Biji Rojava! Antologia wierszy by poecidlarozawy

BIJI ROJAVA! Antologia wierszy

Bytom/Poznań/Wrocław 2019

Redakcja: Anna Adamowicz, Jakub Pszoniak, Patrycja Sikora Korekta: Anna Adamowicz, Jakub Pszoniak, Patrycja Sikora Skład: Anna Adamowicz, Jakub Pszoniak, Patrycja Sikora Zdjęcie na okładce: Aylina Kilic

Bytom/Poznań/Wrocław 2019

Biji Rojava! Antologia wierszy

Od redakcji

Te wiersze nigdy nie powinny powstać. Te wiersze nigdy nie powinny ułożyć się w żaden zbiór. W Havrin Khalaf nigdy nie powinny zostać wymierzone kamienie. Biały fosfor nigdy nie powinien spalić skóry 13-letniego Mohhomeda Hamida. Zamordowani przez dżihadystów Media Bouzan, Hafin Khalil Ibrahim i Mohamed Bouzan Sidi nigdy nie powinni przestać nieść pomocy innym. 11-letni Mohammad Yousef Hussien nigdy nie powinien zginąć rozerwany przez bombę. Jego 8-letnia siostra Sara nigdy nie powinna zostać okaleczona przez bombę, która zabrała jej brata. Mahmoud al-Zaher i Barho al-Alu z wioski al-Arida nigdy nie powinni zostać rozstrzelani. Ali Wezir nigdy nie powinien zamienić się w żywy ogień. Stacja Alouk powinna wciąż dostarczać pitną wodę. Tysiące ludzi nie powinny stracić swoich domów. Recep Tayyip Erdoğan nigdy nie powinien móc dokonać żadnej zbrodni. Świat nigdy nie powinien na to pozwolić. Masud Barzani w rozmowie z Pawłem Smoleńskim powiedział, że Polacy to Kurdowie, którzy mają mniejsze góry. My odzyskaliśmy niepodległość, oni wciąż walczą. Jeszcze Rojava nie zginęła, kiedy żyją ci, którzy co dzień patrzą śmierci w oczy. Niech ten skromny zbiór będzie naszym gestem solidarności z walczącym narodem i wskazówką, gdzie można znaleźć bieżące informacje dotyczące regionu oraz możliwości pomocy.

Wesprzyj działania organizacji na rzecz Kurdyjek i Kurdów: • PAH • Kurdyjski Czerwony Półksiężyc Bądź na bieżąco w związku z sytuacją w Rożawie: • Wspieram Kurdyjską Rewolucję w Rojavie • Społeczność Kurdyjsko-Polska • Kurdystan.info • Kurden Polonya – Kurdowie w Polsce – Kurds in Poland Walka trwa. Biji Rojava!

Anna Adamowicz Jakub Pszoniak Patrycja Sikora

Wstęp

Rożawa w ogniu tureckiej agresji 9 października Turcja i pozostające na jej żołdzie formacje dżihadystyczne zaatakowały terytorium północnej Syrii – Rożawy. To już trzecia turecka agresja na terytorium Syrii. Pierwsza, w latach 2016–17, sprowadzała się głównie do przejmowania bez walki terytoriów Państwa Islamskiego. Druga, w 2018 roku, polegała na podboju kantonu Efrin, który był częścią Rożawy, choć niepołączoną terytorialnie z resztą. Po tym podboju Turcja przeprowadziła w Efrin, znanym też pod arabska nazwą Afrin, czystki etniczne, potwierdzone przez międzynarodowe organizacje humanitarne1 i ONZ2. Podczas trwającej już osiem lat syryjskiej wojny domowej, w północnej części kraju powstał niezwykły konstrukt społeczny. Region ten, nazywany Rożawą, był oazą względnego pokoju, co wykorzystał do wprowadzenia swoich idei popularny wśród tamtejszej ludności kurdyjskiej ruch demokratycznego konfederalizmu. W efekcie powstał swoisty eksperyment oparty na zasadach oddolnej demokracji, równouprawnienia płci, koegzystencji grup etnicznych i religijnych, kooperatywizmie oraz prawach człowieka. Najpopularniejszą ilustracją przemian społecznych w Rożawie stał się wizerunek dziewcząt walczących z bronią w ręku przeciwko terrorystom Państwa Islamskiego, nazywanego na Bliskim Wschodzie obelżywym mianem Daesh. Wizerunek ten, choć atrakcyjny dla zachodnich mediów, był tylko maleńkim elementem większej całości. Demokratyczny konfederalizm to idea stworzona przez Abdullaha Ocalana, przywódcę Partii Pracujących Kurdystanu po tym, jak odeszła od wyznawanego

