Estades preparados para a televisión?

Page 1

Estades preparados para a televisión? CENTRO GALEGO DE ARTE CONTEMPORÁNEA 20 maio / 18 setembro 2011

ATMOSFERA DE TELEVISIÓN

ATMÓSFERA DE TELEVISIÓN

O proxecto Estades preparados para a televisión? é unha análise inusitada

El proyecto ¿Estáis listos para la televisión? es un análisis inusual sobre la

sobre a relación deste medio coa arte e o pensamento. Está constituído por

relación de este medio con el arte y el pensamiento. Lo constituye una

unha exposición, estruturada en dez seccións, na que se poden visualizar —

exposición, estructurada en diez secciones, en la que se pueden visualizar —a

a través dun dispositivo creado para a ocasión (Gran TV)— programas

través de un dispositivo creado para la ocasión (Gran TV)— programas emitidos

emitidos principalmente entre os anos sesenta e a actualidade. A exposición

principalmente entre los años sesenta y la actualidad. La exposición también

tamén inclúe catorce capítulos dunha miniserie de televisión filmada

incluye catorce capítulos de una miniserie de televisión filmada parcialmente en

parcialmente no MACBA polo cineasta Albert Serra e inspirada no texto De

el MACBA por el cineasta Albert Serra e inspirada en el texto De los nombres

los nombres de Cristo de Frei Luís de León (1572-1585), e un programa de

de Cristo de Fray Luis de León (1572-1585), y un programa de radio,

radio, producido polo poeta americano Kenneth Goldsmith, sobre o interese

producido por el poeta americano Kenneth Goldsmith, sobre el interés de varios

de varios artistas polo audio en televisión.

artistas por el audio en televisión.

Como reflexión complementaria realizouse así mesmo unha publicación

Como reflexión complementaria se ha realizado asimismo una publicación

dixital, con dez ensaios de artistas e historiadores. Cada un deles está

digital, con diez ensayos de artistas e historiadores. Cada uno de ellos está

vinculado a un punto concreto do guión e responde a unha pregunta

vinculado a un punto concreto del guión y responde a una pregunta

determinada. Con todo iso pretendeuse crear unha perspectiva distinta do

determinada. Con todo ello se ha pretendido crear una perspectiva distinta del

medio, que nos afasta da televisión tal como a coñecemos. Trátase dunha

medio, que nos distancia de la televisión tal como la conocemos. Se trata de

distancia que crea conciencia da centralidade das convencións do medio, do

una distancia que crea conciencia de la centralidad de las convenciones del

espazo e do tempo televisivo como claves para entender que forma adoptan

medio, del espacio y del tiempo televisivo como claves para entender qué

os programas e que papel desempeña a imaxe en pantalla. A exposición

forma adoptan los programas y qué papel desempeña la imagen en pantalla.

céntrase nas estratexias das que se serviron artistas e pensadores para iren

La exposición se centra en las estrategias de las que se han servido artistas y

máis alá do medio e das formas de control que o caracterizan; a miúdo estas

pensadores para ir más allá del medio y de las formas de control que lo

tácticas conseguen superar a crítica que se basea na mera negación sen

caracterizan; a menudo estas tácticas consiguen superar la crítica que se basa

matices da televisión.

en la mera negación sin matices de la televisión.

A televisión quérese parecer o máis posible ao sentido común, naturaliza

La televisión quiere parecerse lo más posible al sentido común, naturaliza

todo o que presenta, de xeito que a realidade cobra sentido. Así mesmo,

todo lo que presenta, de modo que la realidad cobra sentido. Asimismo,

establece un vínculo coherente co fóra a través de formas simples de contar o

establece un vínculo coherente con el afuera a través de formas simples de

que está a pasar. A televisión é un medio moi ordenado, unha institución

contar lo que está pasando. La televisión es un medio muy ordenado, una

sempre atenta ás fórmulas e á correcta organización de ideas e imaxes, e á

institución siempre atenta a las fórmulas y a la correcta organización de ideas

súa repetición. O éxito dunha retransmisión non estriba na súa calidade

e imágenes, y a su repetición. El éxito de una retransmisión no estriba en su

técnica, senón na súa capacidade de elocuencia, que é o que posibilita que

calidad técnica, sino en su capacidad de elocuencia, que es lo que posibilita

o espectador reproduza parte da mensaxe e comparta cos demais o que viu.

que el espectador reproduzca parte del mensaje y comparta con los demás lo

O seu poder está vinculado coa súa habilidade para crear unha confusión

que ha visto. Su poder está vinculado con su habilidad para crear una confusión

Vista da exposición Estades preparados para a televisión?, CGAC, Santiago de Compostela, 2011. Fotografía: Paco Rocha


entre descrición e prescrición, e por iso é tan influente na maneira de

entre descripción y prescripción, y por eso es tan influyente en la manera de

interpretar o mundo. Non describe realidades, senón que as prescribe:

interpretar el mundo. No describe realidades, sino que las prescribe: nos

móstranos tacitamente o que deberían ser. Sabemos que a descrición

muestra tácitamente lo que deberían ser. Sabemos que la descripción objetiva

obxectiva é insostible e coñecemos o esforzo denodado de escritores, pintores

es insostenible y conocemos el esfuerzo denodado de escritores, pintores y

e cineastas por abrangueren a realidade, o xuízo moral e as emocións.

cineastas por abarcar la realidad, el juicio moral y las emociones.

O poder da televisión reside nese constante estirar a descrición e

El poder de la televisión reside en ese constante estirar la descripción y

convertela en desexo: o mundo tal como é, tal como podería ser, tal como

convertirla en deseo: el mundo tal como es, tal como podría ser, tal como

debería ser e tal como nos gustaría que fose. A dimensión normativa fíltrase

debería ser y tal como nos gustaría que fuese. La dimensión normativa se filtra

inevitablemente. É o factor humano, o factor político, o factor social e, como

inevitablemente. Es el factor humano, el factor político, el factor social y, como

evidencia esta exposición, pode ser tamén o factor creativo.

evidencia esta exposición, puede ser también el factor creativo.

A televisión é un medio que busca producir sentido. E velaí está a razón

La televisión es un medio que busca producir sentido. Y esa es la razón del

do grande interese que suscita no mundo da arte e na filosofía. En aparencia

gran interés que despierta en el mundo del arte y en la filosofía. En apariencia

transparente, é hábil á hora de lle achegar ao espectador a realidade

transparente, es hábil a la hora de aproximar al espectador la realidad lejana,

distante, e converteuse nun exemplo perfecto para analizar non só as formas

y se ha convertido en un ejemplo perfecto para analizar no solo las formas

narrativas, mais tamén as políticas fundamentadas na relación entre

narrativas, sino también las políticas fundamentadas en la relación entre

representación, imaxe e transparencia.

representación, imagen y transparencia.

Os mecanismos da opinión pública occidental, así como o sistema

Los mecanismos de la opinión pública occidental, así como el sistema

parlamentario democrático, depositaron unha confianza cega en facer visible

parlamentario democrático, han depositado una confianza ciega en hacer

o proceso que conduce a unha toma de decisión. A importancia que o

visible el proceso que conduce a una toma de decisión. La importancia que el

concepto de proceso acadou na arte está directamente relacionada co

concepto de proceso ha cobrado en el arte está directamente relacionada con

funcionamento do sistema parlamentario.

el funcionamiento del sistema parlamentario.

A televisión está historicamente ligada á creación de opinión pública. De

La televisión está históricamente ligada a la creación de opinión pública.

aí que interese pola súa capacidade de falsear o sistema, cerna deste

De ahí que interese por su capacidad de falsear el sistema, cuestión central de

proxecto. A televisión, coma o museo, é unha institución e, coma o cubo

este proyecto. La televisión, como el museo, es una institución y, como el cubo

branco, é unha convención, un medio. Ambos teñen unha relación directa co

blanco, es una convención, un medio. Ambos tienen una relación directa con

que se deu en chamar a produción cultural. Estades preparados para a

lo que se ha dado en llamar la producción cultural. ¿Estáis listos para la

televisión? cuestiona esa terminoloxía: a función do museo non é producir

televisión? cuestiona esa terminología: la función del museo no es producir

cultura ou coñecemento —asumindo que os puidésemos considerar

cultura o conocimiento —asumiendo que pudiéramos considerarlos sinónimos—,

sinónimos—, senón articular os argumentos nun discurso.

sino articular los argumentos en un discurso.

O museo é un medio, un espazo desde onde se establecen relacións entre

El museo es un medio, un espacio desde donde se establecen relaciones

varios sistemas que afectan de forma simultánea aos sentidos e ás ideas.

entre varios sistemas que afectan de forma simultánea a los sentidos y a las

Museo e televisión comparten esta capacidade de sincronizar pensamento e

ideas. Museo y televisión comparten esta capacidad de sincronizar pen-

experiencia: ambos os dous poden ser perversos, e iso é o que explica a

samiento y experiencia: ambos pueden ser perversos, y ello explica la

importantísima función que teñen artistas e pensadores para inventaren

importantísima función que tienen artistas y pensadores para inventar otras

outras lóxicas, para transformaren os procesos e para nos situar nun espazo

lógicas, para transformar los procesos y situarnos en un espacio público que

público que está por chegar e que, paradoxalmente, fai uso tanto da

está por llegar y que, paradójicamente, hace uso tanto de la transparencia

transparencia como da opacidade. A semitransparencia axuda a crear

como de la opacidad. La semitransparencia ayuda a crear espacios de

espazos de privacidade no público. O éxito do debate depende dunha

privacidad en lo público. El éxito del debate depende de una combinación

combinación eficaz entre o que vemos e o que non vemos. Ninguén negocia

eficaz entre lo que vemos y lo que no vemos. Nadie negocia una tregua a la

unha tregua á luz pública.

luz pública.

A arte en televisión esfórzase de forma denodada por deixar a un lado

El arte en televisión se esfuerza de forma denodada por dejar a un lado el

o sentido común propio do medio. Os artistas son capaces de mimetizaren á

sentido común propio del medio. Los artistas son capaces de mimetizar a la

perfección esta linguaxe; aprenden a ser televisivos para, a seguir, contaren

perfección este lenguaje; aprenden a ser televisivos para, a continuación,

unha historia distinta. Finxir que se trata de televisión é unha estratexia

contar una historia distinta. Fingir que se trata de televisión es una estrategia

perfecta para atentar contra o medio, pero tamén para desencadear, desde

perfecta para atentar contra el medio, pero también para desencadenar, desde

as súas entrañas, novos recursos. Por exemplo, o absurdo, que resulta da falta

sus entrañas, nuevos recursos. Por ejemplo, el absurdo, que resulta de la falta

de concordancia entre o que un espera ver ou oír e o que sucede, obríganos

de concordancia entre lo que uno espera ver u oír y lo que sucede, nos obliga

a prestar atención.

a prestar atención.

Esta exposición baséase nun guión ideado para crear zonas escuras,

Esta exposición se basa en un guión ideado para crear zonas oscuras,

absurdos produtivos nos que artistas e pensadores mostran que é posible

absurdos productivos en los que artistas y pensadores muestran que es posible

pensar outros sistemas de relación co medio, abordar lecturas que nos afastan

plantearse otros sistemas de relación con el medio, abordar lecturas que nos

dos lugares comúns, máis alá das formas viciadas de contarnos quen somos,

alejan de los lugares comunes, más allá de las formas viciadas de contarnos

onde estamos e cal é o noso futuro.

quiénes somos, dónde estamos y cuál es nuestro futuro.

Desaprender o aprendido é unha das premisas deste proxecto. Esta

Desaprender lo aprendido es una de las premisas de este proyecto. Esta

afirmación dista moito de ser unha apelación ás virtudes do ignorante ou ás

afirmación dista mucho de ser una apelación a las virtudes del ignorante o a

capacidades coreográficas do populismo. Suxire esencialmente a necesidade

las capacidades coreográficas del populismo. Sugiere esencialmente la


de superar os límites da crítica institucional, xa sexa a da institución televisiva

necesidad de superar los límites de la crítica institucional, ya sea la de la

ou a do museo.

institución televisiva o la del museo.

É doado e oportunista cargar contra o vulnerable. É posiblemente máis

Es fácil y oportunista cargar contra lo vulnerable. Es posiblemente más

urxente ver de que modo podemos desvincularnos do espírito do noso tempo,

urgente ver de qué modo podemos desvincularnos del espíritu de nuestro

para crearmos outro tempo e outro espazo no seu seo. Na quenda de

tiempo, para crear otro tiempo y otro espacio en su seno. En el turno de

preguntas, despois dunha clase impartida en Traunsee (Austria) sobre «Was

preguntas, tras una clase impartida en Traunsee (Austria) sobre «Was ist

ist Quantum Zeit?» (Que é o tempo cuántico?) no verán de 2010, Hans

Quantum Zeit?» (¿Qué es el tiempo cuántico?) en verano de 2010, Hans

Magnus Enzensberger —autor dun dos textos desta publicación dixital—

Magnus Enzensberger —autor de uno de los textos de esta publicación

dicía: «O problema do sempre pertinente concepto alemán de Zeitgeist é que

digital— decía: «El problema del siempre pertinente concepto alemán de

representa a peor das trampas: weder Zeit noch Geist. É dicir, nin nomea

Zeitgeist es que representa la peor de las trampas: weder Zeit noch Geist. Es

tempo ningún, nin é espírito». Con iso, Enzensberger quería evidenciar a

decir, ni nombra tiempo alguno, ni es espíritu». Con ello, Enzensberger quería

aberración de estar perfectamente acorde co noso tempo.

evidenciar la aberración de estar perfectamente acorde con nuestro tiempo.

Aberración? A posibilidade de futuro albíscase só desde o asincrónico,

¿Aberración? La posibilidad de futuro se vislumbra solo desde lo

aquilo para o que aínda non temos nome, e o que é máis importante, nin

asincrónico, aquello para lo que aún no tenemos nombre, y lo que es más

xuízo nin opinión. Neste espazo de estraña liberdade, aparécesenos o

importante, ni juicio ni opinión. En este espacio de extraña libertad, se nos

posible. Os programas que presentamos en Estades preparados para a

aparece lo posible. Los programas que presentamos en ¿Estáis listos para la

televisión? poñen todo o seu empeño en producir esa estrañeza. O obxectivo

televisión? ponen todo su empeño en producir esa extrañeza. El objetivo es

é xustamente crear un espazo inasible, difícil de categorizar, inmune ao

justamente crear un espacio inasible, difícil de categorizar, inmune al cinismo y

cinismo e que vaia máis para alá do prexuízo.

que vaya más allá del prejuicio.

Na exposición séguese a lóxica dunha programación televisiva: os

En la exposición se sigue la lógica de una programación televisiva: los

programas sucédense e cada unha das dez seccións pódese entender como

programas se suceden y cada una de las diez secciones puede entenderse

unha franxa, unha fracción dentro dun todo. E, do mesmo xeito que é

como una franja, una fracción dentro de un todo. Y, de la misma manera que

imposible ver a totalidade do que programa unha canle de televisión, tamén

es imposible ver la totalidad de lo que programa un canal de televisión, también

aquí o espectador se enfronta a un número de horas moi superior ás que

aquí el espectador se enfrenta a un número de horas muy superior a las que

normalmente se necesitan para visitar un museo. Lonxe de ser un trazo

normalmente se necesitan para visitar un museo. Lejos de ser un rasgo negativo,

negativo, este aspecto é definitorio da televisión mesma e non se pode obviar;

este aspecto es definitorio de la televisión misma y no se puede obviar; sin

no entanto, a selección para cada unha das seccións intenta ofrecer unha

embargo, la selección para cada una de las secciones intenta ofrecer una visita

visita plausible a través das pantallas da Gran TV, que na súa gran maioría

plausible a través de las pantallas de la Gran TV, que en su gran mayoría

presentan unha programación de pouco máis de hora e media.

presentan una programación de poco más de hora y media.

Non hai nin museoloxía que sirva de referente nin convención ningunha

No hay ni museología que sirva de referente ni convención alguna a la que

á que se acoller á hora de presentar a televisión. A case totalidade dos

acogerse a la hora de presentar la televisión. La casi totalidad de los programas

programas que mostramos foron emitidos. Poderiamos ter establecido unha

que mostramos han sido emitidos. Podríamos haber establecido una

correspondencia entre unidades e equiparar programa e monitor. Son

correspondencia entre unidades y equiparar programa y monitor. Son muchos

moitos os artistas que, por realizaren a súa obra para o formato televisivo,

los artistas que, habiendo realizado su obra para el formato televisivo,

entenden que debe exporse nun monitor, como unha peza individual. Iso

entienden que debe exponerse en un monitor, como una pieza individual. Ello

responde á necesidade de separar claramente a obra e o medio: visualizar

responde a la necesidad de separar claramente la obra y el medio: visualizar

a súa autonomía. Pero, en honor á verdade televisiva, ninguén elixe

su autonomía. Pero, en honor a la verdad televisiva, nadie elige monitores

monitores distintos para ver programas distintos. No sistema de emisión a

distintos para ver programas distintos. En el sistema de emisión el arte y el no-

arte e a non-arte están literalmente pegadas. A televisión programa, articula

arte están literalmente pegados. La televisión programa, articula sus contenidos

os seus contidos en franxas que se corresponden coa lóxica do horario

en franjas que se corresponden con la lógica del horario laboral, con la

laboral, coa presenza duns espectadores e non doutros. Programar é unha

presencia de unos espectadores y no de otros. Programar es una tarea difícil,

tarefa difícil, non só desde a aparición do mando a distancia —como conta

no solo desde la aparición del mando a distancia —como cuenta en esta

nesta mesma publicación o artista Johan Grimonprez— senón a partir do

misma publicación el artista Johan Grimonprez— sino a partir del momento en

momento en que se pode ver televisión desde o monitor do ordenador e nos

que se puede ver televisión desde el monitor del ordenador y nos convertimos

convertemos en programadores, decidimos a orde da secuencia de

en programadores, decidimos el orden de la secuencia de programas que

programas que queremos ver e cando os queremos ver, con total

queremos ver y cuándo los queremos ver, con total independencia de uno de

independencia dun dos principios que, xunto ao sistema 4/3 —hoxe tamén

los principios que, junto al sistema 4/3 —hoy también superado—, da sentido

superado—, dá sentido á televisión: a emisión.

a la televisión: la emisión.

O resultado é un calidoscopio composto por varias maneiras de estudar,

El resultado es un caleidoscopio compuesto por varias maneras de estudiar,

de se referir ou de se opor á televisión. A televisión non existe. Segundo o

de referirse o de oponerse a la televisión. La televisión no existe. Según el

escritor romántico Heinrich von Kleist: «Ninguén sabe o futuro do

escritor romántico Heinrich von Kleist: «Nadie sabe el futuro del pensamiento;

pensamento; a nosa tarefa» —o realmente político hoxe— «é preparar un

nuestra tarea» —lo realmente político hoy— «es preparar un espacio para que

espazo para que este poida ocorrer, esforzarse denodadamente por anticipar

este pueda ocurrir, esforzarse denodadamente por anticipar aquello que no

aquilo que non ten nome e que está por vir».

tiene nombre y está por venir». Chus Martínez

Chus Martínez


ESTADES PREPARADOS PARA A TELEVISIÓN?

