. In het huidige marktklimaat kan het wel of niet hebben van het CO2-Prestatieladder certificaat het verschil zijn tussen winnen en verliezen van een opdracht. Om een certificaat te kunnen behalen moet veel gebeuren, bijvoorbeeld het berekenen van een CO2-footprint, reductiedoelstellingen vaststellen, deze ook daadwerkelijk toepassen, hierover communiceren en samenwerken in de keten. Voor een individueel mkb-bedrijf vraagt dit een behoorlijke financiële en personele inzet. Het samenwerkingstraject tussen MKB-Infra, DHV en CROW begeleidt mkb-ondernemers in het behalen van een CO2-bewustcertificaat op trede drie van de Prestatieladder. Naar verwachting wordt het laatste kwartaal van 2012 met het certificeringstraject gestart.

Dag van Verkeer & Mobiliteit Op donderdag 29 november 2012 ontmoeten verkeersvakgenoten elkaar in Expo Houten tijdens de Dag van Verkeer & Mobiliteit. Deze Nederlandse vakbeurs voor verkeerstoepassingen en mobiliteitsoplossingen trok vorig jaar op één dag ruim 1.400 bezoekers. De beurs is interessant voor gemeenteambtenaren met als werkveld het stedelijk gebied en het daarop aansluitende wegennet, ambtenaren werkzaam bij provincie, waterschap of rijk en voor bezoekers uit de private sector zoals aannemers van infrastructurele projecten. Wilt u de beurs gratis bezoeken dan hoeft u zich alleen maar te registreren. Ook de lezingen kunt u gratis bezoeken. Meer weten? Ga naar www.verkeerenmobiliteit.nl.

Nationaal Parkeercongres in Madurodam Vexpan, Plaform Parkeren Nederland, organiseert op donderdag 11 oktober het Nationaal Parkeercongres 2012 in Madurodam te Den Haag. Het congres is bedoeld voor iedereen die zich professioneel met parkeren en mobiliteit bezighoudt. Het thema van de dag is Parkeren in zijn omgeving. De dag wordt geopend door de wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en In-

Iedereen die zich professioneel bezighoudt met parkeren is van harte welkom. Voor Vexpan-leden is het congres gratis, nietleden betalen € 450,-. Meer informatie en het complete programma is te vinden op www.vexpan.nl.

Nationaal Wegencongres

Op de algemene ledenvergadering van AdviesCentrum Aanbestedingen GWW van dinsdag 19 juni heeft Daan Stuit afscheid genomen als voorzitter. Hij kijkt met trots terug op de doorstart van de organisatie die onder zijn voorzitterschap is gemaakt en dat opdrachtgevers en opdrachtnemers het ACA GWW weer weten te vinden. Gert Peek is benoemd tot de nieuwe voorzitter van het adviescentrum.

Over ACA GWW ACA GWW is een onafhankelijk adviescentrum. ACA GWW helpt opdrachtnemers, opdrachtgevers en andere relevante partijen in het aanbestedingsproces met: l Onpartijdig advies en antwoord vragen. l Controle op de correcte toepassing van de aanbestedingswet- en regelgeving en naleving van branchegebruikelijke voorwaarden tijdens het aanbestedingsproces, waaronder de RAW-systematiek. l Acties om onjuiste toepassingen te corrigeren en/of afwijkingen in de toekomst te voorkomen. l Voorlichting over het nut en de noodzaak van deugdelijke en rechtmatige aanbestedingsprocedures.

tegratie van Den Haag, Marnix Norder, met zijn verhaal over de gebiedsontwikkeling van de kuststrook rond Scheveningen en de impact hiervan op parkeren. Vervolgens is er een paneldiscussie met Akro Consult & Walas Concepts over het onderwerp Wat heeft de stedelijke omgeving nodig? Het programma bevat verder diverse parallelsessies waaronder: prof. dr. Henk Meurs van MuConsult over het Nationaal Dataloket Parkeervoorzieningen, de invloed van social media op autobezit en elektrisch rijden en brandveiligheid. De dag wordt afgesloten met een netwerkborrel en uiteraard is er de mogelijkheid het park te bezoeken.

Informatie

Nieuwe voorzitter ACA GWW

Gert Peek is unaniem door de leden van de algemene vergadering benoemd tot nieuwe voorzitter van ACA GWW. Gert Peek is als één van de medeoprichters van MKB Infra, een gerenommeerde bestuurder en aannemer in de GWW-sector. Hij dankte alle leden voor het gestelde vertrouwen en beloofde aan de leden dit vertrouwen niet te beschamen. Daan Stuit was sinds de doorstart in 2008 van ACA GWW de voorzitter, maar legt zijn functie neer. ‘Opdrachtnemers en opdrachtgevers hebben sinds 2008 meer dan 800 vragen gesteld en weten ACA GWW voor advies te vinden. Ik ben trots op de service die we bieden. Het is alleen erg onprettig dat het niet is gelukt het ACA GWW overbodig te maken’, aldus Daan Stuit.

Op donderdag 27 september vindt het Nationaal Wegencongres plaats: dé ontmoetingsplaats voor opdrachtnemers en opdrachtgevers in infra. In de ochtend wordt het gesprek aangegaan met opdrachtgevers over de investeringsopgave en de rol van marktpartijen: • Ingrid de Bondt, gedeputeerde Mobiliteit provincie Zuid-Holland • Gerrit Jan Kok, gedeputeerde Bereikbaarheid provincie Overijssel Én met opdrachtnemers over de voorwaarden voor een succesvolle samenwerking: • Bert van der Els, voorzitter Raad van Bestuur Heijmans • Nico de Vries, voorzitter Raad van Bestuur Koninklijke BAM Groep • Gerard van de Aast, voorzitter Raad van Bestuur VolkerWessels In de middag krijgt u inzicht in de samenwerking bij vele aansprekende projecten: ViA15, Maasvlakte 2, Zeesluis IJmuiden, Noordkant Amsterdam, Ring Groningen, Zuidas, Wegendistrict Provincie Limburg, N329 – De weg van de toekomst, Sustainable Highway. Daan Stuit (links) draagt het stokje over aan Gert Peek (rechts).

Meer weten? Ga naar www.wegencongres.nl/inschrijven. A DVERTEN T I E

UNIEK:

n in e z r u e b k 3 va

30, 31 oktober en 1 november 2012

GORINCHEM 13.00-21.00 uur INFRA Relatiedagen behoort ondertussen tot dĂŠ absolute toppers op het gebied van vakbeurzen

Relatiedagen voor de grond-, wegen waterbouw

voor de grond-, wegen waterbouwsector. Deze editie met verschillende pleinen waaronder;

Water Infra Plein en Klein Transport Plein.

Evenementen

HAL

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

Evenementenhal Gorinchem Franklinweg 2 4207 HZ Gorinchem T 0183 - 68 06 80 F 0183 - 68 06 00 I www.evenementenhal.nl E gorinchem@evenementenhal.nl

Ons evenement. UW MOMENT.

GEOSYNTHETICS Materials that make a difference - Asfaltwapening - Funderingswapening

- Gewapende grond - Spoorbouw

- Waterbouw

Neem vrijblijvend contact met ons op voor constructie- en productadvies of prijsinformatie.

TENCaTE GEOSYNTHETICS NETHErlaNdS bv Tel.: +31 546 544401 geonederland@tencate.com Fax: +31 546 544490 www.tencategeosynthetics.com

Markt & Branche

Beveiliging voor 25 rioolwaterzuiveringsinstallaties

Heras BV, Oirschot, (0499) 55 12 55, www.heras.com

Schoon oppervlaktewater is belangrijk voor de vitale infrastructuur van een land. De locaties van de rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s) kennen daarmee een verhoogd risicoprofiel. Wetterskip Fryslân koos daarom voor het geautomatiseerd beveiligen van 25 rioolwaterzuiveringsinstallaties voor Heras. De oplossing voor Wetterskip Fryslân is gebouwd rond Heras Deltapoorten en communicatiezuilen voor bezoekersregistratie. De oplevering vond plaats op 06 juli 2012. Met de opdracht is een investering gemoeid van € 350.000 (excl. BTW). Wietze de Haan, lid van het dagelijks bestuur van Wetterskip Fryslân: ‘De nieuwe toegangssystemen vergroten de veiligheid en efficiëntie. Het toegangsbeheer verloopt nu via toegangscodes en gebruikersprotocollen. Het voorkomt sleutelbeheer en het openen van de poorten door personeel voor derden.’ De vrijdragende Heras Deltapoort voor

Wetterskip Fryslân combineert industrieel topdesign en de zekerheid van functionele kwaliteit. De communicatiezuilen, met ingebouwde intercomsystemen, zorgen voor persoonlijke verificatie en toegangsverlening op afstand. De oplossing voor het waterschap functioneert via glasvezel en WAN/LAN-verbindingen en is volledig op maat samengesteld.

Systeem voor slibregistratie Vanuit de Friese rwzi’s wordt ook nat slib vervoerd naar de slibontwateringsinstallatie (SOI) in Heerenveen. Voor dit tankwagenvervoer ontwikkelde het water-

Fronik voltooit mausoleum Het mausoleum ‘t Lalibellum op begraafplaats Zorgvlied, dat in opdracht van de gemeente Amstelveen is gemaakt, werd 24 juni jongstleden op gepaste wijze geopend. Die dag kon het publiek voor het eerst kennisnemen van deze vernieuwende vorm van begraven en herdenken. In GWW-Totaal van april 2011 jaar staat op pagina 24 een Directeur René Fronik: ‘We kunnen trots zijn op de geleartikel over de bouw van dit verde prestatie.’ Mausoleum. MKB Infra-lid, Fronik Infra, is in bouwteamverband verantwoordelijk geweest voor het uitvoeringsontwerp en de aanleg van dit unieke project. Het mausoleum met in totaal 2176 grafkelders is een ontwerp van Ada Wille, landschaps- en begraafplaatsarchitect. Met haar en met de mensen van Zorgvlied heeft Fronik op constructieve wijze mogen samenwerken. Hetgeen geleid heeft tot een zeer aansprekend resultaat.

Infraned maakt doorstart Infraned, de technische detacheerder en opleider uit Zaandam die op 3 juli failliet is verklaard, maakt een doorstart. SB&A Projecten uit Vaassen zal de activiteiten van Infraned voortzetten. Met de doorstart zal maximaal rekening gehouden worden met het behoud van werkgelegenheid en leertrajecten van de werknemers. Daarnaast is ook de voortgang van de infratechnische projecten bij de opdrachtgevers geborgd. Meer informatie over SB&A kunt u vinden op www.SBenA.nl onder het kopje Infraned. Tot aan de bouwvak zette de curator van Infraned de werkzaamheden voort, maar nu verricht SB&A deze.

Recycling 2012

Branches De volgende branches zijn vertegenwoor-

Inspectie SZW wil veiliger werken aan de weg Het werken aan de weg, de aanleg van waterwerken en funderingen moet veiliger, vindt de Inspectie SZW. Opdrachtgevers, vaak de overheid, moeten hieraan ook meer doen. Dat concludeert de voormalige Arbeidsinspectie in de rapportage ‘Grond-, wegen waterbouw 2012’. Rijkswaterstaat is nu in de zomer druk met extra wegwerkzaamheden. Brancheorganisatie Bouwend Nederland noemde het in juli positief dat de inspectiedienst bij controles zich ook richt op de (decentrale) overheden. In de grond-, weg en waterbouw zijn volgens de Inspectie SZW de afgelopen tien jaar 325 ongelukken gebeurd, waarbij bouwpersoneel in het ziekenhuis terechtkwam of zelfs om het leven kwam. Van de 340 slachtoffers van deze ongevallen zijn achttien werknemers overleden en hebben 118 blijvend letsel overgehouden. Verder kampt één op de vijf werknemers in de sector met gezondheidsklachten door het werk. Volgens de Inspectie SZW is al veel gedaan door de branche om het werk in de grond-, wegen waterbouw gezonder te maken, maar moet het nog beter. Dit jaar vinden ook weer extra controles plaats in de sector en wordt ingezet op betere voorlichting en afspraken met opdrachtgevers over hun verantwoordelijkheid voor veilige werkomstandigheden. A DV E R T E NT I E

Meer informatie:

www.speelruimte.nl/cursus/ speelruimte.html Stichting SPEELRUIMTE, (033) 465 32 70, info@speelruimte.nl

Recycling 2012 is een branchebrede vakbeurs voor elk specifiek recyclingsegment, waar volop plaats is voor alle professionals uit deze branche. De beurs vindt plaats in Evenementenhal Gorinchem op 18, 19 en 20 september 2012. Tegenwoordig kan niemand er meer om heen: Recycling is vandaag de dag een ‘hot item’. Door de grote groei in de recyclingbranche stijgt de vraag naar een vakbeurs gericht op de complete recyclingbranche. Recycling 2012 richt zich op alle bedrijven en organisaties in de markt van inzameling en verwerking van reststromen, die tot onder meer secundaire grondstoffen zijn betrokken. De marktbrede opzet van deze vakbeurs zorgt voor een complete ontmoetingsplaats voor alle segmenten van de recyclingbranche. Men krijgt de gelegenheid vakinformatie uit te wisselen, producten en/of diensten onder de aandacht te brengen, contacten te leggen, vervolgafspraken te maken en in een sfeervolle verkoopbevorderende ambiance zaken te doen.

schap in eigen beheer een digitaal systeem voor slibregistratie. De Haan: ‘Dit om continu inzicht te krijgen in de vervoerde

hoeveelheden nat slib tussen onze locaties en SOI Heerenveen én van de ontstane slibkoek richting afnemer Swiss Combi.’ Hiervoor zijn twee nieuwe weegbruggen aangelegd. Door de in- en uitgaande transporten te wegen, wordt automatisch een gedetailleerde balans van de hoeveelheid zuiveringsslib gegenereerd. Ook levert het een besparing van de administratieve lasten op en een betere beheersing van de transportkosten.

digd op deze complete vakbeurs: en sloopafval. l Metalen en voertuigdemontage. l Papier/kunststof. l Grote afvalverwerkers. l Dienstverlening. l Bouw-

Openingstijden Dinsdag 18, woensdag 19 en donderdag 20 september, 13.00 - 21.00 uur.

Leica Machine Besturing Betere precisie en productiviteit

Vertrouwen is goed, controle is beter. Neem de controle en werk sneller, veiliger en preciezer dan ooit. Duizenden klanten over de hele wereld profiteren dagelijks van de gebruiksvriendelijke en flexibele machinebesturingssystemen van Leica Geosystems, en besparen daarbij op materiaal, brandstof, tijd en geld. Het is makkelijker dan u denkt!

Volledige 3D controle, snel, precies en eenvoudig, dankzij het duidelijke en gebruiksvriendelijke bedieningspaneel in de cabine Bespaar op materiaal en brandstof en voorkom dure herstelwerkzaamheden, doordat u het direct goed doet Universele gebruikersinterface voor alle machines Unieke klik-op & klik-af bedieningspanelen, waardoor u eenvoudig kunt wisselen tussen machines Helder advies, uitstekende installatie, support en service, duidelijke training

Leica Geosystems B.V. 088 00 18 000 | Wateringen | Nederland www.leica-geosystems.nl

Leica_PowerDigger3D_Ad_A4 landscape_DEF.indd 1

7-5-2012 13:54:10

w w w. j o s k i n . c o m

Trans-KTP 15/45 - 17/50 - 27/65

Ongeëvenaarde prestaties op bouwterrein !

New Model X-Trem 2,55 m met gestuurde assen en frontcilinder

Laadbak uit 6 mm Hardox 450 staal - Lenigheid en wendbaarheid op alle terreinen 7 modellen van 5,1 tot 14 m³ DIN - Hoge elasticiteitsgrens

Tel: 0032 43 77 35 45 • E-mail: info@joskin.com

Grondverzet

Veel innovaties op Technische Kontakt Dagen 2012 De Technische Kontakt Dagen (TKD) werd dit jaar weer gehouden binnen de poorten van de Prinses Margriet Kazerne te Wezep. Liefst 170 exposanten namen deel aan deze tweejaarlijke expositie die zich voornamelijk in de buitenlucht afspeelt en waar fabrikanten, importeurs en dienstverleners op het gebied van grondverzet, wegen waterbouw, de agrarische sector en de bouwsector aan deelnemen. Op donderdag 7, vrijdag 8 en zaterdag 9 juni passeerden maar liefst 20.000 bezoekers de ingang van deze bijzondere expositie die ook nog vrij toegankelijk is.

Ruim 20.000 bezoekers bezochten de Technische Kontakt Dagen in Wezep. Tekst: John Janssen, Transport Media Support

Bekende exposanten waren Cargotec Netherlands, Ginaf Trucks Nederland bv, Hitachi Construction Machinery, JCB, Kuiken, Liebherr, MAN, Manitou, Mercedes-Benz Nederland bv, Koninklijke Nooteboom Trailers, Palfinger Nederland, Pon Equipment, Renault Trucks, Scania Nederland, Sterk Technisch Adviesbureau, SKF Lubrication Systems, Terberg Benschop, Volvo Nederland en Wynmalen en Hausmann en vele anderen. Dertien exposanten exposeerden binnen. Daaronder was nieuwkomer Spuiterij Gouweleeuw BV uit Emmeloord. De spuiterij spuit de grootste hijskranen ter wereld ‘af fabriek’, maar presenteerde zich ook naar andere branches.

Noviteiten Palfinger en Renault

(All Wheel Drive) bakwagen 8x8, Renault Kerax AWD bakwagen 6x6, Renault Midlum bakwagen 4x4 en een Renault Sherpa Dakar (Fun drive). De Renault Trucks Construction range bestaat uit een compleet aanbod: de Renault Premium Lander met zijn uitstekende laadvermogen voor de bevoorrading van bouwterreinen, de Renault Kerax voor de allerzwaarste opdrachten en de Renault Midlum 16t 4x4; de kleine vrachtwagen die bekend staat om zijn wendbaarheid. Nieuw in 2012 in het Renault Trucks gamma is de Premium Lander Tridem 8x4*4: met een gestuurde en hefbare sleepas, die een lading van 10 ton kan dragen. De Renault Premium Lander Tridem is het ideale instrument om complexe uitrustingen aan te bevestigen en deze in krappe ruimtes of moeilijk toegankelijke zones te vervoeren. Het Premium Lander OptiTrack systeem maakt het mogelijk om tijdelijk over een aandrijving op alle wielen te beschikken door ook van de vooras een aandrijfas te maken. Het voertuig wint zo aan mobiliteit en zich makkelijk op moeilijk begaanbare terreinen begeven, waarbij het toch het comfort, het verbruik en

het nuttige laadvermogen behoudt. Het Optitrack systeem is nu beschikbaar voor vijf configuraties: bakwagens 4x2, 6x2, 6x4 en trekkers 4x2 en 6x4.

‘Vette’ machines Verhoeven, importeur van Takeuchim toonde de zware midi-graver TB285 met een mast uit twee delen. Deze nieuwe graver volgt de TB175 op die nog was uitgevoerd met één mastdeel. Het maximale graafbereik is daarmee verhoogd. Liebherr was aanwezig met een grote stand vol met grondverzetmaterieel en zelfs een rupskraan, type HS8030 met vakwerkmast en poliepgrijper. Elders op het terrein stond heel veel grondverzetmachines van Liebherr. Mercedes Benz presenteerde een MB 4144 5-asser met wide-spreadtandemstel en een GVW van 50 ton. Het powershiftsysteem is ook inzetbaar voor het rijden op onverharde wegen. Naast deze vijfasser stond de MB Actros ‘Truck of the year 2012’ in een 6x2 configuratie. Mercedes Benz liet zien klaar te zijn voor de Euro 5 en Euro 6 en daarmee een zeer zuinige truck op de weg te kunnen zetten Ginaf Trucks BV uit Veenendaal, de truck-

Palfinger, de bouwer van autolaadkranen, presenteerde de PK 33002-EH gemonteerd op een MAN van het bedrijf Bredenoord Aggregaten Verhuur BV uit Apeldoorn. De laadkraan was opgebouwd door rayondealer H.S.E. BV. De PK 33002-EH combineert het beste van kracht, comfort, zekerheid en functioneel design, maar ook de brede inzetbaarheid van deze autolaadkraan is een pluspunt. Palfinger presenteerde ook de Crayler BM 214 radiografisch bestuurbare meeneemheftruck van Palfinger. Deze zeer innovatieve heftruck biedt uitkomst bij tal van problemen die komen kijken bij het gebruik van de conventionele meeneemheftruck. De vierwiel aangedreven krachtpatser voert zijn taken uit in elk terrein. Door de mast van de BM in te vouwen past de gehele meeneem-heftruck in een kist tussen de assen van het voertuig en is daarmee beschermd tegen weersinvloeden. Renault Trucks gaf tijdens de Technische Kontakt Dagen met maar liefst acht voertuigen acte de présence. Zo stonden er een Renault Premium Lander OptiTrack bakwagen 6x2, Renault Premium Lander bakwagen 8x4, Renault Kerax bakwagen 6x4, Renault Kerax bakwagen Xtrem 8x4, Renault Kerax AWD Voor het machinaal bestraten is een glad aangelegd zandbed noodzakelijk.

bouwer die bekend is om zijn beresterke bouwvoertuigen, kende moeilijke tijden, maar was met een ‘vette’ vijfassige kipper aanwezig. Tadano, de hijskranenbouwen toonde een HK65 telescoopkraan. Als onderwagen fungeert een vier-assige Volvo FMX. Volvo toonde een reeks van graafmachines. Daarvan was de ED2200 L de grootste in een range van heel veel graafmachines van het Zweedse merk. We zagen Hitachi met shovels, graafmachines en ander materieel, maar ook Sennebogen. Behalve de graafmachines en ander grondverzetmaterieel was er aandacht voor de vele uitrustingsstukken die bij dit materieel verkrijgbaar zijn en die allemaal eenvoudig via de snelwissel aan de graafarm zijn te koppelen.

High-techsystemen Ook waren er high-techsystemen die het mogelijk maakten op met radar ondergronds nutsleidingen op te kunnen sporen. Het bedrijf Bouw/Laser BV uit Oosterhout toonde een range van producten die de machinist behulpzaam zijn bij het veilig graven in de bodem. Op het stuktrekken van kabels staan hoge boetes en de financiële schade, die daaruit voortvloeit, is vaak enorm. Een ander fenomeen is het machinaal bestraten van wegen en straten. De technieken die daarvoor bestaan worden steeds verfijnder en sneller. Behalve het machinaal leggen van stenen, betekent het ook dat het zandbed fraai geëgaliseerd moet zijn. Dat bleek makkelijk uitvoerbaar met speciale bladen aan de shovel. Behalve het leggen van de straatstenen, waren er ook machines die de stenen op speciale pallets stapelden, waardoor er direct aansluitend machinaal kon worden gestraat. Als afsluiter was het mogelijk om met bijzondere grondverzetmachines een rondje te rijden op een negen hectare groot terrein. Een vervolg van de Technische Kontakt Dagen zal er zeker komen. Voor de mensen die werkzaam zijn in de genoemde branches is een bezoek aan deze bijzondere expositie zeker de moeite waard. Dat geldt eigenlijk voor elke bezoeker, want er is zoveel te zien want nu niet is beschreven.