„Ethnic Cleansing and the Persecution of Yezidis and Christians in Afrin, Northwestern Syria”: https://www.freeburmarangers.org/2018/06/13/syria-report-part-one-ethnic-cleansing-persecutionyezidis-christians-afrin-northwestern-syria 1

Raport Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka (OHCHR): https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/ohchr_-_syria_monthly_human_rights_digest__june_2018.pdf 2

poprzednio marksizmu. Wywodzi się z myśli amerykańskiego anarchisty Murraya Bookchina, za ucznia którego uważa się Ocalan. Demokratyczny konfederalizm odrzucił dążenie do stworzenia narodowego państwa kurdyjskiego na rzecz rozwoju samorządności w ramach istniejących granic państwowych. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do Syrii, gdzie wrogowie Rożawy wielokrotnie fałszywie oskarżali Kurdów o dążenia separatystyczne. Sprowadzanie zagadnienia Rożawy tylko do kwestii kurdyjskiej jest zresztą nieuzasadnione. Demokratyczny konfederalizm odrzucił nacjonalistyczny paradygmat. Pisząc „Rożawa”, upraszczamy. To kurdyjskie słowo zostało usunięte z oficjalnej nazwy właśnie po to, aby podkreślić brak dominacji jednej grupy etnicznej. Demokratyczna Federacja Północnej Syrii, od niedawna funkcjonująca pod nazwą Autonomiczna Administracja Północno–Wschodniej Syrii jest tworem multietnicznym, w którym wszystkie komponenty mają zagwarantowany udział. Dotyczy to zarówno tych większych, tj. Kurdów, Arabów czy Syriaków/Asyryjczyków (bliskowschodnia grupa etniczno-religijna wyznania chrześcijańskiego); mniejszych, tj. Turkmenów, Jezydów czy Ormian; oraz zupełnie małych, tj. mieszkających tam od czasów Imperium Osmańskiego Czerkiesów i Czeczenów, jak również Romów. Mniejszości (to, kto jest ich częścią zależy od uwarunkowań lokalnych) mają zagwarantowane 40% udziału w obieralnych samorządach, na czele których stoi dwoje współprzewodniczących: mężczyzna i kobieta. Równouprawnienie kobiet znajduje

się

w centrum uwagi demokratycznego

konfederalizmu.

Rożawa

zlikwidowała obowiązujące w asadowskiej Syrii wielożeństwo, zakazała małżeństw dzieci, walczy z przemocą domową. Kobiece rady, obierane tylko przez same kobiety, mają prawa veta wobec wszystkich decyzji dotyczących ich kwestii. To właśnie przemiany społeczne w Rożawie ściągnęły na nią turecką agresję. „Religijni ekstremiści z otoczenia obecnego tureckiego rządu doskonale wiedzą, że Rożawa nie zagraża im militarnie. Zagraża im poprzez oferowanie alternatywnej wizji

tego, jak mogłoby wyglądać życie w regionie” – pisze profesor antropologii David Graeber3. Rządząca Turcją partia AKP i stojący na jej czele prezydent Recep Erdoğan nie ukrywają ani swoich imperialistycznych planów restytucji Imperium Osmańskiego, ani dżihadystycznych poglądów religijnych. „Ci, którzy myśleli, że zapomnieliśmy o wszystkich tych ziemiach, z których wycofaliśmy się we łzach wiek temu, lepiej niech zrozumieją, że mylili się co do Turcji” – powiedział Erdoğan w lutym 2018 roku podczas agresji na Efrin4. 25 października bieżącego roku podczas piątkowych modłów w meczecie Camlica w Stambule, największym meczecie Azji Mniejszej, Erdoğan deklarował, że Koran nakazuje agresję wobec niewiernych i że to właśnie robią w Syrii5. Wcześniej wypowiadał się o atakujących siłach jako „armii Mahometa” (na Twitterze6) i „dżihadystach7” (w parlamencie). Północna Syria jest w większości muzułmańska. Jednak dla dżihadystów tamtejsi muzułmanie to niewierni, gdyż nie realizują ich totalitarnej wizji religii. Oprócz muzułmanów mieszkają tam mniejszości chrześcijańskie i jezydzkie. Ci pierwsi traktują turecką agresję jako kontynuację ludobójstwa z czasów pierwszej wojny światowej, znanego na Zachodzie jako ludobójstwo Ormian, ale którego ofiarami były też inne mniejszości chrześcijańskie. Dla tych drugich jest to kontynuacja ludobójstwa, jakiego dopuściło się na nich Państwo Islamskie w 2014 roku. Tym bardziej, że dżihadystyczne formacje używane przez Turcję niczym się od Daesh nie różnią, a często tworzą je ci sami ludzie (wsparcie Turcji dla Państwa Islamskiego jest dobrze udokumentowane). Do tego dochodzą bezpośrednie naloty Turcji na społeczność Jezydów w ich ojczyźnie Szengal (arabska nazwa: Sindżar) w Iraku. Głos przeciwko tym nalotom zabrała między innymi laureatka Pokojowej