¿ESTÁIS LISTOS PARA LA TELEVISIÓN?

GUÍA DA EXPOSICIÓN

GUÍA DE LA EXPOSICIÓN

Cando parece que a televisión tal como a coñecemos chega á súa fin,

Cuando parece que la televisión tal como la hemos conocido llega a su fin, nos

pregúntannos se estamos preparados para máis. Unha televisión habitada por

preguntan si estamos listos para más. Una televisión habitada por experimentos

experimentos realizados por artistas, pensadores e profesionais do medio xorde

realizados por artistas, pensadores y profesionales del medio surge en el museo

no museo co fin de mostrar qué sucede cando linguaxes de natureza tan

con el fin de mostrar qué sucede cuando lenguajes de naturaleza tan diferente

diferente entran en relación.

entran en relación.

Esta televisión é un lugar distinto: postula un novo espazo para o debate,

Esta televisión es un lugar distinto: postula un nuevo espacio para el debate,

incita ao medio a desaprender o aprendido, a volver sobre fórmulas e xéneros,

incita al medio a desaprender lo aprendido, a volver sobre fórmulas y géneros,

a enganar os sentidos para escapar así á dualidade emisor-receptor.

a engañar a los sentidos para escapar así a la dualidad emisor-receptor.

Esta non é unha exposición sobre a televisión, senón desde a televisión. O

Esta no es una exposición sobre la televisión, sino desde la televisión. Su

seu obxectivo: estudar de que modo formas moi diversas de comprender a

objetivo: estudiar de qué modo formas muy diversas de comprender la imagen

imaxe e mais a vida dos conceptos contribúen a debuxar o horizonte do noso

y la vida de los conceptos contribuyen a dibujar el horizonte de nuestro

presente cultural.

presente cultural.

A exposición é un ensaio sobre a intersección de mundos que viven

La exposición es un ensayo sobre la intersección de mundos que viven

separados: intérnase na coreografía, na estratexia de que se serven o medio e

separados: se adentra en la coreografía, en la estrategia de la que se sirven el

estes inquilinos de excepción —referímonos a artistas e filósofos— á hora de

medio y estos inquilinos de excepción —nos referimos a artistas y filósofos— a la

formalizaren as súas expectativas. Os artistas e o medio estúdanse mutuamente

hora de formalizar sus expectativas. Los artistas y el medio se estudian mutuamente

para entenderen que é o que fai posible a televisión, que relevancia social e que

para entender qué hace posible la televisión, qué relevancia social y qué

dimensión estética adquire a produción artística en televisión e que implica pórlle

dimensión estética adquiere la producción artística en televisión y qué implica

cara á filosofía. Este exercicio contribúe de forma elocuente á interpretación das

ponerle cara a la filosofía. Este ejercicio contribuye de forma elocuente a la

convencións dramáticas e técnicas que definen a televisión. A invención artística

interpretación de las convenciones dramáticas y técnicas que definen la televisión.

toma todas as liberdades ao seu alcance para xerar realidades nunca vistas por

La invención artística se toma todas las libertades a su alcance para generar

televisión, a filosofía une a imaxe á voz e no seu desinterese polo ficticio crea

realidades nunca vistas por televisión, la filosofía une la imagen a la voz y en su

outra forma de ficción.

desinterés por lo ficticio crea otra forma de ficción.

Os programas que integran as diferentes seccións comparten un trazo:

Los programas que integran las diferentes secciones comparten un rasgo:

mostran a televisión e mais o seu dobre. Habitar a televisión implica aceptala, e

muestran la televisión y su doble. Habitar la televisión implica aceptarla, y

obrigala, a un tempo, a que fale outra lingua, de modo que o espectador é

obligarla, a un tiempo, a que hable otra lengua, de modo que el espectador es

testemuña de como se fai e como se desfai a televisión. Os artistas e mais os

testigo de cómo se hace y cómo se deshace la televisión. Los artistas y los filósofos

filósofos interésanse por reescribir o medio, establecen correspondencias

se interesan por reescribir el medio, establecen correspondencias inesperadas

inesperadas entre texto e imaxe, entre o espazo-convención dun estudio de

entre texto e imagen, entre el espacio-convención de un plató y el cubo blanco,

gravación e o cubo branco, entre a realidade que rexistra a cámara fóra do

entre la realidad que registra la cámara fuera del estudio y la irrealidad que se

estudio e a irrealidade que se deriva da mediación propia da televisión.

deriva de la mediación propia de la televisión.

Este cúmulo de relacións non resoltas é unha fonte de alporizamento fértil.

Este cúmulo de relaciones no resueltas es una fuente de irritación fértil. La

A incomodidade que aquí se mostra a través deste exercicio de interlocución

incomodidad que aquí se muestra a través de este ejercicio de interlocución entre

entre a televisión e outros mundos pódese extrapolar á cultura nun sentido

la televisión y otros mundos puede extrapolarse a la cultura en un sentido amplio:

amplo: a fricción é o único motor do pensamento.

la fricción es el único motor del pensamiento.

Necesitamos unha praga, e os programas que presentamos son iso. Unha

Necesitamos una plaga, y los programas que presentamos lo son. Una

praga, en palabras de Antonin Artaud, é aquilo capaz de abrir camiño e

plaga, en palabras de Antonin Artaud, es aquello capaz de abrirse camino y

acceder a todos os estratos dun organismo, desorganizándoo completamente,

acceder a todos los estratos de un organismo, desorganizándolo

pero dándolle unha oportunidade única de se liberar de si mesmo. O

completamente, pero dándole una oportunidad única de liberarse de sí mismo.

rexeitamento da grande audiencia a este tipo de programas explícase

El rechazo de la gran audiencia a este tipo de programas se explica

banalmente apelando ao aburrimento. Ten máis sentido pensar, no entanto,

banalmente apelando al aburrimiento. Tiene más sentido pensar, sin embargo,

que ser testemuñas de procesos de cambio sobre os que non temos control

que ser testigos de procesos de cambio sobre los que no tenemos control

ningún provoca un malestar. Se a cultura non é entretemento ou a celebración

alguno provoca un malestar. Si la cultura no es entretenimiento o la celebración

do identitario, é un movemento asincrónico que se produce no corazón do

de lo identitario, es un movimiento asincrónico que se produce en el corazón

social e que dá lugar a fenómenos que non podemos nin bautizar nin

de lo social y que da lugar a fenómenos que no podemos ni bautizar ni

consumir de forma inmediata.

consumir de forma inmediata.

A FORMA DO PROXECTO

LA FORMA DEL PROYECTO

É imposible mostrar a totalidade dos materiais que se poderían abordar nesta

Es imposible mostrar la totalidad de los materiales que podrían abordarse en esta

exposición. Concibir a exposición como inventario, como arquivo enciclopédico

exposición. Concebir la exposición como inventario, como archivo enciclopédico

das numerosísimas colaboracións dos artistas para a televisión, levaría consigo

de las numerosísimas colaboraciones de los artistas para la televisión, conllevaría

someter o espectador a infinitas horas de visionado. Esta fórmula revelaría

someter al espectador a infinitas horas de visionado. Esta fórmula revelaría

unicamente a existencia do dito material inabarcable. Cómprennos outros

únicamente la existencia de dicho material inabarcable. Necesitamos otros


métodos fundamentalmente explicativos, non demostrativos, para interpretarmos

métodos fundamentalmente explicativos, no demostrativos, para interpretar la

a interrelación destes lugares intermedios.

interrelación de estos lugares intermedios.

A exposición propón un guión que traslada esta concepción a unha serie de

La exposición propone un guión que traslada esta concepción a una serie de

dez capítulos, nos que se inclúe un número limitado de exemplos-situación. O

diez capítulos, en los que se incluye un número limitado de ejemplos-situación. El

espazo expositivo convértese nun acontecemento para explorar a relación entre

espacio expositivo se convierte en un acontecimiento para explorar la relación

imaxe e acto crítico: dez escenas que conceptualizan as distintas estratexias e a

entre imagen y acto crítico: diez escenas que conceptualizan las distintas

súa función. Cada capítulo propón, baixo diferente ángulo, a historia da

estrategias y su función. Cada capítulo propone, bajo diferente ángulo, la historia

contestación dunha linguaxe a outra: da arte á televisión, da televisión ao

de la contestación de un lenguaje a otro: del arte a la televisión, de la televisión

pensamento, en ambas as direccións.

al pensamiento, en ambas direcciones.

Para confeccionar este guión foi fundamental a contribución da artista

Para confeccionar este guión ha sido fundamental la contribución de la artista

Dora García, quen, ao longo dos últimos anos, realizou unha investigación

Dora García, quien, a lo largo de los últimos años, ha realizado una investigación

exhaustiva sobre a televisión como escenario e enciclopedia das formas de

exhaustiva sobre la televisión como escenario y enciclopedia de las formas de

actuación, da performance. Unha longa conversa co artista Isidoro Valcárcel

actuación, de la performance. Una larga conversación con el artista Isidoro

Medina resultou clave para afondar na natureza das convencións que

Valcárcel Medina resultó clave para profundizar en la naturaleza de las

definen o medio televisivo e para visualizar como a modificación dalgunha

convenciones que definen el medio televisivo y para visualizar cómo la

ou de varias destas convencións altera radicalmente o resultado. Johan

modificación de alguna o varias de estas convenciones altera radicalmente el

Grimonprez colaborou na sección que analiza a relación entre a televisión,

resultado. Johan Grimonprez ha colaborado en la sección que analiza la relación

a política e o debate público, e confeccionou unha moi sutil selección de

entre la televisión, la política y el debate público, y ha confeccionado una muy

programas que evidencian os seus intereses, os seus temores e mais a súa

sutil selección de programas que evidencian sus intereses, sus temores y su forma

forma de entender a influencia que a televisión tivo e segue a ter na nosa

de entender la influencia que la televisión ha tenido y sigue teniendo en nuestra

opinión do mundo.

opinión del mundo.

ELS NOMS DE CRIST

ELS NOMS DE CRIST

Unha serie de televisión de Albert Serra pensada para esta exposición

Una serie de televisión de Albert Serra pensada para esta exposición

Consiste, pois, a perfección das cousas en que cada un de nós sexa

Consiste, pues, la perfección de las cosas en que cada uno de nosotros

un mundo perfecto, para que deste xeito, estando todos en min e

sea un mundo perfecto, para que por esta manera, estando todos en mí

eu en todos os outros, e tendo eu o ser de todos eles, e todos e

y yo en todos los otros, y teniendo yo su ser de todos ellos, y todos y

cada un deles tendo o ser meu, se abrace e concatene toda esta

cada uno de ellos teniendo el ser mío, se abrace y eslabone toda esta

máquina do universo, e se reduza á unidade a multitude das súas

máquina del universo, y se reduzca a unidad la muchedumbre de sus

diferenzas.

diferencias. Frei Luís de León, De los nombres de Cristo, libro I

Fray Luis de León, De los nombres de Cristo, libro I

Estaba claro desde o principio que nunha exposición que trata das relacións

Estaba claro desde el principio que en una exposición que trata de las relaciones

entre xéneros, entre as formas de entender a imaxe e as maneiras de estudar

entre géneros, entre las formas de entender la imagen y las maneras de estudiar

a dramaturxia, debiamos contar cun proxecto do cineasta Albert Serra.

la dramaturgia, debíamos contar con un proyecto del cineasta Albert Serra.

Barallamos varias ideas, por exemplo a de tomar como punto de partida algún

Barajamos varias ideas, por ejemplo la de tomar como punto de partida alguno

dos numerosos clásicos de cabeceira do teórico francés Guy Debord. Pero a

de los numerosos clásicos de cabecera del teórico francés Guy Debord. Pero la

elección final de Albert Serra recaeu nun texto de Frei Luís de León, De los

elección final de Albert Serra recayó en un texto de Fray Luis de León, De los

nombres de Cristo, unha obra que o seu autor comezou a escribir no cárcere en

nombres de Cristo, una obra que su autor comenzó a escribir en la cárcel en

1572 e que non remataría até 1586. Obra escrita, ademais, en plena crise, nun

1572 y que no terminaría hasta 1586. Obra escrita, además, en plena crisis, en

momento en que o rei Filipe II declara a bancarrota (1575) e no que a

un momento en que el rey Felipe II declara la bancarrota (1575) y en el que la

Universidade de Salamanca e un grupo de expertos falan por primeira vez na

Universidad de Salamanca y un grupo de expertos hablan por primera vez en la

historia da inflación do Imperio, arruinado pola falta de crédito a pesar de

historia de la inflación del Imperio, arruinado por la falta de crédito a pesar de

dominar o mundo.

dominar el mundo.

Unha tarde da semana de San Xoán, cando as clases xa remataron, tres

Una tarde de la semana de San Juan, cuando las clases ya han terminado,

amigos danse cita nunha casa de campo non lonxe de Salamanca. Deciden que

tres amigos se dan cita en una casa de campo no lejos de Salamanca. Deciden

conversar sería o máis apropiado para pasaren o tempo, aínda que deben

que conversar sería lo más apropiado para pasar el tiempo, aunque deben ponerse

pórse de acordo no tema. Un deles saca unha folla de papel e móstralla a outro.

de acuerdo en el tema. Uno de ellos saca una hoja de papel y se la muestra a otro.

Na folla encartada hai escrita unha frase: «Dos nomes de Cristo». Viu esta frase

En la hoja doblada hay escrita una frase: «De los nombres de Cristo». Ha visto esta

escrita nos papeis do terceiro e desde entón non parou de buscar o momento

frase escrita en los papeles del tercero y desde entonces no ha parado de buscar

axeitado para tratar o tema. A conversación anímase. En efecto, que significa

el momento adecuado para tratar el tema. La conversación se anima. En efecto,

preguntar sobre os nomes? Que oficios cumpren? Con que fin se introducen nun

¿qué significa preguntar sobre los nombres? ¿Qué oficios cumplen? ¿Con qué fin

texto coma as Sagradas Escrituras os diversos modos de nomear a Cristo? Ao

se introducen en un texto como las Sagradas Escrituras los diversos modos de nom-

parecer son moitos os nomes de Cristo, pero hai polo menos unha decena que

brar a Cristo? Al parecer son muchos los nombres de Cristo, pero hay al menos una


destacan sobre os demais: Xermolo, Camiño, Pastor, Monte, Pai do Século

decena que destacan sobre los demás: Pimpollo, Camino, Pastor, Monte, Padre

Futuro, Brazo de Deus, Príncipe de Paz, Xesús…

del Siglo Futuro, Brazo de Dios, Príncipe de Paz, Jesús…

O texto desenvólvese como un diálogo entre estes tres amigos e explora o

El texto se desarrolla como un diálogo entre estos tres amigos y explora lo

que o dicir significa. Un nome é «unha palabra breve que se substitúe por aquilo

que el decir significa. Un nombre es «una palabra breve que se sustituye por

de quen se di e se toma por iso mesmo». As palabras teñen, pois, unha grande

aquello de quien se dice y se toma por ello mismo». Las palabras tienen, pues,

importancia e aparecen para tratar necesidades moi concretas: a nosa

una gran importancia y aparecen para tratar necesidades muy concretas: nuestra

comprensión das cousas, do que acontece, e os problemas que xorden na

comprensión de las cosas, de lo que acontece, y los problemas que surgen en la

tradución. A tradución non é senón o intento de casar un mundo con outro, como

traducción. La traducción no es sino el intento de casar un mundo con otro, como

a literatura co cine, o cine co museo, a televisión co xénero expositivo. Todo ten

la literatura con el cine, el cine con el museo, la televisión con el género

que ver coa cuestión de nomear e co exercicio de traducir, primeiro, e interpretar,

expositivo. Todo tiene que ver con la cuestión de nombrar y con el ejercicio de

máis tarde, o resultado.

traducir, primero, e interpretar, más tarde, el resultado.

Guión e dirección: Albert Serra

Guión y dirección: Albert Serra

Produción executiva: Montse Triola

Producción ejecutiva: Montse Triola

Imaxe: Jimmy Gimferrer

Imagen: Jimmy Gimferrer

Son: Jordi Ribas

Sonido: Jordi Ribas

Montaxe: Àngel Martín

Montaje: Àngel Martín

Actores: Roman Bayarri, Jordi Pau, Nanu Ferrari, Gerard Teixidor,

Actores: Roman Bayarri, Jordi Pau, Nanu Ferrari, Gerard Teixidor, Montse

Montse Triola, Victòria Aragonès, Lluís Serrat, Lluís Carbó

Triola, Victòria Aragonès, Lluís Serrat, Lluís Carbó

Rodada, en parte, no Museu d’Art Contemporani de Barcelona (MACBA) en

Rodada, en parte, en el Museu d’Art Contemporani de Barcelona (MACBA) en

setembro de 2010.

septiembre de 2010.

DEAD AIR: ESE INDESEABLE SILENCIO El término dead air designa la situación que se produce cuando un fallo técnico interrumpe la emisión. A menudo, esta incidencia desvela al espectador aspectos de los que no era consciente: las convenciones, situación de las cámaras, construcción de escenario —ya sea dentro o fuera del plató—, el guión, la distancia entre el papel que los personajes representan ante las cámaras y su identidad y opiniones fuera del rol. Esto ha dado lugar a múltiples trabajos realizados sobre el principio de mostrar aquello que no se ve. En el centro de esta sección están Soft and Hard (A Soft Conversation on Hard Subjects), de Jean-Luc Godard y Anne-Marie Miéville, realizada en 1985. Conocido por su investigación en todos los terrenos de lo audiovisual, Godard centra este trabajo junto a Miéville en un análisis de las diferencias entre cine y televisión y se para —precisamente— en las convenciones de la emisión, de la producción de una imagen continua que se esfuerza por hacer caso omiso de la posibilidad TVTV: TVTV Looks at the Oscars, 1976

de que sus modos de producción queden en evidencia. Pero la forma misma en que está rodada la obra —una aparente conversación entre Godard y Miéville

DEAD AIR: ESE INDESEXABLE SILENCIO

como si la cámara no estuviese presente— alude ya a la capacidad de situarse

O termo dead air designa a situación que se produce cando un fallo técnico

fuera de emisión, de obviar el hecho de que todo está siendo producido para

interrompe a emisión. A miúdo, esta incidencia lle desvela ao espectador

el espectador.

aspectos dos que non era consciente: as convencións, a situación das cámaras,

En esta línea se encuentran también Born to be Sold: Martha Rosler Reads

a construción de escenario —xa sexa dentro ou fóra do estudio de

the Strange Case of Baby S.M. (1988), de la artista norteamericana Martha

gravación—, o guión, a distancia entre o papel que os personaxes representan

Rosler, o el trabajo del colectivo también norteamericano TVTV titulado TVTV

ante as cámaras e a súa identidade e opinións fóra do rol. Isto deu lugar a

Looks at the Oscars (1976).

múltiples traballos realizados sobre o principio de mostrar aquilo que non se

Otra producción seleccionada para esta sección es De langste dag, una

ve. No centro desta sección están Soft and Hard (A Soft Conversation on Hard

obra de Jef Cornelis realizada para la televisión en 1986, durante la apertura

Subjects), de Jean-Luc Godard e Anne-Marie Miéville, realizada en 1985.

de la exposición Chambres d’amis, comisariada por Jan Hoet para el Stedelijk

Coñecido pola súa investigación en todos os terreos do audiovisual, Godard

Museum voor Actuele Kunst de Gante. La propuesta de la exposición era situar

centra este traballo xunto a Miéville nunha análise das diferenzas entre cine

obras de arte contemporáneo en espacios privados, casas, pisos, etc. Cornelis

e televisión e detense —precisamente— nas convencións da emisión, da

no solo documenta una exposición que marca un antes y un después en la

produción dunha imaxe continua que se esforza por facer caso omiso da

manera de interpretar el espacio público de la institución y el privado de la

posibilidade de que os seus modos de produción queden en evidencia. Pero

vivienda, sino que el modo en que lo filma, utilizando los recursos de una

a forma mesma en que está rodada a obra —unha aparente conversación

retransmisión deportiva como si el tour urbano fuese un Tour de Francia, se


entre Godard e Miéville como se a cámara non estivese presente— alude xa

convierte en un tratado sobre la relación entre las convenciones del mundo del

á capacidade de se situar fóra de emisión, de obviar o feito de que todo está

arte, lo que se muestra y lo que nunca se enseña, y la televisión misma.

sendo producido para o espectador.