Straatwerk! Straatwerk! Modern en ambachtelijk ondernemen en werken www.obn.nl

De Ondernemersvereniging Bestratingsbedrijven Nederland (OBN) vertegenwoordigt talloze bestratingsbedrijven en zelfstandige bestratingsondernemers zonder personeel. Een historische bedrijfstak die van oudsher op toekomst en innovatie is gericht. De ambachtelijk straatmaker van weleer vertegenwoordigt het straten onder de hamer. Daarnaast is er nieuw vakmanschap ontstaan door de komst van mechanische hulpmiddelen. De bestratingsondernemer van nu heeft zowel het straten onder de hamer als het mechanisch straten hoog in het vaandel staan. Innovatie gaat hand in hand met het ambacht. Ook wat scholing en certificering betreft heeft de branche een ontwikkelslag gemaakt. En dat allemaal in het teken van kwaliteit. Kwaliteit in bedrijfsvoering, kwaliteit in het resultaat. Een imago dat uitstekend past bij straatmaker van nu: een goed opgeleid vakman, uitgerust met de meest geavanceerde mechanische hulpmiddelen én natuurlijk de immer onmisbare straatmakershamer. Niet voor niets luidt het credo van de OBN: Modern en ambachtelijk ondernemen en werken!

Emulsie-AsfaltBeton

COM-1034.indd 1

Rapid Asfalt is een koud bereid asfaltmengsel dat vele toepassingsmogelijkheden kent en geschikt is voor alle verkeersintensiteiten. Het systeem scoort hoog als het gaat om milieu, duurzaamheid en doorstroming.

DU UR ZA AM

VE RZ EK ER D

Waarom eigenlijk? ✔ Economisch & Kostenbesparend geen of weinig freeswerk noodzakelijk snelle verwerking wegdek na 30 minuten berijdbaar bestaande wegmarkering kan gespaard worden goede aanvangsstroefheid

✔ Duurzaam & Veilig levensduur is 7 tot 10 jaar bij zwaarbelaste rijstroken hergebruik is zeer goed mogelijk signaalkleuren gebruikspatroon /herkenbaarheid

✔ Energiezuinig & Milieuvriendelijk minimale emissies beperkt gebruik van grondstoffen koude productie

Hoe wordt Rapid Asfalt verwerkt?

OP WW W. CO MK EU R. NL

De grondstoffen voor de Rapid Asfalt systemen worden op het werkvak in een mobiele meng -en verwerkingsinstallatie geproduceerd en direct verwerkt. Het mengsel stroomt uit de menger direct op het wegdek en wordt gelijktijdig met een snelheid van twee tot vijf kilometer per uur op het wegdek aangebracht. Afhankelijk van de omgevingsomstandigheden is de weg na dertig tot zestig minuten weer berijdbaar voor het wegverkeer.

Rapid Asfalt B.V. Transportweg 2, 9363 TL Marum Postbus 17, 9363 ZG Marum Telefoon 0594 - 641341, Fax 0594 - 644643 e-mail info@rapidasfalt.nl

KI JK

IN F CO ORM MKE EER UR BI DE J UW AL ER

VE ILI G

Veilig werken voor u én uw personeel

Rapid Asfalt heeft zich gespecialiseerd in het onderhoud van asfaltwegen en onderscheid zich met het ontwikkelde Rapid Asfalt systeem van de reguliere emulsie-asfaltbeton techniek. Rapid Asfalt is sinds 1980 in Nederland in gebruik als dunne deklaag, rijspoorvulling en voor het vastleggen van asfaltwapening.

29-09-11 11:41

Welke Rapid Asfalt systemen bestaan er en wanneer worden ze gebruikt? RapidDek

Type 0-3 en 0-6 dunne microdeklaag voor het conserveren van verschraalde wegdekken en het stroef maken van glad geworden wegdekken.

RapidProfiel

Type 0-6 voor het vastleggen van stalen asfaltwapening op het wegdek, als voorbereiding op de asfaltoverlaging en voor het opheffen van plaatselijke dwarsonvlakheden zoals rijsporen of als voorbereiding op een RapidDek.

RapidColor

Als signaalkleur ter accentuering van de verschillende weggedeelten en functies (bijvoorbeeld: fietssuggestiestroken, kruisingen en busbanen) en als conservering van verouderde deklagen.

RapidCombi

RapidDek type 0-3 wordt toegepast op recent aangebrachte oppervlakbehandeling ter optimalisatie van de conserverende werking van sterk aangetaste of verzwakte wegen.

Drainway®

Voor levensduurverlenging van ZOAB door beginnende rafeling te stoppen en de eerste rafelingschade te herstellen.

Meer over Rapid Asfalt Rapid Asfalt is opgericht in 1985 en heeft de certificaten NEN-ISO 9001, BRL 9320 met het NL-BSB-certificaat voor milieuhygiënische eigenschappen en VCA** voor veilig werken. Emulsie-asfaltbeton is opgenomen in de RAW standaard 2005. Wij zoeken samen met onze diverse opdrachtgevers, zoals wegbeheerders, aannemers en andere bedrijven naar de meest geschikte onderhoudsoplossing per situatie.

Techniek

Modulair intrillen monopiles voor offshore windpark Riffgat Half juni is APE Holland op de Noordzee nabij het Duitse Wadden eiland Borkum gestart met het intrillen van dertig stalenbuispalen (monopiles) waarop evenzoveel windmolens worden geïnstalleerd. Het intrillen gebeurt met de Super Quad Kong (SQK), een innovatief en modulair opgebouwd trilblok waarin vier APE trilblokken zijn gekoppeld aan vier hypermoderne powerpacks. Tezamen goed voor een gezamenlijk excentrisch moment van 920 kg-m. Met het SQK trilblok is het mogelijk om monopiles op milieuvriendelijke wijze in een enkele procesgang ruim binnen de vereiste toleranties op de zeebodem te plaatsen. APE Holland is blij dat aannemer Seaway Heavy Lifting koos voor het intrillen. ‘Door het inzetten van onze innovatieve triltechniek kan worden voldaan aan de strenge milieuwetgeving die in Duitsland geldt’, zegt Martijn Kleine, sales manager bij APE Holland. ‘De schade aan het milieu door geluid en trillingen blijft binnen aanvaardbare grenzen.’ Bij de traditionele inheitechnieken met de gangbare hydraulische heihamers zou de geluidsoverlast van een dusdanig niveau zijn dat dit grote schade toebrengt aan het zeeleven. ‘Er zijn wel afdoende oplossingen aan te bieden om het geluid te reduceren, maar dat impliceert wel dat er dan toch altijd eerst getrild moet worden’, aldus Kleine. Vanuit de wens om helemaal geen heihamers in te hoeven zetten, ontwikkelde APE Holland de modulair opgebouwde triltechnieken: ‘Het geluidniveau van ons trilblok ligt vele malen lager dan dat van een traditioneel heiblok en het trilproces verloopt sneller dan inheien.’

Innovatief De Super Quad Kong is speciaal ontwik keld voor dit offshore windpark Riffgat op de Noordzee. Kleine: ‘Bij de eerste monopiles was al duidelijk dat ons modu lair opgebouwde trilblok voldoende power levert en indrukwekkende prestaties gaat neerzetten. Voor de eerste palen hoefden wij slechts 50% van het vermogen in te zetten. Met ons SQK trilblok kunnen wij monopiles in één enkele procesgang naar de gewenste diepte van 31 meter trillen.’ In samenwerking met Peter Middendorp van Allnamics zijn de intril- en heibaar heidsanalyses gemaakt voor dit project. Kleine: ‘Met Allnamics hebben wij al eerder samengewerkt. Bijvoorbeeld bij het binnenhalen van een Chinees project waarvoor onze Octakong kon worden inge zet. De expertise van Middendorp zorgde

Het 240 ton wegende trilblok Super Quad Kong van APE Holland in werking op de Oleg Strashnov, het nieuwste ‘state of the art’ kraanschip van Seaway Heavy Lifting. Links naar het midden staat het immens grote IHC Noise Mitigation System (NMS geluidsmantel) geparkeerd en rechts daar direct naast de IHC heihamer S1800. Foto: Flying Focus.

ervoor dat bij ons, en nog belangrijker bij de klant zelf, al snel het vertrouwen groeide in de haalbaarheid van het inzetten van het SQK trilblok voor dit windmolenproject op de Noordzee.’

Laatste 10 meter inheien Dat bij het Riffgat project de laatste 10 me ter niet trillend mag worden uitgevoerd heeft een reden. Kleine: ‘De opdrachtgever wil voor het laatste deel een kalenderver slag ontvangen met daarin de zakkingen en dat kan alleen als daarvoor een traditio neel heiblok wordt ingezet.’ Na het intrillen tot 21 meter diepte wordt het SQK trilblok van de buis gehaald en eerst het Noise Mitigation System (NMS) om de buis aangebracht. Daarna wordt het IHC S-1800 heiblok op de buis gezet. Kleine: ‘Kwam de buis door ons trilblok in luttele seconden in beweging, bij het inheien van de laatste tien meter ging dit

Mensen worden dwergen naast het SUPER QUAD KONG trilblok, hier in ruststand op het dek van de Oleg Strashnov.

lang en hebben aan de bovenzijde een diameter van 4,7 meter en bij de paalvoet 5,7 tot 6,5 meter. De palen worden 35 tot 40 meter de zeebodem ingetrild. APE Holland sleepte de opdracht in de wacht dankzij een mooi referentieproject in China. Voor het aanleggen van twee kunstmatige eilanden in de vaste oever verbinding tussen Hongkong en Macau is de APE OctaKong ingezet. In deze mega vibrator werken maar liefst acht trilblok ken samen en daarmee zijn 130 stalenbuispalen met een lengte van 40 meter zo´n 25 meter de zeebodem ingetrild. De palen met een diameter van 22 meter hadden een gewicht van 500 tot 650 ton. Het inbrengen van een paal nam nog geen 10 minuten in beslag.

Ervaring APE Holland BV is de exclu sieve leverancier in Europa en Rusland van APE trilblok ken en powerpacks. Het zusterbedrijf CAPE Holland BV ontwerpt en produceert voor APE Holland de modulair opgebouwde systemen met meerdere trilblokken en powerpacks. Beide bedrijven maken deel uit van de Cape Holland Group en hebben veel kennis en kunde in huis op het gebied van innovatieve triltechnieken. ‘Wij zijn uniek in het koppelen van verschillende technieken, materieel en equipement die daardoor als een geheel kunnen worden Het SQK trilblok in actie op één van de 30 monopiles. Het ingezet’, zegt Martijn Kleine. gewicht varieert 480 tot 720 ton, de lengte bedraagt 53 tot ‘Onze ervaringen met de Oc 75 meter, de doorsnede aan de bovenzijde 4,7 tot 6,4 meter taKong in China gaf ons een en aan de voet 5,7 tot 6,5 meter. De buizen worden 35 tot 40 voorsprong om de Super Quad meter de zeebodem ingetrild. De laatste 10 meter wordt geKong inclusief de benodigde heid waarbij zich een Noise Mitigation System (geluidsmanmankracht te mogen leveren tel) om de buis bevindt. voor dit windmolenproject op de Noordzee. En een volgend project voor moeizamer. Voor de eerste 25 centimeter het intrillen van monopiles heeft zich al waren 100 slagen van 1200 kj nodig om de aangediend.’ paal in beweging te krijgen. Daarna liep de kalender terug naar 25 klappen per 25 centimeter.’ Open dag 15 september Tijdens de open dag die de Cape Holland Group op 15 september 2012 organiseert Zwaargewichten zal onder andere deze Super Quad Kong De monopiles voor het Riffgat windmolen te bewonderen zijn. Kijk ook op www. project wegen tussen de 480 en 720 ton apeholland.com. per stuk. De buizen zijn 53 tot 70 meter

Bredenoord levert al jarenlang betrouwbare aggregaten aan de GWW sector. Stroomoplossingen voor elke fase in het project. Daar waar nodig is. Afhankelijk van uw wensen kunt u bij Bredenoord huren of kopen. BREDENOORD BIEDT: · Aggregaten van 15 tot 2000 kVA · Lichtmasten · Groot assortiment toebehoren · Transportdienst

· · · · ·

24/7 verhuur en service Reparatie en onderhoud Advies en projectmanagement GTL Diesel Clear Air, zelfreinigend roetfilter

Zutphensestraat 319 7325 WT Apeldoorn T +31 (0) 55 301 85 01 E info@bredenoord.com

De kracht van stroom altijd en overal

w w w.bredenoord.com BRE0173 ADV GWW Handel 255x195 aanp.indd 1

TRAMAT.NL Last van stof? De Sirocco Fogblower is de oplossing bij het reduceren van stof. Dit nevelkanon met een bereik tot maar liefst 30 meter beperkt de stofoverlast

22-08-12 16:01

• KM90 • KM130 • KM250 • • • • • • • • •

Zeer laag eigen gewicht Zeer laag scharnierpunt Lagere bodemdruk dan een kruiwagen Snelheid v.a. 16 km/u Lage, ruime open afstap proef Slangbreukbeveiliging 3 dagen op Track & Trace systeem Alle denkbare hulpstukken leverbaar

GRATIS

‘kei’ in n e e , S p o KNIKM aten!! r t s e b l a a in eden mach de mogelijkh

in uw werkomgeving.

ar informeer na

√ √ √ √ √

Eenvoudige bediening Verticaal instelbaar Draaibaar Gering waterverbruik Laag energieverbruik

€ 7.900,-

Excl. BTW

Kijk ook eens op stofoverlast.nl *Dit aanbod is een maand geldig.

TraMat.nl

Vlietskade 7009 | 4241 WR Arkel | 0183 565 333 | info@TraMat.nl | TraMat.nl

Drielseweg 46a 5321 NC Hedel • 073 599 17 50 info@deschansbv.nl www.deschansbv.nl

Minder investeren in infra is roofbouw Waar heel Europa investeert in infrastructuur, moet Nederland geen roofbouw op zichzelf plegen door minder te investeren in infrastructuur en onderhoud. ‘Nederland bezuinigt zich op die manier dan juist verder de crisis in. Het ondernemersklimaat in ons land wordt er niet beter op’, aldus Joep Rats, directeur economische zaken bij Bouwend Nederland. Een goede infrastructuur is essentieel voor een gezonde economie. Wil je economische vooruitgang, dan zijn goede (spoor) wegen en ICT-infrastructuur onontbeerlijk. Alle ons omringende landen (Duitsland, België, Frankrijk en Groot-Brittannië, zie tabellen) investeren daarom in zowel aanleg als onderhoud van hun infrastructuur. In Nederland dreigt dit af te kalven. ‘Opvallend’ vinden zowel Bouwend Nederland als MKB Nederland. ‘Nederland doet zichzelf tekort’, aldus Rats. ‘Niet investeren in aanleg leidt tot stilstand en achteruitgang. Onvoldoende investeren in onderhoud staat gelijk aan desinvesteren door waardeverlies.’

Zorg voor waardebehoud Bouwend Nederland heeft de investeringen in onderhoud en aanleg van infrastructuur in onze buurlanden en in ons eigen land in kaart gebracht. In de grafieken is goed zichtbaar hoe Nederland, tegen de trend in, als enige land structureel minder investeert in onderhoud en aanleg van wegen, spoor en energieen ict-netwerken.

Koploper is Groot Brittannië, dat in 2014 zelfs de ruim helft méér investeert dan het in 2009 deed. Ook in de verkiezingsprogramma’s is er veel te weinig aandacht voor infrastructuur, en de mate waarin het bijdraagt aan een groei van de economie. ‘Infrastructuur is essentieel voor groei en waardebehoud’, beredeneert Joep Rats. ‘Een goede infrastructuur is bepalend voor de aantrekkelijkheid van Nederland voor het bedrijfsleven om zich te vestigen en daarmee banen te behouden en te creëren. Zowel op internationaal niveau als op gemeentelijk niveau. Het op orde brengen en houden van de openbare ruimte, waaronder ook de kwaliteit van de wegen, is bepalend voor de aantrekkelijkheid voor mensen om in een gemeente te wonen. En daarmee bepaalt de aanwezigheid van een goede infrastructuur ook mede de waarde van huizen, winkels en kantoren. Waardebehoud daarvan levert de gemeenten juist weer geld op via de OZB. Kortom; goede infrastructuur leidt tot waardebehoud.

Onvoldoende investeren in onderhoud staat gelijk aan desinvesteren door waardeverlies. Foto: T. KNEEPKENS

Juist in deze tijd voor zowel overheden, bedrijven en huiseigenaren essentieel.’

Proactief onderhoud ‘We zien dat proactief onderhoud meer en meer het veld moeten ruimen voor reactieve maatregelen. We stoppen vingers in gaten in de dijk, zonder daarbij na te denken over een nieuwe dijk die wél bestand is tegen het water van nu én dat van de komende jaren. Daarmee snijden we onszelf echt in de vingers. In plaats van ons te richten op waardebehoud en mogelijk groei, proberen we de problemen met lapmiddeltjes te verhelpen. Het ondernemersklimaat in ons land holt achteruit en ik verzeker dat de economische bedrijvigheid in het MKB het kind van de rekening wordt. Alleen de files kosten ons land jaarlijks 3,7 miljard euro, waarvan

de helft wordt gedragen door de bedrijven! Dat is een hoop geld.’ Bouwend Nederland pleit daarom voor het terugdraaien van de door de Lenteakkoord-partijen voorgestelde extra bezuiniging van structureel 200 miljoen euro op rijksinfrastructuur. Rats: ‘Dat is een dure bezuiniging. Wil je groeien, dan moet je juist investeren. Daarom moeten we die bezuiniging niet willen en juist 100 miljoen extra investeren, met name in het onderhoud. Dat levert gezien het waardebehoud juist geld op. Bovendien hoeft dat geld op korte termijn niet alleen van de overheid te komen. Juist niet, zou ik haast zeggen. Laat de markt en de overheid in deze samen optrekken in pps-constructies waardoor de markt via voorfinanciering toch aan de slag kan. In barre tijden heb je elkaar nodig.’

advertentie

In- en verkoop van wegenbouwmaterialen Openingstijden: Ma. t/m Vr. 8.00 tot 17.00 Za. 9.00 tot 12.00 Opslag:Kanaalweg 83 4401 PE Yerseke / Vlake Tel.: (0113) 38 16 62 of Tel.: (0113) 57 20 69 Fax: (0113) 57 22 06 Email: info@pekaar.com www.pekaar.com

pekaar

bestratingsmaterialen bv

Bent u al toe aan redmijnweg.nl? 2000 bezoekers gingen u al voor de afgelopen maanden!

Diamant Beton BV

Betonstraatstenen

Gespecialiseerd in betonstraatstenen voor de professionele markt levert Diamant Beton topkwaliteit tegen een scherpe prijs. • H-profielstenen, handmatig of machinaal te leggen. • Dia-lock® stenen, de meest geschikte steen voor machinaal straten. • BKK’s, handmatig of machinaal te leggen. • Dikformaat, waalformaat, tegels, banden, betonplaten enz. in diverse kleuren en maten. • Eigen productie, uit voorraad leverbaar tegen een scherpe prijs.

Jan Weitkamplaan 18, 7772 SE Hardenberg, tel. 0523 - 262 444, fax 0523 - 261 799 info@diamant-beton.nl, www.diamant-beton.nl

17 Twee lagen ZOAB voor bredere A12 in één keer

Inline pavement: winst in kwaliteit en tijd De A12 tussen Utrecht-Lunetten en Veenendaal is over de volle lengte verbreed en verbeterd. Deze werkzaamheden zijn ruim twee jaar eerder klaar dan oorspronkelijk gepland. Aan kunstwerken en aansluitingen wordt nog gewerkt tot begin maart 2013. Het matglanzend zwarte ZOAB werd in één arbeidsgang aangebracht volgens het systeem van inline pavement; voor de eerste keer toegepast in Nederland.

Tekst: Jan W. Bol, Bolster Journalistiek Afbeeldingen: Jan W. Bol, Poort van Bunnik (PvB)

De verbrede en verbeterde A12 tussen Utrecht-Lunetten en Veenendaal is sinds begin augustus helemaal open voor het verkeer. Dat is een half jaar eerder dan voorzien bij de inschrijving op de aanbesteding, ofwel tender, voor dit wegvak van deze vitale verkeersader. Het is zelfs zo’n twee jaar eerder dan voorzien in de oorspronkelijke plannen. Inschrijvende bouwbedrijven of -combinaties werden in de DBFM-tender nadrukkelijk uitgedaagd en gestimuleerd om de uitvoering zo kort mogelijk te houden en om tijdens de exploitatiefase van twintig jaar eenvoudig gezegd zo min mogelijk op de snelweg te komen. Inschrijven op de tender vroeg om een integrale afweging en vertaling van drie even belangrijke uitgangspunten: snelle beschikbaarheid van de A12, een tevreden omgeving en tevreden weggebruikers. ‘Snel werken met minder hinder’ werd daarom het motto van de inschrijving van de bouwcombinatie Poort van Bunnik op de tender voor de A12 tussen Utrecht-Lunetten en Veenendaal. Dit is een traject en dus project van 30 km snelweg,

A12-reeks in GWW-Totaal De huidige werkzaamheden aan de A12 lopen nog tot begin 2013. De redactie van GWW-Totaal besteedt in een reeks artikelen aandacht aan bijzonderheden qua uitvoering en techniek en aan de voortgang in die werkzaamheden. Zie ook de eerste vijf artikelen in GWW-Totaal nummers 4, 5 en 6 van 2011 en de nummers 1 en 3 van jaargang 2012. De reeks is mede mogelijk dankzij medewerking van Rijkswaterstaat, het bouwconsortium de Poort van Bunnik (traject Utrecht Lunetten-Veenendaal) en Heijmans Beton- en Waterbouw Regio Noord (traject Arnhem WaterbergVelperbroek).

Inline pavement is met name een aanpassing in logistiek opzicht. Het is een asfalttrein waarbij de laatste machine het fijne ZOAB aanbrengt bovenop het net gedraaide en verdichte grove ZOAB. Foto: JWBol.

inclusief de bijbehorende aansluitingen, kunstwerken en ecopassages. De drie genoemde ambities moesten tot een optimum komen in ontwerp en methodiek in uitvoering en onderhoud, conform het DBFM-contract, Design, Build, Finance en Maintain. Een essentiële schakel in de afrondende asfalteerwerkzaamheden is conform het motto, de techniek van het inline pavement. Dat wil zeggen, twee lagen ZOAB draaien in één arbeidsgang en, in dit geval, ook nog eens over de breedte van twee rijstroken tegelijk, in acht weekeinden. De methode van inline pavement levert een betere kwaliteit wegdek van twee lagen ZOAB op, met tijdwinst tijdens de uitvoering, maar vooral ook tijdwinst gedurende de exploitatiefase. Want een betere kwaliteit betekent minder onderhoud

Tijd Adelbert de Vreese, projectmanager van de Poort van Bunnik: ‘We hebben ons in onze aanbieding kunnen onderscheiden in tijd en kwaliteit. De uitgangspunten lieten zich deels vertalen in de veel kortere tijd die we nodig hebben voor het werk. Nu is dus de snelweg veel eerder open voor het verkeer, over de volle breedte, en is de oplevering van het hele traject, inclusief de aansluitingen en kunstwerken, zoals door ons gepland in maart 2013.’ ‘Een kortere uitvoeringstijd betekent minder hinder voor de omgeving en voor de weggebruiker’, vult Xenia Hageman, communicatiemanager bij de Poort van Bunnik aan: ‘In planning, logistiek en uitvoering is er ook alles aan gedaan om het risico op vertraging of stilstand te

voorkomen, om dat motto ‘snel bouwen met minder hinder’ waar te maken. In samenwerking met Rijkswaterstaat (RWS) wilden en willen we alle eventualiteiten die de voortgang nadelig zouden beïnvloeden zoveel mogelijk uitsluiten. Dat ging zelfs tot en met extra SIM-kaarten voor de broodnodige onderlinge bereikbaarheid tijdens het werk. Maar het betekende bijvoorbeeld ook in reserve houden van complete asfaltmachines en walsen.’ De Vreese: ‘Een enkele keer werden we geplaagd door een gebroken as van een machine en een verstopt filter. Op zo’n dag dat de Wet van Murphy zich laat gelden. Dan is het maar goed dat je materieel stand-by hebt. Want de uitloop van de VERVOLG OP PAGINA 18 >>

De bouwcombinatie Poort van Bunnik (BAM-bedrijven) kon inline pavement uitvoeren door een tijdelijke aanpassing van de eigen machines. Afhankelijk van projecten in de toekomst wordt het misschien interessant om het machinepark er vast op in te richten. Foto: PvB

18 De beide asfalteringsmachines worden afzonderlijk met fijn en grof ZOAB gevoed door zogenoemde voorladers die vóór de asfalteringsmachines uit rijden. Zo’n voorlader wordt gevoed vanuit de vrachtwagen die óf fijn óf grof ZOAB aanvoert. Foto: JWBol.