https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/feb/23/world-leaders-brutal-attack-kurdish-afrinturkish-army 4

https://twitter.com/abdbozkurt/status/961539922132963328

https://www.jihadwatch.org/2019/11/erdogan-extols-koranic-harshness-toward-non-muslims-seekstheir-koranic-conquest 6

https://twitter.com/rterdogan_ar/status/1181927322271830016

https://twitter.com/abdbozkurt/status/1189516935538642945

Nagrody Nobla, Jezydka Nadia Murad8, która wcześniej ostro potępiła turecką agresję na Rożawę: „Potępiam najnowszą turecką inwazję na północno–wschodnią Syrię. Ten akt agresji doprowadzi do odrodzenia ISIS i innych grup radykalnych oraz dalszej destabilizacji regionu. Mniejszościom religijnym zarówno w Syrii, jak i Iraku po raz kolejny zagrożą grupy ekstremistów.”9 Nadia ma niestety rację. Dżihadyści na tureckim żołdzie wprost zapowiadają restaurację „kalifatu” Państwa Islamskiego i zabijanie „niewiernych”. To tzw. Wolna Armia Syrii (FSA) używająca ostatnio także nazwy Narodowa Armia Syryjska. FSA powstała jako luźna koalicja grup walczących przeciwko reżimowi Asada. Z czasem jednak, pod wpływem zewnętrznych sponsorów – Turcji i krajów arabskich, uległa religijnej radykalizacji. Grupy, które nie zgadzały się z ideologią dżihadyzmu, opuściły jej szeregi i przyłączyły się do tworzonych wraz z kurdyjskimi YPG i YPJ, chrześcijańskimi MFS, HSNB oraz (później) Strażnikami Chaburu, Syryjskich Sił Demokratycznych (SDF). Obecnie dawne formacje „starej” FSA, które przeszły do SDF, bronią Rożawy przed dżihadystami obecnej FSA. Są to miedzy innymi brygady Liwa al-Tahrir, Liwa Ahrar Raqqa, Liwa Thuwar Idlib, Jabhat al Akrad i Liwa al Shamal al Dimocrati. Wraz z nimi walczy na przykład ormiański batalion im. Nubara Ozanyana czy oddziały Syriackiej Rady Wojskowej (MFS). Kim są ich przeciwnicy, najlepiej pokazuje los Hevrin Khalaf. Hevrin była znaną działaczką praw kobiet i mniejszości oraz sekretarz generalną Partii Przyszłej Syrii, która powstała jako platforma dla różnych ruchów politycznych, chcących pracować nad demokratyczną przyszłością Syrii. 12 października dżihadyści organizacji Ahrar al–Sharqiya wyposażeni

w ciężki sprzęt armii tureckiej (m.in.

transportery opancerzone ACV-1510), dokonali rajdu na biegnąca wzdłuż granicy autostradę M4, podczas którego przechwytywali cywilne samochody i zabijali pasażerów. Jedną z ofiar była Hevrin.

https://www.facebook.com/NadiaMuradBasee/posts/1462747883881802

https://www.facebook.com/NadiaMuradBasee/posts/1438152899674634

https://twitter.com/BabakTaghvaee/status/1183135317118857216

35–letnia działaczka społeczna została wyciągnięta z samochodu, następnie ukamienowana (sic!), a ponieważ dawała jeszcze oznaki życia, dobita z broni automatycznej. Autopsja wykazała także częściowe oskalpowanie. Nagranie ofiary już po kamienowaniu trafiło do sieci11. Towarzyszący jej dwaj ochroniarze zostali „tylko” rozstrzelani. Mordem kierował Ahmed Ihsan Fayyad al–Hayes alias Hatim Abu Shaqra (al Shaqra), znany z licznych mordów, uprowadzeń i rabunków – osobnik, który krwawo zapisał się na kartach historii syryjskiej. Tego samego dnia podobny los spotkał personel karetki pogotowia. Dwie medyczki: Media Bouzan i Hafin Khalil Ibrahim, a także kierowca Mohamed Bouzan Sidi zostali wyciągnięci z ambulansu i zamordowani. 2 listopada turecka artyleria ostrzelała konwój medyczny organizacji humanitarnej Free Burma Rangers. Birmański medyk Zau Seng został zabity, a jego iracki kolega ranny. Wielokrotnie celem nalotów i ostrzałów były szpitale. Turcja najprawdopodobniej użyła do ataków na ludność cywilną białego fosforu. Użycie tej substancji przeciwko ludziom jest zakazane międzynarodowymi konwencjami. Jej użycie przez Turcję potwierdza raport szwedzko–irańskiego lekarza, dr. Abbasa Mansourana, który badał ofiary.12 Do tej opinii przychyla się też na podstawie materiału fotograficznego brytyjski ekspert Hamish de Bretton-Gordon, były dowódca pułku wykrywania i monitorowania skażeń bronią masowego rażenia armii brytyjskiej oraz analogicznego batalionu sił szybkiego reagowania NATO.13 Samorząd Rożawy zwrócił się o zbadanie tej sprawy do Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej, ta... odmówiła. 17 października, tuż po tym ataku, Turcja przekazała Organizacji dotację w wysokości 30 tysięcy euro. Liczba uchodźców jest oceniana na 300 tysięcy. Już 14 października UNICEF podawał, że jest wśród nich 70 tysięcy dzieci.14 Koczują w szkołach zamienionych na 11