Mientras un extracto de este programa se exhibirá en la pantalla central de

Nesta liña atópanse tamén Born to be Sold: Martha Rosler Reads the Strange Case of Baby S.M. (1988), da artista norteamericana Martha Rosler,

esta sección, la versión íntegra —algo más de seis horas— podrá verse en el menú a la carta.

ou o traballo do colectivo tamén norteamericano TVTV titulado TVTV Looks at the Oscars (1976). Outra produción seleccionada para esta sección é De langste dag,

GRAN TV — Martha Rosler, Born to be Sold: Martha Rosler Reads the Strange

unha obra de Jef Cornelis realizada para a televisión en 1986, durante a

Case of Baby S.M., 1988, vídeo monocanal, color, sonido,

apertura da exposición Chambres d’amis, comisariada por Jan Hoet para

00:35:20. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art

o Stedelijk Museum voor Actuele Kunst de Gante. A proposta da exposición

Contemporani de Barcelona

era situar obras de arte contemporánea en espazos privados, casas, pisos,

— Jef Cornelis, De langste dag (fragmento), 1986, vídeo monocanal,

etc. Cornelis non só documenta unha exposición que marca un antes e un

color, sonido, 00:20:25. Colección MACBA. Fondo del

despois na maneira de interpretar o espazo público da institución e o

Ayuntamiento de Barcelona

privado da vivenda, senón que o modo en que o filma, utilizando os

— Jean-Luc Godard / Anne-Marie Miéville, Soft and Hard (A Soft

recursos dunha retransmisión deportiva como se o tour urbano fose un Tour

Conversation on Hard Subjects), 1985, vídeo, color, sonido,

de Francia, se converte nun tratado sobre a relación entre as convencións

00:48:11. Cortesía de Gaumont e Intermedio

do mundo da arte, o que se mostra e o que nunca se ensina, e a televisión mesma. Mentres un extracto deste programa se exhibirá na pantalla central

MENÚ

desta sección, a versión íntegra —algo máis de seis horas— poderase ver

— Samuel Beckett, ...but the clouds, 1977, vídeo, b/n, sonido,

no menú á carta.

00:50:00. Südwestrundfunk (SWR) — Jef Cornelis, De langste dag, 1986, vídeo monocanal, color,

GRAN TV — Martha Rosler, Born to be Sold: Martha Rosler Reads the Strange Case of Baby S.M., 1988, vídeo monocanle, cor, son, 00:35:20. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Jef Cornelis, De langste dag (fragmento), 1986, vídeo

sonido, 06:25:48. Colección MACBA. Fondo del Ayuntamiento de Barcelona — Raindance Corporation, The Rays, 1970, vídeo, b/n, sonido, 00:23:00. Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York — TVTV, TVTV Looks at the Oscars, 1976, vídeo, color, sonido, 00:59:00. Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York

monocanle, cor, son, 00:20:25. Colección MACBA. Fondo do Concello de Barcelona — Jean-Luc Godard / Anne-Marie Miéville, Soft and Hard (A Soft Conversation on Hard Subjects), 1985, vídeo, cor, son, 00:48:11. Cortesía de Gaumont e Intermedio MENÚ — Samuel Beckett, ...but the clouds, 1977, vídeo, b/n, son, 00:50:00. Südwestrundfunk (SWR) — Jef Cornelis, De langste dag, 1986, vídeo monocanle, cor, son, 06:25:48. Colección MACBA. Fondo do Concello de Barcelona — Raindance Corporation, The Rays, 1970, vídeo, b/n, son, 00:23:00. Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York — TVTV, TVTV Looks at the Oscars, 1976, vídeo, cor, son, 00:59:00. Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York General Idea: Pilot, 1977

O BROMISTA INSACIABLE

EL BROMISTA INSACIABLE

Este capítulo toma como punto de partida un concepto desenvolvido polo

Este capítulo toma como punto de partida un concepto desarrollado por el

sociólogo norteamericano Erving Goffman. No seu influente libro Asylums

sociólogo norteamericano Erving Goffman. En su influyente libro Asylums

(1961), Goffman estableceu o concepto de «axuste secundario» ou

(1961), Goffman acuñó el concepto de «ajuste secundario» o secondary

secondary adjustment. Este comportamento é típico do individuo que se

adjustment. Este comportamiento es típico del individuo que se encuentra en

encontra nunha situación de institución total, e que se defende da

una situación de institución total, y que se defiende de la anulación de sí

anulación de si mesmo que, por definición, producen as institucións

mismo que, por definición, producen las instituciones mediante pequeñas

mediante pequenas transgresións que, sen ameazaren o monolitismo da

transgresiones que, sin amenazar el monolitismo de la institución, le

institución, lle permiten crer que mantén un grao mínimo de autonomía. A

permiten creer que mantiene un grado mínimo de autonomía. A esta

esta tipoloxía corresponden os chistes que circulaban nos campos de

tipología corresponden los chistes que circulaban en los campos de


concentración ou no bloque socialista, ou os alcumes insultantes

concentración o en el bloque socialista, o los apodos insultantes

pronunciados en voz baixa por subordinados, internos ou alumnos. Na

pronunciados en voz baja por subordinados, internos o alumnos. En la

institución da televisión, un pode utilizar este concepto para estar á vez

institución de la televisión, uno puede utilizar este concepto para estar a la

dentro e fóra dela. O exemplo máis común é o individuo que interrompe

vez dentro y fuera de ella. El ejemplo más común es el individuo que

constantemente a narración doutro ou o curso convencional dun programa

interrumpe constantemente la narración de otro o el curso convencional de

con apostilas humorísticas e/ou irónicas. A natureza do discurso do que

un programa con apostillas humorísticas y/o irónicas. La naturaleza del

fala non está recoñecida polo comentarista, que bota man do sarcasmo

discurso del que habla no está reconocida por el comentarista, que echa

para manifestar a súa distancia respecto á situación en que se atopan.

mano del sarcasmo para manifestar su distancia respecto a la situación en

Non contesta os argumentos, glósaos; axústaos a outro xénero, a sátira ou

que se encuentran. No contesta los argumentos, los glosa; los ajusta a otro

a ironía.

género, la sátira o la ironía.

Este recurso utilízano moitos artistas e pensadores para estableceren un

Este recurso lo utilizan muchos artistas y pensadores para establecer un

marco que lles permita verse a si mesmos en televisión. Unha estratexia

marco que les permita verse a sí mismos en televisión. Una estrategia útil que

útil que permite conceptualizar a función que o artista ou o pensador

permite conceptualizar la función que el artista o el pensador tienen en

teñen en relación ao medio. A gran pregunta que este grupo de pro-

relación al medio. La gran pregunta que este grupo de programas plantea

gramas suscita é: pode algo significativo, ou algo realmente subversivo, ser

es: ¿puede algo significativo, o algo realmente subversivo, ser dicho bajo

dito baixo esta forma, baixo o subterfuxio da broma? Isto é o mesmo que

esta forma, bajo el subterfugio de la broma? Esto es lo mismo que

preguntarse polos límites do que pode ser parafraseado, polo modo en

preguntarse por los límites de lo que puede ser parafraseado, por el modo

que formas aparentemente non rigorosas de análise, como é o humor,

en que formas aparentemente no rigurosas de análisis, como es el humor,

poden ofrecer unha comprensión igual ou maior que outros métodos de

pueden arrojar una comprensión igual o mayor que otros métodos de

estudo do medio.

estudio del medio.

A finais da década dos setenta, General Idea, un colectivo formado polos

A finales de la década de los setenta, General Idea, un colectivo

artistas canadenses Felix Partz, Jorge Zontal e AA Bronson, creou unha

formado por los artistas canadienses Felix Partz, Jorge Zontal y AA Bronson,

serie de traballos baixo esta premisa. Pilot (1977), realizado para a

creó una serie de trabajos bajo esta premisa. Pilot (1977), realizado para

televisión pública da cidade de Ontario en Canadá, adopta a forma dun

la televisión pública de la ciudad de Ontario en Canadá, adopta la forma

noticiario do que eles mesmos son o tema a tratar: a súa carreira, o seu

de un noticiero del que ellos mismos son el tema a tratar: su carrera, su

ascenso de mozos descoñecidos, duns ninguéns, a artistas coñecidos e

ascenso de jóvenes desconocidos don nadie a artistas conocidos y

glamourosos. Para iso poñen en xogo todos os recursos que o grupo foi

glamurosos. Para ello ponen en juego todos los recursos que el grupo ha ido

desenvolvendo: as súas aparicións públicas, os seus primeiros pasos no

desarrollando: sus apariciones públicas, sus pinitos en el diseño de ropa,

deseño de roupa, as súas películas… Un profuso aparato de presentación

sus películas… Un profuso aparato de presentación socarrón y muy crítico

retranqueiro e moi crítico co mundo da arte. Test Tube (1979) está

con el mundo del arte. Test Tube (1979) está pensado en la misma clave

pensado na mesma clave que Pilot. Resultado dunha estadía de tres meses

que Pilot. Resultado de una estancia de tres meses en Ámsterdam, muestra

en Amsterdam, mostra os tres artistas sentados fronte a unha parede

a los tres artistas sentados frente a una pared realizada con luz de color —

realizada con luz de cor —o que eles denominan Colour Bar Lounge—

lo que ellos denominan Colour Bar Lounge— desde donde cuentan, de

desde onde contan, virados de costas ao espectador, as posibilidades dun

espaldas al espectador, las posibilidades de un artista de hacer carrera. El

artista de facer carreira. O programa está estruturado en tres partes e

programa está estructurado en tres partes y cada una de ellas concluye con

cada unha delas conclúe cun anuncio, tamén producido por eles mesmos.

un anuncio, también producido por ellos mismos.

Nos orixes da televisión por cable nos Estados Unidos, máis

En los orígenes de la televisión por cable en los Estados Unidos, más

concretamente na cidade de Los Angeles, o artista arxentino David

concretamente en la ciudad de Los Ángeles, el artista argentino David

Lamelas lanzouse á produción de varios programas de televisión, un

Lamelas se lanzó a la producción de varios programas de televisión, un

medio novo para el. The Hand (1976) mostra uns personaxes totalmente

medio nuevo para él. The Hand (1976) muestra a unos personajes

inverosímiles. A condutora do programa, Bárbara López (nome falso),

totalmente inverosímiles. La conductora del programa, Bárbara López

presenta os seus invitados no estudio: Ghila Benesty, unha xornalista (esta

(nombre falso), presenta a sus invitados en el plató: Ghila Benesty, una

vez real) de Israel, e Kevin Gold, unha falsa estrela do rock tamén

periodista (esta vez real) de Israel, y Kevin Gold, una falsa estrella del rock

inventada polo artista. Logo dunha actuación de Kevin e dunha charla

también inventada por el artista. Tras una actuación de Kevin y una charla

inocente sobre un baixón na súa carreira, a conversa deriva cara a un

inocente sobre un bache en su carrera, la conversación deriva hacia un

feito importante: Kevin posúe unha illa en propiedade e podería estar

hecho importante: Kevin posee una isla en propiedad y podría estar

utilizándoa para o tráfico de armas. As dúas mulleres insisten e, aínda

utilizándola para el tráfico de armas. Las dos mujeres insisten y, aunque él

que el nega semellantes acusacións, empeza a divagar sobre unha suposta

niega semejantes acusaciones, empieza a divagar sobre una supuesta

afección a coleccionar armas. A cousa ponse fea. Kevin perde os papeis,

afición a coleccionar armas. La cosa se pone fea. Kevin pierde los papeles,

pérdese a imaxe tras o escintileo do que parece unha arma branca e

se pierde la imagen tras el destello de lo que parece un arma blanca y

aparece a mira de axuste. Bárbara reaparece. Ocorreu un terrible

aparece la carta de ajuste. Bárbara reaparece. Ha ocurrido un terrible

accidente: Kevin Gold foi asasinado… Todo está realizado dun modo case

accidente: Kevin Gold ha sido asesinado… Todo está realizado de un

amateur, roza o paroxismo do improvisado e provoca a risa e, no entanto,

modo casi amateur, roza el paroxismo de lo improvisado y provoca la risa

o feito de que un deles sexa quen di ser, Ghila, confírelle ao conxunto o

y, sin embargo, el hecho de que uno de ellos sea quien dice ser, Ghila,

aire do programa de televisión máis raro xamais visto.

confiere al conjunto el aire del programa de televisión más raro jamás visto.


GRAN TV

GRAN TV

— Jef Cornelis, Daniel Buren (Palais Royal), 1971, vídeo

— Jef Cornelis, Daniel Buren (Palais Royal), 1971, vídeo monocanal,

monocanle, Betacam Dixital transferido a DVD, cor, son, 00:18:16. Colección MACBA. Fondo do Concello de Barcelona — Chris Burden, The TV Commercials, 1973-1977, vídeo, cor, son, 00:03:46. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — General Idea, Pilot, 1977, vídeo, cor, son, 00:28:56. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Stan Douglas, Monodramas, 1991, vídeo, cor, son, 00:00:30 — Martin Kippenberger. Musée National d‘Art Moderne présente un entretien de Martin Kippenberger avec Roberto Ohrt

Betacam Digital transferido a DVD, color, sonido, 00:18:16. Colección MACBA. Fondo del Ayuntamiento de Barcelona — Chris Burden, The TV Commercials, 1973-1977, vídeo, color, sonido, 00:03:46. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — General Idea, Pilot, 1977, vídeo, color, sonido, 00:28:56. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Stan Douglas, Monodramas, 1991, vídeo, color, sonido, 00:00:30 — Martin Kippenberger. Musée National d‘Art Moderne présente un

14/6/1993, 1993, vídeo, cor, son, 00:06:35. © Estate Martin

entretien de Martin Kippenberger avec Roberto Ohrt

Kippenberger, Galerie Gisela Capitain, Colonia

14/6/1993, 1993, vídeo, color, sonido, 00:06:35. © Estate Martin Kippenberger, Galerie Gisela Capitain, Colonia

MONITOR — David Lamelas, The Hand, 1976, vídeo, cor, son, 00:35:00. Cortesía de David Lamelas e LUX, Londres

MONITOR — David Lamelas, The Hand, 1976, vídeo, color, sonido, 00:35:00. Cortesía de David Lamelas y LUX, Londres

MENÚ — Jef Cornelis, Sonsbeek buiten de Perken, 1971, vídeo monocanle, Betacam Dixital transferido a DVD, b/n, son, 00:46:03. Colección MACBA. Fondo do Concello de Barcelona — General Idea, Test Tube, 1979, vídeo, cor, son, 00:28:15. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Ángel Carcavilla / Carolina Delpiano / Álvaro Díaz / Rafael Gumucio / Pedro Peirano, Plan Z (fragmentos), 1997-1998, vídeo, cor, son, 00:16:00. Cortesía dos artistas — T. R. Uthco / Ant Farm (Doug Hall, Chip Lord, Doug Michels,

MENÚ — Jef Cornelis, Sonsbeek buiten de Perken, 1971, vídeo monocanal, Betacam Digital transferido a DVD, b/n, sonido, 00:46:03. Colección MACBA. Fondo del Ayuntamiento de Barcelona — General Idea, Test Tube, 1979, vídeo, color, sonido, 00:28:15. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Ángel Carcavilla / Carolina Delpiano / Álvaro Díaz / Rafael Gumucio / Pedro Peirano, Plan Z (fragmentos), 1997-1998, vídeo, color, sonido, 00:16:00. Cortesía de los artistas — T. R. Uthco / Ant Farm (Doug Hall, Chip Lord, Doug Michels, Jody

Jody Procter), The Eternal Frame, 1975, vídeo, b/n e cor, son,

Procter), The Eternal Frame, 1975, vídeo, b/n y color, sonido,

00:23:50. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art

00:23:50. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art

Contemporani de Barcelona

Contemporani de Barcelona

LA TELEVISIÓN COMO UN LUGAR ESPECÍFICO Del mismo modo que, a partir de mediados de los setenta, se empieza a hablar de obras de arte creadas específicamente en un lugar y desde las condiciones que ese lugar impone a la obra, también puede hablarse de obras creadas para la televisión. Jean Dibbets concibe TV as a Fireplace (1969), Valie Export Facing a Family (1971), David Hall la serie TV Interruptions (1971), en la que simula, por ejemplo, llenar un monitor de agua desde dentro. También Quad I+II (1980), de Samuel Beckett, forma parte de esta sección. Consiste en una serie de acciones mínimas realizadas por personajes enfundados en unos hábitos de diferentes colores que dibujan con su movimiento el límite del espacio, un rectángulo situado sobre un gran vacío negro, lo otro, lo que no se ve, lo que se esconde detrás de la imagen. David Hall: TV Interruptions (7 TV Pieces): Tap Piece, 1971

GRAN TV — Valie Export, Facing a Family, 1971, vídeo, b/n, sonido,

A TELEVISIÓN COMO UN LUGAR ESPECÍFICO

00:04:44. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art

Do mesmo xeito que, a partir de mediados dos setenta, se empeza a falar de

Contemporani de Barcelona

obras de arte creadas especificamente nun lugar e desde as condicións que


ese lugar impón á obra, tamén pode falarse de obras creadas para a televisión. Jean Dibbets concibe TV as a Fireplace (1969), Valie Export Facing

— David Hall, TV Interruptions (7 TV Pieces), 1971, vídeo, b/n, sonido, 00:22:06. Cortesía del artista

a Family (1971), David Hall a serie TV Interruptions (1971), na que simula, por exemplo, encher un monitor de auga desde dentro. Tamén Quad I+II

MONITOR 1

(1980) de Samuel Beckett forma parte desta sección. Consiste nunha serie de

— Jan Dibbets, TV as a Fireplace, 1969, vídeo, color, sonido,

accións mínimas realizadas por personaxes enfundados nuns hábitos de

00:23:00. Cortesía de Netherlands Media Art Institute, Amsterdam

diferentes cores que debuxan co seu movemento o límite do espazo, un rectángulo situado sobre un gran baleiro negro, o outro, o que non se ve, o

MONITOR 2

que se agocha detrás da imaxe.