>> VERVOLG VAN PAGINA 17 planning van een zogenoemd asfaltweekend tot in de maandagmorgen kost je een boete van 25.000 euro per kwartier.’ Hageman: ‘Door de maatregelen die we namen en ook dankzij een goede communicatie met de omgeving, onder meer via publieksvoorlichting door RWS, van AnaarBeter, is er nauwelijks vertraging ontstaan tijdens de werkzaamheden. Overdag waren er bijvoorbeeld tijdens de asfalteringswerkzaamheden in het weekeinde twee rijstroken langs het werk open en ’s nachts nog altijd één rijstrook. Geen complete afsluitingen dus.’

Kwaliteit De methode van inline pavement is in feite een bekende techniek, waarbij in één arbeidsgang twee lagen ZOAB worden aangebracht. Het voordeel van de methode is dat de twee lagen onderling beter hechten, omdat het warme fijne ZOAB (korrelgrootte 1 – 11 mm) wordt gedraaid op een laag grover ZOAB (korrelgrootte 11 – 16 mm) dat nog warm en enigszins soepel en smeuïg is. De Vreese: ‘Door de werkwijze van inline pavement ontstaat, mede door de toepassing van gemodificeerde bitumen, een betere kwaliteit wegdek met een langere levensduur. Dat is een belangrijke investering met het oog op de exploitatiefase en dus op het onderhoud. Minder onderhoud wil zeggen

dat je niet of nauwelijks aan het werk moet op de weg, bijvoorbeeld voor herstel. Een vorm van duurzaamheid in technisch opzicht. Maar minder werk aan de weg wil ook zeggen dat je minder vaak wegafzettingen hebt. Dat is dus minder hinder voor het verkeer en de omgeving, hetgeen ergernis voorkomt en tevens een geringere belasting van het milieu inhoudt.’ ‘Door het tweelaagse ZOAB met inline pavement aan te brengen, voorkomen we zoveel mogelijk die hinder. Dat voorkomen van hinder tijdens de exploitatiefase was duidelijk een stimulans in de tender. Je moest namelijk bij de inschrijving nachten voor wegonderhoud inkopen tegen virtueel geld. Dat bedrag kwam bovenop de prijs van je aanbieding. Hoe meer je inkoopt, hoe duurder je wordt, hoe minder economisch voordelig je aanbieding is.’

Inline pavement

GPS is onmisbaar voor het uitzetten van de stuurlijnen voor de asfaltmachines en voor het uitzetten van belijning voor de wegmarkeringen. Foto: JWBol.

De Vreese legt uit hoe het systeem van inline pavement in essentie werkt: ‘Vögele, een Duitse leverancier van de meeste van onze asfalteringsmachines, heeft het systeem bedacht. Het is de eerste keer dat dit systeem van tweelaags asfalteren in Nederland wordt toegepast. We konden het inline pavement uitvoeren door een tijdelijke aanpassing van onze eigen machines. Afhankelijk van projecten in de toekomst wordt het misschien interessant om ons machinepark er vast op in te richten.’ ‘Het is met name een aanpassing in logistiek opzicht. Het is een asfalttrein waarbij de laatste machine het

Het voordeel van inline pavement is dat de twee lagen onderling beter hechten, omdat het warme fijne ZOAB (korrelgrootte 1 – 11 mm) gedraaid wordt op een laag grover ZOAB (korrelgrootte 11 – 16 mm) dat nog warm en enigszins smeuïg is. Mede door de toepassing van gemodificeerde bitumen ontstaat een betere kwaliteit wegdek met een langere levensduur, dat minder onderhoudsgevoelig is. Minder onderhoud is minder hinder voor omgeving en weggebruiker. Foto: JWBol.

fijne ZOAB aanbrengt bovenop het net gedraaide en verdichte grove ZOAB. De beide asfalteringsmachines worden afzonderlijk met fijn en grof ZOAB gevoed door zogenoemde voorladers die vóór de asfalteringsmachines uit rijden. Zo’n voorlader wordt gevoed vanuit de vrachtwagen

die óf fijn óf grof ZOAB aanvoert. Achter de asfalttrein rijden walsen die de zojuist vers op elkaar gekleefde ZOAB-lagen verder verdichten.’ ‘Omdat we voorstelden de plusstrook, de strook direct naast de middenberm met vangrail, meteen op de breedte van een

Achter de asfalttrein wordt het warme ZOAB afgestreken en rijden er walsen die de zojuist vers op elkaar gekleefde ZOAB-lagen verder verdichten. Foto’s: JWBol.

Wegdekvernieuwing kan sneller en goedkoper De bezuinigingen bij de (lagere) overheden worden langzamerhand zichtbaar in het straatbeeld. Steeds meer reparaties worden uitgesteld omdat er simpelweg geen budget voor is. De roep om betaalbare oplossingen wordt steeds groter nu er onveilige situaties dreigen te ontstaan. De RR Minimix van Road Repair repareert in één keer alle schade en oneffenheden aan de oppervlakte van het asfalt op de meest simpele en duurzame wijze die nu bekend is. In verband met het natte begin van de zomer waren vaak veegzuigmachines nodig om het water weg te vegen en op te zuigen. Daarna kon pas de wagen voor het aanbrengenvan de kleeflaag (een soort primer) aan het werk en daarna de machine voor het aanbrengen van de stuurlijnen. Foto: JWBol.

Nog niet zo lang geleden verbaasde het research lab van RoadRepair (Herbers GmbH in Duitsland) de asfaltwereld met vloeibaar koudasfalt. De bitumenemulsie is in eigen huis ontwikkeld op basis van een Europees patent op hernieuwbare plantaardige bitumen. Eén van de bijzondere eigenschappen van dit materiaal is dat het tot lage temperaturen (10 graden) vloeibaar blijft maar enorm snel uithardt. De combinatie van een snelle uitharding, milieuvriendelijke productiemethode en de zeer prettige koude verwerking onder vrijwel alle omstandigheden maakte RR Liquid Asphalt snel populair.

De uitdaging: machinale verwerking Nog meer dan bij het aanbrengen van één laag ZOAB per keer is bij inline pavement, een laag fijn ZOAB meteen op vers grof ZOAB, een goede balkman heel belangrijk voor het juiste tempo van de machine en de juiste spreiding van het ZOAB. Foto: JWBol.

Voor de aanvoer van het ZOAB waren 500 vrachten van ongeveer 25-30 ton elk nodig. Tijdens een asfaltweekeinde van vrijdagavond 20 uur tot maandagochtend 5 uur werden zo twee rijstroken over een lengte van ongeveer 6,5 kilometer in één keer met tweelaags ZOAB afgewerkt, inclusief alle belijningen en overgangen met voorgaande deklagen. Foto: JWBol.

volwaardige rijstrook te maken, hadden we ruimte om in één rijrichting in één keer twee rijstroken van twee lagen ZOAB te voorzien. Op zo’n manier werken is bovendien een duurzame manier. Je slaat twee vliegen in één klap, want de plusstrook kan dan in de toekomst eenvoudig een volwaardige derde rijstrook worden.’ Tijdens een asfaltweekeinde van vrijdagavond 20 uur tot maandagochtend 5 uur werden zo twee rijstroken over een lengte van ongeveer 6,5 kilometer in één keer met tweelaags ZOAB afgewerkt, inclusief alle belijningen en overgangen met voorgaande en deklagen. Voor de aanvoer van het ZOAB waren 500 vrachten van ongeveer 25-30 ton elk nodig. Voorafgaand aan de werkzaamheden moest vanzelfsprekend de wegfundering klaar liggen, en moesten de benodigde kleeflaag en met

behulp van GPS de stuurlijnen voor de machines zijn aangebracht. Het regenachtige weer van voorjaar en zomer 2012 speelde die werkzaamheden nog wel eens parten. Oók daarop moet de uitvoering natuurlijk anticiperen. Adelbert de Vreese tot slot: ‘Voor het aanbrengen van die kleeflaag heb je een redelijk droge ondergrond nodig. Dan kan langdurige regen een spelbreker zijn. Bij regen moesten we nogal eens veegzuigmachines inzetten om het water weg te vegen en op te zuigen, waarna de wagen voor de kleeflaag pas aan het werk kon, met daarna de machine voor het aanbrengen van de stuurlijnen. Je ziet, je moet op alles voorbereid zijn om je planning te halen en je kwaliteit waar te maken. Anders kom je later jezelf tegen; dat wil je graag voorkomen.’

Een jaar lang is er ontwikkeld aan een machinale verwerkingsunit die dit vloeibare asfalt in één keer kan leggen. Het resultaat, de RR MiniMix is afgelopen maand voor het eerst in Nederland gedemonstreerd en GWW-Totaal mag het nieuws naar buiten brengen. In het RR MiniMix-systeem is een hogedrukreiniger geïntegreerd waarmee het wegoppervlak allereerst aan een poriëndiepe reiniging wordt onderworpen. Direct erna kan de ter plekke gemengde vloeibare asfalt-emulsie er overheen worden gelegd worden die diep in de poriën en gaten doordringt en een gladde en slijtvaste asfaltlaag aanbrengt. Een speciale hechtlaag of afstrooien is dus niet meer nodig. In de RR MiniMIx wagen zit tenslotte een rubber schuiver die het oppervlak perfect glad strijkt. Met één chauffeur en twee afwerkers achter de wagen kun je op een dag tot wel 3.000 m2 asfalt vernieuwen! Er is geen aparte voorbereiding nodig en frezen of walsen is overbodig. Er zijn ook geen voegen of overgangen te zien door een naadloze aansluiting op het bestaande wegdek. Door de koude toepassing is sprake van een milieuvriendelijk materiaal en een extreem lage CO -belasting. 2

Gerepareerd? Nee, vernieuwd! De weg ziet er niet alleen als nieuw uit, maar dankzij de diepe hechting van het vloeibare asfalt is dit een echt duurzame renovatie waardoor de weg weer vele jaren veilig dienst doet. Binnen vijftien minuten rijdt er weer verkeer over de nieuwe asfaltlaag. Al snel kan er verkeersvrijgave worden gegeven met normale dagtemperaturen van rond de 10 tot 15 graden. Binnen 10 minuten zal het gerepareerde wegdek volledig uitharden. Het snel overrijden van de schadeplekken bespoedigt zelfs het uithardingsproces van de drukadditieven. Bij de eerste demonstratie in Nederland waren de wegbeheerders meteen verrukt over dit systeem en is ter plekke besloten om het nog deze maand in te gaan zetten. RoadRepair bv, 575) 46 54 30, Hengelo (Gld), (0 com/nl/ www.roadrepair. ix im equipment/min

ZOAB: steeds beter wegdek Focus op duurzaamheid en veiligheid

Foto: JWBol.

We weten haast niet beter: op onze snelwegen en autowegen rijden we over ZOAB, ofwel Zeer Open Asfalt Beton. De eerste proefvakken met dit soort asfalt waren er al in 1972. In de loop van de tijd werd en wordt de kwaliteit van ZOAB steeds beter. Rijkswaterstaat werkt in onderzoek, ontwikkeling en verbeteringen nauw samen met TNO en de TU Delft en bij gelegenheid met bedrijven. Tekst: Jan W. Bol, Bolster Journalistiek Afbeeldingen: RWS – DVS/Jan Voskuilen, Jan W. Bol, Poort van Bunnik

Nederland is nummer één in de wereld van Zeer Open Asfalt Beton, afgekort ZOAB. Het wegdek van de autosnelwegen en autowegen in ons land, het hoofdverkeerswegennet (HWN) dat valt onder het beheer van Rijkswaterstaat (RWS), bestaat voornamelijk uit asfalt. Daarvan is ruim 90 procent, ongeveer 5.700 kilometer baanlengte, van het type ZOAB. Dat wil trouwens niet zeggen dat er geen grindbeton meer gebruikt wordt voor het HWN. Bijvoorbeeld onder de nog nieuwe snelweg A73 ligt heel stabiel ‘perpetual pavement’ duurzaam beton. Daaroverheen is twee-laags ZOAB aangebracht, voor de noodzakelijke geluidsreductie. ‘Als een soort behangetje’, zoals Jan Voskuilen, adviseur bij de Afdeling Ontwerp en Inrichting Netwerken (OI) van de Dienst Verkeer en Scheepvaart (DVS) van Rijkswaterstaat, het uitdrukt, ‘Bij slijtage van de deklaag hoef je alleen maar de toplaag te vervangen.’

ITC Behalve deelname van Rijkswaterstaat - Dienst Verkeer en Scheepvaart (RWS-DVS) in het competence centre for roads & structures InfraQuest, bestaat bij RWS het Innovatie Test Centrum (ITC). Ondernemers kunnen voor hulp bij het testen van de marktkansen van innovaties binnen de gww-sector terecht bij het ITC. De kwaliteit en de prijsprestatieverhouding van het innovatieve idee worden in kaart gebracht. Een product krijgt een goede afstemming op de eisen en wensen van een klant. Het innovatietraject bij het ITC kent drie stappen: 1. Laboratoriumonderzoek 2. Semi-praktijkproef, bijvoorbeeld aan de hand van een simulatie 3. Proefvak op een autosnelweg. Zijn de resultaten van alle drie de fasen in orde, dan krijgt een idee een positieve beoordeling en kan het binnen Rijkswaterstaat worden toegepast. RWS en de ondernemer voeren zo’n validatieonderzoek samen uit. Ook delen zij de validatiekosten, 50-50. De ontwikkelingskosten zijn voor de ondernemer. De uiteindelijke resultaten worden vastgelegd in een validatiedocument dat de ondernemer kan gebruiken om zijn product te positioneren in de markt. De scope van het Innovatie Test Centrum beperkt zich vanzelfsprekend niet tot ontwikkelingen in ZOAB. Een innovatie kan op allerlei gebied zijn, variërend van stille voegovergangen tot dijkbekleding.

‘Een ZOAB deklaag, één-laags en tegenwoordig ook twee-laags, werkt reducerend op het geluid dat verkeer veroorzaakt. Geluidsreductie is nog belangrijker geworden in het kader van de nieuwe Wet geluidhinder (SWUNG), die is ingegaan in juli van dit jaar. In een dichtbevolkt land met veel wegen nabij bebouwing is het reduceren van geluidhinder een prioriteit. Met de toepassing van twee-laags ZOAB (TLZOAB) bereiken we al een geluidsreductie van -6 dB en we willen binnen afzienbare tijd een stil wegdek realiseren met -10 dB reductie.’ Vanuit het oogpunt van duurzaamheid, en overigens ook veiligheid, is het ontwikkelen van steeds beter ZOAB speerpunt in het beleid van RWS, de grootste inkoper van asfalt in Nederland.

InfraQuest DVS werkt in onderzoek, ontwikkeling en verbeteringen intensief samen met de TU Delft en met TNO in het zogenoemde competence centre for roads & structures InfraQuest. Dit samenwerkingsverband genereert, soms in combinatie met het bedrijfsleven, lange termijn onderzoek, kennis en productontwikkelingen ten dienste van een betere infrastructuur, met name dus op het gebied van ZOAB. Resultaten van het werk van InfraQuest zijn openbaar. Jan Voskuilen noemt in hoofdlijnen de ontwikkelingen en verbeteringen in ZOAB van de laatste jaren en licht toe welke pijlen RWS-DVS en InfraQuest nog op de boog hebben als het gaat om ZOAB: l verbetering van de aanvangsstroefheid; l onderzoek naar de toepassing van acrylvezels; l hergebruik van ZOAB-granulaat in nieuw ZOAB; l verwerken van ZOAB onder het vriespunt; l voorkomen van schade door walsen; l verbeteren van de weerstand tegen rafelen (verlies van stenen uit het asfaltbeton); l studies aan de hand van simulaties en rekenmodellen; l vorst-dooiproeven.

is het wegdek van de snelwegen al voor 65 procent voorzien van ZOAB. Maar, omdat Nederland nummer één is in de wereld met de toepassing van ZOAB komen regelmatig delegaties uit Europese landen en bijvoorbeeld uit de VS kennis nemen van de ontwikkelingen.

Korte historie De eerste toepassing van ZOAB dateert van 70 jaar geleden, in Groot-Brittannië, voor het veilig opstijgen en landen van vliegtuigen tijdens regen. De eerste toepassing in ons land was een proefvak op een provinciale weg op de Veluwe, ingegeven door het idee dat met ZOAB het aantal verkeersongelukken met de helft zou kunnen verminderen. Goede resultaten op het gebied van veiligheid, vooral omdat door de open structuur van het asfaltbeton water snel weg kan van het oppervlak, waren aanleiding om steeds vaker ZOAB

toe te passen als wegdek voor het hoofdverkeerswegennet (HWN). Dankzij ZOAB is er namelijk geen aquaplaning, minder spat- en stuifwater, geen spoorvorming op doorgaans meer belaste rechterrijstrook, en blijven wegmarkeringen ook bij nat weer goed zichtbaar. Valt er veel sneeuw, dan is ZOAB in het nadeel, want die hoopt zich op in de holten van het asfaltbeton. Een reden voor een land als Zwitserland om de toepassing ZOAB te verbieden boven een hoogte van 600 meter.

Winters Voskuilen: ‘Na de strenge winters van 2009 op 2010 en van 2010 op 2011 stond ZOAB erg in de belangstelling door de vorstschade die was ontstaan. Hinderlijk die schade, dat klopt, maar die is niet inherent aan ZOAB. Vorstschade komt voor in alle typen asfaltdeklagen. De focus in Nederland lag op ZOAB omdat dat type

Door toevoeging van staalwol aan het bitumen kunnen de staalwolvezels door inductie verwarmd worden, waardoor eventuele scheurtjes dichtvloeien. Een proefvak in de A58 moet sinds 2010 aantonen of deze methode goed werkt. Foto: RWS-DVS.

De lopende onderzoeken richten zich op: l lichtgekleurd twee-laags ZOAB; l Lage Energie Asfalt Beton (LEAB); l dunner twee-laags ZOAB, minder

materiaal nodig; voor ZOAB op stalen bruggen; l levensduur verlengend onderhoud (LVO) door middel van preventief onderhoud met verjongingsmiddelen; l de invloed hoge waterdruk op ZOAB; l de toepassing van ‘self healing’ ZOAB, door toevoeging van staalwol of capsules met verjongingsmiddel. Buiten de landsgrenzen is er jaarlijks kennisuitwisseling met Duitsland en met Japan, dat net als Nederland dichtbevolkte regio’s kent met veel snelwegen. In Japan l membranen

Een tweede voorbeeld van zichzelf herstellend ZOAB is het toevoegen van capsules die een verjongingsmiddel bevatten. Bij het ontstaan van scheurtjes knapt zo’n capsule met verjongingsmiddel open en het scheurtje vloeit weer dicht. Foto: RWS-DVS.

21 deklaag daar het meeste voorkomt.’ ‘De schade ontstond juist op die plaatsen waar ZOAB lag dat meestal tegen het einde van zijn levensduur zat. Dat is tegen de twaalf jaar, die geldt voor de rechter rijstrook. In het totaal was het een paar procent van het totale HWN. Het bitumen in ZOAB veroudert in de tijd, waardoor het brosser wordt en gevoeliger voor scheurvorming. Bij lage temperaturen wordt het nog brosser. Door verkeersbelasting in de winter kunnen er dan scheurtjes ontstaan. Indien een vorstperiode wordt gevolgd door alsmaar vorst/dooi wisselingen kunnen deze scheurtjes indien er vocht aanwezig is doorgroeien totdat er steenverlies optreedt, ofwel het rafelen van het ZOAB.’

De technische levensduur van ZOAB hangt onder andere sterk samen met de kwaliteit van het bitumen, dat de zogeheten hechtbruggen tussen de stenen vormt. Levensduurverlenging van ZOAB betekent met name studie naar de kwaliteit van die hechtbruggen. Foto: RWS-DVS.

Door acrylvezels aan het bitumen toe te voegen ontstaan bewezen betere hechtbruggen. Het acryl is inert en kan bij recycling gewoon opnieuw gebruikt worden. Foto: RWS-DVS.

Veiligheid

Voskuilen vervolgt: ‘Behalve op veiligheid is onze focus steeds meer gericht op duurzaamheid van ZOAB. Dat wil zeggen op de aspecten technische levensduur, de hoeveelheid te gebruiken materialen, energiebesparing en zeker geluidreductie. De truc van ZOAB is eigenlijk heel simpel. Tijdens het rijden op een dichte deklaag ontstaan luchtdruk aan de voorzijde van een autoband en een vacuüm achter de band. Juist door die druk en dat vacuüm veroorzaken autobanden lawaai. Door de open structuur van ZOAB vallen druk en vacuüm nagenoeg helemaal weg, hetgeen minder lawaai betekent. Bovendien werken de holle ruimten akoestisch; het wegdek absorbeert het geluid’. Uit oogpunt van duurzaamheid en veiligheid schrijft RWS sinds 1990 voor dat bij vervanging van asfalt of bij de aanleg van nieuwe wegen ZOAB wordt toegepast. Na uitgebreid onderzoek en testen in proefvakken is dat sinds 2007 wat betreft één-laagse toepassingen het ZOAB+, dat met 5,2 procent bitumen als bindmiddel (in plaats van 4,2 procent) zo’n 2 à 3 jaar langer meegaat dan het standaard-ZOAB. Daar waar strenge eisen gelden ten aanzien van geluidsreductie wordt twee-laags ZOAB voorgeschreven in bestekken.

deze methode goed werkt. Min of meer dezelfde gedachte van zichzelf herstellend ZOAB is het toevoegen van capsules die een verjongingsmiddel bevatten. Bij het ontstaan van scheurtjes knapt zo’n capsule met verjongingsmiddel open en het scheurtje vloeit weer dicht. Levensduurverlenging van ZOAB betekent met name studie naar de kwaliteit van de hechtbruggen. Afgezien van testen in de praktijk, in veel verschillende proefvakken in het HWN, is dankzij simulatiemodellen van de TU Delft en van TNO op de computer na te gaan wat het gedrag van ZOAB, meer specifiek van het bitumen, is in relatie tot de stenen en de holle ruimten, wanneer het ZOAB dynamisch belast wordt door (zwaar) verkeer. In de duidelijk gevisualiseerde computermodellen kan met veel verschillende variabelen ofwel parameters worden gerekend, zoals last per as, snelheid, korrelgrootten en kwaliteit van het bitumen. De modellen die inmiddels in gebruik zijn, heten Life Optimalisation Tool (LOT). Het TUD materialen-LOT voorspelt levensduur en vorstschade en met behulp van de TNO proces-LOT kan het productieen aanlegproces worden verbeterd. Met de Acoustic Optimalisation Tool (AOT) is het mogelijk de geluidsreductie te berekenen en mengsels te optimaliseren.

