IN THE PICTURE
Vrijwilligers doen de wereld draaien
TEKST: JEF VANDERMOSTEN · FOTO LIES: LUC VAN PEER · FOTO’S VRIJWILLIGERS: LIES VAN DER AUWERA (stills uit de documentaire)
Eén grote familie Deze keer hier geen BorgerBladvrijwilligers, maar wel de bijna 500 vrijwilligers die De Roma op volle toeren doen draaien. Waarom zetten zij zich zo met hart en ziel in voor de volksschouwburg in hartje Borgerhout? Televisiemaker Lies Van der Auwera vroeg het zich af. Met De Roma is van ons vond ze een antwoord en realiseerde ze een droom: een eigen documentaire. Als Lies op een doordeweekse avond café Mombasa binnenwandelt, heeft ze net voor twee uurtjes een babysit kunnen regelen. Ze heeft het druk: ze moet de documentaire afgewerkt krijgen voor de première op 9 januari en tegelijkertijd werkt ze aan een nieuwe televisieserie voor Woestijnvis. Een jaar geleden zat ze in een heel ander tempo. Toen nam ze een professionele break om een uniek verhaal te vertellen. Hoe ben je op het idee voor De Roma is van ons gekomen? “Natuurlijk kwam ik als buurtbewoner regelmatig in De Roma, maar dan gewoon als bezoeker. Op een dag keerden Canvas-collega’s terug van een reportage over een T-dansant. Ze vertelden zo enthousiast over de vrijwilligers en de toffe en warme sfeer waar zij voor zorgden, dat ik er verder begon over na te denken. Het gemeenschapsgevoel is sterk aanwezig in De Roma. Dat is heel schoon en heel herkenbaar, want iedereen is op zoek naar een plekje in de samenleving en De Roma helpt veel mensen daarbij. Als freelancer werk ik vaak op een eilandje en zonder vaste collega’s, dus het raakte mij zelf ook. En zo had ik gevonden waar ik al lang naar zocht: een toegankelijk onderwerp voor een eigen documentaire.”
Je volgt de vrijwilligers van heel dichtbij. Hoe heb je hun vertrouwen kunnen winnen? “Dat is natuurlijk heel belangrijk, want de vrijwilligers stellen zich heel kwetsbaar op voor mijn camera. Ze vertrouwen mij hun levensverhaal toe en ik moet ervoor zorgen dat ik dat vertrouwen niet schaad, dat ze zichzelf herkennen in de documentaire en dat ze tevreden zijn met hoe ze worden afgebeeld. Door de vrijwilligers regelmatig Lies Van der Auwera te ontmoeten, groeide het vertrouwen. Zijn er nog andere vrijwilligers die er voor jou Van de eerste dag dat ik met Danny filmde, kon ik uitspringen? alle beelden weggooien. Hij was heel gesloten, zijn gezichtsuitdrukking en lichaamshouding helemaal “Net als Danny, wil Wegin door vrijwilligerswerk verstard. Maar elke keer stelde hij zich wat meer open deel uitmaken van de maatschappij. Alleen zijn de en uiteindelijk mocht ik zelfs bij hem thuis komen. omstandigheden helemaal anders. Wegin vluchtte als Zijn verhaal is misschien wel het beste voorbeeld van Armeense christen uit Syrië. Daar had hij alles, een eiwat De Roma betekent voor vrijwilligers. Toen Danny gen bouwbedrijf en een goed leven, hier had hij niets begon als vrijwilliger, kwam hij uit een heel moeilijke meer. Eerst was het vrijwilligerswerk een taalstage periode. Hij had al lang geen vast werk en liep thuis voor de Nederlandse les, maar hij is nadien blijven de muren op. Door regelmatig naar De Roma te komen omdat hij het de beste manier vond om snel te komen, kwam hij terug in contact met andere mensen integreren. De Roma heeft hem zelfzekerder gemaakt. en kregen zijn dagen opnieuw structuur. Als mensen Ervoor durfde hij in het openbaar geen Nederlands te hem zeggen dat hij ‘maar vrijwilligerswerk’ doet, wordt spreken en nu heeft hij in Herentals werk gevonden hij kwaad. Voor hem is het volwaardig werk, omdat als ingenieur. het zijn leven terug maatschappelijk relevant maakte.” Het verhaal van Vic (zie voorpagina) verbeeldt zo mooi de geschiedenis van De Roma en de verwondering en de nostalgie die de zaal bij veel mensen oproept. Vic groeide op in Borgerhout in een arm gezin. Toen hij als klein manneke naar de film ging in De Roma, liet dat een ongelooflijke indruk op hem na. De Turnhoutsebaan was een heel chique winkelstraat, vol onbereikbare rijkdom. Deelnemen aan de pracht en praal van De Roma, maakte veel goed. Toen De Roma in 2003 opnieuw de deuren opende, viel dat samen met zijn pensioen en luidde zijn vrijwilligerswerk een nieuwe levensfase in.” “De Roma, dat is onze Roma, hè” en “De Roma, dat is één grote familie” hoor je vrijwilligers zeggen in de begingeneriek. De liefde zit heel diep? “Ja, die liefde merk je ook heel sterk bij de vrijwilligers die in de kortere tussenstukjes aan bod komen. Paul en Viv, die bij een T-dansant altijd in de vestiaire staan, kon ik filmen terwijl ze zich klaarmaakten. Viv doet dan altijd Paul zijn speciale De Roma-bretellen aan. Of de scène waarin Emma nog eens langskomt. Zij is zowat de moeder van De Roma en kwam al helpen van bij de eerste grote renovatiewerken. In de voormiddag deed zij altijd de was. Nu komt ze niet meer omdat ze aan dementie lijdt. Toen ik met haar ging filmen in het washok, begon ze handdoeken op te plooien alsof ze nooit was weggeweest. ‘Dan ben ik Emma’, is haar besluit.”
Hoe heb je dat idee dan concreet in de praktijk gebracht? “Na gesprekken met vrijwilligers had ik een aantal personages in mijn hoofd. Toch heeft het nog ongeveer een jaar geduurd voor ik er iets mee kon doen. Ineens zat ik als freelance televisiemaker op een dood spoor, ik had het gehad met het productiehuis waar ik toen voor werkte. Met steun van mijn omgeving kon ik een periode financieel overbruggen en ben ik er gewoon voor gegaan. Ik had geen zin om te wachten op een subsidie of een voorschot van een opdrachtgever, want dan kan het lang duren. En zo gaan te vaak mooie ideeën verloren. Vanaf september 2017 heb ik mij vier maanden ondergedompeld in het leven van enkele vrijwilligers. Alles deed ik zelf: research en interviews, maar ook beeld en klank. Ondanks de vele technische obstakels, ben ik nu heel blij met het resultaat. Het is het verhaal van De Roma, maar door mij verteld. Zonder dat ik compromissen moest sluiten of rekening moest houden met de mening van anderen.”
De Roma is van ons gaat in première in De Roma op woensdag 9 januari, er zijn twee vertoningen: om 14:00 en 20:00. Tickets en info: www.deroma.be Wil je tickets winnen? Kijk dan op pagina 26. De documentaire zal op een later tijdstip ook uitgezonden worden op Canvas. Van boven naar onder: Danny, Wegin en Viv (beelden uit de docu)
23