— David Hall, This is a Television Receiver, 1976, vídeo, color, sonido, 00:07:40. Cortesía del artista

GRAN TV — Valie Export, Facing a Family, 1971, vídeo, b/n, son, 00:04:44. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona

— David Hall, Stooky Bill TV, 1990, vídeo, color, sonido, 00:04:00. Cortesía del artista — David Hall, TV Interruptions (7 TV Pieces), 1971, vídeo, b/n, sonido, 00:22:06. Cortesía del artista

— David Hall, TV Interruptions (7 TV Pieces), 1971, vídeo, b/n, son, 00:22:06. Cortesía do artista.

MENÚ — Samuel Beckett, What Where, 1980, vídeo, color, sonido,

MONITOR 1 — Jan Dibbets, TV as a Fireplace, 1969, vídeo, cor, son, 00:23:00. Cortesía de Netherlands Media Art Institute, Amsterdam

00:12:00. Südwestrundfunk (SWR) — Samuel Beckett, Quad I+II, 1980, vídeo, color, sonido, 00:15:00. Südwestrundfunk (SWR) — Joan Jonas, Double Lunar Dogs, 1984, vídeo, color, sonido,

MONITOR 2 — David Hall, This is a Television Receiver, 1976, vídeo, cor, son, 00:07:40. Cortesía do artista — David Hall, Stooky Bill TV, 1990, vídeo, cor, son, 00:04:00. Cortesía do artista — David Hall, TV Interruptions (7 TV Pieces), 1971, vídeo, b/n, son, 00:22:06. Cortesía do artista

00:24:04. Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York — Peter Weibel, TV Aquarium (TV Tod I), 1970-1972, vídeo, b/n, sonido, 00:01:27. ZKM | Center for Art and Media Karlsruhe, Videocollection / Laboratory for Antique Video Systems — Peter Weibel, TV News (TV Tod II), 1970-1972, vídeo, b/n, sonido, 00:05:47. ZKM | Center for Art and Media Karlsruhe, Videocollection / Laboratory for Antique Video Systems

MENÚ — Samuel Beckett, What Where, 1980, vídeo, cor, son, 00:12:00. Südwestrundfunk (SWR) — Samuel Beckett, Quad I+II, 1980, vídeo, cor, son, 00:15:00. Südwestrundfunk (SWR) — Joan Jonas, Double Lunar Dogs, 1984, vídeo, cor, son, 00:24:04. Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York — Peter Weibel, TV Aquarium (TV Tod I), 1970-1972, vídeo, b/n, son, 00:01:27. ZKM | Center for Art and Media Karlsruhe, Videocollection / Laboratory for Antique Video Systems — Peter Weibel, TV News (TV Tod II), 1970-1972, vídeo, b/n, son, 00:05:47. ZKM | Center for Art and Media Karlsruhe, Videocollection / Laboratory for Antique Video Systems

UNHA TRIBUNA POR OCUPAR

Un certain regard. La logique du vivant. François Jacob conversa con Claude Lévi-Strauss, 1972

A difícil tarefa da mediación: a hostilidade como reacción obvia cando o espectador se atopa fronte a algo que non comprende inmediatamente. A

UNA TRIBUNA POR OCUPAR

cuestión da audiencia está sempre presente tanto na arte coma na

La difícil tarea de la mediación: la hostilidad como reacción obvia cuando

televisión. E existen exemplos radicais que abordan esta gran pregunta.

el espectador se encuentra frente a algo que no comprende inmediatamente.

Nos programas sobre arte nos cales o que prima é dar a coñecer (evitando

La cuestión de la audiencia está siempre presente tanto en el arte como en

explicacións pedagóxicas que presupoñen a ignorancia ou o infantilismo

la televisión. Y existen ejemplos radicales que abordan esta gran pregunta.

do espectador), a televisión convértese nunha abertura, unha ventá ao

En los programas sobre arte en los cuales lo que prima es el dar a conocer

mundo, por dicilo cunha imaxe común no debate sobre a pintura do

(evitando explicaciones pedagógicas que presuponen la ignorancia o el

Renacemento.

infantilismo del espectador), la televisión se convierte en una abertura, una

Este espírito de mostrar está impregnado de entusiasmo, importa o carisma de Robert Hughes, de John Berger, de Paloma Chamorro ou de

ventana al mundo, por decirlo con una imagen común en el debate sobre la pintura del Renacimiento.


Marta Traba á hora de nos acompañar a un lugar onde non estivemos. Os

Este espíritu de mostrar está impregnado de entusiasmo, importa el carisma

programas sobre arte, na súa meirande parte, concíbense como unha

de Robert Hughes, de John Berger, de Paloma Chamorro o de Marta Traba a la

viaxe, un programa-aventura. A función do público non está construída

hora de acompañarnos a un lugar donde no hemos estado. Los programas sobre

como receptor dunha obra, senón como membro dunha tripulación nunha

arte, en su mayoría, se conciben como un viaje, un programa-aventura. La función

nave que se move. Os programas que presentamos aquí son dunha

del público no está construida como receptor de una obra, sino como miembro

natureza totalmente distinta e, aínda que non poden cualificarse de arte

de una tripulación en una nave que se mueve. Los programas que presentamos

propiamente dita, resultan moi útiles para entendermos esa eterna tensión

aquí son de una naturaleza totalmente distinta y, aunque no pueden calificarse de

entre obra e espectador, entre o medio e a audiencia, así como a axencia

arte propiamente dicho, resultan muy útiles para entender esa eterna tensión entre

que artistas e intelectuais tiveron e talvez poidan seguir a ter en televisión.

obra y espectador, entre el medio y la audiencia, así como la agencia que artistas

A partir da fin da Segunda Guerra Mundial ocorre un fenómeno en

e intelectuales han tenido y tal vez puedan seguir teniendo en televisión.

Francia que afectará a todos os países do seu ámbito, moi en particular a

A partir del fin de la Segunda Guerra Mundial ocurre un fenómeno en

Italia e Alemaña, pero tamén a España. Trátase da aparición de filósofos e

Francia que afectará a todos los países de su entorno, muy en particular a Italia

de filosofía en televisión. Aínda que o carácter de ente público que ten a

y Alemania, pero también a España. Se trata de la aparición de filósofos y

televisión favorece a presenza da cultura, este feito non explica por si só

filosofía en televisión. Aunque el carácter de ente público que tiene la televisión

un fenómeno que irá en aumento incluso logo da privatización da televisión

favorece la presencia de la cultura, este hecho no explica por sí solo un

francesa. A abundancia de programas deste tipo (máis de 3.500 entre

fenómeno que irá en aumento incluso tras la privatización de la televisión

principios dos sesenta e mediados da década dos oitenta) hai que a

francesa. La abundancia de programas de este tipo (más de 3.500 entre

relacionar coa reconstrución intelectual do país despois da guerra. Resulta

principios de los sesenta y mediados de la década de los ochenta) hay que

case impensable un programa de dúas horas no que Deleuze expón os

relacionarla con la reconstrucción intelectual del país tras la guerra. Resulta casi

presupostos do seu pensamento (RAI) ou as primeiras aparicións de Gaston

impensable un programa de dos horas en el que Deleuze expone los

Bachelard falando de filosofía da ciencia e sentimento poético… Existe

presupuestos de su pensamiento (RAI) o las primeras apariciones de Gaston

unha lista interminable e fascinante de exemplos que nos mostran unha

Bachelard hablando de filosofía de la ciencia y sentimiento poético… Existe

televisión sen mediación, directa ao corazón do discurso, polémica, allea

una lista interminable y fascinante de ejemplos que nos muestran una televisión

á dificultade que supón para o espectador e consciente de ser vista por el.

sin mediación, directa al corazón del discurso, polémica, ajena a la dificultad

Filosofía e visión: é un paradoxo que inventa un espazo híbrido dentro da

que supone para el espectador y consciente de ser vista por él. Filosofía y

televisión. Non se necesita nada para empezar a falar, só o orador, nin

visión: es una paradoja que inventa un espacio híbrido dentro de la televisión.

estudio de gravación nin atrezo, só a voz e a garantía de que esta se

No se necesita nada para empezar a hablar, solo al orador, ni plató ni atrezo,

corresponde cun suxeito. Tampouco é a radio con imaxes. Máis ben trátase

solo la voz y la garantía de que esta se corresponde con un sujeto. Tampoco

dunha protorrepresentación mediática do parlamentarismo moderno.

es la radio con imágenes. Más bien se trata de una protorrepresentación

Neste capítulo pódese ver unha selección de traballos realizados baixo

mediática del parlamentarismo moderno. En este capítulo puede verse una

estas premisas.

selección de trabajos realizados bajo estas premisas.

GRAN TV

G RAN T V

— L’Abécédaire de Gilles Deleuze, I (Idée), 1988-1989,

— L’Abécédaire de Gilles Deleuze, I (Idée), 1988-1989,

vídeo, cor, son, 00:15:51

vídeo, color, sonido, 00:15:51

— Gaston Bachelard. Portrait d’un philosophe, 1961,

— Gaston Bachelard. Portrait d‘un philosophe, 1961,

vídeo, b/n, son, 00:10:30. Institut National de

vídeo, b/n, sonido, 00:10:30. Institut National

l’Audiovisuel (INA)

de l’Audiovisuel (INA)

— Michel Foucault. Lectures pour tous, 1966, vídeo, b/n, son, 00:14:34. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Martin Heidegger on Future of Philosophy, 1969, vídeo, b/n, son, 00:02:30. ZDF

— Michel Foucault. Lectures pour tous, 1966, vídeo, b/n, sonido, 00:14:34. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Martin Heidegger on Future of Philosophy, 1969, vídeo, b/n, sonido, 00:02:30. ZDF

— Claude Lévi-Strauss. Un certain regard, 1972, vídeo, b/n, son, 00:54:24. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Hannah Arendt. Un certain regard, 1974, vídeo, b/n, son, 00:50:00. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Jacques Lacan. La Psychanalyse (partes I-II), 1974,

— Claude Lévi-Strauss. Un certain regard, 1972, vídeo, b/n, sonido, 00:54:24. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Hannah Arendt. Un certain regard, 1974, vídeo, b/n, sonido, 00:50:00. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Jacques Lacan. La Psychanalyse (partes I-II), 1974,

vídeo, b/n, son, 01:35:00. Institut National de

vídeo, b/n, sonido, 01:35:00. Institut National de

l’Audiovisuel (INA)

l’Audiovisuel (INA)

— Quel avenir pour l‘homme? Apostrophes n. 84, 1976, o

vídeo, b/n, son, 01:07:16. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Les Rendez-vous du dimanche (Simone de Beauvoir, Sartre...),

— Quel avenir pour l‘homme? Apostrophes n.o 84, 1976, vídeo, b/n, sonido, 01:07:16. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Les Rendez-vous du dimanche (Simone de Beauvoir, Sartre...),

1979, vídeo, b/n, son, 01:20:00. Institut National de

1979, vídeo, b/n, sonido, 01:20:00. Institut National de

l’Audiovisuel (INA)

l’Audiovisuel (INA)


— Jacques Derrida. Le Cercle de minuit, 1987, vídeo, b/n, son, 01:16:45. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Karl Popper. Contro la televisione, 2001, vídeo, b/n, son, 00:27:44. Radiotelevisione Italiana (RAI) — Pierre Bourdieu. Sur la télévision, 2001, vídeo, b/n, son, 00:49:35. Cortesía de Doriane Films — Albert Serra, Els noms de Crist, 2010, vídeo, cor, son, 14 capítulos

— Jacques Derrida. Le Cercle de minuit, 1987, vídeo, b/n, sonido, 01:16:45. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Karl Popper. Contro la televisione, 2001, vídeo, b/n, sonido, 00:27:44. Radiotelevisione Italiana (RAI) — Pierre Bourdieu. Sur la television, 2001, vídeo, b/n, sonido, 00:49:35. Cortesía de Doriane Films — Albert Serra, Els noms de Crist, 2010, vídeo, color, sonido, 14 capítulos

LA TELEVISIÓN COMO REINO O EL REINO DE LA TELEVISIÓN En este capítulo se han incorporado aquellos programas que interpretan la televisión como una forma moderna de soberanía, un concepto que surge de la creencia del medio en su capacidad de generar un poder absoluto y perpetuo, autootorgado, inherente a la lógica del propio medio. No es lo que cuenta la televisión lo que hay que contestar sino su existencia misma, del mismo modo en que, durante la Edad Media, se batallaba por la abolición de la música instrumental por considerar su sonido pagano, sin entrar en consideraciones estéticas. En esta sección no podía faltar Guy Debord, pensador y cineasta francés, con un trabajo titulado Réfutation de tous les jugements, tant élogieux qu’hostiles, Jef Cornelis: Container 3: De puntzak van Heine, 1989

qui ont été jusqu’ici portés sur le film «La société du spectacle», realizado en 1975. También se ha incluido la reconstrucción de un programa de Pier Paolo

A TELEVISIÓN COMO REINO OU O REINO DA TELEVISIÓN

Pasolini realizada en 2006 por Mario Sesti y Matteo Cerami: «En mi opinión, no

Neste capítulo incorporáronse aqueles programas que interpretan a

di più feroce della banalissima televisione, es un manifiesto en imágenes que

televisión como unha forma moderna de soberanía, un concepto que xorde

debe ponerse en relación con un artículo incendiario que Pasolini publicó en

da crenza do medio na súa capacidade de xerar un poder absoluto e

1973 en el Corriere della Sera, «Desafío a los directivos de la televisión». En él

perpetuo, autooutorgado, inherente á lóxica do propio medio. Non é o que

afirma: «La televisión solo provoca la homologación destructora de la autenticidad

conta a televisión o que hai que contestar senón a súa existencia mesma,

y de la concreción». En las afirmaciones de Debord y Pasolini no hay espacio

do mesmo modo en que, durante a Idade Media, se batallaba pola

para una contratelevisión: no se puede hacer buena política desde un reino

abolición da música instrumental por considerar pagán o seu son, sen

ilegítimo. Solo queda su abolición.

entrar en consideracións estéticas.

existe nada más feroz que la televisión», afirma Pasolini. Este programa, Niente

Otro de los programas que pueden verse es el manifiesto firmado por Richard

Nesta sección non podía faltar Guy Debord, pensador e cineasta

Serra en colaboración con Carlota Fay Schoolman, Television Delivers People

francés, cun traballo titulado Réfutation de tous les jugements, tant élogieux

(1973). El programa de Serra/Schoolman niega la imagen. En la pantalla solo

qu’hostiles, qui ont été jusqu’ici portés sur le film «La société du spectacle»,

aparece texto: una denuncia de los efectos nocivos de la televisión.

realizado en 1975. Tamén se incluíu a reconstrución dun programa de Pier

No podemos dejar de mencionar la inclusión, en el espacio a la carta, de

Paolo Pasolini realizada en 2006 por Mario Sesti e Matteo Cerami: «Ao

Container 3: De puntzak van Heine (1989), creado por el productor y artista

meu ver, non existe nada máis feroz que a televisión», afirma Pasolini. Este

belga Jef Cornelis. Se trata de uno de los nueve capítulos de la serie, que analiza

programa, Niente di più feroce della banalissima televisione, é un

de un modo muy particular la posibilidad del intelectual en televisión. Un

manifesto en imaxes que debe pórse en relación cun artigo incendiario que

container, construido como plató móvil, es el escenario de esta polémica

Pasolini publicou en 1973 no Corriere della Sera, «Desafío aos directivos

producción, que dejó de emitirse tras el segundo capítulo y que aún hoy es una

da televisión». Nel afirma: «A televisión só provoca a homologación

referencia para comprender los límites del medio. El container de Cornelis posee

destrutora da autenticidade e da concreción». Nas afirmacións de Debord

además la peculiaridad de equipararse a otros espacios de arte, como el mítico

e de Pasolini non hai espazo para unha contratelevisión: non se pode facer

Portikus, un container de transporte marítimo a modo de galería.

boa política desde un reino ilexítimo. Só queda a súa abolición. Outro dos programas que poden verse é o manifesto asinado por Richard Serra en colaboración con Carlota Fay Schoolman, Television Delivers People

GRAN TV — Richard Serra / Carlota Fay Schoolman, Television Delivers

(1973). O programa de Serra/Schoolman nega a imaxe. Na pantalla só

People, 1973, vídeo, color, sin sonido, 00:05:55. Museum of

aparece texto: unha denuncia dos efectos nocivos da televisión.

Modern Art Circulating Film & Video Library, Nueva York

Non podemos deixar de mencionar a inclusión, no espazo á carta, de

— Guy Debord, Réfutation de tous les jugements, tant élogieux

Container 3: De puntzak van Heine (1989), creado polo produtor e artista

qu’hostiles, qui ont été jusqu’ici portés sur le film «La société du

belga Jef Cornelis. Trátase dun dos nove capítulos da serie, que analiza

spectacle», 1975, vídeo, b/n, sonido, 00:34:59. Love Streams /

dun modo moi particular a posibilidade do intelectual en televisión. Un

Alice Debord

container, construído como estudo de gravación móbil, é o escenario desta


polémica produción, que deixou de emitirse despois do segundo capítulo e

— Matteo Cerami / Mario Sesti, Niente di più feroce della

que aínda hoxe é unha referencia para comprendermos os límites do

banalissima televisione (film La voce di Pasolini), 2006, vídeo,

medio. O container de Cornelis posúe ademais a peculiaridade de se

color, sonido, 00:03:56. Cortesía de los artistas

equiparar a outros espazos de arte, como o mítico Portikus, un container de transporte marítimo a modo de galería.

MENÚ — Mark Achbar / Peter Wintonick, Manufacturing Consent - Noam

GRAN TV

Chomsky and the Media (fragmento), 1993, vídeo, color, sonido,

— Richard Serra / Carlota Fay Schoolman, Television Delivers

00:35:32. Necessary Illusions

People, 1973, vídeo, cor, sen son, 00:05:55. Museum of

— Jef Cornelis, Container 3: De puntzak van Heine, 1989, vídeo,

Modern Art Circulating Film & Video Library, Nova York

color, sonido, 00:59:00. Cortesía de VRT

— Guy Debord, Réfutation de tous les jugements, tant

— Guillermo Gómez-Peña / Adrienne Jenik, El Naftazteca: Cyber-

élogieux qu’hostiles, qui ont été jusqu’ici portés sur le film

Aztec TV for 2000 AD, 1995, vídeo, color, sonido, 00:58:00.