Levensduur

Zuinig

De technische levensduur van ZOAB hangt onder andere sterk samen met de kwaliteit van het bitumen, dat de in jargon geheten hechtbruggen tussen de stenen vormt en zorgt voor het in standhouden van het steenskelet van het ZOAB. Naarmate het wegdek ouder wordt, gaat de kwaliteit van de hechtbruggen door veroudering van het bitumen achteruit, ze worden brosser en daardoor gevoeliger voor scheuren. Het gevolg is het loslaten van stenen, schade aan het ZOAB; rafeling genoemd. Door acrylvezels aan het bitumen toe te voegen ontstaan bewezen betere hechtbruggen. Het acryl is inert en kan bij recycling gewoon opnieuw worden gebruikt. Een ander voorbeeld van het verbeteren van de levensduur is het voorkomen van schade veroorzaakt door walsen. Bij het vernieuwen van de rechter rijstrook, die eerder moet worden vervangen, werd door machinisten tijdens het walsen van het nieuwe ZOAB ook met de wals over de aansluitnaad van nieuw op oud gereden. Daarbij veroorzaakte de wals schade aan het oudere of oude ZOAB, met inmiddels brossere hechtbruggen. Het gevolg was schade aan oud ZOAB na onderhoud. Machinisten van walsen kregen instructies om door nauwkeuriger op het nieuwe ZOAB te blijven het oudere wegdek te sparen. Heel bijzonder zijn de hi-tech toepassingen van vezels van staalwol in bitumen, of van capsules, met het oog op self healing van schade vanuit het materiaal zelf. Bij toevoeging van staalwol is het idee dat bij het ontstaan van kleine scheurtjes in het bitumen of de hechtbruggen, dit door middel van inductie is te helen. De staalwolvezels worden warm, waardoor de scheurtjes dichtvloeien. Een proefvak in de A58 moet sinds 2010 aantonen of

Wat betreft energiezuinigheid of energieen materiaalbesparing is het goed om hier het hergebruik van oud ZOAB-granulaat in nieuw ZOAB, de toepassing van lichtgekleurd twee-laags ZOAB, het onderzoek naar Lage Energie Asfalt Beton (LEAB) ZOAB en mogelijk dunner twee-laags ZOAB kort toe te lichten. Een bouwbedrijf in de gww-sector kwam met een idee om in nieuw één-laags ZOAB

Duurzaamheid

voor de helft ZOAB uit de recycling bij te mengen. Daarvoor was een speciaal soort bindmiddel ontwikkeld. Deze innovatie is onderzocht door het Innovatie Test Centrum van RWS (ITC, zie kader) en gevalideerd. De toepassing van gerecycled ZOAB (R-ZOAB) bestaat nu al zeven jaar. Wanneer RWS een dergelijke toepassing toestaat, is het logisch dat bijna meteen overige wegbeheerders zoals provincie en gemeente daarbij aansluiten. Door gebruik van witte of licht gekleurde steenslag in de toplaag van twee-laags ZOAB (TLZOAB) ontstaat een licht en helder wegdek. Daardoor kan de wegbeheerder volstaan met minder verlichting, hetgeen energie bespaart en dus minder uitstoot van CO2 betekent, het verbetert de veiligheid door betere zichtbaarheid en de lichte kleur van de toplaag heeft als voordeel dat de laag eronder minder warm wordt, dus minder kans op spoorvorming. Voor het maken Lage Energie Asfalt Beton (LEAB) ZOAB wordt gebruik gemaakt van schuimbitumen, dat ontstaat als er water aan hete bitumen wordt toegevoegd. Het volume aan bitumen expandeert, waardoor de viscositeit zodanig wordt verlaagd, dat het mengbaar is met steenslag van circa 100 graden in plaats van zo’n 160 graden. Mengen bij lagere temperaturen bespaart energie en er ontstaan minder emissies, hetgeen beter is voor mens en milieu. Een proefvak met LEAB ZOAB is sinds 2010 in gebruik. Als de onderlaag van TLZOAB qua dikte teruggaat van 45 mm naar 30 mm ZOAB 8/11 en de toplaag blijft 25 mm met ZOAB 4/8, dan scheelt dat bijna 20 procent in materiaalgebruik voor het hele pakket, terwijl de akoestische eigenschappen even goed lijken te blijven. De vraag is hoe de kwaliteit van dunner TLZOAB op langere termijn blijft.

Ruim 90 procent van het hoofdverkeerswegennet in Nederland (HWN), ongeveer 5.700 kilometer baanlengte, heeft een wegdek van het type ZOAB. Rijkswaterstaat (RWS) is de beheerder van dit wegennet. Foto: PoortVanBun

Tenslotte terug naar het item verkeersveiligheid, een belangrijk aspect van ZOAB, waarmee de ontwikkelingen en de toepassing van dit type asfalt begon in de jaren ’70 van vorige eeuw. Nieuw ZOAB, zeker ZOAB+ met meer bitumen, heeft aan de oppervlakte een dun bitumenfilmpje. Dit dunne laagje maakte het wegdek aan het begin minder stroef. Nadat het laagje er in een paar maanden door verkeer is afgesleten, is het ZOAB voldoende stroef. Vanwege een verminderde aanvangsstroefheid plaatst de wegbeheerder meestal een waarschuwing in de berm dat in verband met het nieuwe wegdek de remweg langer is. Voor de verkeersveiligheid en voor de doorstroming is het beter als nieuw ZOAB meteen voldoende aanvangsstroefheid heeft. Bij dicht asfaltbeton is de aanvangsstroefheid na afstrooien met split of brekerzand meteen voldoende. Voor het verbeteren van de aanvangsstroefheid van ZOAB kon niet worden voort geborduurd op deze methode, omdat afstrooien de holle ruimten van ZOAB verstopt, en dat is juist niet de bedoeling. Er kwamen experimenten met modificeren van TLZOAB, afstrooien na de wals met minder, maar fijner materiaal en afstrooien vanaf de spreidmachine. Maar al deze pogingen leverden niet het gewenste resultaat op. Als laatste zijn proeven uitgevoerd met afstrooien met brekerzand vanaf een wals met een strooibak voorop, die het materiaal om af te strooien doseert. Op wegvakken op de A15 in de buurt van Barendrecht gaf deze methode goede resultaten voor de aanvangsstroefheid die voor de veiligheid een remvertraging van minimaal 5,2 meter/sec2 mogelijk moet maken.

22 Purmerend: hergebruik eis bij aanbesteden

Duurzame betonstraatstenen De gemeente Purmerend let bij aanbesteden zo veel mogelijk op duurzaamheid. Voor de inkoop van materialen is hergebruik van grondstoffen een belangrijk gunningscriterium. Een voorbeeld is de straatsteen C2C-P, de Cradle-to-Cradle type Purmerend, die voornamelijk bestaat uit recyclede beton. Tekst: Jan W. Bol, Bolster Journalistiek Beeld: Gemeente Purmerend, Jan W. Bol

Wegdek slijt, of het nu asfalt is, of het zijn straatstenen of betonplaten. Versleten wegdek wordt vervangen. Bovendien gaat wegdek nogal eens op de schop bij de aanpassing van straatprofielen, zoals de aanleg van parkeervakken en van plateaus om de snelheid van het verkeer te vertragen. Bij de aanleg van asfaltwegen is het al heel gebruikelijk het gefreesde asfalt te recyclen in nieuw asfalt, voor zover het niet teerhoudend is. De gemeente Purmerend heeft de afgelopen jaren onderzocht of ook oude betonstraatstenen opnieuw gebruikt konden worden als grondstof van nieuwe betonstraatstenen. Onderzoek bij

Informatie delen Henk Legger en de afdeling Stadsbeheer van de gemeente Purmerend delen graag hun kennis op het gebied van aanbesteden en gunnen met als criterium duurzaamheid en hergebruik. Dat gebeurt al met overheden in de regio Noord-Holland, ten noorden van het Noordzeekanaal. Navraag bij Henk Legger in augustus 2012 leert dat andere gemeenten in de regio concreet belangstelling hebben voor hun aanbestedings- en uitbestedingsbeleid, maar er zijn door collega-gemeenten nog niet soortgelijke contracten als in Purmerend afgesloten. Recentelijk heeft een evaluatie plaatsgevonden van het ‘duurzaam aanbesteden’ van bestratingen, door de gemeentebestuur en de dienst, met als resultaat dat men op de ingeslagen weg voort gaat. De dienst Stadsbeheer is voor vragen bereikbaar via e-mailadres h.legger@ purmerend.nl of op telefoonnummer 0299-452452.

diverse grote betonbedrijven leverde de C2C-P op, de Cradle-to-Cradle type Purmerend, een betonstraatsteen die in diverse kleuren geleverd wordt door Struyk Verwo Infra. Purmerend gunde eind 2011 aan deze leverancier de levering van in hoge mate duurzaam betonnen bestratingsmaterialen in de komende vier jaar.

Recycling De recycling van beton uit gesloopte constructies of uit oud wegdek levert granulaat op, dat deels dient voor de samenstelling van nieuwe betonnen producten, zoals heipalen. Betongranulaat dient samen met andere soorten puin ook vaak als fundering voor een nieuw aan te leggen weg. Dat is gebruik van het recyclede beton als een secundaire grondstof en dus degeneratie, volgens Henk Legger, teammanager bij de afdeling Stadsbeheer van de gemeente Purmerend: ‘Het beton uit straatstenen die bij herstraten worden vervangen, is volgens ons een goede en kostbare primaire grondstof voor nieuwe betonstraatstenen. Althans, dat dachten we stellig. Wanneer stenen uit straten in onze gemeente niet geschikt zijn om na schoonmaak zo opnieuw te gebruiken, gaan ze naar de betonindustrie die ons nieuwe betonstraatstenen mag leveren. Die betonindustrie blijkt nu in staat om nieuwe betonnen stenen te maken die voor 85 procent uit recyclede beton bestaan.’ Struyk Verwo Infra was één van de drie bedrijven die inschreven op een Europese aanbesteding door de gemeente Purmerend voor de levering van betonnen bestratingsmaterialen op basis van recyclede beton, in de komende vier jaar. Legger: ‘Regelgeving schrijft voor dat leveringstermijnen niet meer dan vier jaar lang mogen zijn, zodat meerdere bedrijven vaker een kans krijgen en er geen vaste relaties ontstaan tussen opdrachtgever en leverancier.’

Aanbesteden Henk Legger: ‘Bij de inkoop van materialen letten we zoveel mogelijk op duurzaamheid. Recycling is een vorm van

duurzaam omgaan met grondstoffen. In openbare of in Europese aanbestedingen voor leveringen van producten aan onze gemeente is duurzaam produceren dus ook recycling van materialen een belangrijk gunningscriterium. Voor inschrijvers of aanbieders is duidelijk in welke mate duurzaamheid meetelt.’ ‘Zes Nederlandse betonbedrijven vroegen informatie aan naar aanleiding van onze aanbesteding van bestratingsmaterialen. De markt van betonproducten voor de infrasector is tamelijk overzichtelijk. Gezien de afstand is onze regio voor buitenlandse leveranciers niet zo interessant.’ Legger vervolgt: ‘De inkoop van materi-

Henk Legger, teammanager bij de afdeling Stadsbeheer van de gemeente Purmerend: ‘Een nieuwe betonstraatsteen, voor 85 procent uit recyclede beton. Dit is ‘m, de C2C-P, de Cradle-to-Cradle type Purmerend, van Struyk Verwo Infra.’

Criteria duurzaamheid en recycling In de aanbesteding is de inname van alle betonpuin, inclusief niet herbruikbaar betonnen bestratingmateriaal, verplicht. De productie van alle betonnen bestratingmaterialen moet met een zo groot mogelijk percentage bestaan uit betongranulaat. In de EMVI-score (economisch meest voordelige inschrijving) worden de meeste punten gegeven voor het grootst mogelijk percentage granulaat dat toegepast wordt in de nieuwe producten. Het gaat hierbij om stenen, tegels en banden.

alen doen we heel bewust zelf, omdat we goed willen sturen op kwaliteit, uniformiteit en duurzaamheid. Laat je de inkoop van materialen aan de markt over, bijvoorbeeld in een aanbesteding, dan loop je het risico dat kwaliteit en duurzaamheid het onderspit delven in het gevecht om de laagste prijs. Wij kiezen dus voor projecten in de openbare ruimte voor directieleveranties. Daarmee neemt de gemeente weliswaar een zeker economisch risico. Maar dat is betrekkelijk klein als je goed weet wat je koopt, als je als opdrachtgever ter zake kundig bent. Dat pleit er voor dat we de kennis van producten en processen in huis willen hebben en houden. We weten heel goed hoe aannemers werken. Wij kunnen voorschrijven hoe we het willen hebben en leveren zelf de materialen. De aannemer levert de handen.’

De gemeente Purmerend maakt gebruik van een door de ST1 groep ontwikkelde machine die in staat is betonstraatstenen, die technisch goed genoeg zijn voor hergebruik, te sorteren, schoon te maken en te palletteren. De pakketten zijn geschikt voor mechanisch straten. .

C2C-P De betonstraatsteen van het type Purmerend is een steen die Struyk Verwo Infra ontwikkelde in samenspraak met de afdeling Stadsbeheer van de gemeente Purmerend. Henk Legger is er zichtbaar content mee: ‘Denken over zo hoogwaardig mogelijk recyclen van betonpuin en denken dat de betonindustrie dat kan is één. Het moet nog maar blijken of dat echt kan. De industrie bleek geïnteresseerd om de recycling mogelijkheden samen met ons te onderzoeken. Ga maar na, als het lukt om aan onze criteria aan duurzame infraproducten te voldoen, dan kun je ook bij andere aanbesteders en inkopende diensten terecht. Er zijn veel vierkante meters te gaan. Veel bestratingen liggen nu zo’n 40 tot 50 jaar; de vervangingsmarkt is groot.’ ‘De C2C type Purmerend is een betonsteen die in twee lagen wordt gemaakt. Bij de steen van 8 cm dik bestaat het onderste deel van 7 cm dik voor 100 procent uit recyclede beton. De toplaag van 1 cm dik is daarna aangebracht en is van nieuwe grondstoffen, voor de optimale beheersing van de juiste structuur, slijtvastheid en kleur.’ Legger over de kwaliteit van de betonstraatstenen: ‘Het bijkomende voordeel bij zelf bepalen en controleren of laten controleren van de producteigenschappen en het zelf inkopen is beheersing van de kwaliteit. Wanneer een uitvoerend bedrijf zelf gaat inkopen, is de kans groot dat er onderlinge verschillen in kleur en structuur ontstaan. Dat wil je niet voor het straatbeeld.’ Over een kleine vier jaar koopt de gemeente Purmerend weer opnieuw bestratingsmaterialen voor de dan in planning staande infrawerken. Legger: ‘De betonindustrie is dan weer een stuk verder in de recycling van beton. Zij die nu niet in de prijzen vielen, krijgen dan weer een kans. Er valt heel wat te winnen voor toeleveranciers. Dat houdt ons allemaal scherp.’ Met dank aan Recycling Magazine voor gebruik van hun informatie.

23 RED MIJN WEG blijft actualiteit zoeken

Kennis over wegonderhoud noodzakelijk Het thema van deze GWW-Totaal is ‘verhardingen’. En als er van verhardingen sprake is, dan moet er ook aandacht zijn voor het onderhoud van die verhardingen. Dat past bij REDMIJNWEG, hét platform op het gebied van wegonderhoud dat in het voorjaar door specialisten is geïntroduceerd. Daarbij is aan de hand van een aantal roadshows op diverse locaties in het land ook de bijbehorende website geopend. Zie ook het verslag GWW-Totaal nr. 3 van dit jaar. De vraag was toen of REDMIJNWEG een eendagsvlieg zou zijn of toch iets meer? Wees gerust, het is veel meer en ook blijvend. De RED MIJN WEG roadshows werden dit jaar goed bezocht. FOTO: T. KNEEPKENS

Tekst: Ton Kneepkens, projectleider RED MIJN WEG

Pers en vakbladen hebben sinds de roadshows het nodige gemeld over REDMIJNWEG en de website wordt ook meer dan goed bezocht. Blijkbaar is er behoefte aan een platform dat gaat over onderhoud van wegen, over onderhoudstechnieken en over visie op behoud en beheer. Er is door de partners bewust gekozen om blijvend aandacht te vragen voor dit unieke platform en dus voor onderhoud. Want het is echt nodig dat meer partijen zich gaan focussen op de tijd na de initiële investering in wegen. Daarom ook in dit themanummer, dat over wegverhardingen gaat en over de innovaties, aandacht voor de nieuwe contractvormen waarbij aannemers voor langere tijd moeten instaan voor nieuw gebouwde infra of gerenoveerde infra (zie bijvoorbeeld het artikel over verbreding A12 in dit nummer). Zo houd je steeds weer de focus op onderhoud. Er is namelijk altijd op enig moment een vervolgactie nodig om hetgeen we bouwen in stand te houden. Dit is zinvol en nodig. Want onderhoud wordt immers niet echt besproken in de regel. Dit blijkt ook uit een gesprek dat ik pas geleden had met een student architectuur waaruit nog eens duidelijk werd hoe we in de bouw

feitelijk aankijken tegen onderhoud. De opleiding gaat namelijk in feite alléén over nieuw ontwerpen en ontwikkelingen, terwijl de maatschappij aangeeft geen luxe nieuwe gebouwen te willen maar vooral hetgeen er is in onze infra in stand wil houden. En dat vraagt doordacht en planmatig goed onderhoud, kennis van zaken. Natuurlijk is het goed dat er nieuwe ideeën en innovaties zijn, zoals zelfherstellende wegen en asfalt of betonwegen die mogelijk niet zullen slijten. Maar de werkelijkheid is toch dat veel, zo niet alle infra uiteindelijk aan onderhoud toekomt. Door dit goed en vakkundig te doen is kennis en visie nodig. Voor de Nederlandse wegenbouw is het al decennia een gegeven dat het eigenlijk alleen maar gaat over meer (of nu, de laatste jaren) minder onderhoud. En meer is de Nederlands wegenbouw niet echt: het aandeel nieuwbouw in wegen is immers niet groot.

Aandacht is altijd zinvol De naam ‘REDMIJNWEG’ suggereert dat er een noodtoestand is voor onze infra, het wegennet. Maar gelukkig is het zo ver nog niet. Dan zou echt vervanging of nieuwbouw nodig zijn. Maar opletten en goed nadenken over hoe en wanneer is wel zinvol. REDMIJNWEG is een duidelijke oproep om goede keuzes te maken bij

Geen tijdig onderhoud vraagt sneller vervanging van de totale constructie. Dat betekent: meer sloop, meer energie, meer grondstof en meer congestie.

onderhoud. Om zo de omgeving – overheid, gemeenten en natuurlijk ook de weggebruiker die mobiel is en wil blijven – duidelijk te maken dat veilige en altijd beschikbare wegeninfra niet vanzelfsprekend is en dat tijdig en regelmatige studie en overleg hierover moet plaatsvinden. Want ook in de wereld van onderhoud spelen zaken als duurzaam, innovatie en vernieuwing. Inmiddels is REDMIJNWEG een half jaar actief en er is toch wel het nodige gebeurd. Belangrijk is dat de roadshows goed zijn bezocht. In vier jaar van ruim 100 naar circa 300 bezoekers! Dit is mede te danken aan het kiezen van sterke thema’s en vooral goede sprekers die kritisch en duidelijk visies geven over onderhoud en aanverwante zaken voor onze leefomgeving. Het maakt ook duidelijk dat goede contactmomenten tussen stakeholders zinvol en nuttig zijn. En voor REDMIJNWEG is ook belangrijk dat het on-line platform, de website REDMIJNWEG.nl, veel en regelmatig wordt bezocht. Dit betekent dat de marktpartijen behoefte hebben om nieuws, informatie, kennis te vinden over onderhoud. Juist daarvoor is de website ook opgezet.

onderhoud bij gemeenten met elkaar te delen! Dan is er blijkbaar toch iets aan de hand in ons land!

Toekomst

Doelstellingen

Wegen worden aangelegd om lang functioneel te kunnen worden gebruikt. Daarbij is regelmatig onderhoud nodig. Dit geldt overigens ook voor het platform REDMIJNWEG zelf. Om dit in stand te houden is visie en support nodig van alle betrokkenen en natuurlijk de initiatiefnemers: ook onderhoud dus. De partners van dit platform zijn dan ook druk in de weer om het platform te garanderen voor langere tijd. Dat wordt gedaan door middelen ter beschikking te stellen om zo regelmatig de site te updaten en om bezoekers van de site uit te dagen bijdragen te leveren. Want de partners zijn van mening dat regelmatig aandacht vragen voor onderhoud en de ontwikkelingen die hier spelen, zinvol en nodig is. Want ook bij onderhoudsmaatregelen wordt ingezet op meer duurzaamheid, meer aandacht voor functionele eigenschappen, CE-markering, etcetera. Het is van groot belang dit goed en duidelijk te communiceren met de stakeholders. En het is zinvol om signalen uit de markt zoals MARSHALL-plan voor

REDMIJNWEG wil meer zijn dan een losse actie of één kreet, dat moge duidelijk zijn. Het moet echt de basis worden voor visie en kennis over onderhoud. Daarom wordt vanuit dit platform met regelmaat de markt in kennis gesteld over ontwikkelingen en worden publicaties als deze verzorgd. De meeste partners onderkennen dit ook en hebben ook toezeggingen gedaan om het initiatief voor de komende jaren voort te zetten opdat het een begrip wordt in Nederland. Nieuwe partners hebben al geïnformeerd of ze in kunnen stappen om ook kennis te brengen binnen dit platform. Een goede ontwikkeling om alle informatie over praktische kennis van onderhoud bij elkaar te brengen. En ook de roadshows voor 2013 worden ingepland. Daarbij wil REDMIJNWEG vooral laagdrempelig, erg actueel en kritisch zijn met betrekking tot onderhoud. En dat past heel goed in een tijd dat er geen middelen zijn voor grote investeringen, en de kennis over materie bij een steeds kleinere groep ligt.

Nieuwe infra betekent altijd onderhoud Er wordt veel geschreven over nieuwe asfaltproducten en technieken. Het asfalt is stiller, vermindert de CO2-uitstoot of heeft een langere levensduur. Maar in een land met een wegennet dat zo zwaar belast is als dat in Nederland, is dat asfalt altijd een keer aan de beurt om de kwaliteit op een bepaald niveau te houden. Daarvoor geldt gewoon dat dit tijdig en met de juiste maatregelen moet worden geconserveerd. Dat is hoe dan ook de ultieme vorm van duurzaamheid. Want: geen tijdig onderhoud vraagt sneller vervanging van de totale constructie. Dat betekent: meer sloop, meer energie, meer grondstof en meer congestie. Dat is allemaal belastend voor de natuurlijke bronnen. Daarom is het veel beter te verdelen of te vertragen door op tijd die maatregel door te voeren die minder energie kost, minder congestie veroorzaakt en minder grondstoffen vraagt. In een tijd dat er sprake is van schaarse middelen echt dus een zaak die de betrokken partijen moeten overwegen. Een duidelijke boodschap toch?

Asfalt en asfalteermachines We staan er vrijwel niet bij stil, maar vrijwel iedereen verplaatst zich dagelijks over glad gestreken, zwarte wegen die het rubber van de autobanden licht laten zoemen. Waar zouden we zijn zonder asfalt? Tekst: John Jansen

daarmee omlaag en dat is prettig voor de leefomgeving in de nabijheid van wegen.