https://twitter.com/kurdistannews24/status/1183209744384704512

http://womendefendrojava.net/wp-content/uploads/2019/10/report-on-chemical-weapon-use_DrAbbas.pdf 13

https://www.theguardian.com/world/2019/oct/18/un-investigates-turkey-alleged-use-of-whitephosphorus-in-syria 14

https://www.unicef.org/press-releases/nearly-70000-children-displaced-violence-escalatesnortheast-syria

ośrodki dla uchodźców i obozach. Sytuację humanitarną komplikują tureckie ataki na cele cywilne. Sozdar Ahmed z urzędu wód i kanalizacji Heseki: „Stacja Alouk dostarczająca wodę pitną została dwa razy uszkodzona przez Turcję. Po pierwszym udało się ją częściowo uruchomić, ale drugie, pod koniec października, odcięło zasilanie i została całkowicie wyłączona. Miasta Heseka, Tel Tamer, Hol, Arishah i Shadadi, w tym obozy dla uchodźców w Hol i Arisha są pozbawione wody. Dostarczamy ją cysternami. Uruchomiliśmy stary punkt pobrań, nieczynny od 10 lat, ale dostarcza zbyt mało wody i nie jest ona zdatna do picia.”15 Tę sytuację potwierdza raport Biura ONZ ds. Koordynacji Spraw Humanitarnych.16 Rożawa i jej zbrojne ramię – Syryjskie Siły Demokratyczne powstrzymały najgorszą organizację terrorystyczną w historii, Państwo Islamskie, walcząc przeciwko niemu w obronie całej ludzkości. Dziś walczy o przeżycie z wyznawcami tej samej zbrodniczej ideologii.

A ludzkość pozostaje

obojętna. Paweł Ziółkowski

https://twitter.com/RojavaIC/status/1192038942205460480

https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/OCHA-Syria_Flash-Update-11_NES_2931Oct2019.pdf

Anna Adamowicz

#źródłopokoju

drony krążą nad Rożawą jak senne pszczoły

ziemie Rożawy równiny Rożawy rzeki Rożawy kamienie Rożawy szkoły Rożawy ulice Rożawy mury Rożawy szpitale Rożawy schrony Rożawy meczety Rożawy szklarnie Rożawy kościoły Rożawy nafta Rożawy oliwki Rożawy kule Rożawy bawełna Rożawy szyby Rożawy piwnice Rożawy gardła Rożawy pszenica Rożawy ręce Rożawy języki Rożawy kije Rożawy naczynia Rożawy krwie Rożawy

drony krążą nad Rożawą jak senne szerszenie

Tomasz Bąk

36°36'53.4"N 37°20'33.4"E

Do wiecznie dostępnego Boga spedytorów, magazynierów, pograniczników i logistyków, oraz wszystkich ogniw łańcucha dostaw:

obdarz ich pod miastem akwenem czystym, by mogli obmyć swoje poranione dłonie i zobaczyć jasno drobinki pyłu na twarzach. Zdałby się też dom przytulny, z kompletem ścian i pełnym uzębieniem szyb, by odsapnąć, gdy w kuchni z wolna namaka ciecierzyca. Pomóż im na miejscu, jeśli inaczej nie umiesz, jeśli inna polityka nie chce być możliwa – tam kamień na kamieniu, a tu kamieniem serca. Tylko proszę, tym razem się nie pomyl I nie wyślij im napalmu.

Koordynaty masz w tytule.