«La société du spectacle», 1975, vídeo, b/n, son,

Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de

00:34:59. Love Streams / Alice Debord

Barcelona

— Matteo Cerami / Mario Sesti, Niente di più feroce della

— Brian Springer, Spin, 1995, vídeo, color, sonido, 00:57:00.

banalissima televisione (filme La voce di Pasolini), 2006,

Video Data Bank

vídeo, cor, son, 00:03:56. Cortesía dos artistas

— Bill Viola, Reverse Television - Portraits of Viewers, 1984, vídeo, color, sonido, 00:15:00. Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York

MENÚ — Mark Achbar / Peter Wintonick, Manufacturing Consent Noam Chomsky and the Media (fragmento), 1993, vídeo, cor, son, 00:35:32. Necessary Illusions — Jef Cornelis, Container 3: De puntzak van Heine, 1989, vídeo, cor, son, 00:59:00. Cortesía de VRT — Guillermo Gómez-Peña / Adrienne Jenik, El Naftazteca: Cyber-Aztec TV for 2000 AD, 1995, vídeo, cor, son, 00:58:00. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Brian Springer, Spin, 1995, vídeo, cor, son, 00:57:00. Video Data Bank — Bill Viola, Reverse Television - Portraits of Viewers, 1984, vídeo, cor, son, 00:15:00. Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York Marta Traba: La historia del arte moderno contada desde Bogotá, 1962-1983

O IMPACTO DO NOVO Ou «das estupendas posibilidades e as xeralmente mediocres realidades da crítica»

EL IMPACTO DE LO NUEVO 1

1

O «de las estupendas posibilidades y las generalmente mediocres realidades de la crítica»

Xa desde os seus comezos a televisión acolle a cultura como un curioso

Ya desde sus comienzos la televisión acoge la cultura como a un curioso

inquilino. Arte, teatro, literatura e música formarán parte da súa programación.

inquilino. Arte, teatro, literatura y música formarán parte de su programación.

Nesta sección axuntamos aqueles programas que se pensan desde a lóxica

En esta sección hemos reunido aquellos programas que se piensan desde la

televisiva para se enfrontar non só coa arte clásica (existen infinitos exemplos,

lógica televisiva para vérselas no solo con el arte clásico (existen infinitos

algún deles incrible, sobre os grandes mestres do pasado), senón con aquilo

ejemplos, alguno de ellos increíble, sobre los grandes maestros del pasado),

que é coetáneo, que é tan novo coma o medio mesmo.

sino con aquello que es coetáneo, que es tan nuevo como el medio mismo.

En Europa o pioneiro é Civilisation (1969), unha visión persoal a cargo de

En Europa el pionero es Civilisation (1969), una visión personal a cargo de

Kenneth Clark, crítico de arte e catedrático de Oxford que fora director da

Kenneth Clark, crítico de arte y catedrático de Oxford que había sido director de

London National Gallery. Trátase dunha serie producida por BBC2 que ten a

la London National Gallery. Se trata de una serie producida por BBC2 que tiene

peculiaridade engadida de ser unha das primeiras series en cor. Ao principio

la peculiaridad añadida de ser una de las primeras series en color. Al principio

non se concibiu como un programa sobre arte, senón basicamente sobre os

no se concibió como un programa sobre arte, sino básicamente sobre los pilares

alicerces da modernidade en Occidente: arte, arquitectura, música, literatura…

de la modernidad en Occidente: arte, arquitectura, música, literatura…

Entre os exemplos que podemos atopar nesta sección están La historia del

Entre los ejemplos que podemos encontrar en esta sección están La historia del

arte moderno contada desde Bogotá (1962-1983) e The Shock of the New

arte moderno contada desde Bogotá (1962-1983) y The Shock of the New

(1982). A primeira é unha serie moi pouco difundida, da que presentamos a

(1982). La primera es una serie muy poco difundida, de la que presentamos la más

máis ampla selección que se vise nunca, dirixida pola historiadora da arte e

amplia selección que se haya visto nunca, dirigida por la historiadora del arte y

militante feminista arxentina Marta Traba. En 1954 Traba instalouse en Bogotá,

militante feminista argentina Marta Traba. En 1954 Traba se instaló en Bogotá,

onde causou unha revolución cun programa de televisión que transformou de

donde causó una revolución con un programa de televisión que transformó de raíz


vez o debate cultural en Colombia e tivo ampla repercusión en todos os círculos

el debate cultural en Colombia y tuvo amplia repercusión en todos los círculos in-

intelectuais de América Latina. Traba fundou a revista Prisma (1957) e máis

telectuales de América Latina. Traba fundó la revista Prisma (1957) y más tarde el

tarde o Museo de Arte Moderno de Bogotá, do que foi directora desde 1957 a

Museo de Arte Moderno de Bogotá, del que fue directora desde 1957 a 1963.

1963. A televisión foi a súa aula. Desgraciadamente perdeuse toda a primeira

La televisión fue su aula. Desgraciadamente se ha perdido toda la primera serie que

serie que realizou desde mediados dos cincuenta. Pero presentamos aquí a

realizó desde mediados de los cincuenta. Pero presentamos aquí la segunda, re-

segunda, realizada entre finais dos setenta e 1983, ano da súa morte nun

alizada entre finales de los setenta y 1983, año de su muerte en un accidente

accidente aéreo en Madrid. Prolífica escritora, a súa visión compréndese en

aéreo en Madrid. Prolífica escritora, su visión se comprende en pantalla. Cada pro-

pantalla. Cada programa é unha lección. Diríxese ao seu público como se nos

grama es una lección. Se dirige a su público como si nos estuviese dictando una

estivese ditando unha clase e ao tempo paséanos polos estudios dos artistas,

clase y al tiempo nos pasea por los estudios de los artistas, nos muestra con ejem-

móstranos con exemplos que realiza ela mesma as diferenzas entre cubismo e

plos que realiza ella misma las diferencias entre cubismo y puntillismo, inventa tér-

puntillismo, inventa termos elocuentes para describir procesos que están a

minos elocuentes para describir procesos que están ocurriendo en su contexto más

ocorrer no seu contexto máis inmediato e remítenos á arquitectura moderna de

inmediato y nos remite a la arquitectura moderna de Rogelio Salmona para ha-

Rogelio Salmona para nos facer entender que si, que efectivamente o continente

cernos entender que sí, que efectivamente el continente estudia lo que sucede fuera

estuda o que sucede fóra del, o recibe e o pensa nos seus propios termos.

de él, lo recibe y lo piensa en sus propios términos.

Algo similar sucede con Robert Hughes e The Shock of the New, un repaso

Algo similar sucede con Robert Hughes y The Shock of the New, un repaso

en oito capítulos da arte de agora, o seu agora. As dúas series teñen algo en

en ocho capítulos del arte de ahora, su ahora. Las dos series tienen algo en

común: desligarse de análises cronolóxicas e relacionar a produción artística

común: desligarse de análisis cronológicos y relacionar la producción artística con

coa produción de espazo público, de vida política no senso máis extenso do

la producción de espacio público, de vida política en el sentido más extenso del

termo. A diferenza —e por esa razón as presentamos aquí— é que mentres

término. La diferencia —y por esa razón las presentamos aquí— es que mientras

Marta Traba está ao caso do que sucede fóra da arte latinoamericana, Hughes

Marta Traba está al caso de lo que sucede fuera del arte latinoamericano,

só alude a Europa e aos Estados Unidos como centros de produción.

Hughes solo alude a Europa y Estados Unidos como centros de producción.

No noso contexto destaca A fondo, un programa cun formato totalmente

En nuestro contexto destaca A fondo, un programa con un formato totalmente

distinto —a entrevista— presentado polo periodista Joaquín Soler Serrano.

distinto —la entrevista— presentado por el periodista Joaquín Soler Serrano. Por

Por el pasaron, entre 1976 e 1981, arredor de setenta personaxes de todos

él pasaron, entre 1976 y 1981, alrededor de setenta personajes de todos los

os ámbitos da cultura internacional. Aquí mostramos dúas entrevistas: a

ámbitos de la cultura internacional. Aquí mostramos dos entrevistas: la realizada

realizada a Salvador Dalí e a de Joan Brossa.

a Salvador Dalí y la de Joan Brossa.

Non pode faltar tampouco unha selección do mítico programa La edad

No puede faltar tampoco una selección del mítico programa La edad de

de oro, dirixido e presentado por Paloma Chamorro, que a pesar de se emitir

oro, dirigido y presentado por Paloma Chamorro, que a pesar de emitirse solo

só durante dous anos (1983-1985) deixou pegada. O programa, moi ligado

durante dos años (1983-1985) ha dejado huella. El programa, muy ligado a

ao que se coñece como Movida madrileña, estaba dedicado á música, pero

lo que se conoce como Movida madrileña, estaba dedicado a la música, pero

o talento da súa presentadora para falar e facer falar e o formato

el talento de su presentadora para hablar y hacer hablar y el formato lo

convertérono na tribuna cultural máis influente dese momento. A habilidade

convirtieron en la tribuna cultural más influyente de ese momento. La habilidad

de Chamorro para apuntar desde o musical ás ideas, aos contextos que as fan

de Chamorro para apuntar desde lo musical a las ideas, a los contextos que

posibles e de transformar o estudio de gravación nun laboratorio, custoulle

las hacen posibles y de transformar el plató en un laboratorio, le costó incluso

incluso unha querela por profanación en 1984.

una querella por profanación en 1984.

Entre os numerosos programas que poderían incluírse nesta sección,

Entre los numerosos programas que podrían incluirse en esta sección, hemos

seleccionamos Io e… (1972), realizado por Luciano Emmer para a RAI, que

seleccionado Io e… (1972), realizado por Luciano Emmer para la RAI, que

invitaba a personalidades da cultura italiana a elixiren unha obra de arte e

invitaba a personalidades de la cultura italiana a elegir una obra de arte e iniciar

iniciaren un relato en imaxes para a televisión a través da mesma. Destaca

un relato en imágenes para la televisión a través de la misma. Destaca Federico

Federico Fellini falando da arquitectura fascista en Roma, do distrito concibido

Fellini hablando de la arquitectura fascista en Roma, del distrito concebido por el

polo arquitecto Marcello Piacentini en 1938 para a Exposición Universal de

arquitecto Marcello Piacentini en 1938 para la Exposición Universal de 1942 y

1942 e coñecido como EUR. Outras obras seleccionadas son o programa chileno

conocido como EUR. Otras obras seleccionadas son el programa chileno En torno

En torno al vídeo (1984-1988), do cineasta Carlos Flores; algún dos programas

al vídeo (1984-1988), del cineasta Carlos Flores; alguno de los programas de

de Santiago Amón, como o realizado sobre a Documenta de Kassel de 1977, ou

Santiago Amón, como el realizado sobre la Documenta de Kassel de 1977, o el

o programa dedicado á crítica de arte en Encuentros con las artes y las letras

programa dedicado a la crítica de arte en Encuentros con las artes y las letras

(1976), presentado por Paloma Chamorro e no que interveñen Santiago Amón,

(1976), presentado por Paloma Chamorro y en el que intervienen Santiago

Simón Marchán Fiz, Andrés Trapiello e Dámaso Santos Amestoy.

Amón, Simón Marchán Fiz, Andrés Trapiello y Dámaso Santos Amestoy.

1. Tirado dunha frase de Paloma Chamorro nos seu programa Encuentros con las artes y las letras. En concreto, do capítulo dedicado á crítica de arte.

1. Tomado de una frase de Paloma Chamorro en su programa Encuentros con las artes y las letras. En concreto, del capítulo dedicado a la crítica de arte.

GRAN TV 1

GRAN TV 1

— Carlos Vélez, Encuentros con las artes y las letras. Debate: A

— Carlos Vélez, Encuentros con las artes y las letras. Debate: La crítica

crítica da arte contra a parede, 1976, vídeo, b/n, son,

del arte contra la pared, 1976, vídeo, b/n, sonido, 00:28:28.

00:28:28. Televisión Española (TVE)

Televisión Española (TVE)


— Joaquín Soler Serrano, A fondo: entrevista a Joan Brossa

— Joaquín Soler Serrano, A fondo: entrevista a Joan Brossa

25/9/1977, 1976-1981, vídeo, b/n, son, 00:14:52.

25/9/1977, 1976-1981, vídeo, b/n, sonido, 00:14:52.

Televisión Española (TVE)

Televisión Española (TVE)

— Joaquín Soler Serrano, A fondo: entrevista a Salvador Dalí

— Joaquín Soler Serrano, A fondo: entrevista a Salvador Dalí

27/11/1977, 1976-1981, vídeo, b/n, son, 55:48:00.

27/11/1977, 1976-1981, vídeo, b/n, sonido, 55:48:00.

Televisión Española (TVE)

Televisión Española (TVE)

— Santiago Amón, Trazos. Revista de Arte 28/7/1977.

— Santiago Amón, Trazos. Revista de Arte 28/7/1977.

Santiago Amón fala da Documenta 6 de Kassel, 1977, vídeo,

Santiago Amón habla de la Documenta 6 de Kassel, 1977,

b/n, son, 00:20:56. Televisión Española (TVE)

vídeo, b/n, sonido, 00:20:56. Televisión Española (TVE)

— Alfredo Castellón, Mirar un cuadro con Santiago Amón, 1978, vídeo, b/n, son, 00:13:45. Televisión Española (TVE) — Paloma Chamorro, La edad de oro 6/9/1983, 1983-1985, vídeo, b/n, son, 00:17:45. Televisión Española (TVE)

— Alfredo Castellón, Mirar un cuadro con Santiago Amón, 1978, vídeo, b/n, sonido, 00:13:45. Televisión Española (TVE) — Paloma Chamorro, La edad de oro 6/9/1983, 1983-1985, vídeo, b/n, sonido, 00:17:45. Televisión Española (TVE)

GRAN TV 2

G RAN T V 2

— Carlos Flores, En torno al vídeo, 1984-1988, vídeo, cor, son,

— Carlos Flores, En torno al vídeo, 1984-1988, vídeo, color,

00:17:44. Cortesía do artista — Luciano Emmer, Io e... Federico Fellini e l’EUR, 1972, vídeo, cor, son, 00:08:57. Radiotelevisione Italiana (RAI) — Marta Traba, La historia del arte moderno contada desde Bogotá, 1962-1983, vídeo, b/n, son, 00:50:00. Fundación Patrimonio Fílmico Colombiano — Enrico Ghezzi, EXtra - Ghezzi commenta Grizzly Man, 2007, vídeo, cor, son, 00:29:36. Fandango Distribuzione

sonido, 00:17:44. Cortesía del artista — Luciano Emmer, Io e... Federico Fellini e l’EUR, 1972, vídeo, color, sonido, 00:08:57. Radiotelevisione Italiana (RAI) — Marta Traba, La historia del arte moderno contada desde Bogotá, 1962-1983, vídeo, b/n, sonido, 00:50:00. Fundación Patrimonio Fílmico Colombiano — Enrico Ghezzi, EXtra - Ghezzi commenta Grizzly Man, 2007, vídeo, color, sonido, 00:29:36. Fandango Distribuzione

MENÚ

ME N Ú

— Robert Hughes, The Shock of the New (cap. 5: The Threshold

— Robert Hughes, The Shock of the New (cap. 5: The Threshold

of Liberty), 1982, vídeo, cor, son, 01:00:00. BBC Active

of Liberty), 1982, vídeo, color, sonido, 01:00:00. BBC Active

WHAT’S MY LINE? (QUEN SON?) O título desta sección está tomado dun programa norteamericano que comezou a emitirse o dous de febreiro de 1950 na CBS e cuxa primeira versión se emitiu semanalmente até 1967. Nel, un xurado de personalidades do mundo da moda e do periodismo cos ollos vendados debía adiviñar a profesión do personaxe invitado. Un dos máis célebres foi sen dúbida Salvador Dalí. En 1974 foi o artista austríaco Richard Kriesche —Blackout— quen apareceu nunha mesa redonda na televisión como un xesto de nonvisión, da cegueira crítica que xera o medio e do anonimato en que some a todos os que non aparecen nel. A televisión xera identidade, identidade mediática, e a obra de moitos artistas repara neste aspecto: desde os anuncios creados case anonimamente para os primeiros programas da MTV, nos que se ve un Richard Prince mozo comendo un xeado diante do Museo Guggenheim de

Barbara Visser: Gimines, 1995

Nova York mentres nos anuncia que el é efectivamente Richard Prince, o segredo mellor gardado do mundo da arte neoiorquina, ou algunhas das

WHAT’S MY LINE? (¿QUIÉN SOY?)

obras de Andy Warhol realizadas para televisión, como Andy Warhol’s

El título de esta sección está tomado de un programa norteamericano que

Fifteen Minutes (1986-1987), unha serie creada por el mesmo tamén para

comenzó a emitirse el 2 de febrero de 1950 en la CBS y cuya primera versión

a canle de música MTV e pola que pasaron todo tipo de personalidades xa

se emitió semanalmente hasta 1967. En él, un jurado de personalidades del

famosas ou con grandes aspiracións de o seren: Jerry Hall, William

mundo de la moda y del periodismo con los ojos vendados debía adivinar la

Burroughs, Marc Jacobs ou Grace Jones, por citar só algúns. Ou máis

profesión del personaje invitado. Uno de los más célebres fue sin duda

recentemente Gimines (1995), na que a artista holandesa Barbara Visser se

Salvador Dalí. En 1974 fue el artista austriaco Richard Kriesche —Blackout—

introduce nunha serie de televisión moi popular en Lituania, Gimines,

quien apareció en una mesa redonda en la televisión como un gesto de no-

interpretándose a si mesma; ou Ximena Cuevas, unha artista mexicana que

visión, de la ceguera crítica que genera el medio y del anonimato en que sume

se coa nun programa de máxima audiencia, La tómbola, en 2001. Unha

a todos los que no aparecen en él.


acción realizada a partir dunha acción espontánea: a obra racha coas

La televisión genera identidad, identidad mediática, y la obra de

convencións da televisión e desestabiliza os roles dos presentadores do

muchos artistas repara en este aspecto: desde los anuncios creados casi

programa e a realización, a audiencia e o personaxe que de súpeto aparece

anónimamente para los primeros programas de la MTV, en los que se ve a

en pantalla, a quen automaticamente identificamos como alguén posto que

un joven Richard Prince comiendo un helado delante del Museo

doutro modo non estaría aí.