Asfalt stamt al uit de jaren voor Christus. De bewoners van toen gebruikten het om de baden waterdicht te maken, maar asfalt werd toen ook gebruikt voor het dichten van kieren in de houten scheepsrompen. Om erosie tegen te gaan werd blokken asfalt langs de rivieren gelegd om het ‘uitslijpen’ van de oevers door het snelstromende rivierwater tegen te gaan. Het asfalt van toen is natuurlijk niet te vergelijken met de zwarte laag die oneindig veel kilometers van onze wegen bedekt en het rijden in de auto, de fiets, of elk ander vervoermiddel, zo comfortabel maakt. Vanaf de 20e eeuw wordt asfalt gebruikt voor het aanleggen van wegen. De Belgische chemicus Edmund J. Desmedt ontwikkelde het moderne asfaltbeton. Sindsdien zijn er vele nieuwe ontwikkelingen geweest en toegepast bij de productie en verwerking van asfalt. Eén van de meest recente ontwikkelingen is de zogenaamde ZOAB, wat staat voor Zeer Open Asfalt Beton. Dat is een poreus asfalt en zeer geschikt voor het snel afvoeren van regenwater. Een andere ontwikkeling is het toepassen van deklagen die de geluidsproductie van de rollende band op het wegdek naar beneden brengt. De geluidsbelasting voor de omgeving gaat

Bindmiddel In asfalt werd teer als bindmiddel toegepast, maar vanwege de aanwezigheid van polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s), die buitengewoon slecht zijn voor mens en milieu, geldt vanaf 1990 een Europees verbod om teer in de wegenbouw toe te passen. Oude asfaltlagen, waarin de teer nog aanwezig kan zijn, worden daarom met extra zorg verwijderd en daarmee verdwijnt de teer langzaam maar zeker uit het asfalt en uit ons milieu. De teer is als bindmiddel vervangen door bitumen. Dit middel is afkomstig uit aardolie. Na het ‘kraken’ van de ruwe aardolie door middel van verhitting, valt de aardolie in afzonderlijke componenten uiteen en blijft de bitumen als zwaarste component achter. De bijzondere eigenschap van bitumen is dat dit product bij verwarming vloeibaar wordt en het zich ook goed hecht. Voor de productie van asfalt heeft dit tot gevolg dat de bitumen bij hoge temperaturen ervoor zorgen dat asfalt plastisch is en gemakkelijk kan worden verwerkt tot een stevige laag op een weg. Na verdichting door een wals en door afkoeling ontstaat dan een harde oppervlakte (wegdek) en bereikt de asfalt een grote draagkracht.

Fietspad van duurzaam beton Voor de aanleg van een nieuw fietspad aan de Weebosserweg in Bergeijk gebruikte Heijmans Wegen uit Tilburg de betonmortel Ecocrete100 van Mebin. In deze betonmortel vervangt betongranulaat volledig de natuurlijke grondstof grind. Het granulaat is gerecycled beton dat volgens strenge normen is opgewaardeerd tot een herbruikbare grondstof voor nieuw

Fietspad van Ecocrete. Foto: Mebin.

beton. Gebruikt beton krijgt daardoor een tweede leven. Bij het fietspad in Bergeijk betekende het gebruik van 100 procent betongranulaat een besparing van 900 ton grind. Voor de levering van het betongranulaat werkte Mebin in dit project samen met Baetsen Recycling uit Veldhoven. Herman Haverkort, vestigingmanager Mebin-Eindhoven/Tilburg/’s-Hertogenbosch: ‘De betonmortelsector in Nederland werkt er hard aan om de betonketen te verduurzamen. Een deel van het grind in betonmortel wordt dan ook steeds meer vervangen door betongranulaat.’ Recente projecten die de betonleverancier met beton met 100 procent granulaat realiseerde, zijn het Geusseltzwembad in Maastricht en de nieuwe kraanbaan van de Mebincentrale in Amsterdam Noord. Tekst: Jan W. Bol, Bolster Journalistiek

De productie Asfalt wordt geproduceerd in zogenaamde ‘asfaltcentrales’. Het recept bestaat uit mineralen, zoals zand, grind en steenslag. De mineralen worden in de juiste verhoudingen gemengd en verhit. De bitumen worden in afzonderlijke, geïsoleerde tanks op temperatuur gehouden. Alle stoffen worden verwarmd, gewogen en dan gemengd. Daarbij is de verwerkbare temperatuur van asfalt ongeveer 180 graden Celsius. In speciale opslagtanks wordt de asfalt, in afwachting van transport, opgeslagen al kunnen speciale asfaltkippers het asfalt rechtstreeks naar de plaats brengen waar het asfalt wordt verwerkt. Asfaltkippers zijn voorzien van een geïsoleerde laadbak en afsluitingen, waardoor het asfalt tijdens het transport op de juiste temperatuur blijft. Voor verschillende toepassingen zijn ook verschillende soorten asfalt nodig. Zo is er de onderlaag, de tussenlaag en de toplaag die belangrijk is voor de juiste

Betoniek De novembereditie 2011 van Betoniek vakblad over technologie en uitvoering van beton (band 15 – uitgave 19) is helemaal gewijd aan betongranulaat als duurzaam alternatief voor grind in beton. Het vakblad staat kort stil bij de historie van betongranulaat en gaat dieper in op de vele aspecten van herkomst, productie, technische eigenschappen en regelgeving en geeft voorbeelden van toepassingen. Zie www.betoniek.nl/ oud_beton_wordt_jong_beton.

vakblad over technologie en uitvoering van beton

Band

Uitgave

Oud beton wordt jong beton

Over de herkomst, de productie en de toepassing van betongranulaat november 2011

rij-eigenschappen, zoals vlakheid, stroefheid, zichtbaarheid en waterafvoer. Maar ook de veiligheid is belangrijk, waarbij we moeten denken aan de lengte van de remweg. De verwerking van asfalt ligt bij 160 graden Celsius, al zijn er asfaltsoorten die zich bij temperaturen tussen de 70 en 100 graden Celsius uitstekend laten verwerken. De uiteindelijke levensduur van asfalt is afhankelijk van de gebruiksintensiteit en de klimatologische omstandigheden. Enkele voorbeelden: Zeer Open Asfalt Beton ligt op meer dan 90% van onze wegen en heeft een gemiddelde levensduur van, gemiddeld, tien jaar. SMA (SteenMastiekAsfalt) heeft een gemiddelde levensduur van twintig jaar en is zeer geschikt voor toepassing binnen de bebouwde kom.

Asfalteermachines Om het asfalt op het wegdek te krijgen zijn asfalteermachines noodzakelijk. Er zijn wereldwijd enkele tientallen merken die verschillende typen asfalteermachines maken. Zo zijn er kleine machines, onder andere, voor fietspaden, maar ook de machines die wel twee rijbanen breed asfalt kunnen leggen. Een asfalteermachine moet verplaatst kunnen worden. Dat gaat op speciale semi-diepladers die vaak gekoppeld zijn aan een asfaltkipper. De transportbreedte van asfalteermachine is om en nabij de 2,50 meter. Afhankelijk van het type en de grootte rijden asfalteermachines op rupsen of wielen. De massa van dit soort machines varieert van 5,8 ton tot wel 30 ton. Als de asfalteermachine op locatie is aangekomen, dan kan de machinist de hoogte van de aan te brengen asfaltlaag en de breedte het aan te leggen wegdek, tot wel 5 meter, hydraulisch instellen. Ook de verkanting, dat is het schuin aflopen van het wegdek, waardoor het regenwater wordt afgevoerd naar de zijkant van de weg, kan worden ingesteld met behulp van laserapparatuur. Vaak is het wegdek van te voren gefreesd. De oude asfaltlaag is dan verwijderd. Een zogenaamde ‘teerwagen’ spuit ‘wegbreed’ een laag plakkende bitumen op het wegdek. De asfaltkipper rijdt tegen de aanrijbalk van de asfalteermachine. De kipperbak gaat omhoog en de trechter van de asfalteermachine opent zich. Langzaam stort het asfalt in de asfalteermachine. Wormwielen verplaatsen het asfalt gelijkmatig over de ingestelde dekvloer. De asfalteermachine rijdt langzaam naar voren. Aan de achterzijde van de machine komt het nieuwe wegdek te voorschijn. Walsen drukken het asfalt ineen en zo ontstaat een nieuw wegdek. De machinist bestuurt de asfaltmachine en daarbij wordt hij geholpen door collega’s die aan weerszijden van de asfalteermachine lopen en, indien dat nodig is, de dekvloer in de breedte bijstellen. Later wordt de belijning aangebracht en kan het wegdek worden opengesteld voor het verkeer. Bekende merken van asfalteermachines zijn BOMAG, Marini, DEMAG, BGP, Vogele, DYNAPAC, Caterpillar, TEREX, Bitelli, AMMAN, VOLVO, Wacker en Wirtgen.

Stabilisatie bodemmaterialen Het behoeft geen nadere uitleg dat het asfalt in Nederland het niet altijd makkelijk heeft. Regelmatig komen we scheurvorming tegen en helaas zijn we inmiddels ook bekend met grote gaten in het asfalt, die ontstaan tijdens de vorstperiode. Ons huidige wegennet is dus onderhoudsgevoelig en wordt continu gerepareerd zonder in kwaliteit vooruitgang te boeken.

RvB Infra B.V., Harderwijk, (088) 786 85 90, www.rvbinfra.nl

RvB Infra denkt niet in reparaties maar in oplossingen die repareren overbodig maken. Het bedrijf stabiliseert de aanwezige bodemmaterialen tot een sterke gebonden betonfundatie met toevoeging van een minimale hoeveelheid nieuwe bouwstof. Hierbij is het zelfs mogelijk om de huidige asfaltconstructie door te frezen en te stabiliseren. In dit proces werkt RvB Infra samen met conGreen. De oplossing die men biedt is zeer sterk en uitstekend bestand tegen hoge temperatuurverschillen. Naast de sterkte is deze constructie zo elastisch en flexibel dat dilatatievoegen nagenoeg niet meer nodig zijn. Het bedrijf is hiermee volgens eigen zeggen zijn tijd ver vooruit. Er is namelijk sprake van minimale aan- en afvoer van bouwstoffen, een minimaal aantal transportbewegingen en is de toepassing dus CO2-besparend. Alle benodigde sterkte en stijfheid wordt uit de fundatie gehaald. Dit betekent een forse reductie in de dikte van de deklaag. conGreen heeft hiervoor een bijzondere deklaag ontwikkeld met een dikte van slechts 6 cm. De laag is sterk, elastisch en flexibel en tevens verrijkt met het additief dat ook in de fundatie wordt verwerkt.

Scheurvorming of verzakking in de verharding? Of het nu om een elementenverharding gaat, of om een asfaltverharding; geokunststoffen van TenCate leveren de oplossing om de weg in optimale conditie te krijgen en te behouden. De economisch meest voordelige manier om verzakking of scheurvorming te voorkomen is door bij het bouwen van de weg in de fundering een funderingswapening aan te brengen. Zo kan de gehele opbouw van de weg worden geoptimaliseerd en de levensduur verlengd. Voordelen van het gebruik van een funderingswapening: • voorkomen van verzakkingen en spoorvorming; • reductie van de dikte van de toplaag; • mogelijkheid om plaatselijk aanwezige materialen te gebruiken; • makkelijk en snel toe te passen. Als er geen wapening in de fundering kan worden geplaatst omdat de weg er al ligt, is een asfaltwapening de oplossing. Een goede asfaltwapening levert ruim voldoende treksterkte bij een maximale

rek van 3%. De TenCate Polyfelt PGM-G asfaltwapening van TenCate levert daarnaast een spanningsabsorberende laag die voor een optimale hechting tussen de lagen zorgt en tegelijk voorkomt dat scheuren uit de onderliggende lagen kunnen doorgroeien naar de deklaag. TenCate levert geokunststoffen en daarnaast technische ondersteuning. Zowel

de ingenieurs als de mensen van het technisch ondersteuningsteam zijn getraind in constructie en ontwerp en staan gereed om uw problemen op te lossen.

ynthetics, TenCate Geos 544 811, 6) 54 (0 Almelo, nd m/geonederla co e. www.tencat

In de tekening is goed te zien op welke hoogte de verschillende wapeningen kunnen worden toegepast en welke wapeningen er mogelijk zijn.

Uiteraard zijn deze machines voorzien van een Tier 4i / Stage IIIb 6 cilinder Cumminsmotor maar daarbovenop zijn ze voorzien van ECO-plus, een pakket van brandstof besparende voorzieningen. Eén van die voorzieningen is dat de hydrauliekpompen alleen worden aangedreven wanneer ze arbeid moeten leveren. Op alle andere momenten worden ze vrij geschakeld, wat een aanzienlijke brandstofbesparing oplevert. Qua bedieningsgemak is op deze machine Autoset beschikbaar, waarbij met één druk op de knop alle instellingen worden opgeslagen. Na verplaatsing van de machine stelt met wederom één druk op de knop de machine zich automatisch weer in naar de opgeslagen instellingen. Ook is het Pavedock-systeem voorhanden waarbij naast de geveerde afdrukbalk, vanuit de positie van de machinist, signalen naar de vrachtwagenchauffeur kunnen worden gegeven voor een efficiënte aanvoer van het asfalt.

Warm wegdek

De Marconiweg in Woerden is in de komende winters over een lengte van minstens 150 meter vorstvrij. Als het systeem van wegdekverwarming met behulp van warme rioollucht werkt. Het is een proef die het Woerdense wegenbouwbedrijf Kleywegen voor eigen rekening en risico uitvoert, als deel van wegwerkzaamheden op het industrieterrein Honthorst. De warme lucht van het lokale rioolnet stroomt door PE-buizen, die zo’n 40 cm vanaf bovenkant buis onder het wegdek liggen. Monitoring van het innovatieve systeem gedurende de komende vijf jaar moet genoeg gegevens opleveren om te kunnen bezien of dit type van wegdekverwarming breed inzetbaar is in de wegenbouw. ‘Het kan een wegdek van asfalt zijn, maar het werkt net zo goed bij een verharding van klinkers’, legt directeur Frans van der Kleij van het wegenbouwbedrijf uit: ‘De buizen hebben een hoge slagkracht en kunnen een druk hebben van 10 atmosfeer. Ze liggen gewoon in de funderingslaag of het zandbed onder de weg.’

Warm rioolwater

Nieuwe generatie asfaltafwerkmachines Wirtgen Nederland introduceert de derde generatie Vögele asfaltafwerkmachines; de 1900-3i en de 2100-3i. Machines die voldoen aan zowel de allerhoogste milieueisen als de allerhoogste bedieningseisen.

Daarbij voldoet de oplossing aan alle eisen omtrent stroefheid en slijtvastheid. Naast de conGreen-deklaag is het natuurlijk ook mogelijk om weer te kiezen voor een asfaltconstructie. Middels de gestabiliseerde fundatie wordt deze laagdikte teruggebracht naar een minimum.

HCQ-systeem Ook beschikbaar voor demonstratie is het door HAMM ontwikkelde HCQsysteem. Met het HAMM Compaction Quality-systeem wordt de kwaliteit van de verdichting van zowel asfalt als grond gemonitord. Het systeem kan positieafhankelijk gelijktijdig naast het aantal walsovergangen ook de bereikte verdichting en de temperatuur op die locatie tonen. De grote kracht van het systeem is dat de gegevens van meerdere walsen gelijktijdig op iedere wals beschikbaar zijn, zodat bijvoorbeeld achter de asfaltaf-

werkmachine de collega walsmachinisten van elkaar kunnen zien wat het bereikte gezamenlijke walsresultaat is en waar de optimale verdichting nog niet is gerealiseerd. Hierdoor wordt geen plek vergeten en wordt daarmee schade op termijn aan het asfalt voorkomen. Daarnaast kan, doordat de resultaten worden opgeslagen, achteraf aangetoond worden dat de gewenste kwaliteit gerealiseerd is. Zowel de nieuwe generatie Vögele-machines als het HCQ-systeem zijn in overleg met Wirtgen Nederland beschikbaar voor demo dit najaar.

Wirtgen Ned erland B.V., Werkendam, (0183) 44 92 37, www.wirtgen .nl

Bijna niemand staat er bij stil, maar rioolwater heeft het hele jaar door een temperatuur van 18 à 20 graden. De warme lucht uit het riool stroomt door de buizen en koelt door warmteafgifte aan de omgeving, inclusief het wegdek, onderweg af. Door afkoeling ontstaat krimp en daardoor volumevermindering. Dat veroorzaakt een constante trek voor de warme lucht door de buizen. Door de voortdurende stroming in het riool ontstaat stuwing van de warme rioollucht, de buizen in. Er is daardoor altijd genoeg aanbod van warme lucht. Het is een energieneutrale oplossing. Afgezien van het mogelijk sneeuw- of ijsvrij zijn van die (ruim) 150 meter Marconiweg, is het tevens interessant om te weten of er dankzij het verwarmingssysteem ook minder schade aan het wegdek ontstaat. Indien dat zo is, dan zou wegdekverwarming inderdaad geld besparend werken. De rest van het industrieterrein wordt op de gebruikelijke manier van nieuw asfalt voorzien. De gemeente Woerden betaalt niet mee aan het innovatieproject zelf, maar betaalt de wegwerkzaamheden conform opdracht. Voor Kleywegen is er wel wat subsidie in het kader van de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO, zie AgentschapNL.nl). Volgens Van der Kleij kost het systeem voor 150 meter weg ongeveer 40.000 euro extra.

Brimos is al jarenlang een betrouwbare producent op het gebied van wegbebakening en verkeersgeleiding. Ons doel is de weggebruiker zo helder mogelijk te informeren. Niet alle weggebruikers zullen onze naam kennen maar iedereen kent onze producten. De bekende blauwe borden van de ANWB bijvoorbeeld en denk ook aan de verkeersborden (RVV-bebording), signaalgevers/matrixborden, prismaborden, snelheidsregistratiesystemen en file informatiesystemen. Brimos heeft het allemaal in huis! Brimos levert producten van hoogwaardige kwaliteit met CE keurmerk. Niet alleen de productie verloopt volgens CE maar ook de bedrijfsprocessen zijn optimaal gestroomlijnd wat blijkt uit het feit dat wij ISO 9001:2008 gecertificeerd zijn. Onze serviceafdeling neemt binnen dit geheel ook een zeer belangrijke positie in. Wij staan al jarenlang voor u klaar voor onder andere onderhoud en beheer, storingen, het plaatsen van materialen, inventarisaties en trainingen. Brimos is aangesloten bij FOCWA/PACK en onze servicemedewerkers beschikken over het VCA veiligheidscertificaat. U heeft bij Brimos altijd te maken met gekwalificeerde medewerkers.

DEMAREC is aanwezig op de Recycling 2012 in Gorinchem

A KINSHOFER COMPANY

18 t/m 20 September 2012 (stand nr. 217)

Multi-Quick Processors

DEMAREC is importeur van REMU in Nederland.

Starre Vergruizers

Sloop- en Sorteer Grijpers

Dedicated Demolition Line

DEMAREC • Demolition and Recycling Equipment BV Den Hoek 10 • 5845 EL St. Anthonis (NL) • Tel. +31(0)485 442300 Fax +31(0)485 442120 • E-mail: info@demarec.com

Poliepgrijpers

Rail-Knipper

demarec.com

Opleidingen

UAV 2012: een noodzakelijke update De UAV is tijdens de uitvoering van projecten al jaren een veelgebruikt document voor de rechtspositie tussen opdrachtgevers en aannemers. De vorige versie van de UAV dateert van 1989. Sindsdien is er veel jurisprudentie gevormd naar aanleiding van geschillen over interpretatie van de UAV. In de UAV 2012 zijn deze nieuwe inzichten en bestaande jurisprudentie verwerkt.

Wilt u weten wat er met de komst van de UAV 2012 verandert? Wat de verschillen zijn met de UAV 1989? En hoe dat werkt in de praktijk? Dat leert u tijdens deze studiedag Update UAV 2012. Tijdens deze studiedag wordt er aandacht besteed aan de volgende onderwerpen: l integratie van de UAV-TI; l opleveren; l verborgen gebrek; l onderhoudstermijn; l bouwvergadering/bouwverslag; l aantreffen gevaarlijke stoffen (paragraaf 6-16a); l bouwstoffen; l loodsen en andere hulpmiddelen; l bestekswijzigingen.

Bepaal zelf uw casus Voorafgaand aan de studiedag heeft u de gelegenheid een casus aan te leveren uit uw beroepspraktijk om deze te toetsen aan de UAV 2012. U kunt de theorie dus direct toepassen op uw praktijk. Tevens heeft u de mogelijkheid om vooraf uw vragen via de digitale leeromgeving te stellen. Deze kunnen dan tijdens de studiedag behandeld worden. U kunt de inhoud van deze studiedag dus voor een deel zelf bepalen.

Voor wie is het? De opleiding is op maat gemaakt voor opdrachtgevers, zoals toezichthouders, projectleiders, directievoerders en

bestekschrijvers en opdrachtnemers, zoals aannemers, werkvoorbereiders en ingenieurs.

Resultaten De studiedag Update UAV 2012 zorgt ervoor dat u in één dag: l inzicht heeft in alle wijzigingen; l praktijkervaring heeft opgedaan aan de hand van actuele casuïstiek; l antwoord heeft op uw vragen. Daarnaast wordt de studiedag ondersteund door de digitale leeromgeving. Hier kunt u gebruik maken van de zogenaamde ‘memotrainer’. Dit is een online vragenbank waarmee u uw kennis

kunt toetsen en integreren. Wilt u meer weten over deze studiedag of één van onze andere opleidingen? Ga dan naar www.reedbusinessopleidingen. nl of neem contact op met onze relatiebeheerder Mariska Kloet. U kunt deze studiedag natuurlijk ook incompany laten verzorgen. Neem in dat geval contact op met Mirella Nenk. Reed Business Opleidingen, Zwijndrecht, Contactpersoon Mariska Kloet, (078) 6253888

advertentie

Romfix® is toonaangevend op het gebied van duurzaam onkruidvrije voegmortel voor alle typen bestrating.

WWW.ROMFIX.NL TEL.: 088 8884111 (0186) 65 10 60

(0492) 45 10 51

(0546) 490905

Bezoek onze stand op de infra relatiedagen in Gorinchem.

Kenniscentrum Bestratingen

SEB-erkenning krijgt vaste plek in gunningscriteria Ruim tien jaar lang werd er in de gemeente Tubbergen geen onderhoud meer gepleegd aan klinkerwegen in het buitengebied. De wegen verzakten en waren op sommige plekken zó slecht dat er na al die jaren ook echt wat moest gebeuren. Jos Harmelink, wethouder in de gemeente Tubbergen, legt uit hoe uiteindelijk besloten werd tot restauratie van 12 kilometer historische klinkerwegen, en hoe dit leidde tot het definitief opnemen van SEB-erkenning in de gunningscriteria van de gemeente Tubbergen.

Foto: Monique Veldhuis.

Jos Harmelink: ‘In totaal ging het om 18 kilometer oude klinkerwegen in het buitengebied waarover we een besluit moesten nemen. Er was een aantal opties: borden plaatsen met de tekst ‘gevaarlijk wegdek’, de klinkers eruit halen en asfalt leggen of de wegen herbestraten. Het besluit dat we moesten nemen was geen besluit dat we enkel konden baseren op financiële gronden. We vonden het belangrijk ook goed te kijken naar de wegen in relatie tot het coulissenlandschap. Dan pas zie je de waarde van de klinkerwegen. Overal zomaar asfalt indraaien zou het authentieke karakter van ons buitengebied op bepaalde plekken zeer schaden; daar waren we van overtuigd.’