Ida Dzik

1. wstałam późno śnił mi się chłopczyk trudno było trzymać jego miękką główkę oczy dojrzałe mówiły stracisz mnie niebawem poranek orzechowy w nozdrzach zbutwiałe liście jak ognisko biegnie warszawa taka odbija się w rzece odbija ptaki od szyb za opowieść o przemianie w wilka nagroda eleganckich bankietów niektóre malwy jeszcze kwitną a ktoś cieszy się na mój widok to był mój wiersz o rożawie dziesiąty października zaciska gardło jak pył

2. rożawa na ustach przyjaciół różowa zielona czarna na rożnach patrioci a gdzie rożawa w warszawie nie przerywaj mi kurwa zdania

Piotr Gajda

Rożawa

Krew kurdyjskich bojowniczek zmieszana z lodowatą wodą z żył najeźdźców staje się różowa.

Kamil Galus

systematycznie

wyrzynamy flak po flaku wypełniamy flakon po flakonie

bypass by piec gotować smażyć nasze ciała na patelni nasze ciała w piekarniku patrz jak rosną patrz jak się rumienią

Konrad Góra

Barwy

Pani Bóg uciekła z kraju, pani bóg zjada swoje dzieci dla zapewnienia im lepszego losu. Barwy, piękna pani, komu sprzedaliście wszystkie barwy swojego kraju? Nie sprzedajemy nic, mądry panie, nic. Pani Bóg obcięła włosy, spiekła paznokcie równo z chlebem. A węgiel, piękna pani, węgiel? Węgiel, mądry panie, tobie, jedynemu tobie. Panią Bóg łapie kontrol pod terminalem tankszteli. Tak podajcie mi węgiel, mądra pani: pijcie, piękny panie, węgiel. Ja byłem ta Bóg, ja byłem ten kontrol, ja jestem ten węgiel, (przechodzącym w oddech szeptem, w nieskończoność:)

węgiel ulgi, węgiel ulgi, ulgi węgle, ulgi ulgi.

Agata Zuzanna Jabłońska

Kaśce

umiarkowanie lubiła dzieci, o ciąży dowiedziała się parę tygodni później kiedy wkroczyli do Aleppo poszłyśmy zapalić pod śmietniki, płakałyśmy obie, wiedząc: nic

nam nie jest

Kinga Piotrowiak-Junkiert

QUE/ROJAVA

przetrzyj pysk to pies drży drży lecz liże polis urwana pięść pana nie pieści go już szklankę mowy wlej kto gardło ma popił po mieście został sznur wyschniętych koszul choć tak uparcie wiatr rękawy wznosił kto je będzie nosił i na czyją miarę wybrzuszy się w bluzce dawny ludzki kształt

Łukasz Kaźmierczak / Łucja Kuttig

bir delinin güncesi [dziennik szaleńczyni/szaleńca] Artık sessizlik bile senin değil. Już nawet milczenie nie jest twoje. Aslı Erdoğan

1850 z rozszerzonej zasady szufladkowania Dirichleta wynika że przy n+ narodach i n szufladkach istnieje szufladka o co najmniej dwóch narodach

2016 Orkan protestuje na ulicach Stambułu po czym nikt jego jak i jemu podobnie jątrzących nie widzi w europejskich mediach pierdolony Norman Rockwell odpala zatem silnik Róży posila jej mięśnie kanapką lecz tym razem prezydent USA nie wysyła na Wschód amerykańskiej myśli izolacjonistycznej a Normanowi zostaje nucić cynamon w rytm Lany del Rey że jeśli Rożawa zatrzyma Kurdów krzywdzenia ich będzie pierwszą która kiedykolwiek bez krwi

2015 układanka ze struktury logicznej zwanej język zastanawia obcą mową można utworzyć własną logikę a naród i co kurdyjskości po polskim politowaniu kiedy prędzej polityka przydałaby się sankcjonowaniu lingwistycznej identyfikacji logicznej

2017 jesienią zatem zaczynamy tłumaczyć Erdoğan’ın Türkiye’si jako Turcję Erdoğana nie Turcję Erdoğan i psy przyszły oznaczać teren wymierzać rożki z Waffe na 18

cynamonowe rejony klimatu śródziemnomorskiego Erdoğan wiedzie szpaler okutanych w białe worki głów z zasznurowanymi grubo dłońmi pośród głów szpaleru: wiedziona Erdoğan wypada z zajętej szufladki

1990 szuflada zachodnia nie ma nic wspólnego z kwiatami za to kwieci się tu od Syriaków Turkmenów i innych ocalałych bezcześcicielek symboliki Daeszu miesiąc w Cizre, 2015 Erdoğan ogranicza organiczność koordynatów: Ottoman i Atatürk a pośród nich Erdo: nie słyszą Murata który to Kurd a w mitologii Daeszu nie mieści się taki kalifat; karmi paragrafy ONZ-AI-USA aż zachłystują się symbole całkowania: prawa po wymieraniu

Adar 2017 İzel załamuje ręce nad udaremnionym i upozorowanym zamachem izmirskim wedle kindersztuby prawdę wiodą wróżby z fusów w czasach interregnum nas Hisba nam przystoi ciżba.