Guggenheim de Nueva York mientras nos anuncia que él es efectivamente Richard Prince, el secreto mejor guardado del mundo del arte neoyorquino,

GRAN TV

o algunas de las obras de Andy Warhol realizadas para televisión, como

— What’s My Line?, tempada 8, episodio 22, 1957, vídeo, b/n,

Andy Warhol’s Fifteen Minutes (1986-1987), una serie creada por él mismo

son, 00:09:22 — Judith Barry, Ten Second Films: Floating Red Lips, 1982, vídeo, cor, son, 00:00:14. Exposto por primeira vez en 80, Langton Street. Cortesía da artista

también para el canal de música MTV y por la que pasaron todo tipo de personalidades ya famosas o con grandes aspiraciones a serlo: Jerry Hall, William Burroughs, Marc Jacobs o Grace Jones, por citar solo a algunos. O más recientemente Gimines (1995), en la que la artista holandesa Barbara

— Andy Warhol, Andy Warhol’s Fifteen Minutes (episodio piloto

Visser se introduce en una serie de televisión muy popular en Lituania,

e episodios 1 e 2), 1987, cinta 1’’ transferida a DVD, cor,

Gimines, interpretándose a sí misma; o Ximena Cuevas, una artista mejicana

son, 01:30:00. Collection of the Andy Warhol Museum,

que se cuela en un programa de máxima audiencia, La tómbola, en 2001.

Pittsburgh

Una acción realizada a partir de una acción espontánea: la obra rompe

— Judith Barry, Ten Second Films: Blissfully unhaware, 1982,

con las convenciones de la televisión y desestabiliza los roles de los

vídeo, cor, son, 00:00:14. Exposto por primeira vez en 80,

presentadores del programa y la realización, la audiencia y el personaje

Langton Street. Cortesía da artista

que de repente aparece en pantalla, a quien automáticamente identificamos

— Ximena Cuevas, La tómbola, 2001, vídeo, cor, son,

como alguien puesto que de otro modo no estaría ahí.

00:07:00. Video Data Bank — Judith Barry, Ten Second Films: Blew, 1982, vídeo, cor, son, 00:00:14. Exposto por primeira vez en 80, Langton Street. Cortesía da artista — Chip Lord, Celebrity Author, 1977, vídeo, cor, son, 00:01:52.

GRAN TV — What’s My Line?, temporada 8, episodio 22, 1957, vídeo, b/n, sonido, 00:09:22 — Judith Barry, Ten Second Films: Floating Red Lips, 1982, vídeo,

Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de

color, sonido, 00:00:14. Expuesto por primera vez en 80,

Barcelona

Langton Street. Cortesía de la artista

— VVAA, MTV Art Breaks, 1982-1987, vídeo, cor, son, 00:01:58. Colección particular

— Andy Warhol, Andy Warhol’s Fifteen Minutes (episodio piloto y episodios 1 y 2), 1987, cinta 1’’ transferida a DVD, color, sonido, 01:30:00. Collection of the Andy Warhol Museum,

MENÚ 1 — Barbara Visser, Gimines, 1995, vídeo, cor, son, 00:59:57. Cortesía da artista.

Pittsburgh — Judith Barry, Ten Second Films: Blissfully Unaware, 1982, vídeo, color, sonido, 00:00:14. Expuesto por primera vez en 80, Langton Street. Cortesía de la artista

MENÚ 2 — Richard Kriesche, Blackout, 1974, vídeo, b/n, son, 00:04:42. Cortesía de ORF (Austrian Broadcasting Television) — Ira Schneider, TV as a Creative Medium, 1969-1984, vídeo, b/n, son, 00:12:08. Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York

— Ximena Cuevas, La tómbola, 2001, vídeo, color, sonido, 00:07:00. Video Data Bank — Judith Barry, Ten Second Films: Blew, 1982, vídeo, color, sonido, 00:00:14. Expuesto por primera vez en 80, Langton Street. Cortesía de la artista — Chip Lord, Celebrity Author, 1977, vídeo, color, sonido, 00:01:52. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona

O MATRIMONIO GRECOLATINO: VISIÓN DE LONGO ALCANCE

— VVAA, MTV Art Breaks, 1982-1987, vídeo, color, sonido, 00:01:58. Colección particular

O nome, mestura do prefixo grego tele (lonxe) e o substantivo latino visio (visión, acción de ver), sintetiza perfectamente a clave do seu éxito: ver alí

MENÚ 1

onde os nosos ollos non alcanzan. Aínda que a televisión arranca con

— Barbara Visser, Gimines, 1995, vídeo, color, sonido,

retransmisións en estudio e existe comercialmente desde mediados dos

00:59:57. Cortesía de la artista

anos trinta, a introdución da primeira cámara de televisión portátil en 1962 cambiará o curso da súa historia. A posibilidade de captar imaxe,

MENÚ 2

gravala nunha cinta e reproducila para a súa emisión nun lapso de tempo

— Richard Kriesche, Blackout, 1974, vídeo, b/n, sonido,

moito menor ao de calquera outro medio alimenta a sensación de inmediatez. Un ve e ao tempo sente que está onde ocorre a noticia. A televisión é, sen

00:04:42. Cortesía de ORF (Austrian Broadcasting Television) — Ira Schneider, TV as a Creative Medium, 1969-1984,

dúbida, o medio que máis contribuíu se non á construción do mundo, si á

vídeo, b/n, sonido, 00:12:08. Electronic Arts Intermix (EAI),

visualización do proceso de mundialización. Un feito que non é novo e que

Nueva York

arranca con sentenzas como a que describía o Imperio de Filipe II como «o


único en que nunca se pon o sol». A capacidade infinita que ten a televisión de emitir imaxes desde case que calquera recuncho do planeta indica que pode potenciar a imaxe mental de expansión xeográfica e xeopolítica ante os ollos dun suxeito fronte a unha pantalla. Pero a todo mundo lle corresponde un contramundo, o seu contrario, a dúbida ante todo o que a imaxe non mostra. No centro desta sección encontramos unha peza da artista arxentina Marta Minujín. En outubro de 1966, no Instituto Torcuato Di Tella (Bos Aires), a artista concibiu un acontecemento en dúas xornadas, Simultaneidad en simultaneidad. Na primeira xeira, sesenta personalidades dos medios son invitados ao auditorio do instituto, onde son fotografados, filmados e entrevistados a medida que ingresan na sala. Once días máis tarde, as mesmas persoas regresan ao auditorio para veren o resultado da

Media Bus: Probably the Word’s Smallest TV Station, 1975

primeira sesión. Ao mesmo tempo, realízanse cincocentas chamadas retransmisión do evento por televisión, coa mensaxe «vostede é un

EL MATRIMONIO GRECOLATINO: VISIÓN DE LARGO ALCANCE

creador». Esta acción pénsase conxuntamente con Allan Kaprow (desde

El nombre, mezcla del prefijo griego tele (lejos) y el sustantivo latino visio

Nova York) e Wolf Vostell (desde Alemaña). Cada un dos tres artistas

(visión, acción de ver), sintetiza perfectamente la clave de su éxito: ver allí

participantes crea un happening que os outros dous deben repetir no

donde nuestros ojos no alcanzan. Aunque la televisión arranca con

mesmo día e horario nos seus respectivos países. O resultado das accións

retransmisiones en estudio y existe comercialmente desde mediados de los

simultáneas comunícase vía satélite aos tres países. Marta Minujín é

años treinta, la introducción de la primera cámara de televisión portátil en

pioneira á hora de entender a posibilidade de unir performance e

1962 cambiará el curso de su historia. La posibilidad de captar imagen,

retransmisión, a presenza do corpo, dunha acción nun lugar e a posibilidade

grabarla en una cinta y reproducirla para su emisión en un lapso de tiempo

de expandir infinitamente a audiencia dese evento ou happening a través de

mucho menor al de cualquier otro medio alimenta la sensación de

métodos audiovisuais.

inmediatez. Uno ve y al tiempo siente que está donde ocurre la noticia. La

telefónicas e envíanse cen telegramas a espectadores que observan a

Outra maridaxe similar entre acción, televisión e teléfono témola en

televisión es, sin duda, el medio que más ha contribuido si no a la

The World Question Center, realizado polo artista norteamericano James

construcción del mundo, sí a la visualización del proceso de mundialización.

Lee Byars e gravado para a televisión belga por Jef Cornelis en 1969 no

Un hecho que no es nuevo y que arranca con sentencias como la que

Hudson Institute, no estado de Nova York. James Lee Byars, enfundado nun

describía el Imperio de Felipe II como «el único en el que jamás se pone el

traxe branco e co seu característico chapeu, está situado xunto cun pequeno

sol». La capacidad infinita que tiene la televisión de emitir imágenes desde

grupo no centro dun círculo formado por membros deste instituto para o

casi cualquier rincón del planeta indica que puede potenciar la imagen

cuestionamento mundial acabado de crear. O espectador presencia como

mental de expansión geográfica y geopolítica ante los ojos de un sujeto

Byars intenta pórse en contacto, mediante comunicación telefónica, con

frente a una pantalla. Pero a todo mundo le corresponde un contramundo,

algúns artistas, científicos, médicos, músicos e intelectuais de todo o

su contrario, la duda ante todo lo que la imagen no muestra.

mundo para lles facer formular a pregunta que dá sentido á súa obra, a

En el centro de esta sección encontramos una pieza de la artista

clave que une arte ou investigación e vida. A retransmisión di moito sobre

argentina Marta Minujín. En octubre de 1966, en el Instituto Torcuato Di

o problema de retransmitir. A maioría dos contactados están informados

Tella (Buenos Aires), la artista concibió un acontecimiento en dos jornadas,

de que se vai realizar esa chamada, pero aínda así moitos non dan

Simultaneidad en simultaneidad. En la primera jornada, sesenta

entendido o que está a pasar, en parte porque non ven a Byars a través do

personalidades de los medios son invitados al auditorio del instituto, donde

teléfono e non poden aprehender a dimensión pseudorrelixiosa desta nova

son fotografiados, filmados y entrevistados a medida que ingresan en la

xesta a prol das preguntas que moven o mundo. Algunha chamada

sala. Once días más tarde, las mismas personas regresan al auditorio para

córtase; outros, como é o caso de Beuys, non logran entender que o que

ver el resultado de la primera sesión. Al mismo tiempo, se realizan quinientas

se lles pide é unha pregunta e obséquiannos cunha resposta, en alemán,

llamadas telefónicas y se envían cien telegramas a espectadores que

sobre o futuro do capitalismo e a autoxestión. O que si queda claro é a

observan la retransmisión del evento por televisión, con el mensaje «usted es

vontade de Byars de utilizar o medio para conectarse con calquera lugar

un creador». Esta acción se piensa conjuntamente con Allan Kaprow (desde

do mundo e así facer partícipes da súa acción a moitos outros.

Nueva York) y Wolf Vostell (desde Alemania). Cada uno de los tres artistas

Douglas Davis, tamén americano, é outro dos pioneiros no uso dos

participantes crea un happening que los otros dos deben repetir en el mismo

medios. En 1977 participou, xunto a Nam June Paik e Joseph Beuys, na

día y horario en sus respectivos países. El resultado de las acciones

primeira retransmisión por satélite durante a inauguración da Documenta

simultáneas se comunica vía satélite a los tres países. Marta Minujín es

6 en Kassel, The Last Nine Minutes. A peza móstrase aquí xunto cunha

pionera a la hora de entender la posibilidad de unir performance y

selección de obras que seguen este mesmo principio de buscar un máximo

retransmisión, la presencia del cuerpo, de una acción en un lugar y la posi-

de conectividade a través do medio, como Seven Thoughts (1976) e

bilidad de expandir infinitamente la audiencia de ese evento o happening

Ménage à trois (1986).

a través de métodos audiovisuales.

Algunhas obras testemuñan un interese crecente por acontecementos

Otro maridaje similar entre acción, televisión y teléfono lo tenemos en The

artísticos que teñen lugar fóra dos grandes centros e que debuxan novas

World Question Center, realizado por el artista norteamericano James Lee

tendencias, como é o caso de Documenta. As filmacións que realiza Jef

Byars y grabado para la televisión belga por Jef Cornelis en 1969 en el


Cornelis de Documenta 5 e Documenta 7 son un bo exemplo diso, pero

Hudson Institute, en el estado de Nueva York. James Lee Byars, enfundado en

tamén o traballo realizado polo colectivo de artistas Telewissen sobre o

un traje blanco y con su característico sombrero, está situado junto con un

público de Documenta 6 en 1977. Trátase dun mosaico de imaxes e son

pequeño grupo en el centro de un círculo formado por miembros de este recién

cuxo orixinal dura case que seis horas e que recolle a visita a unha

creado instituto para el cuestionamiento mundial. El espectador presencia

exposición co ánimo de activar a participación pública nestes eventos.

cómo Byars intenta ponerse en contacto, mediante comunicación telefónica,

No outro extremo atópase Ian Breakwell’s Continuous Diary (1984),

con algunos artistas, científicos, médicos, músicos e intelectuales de todo el

do artista británico Ian Breakwell, unha serie realizada para Channel 4 e

mundo para hacerles formular la pregunta que da sentido a su obra, la clave

emitida entre abril e maio de 1984. Breakwell, axudado pola produtora

que une arte o investigación y vida. La retransmisión dice mucho sobre el

Anna Ridley, utiliza a linguaxe da retransmisión dun evento importante

problema de retransmitir. La mayoría de los contactados están informados de

para deterse nas minucias do cotián. De tan preto, o cotián non é

que se va a realizar esa llamada, pero aun así muchos no acaban de entender

televisable, a menos que pensemos que Big Brother ou os reality shows son

lo que está pasando, en parte porque no ven a Byars a través del teléfono y

unha rara variación deste traballo realizado cun gran sentido do humor.

no pueden aprehender la dimensión pseudorreligiosa de esta nueva gesta en

Precursor desta linguaxe é o colectivo Media Bus, quen en 1975 realiza

pro de las preguntas que mueven el mundo. Alguna llamada se corta; otros,

Probably the World’s Smallest TV Station, un proxecto no que desenvolve

como es el caso de Beuys, no logran entender que lo que se les pide es una

unha unidade móbil para cubrir a realidade dunha poboación, Lanesville,

pregunta y nos obsequian con una respuesta, en alemán, sobre el futuro del

no estado de Indiana, onde supostamente se avistou un ovni. A escusa é

capitalismo y la autogestión. Lo que sí queda claro es la voluntad de Byars de

suficiente para que o colectivo de artistas desembarque na vila e convenza

utilizar el medio para conectarse con cualquier lugar del mundo y así hacer

a todos para participaren nun programa de televisión coral.

partícipes de su acción a muchos otros. Douglas Davis, también americano, es otro de los pioneros en el uso de los

PAREDE

media. En 1977 participó, junto a Nam June Paik y Joseph Beuys, en la primera

— Marta Minujín, Simultaneidad en simultaneidad, 1966.

retrasmisión por satélite durante la inauguración de la Documenta 6 en Kassel, The

Cortesía da artista

Last Nine Minutes. La pieza se muestra aquí junto con una selección de obras que siguen este mismo principio de buscar un máximo de conectividad a través del

GRAN TV — Media Bus, Probably the World’s Smallest TV Station, 1975,

medio, como Seven Thoughts (1976) y Ménage à trois (1986). Algunas obras testimonian un interés creciente por acontecimientos

vídeo, b/n e cor, son, 01:00:00. Electronic Arts Intermix

artísticos que tienen lugar fuera de los grandes centros y que dibujan nuevas

(EAI), Nova York

tendencias, como es el caso de Documenta. Las filmaciones que realiza Jef

— Douglas Davis, Seven Thoughts, 1976, vídeo, b/n

Cornelis de Documenta 5 y Documenta 7 son un buen ejemplo de ello, pero

e cor, son, 00:02:05. Electronic Arts Intermix (EAI),

también el trabajo realizado por el colectivo de artistas Telewissen sobre el

Nova York

público de Documenta 6 en 1977. Se trata de un mosaico de imágenes y

— Douglas Davis, Ménage à trois, 1986, vídeo, cor, son, 00:59:45. Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York

sonido cuyo original dura casi seis horas y que recoge la visita a una exposición con el ánimo de activar la participación pública en estos eventos. En el otro extremo se encuentra Ian Breakwell’s Continuous Diary (1984), del artista británico Ian Breakwell, una serie realizada para

MONITOR

Channel 4 y emitida entre abril y mayo de 1984. Breakwell, ayudado por

— Ian Breakwell, Ian Breakwell’s Continuous Diary, 1984, vídeo,

la productora Anna Ridley, utiliza el lenguaje de la retransmisión de un

cor, son, 00:58:00. Annalogo LTD

evento importante para pararse en las minucias de lo cotidiano. De tan cerca, lo cotidiano no es televisable, a menos que pensemos que Big

MENÚ 1

Brother o los reality shows son una rara variación de este trabajo realizado

— Joseph Beuys / Douglas Davis / Nam June Paik, Documenta

con un gran sentido del humor. Precursores de este lenguaje son el colectivo

6 Satellite Telecast, 1977, vídeo, cor, son, 00:30:00.

Media Bus, quienes en 1975 realizan Probably the World’s Smallest TV Station,

Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York

un proyecto en el que desarrollan una unidad móvil para cubrir la realidad de

— Jef Cornelis, Documenta 5, 1972, vídeo monocanle,

una población, Lanesville, en el estado de Indiana, donde supuestamente se

Betacam Dixital transferido a DVD, cor e b/n, son,

ha avistado un ovni. La excusa es suficiente para que el colectivo de artistas

00:53:19. Colección MACBA. Fondo do Concello de

desembarquen en el pueblo y convenzan a todos para participar en un

Barcelona

programa de televisión coral.

— Telewissen, Documenta 6: Private Beobachtungen durch ein neues Medium, Video für jedermann vom 31.08.1977, 1977,

PARED

vídeo, cor, son, 00:14:00. Hessischer Rundfunk

— Marta Minujín, Simultaneidad en simultaneidad, 1966. Cortesía de la artista

MENÚ 2 — Jef Cornelis, James Lee Byars: The World Question Center, 1969, vídeo monocanle, b/n, son, 01:02:06.