Inspraak bewoners Gemeente Tubbergen staat bekend als gemeente waar inspraak van burgers wordt gewaardeerd. Voordat een besluit werd genomen over de klinkerwegen werden enkele bewoners in het buitengebied naar hun mening gevraagd. ‘De bewoners die we hebben gesproken waren zeer duidelijk’, geeft wethouder Harmelink aan. ‘Ze wilden niets horen van asfalt in het buitengebied. Een heldere boodschap! We hebben vervolgens het Oversticht benaderd om een plan op te stellen dat helder zou maken welke klinkerwegen in het buitengebied het waard waren om te behouden. Twaalf kilometer klinkerwegen bleek het waard te zijn om te behouden. Daar zijn we mee naar de provincie gegaan, en niet zonder succes! We konden gebruik maken van subsidiemogelijkheden die het Nationaal Landschap Noordoost Twente biedt. We konden de twaalf kilometer klinkerwegen aanpakken met een subsidie van 50%. Dat was natuurlijk een geweldige kans. Zonder die subsidie konden we de wegen niet laten restaureren.’

Het Kenniscentrum Bestratingen geeft in iedere uitgave van GWW-Totaal de laatste ontwikkelingen weer.

Nadat in Tubbergen het besluit was genomen om het merendeel van de klinkerwegen in het buitengebied te laten aanpakken, werd een aanbestedingstraject voor de eerste vijf kilometer in gang gezet. Een aantal bedrijven werd gevraagd een prijs uit te brengen. VB bestratingen uit Vasse kwam met de meest gunstige voorwaarden. De onderneming, die vakmanschap hoog in het vaandel heeft staan, legde niet alleen een goede prijs neer, maar had inmiddels ook ruim bewezen zeer actief bezig te zijn met scholing. VB bestratingen is een door Fundeon erkend leerbedrijf. Dat in combinatie met de goede prijs die werd neergelegd, maakte het dat VB bestratingen het werk kreeg toegewezen. Volgens eigenaar Wim Venhuis ‘een klus om trots op te zijn’.

Foto: Monique Veldhuis.

Contactgegevens : Bouw- & Infrapark Ceintuurbaan 2 3847 LG Harderwijk Tel.: (088) 0444001 E-mail: info@kennis centrumbestratingen.nl Internet: www.kennis centrumbestratingen.nl

Jos Harmelink: ‘Natuurlijk was de prijs belangrijk; zeer belangrijk zelfs, maar ook vonden we het belangrijk dat het bedrijf dat de werkzaamheden zou gaan uitvoeren, maatschappelijk verantwoord onderneemt. Jongens opleiden hoort daar ook bij. Op die manier blijft vakmanschap in stand. Oog voor het vak heeft niet iedereen. Daar letten wij als gemeente wel op. Ook wij kunnen geld maar één keer uitgeven. Bij de restauratie van de klinkerwegen speelde duurzaamheid ook een rol. De fundering moest voldoen aan zware eisen. Zo is er bijvoorbeeld een speciaal

soort doek aangebracht dat het puin beter bij elkaar houdt, waardoor de straat meer draagkracht heeft. VB bestratingen had hier een goede kijk op. Wat naast maatschappelijke verantwoord ondernemen en duurzaamheid ook een rol speelde was arbotechnisch verantwoord ondernemen. VB bestratingen heeft de wegen machinaal gelegd met behulp van een Tigerstone bestratingsmachine. Dat zorgde overigens voor een fraai schouwspel voor de bewoners en passanten. Maar zonder gekheid, het zag er spectaculair uit maar er werd ook een hoge dagproductie gehaald. Dat juichten wij als gemeente natuurlijk van harte toe. Hoe eerder de wegen weer toegankelijk waren, hoe liever.’ Een SEB-erkenning gold bij de gemeente Tubbergen voorheen niet als één van de gunningscriteria. Voortaan zal dat bij de gemeente Tubbergen wél het geval zijn: ‘Ik ben er zeer zeker van overtuigd dat de samenwerking met een erkend bedrijf het resultaat ten goede is gekomen. Bij deze doe ik dan ook de toezegging dat wij de SEB-erkenning zullen opnemen als gunningscriteria bij onze aanbestedingen’, aldus Jos Harmelink, wethouder in de gemeente Tubbergen.

Kenniscentrum Bestratingen presenteert resultaten onderzoek In de afgelopen maanden heeft het Kenniscentrum Bestratingen onderzoek laten doen naar “De gevolgen van de mechanisatie van het bestratingproces voor het beroep Straatmaker”. Door drie onafhankelijke onderzoeksinstellingen zijn deelonderzoeken uitgevoerd met verschillende invalshoeken van deze onderzoeksvraag. TNO Innovation for Life heeft de fysieke gevolgen van de mechanisatie in beeld gebracht. Op basis van enerzijds handmatig aanbrengen van elementen en anderzijds het aanbrengen van elementen met diverse representatieve mechanische hulpmiddelen is een analyse gemaakt van de lichamelijke inspanningen van de betrokken werknemers. Ook externe invloeden hierop zijn meegenomen in dit in de praktijk uitgevoerde onderzoek. De beleving van de straatmaker bij ‘mechanisatie’ is in kaart gebracht door AO Consult door vele straatmakers - verdeeld naar leeftijdscategorie en functie – hierover te bevargen. Last but not least is ook de stand der techniek van de mechanisatie in relatie tot het bestratingproces onder de loep genomen. De uitkomsten van het gehele onderzoek zullen worden gepresenteerd door de drie onderzoeksinstellingen op woensdag 10 oktober 2012 tijdens de dag van de Openbare Ruimte in Houten. Het Kenniscentrum Bestratingen zal vervolgens een eerste reactie geven en aan belanghebbende partijen de resultaten aanbieden.

Kenniscentrum Bestratingen

Voor straatmakerbedrijven telt onderscheidend vermogen

Tol eisen

Het groeiende aantal arbitragezaken over de kwaliteit van straatwerk bewijst dat opdrachtgevers zichzelf in de vingers snijden als er alleen op de prijs wordt gelet. De onafhankelijke Stichting Erkenning voor het Bestratingsbedrijf (SEB) beseft dat het verleidelijk is voor opdrachtgevers om de prijs maatgevend te laten zijn, met alle kwaliteitsrisico’s van dien. Het is echter aan de straatmakerbedrijven zélf om zich te blijven onderscheiden in kwaliteit, betrouwbaarheid, solvabiliteit en kennisniveau. Precies de uitgangspunten waarover de SEB-Erkenningsregeling helderheid verschaft. SEB-voorzitter Jan Bijker haalt een uitspraak van een bedrijfseconoom aan: ‘Als men alleen naar de prijs kijkt, heeft men geen verstand van het werk’. ‘Wij gaan als SEB niet op de stoel van opdrachtgevers zitten. Zij zijn verantwoordelijk voor hun eigen aanbestedingsbeleid. Wel maken wij duidelijk dat opdrachtgevers vooraf extra zekerheid over het eindproduct inbouwen als zij de SEB-erkenning in het aanbestedingstraject opnemen. Ook in deze economische zware tijd gaan steeds meer gemeenten daartoe gelukkig over. Het zit dus met dat verstand van het werk kennelijk wel goed…’

Zelf willen Los van de vraag hoe opdrachtgevers omgaan met het inzetten op eindkwaliteit, is

het voor straatmakerbedrijven belangrijk om onderscheidend vermogen te tonen, vindt Jan Bijker. ‘Bedrijven zouden de SEBErkeningsregeling primair zelf moeten willen en niet omdat het mogelijk in een aanbesteding wordt voorgeschreven. Uiter-

aard zijn er heldere eisen waaraan een deelnemer aan de regeling moet voldoen, maar de eerste stap is laagdrempelig. Met de SEB-erkenning tonen bedrijven aan dat zij hun zaken goed op orde hebben. Zowel in kwaliteit, organisatie en betrouwbaar-

Straatwerk is functioneel én mooi ‘Maatschappelijk straatwerk’, zo omschrijft de SEB hedendaagse elementenverhardingen. Oorspronkelijk eeuwen geleden puur functioneel en economisch en de laatste decennia ook esthetisch van grote waarde in onze woon-, werken leefomgeving. SEB-voorzitter Jan Bijker: ‘Je ziet dat de schoonheid van straatwerk een maatschappelijke bijdrage levert. Mensen willen een mooie straat voor de deur. Als er zoveel waarde wordt toegekend aan esthetica, dan zul je ook aandacht moeten besteden aan de uitvoeringskwaliteit. Daarin kunnen de SEB-deelnemers een vooraanstaande rol spelen.’

De SEB-auditors, verspreid over Nederland, toetsen normaliter jaarlijks de deelnemende SEB-bedrijven. Daarbij komen allerlei facetten van hoogwaardig straatwerk en goed ondernemerschap aan bod. Dezelfde auditors worden in toenemende mate ingeschakeld voor arbitragezaken waarbij de kwaliteit van het straatwerk ter discussie staat. Voor de SEB is het hoge aantal geschillen een teken dat het aanbesteden louter op prijs zijn tol gaat eisen.

heid, ook in de opleiding van hun (jonge) mensen, want dat is essentieel voor de continuïteit van hoogwaardig straatwerk. Via de erkenningsregeling wordt een bedrijf door ervaren SEB-auditors doorgelicht. Daar wordt men nooit slechter van.’ Op het moment dat een opdrachtgever verder kijkt dan alleen de prijs kan een betrouwbaar bedrijf, dat goed werkt levert, zich onderscheiden in tal van zaken. ‘Dat is hét surplus van de SEB-erkenningsregeling’, stelt Jan Bijker. ‘Juist nu, in een tijd waarin men schoorvoetend terugkeert van het ‘prijsvechten’. Geen opdrachtgever zit te namelijk nog te wachten op matig of zelfs slecht straatwerk waar nog lang over moet worden gebakkeleid.’

Op weg naar EuroSkills 2012 in Spa-Francorchamps De nationaal kampioenen van de diverse beroepen, die van 4 tot en met 6 oktober deelnemen aan EuroSkills 2012 in Spa-Francorchamps (België), zijn bekend. De mbo-jongeren werden het afgelopen jaar kampioen in hun vak en vormen nu samen Team Nederland. Het team wordt tijdens trainingen en teambuildingsdagen voorbereid op deelname aan het Europees kampioenschap voor beroepen. Naast de kandidaten vertrekken ook 21 juryleden afkomstig van diverse bedrijven, kenniscentra en scholen naar EuroSkills. Voor het beroep Straatmaker ( Road building) zijn dit Richard Decrauw en Jeffrey Schroter In Spa strijden meer dan 450 kandidaten uit 25 landen in meer dan 40 vakgebieden voor goud. Voor Nederland komen 31 jongeren uit in 24 vakken, waaronder straatmaken. Skills Netherlands, initiatiefnemer van onder andere het beroepenevenement Skills Masters, is coördinator van de Nederlandse deelname aan EuroSkills 2012. EuroSkills vindt elke twee jaar plaats.

Straatmakers Jeffrey Schroter en Richard Decrauw vertrekken op 2 oktober uit Rotterdam naar Spa-Francorchamps om voor ons land uit te komen. Jeffrey en Richard zijn de nationaal kampioenen in het vak Straatmaken en nemen het van 4 t/m 6 oktober op tegen vakgenoten uit drie andere landen. Jeffrey (23 jaar) is werkzaam bij de Gemeente Rotterdam. Jeffrey vormt een team samen met Richard Decrauw (25 jaar), ook werkzaam bij de Gemeente Rotterdam. Beiden komen ook uit Rotterdam en worden opgeleid op ROC Zadkine.

Voorbereiding Het team wordt tijdens trainingen en teambuilding-dagen voorbereid op EuroSkills. Van 6 t/m 8 september vond de volgende teambuildingbijeenkomst plaats. Op maandag 17 september wordt het team officieel voorgesteld tijdens het ‘dit is mbo diner’ in aanwezigheid van de (demissionair) minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Marja van Bijsterveldt. Deelname aan EuroSkills 2012 voor deze straatmakers wordt mogelijk gemaakt door de Ondernemersvereniging Bestratingsbedrijven Nederland (OBN), de Gemeente Rotterdam en ROC Zadkine. Zie ook: www.euroskills-team.nl.

‘Verbinding leggen’ op Dag

van de Openbare Ruimte

Tot op heden was de SEB met regelmaat present op uitvoeringstechnische beurzen. Omdat mede uit de enquête blijkt dat de onderlinge wisselwerking tussen partijen ten aanzien van het uiteindelijke resultaat hiaten vertoont, wil de SEB zich meer bekend maken bij die andere partijen, zoals ontwerpers en opdrachtgevers. Een geschikt podium is gevonden in de Dag van de Openbare Ruimte. De Dag van de Openbare Ruimte zijn twee druk bezochte dagen op 10 en 11 oktober 2012 in het Expo Center in Houten. Hier staat heel breed de inrichting van de openbare ruimte centraal (www. openbareruimte.nl). SEB - voorzitter Jan Bijker: ‘Wij hopen dat wij de SEB onder verschillende marktpartijen bekender

kunnen maken, met als doel dat we vanuit de erkenningsregeling bijdragen aan een betere interactie in de totstandkoming van straatwerk. Nogmaals, we zullen niet op andermans stoel gaan zitten, maar willen wel de invloed op de uitvoeringskwaliteit van straatwerk aankaarten bij die partijen die daar invloed op hebben.’

Richard Decrauw.

Jeffrey Schroter.

Tilematic V1

Sterk-Heukelum B.V. is een allround

AANNEMERS- EN VERHUURBEDRIJF

aannemersbedrijf in de Grond- Weg en Waterbouw. Het familiebedrijf be-

Nieuw!

De oplossing voor machinaal herbestraten!

staat sinds 1964 en is uitgegroeid tot een betrouwbare partij in de GWWsector. De activiteiten van SterkHeukelum B.V. hebben betrekking op de aanleg van straat-, rioleringen grondwerken en de in- en verkoop van prefab-betonplaten. Daarnaast is het bedrijf nog actief in de verhuur van grondverzetmachines, waarvan een aantal ook uitgevoerd met GPS-systeem en diverse machines met vacuümsystemen.

Uitnemen, Reinigen, Terugleggen en Pallettiseren!

Spijkse Kweldijk 21 4161 BP Heukelum

Tegels 300x300mm of 400x400mm - Tegel dikte 45 t/m 80mm Conform Arbo wetgeving Kostenbesparend Hydraulische tilarm met vacuüm zuignappen Aanhangwagen te trekken door een personenauto met een trekkracht van 3500kg Op locatie zelf rijdend!

     

Tel.: 0183-561598 Fax: 0183-562400 E-mail: info@sterk-heukelumbv.nl Website: www.sterk-heukelumbv.nl

GERLASCO.NL  Tinnegieter 3  4174LG Hellouw  0418-584163

Postbus 1330, 1300 BH Almere Afdeling Civiele Betonbouw

www.knipscheer.com

Ontwerp en uitvoering van onder andere: - vloeistofdichte betonvloeren - gefigureerde (gekleurde) betonverhardingen - bergbezinkkelders, deksloven e.d. - geluidschermen (diverse soorten en afmetingen) - inspectie, onderhoud en herstel betonvloeren



Certificaten: - ISO9001, VCA** + BTR - CO2 prestatieladder, niveau 4 - BRL 2362 (aanleg vloeistofdichte betonvloeren) - BRL 7000 (bodemsanering)

 

VERKOOP, VERHUUR, ADVIES & REPARATIE

E-mail: info@knipscheer.com

Telefoon : 036-5320200

Nieuw en gebruikt

TopMaterieel

Hamevac uw vacuümspecialist, voor al uw ‘hefuitdagingen’ een passende oplossing. Compleet programma, van handmatig tot machinale (her-)bestrating.

In- en verkoop van BOUWMATERIEEL en BOUWMATERIALEN

Hamevac BV

schaftwagens, units, containers...

De Brugman 9 - 1948 NB Beverwijk tel: 0251 226477

Ambachtsweg 11, 8152 BA Lemelerveld Email : info@harmsenmaterieel.nl Telefoon : 0572-370461 Fax : 0572-371707

www.harmsenmaterieel.nl LOONDIENSTSERVICE VOOR ZORGELOOS WERKEN

Payrollen is ook in de bouw een voordelige oplossing Payroll Intermediair werkt flexibel en is kostprijsverlagend. U betaalt alleen de verloning van gewerkte uren. Het ziekterisico wordt overgenomen en u heeft geen administratieve lasten.

       

Hoeveel ú kunt besparen? Vraag een vrijblijvende offerte op maat!



WWW.PAYROLL-INTERMEDIAIR.NL | T 088-0027350

 



 





 



 



 



 



 



 

                                                                    

Aanbesteden & Aannemen

RAW besteksystematiek Voor veel GWW werken worden nog steeds RAW-bestekken gemaakt. Vaak twisten opdrachtgever en aannemer dan over de vraag of iets wel of niet tot de werkzaamheden van de aannemer hoort. Daarover heeft de Raad van Arbitrage voor de Bouw onlangs een duidelijke uitspraak gedaan (no.32.275) waar ‘geen woord Spaans’ bij zit.

Foto: JWBol.

Tekst: Pim Herber

Het volgende was er aan de hand. Een aannemer diende volgens een RAW-bestek een werk te maken dat bestond uit drie bouwdelen. Bij de eerste twee bouwdelen waren in het bestek omleidingsroutes voorgeschreven, bij het laatste bouwdeel niet. Bij dit laatste bouwdeel waren geen tijdelijke verkeersmaatregelen voorgeschreven. Het geschil gaat over de vraag of het ‘in verkeer’ maken van het laatste bouwdeel wel of niet tot de werkzaamheden van de aannemer behoort. Standpunt aannemer Aanneemster is van mening dat zij bij haar inschrijving – nu in het bestek zelf geen te treffen verkeersmaatregelen zijn opgenomen – geen rekening kon houden met uitvoering van het werk in verkeer. In het bestek ontbreken immers de standaard RAW besteksposten met betrekking tot tijdelijke verkeersmaatregelen (3201 – markeringen aanbrengen en verwijderen en 6201 - verkeersmaatregelen bij werk in uitvoering). Tijdelijke verkeersmaatregelen dienen, zo betoogde de aannemer, in het bestek te worden opgenomen indien werk in verkeer wordt uitgevoerd en nu dat niet is gebeurd, moet de gemeente de kosten van deze verkeersmaatregelen als meerwerk betalen. Maar daar was de gemeente het niet mee eens. Standpunt gemeente De gemeente stelt dat aannemer op grond van het bestek niet heeft kunnen

en mogen denken dat de werkzaamheden verkeersvrij uitgevoerd zouden worden. Uit het gegeven dat voor de eerste twee onderdelen van de opdracht wel was aangegeven dat daar gewerkt zou worden met omleidingsroutes en bij het derde bouwonderdeel niet, diende voor de aannemer duidelijk te zijn dat van omleidingsroutes bij het laatste bouwdeel geen sprake zou zijn, en dat dus ‘in verkeer’ gewerkt zou moeten worden. Naar de mening van de gemeente is dus geen sprake van een afwijking van het bestek of van omstandigheden waarmee geen rekening hoefde te worden gehouden. De kosten van de tijdelijke verkeersmaatregelen waren daarom onderdeel van de aanneemsom en van meerwerk was dus geen sprake. Oordeel arbiters Arbiters concluderen dat sprake is van een RAW-bestek. Het doel van een RAW-bestek is dat een aannemer op basis van door de opdrachtgever aangegeven resultaatsverplichtingen op eenvoudige wijze in staat moet zijn in te schrijven. Daarbij behoeft een aannemer géén grondig onderzoek te verrichten naar de inhoud van het bestek en tekeningen en géén aanvullend veldonderzoek te doen. Met aannemer zijn arbiters van oordeel dat het bestek onduidelijkheden bevat. In het bestek zelf zijn immers voor het derde bouwdeel geen verkeersmaatregelen opgenomen en ontbreken de (standaard) RAW-besteksposten die betrekking hebben op tijdelijke verkeersmaatregelen (3201 en 6201). En dus is sprake van meerwerk en heeft de aannemer gelijk.

Commentaar Dit is een mooi en duidelijk vonnis waar aannemers wat mee kunnen. Een calculator moet een RAW-bestek op eenvoudige wijze kunnen begroten op basis van de in deel 2 opgenomen resultaatsverplichtingen. Dat betekent dat een aannemer er vanuit mag gaan dat alle voor het werk relevante resultaatsverplichtingen in deel 2 zijn opgenomen. Argumenten van de opdrachtgever zoals ‘dat had je kunnen weten’ of ‘had je maar bij de bouwlocatie moeten kijken toen je de aanneemsom uitrekende’, worden daarmee terecht naar de prullenbak verwezen. Met nadruk zeg ik erbij dat dit niet betekent dat de calculator deel 3 niet meer hoeft te lezen of de tekeningen ongeopend kan laten. In deel 3 staan immers vaak zaken die geen resultaatsverplichting zijn, maar wel relevant zijn voor de bepaling van de aanneemsom. Wel lezen dus. En ook bestekstekeningen blijven contractdocumenten en kunnen beslissend zijn voor de uitleg van de in deel 2 opgenomen resultaatsverplichtingen. Openvouwen dus. Toch verloren…. Maar toch verloor de aannemer de procedure. In de eerste bouwvergadering was overeengekomen dat meer- en minderwerk altijd vooraf door de aannemer zou worden gemeld en dat achteraf géén verrekening daarvan zou plaatsvinden. Vervolgens stond in het verslag van de tweede bouwvergadering dat de uitvoerder wekelijks aan de directie een overzicht verstrekt van bijkomende werkzaamheden met per dag de inzet

van materieel en personeel. En dat had de aannemer niet gedaan; pas na de oplevering diende hij de meerwerkclaim in en dat namen arbiters hem erg kwalijk. Arbiters oordeelden dat de ratio van de tijdige meldingsplicht is dat er na melding op korte termijn tussen partijen overleg kan plaatsvinden over de vraag of kostenverhogende omstandigheden zijn ingetreden en zo ja, in hoeverre de kostenverhoging naar redelijkheid en billijkheid zal worden vergoed. Bovendien dient de melding ertoe om de opdrachtgever in staat te stellen het werk te beperken, te vereenvoudigen of te beëindigen. Hoewel de aannemer het meerwerk wel had uitgevoerd ging de aannemer toch met lege handen naar huis. Dat was de straf voor het niet tijdig melden. Met dit oordeel staat de Raad van Arbitrage niet alleen: de burgerlijke rechter (rechtbank, gerechtshof en Hoge Raad) oordelen op dezelfde wijze. Als is overeengekomen dat het meerwerk direct moet worden gemeld en de aannemer doet dat niet, dan kan hij fluiten naar zijn centen. Moraal van het verhaal voor alle aannemers: hou je stipt aan de afgesproken meerwerkprocedure! En schuif claims niet op met de gedachte: daar komen wij na de oplevering wel uit. Deze denkwijze kost bijna altijd een heleboel geld.

Vragen? r dit artikel, mail mij Als u vragen heeft ove hetnet.nl. r@ rbe .he dan gerust: pim

506 & 528 DUALMASTER 315/80R22.5

• Nieuwe banden, niet herrubberd • Dubbele montage • Radiaalconstructie • ‘All Steel’ karkas • Speciale constructie van de flank (om puin tussen de banden te vermijden)

Zwake 5, NL-4451 HH Heinkenszand, T +31(0)113 56 95 00, F +31(0)113 56 36 23

www.molconinterwheels.com

WORTELSCHADE?