2019 Europejską technologią Turcy zgładzają Kurdów – mówi Murat morowo. Partia rządząca namawia do bojkotu Internetu. Komu przysługuje cisza?

Szczepan Kopyt

#kobane

przewijam pasek ze zdjęciami odciętych głów dziewczyn które nie miały większego wyboru niż szybko nauczyć się strzelać i ubrać mundur z czerwoną gwiazdą

trwa medialna noc ale płoną oblane benzyną domy i ulice kobane choć śpią lotnicy bogatych państw korespondenci jedzą regeneracyjne posiłki wolny świat mozolnie walczy z terroryzmem ruchliwy jest zwłaszcza wirtualny pasek ale nie zerwie się na pomoc mężczyznom i kobietom staruszkom i dzieciom otoczonym przez amerykańskie zdobyczne czołgi leżącym na barykadach i ubranym w niewłaściwe mundury z czerwoną gwiazdą czerwona może być tylko krew blednie flaga tureckiej wiosny kto wspomni przyszłej jesieni 20

bohaterkę arin mirkan i tysiące bezimiennych i nieistotnych walczących z ludźmi wielkiej wiary w naszych oczach rośnie w ciemności finał drżących kotłów ody do radości przeraźliwie głuchy prostokąt odbitego ekranu tak broni się kobane pamiętaj kobane 2014

Paweł Kusiak

Piorun resztkowy 16 wersów dla Rożawy

aż zastanie nas noc. nocą to jest legalne. nad głowami długi księżyc. nie przez siebie nie przez siebie wypowiedzieć kiedy sobót mniej niż piątków. raz recytowałem imię po imieniu wysłałem do wielu. będziemy kołysać w konfetti na jakie stać mnie i ciebie gdzie się kosmos walcuje na szmaty na ornaty koncerny drogi ewakuacji. aż zostanie noc. nocą to jest księżyc dług – jego wypowiedzieć jego diody – każdą dla każdej?

Dawid Mateusz

Piszemy

Pfeifer nazwał nieswoją sukę Wojna, a ja nadałem cudzemu psu Wstyd,

bo piszemy wiersze o tym, jak Kurdowie giną w naszych feedach.

Filip Matwiejczuk

Rożawa

Wiem o tym I opowiadam Ludziom Oni wiedzą I opowiadają Ludziom

Nie wiem Dokładnie ale Tyle wystarczy Może w taką Sieć coś zostanie Schwytane

Anna Matysiak

Tryptyk o barbarzyńcy z elementami antyhaiku

1 na przegubie bębenek pod skórą krzyczy barbarzyńca z ill Sanguis

2 krzyczę, że boli; słowa nie mogą się wchłonąć pod ostatnim żebrem tańczą małpi taniec co się z nich urodzi to się urodzi obce coś nie do poznania

3 chorągwie i bębenki i nasłuchiwanie

Krzysztof Muszyński

*** trzydziesty dziewiąty raz Antygona nie żyje ludzie ją znowu zabili murem odwróceni

Paulina Pidzik

(kruche: unoszenie)

przenosimy twoje ciało jak karton z tamtymi indyczymi pisklętami z miejsca na miejsce ze światła pod światło jakby jeszcze coś mogło odwrócić (to więzi czy ocala wciąż nie umiem odpowiedzieć siostro) gdy przeźroczyściejesz cały ciężar przechodzi w twoje ciało nie mieści się przelewa nam przez dłonie łapiemy oddech wciąż kruszy się żyłka szybciej niż skleja (tkanki pozlepiane są kruchsze czy uniosą więcej?)

nie wiadomo jak objąć obejmij siostro

Jakub Pszoniak

Peszmerga

patrzą śmierci w oczy których u podnóża Quandil matki karmiły krwią z przeciętych nadgarstków patrzą śmierci w oczy które na przedmieściach Sindżar ssały suchy kamień z zabetonowanych studni patrzą śmierci w oczy którzy w Machmur lizali powietrze kaleczone przez druty patrzą śmierci w oczy którym w Halabdży oddech palił oddech patrzą śmierci w oczy w których ogień mierzą złodzieje wiecznego ognia patrzą śmierci w oczy które w Kobane do piersi tulą kolby karabinów patrzą śmierci w oczy którym Koran paliły arabskie bomby 28