GRAN TV — Media Bus, Probably the World’s Smallest TV Station, 1975,

Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani

vídeo, b/n y color, sonido, 01:00:00. Electronic Arts Intermix

de Barcelona

(EAI), Nueva York


— Douglas Davis, Seven Thoughts, 1976, vídeo, b/n y color, sonido, 00:02:05. Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York — Douglas Davis, Ménage à trois, 1986, vídeo, color, sonido, 00:59:45. Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York MONITOR — Ian Breakwell, Ian Breakwell’s Continuous Diary, 1984, vídeo, color, sonido, 00:58:00. Annalogue LTD MENÚ 1 — Joseph Beuys / Douglas Davis / Nam June Paik, Documenta 6 Satellite Telecast, 1977, vídeo, color, sonido, 00:30:00. Jaime Davidovich: Live Show, 1983

Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York — Jef Cornelis, Documenta 5, 1972, vídeo monocanal, Betacam

ON TV: O ESPÍRITO DA MIMESE Mimese é o recurso que o home utiliza para poder crear outros mundos. Imitar permítenos coñecer mellor aquilo que se imita e ao tempo

Digital transferido a DVD, color y b/n, sonido, 00:53:19. Colección MACBA. Fondo del Ayuntamiento de Barcelona — Telewissen, Documenta 6: Private Beobachtungen durch ein neues

comprender a diferenza. Para facer algo distinto á televisión hai que

Medium, Video für jedermann vom 31.08.1977, 1977, vídeo,

intentar primeiro ser televisión.

color, sonido, 00:14:00. Hessischer Rundfunk

Un dos momentos máis lúcidos e que mellor ilustra este paradoxo é aquel en que Joseph Beuys aparece cantando no que semella un programa

MENÚ 2

de variedades típico dos sábados pola noite a primeiros dos oitenta. En

— Jef Cornelis, James Lee Byars: The World Question Center, 1969,

Sonne statt Reagan (1982) a imaxe é moi diferente. O que imita non é o

vídeo monocanal, b/n, sonido, 01:02:06. Colección MACBA.

monitor senón a televisión mesma. No medio do escenario, rodeado dun

Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona

grupo de rock composto por xente nova, músicos a xulgar polo resultado, Beuys canta con certo éxito: «Do país que se autodestrúe, que nos dita o seu way of life, vén Reagan e tráenos armas e morte». A iso ségueo unha

ON TV: EL ESPÍRITU DE LA MIMESIS

serie de denuncias até chegar ao retrouso que dá título á canción e que

Mimesis es el recurso que el hombre utiliza para poder crear otros mundos.

Beuys canta con brío: «Queremos sol e non Regen!». El mesmo ironiza

Imitar nos permite conocer mejor aquello que se imita y al tiempo comprender

sobre a súa escasa capacidade de pronunciar o inglés e Reagan pasa a

la diferencia. Para hacer algo distinto a la televisión hay que intentar primero

ser Regen: «Queremos sol e non chuvia». A súa actuación tivo lugar na

ser televisión.

primeira cadea de televisión alemá ADR o tres de xullo de 1982 dentro

Uno de los momentos más lúcidos y que mejor ilustra esta paradoja es

dun programa chamado Bananas, moi parecido a Chacrinha, outro

Joseph Beuys cantando en lo que parece un programa de variedades típico

boulevard/cabaré televisivo que se emitía durante eses mesmos anos

de los sábados por la noche a principios de los ochenta. En Sonne Statt

desde Río de Xaneiro e desde o que se lanzou o movemento Tropicalia.

Reagan (1982) la imagen es muy diferente. Lo que imita no es el monitor sino

Hai outros exemplos en que artistas e filósofos utilizan o seu coñecemento

la televisión misma. En medio del escenario, rodeado de un grupo de rock

do medio para facer e desfacer televisión, por así dicir. Ensinar e aprender como

compuesto por gente joven, músicos a juzgar por el resultado, Beuys canta

un modo de performance é o que fai o artista francés Robert Filliou. O seu

con cierto éxito: «Del país que se autodestruye, que nos dicta su way of life,

traballo de 1979 segue a mesma estrutura do libro que publicara case unha

viene Reagan y nos trae armas y muerte». A eso sigue una serie de denuncias

década antes, en 1970, no que artistas como Allan Kaprow, John Cage, Dieter

hasta llegar al estribillo que da título a la canción y que Beuys canta con brío:

Roth ou Beuys falaban de qué significa ensinar e qué implica aprender. No vídeo

«¡Queremos sol y no Regen!». Él mismo ironiza sobre su escasa capacidad

aparecen dous Filliou: un que sae en televisión e dá as ordes, anuncia e ensina,

de pronunciar el inglés y Reagan pasa a ser Regen: «Queremos sol y no

e outro que está diante do monitor seguindo o ditado. O mestre e o aprendiz, o

lluvia». Su actuación tuvo lugar en la primera cadena de televisión alemana

mestre e o escravo.

ADR el 3 de julio de 1982 dentro de un programa llamado Bananas, muy

Outro grande exemplo constitúeo o Live Show de Jaime Davidovich, artista

parecido a Chacrinha, otro boulevard/cabarét televisivo que se emitía

arxentino educado en Uruguai e residente en Nova York desde a década dos

durante esos mismos años desde Río de Janeiro y desde el que se lanzó el

sesenta. Trátase dun programa emitido por cable entre 1979 e 1984 e inspirado

movimiento Tropicalia.

nas performances dadaístas do Cabaret Voltaire. Aproveitando a conxuntura (o

Hay otros ejemplos en los que artistas y filósofos utilizan su conocimiento del

feito de que a televisión por cable aínda non tiña un perfil ou unha audiencia),

medio para hacer y deshacer televisión, por así decirlo. Enseñar y aprender como

Davidovich creou a súa propia forma de vangarda televisiva. Como moitos

un modo de performance es lo que hace el artista francés Robert Filliou. Su trabajo

outros que o precederon ou o seguirían, a súa inspiración foron os cómicos, a

de 1979 sigue la misma estructura del libro que había publicado casi una década

stand up comedy, en concreto Ernie Kovacs. Como Filliou, tamén el crea un alter

antes, en 1970, en el que artistas como Allan Kaprow, John Cage, Dieter Roth o

ego, o Dr. Videovich, que é quen conduce o programa. Máis recentemente, o

Beuys hablaban de qué significa enseñar y qué implica aprender. En el vídeo

artista alemán Christian Jankowski produciu un programa para a televisión

aparecen dos Filliou: uno que sale en televisión y da las órdenes, anuncia y

italiana baixo premisas case idénticas ás de Davidovich: Telemistica (1999).

enseña, y otro que está delante del monitor siguiendo el dictado. El maestro y el

Trátase dunha incursión nun programa dedicado a ler as cartas do tarot. O

aprendiz, el maestro y el esclavo.


artista fai uso da posibilidade de coñecer o seu futuro chamando á televisión e

Otro gran ejemplo lo constituye el Live Show de Jaime Davidovich, artista

iniciando así unha serie de conversacións televisadas sobre a súa obra, que

argentino educado en Uruguay y residente en Nueva York desde la década de

novos traballos debe emprender, de que forma pode situarse mellor no mercado,

los sesenta. Se trata de un programa emitido por cable entre 1979 y 1984 e

ser entendido polos museos e o público especializado, etc.

inspirado en las performances dadaístas del Cabaret Voltaire. Aprovechando la

A imitación é unha das mellores formas de entender a lóxica dun xénero.

coyuntura (el hecho de que la televisión por cable aún no tenía un perfil o una

Aínda que non consta na exposición, citamos Moderatoren im Fernsehen

audiencia), Davidovich creó su propia forma de vanguardia televisiva. Como

(1974), do cineasta alemán Harun Farocki, porque segue o principio ao pé

muchos otros que le precedieron o le seguirían, su inspiración fueron los cómicos,

da letra e converteuse nun exemplo paradigmático. Farocki examina os

la stand up comedy, en concreto Ernie Kovacs. Como Filliou, también él crea un

métodos dos presentadores de televisión levándoos ao extremo, case ao estilo

alter ego, el Dr. Videovich, que es quien conduce el programa. Más

do fiscal das series norteamericanas. O moderador é o mediador por

recientemente, el artista alemán Christian Jankowski produjo un programa para la

excelencia, no fondo está máis exposto que calquera de nós; está, incluso,

televisión italiana bajo premisas casi idénticas a las de Davidovich: Telemistica

exposto ao propio espectador, entendido como o xurado popular nun xuízo.

(1999). Se trata de una incursión en un programa dedicado a leer las cartas del

Nesta sección incluímos tamén Ways of Seeing (1972), a serie de televisión

tarot. El artista hace uso de la posibilidad de conocer su futuro llamando a la

realizada e presentada por John Berger en colaboración con Mike Dibb. A

televisión e iniciando así una serie de conversaciones televisadas sobre su obra,

diferenza de The Shock of the New, a cargo do crítico de arte Robert Hughes,

qué nuevos trabajos debe emprender, de qué forma puede situarse mejor en el

Ways of Seeing, baseado no libro do mesmo título, non é un programa sobre

mercado, ser entendido por los museos y el público especializado, etc.

arte, senón sobre a visión e a mimese. Concibida como un conxunto de ensaios,

La imitación es una de las mejores formas de entender la lógica de un

a serie xira arredor do tema da visión e da análise non só das imaxes senón do

género. Aunque no consta en la exposición, citamos Moderatoren im Fernsehen

noso comportamento diante delas. Non é casualidade que o encargado de

(1974), del cineasta alemán Harun Farocki, porque sigue el principio al pie de

plasmar a relación entre imaxe e gráfica fose Richard Hollis, o tipógrafo máis

la letra y se ha convertido en un ejemplo paradigmático. Farocki examina los

influente da Inglaterra da época, autor, entre outros proxectos, da identidade

métodos de los presentadores de televisión llevándolo al extremo, casi al estilo del

corporativa da Whitechapel Art Gallery de Londres. Todo contribuíu a crear un

fiscal de las series norteamericanas. El moderador es el mediador por excelencia,

dos programas máis citados pero non tan vistos da televisión.

en el fondo está más expuesto que cualquiera de nosotros; está, incluso, expuesto al propio espectador, entendido como el jurado popular en un juicio.

GRAN TV

En esta sección incluimos también Ways of Seeing (1972), la serie de

— Arte Elettronica (Su Manifesto del Movimento Spaziale per la

televisión realizada y presentada por John Berger en colaboración con Mike Dibb.

Televisione, Lucio Fontana 1952), 1972, vídeo, cor, son,

A diferencia de The Shock of the New, a cargo del crítico de arte Robert Hughes,

00:35:32. Radiotelevisione Italiana (RAI)

Ways of Seeing, basado en el libro del mismo título, no es un programa sobre

— Jaime Davidovich, Live Show, 1979-1984, vídeo, cor, son,

arte, sino sobre la visión y la mimesis. Concebida como un conjunto de ensayos,

00:20:00. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art

la serie gira en torno al tema de la visión y el análisis no solo de las imágenes

Contemporani de Barcelona

sino de nuestro comportamiento ante ellas. No es casualidad que el encargado

— Dara Birnbaum, Pop-Pop Video, 1980, vídeo, cor, son,

de plasmar la relación entre imagen y gráfica fuera Richard Hollis, el tipógrafo

00:09:00. Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York

más influyente de la Inglaterra de la época, autor, entre otros proyectos, de la

— Joseph Beuys, Sonne Statt Reagan, 1982, vídeo, cor, son, 00:02:42. Staatliche Museum zu Berlin, Nationalgalerie,

identidad corporativa de la Whitechapel Art Gallery de Londres. Todo contribuyó a crear uno de los programas más citados pero no tan vistos de la televisión.

Joseph Beuys Medien-Archiv Joseph Beuys, VEGAP, Barcelona 2010 — Alô Alô Terezinha (fragmento) 1983, vídeo, cor, son, 00:03:00. Cortesía de Imovision

GRAN TV — Arte Elettronica (Su Manifesto del Movimento Spaziale per la Televisione, Lucio Fontana 1952), 1972, vídeo, color, sonido, 00:35:32. Radiotelevisione Italiana (RAI)

MENÚ 1 — Boris Groys, Thinking in Loop: Three videos on iconoclasm, ritual and immortality (Iconoclastic Delights, Religion as Medium e The Immortal Bodies), 2002-2007, vídeo, cor, son, 00:29:00. ZKM | Center for Art and Media Karlsruhe, Videocollection / Laboratory for Antique Video Systems — Christian Jankowski, Telemistica, 1999, vídeo, cor, son, 00:10:00. Cortesía do artista — David Lamelas / Hildegarde Duane, The Dictator, 1978, vídeo, cor, son, 00:15:00. Cortesía de David Lamelas e

— Jaime Davidovich, Live Show, 1979-1984, vídeo, color, sonido, 00:20:00. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Dara Birnbaum, Pop-Pop Video, 1980, vídeo, color, sonido, 00:09:00. Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York — Joseph Beuys, Sonne Statt Reagan, 1982, vídeo, color, sonido, 00:02:42. Staatliche Museum zu Berlin, Nationalgalerie, Joseph Beuys Medien-Archiv Joseph Beuys, VEGAP, Barcelona 2010 — Alô Alô Terezinha (fragmento) 1983, vídeo, color, sonido, 00:03:00. Cortesía de Imovision

LUX, Londres — Glenn Lewis / Marianne Filliou / Robert Filliou / Taki Bluesinger, Teaching and Learning as Performing Arts Part II,

MENÚ 1 — Boris Groys, Thinking in Loop: Three videos on iconoclasm, ritual

Video University, 1979, 01:22:30. Colección MACBA.

and immortality (Iconoclastic Delights, Religion as Medium y The

Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona

Immortal Bodies), 2002-2007, vídeo, color, sonido, 00:29:00.


— Última entrevista com Clarice Lispector, programa Panorama, 1977, vídeo, cor, son, 00:26:47. TV Cultura — Alô Alô Terezinha, 1983, vídeo, cor, son, 01:29:55. Cortesía de Imovision

ZKM | Center for Art and Media Karlsruhe, Videocollection / Laboratory for Antique Video Systems — Christian Jankowski, Telemistica, 1999, vídeo, color, sonido, 00:10:00. Cortesía del artista

— Realtime (fragmento), 1993, vídeo, cor, son, 00:06:08.

— David Lamelas / Hildegarde Duane, The Dictator, 1978, vídeo,

Cortesía de ORF (Austrian Broadcasting Television)

color, sonido, 00:15:00. Cortesía de David Lamelas y LUX, Londres

MENÚ 2 — John Berger, Ways of Seeing, 1972, vídeo, cor, son, 02:00:00. Cortesía de John Berger

— Glenn Lewis / Marianne Filliou / Robert Filliou / Taki Bluesinger, Teaching and Learning as Performing Arts Part II, Video University, 1979, 01:22:30. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona

MENÚ 3 — Gediminas Urbonas / Nomeda Urbonas, tvvv.plotas, 2005, vídeo, cor, son, 05:00:00. Cortesía dos artistas

— Última entrevista com Clarice Lispector, programa Panorama, 1977, vídeo, color, sonido, 00:26:47. TV Cultura — Alô Alô Terezinha, 1983, vídeo, color, sonido, 01:29:55. Cortesía de Imovision — Realtime (fragmento), 1993, vídeo, color, sonido, 00:06:08. Cortesía de ORF (Austrian Broadcasting Television) MENÚ 2 — John Berger, Ways of Seeing, 1972, vídeo, color, sonido, 02:00:00. Cortesía de John Berger MENÚ 3 — Gediminas Urbonas / Nomeda Urbonas, tvvv.plotas, 2005, vídeo, color, sonido, 05:00:00. Cortesía de los artistas

PLACE/PRESENTATION/ PUBLIC: TELEVISIÓN Y POLÍTICA Si en «La televisión como reino» se trataba el medio como una institución y Antoni Muntadas: TVE: primer intento, 1989

se proclamaba su abolición, sin compromiso, esta sección aborda la política en televisión. En el espíritu de Bertolt Brecht, primero, y de Theodor

PLACE/PRESENTATION/PUBLIC: TELEVISIÓN E POLÍTICA

Adorno, más tarde, son muchos los artistas que entienden que el problema

Se en «A televisión como reino» se trataba o medio como unha institución e se

abogan por un espacio político por y para la televisión, que consideran que

proclamaba a súa abolición, sen compromiso, esta sección aborda a política en

el activismo desde la televisión contribuye al análisis del medio y a la

televisión. No espírito de Bertolt Brecht, primeiro, e de Theodor Adorno, máis

articulación de una nueva conciencia en la audiencia. Es sin duda la

tarde, son moitos os artistas que entenden que o problema non é o medio como

sección más densa en número de trabajos y la que más ramificaciones tiene

tal, senón o control do mesmo. Son moitos os que avogan por un espazo político

en la postelevisión o la televisión por Internet, por no hablar de los millones

por e para a televisión, que consideran que o activismo desde a televisión

de iniciativas de televisiones autogestionadas por comunidades y grupos

contribúe á análise do medio e á articulación dunha nova conciencia na

activistas. Sería el tema de una exposición en sí misma. Es interesante

audiencia. É sen dúbida a sección máis densa en número de traballos e a que

contemplar este modo de entender la televisión dentro del análisis de las

máis ramificacións ten na postelevisión ou na televisión por Internet, por non falar

posibles relaciones entre arte, cultura y medio y no hacer de este gran tema

dos millóns de iniciativas de televisións autoxestionadas por comunidades e

el único. La razón es obvia: darle al espectador la posibilidad de analizar

grupos activistas. Sería o tema dunha exposición en por si. É interesante

los diferentes lenguajes y de ver que la vida de lo político no se acota ni se

contemplar este xeito de entender a televisión dentro da análise das posibles

agota en uno solo de ellos.

no es el medio como tal, sino el control del mismo. Son muchos los que

relacións entre arte, cultura e medio e non facer deste gran tema o único. A razón

Una de las obras en el corazón de esta sección es Der Ärger mit den

é obvia: darlle ao espectador a posibilidade de analizar as diferentes linguaxes

Bildern, de Harun Farocki, una crítica al concepto de feature realizada para

e de ver que a vida do político non se acouta nin se esgota nun só deles.

el programa Telekritik de la W3 alemana que se emitió el 16 de mayo de

Unha das obras no corazón desta sección é Der Ärger mit den Bildern, de

1973. Feature significa rasgo, pero en inglés a feature film es una película

Harun Farocki, unha crítica ao concepto de feature realizada para o programa

de cine y a feature, el término que utilizan los cineastas y periodistas para

Telekritik da W3 alemá que se emitiu o 16 de maio de 1973. Feature significa

denominar el reportaje televisivo. Der Ärger mit den Bildern es un ejercicio

trazo, pero en inglés a feature film é unha película de cine e a feature, o termo

de análisis de la televisión desde el punto de vista de aquellos subgéneros

que utilizan os cineastas e periodistas para denominaren a reportaxe televisiva.

que conciernen directamente al cineasta y su rol en el medio televisivo.

Der Ärger mit den Bildern é un exercicio de análise da televisión desde o punto

Reportar significa traer o llevar algo, transmitir, dar noticia. Eso es lo que

de vista daqueles subxéneros que atinxen directamente o cineasta e o seu rol no

hace el reportaje: arrastrar una realidad externa e insertarla en un magacín,


medio televisivo. Reportar significa traer ou levar algo, transmitir, dar noticia. Iso

en un programa de televisión. El programa de Farocki es un ensayo en

é o que fai a reportaxe: arrastrar unha realidade externa e inserila nun magacín,

imágenes sobre este género y resume de forma efectiva su visión sobre la

nun programa de televisión. O programa de Farocki é un ensaio en imaxes

televisión y la interrelación de esta con los cineastas.

sobre este xénero e resume de forma efectiva a súa visión sobre a televisión e a interrelación desta cos cineastas.