TOK-Band en TOK-Staven

tin g e n

gemodificeerde bitumen met toegevoegde polymeren afdichting tussen beton/staal en asfalt of tussen oud en nieuw asfalt.

a lt di c h -as f k o t

Lindestraat 14 4436 AJ Oudelande +31622483315 www.rootsolutions.eu rootsolut@rootsolutions.eu

Voor een perfecte en duurzame

Speciaal als een hogere verwerkingssnelheid gewenst is, kan gebruik gemaakt worden van de TOKOMAT®verwerkingsmachine.

www.imbemadenso.nl T 023-517 24 24

TUCHEL AANBOUW VEEGMACHINES

Met kleur op weg. Pigmenten in elke vorm en verpakking. Scholz Benelux BV, uw partner in kleur.

Vraag vrijblijvend de demo of brochure aan. Kijk op www.indapp.eu of bel 0522-46 41 41 adv_bouwtotaal.indd 2

10-02-2011 14:13:08

Vra

Kantooradres

Postadres

Contactgegevens

Nude 54 D 6702 DN Wageningen Nederland

Postbus 356 6700 AJ Wageningen Nederland

T: +31 (0)317 61 70 44 www.scholz-benelux.com info@scholz-benelux.com

MKB INFRA NIEUWS

Actielijst MKB INFRA najaar 2012 Met de zomer bijna in de rug komt het verenigingsleven weer op gang. MKB INFRA maakt zich op voor een lange herfst met tal van activiteiten. Met de planning van deze activiteiten proberen we zoveel mogelijk rekening te houden met het feit dat de leden nog moeten werken en geld verdienen ook. Eind van de middag en begin van de avond zijn daarom favoriete momenten. Een korte opsomming, die overigens nog lang niet volledig is: l Donderdag 13 september houdt Jong MKB INFRA een themabijeenkomst over Social return en SIMIN. Dat gebeurt in het Arsenaal Party en Zalencentrum in Nieuwpoort (de gemeente, niet te verwarren met het perscentrum in den Haag). De bijeenkomst begint om 16.30 uur en sluit af met een diner. De belangstelling is altijd groot. l Op donderdag 11 oktober houden we onze Najaarsexcursie. Een jaarlijks evenement dat steevast kan rekenen op grote bezoekersaantallen. Deze keer gaan we naar Harderwijk, in het ‘hol’ van het Bouw- en Infrapark. Fundeon-directeur Sander Bodegraven is onze gastheer en praat ons bij over onder andere de infraopleidingen. Begin september geven we

uitsluitsel over tijden en programma. woensdag 28 november is de Najaars Ledenvergadering, in onze vertrouwde locatie Restaurant Groot Kievitsdal te Baarn. We willen er nog niet al te veel over zeggen, maar in ieder geval presenteren we een onderzoek naar nutsbedrijven waar diverse leden van MKB INFRA aan hebben meegedaan. Ook maken we daar bekend wie er in onze Adviesraad plaatsnemen en melden we de stand van zaken rond onze verkiezing van meest vriendelijke mkb-opdrachtgever voor gww-werk. De Ledenvergadering begint om 16.00 uur. l De Infratech 2013 is van 15 t/m 18 januari 2013, in Ahoy Rotterdam. MKB INFRA speelt daar een zeer prominente rol, met de uitverkiezing van de meest mkbvriendelijke opdrachtgever en symposia l Op

over social return en duurzaamheid. Een absolute aanrader! Op stapel staat ook nog, in Nieuwspoort in Den Haag, een congres over de praktijk van het aanbesteden in de afgelopen jaren. Met als belangrijke vraag hoe toegankelijk overheidsopdrachten werkelijk zijn voor kleine en middelgrote gww-bedrijven. Ook aan dit onderzoek, uitgevoerd door journalist Marcel Metze, hebben diverse leden van MKB INFRA meegewerkt. Eind oktober of begin november liggen het meest voor de hand. En dan is er nog altijd die Aanbestedingswet, die al maanden wacht op behandeling door de Eerste Kamer. Inmiddels nog een kwestie van weken, en dan lijkt het gepiept…

Niet besparen op onderhoud wegen en rioleringen Door bezuinigingen op overheidsbudgetten dreigt verwaarlozing van onderhoud aan wegen en rioleringen. Dat lijkt een besparing, maar is het niet, omdat de rekening over een paar jaar dubbel zo hoog zal zijn. Verwaarlozing eist nu eenmaal een hogere tol dan regulier onderhoud. Deze boodschap gaf MKB INFRA-voorzitter Daan Stuit mee aan alle woordvoerders bouw en infra van de negen grootste fracties in de Tweede Kamer. Dit gebeurde tijdens de landelijke actietour die koepelorganisatie Aannemersfederatie Nederland, waarbij MKB INFRA is aangesloten, op 3 september organiseerde. Onder het motto ‘MKB-aannemers willen bouwen’ deden ruim twintig bouwen infrabusjes mee aan een rondreis door Nederland om onderweg de Tweede Kamerleden via korte statements en discussies de schrijnende situatie waarin de sector op dit moment verkeert onder de aandacht te brengen. Stuit merkte daarbij op dat de maatschap-

pelijke gevolgen van de bezuinigingen ook faillissementen en verlies aan werkgelegenheid teweeg brachten. In een sector waar het op dit moment al regent van de bedrijfssluitingen, is dat onverteerbaar, aldus Stuit, die tevens vice-voorzitter is van de Federatie. Nu investeren in onderen bovengrondse infrastructuur is bepaald geen luxe die je zo maar even op de lange baan schuift. Het gaat hier om zaken van vitaal belang voor de samenleving en de bedrijfstak, aldus Stuit. Andere hete hangijzers tijdens de actietour, die voerde langs prominente Kamerleden als Paulus Jansen, Betty de Boer, Carola Schouten, Kees verhoeven, Eddy

van Hijum en Kees van der Staaij, Jacques Monasch, Linda Voortman en Ino van de Besselaar, waren de afschaffing van het reiskostenforfait die de sector onevenredig zwaar treft en de aangekondigde WW-regeling, die als paard achter de wagen voor het mkb moet worden aangemerkt. Het allerbelangrijkste, zo hield de grote schare ondernemers, onder wie een fors aantal branchevoorzitters, is dat het nieuwe kabinet komt met een samenhangende investeringsagenda, die ook financiële instellingen en pensioenfondsen mobiliseert om aan de broodnodige investeringen bij te dragen.

Over MKB INFRA MKB Infra-bedrijven misten een eigen herkenbaar platform waar zij gehoord konden worden door de politiek, overheid, bedrijfsleven en wetenschap. Een platform waar zij hun specifieke belangen aan allen, die bij de sector infrastructuur zijn betrokken, kunnen uitdragen. Daarom is in 2006 het platform MKB INFRA opgericht. De vereniging behartigt momenteel de belangen van circa honderd MKB-infrabedrijven met een gezamenlijke omzet van circa één miljard euro. De vereniging stelt zich ten doel om de MKB-Infrabedrijven hun belangrijke economische waarde voor de samenleving ook in de toekomst te kunnen laten waarmaken. De vereniging zet zich in voor de volgende onderwerpen: 1. Naleving van de regelgeving omtrent aanbesteden: gelijke kansen, uniformiteit en dwingend juridisch aanbestedingskader voor alle aanbestedende diensten, doelmatigheid van overheidsaanbestedingen en voorkomen van kartelvorming. 2. Openhouden van de mogelijkheden tot combinatiewerken enerzijds en het laten vervallen van hogere selectiecriteria voor combinaties anderzijds. 3. Openbreken van rigide selectiecriteria ten aanzien van referentieprojecten (schaalgrootte, ervaring, omstandigheden en periode).

4. Transparantie en uniformiteit bevorderen op het gebied van economische en technische selectiecriteria (mens, organisatie, logistiek en technologie). 5. Het belang bepleiten van meer inbreng van materiedeskundigheid bij de overheidsopdrachtgever; professionaliteit betekent immers meer dan regelgeving, contractmanagement, juridisering en accountancy. 6. Terugdringen van de administratieve lasten die de overheidsopdrachtgevers nog steeds opleggen. 7. Verlaging van de frequentie van de gevraagde standaardinformatie ten behoeve van aanbestedingen. 8. Overleg en consultaties bij de totstandkoming van de regelgeving en de implementatie daarvan.

Nine-Eleven 11 september 2001. Ik ben onderweg naar Zeist om met de voorzitters van de bij het AVBB aangesloten organisaties te vergaderen over een nieuw op te richten Bouworganisatie. In mijn hoofd volop argumenten en redenen om dat niet te doen, althans niet op de manier en vorm waarvoor wordt gekozen. Ik zag (en zie) geen goede belangenbehartiging voor het MKB in de bouwkolom. Halverwege, via de autoradio, de berichten uit Amerika. Een ongeluk? Een vliegtuigje is tegen een wolkenkrabber gevlogen. Of toch een groot vliegtuig? Een half uur later weten we beter. Vergaderd is er niet meer. Geschokt en verdoofd hebben we, net als u, naar de televisie staan staren, zonder te beseffen wat een enorme invloed dat op onze geschiedenis ging krijgen. Een gebeurtenis, die onze ‘zorgen’ reduceerde tot een kleine oneffenheid op ons dagelijks pad. Duidelijke signalen Elf jaar later. De werkelijkheid van elke dag bepaalt weer ons leven. De nieuwe bouworganisatie (Bouwend Nederland) is er gekomen en ik ben niet van mening veranderd. Met mij gelukkig nog veel meer andere MKB ondernemers, wat geleid heeft tot sterke clubs als MKB-Infra en de Aannemersfederatie Nederland. Wat dat heeft betekend zien we onder andere in deze septembermaand. Op 3 september een duidelijk signaal, richting politiek van alle MKBers in de bouw, dat de nood hoog is en er iets moet gebeuren. Een tocht door het land met bedrijfswagens en bezoeken van Kamerleden draagt daar aan bij. Op 11 september de behandeling (en verwachtte goedkeuring) in de Eerste Kamer, van de aanbestedingswet. Een wet, die duidelijk, meer mogelijkheden en kansen biedt aan de MKB ondernemer om overheidsopdrachten te verwerven. Op 12 september verkiezingen, waar tot mijn grote vreugde bijna alle partijen het MKB en hun belangen hoog op de agenda hebben gezet, zoals blijkt uit de inventarisatie van de diverse verkiezingsprogramma’s. Kortom, de keuze om een aparte belangenbehartiger te zijn voor de midden en kleine ondernemer was en is nog steeds meer dan juist gebleken. De behoefte was en is groot, en de resultaten zijn er ook. Wie de echte belangen behartiger is voor de MKB ondernemer is wel duidelijk. Tenslotte. Deze september, met meer politieke aandacht, een nieuwe aanbestedingswet en voor na de verkiezingen een hopelijk daadkrachtig Kabinet wordt vast en zeker de start van een betere periode en gaan we weer met vertrouwen de toekomst in. Daan Stuit voorzitter MKB INFRA

MKB INFRA

Secretariaat: Dukatenburg 90 -03 3437 AE Nieuw egein E-mail: secretar iaat@mkb-infra .nl Tel.: (030) 603 79 14, Fax: (030 ) 634 20 40 Internet: www. mkb-infra.nl www.mkb.nl

MKB INFRA NIEUWS

Mkb-ondernemer profileert zich met herstructurering woonwijk

Het onderscheidend vermogen van Van Eijk Verbreden van de activiteiten en verdiepen van kennis. Dat is volgens Gerard Kulker, directeur van Van Eijk infraen milieutechniek uit Leiden, een goede remedie tegen de crisis. Tegelijkertijd zorgt hij er samen met zijn team voor dat zijn bedrijf echt mkb blijft: compact, hecht en kwaliteitsgericht. Het bedrijf scoort met deze benadering. Onlangs verwierven ze de opdracht voor de herontwikkeling van een woonwagenkamp in Leiden. Van Eijk infraen milieutechniek is onderdeel van Van Eijk Leiden. Het is een familiebedrijf, getuige de achternaam van algemeen directeur Frenk van Eijk. De organisatie telt behalve de infra-tak nog twee andere bv’s: Van Eijk sloopwerken en Van Eijk asbestos removal service. Gerard Kulker is directeur van infraen milieutechniek. Hij leidt een typisch MKB bedrijf, met korte lijnen tussen personeel en directie. Kulker: ‘Als er een rioolbuis moet worden aangelegd en er zijn toevallig geen mensen beschikbaar, dan sta graag zelf nog in de bouwput. Tenminste, als dat een beetje in te passen is.’ Voordat Kulker vijfentwintig jaar geleden bij van Eijk kwam, werkte hij bij consultantbureau Grontmij. Daar deed hij de bodemsanering. Na een gezamenlijke klus met Van Eijk vroeg de toenmalig directeur, Van Eijk senior, hem of hij geen zin had om in zijn bedrijf een tak bodemsanering op te zetten. Het onderdeel bodemsanering groeide en fuseerde met de gww-tak tot de huidige bv: infraen milieutechniek. Kulker geeft leiding aan dertig vaste krachten, die hij stuk voor stuk persoonlijk kent. ‘We zijn een hecht bedrijf; iedereen komt naar de jubilea, de barbecue voor de bouwvak en de kerstborrel. Mensen voelen zich verbonden en blijven vaak hun hele werkende leven bij ons. Zo leer je ze goed kennen en heb je weet van hun achtergrond of van wat er thuis speelt.’

Samenwerking Sinds een aantal jaar heeft Van Eijk infraen milieutechniek zich aangesloten bij MKB Infra. Welke rol ziet Kulker voor de brancheorganisatie? ‘Als ik eerlijk ben stonden we in het begin een beetje argwanend tegenover het nut van een brancheorganisatie. We hebben ons aangesloten toen Daan Stuit, een oude bekende, een keer langskwam en ons overhaalde om lid te worden. Na verloop van tijd zag ik dat ze keihard werken, problemen aankaarten en zaken oppakken, waar je als

mkb-ondernemer echt iets aan hebt. Een voorbeeld: het lenteakkoord was nog niet klaar of we kregen al een samenvatting van de belangrijkste punten.’ De scepsis van Kulker was helemaal verdwenen toen hij een bijeenkomst bezocht. ‘Dit was heel nuttig, ook in zakelijk opzicht. Je komt veel collega’s tegen, waarmee je kunt praten omdat ze je begrijpen. Zij staan immers voor dezelfde problemen. Ook kun je aftasten in hoeverre samenwerking met collega’s mogelijk is.’ De brancheorganisatie als platform voor het zoeken van samenwerking met bedrijven... Kan Kulker daar wat meer over zeggen? ‘We dingen nu mee naar een

Gerard Kulker: ‘We zijn een hecht bedrijf. Onze mensen voelen zich verbonden en blijven vaak hun hele werkende leven bij ons.’ groot project in Amsterdam. Daar zit ook een stuk baggerwerk in. Wij hebben daar het materieel niet voor. Door samen met een collega in te schrijven, kunnen we toch meedoen en zijn we inmiddels door de voorselectie heen.

Droomklus Het is afwachten of Van Eijk de klus in Amsterdam zal krijgen. Hij is al wel zeker van een ander groot project: de herstructurering en herinrichting van een woonwagenkamp aan het Trekvaartplein in Leiden. Van Eijk infraen milieutechniek won onlangs in samenwerking met inge-

Gerard Kulker: ‘Ondernemers uit het mkb-segment beschikken doorgaans over een gezonde mix van theorie en praktijk’.

nieursbureau Tauw de aanbesteding. Het betreft een kamp met meer dan honderd woonwagens dat volledig moet worden gerenoveerd, omdat deze niet meer aan de eisen van deze tijd voldoet. Ondermeer de brandveiligheid is ver beneden de huidige normen. De bedoeling is het wagenkamp te transformeren tot een echte wijk, met straatnamen, openbare verlichting, bomen en een speeltuintje. Er is een bedrag van 4,1 miljoen euro mee gemoeid en de laatste oplevering is in 2016. Van Eijk heeft door de opdracht een stuk werkgarantie verkregen, waarvan veel mkb-bedrijven in deze crisistijd alleen maar kunnen dromen.

Specifieke kennis Wat gaf voor de opdrachtgever, de gemeente Leiden, de doorslag de herontwikkeling van het gebied te gunnen aan Van Eijk? Kulker: ‘Belangrijk is bijvoorbeeld geweest, dat we over specifieke kennis van de regio beschikken. Dit hebben we bij de presentatie van het plan van aanpak ook naar voren laten komen. Daarnaast hebben onze ervaring met regievoering een rol gespeeld en zijn we overtuigend geweest met ons communicatieplan richting bewoners.’ De renovatie is een zeer complexe klus. De huizen worden verkocht of verhuurd door een woningcorporatie. Een aantal bewoners wil de woning zelf opbouwen. Bovendien heb je rekening te houden met de bestaande sociale structuren. Je kunt niet zomaar willekeurig burenrelaties verbreken en ervan uit gaan dat nieuwe burenrelaties ontstaan. Kortom: een ingewikkelde puzzel die je in samenspraak met bewoners hebt op te lossen. Hoe wordt dit aangepakt? Kulker: ‘Communicatieve vaardigheden zijn

zwaar meegewogen in de aanbesteding; bewoners hebben allemaal hun specifieke aandacht nodig. Tauw heeft een coördinator aangesteld die de contacten met de bewoners regelt. Voor ons als regisserend aannemer is flexibiliteit heel belangrijk. We zijn hemelsbreed met onze vestiging slechts drie kilometer van de wijk verwijderd, waardoor we snel ter plekke kunnen zijn, mocht dat nodig zijn.’

EMVI Bij de aanbesteding was de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI) de leidraad. Dit was een geluk voor Van Eijk, want bij gunning op uitsluitend de prijs zou BAM er met de klus vandoor gegaan zijn. Kulker ziet meedingen op EMVI-aanbestedingen als een manier om de crisis te overleven én als een kans om je als mkb-bedrijf te onderscheiden. ‘Je kunt je op het mkb-karakter van je bedrijf

‘Het is niet altijd makkelijk om in het kader van SROI de juiste mensen te vinden, maar we staan als bedrijf midden in de samenleving. Dus leveren we graag een bijdrage waar we dat kunnen.’

MKB INFRA NIEUWS

profileren. Dichtbij de mensen, niet bureaucratisch, platte organisatiestructuur, snel handelen; al dat soort zaken kunnen emvi-afwegingen zijn. Kwaliteit van het werk, een professioneel denkniveau en een concurrerende prijs zijn daarbij vanzelfsprekend. Anders word je helemaal niet uitgenodigd.’ De nadelen van EMVI zijn evident: je investeert veel tijd en energie en moet soms de nodige kennis inkopen. Je kunt zomaar tienduizend euro kwijt zijn aan de inschrijving. Ook al staat er een rekenvergoeding tegenover; als je het werk niet krijgt, kost ’t onder de streep meer dan het opbrengt. Kulker: ‘Als je alleen al bekijkt wat je aan papier moet aanleveren: een vuistdik pak, waarvan elke bladzijde moet voldoen. Soms vind ik dat wel eens jammer dat ik zo weinig buiten kom, doordat ik de hele dag met mijn hoofd in de papieren zit. En dan denk ik: twintig jaar geleden gebruikten we nog geen kwart van wat je nu moet produceren aan documenten. Toen kwam het werk toch ook gewoon af?’ Er zijn aspecten van de gemeentelijke aanbestedingen waar niet iedere ondernemer op zit te wachten. Het verplichtende karakter van Social Return On Investment (SROI) bijvoorbeeld. Ook bij de herinrichting is dat het geval: Van Eijk zal enkele werkzoekenden moeten inschakelen. Kulker ziet dit niet als een groot obstakel. ‘Ik geef toe dat het niet altijd makkelijk is om daar de juiste mensen voor te vinden, maar ik vind dat we als bedrijf midden in de samenleving staan. Dus willen we ook graag een bijdrage leveren waar we dat kunnen. We hebben al eerder jongens uit integratieprojecten kansen geboden. Sommige van hen hebben hun draai gevonden. Enkelen hebben we zelfs al een jaarcontract aangeboden. Alleen al door ze regelmaat in hun leven te geven, houd je ze op het rechte pad. Maar, toegegeven, er zitten – zeker in deze tijd – wel grenzen aan onze opvangcapaciteit van werkzoekenden.’

Ingenieurswerk Van Eijk moet bij de meeste opdrachten gewoon meedingen in een meervoudig onderhandse aanbesteding. En dan gaat het meestal om de laagste prijs. Verder zijn er klanten, waarvoor Van Eijk infraen milieutechniek met enige regelmaat aan de slag gaat. Eén van die vaste klanten is Stichting Bodemsanering Nederlandse Spoorwegen (SBNS). Meerdere oude rangeerterreinen zijn door de Leidse onderneming gesaneerd. De herinrichting van het woonwagenkamp is een krent in de pap. Dit soort langlopende infraprojecten zijn schaars. Kulker merkt op dat het voor een mkbbedrijf sowieso heel lastig is om in deze tijd werk te krijgen, tenzij je onder de kostprijs wilt schrijven. Dus moet je steeds inventiever worden, om te kunnen overleven. Door andersoortig werk aan te trekken bijvoorbeeld. ‘We werken veel samen met projectontwikkelaar Blauwhoed. Ze geven ons een verkoopfolder en wij maken op basis daarvan de bestektekeningen en alles wat er verder nog bij komt kijken. Wij nemen dus ook het ingenieurswerk voor onze rekening en als we er zelf niet uitkomen, schakelen gespecialiseerde mensen in. We beschikken over een uitgebreid netwerk van specialisten. Door enig aanspreekpunt te zijn en hem de vereiste kwaliteit te garanderen ontzorgen we de klant’

Onderscheiden Een andere ontwikkeling, die in crisistijd in een stroomversnelling raakt: er zijn

‘Mkb’ers beschikken vaak over een gezonde mix van theorie en praktijk en kunnen zich zo onderscheiden van het grootbedrijf.’ er steeds meer opdrachtgevers die willen werken met geïntegreerde contracten. Van Eijk loopt hierin mee; het hoofd bedrijfsbureau volgde een cursus geïntegreerde contracten. Kulker: ‘Dat is ook wel nodig, want zo’n contract is complex. Laat je een inschrijving door een theoreticus maken, dan raak je de kern niet. Maar de inschrijving mag ook niet uitsluitend een praktische invalshoek hebben. Mkb’ers beschikken vaak over een gezonde mix van theorie en praktijk en kunnen zich hier, net als bij de EMVI-contracten, onderscheiden van het grootbedrijf.’ Als andere onderscheidingspunten noemt Kulker persoonlijke service en kennis. ‘En daarmee doel ik vooral op specifieke kennis over de regio. Bij gemeenten zie je die kennis wegstromen. Daar spelen wij op in. Als ik hier in de regio een riool moet leggen, weet ik wat de grondslag is, hoe de waterhuishouding in elkaar zit, waar de in- en uitvalwegen zitten en ga zo maar door. Dat zet je op een voorsprong, want je kunt immers veel potentiële problemen van tevoren tackelen. Bovendien ken je de aanspreekpunten bij gemeenten. Als een grootbedrijf uit Almere hier in de omgeving een klus wil doen, moeten ze bij nul beginnen. Dit verschil moet je opdrachtgevers laten inzien.’



Tel.: 010 - 298 58 58 Fax: 010 - 415 16 17



verhuur@lekkerkerker.com

RIJPLATEN EN DRAGLINESCHOTTEN  

Tel.: 010 - 298 58 58 Fax: 010 - 415 16 17

GWW

sloopwerken@lekkerkerker.com

www.lekkerkerker.com

TOTAAL

Inmiddels meer dan 30.000 lezers! Vareseweg 125 3047 AT Rotterdam

ook uw partner voor GWW materialen

LED LIGHT TOWER

SOLAR POWERED

Hoogeveenseweg 27 • 7707 CG Balkbrug • T 0523 657 000 • gww@buiterbeton.nl

MONEY

SAVER

Bovendijk 18 3648 NM Wilnis Te l : ( 0 2 9 7 ) 2 8 4 1 4 4 Fax: (0297) 288296 E-mail: info@hpstaal.nl I n t e r n e t : w w w. h p s t a a l . n l

WWW.RIJPLATEN.NL

Sijnja Konstruktiebedrijf B.V.

