Installaties
Gaswarmtepomp brengt kantoor naar label A Installaties spelen een belangrijke rol bij het verbeteren van de energieprestatie van kantoren. Het kantoor van Total in Den Haag is dankzij de aanpak van verwarming, koeling, luchtbehandeling en verlichting van label G naar label A gerenoveerd. De prestaties van de gaswarmtepomp leveren hieraan een grote bijdrage.
H
et kantoor van Total E&P (gasdivisie) in Den Haag, is ruim vijftien jaar geleden gebouwd. Het kantoorpand met een karakteristieke toren heeft een vloeroppervlak van circa 7000 m2. De energieprestatie van het gebouw blijft echter achter bij de wens van vandaag. Een label G is voor Total geen mooi visitekaartje. Zowel de huurder (Total E&P) als de eigenaar (DEKA Immobilien GmbH) wensten een opwaardering van het gebouw naar een betere energieprestatie. Minimaal het label C of B. Het technisch adviesbureau EDP uit Rijswijk onderzocht diverse besparende ingrepen. “De grootste winst is in dit soort gebouwen te halen uit een ingreep op installatieniveau,” zegt directeur Eugène Diets van EDP. “We berekenden diverse scenario’s. De verlichting, de koeling, verwarming en luchtbehandeling zijn zeer bepalende energieverbruikers. Gaswarmtepompen bleken een heel goed alternatief voor koelen en verwarmen te zijn. Hiermee was ook het energielabel A haalbaar. Bovendien sprak het de
Opstelling hydromodules en buffervaten.
20
nr. 3 | juni 2012
huurder, de gasdivisie van het wereldwijde olieconcern, ook aan.” De gaswarmtepomp is een goed alternatief voor een WKO-installatie (warmte/ koudeopslag in de bodem) en kan zelfs in combinatie met WKO een nog beter rendement opleveren. “We zien het steeds vaker in grote steden en dergelijke kantoorpanden. Het stroomverbruik zit op het maximale en gemeenten verplichten de verhuurders minder energie te verbruiken,” zegt Edwin van Alphen, manager van Gasengineering. “Een gaswarmtepomp heeft dan een uitstekend rendement in klimaatbeheersing en vraagt nauwelijks elektrische energie. Een gaswarmtepomp zet aardgas direct om in nuttige energie. Bovendien kan een gaswarmtepomp gelijktijdig koelen en verwarmen. Door deze combinatie is er maar één systeem nodig voor de complexe klimaatvraag in kantoor gebouwen.”
Gas en lucht Van Alphen vervolgt: “De gaswarmtepomp is in het kantoor van Total aan-
Zeven units op het dak vervangen de bestaande koel- en verwarmingsinstallaties.
gesloten op de bestaande verwarmingsinfrastructuur. Maar we leveren geen 80 graden water, ons systeem levert water van 45 graden maximaal.” Diets: “Het aanvullende deel verwarming of koeling wordt gehaald uit de luchtbehandeling. Per verdieping zijn er vier luchtkanalen die de lucht van het kantoor drie maal per verversen. Door in de luchtkanalen koel- en verwarmingselementen aan te brengen, ook gevoed door de gaswarmtepompen, is het klimaat in vier zones per verdieping uitstekend op niveau te houden.” “Het resultaat scheelt aanzienlijk. Een elektrische koeling met 80 kW trekt 175 Ampère. Ik heb aan 3 of 4 Ampère genoeg. Zo heeft de huurder meer ruimte om eventueel servers neer te zetten of andere apparatuur die veel stroom trekt. Maar het kost ook wat meer geld. Dat verdient zich terug in een aantal jaren, daar moet je de opdrachtgever van kunnen overtuigen,” zegt van Alphen.“Ons systeem is toepasbaar vanaf de kleinere kantoren. Een dokterspraktijk, een apotheek. Vanaf 22kW, vergelijkbaar met HR ketels. Het is altijd interessant om het gaswarmtepompalternatief er naast te leggen.”
Installateur is spil bij renovatie De renovatie was hiermee een omvangrijke installatietechnische ingreep, bouwkundige ingrepen waren beperkt. Diets: “Daarom is de installateur, Provato Techniek uit Rotterdam bij deze renovatie ook als hoofdaannemer opgetreden. Het vervangen van de verlichting, nieuwe TL 5 armaturen en Led downlights en het aansluiten van de gaswarmte-
Een deel van de nieuwe luchtbehandelingunit.
pomptechniek betroffen de hoofdmoot.” Van Alphen: “En dat zie je steeds meer bij dergelijke renovatieprojecten. De installateur levert de grootste bijdrage aan de renovatie, is betrokken bij installaties die door het hele gebouw lopen en kan zich daardoor opwerpen als spil in het proces. Steeds vaker zullen huurders de eigenaren om een betere energiehuishouding vragen. Zij hebben in de huidige markt meer macht dan voorheen. Wanneer het energienet aan haar maximum zit, en er is een gasaansluiting aanwezig, dan is de gaswarmtepomp een aantrekkelijk alternatief om een goede energieprestatie te leveren.”