patrzą śmierci w oczy którym Kapitał paliły radzieckie bomby patrzą śmierci w oczy którym w Afrin bombowce niosą oliwną gałązkę patrzą śmierci w oczy którzy w An-Nadżaf czekali na amerykańskie bomby patrzą śmierci w oczy którym drzwi kopią bracia o oślich twarzach patrzą śmierci w oczy którym w Maras za oknami wyją szare wilki patrzą śmierci w oczy którym w Dżaluli Karawi skradli domy ojców patrzą śmierci w oczy którzy w Ackalal krwią kreślą czerwone linie patrzą śmierci w oczy które w Manbidż palą nikaby tańcząc na czarnych sztandarach 29

patrzą śmierci w oczy którym w Tal Abyad kamienie rozłupują czaszki patrzą śmierci w oczy którym Lafarge leje cement do otwartych ust patrzą śmierci w oczy którym w imię litościwego i miłosiernego boga w piasku grzebano imiona patrzą śmierci w oczy śmierć ma źrenice czarne i lepkie śmierć ma źrenice w kolorze nafty

Agata Puwalska

dlatego że nie walczyły w normandii Kurdyjkom z Rożawy

w szklanych kulach sypie się popiół przykrywa miasto zakrywa pnącza i pędy w kurtkach moro swobodne dekolty delikatne twarze z vouge’a i wybiegu regularne rysy gdy przychodzi ogień zostają ucieczki rozległe pochody do krajów futer i plastikowej żywności nie tu a tam zamknięte granice i nie da się ukryć w chłodnym cieniu walka o sen zerwany z powiek bo nie zmieściły się światu na mapie pod podszewką oddechu warsztaty z determinacji co było w oczach gdy odcinano głowy

Julek Rosiński

Pamiętam Persów, ich piękne brody

(kurdyjskie dzieci rzucają w turystów z czystej ciekawości)

kamyki zbierane o wschodzie gdy słońce to jeszcze nie hangar ryba poluje na wędkę facet w łódce ma w domu strzelbę śmierć jest prosta jak budowa bunkra śmierć jest słodka jak nalot śmierć cierpliwa jest chlebem i piaskiem skorupką za paznokciem fali

Jakub Sajkowski

(***) w ogóle siebie nie widzę w wierszach politycznych

W ogóle siebie nie widzę w wierszach politycznych, oślepia mnie przekonanie że byłbym uzurpatorem, oślepia mnie przekonanie, że inni piszący wiersze polityczne są uzurpatorami, oślepia mnie przekonanie że literatura powinna być apolityczna, powinna być zwykłą rozmową, oślepia mnie przekonanie, że literatura powinna być polityczna jak rozmowy trójstronne, jak strategie, biznesplany, oślepia mnie brak mocy sprawczej, poczucie pustki, oślepia mnie słońce pustyni, oślepiają mnie dzieci bawiące się piaskiem, rzucające piaskiem w tryby, wkładające kij w szprychy rajdu przez trupokilometry.

Krzysztof Schodowski

[w lekkiej frazie za sprawą]

w lekkiej frazie za sprawą licznych chytruskowych głosów przyszedłem do ciebie najpierw jako długi dźwięk a dopiero potem jako paragwałt w języku – pamiętajmy nie rozsupłano z ciebie ciała matki bez powodu długość ściętej pępowiny której nie możesz wydusić to nie tylko rodzaj tęsknoty w niektórych obozach numery wydawane powtórnie mogły otrzymać dwie a nawet trzy osoby

Patrycja Sikora

demielinizacja aksonów komórek nerwowych na terenie Rożawy senior account executive deleguje ostatnie zadanie – Hewrin Chalaf dostaje wypowiedzenie. dzieci palą ulotki z profilaktyką leczenia choroby sierocej i śpiewają matkom kołysanki: Suriye, Suriye. proszą o taśmę profesjonalną, ryży pan nie słyszy różnicy. przyszłość płochliwa jest, nie unosi się pychą, nie widzę jej.

Maciej Taranek

boom #6

nie dałem bana, kiedy donald trump wydał oświadczenie, że zdradza rożawę. nie dałem bana, kiedy recep erdogan wydał rozkaz, że zbombarduje rożawę. nie dałem bana, więc trwa ta rzeź jebana.

Grzegorz Uzdański

Łódź

Oglądam zdjęcia czerwca

piknik w parku na kocu śmieją się mają dzieci mają frisbee i psa finał ligi studenckiej trener wrzeszczy zza linii podniósł ręce koszulę przepocił 3:2 pogrzeb bliscy na czarno starzy ciężko za trumną w tym upale w tym słońcu czerwcowym morze sinoniebieskie z morza sterczą kapoki z kapoków ręce i głowy czerwiec oni są czerwcem