TE KOOP EN TE HUUR Geschikt voor her- en bestrating

STELCON® PLATEN

KEERWANDEN

SIJNJA-42 www.verdegro.com

Tel: 026 - 4720013 Fax: 026 - 4723770 Mobiel: 06 - 10029463

PUTTEN

BLOKKEN

h e b o b e t o n .n l 0513 482906

Nieuw Hesselinks Es 22 7271 LA Borculo Tel: 0545 276664 www.witas.nl

Legkl

Productinformatie

Machinaal straten met Dialock stenen De nieuwe Diamant Dialock steen is geheel ontworpen voor machinaal straatwerk en is zeer geschikt voor zware en wringende belastingen. Het speelse voegenpatroon geeft een mooi en strak eindresultaat. Als bestrating het zwaar te verduren krijgt door zware en wringende belastingen is de nieuwe Dialock steen van Diamant Beton uit Hardenberg een uitstekende keus met een mooi eindresultaat. Dialock stenen zijn robuust, grijpen muurvast in elkaar en zorgen samen voor een sterk samenhangend geheel. De afstandhouders zorgen automatisch voor de juiste voegbreedte. Tevens zorgen de afstandhouders, in combinatie met het facet, dat afsplinteren van de stenen wordt tegengegaan. Het kleurenprogramma en het speelse voegenpatroon, met zelfs de mogelijkheid van een schijnvoeg, maken de Dialock steen zeer geschikt voor zware industriële toepassingen zoals bedrijfs- en containeroverslagterreinen, distributiecentra, busstations en parkeerterreinen.

Meer meters met man minder Dialock stenen hebben het grote voordeel dat de lagen machinaal kunnen worden gelegd, zonder dat er handmatig moet

worden bijgelegd. Met een juist afgestelde klem- of vacuüminstallatie kunnen grote hoeveelheden per dag worden gelegd. Meer vierkante meters per dag leggen met een man minder, dat is mogelijk met de Dialock steen. Hierdoor worden niet alleen de arbeidsomstandigheden voor de stratenmaker sterk verbeterd, maar wordt er tevens zeer efficiënt gelegd. De goede vorm en maatvastheid van de steen staan borg voor een fraai en strak eindresultaat. De stenen zijn leverbaar in diverse kleuren en zijn ‘door en door’ gekleurd voor een goede kleurhomogeniteit. Dialock stenen worden in diktes van 80 en 100 mm standaard geleverd in pakketten voor machinaal straten. Als optie is levering op pallets mogelijk. Om het straatwerk met deze stenen compleet te maken zijn halve stenen, begin- en eindstenen en opsluitbanden leverbaar.

37 Diamant Beton BV, Hardenberg, (0523) 26 24 44, l www.diamant-beton.n

Sloopgeweld op Recycling 2012

Nieuwe maten en profielen industriebanden

Na een eerste succesvolle deelname aan de Recycling beurs in 2011 heeft Demarec zich met vol enthousiasme ingeschreven voor de 2012-editie. Ook de beurs Recycling 2012 (standnr. 217) zal voor het bedrijf weer in Equipment BV, Demolition and Recycling het teken staan van 00, 23 44 85) (04 is, St. Anthon schrootscharen, www.demarec.com sloop- en sorteergrijpers en de REMUzeefbakken.

Sinds mensenheugenis is Molcon Interwheels officieel invoerder en verdeler van het bandenmerk Alliance. Deze lange samenwerking maakt het steeds weer mogelijk interessante nieuwigheden op de markt te brengen. De in juni georganiseerde vakbeurs TKD te Wezep werd dan ook als goede gelegenheid gezien om een aantal nieuwe maten en profielen industriebanden van Alliance aan het brede publiek voor te stellen.

De nieuwe schrootschaarlijn is inmiddels uitgebreid naar zeven modellen die ieder voor zich in verschillende uitvoeringen kunnen worden geleverd. Uit diverse praktijkvoorbeelden is gebleken dat Demarec de geclaimde hoge knipkrachten meer dan waar maakt. Of het nu gaat om een DRS-45 of een DRS-75, de Demarec schaar knipt altijd meer als een vergelijkbare schaar van de concurrentie in zijn klasse. De vorig jaar op de recycling 2011 geïntroduceerde nieuwe DRG-25 en 27, die speciaal zijn ontwikkeld voor de Beneluxmarkt, gaan voortaan standaard door het leven met twee draaimotoren voor een nog hogere rotatiekracht. Tevens zijn de grijpers nu voorzien van volledig verzonken bouten en

Eén maat die zeer goed ontvangen werd door de aanwezigen is de 315/80R22,5 voor dubbele montage op excavators. Deze maat werd tot op heden vrijwel enkel in een herrubberde versie op de markt gebracht. Alliance heeft echter geheel nieuwe banden ontwikkeld in de profielen 506 en 528 en dit voor marktconforme prijzen. De flanken van deze banden zijn zodanig gebouwd dat zij nauw aansluiten. Dit om te vermijden dat puin tussen de banden terechtkomt en dit zonder montage van een rubberen ring. De radiaalconstructie brengt verschillende voordelen met zich mee: radiaalbanden hebben een langere levensduur, zorgen voor meer rijcomfort en dragen bij tot een lager brandstofverbruik en een hogere productiviteit van de machine. Het ‘all steel’ karkas is beter bestand tegen beschadigingen en zorgt daarnaast voor een betere stabiliteit van de machine. De karkassen zijn geschikt voor herrubbering.

moeren in de (onderschroef)messen. Deze nieuwe grijpers hebben meer inhoud, een grotere opening (> 2 meter) en een vernieuwde parallelstang constructie. Na

de introductie van de REMU zeef- en recyclingbakken op de TKD 2012 zal ook op de Recycling 2012 verder aandacht worden gevestigd aan dit Zweedse kwaliteitsproduct.

Mechanisatiebedrijf ontvangt midigraafmachine Mechanisatiebedrijf J. Hermans BV uit Schimmert heeft onlangs een nieuwe IHI 55VX-3 midigraafmachine van IHI importeur Barend Kemp B.V. uit De Meern in ontvangst genomen.

Kemp Groep, De Me ern, (030) 666 60 66, www.kemp-groep.n l of www.jhermans.nl.

De 55VX-3 is door de montageafdeling van Kemp voorzien van onder andere; slangbreukbeveiliging, extra functies met proportionele bediening en een bovenuitlaat. De moderne motor van deze binnendraaier levert een vermogen van 37,1 pk. Door de load-sensing hydrauliek wordt met een laag motorvermogen een opbreekkracht van 40 kN gerealiseerd. Mechanisatiebedrijf J. Hermans B.V. is gericht op mechanisatie van landbouw, industrie, tuinbouw en fruitteelt in de breedste zin van het woord. Het mechanisatiebedrijf verkoopt machines van vooraanstaande merken om te kunnen waarborgen dat u altijd een kwaliteitsmachine koopt. Daarnaast staan zij in voor deskundige service en onderhoud.

Molcon Interwheels Nederla Heinkenszand, (0113) 56 95 00, www.miw.eu

nd,

Productinformatie

Start serieproductie nieuwe IE4-motoren KSB is in het voorjaar in de productielocatie Halle an der Saale (Duitsland) gestart met de serieproductie van de hoog-efficiënte elektromotorenserie SuPremE. In tegenstelling tot conventionele synchroonmotoren, bevat deze aandrijving van de Duitse pompproducent geen magnetische materialen, waardoor kostbare gronden hulpstoffen worden gespaard en milieubelasting wordt voorkomen in landen waar de stoffen worden gedolven. De nieuwe motoren vereisen geen storingsgevoelige positie-indicatoren van de rotor, waardoor de motor dezelfde robuustheid en betrouwbaarheid heeft als een geregelde asynchrone motor. Door de lage verliezen in de rotor is de levensduur van de lagers zelfs enigszins verhoogd. De aandrijving die al in 2009 als prototype op de Hannover Messe werd gepresenteerd, is uitgerust met een vierpolige rotor. Deze bestaat alleen uit een blikpakket en heeft geen kortsluitanker. Voor de geleiding van de veldlijnen is aan de rotorplaten in het blikpakket een bijzondere vorm gegeven.

Synchroon-reluctantiemotoren In combinatie met de PumpDrive toerentalregeling, zijn toerentallen van 0 tot 4.200 min-1 standaard mogelijk. Met de nieuwe synchroon-reluctantiemotoren is een nieuwe technologie beschikbaar, waarmee aan alle toekomstige eisen voor

energiezuinige aandrijving van pompen en andere roterende apparatuur kan worden voldaan. De motoren hebben minstens 15 procent minder vermogensverlies dan voorgeschreven in de Europese wetgeving EC 640/2009 voor efficiëntieklasse IE3 vanaf 2015 of 2017. Daarmee bereikt de motor nu reeds het toekomstige efficiëntieniveau IE4 van de IEC/CD 60034-30 Ed. 2. De synchroon-reluctantiemotor heeft, in tegenstelling tot asynchroonmotoren, in deellast een bijna constant hoog rendement. Juist die deellasten komen in de praktijk veelvuldig voor omdat veel aandrijvingen in geregeld bedrijf vooral met lager toerental draaien. In de praktijk is het efficiëntievoordeel vergeleken met asynchrone motoren dus groter dan alleen bij nominale belasting mag worden verwacht. KSB is voornemens de aandrijving ook aan andere producenten van roterende apparatuur te leveren.

De nieuwe KSB SuPremE-motor die eind maart bij KSB in Halle an der Saale in productie werd genomen (Foto: KSB).

Productie van de nieuwe KSB SuPremE-motor van KSB in Halle an der Saale (Foto: KSB).

KSB Nederland B.V., Zwanenburg, l (020) 4079800, www.ksb.n

Nieuwe asfaltmachine voor Klompé Vrijdagmiddag 1 juni was het feest aan de Zwolseweg in IJsselmuiden. Jacob Klompé en zijn asfaltploeg waren verheugd met de leveKuiken N.V., Em meloord, ring van de Volvo ABG7820 en (0527) 63 65 00 , gaan snel aan de slag. ww w.kuiken.nl

Asfaltverwerking Klompé BV is een jong en dynamisch bedrijf met het hoofdkantoor in Staphorst en de werkplaats, opslag van materieel en materiaal in IJsselmuiden. Het bedrijf werkt al sinds 2005 met een ABG7820 asfalteermachine. ‘Het was de laatste van ABG. Daarna werd het Volvo’, vertelt Jacob Klompé, directeureigenaar. ‘In de loop der jaren zijn we vertrouwd geraakt met de machine. We hebben veel kennis opgebouwd en nooit structurele problemen gehad. Het was een logische keuze om opnieuw te kiezen voor een ABG7820. Dat er nu Volvo voor staat is alleen maar gunstig. Volvo en Kuiken hebben namelijk een prima reputatie. We hebben dan ook geen moment getwijfeld. We wilden een extra machine omdat we veel werkzaamheden hebben voor het asfalteren van breder dan vijf meter, we asfalteren

meestal zes meter breed. De Volvo ABG7820 kan breedtes van 1,30 tot 7,80 meter aan. Dat is voor naadloos asfalteren perfect.’

Glad gestreken Het grootste deel van het jaar verricht Klompé asfaltwerken voor andere asfaltaannemers. Het bedrijf verwerkt 50.000 tot 90.000 ton asfalt per jaar. ‘Met onze enthousiaste asfaltploeg van zeven man sterk kunnen we elk project zelfstandig uitvoeren. Of het nu provinciale wegen, binnenwegen, erven, recreatieparken of in-

Introductie nieuwe PUTkast Met de introductie van de PUTkast model Regeltechniek type 1M is er nog meer keuze en flexibiliteit. De PUTkast model Regeltechniek wordt toegepast bij het obstakelvrij aanleggen van diverse elektrotechnische installaties zoals besturingen en regeltechniek. De nieuwe PUTkast is een uitbreiding op het bestaande aseer, sortiment. Het model RegelPUTkast BV, Wormerv , 14 techniek wordt al geruime (075) 750 22 www.putkast.nl en tijd succesvol toegepast voor www.straatkast.nl bijvoorbeeld rioolgemalen, openbare verlichting, fonteicale positie bevindt zijn de installaties eennen, pollars en verkeersrevoudig en veilig te bedienen. Het bedienen gelinstallaties. Met deze nieuwe uitvoering van de PUTkast hoeft alleen te gebeuren bij is er in het assortiment nog meer keuze regulier onderhoud en eventuele storingen. mogelijkheid en flexibiliteit. De kast kan volledig in een vlakke bestraNaast de bescherming tegen waterinvloeting worden geplaatst. De PUTkast maakt den is de kast uitstekend beschermd tegen gebruik van het unieke luchtbelprincipe. molest, roest en verkeersinvloeden. Aan Hierdoor kan de kast één meter onder de deksel is de luchtklok gemonteerd met water worden gezet. Een aansluiting op een daarin de montageplaat met apparatuur. rioolstelsel is dikwijls niet nodig. Doordat de deksel na openen zich in verti-

dustrieterreinen betreft, we kunnen eigenlijk alles asfalteren. Met deze Volvo kunnen we bij grote en kleine aannemers de verwerkingscapaciteit uitbreiden. Daarnaast kunnen we hen ondersteunen met taken als het regelen van vrachtauto’s, asfalt bestellen en overleg plegen met de asfaltmolen. We zijn allround’, geeft Jacob aan. ‘Ons doel met de nieuwe Volvo is om dagelijks te asfalteren en er minstens 1.800 á 1.900 uur per jaar mee te draaien. De asfalteermachine is handig verplaatsbaar op een dieplader en kan snel worden

afgeleverd op projecten overal in den lande. Het team gaat er voor om met de Volvo ABG7820 overal waar nodig, snel en met zo weinig mogelijk overlast, een mooi wegdek aan te leggen.’ Kuiken N.V. is een full service dienstverlener en importeur van onder meer toonaangevende merken als Volvo, Sennebogen, Sandvik in de Benelux en Terex Port Equipment en Mafi Transport Systems in Nederland. Het hoofdkantoor is gevestigd in Emmeloord, Nederland.

Comfortabel op de knieën Regelmatig op uw knieën? Zeg dan voortaan vaarwel aan pijnlijke gewrichten, dankzij de Dassy Cratos kniebeschermers. Deze gecertificeerde kniebeschermers voldoen aan alle testen voor ergonomie, perforatie, kracht en impact. Bovendien is de Cratos voorgevormd, waardoor die perfect rond uw knie past en niet van plaats verschuift. U wordt beschermd tegen een harde ondergrond en de druk op uw knieën wordt optimaal verdeeld, voor langdurige arbeid. Voeg deze kniebeschermers (Type 2, Level 1) toe aan uw Dassy werkbroek en u kunt rekenen op een maximale bescherming, essentieel voor vakmannen die Interprotect, Sneek, (0515) 42 95 80, vaak op de knieën www.interprotect.nl en werken. www.dassy.eu

Productinformatie

Innovatief Anti Block Chamber-system voor vuilwaterafvoer Wilo heeft een innovatief vaste stof scheidingssysteem (Anti Block Chamber-system = ABC-systeem) voor de vuilwaterafvoer ontwikkeld. Het systeem heeft zich bewezen bij het opvoeren van afvalwater in industriële en gemeentelijke toepassingen en onderscheidt zich door bedrijfszekerheid, efficiëntie en comfort. Opvallend is dat de pompen bij het nieuwe systeem niet meer in aanraking komen met vaste materialen, zoals maandverband en vezeldoekjes, die in het afvalwater aanwezig kunnen zijn. Op deze manier worden verstoppingen vermeden en worden dus ook hoge servicekosten en vroegtijdig uitvallen van de pompen voorkomen. Dit leidt tot een significant langere levensduur van de pompen en een hogere betrouwbaarheid van het systeem. Met een maximale doorsnede van 3,6 meter kan het Wilo-EMUPORT-prefabpompsysteem ook een grote toevoer van 600 m3/u met gemak aan. Hiertoe worden de Wilo-EMU FA-pompen ingezet die een maximale opvoerhoogte kunnen bereiken van 65 meter. De inbouwdiepte is variabel en kan worden aangepast aan de wensen van de klant. Er zijn al systemen met een diepte van 12 meter uitgevoerd. Voor de toegankelijkheid van gemalen kunnen systemen worden voorzien van een ladder, een tussenbordes of zelfs een wenteltrap.

Werking scheidingssysteem Het scheidingssysteem voor vaste materialen is uitgevoerd als dubbelpompsysteem, waarin de pompen in wisselbedrijf lopen. Iedere pomp is voorzien van een scheidingskamer. Gedurende het vullen staat de pomp stil en stroomt het inkomende afvalwater vervolgens in de scheidingskamer. Vaste materialen worden daarbij door de roosterkleppen tegengehouden. Er stroomt alleen voorgereinigd afvalwater door de uitgeschakelde pomp naar een verzamelreservoir. Met het stijgende waterniveau stijgen de drijvende ballen. Zij sluiten de toevoer af als een bepaald waterniveau bereikt is. Op hetzelfde moment start de pomp. Hierdoor verandert de stroomrichting in de scheidingskamer. De pomp pompt het voorgereinigde afvalwater uit het verzamelreservoir door de scheidingskamer. Het afvalwater transporteert ook de uitgefilterde vaste stoffen naar de uitgaande persleiding, zonder dat het in contact komt met de pomp. Hierdoor kan het geen verstopping in de pomp veroorzaken.

Westzaan, Wilo Nederland B.V., 0, 00 56 (088) 94 www.wilo.nl

Functieschema van de vaste stoffen scheidingssystemen met vaste stoffen scheidingstanks en -kleppen en verzameltank (foto: WILO SE).

Voor de toepassing in grotere woon- en commerciële gebouwen is het afvalwaterafvoersysteem Wilo-Drainlift FTS met vaste stoffen scheidingssysteem beschikbaar (foto: WILO SE).

Afhankelijk van het niveau wordt het pompproces beëindigd. De bal in de scheidingskamer daalt en maakt de weg voor een nieuwe vulling vrij. Het wisselen van

In verband met het wijzigen van Arbo wetgeving, de cradle-to-cradle gedachte en kostenoverwegingen is er steeds meer vraag en noodzaak tot het machinaal herbestraten van tegels. Op dit moment worden tegels nauwelijks herbestraat. Machinaal herbestraten met vervuilde tegels was tot voor kort niet mogelijk. Een machine die tegels uit de straat kan nemen, sorteren, reinigen en direct terug kan leggen in het trottoir of straat biedt uitkomst. Bomacon B.V. heeft de ‘Tilematic V1’ speciaal ontwikkeld om deze taken te verrichten. Deze machine heeft een hydraulische tilarm met vacuüm zuignappen waarmee de tegels uit het trottoir of straat op de beladingsbaan worden geladen. In de reinigingsunit worden alle zijden van de tegels gereinigd. Zodra de tegels zijn gereinigd kunnen ze met de tweede

Onafhankelijke informatiebron voor de complete GWW sector voor bouwbedrijven en loonbedrijven in grond, wegen waterbouw (gww) en milieu, advies- en ingenieursbureaus, overheden en hun uitvoerende organen zoals waterschappen en Rijkswaterstaat, aanbestedingsdeskundigen (juristen, opdrachtgevers, procesmanagers)

Uitgever André Lardinois Redactie Frank de Groot (hoofdredacteur) Jan Bol, John Jansen Met medewerking van: Pim Herber, Cor Spronk, Theo van der Linden, Ed de Rechteren van Hemert, Maurice van Sante. Ontwerp en opmaak Cyril Strijdonk Ontwerpburo Advertentie André Lardinois, telefoon: 0570-654660 e-mail: a.lardinois@handelsuitgaven.nl Freddy Burgers, telefoon: 0570-623852 e-mail: freddy@handelsuitgaven.nl Abonnementen e-mail: gww@handelsuitgaven.nl

Een ander voordeel is de onderhoudsvriendelijkheid van het systeem, omdat het wordt gebruikt in een droge opstelling en er geen contact is tussen vaste delen en de pomp. De pompkamer is zo droog, schoon en geurvrij, wat resulteert in hygiënische omstandigheden voor onderhouds- en installatiewerkzaamheden. Met het nieuwe Wilo-Drainlift FTS-afvalwatersysteem is het Anti Block Chamber-system ook beschikbaar voor grotere woon-, commerciële en industriële objecten.

Machinaal herbestraten tegels

Colofon

jaargang 3, nr. 4 , september 2012

de ene naar de andere pomp en dus tussen de twee scheidingskamers, vindt elke keer automatisch plaats als het reservoir leeg is. Door deze innovatieve technologie van Wilo gaat alleen water zonder grove vaste delen door de pomp. Zo kan de kogeldoorlaat van de pompen aanzienlijk kleiner worden, waardoor de hydraulische efficiëntie van de pomp verbetert en de pompmotor minder stroom verbruikt. Afhankelijk van de specifieke toepassing kunnen de elektriciteitskosten aanzienlijk worden verminderd.

GWW-Totaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BV Postbus 2273 7420 AG Deventer Maagdenburgstraat 22 7421 ZC Deventer tel.: 0570-654660 fax: 0570-656580 email: gww@handelsuitgaven.nl Copyright Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke, schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze uitgave is zorgvuldig en naar beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn Nederlandse HandelsUitgaven gebaseerd.

NHU

Bomacon B.V., We ert, (0495) 45 73 30, www.bomacon.n l

hydraulische tilarm worden teruggelegd in het trottoir of straat. Het is eveneens mogelijk om de tegels op pallets te stapelen voor later gebruik. In samenwerking met A.C. de Groot Aannemingsbedrijf B.V. is de Tilematic V1 toegespitst op de wensen van de bestratingmarkt. De Tilematic V1 is ingesteld op de standaard tegelafmeting van 300 x 300 mm en met een kleine aanpassing kunnen eveneens 400 x 400 mm tegels worden

verwerkt. De dikte van de tegels kan variëren van 45 t/m 80 mm. De Tilematic V1 is uitgevoerd als aanhangwagen die door een personenauto met een trekkracht van 3500 kg kan worden getrokken. Op locatie kan de machine eenvoudig worden verplaatst via een radiografische afstandbediening; de machine is zelfrijdend. Tevens is het mogelijk om de machine als palletiseermachine uit te voeren.

Afstandhouder voor zichtwerk Hakron, toeleverancier van producten voor betonconstructies en bekistingen, introduceert de Supertriple met duoklem. Deze dekkingsafstandhouder is uitermate geschikt voor zichtwerk. Met name voor toepassing in zelfverdichtende betonsoorten of verdichtingsarme betonsoorten. Aan de onderzijde van het blokje bevinden zich slechts drie pootjes. Dit geeft een optimale doorstroming van beton. Eindresultaat is een prachtig spiegelglad oppervlak. De duoklem aan de bovenzijde van het blokje zorgt voor een snelle en eenvoudige verwerking. Standaard is dekking 40 mm leverbaar. Op aanvraag leverbaar in dekking 27 88 10, Hakron, Nunspeet, (0341) 35, 45, 50, 60 en 70 mm en bovendien in diverse www.hakron.nl kleuren. Alle cementgebonden afstandhouders dagen Aanwezig op de Beton Vak van Hakron, dus ook de Supertriple, worden 11,12 en 13 september onder KOMO-certificaat geleverd, van toepassing voor alle milieuklassen.

Wirtgen 2,20 mtr frees. V12 / 913 PK

Turbo Cunetfrees. Voorlader. 50 / 70 / 90 cm breed

TELEFOON 0529-455700