Przemysław Rojek

#charlie_czyta_ten_wiersz_ani_o_rozawie

międzynarodowe towarzystwo przeciwko barbarzyństwu powierzyło kurtzowi sporządzenie raportu z rekomendacjami na przyszłość, a drony już wówczas krążyły nad rożawą jak senne pszczoły. napisał ten raport na ziemiach rożawy. czytałem go na równinach rożawy. siedemnaście stron maczkiem wirtuozerskiej elokwencji na najwyższym – jak stan łez w rzekach rożawy – diapazonie, pokaz uwodzicielskiej retoryki niezdolnej poruszyć potrzaskanych kamieni rożawy. my biali, którzy nie uczyliśmy się w szkołach rożawy, osiągnąwszy ten stopień rozwoju, na którym nie patrzymy już pod nogi, na ulice rożawy, myśmy dziś dla nich jak bogowie przenikający mury rożawy. do dzikusów zstępujemy z niebios w czeluść szpitali rożawy. nie pomnę dokładnej frazy, pamięć stłamszona ciasnotą schronów rożawy, ale tak to szło, przepiękny popis potęgi słowa płynącego z meczetów rożawy na służbie nieskończonego dobra udomawiającego (jak warzywa w szklarniach rożawy) egzotyczne monstrum, malak-tausa biorącego w posiadanie kościoły rożawy, mądra i silna ręka błogosławi nieoświeconą dzicz 38

w imię nafty rożawy, taka to podniosła liryka nie zakłócona inżynierią materii. ale gdy ją czytałeś, przekąszając oliwkami rożawy, rumieńce ci wykwitały z przejęcia i zapominałeś oddychać przeszyty kulami rożawy, gotów żywić się samym światłem przytłumionym bawełną rożawy pośród innych świętych z witraży. oczywista kurtz pisał to, jeszcze zanim awaria systemu nerwowego przywiodła go w szyby rożawy do przewodzenia nocnym tańcom wieńczonym obrządkami nie do opisania, które to odbierał z wysokości ołtarza i tronu w piwnicach rożawy, albowiem owe rytuały poświęcano jemu, kurtzowi, bogowi spasionemu przenicą rożawy. toteż dana jest nam przez ręce rożawy władza czynienia bezgranicznego dobra na bezprecedensową skalę dzięki prostemu wysiłkowi woli wyrażonemu w językach rożawy. tylko na sam koniec owego hymnu altruizmu obijanego bezsilnymi kijami rożawy dłoń rozdygotana dopisała później jedyną propozycję praktycznej realizacji teoretycznego dotąd planu, cztery krzywe słowa na pustym jak naczynia rożawy marginesie ostatniej stronicy zamazanej krwiami rożawy, jak zygzak błyskawicy przez czyste niebo: a wybić to bydło!, niech drony krążą na rożawą 39

jak sen

ne s

zers

zen

Spis treści Od redakcji ...............................................................................................................1 Wstęp .......................................................................................................................3 Anna ADAMOWICZ #źródłopokoju ..........................................................................9 Tomasz BĄK 36°36'53.4"N 37°20'33.4"E ............................................................... 10 Ida DZIK *** ............................................................................................................ 11 Piotr GAJDA Rożawa ............................................................................................. 12 Kamil GALUS systematycznie ................................................................................ 13 Konrad GÓRA Barwy ............................................................................................. 14 Agata Zuzanna JABŁOŃSKA Kaśce ...................................................................... 16 Kinga PIOTROWIAK-JUNKIERT QUE/ROJAVA.................................................... 17 Łukasz KAŹMIERCZAK/Łucja KUTTIG bir delinin güncesi [dziennik szaleńczyni/szaleńca] ............................................................................................. 18 Szczepan KOPYT #kobane .................................................................................... 20 Paweł KUSIAK Piorun resztkowy ........................................................................... 22 Dawid MATEUSZ Piszemy ..................................................................................... 23 Filip MATWIEJCZUK Rożawa ................................................................................ 24 Anna MATYSIAK Tryptyk o barbarzyńcy z elementami antyhaiku ......................... 25 Krzysztof MUSZYŃSKI ***...................................................................................... 26 Paulina PIDZIK (kruche: unoszenie) ...................................................................... 27 Jakub PSZONIAK Peszmerga................................................................................ 28 Agata PUWALSKA dlatego że nie walczyły w normandii ....................................... 31 Julek ROSIŃSKI Pamiętam Persów, ich piękne brody ........................................... 32 Jakub SAJKOWSKI (***) w ogóle siebie nie widzę w wierszach politycznych ........ 33 Krzysztof SCHODOWSKI [w lekkiej frazie za sprawą] ........................................... 34 41

Patrycja SIKORA demielinizacja aksonów komórek nerwowych na terenie Rożawy................................................................................................................... 35 Maciej TARANEK boom #6 .................................................................................... 36 Grzegorz UZDAŃSKI Łódź ..................................................................................... 37 Przemysław ROJEK #charlie_czyta_ten_wiersz_ani_o_rozawie ........................... 38