Harun Farocki, al igual que Alexander Kluge, pertenece a una generación de cineastas que abren un espacio sin precedentes en la televisión pública

Harun Farocki, de igual xeito que Alexander Kluge, pertence a unha

alemana. En 1968 había participado en la ocupación de la Academia de

xeración de cineastas que abren un espazo sen precedentes na televisión pública

Cine de la entonces República Federal Alemana en Berlín, por desavenencias

alemá. En 1968 participara na ocupación da Academia de Cine da entón

políticas con la dirección y su orientación política (que provocó incluso un

República Federal Alemá en Berlín, por desavinzas políticas coa dirección e a

golpe por parte de los estudiantes, quienes la rebautizaron como «Dziga Vertov

súa orientación política (que provocou incluso un golpe por parte dos estudantes,

Akademie»). Todo ello generó una serie de reacciones muy en la línea de lo

os cales a rebautizaron como «Dziga Vertov Akademie»). Todo iso xerou unha

que otro cineasta y abogado, Alexander Kluge, provocara en 1962 con el

serie de reaccións moi na liña do que outro cineasta e avogado, Alexander

Manifiesto de Oberhausen, que obligaba al gobierno alemán a subvencionar

Kluge, provocara en 1962 co Manifesto de Oberhausen, que obrigaba ao

parte del nuevo cine y a establecer una cuota en las televisiones públicas, y

goberno alemán a subvencionar parte do novo cine e a establecer unha cota nas

más tarde privadas, para mostrar trabajos de autor.

televisións públicas, e máis tarde privadas, para mostrar traballos de autor.

Por estos motivos no puede faltar aquí una selección —en la que él mismo

Por estes motivos non pode faltar aquí unha selección —na que el mesmo

ha participado— de la extensa obra para televisión realizada por Kluge, en

participou— da extensa obra para televisión realizada por Kluge, en concreto

concreto una selección de tres de sus programas más conocidos, Früchte des

unha selección de tres dos seus programas máis coñecidos, Früchte des

Vertravens, 10 vor 11 y Prime Time/Spätausgabe. 10 vor 11 es el programa

Vertravens, 10 vor 11 e Prime Time/Spätausgabe. 10 vor 11 é o programa

de estas características que más años ha permanecido en antena y en una

destas características que máis anos permaneceu en antena e nunha cadea de

cadena de televisión privada (RTL): desde mayo de 1988 hasta hoy. Cada

televisión privada (RTL): desde maio de 1988 até hoxe. Cada programa dura

programa dura entre dieciocho y veintidós minutos y presenta un tema

entre dezaoito e vinte e dous minutos e presenta un tema cultural/político

cultural/político construido en formato collage y comentado por la propia voz

construído en formato colaxe e comentado pola propia voz de Kluge en off.

de Kluge en off. Prime Time/Spätausgabe sigue una estructura similar, dura

Prime Time/Spätausgabe segue unha estrutura similar, dura quince minutos e

quince minutos y se emitió todos los fines de semana desde 1998 hasta 2008.

emitiuse todas as fins de semana desde 1998 até 2008.

El caso de los trabajos de Adam Curtis, incluidos en la sección menú a la

O caso dos traballos de Adam Curtis, incluídos na sección menú á carta

carta en este capítulo, es algo distinto. Productor y realizador de la televisión

neste capítulo, é algo distinto. Produtor e realizador da televisión británica, o seu

británica, su conocimiento de la construcción de la vida política en televisión

coñecemento da construción da vida política en televisión lévao a producir unha

le lleva a producir una serie de trabajos muy cercanos a los de los artistas —

serie de traballos moi próximos aos dos artistas —se cabe tal distinción—, como

si cabe tal distinción—, como por ejemplo The Trap: What Happened to Our

por exemplo The Trap: What Happened to Our Dream of Freedom?, de 2007.

Dream of Freedom?, de 2007.

Noutro ángulo está o traballo do colectivo norteamericano TVTV (Top

En otro ángulo está el trabajo del colectivo norteamericano TVTV (Top

Value TV), constituído en 1972 en San Francisco. Presentamos unha selección

Value TV), constituido en 1972 en San Francisco. Presentamos una selección

das súas creacións máis importantes, como Four More Years (1972), sobre a

de sus creaciones más importantes, como Four More Years (1972), sobre la

convención do partido republicano ese mesmo ano, ou The World’s Largest

convención del partido republicano ese mismo año, o The World’s Largest TV

TV Studio (1972).

Studio (1972).

No contexto do Estado español destacan, entre outros, os proxectos do colectivo Vídeo-Nou (1976-1979).

En el contexto del Estado español destacan, entre otros, los proyectos del colectivo Vídeo-Nou (1976-1979).

GRAN TV 1

GRAN TV 1

— TVTV, The World’s Largest TV Studio, 1972, vídeo, b/n, son,

— TVTV, The World’s Largest TV Studio, 1972, vídeo, b/n, sonido,

00:59:04. Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York — Alexander Kluge, Prime Time/Spätausgabe: New York Ground Zero, 2002, vídeo, cor, son, 00:14:40. Cortesía do artista — Harun Farocki, Der Ärger mit den Bildern, 1973, vídeo, cor, son, 00:44:00. Harun Farocki Filmproduktion

00:59:04. Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York — Alexander Kluge, Prime Time/Spätausgabe: New York Ground Zero, 2002, vídeo, color, sonido, 00:14:40. Cortesía del artista — Harun Farocki, Der Ärger mit den Bildern, 1973, vídeo, color, sonido, 00:44:00. Harun Farocki Filmproduktion

GRAN TV 2

GRAN TV 2

— TVTV, Four More Years, 1972, vídeo, b/n, son, 01:02:28.

— TVTV, Four More Years, 1972, vídeo, b/n, sonido, 01:02:28.

Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York — Vídeo-Nou, Telediario Montesol - Onliyou, 1977, vídeo, b/n, son, 00:08:41. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Antoni Muntadas, Video is Television?, 1989, vídeo, cor, son,

Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York — Vídeo-Nou, Telediario Montesol - Onliyou, 1977, vídeo, b/n, sonido, 00:08:41. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Antoni Muntadas, Video is Television?, 1989, vídeo, color, sonido,

00:05:34. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art

00:05:34. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art

Contemporani de Barcelona

Contemporani de Barcelona


MENÚ 1

MENÚ 1

— Fernando Acuña / Patricia Collyer / Marcelo Ferrari / Cristián

— Fernando Acuña / Patricia Collyer / Marcelo Ferrari / Cristián

Galaz / Augusto Góngora / Rodrigo Moreno del Canto /

Galaz / Augusto Góngora / Rodrigo Moreno del Canto /

Fernando Paulsen / Jaime Sepúlveda / Yerko Yankovic,

Fernando Paulsen / Jaime Sepúlveda / Yerko Yankovic,

Teleanálisis, episodio 41: Las armas de la paz, 1988, vídeo, cor,

Teleanálisis, episodio 41: Las armas de la paz, 1988, vídeo,

son, 00:38:00. Cortesía dos artistas e do Museo de la Memoria y

color, sonido, 00:38:00. Cortesía de los artistas y del Museo de

los Derechos Humanos, Chile — Dara Birnbaum / Dan Graham, Local TV News Analysis, 1980, vídeo, cor, son, 01:06:00. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Adam Curtis, The Trap: What Happened to Our Dream of Freedom, 2007, vídeo, cor, son, 01:00:00. Archive.org — Doug Hall / Chip Lord / Jody Procter, The Amarillo News Tapes, 1980, vídeo, cor, son, 00:25:25. Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York — Alexander Kluge, 10 vor 11, 1988, vídeo, cor, son, 00:23:35. Cortesía do artista — Alexander Kluge, Früchte des Vertrauens, 2009, vídeo, cor, son, 01:25:21. Cortesía do artista — PAGES (Nasrin Tabatabai / Babak Afrassiabi), Satellite: As Long

la Memoria y los Derechos Humanos, Chile — Dara Birnbaum / Dan Graham, Local TV News Analysis, 1980, vídeo, color, sonido, 01:06:00. Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona — Adam Curtis, The Trap: What Happened to Our Dream of Freedom, 2007, vídeo, color, sonido, 01:00:00. Archive.org — Doug Hall / Chip Lord / Jody Procter, The Amarillo News Tapes, 1980, vídeo, color, sonido, 00:25:25. Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York — Alexander Kluge, 10 vor 11, 1988, vídeo, color, sonido, 00:23:35. Cortesía del artista — Alexander Kluge, Früchte des Vertrauens, 2009, vídeo, color, sonido, 01:25:21. Cortesía del artista — PAGES (Nasrin Tabatabai / Babak Afrassiabi), Satellite: As Long

As It Is Aiming At The Sky, 2010, vídeo, cor, son, 00:28:55.

As It Is Aiming At The Sky, 2010, vídeo, color, sonido, 00:28:55.

Cortesía dos artistas

Cortesía de los artistas

— Panorama Vidéographies, 1976-1986, vídeo, cor, son, 00:22:00. Images Archives SONUMA-RTBF — VídeoFreex, Chicago Travelogue: The Weatherman, 1969, vídeo, b/n, son, 00:22:30. Video Data Bank

— Panorama Vidéographies, 1976-1986, vídeo, color, sonido, 00:22:00. Images Archives SONUMA-RTBF — VídeoFreex, Chicago Travelogue: The Weatherman, 1969, vídeo, b/n, sonido, 00:22:30. Video Data Bank

MENÚ 2

MENÚ 2

— Enzo Biagi, Il fatto (ataque censorio de Berlusconi ao programa e

— Enzo Biagi, Il fatto (ataque censorio de Berlusconi al programa y

resposta de Biagi, 18/4/2002), 2002, 00:03:41. Radiotelevisione Italiana (RAI) — Peter Bull / Alex Gibney / George Muldoon, The Ruling Classroom, 1979, vídeo, b/n, son, 00:57:38. Cortesía dos artistas — John Cage, Water Walk (performance no programa I’ve Got a Secret), 1960, DVD, b/n, son, 00:09:23. The John Cage Trust — Marcelo Expósito / Arturo-Fito Rodríguez / Gabriel Villota, No

respuesta de Biagi, 18/4/2002), 2002, 00:03:41. Radiotelevisione Italiana (RAI) — Peter Bull / Alex Gibney / George Muldoon, The Ruling Classroom, 1979, vídeo, b/n, sonido, 00:57:38. Cortesía de los artistas — John Cage, Water Walk (performance en el programa I’ve Got a Secret), 1960, DVD, b/n, sonido, 00:09:23. The John Cage Trust — Marcelo Expósito / Arturo-Fito Rodríguez / Gabriel Villota, No

haber olvidado nada, 1996-1997, vídeo monocanle, b/n e cor,

haber olvidado nada, 1996-1997, vídeo monocanal, b/n y color,

son, 00:54:00. Colección MACBA. Fundació Museu d’Art

sonido, 00:54:00. Colección MACBA. Fundació Museu d’Art

Contemporani de Barcelona. Doazón do Taller da Fundació — Antoni Muntadas, TVE: primer intento, 1989, vídeo monocanle

Contemporani de Barcelona. Donación del Taller de la Fundació — Antoni Muntadas, TVE: primer intento, 1989, vídeo monocanal

transferido a DVD, b/n e cor, son, 00:38:20. Colección MACBA.

transferido a DVD, b/n y color, sonido, 00:38:20. Colección

Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona

MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de Barcelona

— Antoni Muntadas / Marshall Reese, Political Advertisement

— Antoni Muntadas / Marshall Reese, Political Advertisement VII:

VII: 1952-2008, 2008, vídeo, b/n e cor, son, 00:10:40.

1952-2008, 2008, vídeo, b/n y color, sonido, 00:10:40.

Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de

Colección MACBA. Consorcio Museu d’Art Contemporani de

Barcelona — Raindance Corporation, Raindance Media Primers, 1970, vídeo, b/n, son, 00:23:08. Electronic Arts Intermix (EAI), Nova York

Barcelona — Raindance Corporation, Raindance Media Primers, 1970, vídeo, b/n, sonido, 00:23:08. Electronic Arts Intermix (EAI), Nueva York

MENÚ 3

MENÚ 3

— Félix Pérez-Hita, Programas que no pasan por el tubo, 2010

— Félix Pérez-Hita, Programas que no pasan por el tubo, 2010

MENÚ 4

MENÚ 4

— Johan Grimonprez, YouTube Me and I Tube You, 2010

— Johan Grimonprez, YouTube Me and I Tube You, 2010


Are You Ready for TV? TELEVISION ATMOSPHERE

The television medium attempts to produce meaning. And that is why art and

The project Are you Ready for TV? constitutes an unusual analysis of the

philosophy take such interest in television. Seemingly transparent, it is skilled at

relationship between the television medium, on the one hand, and art and

bringing distant reality to the viewer. It is, today, a perfect example in analysing

thought, on the other. The exhibition is structured around ten sections in which it

not only narrative forms, but also politics based on the relationship between

is possible to view, on a large television set created especially for the occasion

representation, image and transparency.

(Gran TV), programmes broadcast mostly from the 1960s to the present. The

The mechanisms of public opinion in the West and the democratic

exhibition also includes fourteen episodes of a television miniseries, inspired by

parliamentary system have placed blind faith in making visible the processes by

The Names of Christ by Fray Luis de León (1572-1585), parts of which were

which a decision is made. The importance of the concept of ‘process’ in art is

filmed in MACBA by the filmmaker Albert Serra, as well as a radio programme

directly related to the functioning of the parliamentary system.

produced by the North American poet Kenneth Goldsmith that deals with the

Television is historically linked to the creation of public opinion; hence the

interest several artists have taken in television audio. An exhibition guide

interest in its ability to ‘distort’ the system, a central theme in this project.

provides details on the project as a whole.

Television, like the museum, is an institution and, like the white cube, a

A digital publication featuring ten essays by artists and historians provides

convention, a medium. Both have a direct relationship with what has come to be

further reflection; each essay is connected to a particular element of the overall

called ‘cultural production.’ Are You Ready for TV? questions that terminology:

scope of the project, and responds to a specific question. With all of this, we

the function of the museum is not to produce culture or knowledge—assuming

have attempted to create a different dimension for the television medium, that is,

that these terms could be considered synonymous—, but rather to bind

to distance ourselves from television as we know it. This distance generates

arguments in a discourse.

awareness of the conventions of the medium, of its specific space and time as

The museum is a medium, a space to establish relationships between

keys to understanding the form adopted by its programmes and the role of the

systems that affect both meaning and ideas. The museum and television share

image on the screen. The exhibition focuses on the strategies used by artists and

the ability to synchronise thought and experience: both can be perverse, and

thinkers to go beyond the medium and the forms of control that characterise it.

that explains the extremely important function of artists and thinkers when it

Often, these tactics are more effective than a blanket criticism of television that

comes to inventing other logics, transforming processes and placing us in a

fails to recognise its nuances.

public space in the making that paradoxically entails both transparency and

Television emulates commonsense; it naturalises everything it shows so that

opacity. This semi-transparency helps to create private spaces within public

reality becomes meaningful. It also establishes a coherent connection with the

space. The success of the debate depends on an efficacious combination of what

‘outside world’ through simple ways of telling what is happening. Television is an

we see and what we don’t see. No one negotiates a truce in the public eye.

orderly medium, an institution always aware of formulas and the correct

Art in television strives to elude the notion of commonsense that characterises

organization of ideas, images and their repetition. The success of a broadcast

the medium. Artists can mimic the language of television perfectly; they learn to

does not lie in its technique, but in its eloquence, which is what allows the viewers

be television in order to then tell a different story. While pretending to be television

to reproduce part of the message and to share with others what they have seen.

is a perfect strategy to undermine the medium, it can also give rise to new

The power of television is tied to its ability to generate confusion between

resources. For instance, the absurd, which is born from the disjuncture between

description and prescription, and that is why it is so influential when it comes to

what one expects to see and hear and what actually happens, forces us to pay

interpreting the world. Television does not describe realities, but rather prescribes

attention.

them: it tacitly shows us what we should be. We know that objective description

This exhibition is conceived to create dark areas, productive absurdities in

is unsustainable, and we know that writers, painters and filmmakers strive to

which artists and thinkers demonstrate that it is possible to conceive of other

capture reality, moral judgment and emotion.

systems for relating to the medium, other readings that remove us from the

Television’s power lies in the constant extension of description and the ability to turn it into desire: the world exactly as it is, exactly as it could be, exactly as it

commonplace and go beyond worn-out forms of telling us who we and where we are, and what our future holds.

should be, exactly as we would like it to be. Television is inevitably normative. This

The notion of unlearning what has been learned is one of the premises of this

is the human factor, the political factor, the social factor and, as this exhibition

project. That affirmation is by no means an appeal to the virtues of ignorance or

evidences, it can also be the creative factor.

the choreographic skills of populism. It is born, rather, of the need to go beyond


the limits of institutional criticism, whether the institution in question is television

ARE YOU READY FOR TV?

or the museum.

EXHIBITION GUIDE

It is easy and opportunistic to attack the vulnerable. It is perhaps more urgent, however, to attempt to see how we can distance ourselves from the

Just when it seems that television as we have known it is over, we are asked if we

‘spirit of our times’ in order to create another time and space at the core of

are ready for more. The MACBA offers this exhibition of television defined by the

those times. In the question-and-answer period at the end of a class given in

experiments by artists, thinkers and media professionals in order to show what

Traunsee, Austria in the summer of 2010 on the topic ‘Was ist Quantum Zeit?’

happens when a relationship is established between such different languages.

(What is quantum time?), Hans Magnus Enzensberger—author of one of the

This is a different kind of television: it formulates a new space for debate; it

texts in this digital publication—said: ‘The problem of the always pertinent

incites the medium to unlearn what it knows, to interrogate its formulas and

German concept of Zeitgeist is that it entails the worst sort of trap: weder Zeit

genres, to deceive the senses in order to escape the emitter-receptor duality.

noch Geist. That is, it neither names any particular time nor is it, in itself,

This is not an exhibition about television, but one conceived from the place

spirit.’ With that statement, Enzensberger attempted to evidence the

of television. Its aim: to study how the diverse ways of grasping images and the

‘aberration’ of being perfectly in keeping with ‘our’ time.

life of concepts contribute to tracing the horizon of our cultural present.

Aberration? The only way we can catch a glimpse of the possibility of the

This exhibition is an essay on the intersection of separate worlds. It

future is by means of the asynchronous, that which we have yet to name or,

interrogates the choreography and the strategies used by the medium and its

more importantly, judge or develop an opinion about. It is in this space of

occasional occupants—artists and philosophers—to formalise their projects. The

strange freedom that the possible surfaces. The transmissions shown in Are

artists and the medium study each other in order to understand what makes

You Ready for TV? strive to produce that strangeness. The aim is to create an

television possible; they formulate questions about the social relevance and

ungraspable space, one difficult to categorize and immune to cynicism, a

aesthetic nature of artistic production on television, and what it means to give a

space that goes beyond prejudice.

face to the field of philosophy. This process makes an eloquent contribution to the

The exhibition follows the logic of television programming: one show follows

interpretation of the dramatic conventions and techniques that define television.

another, and each of the ten sections can be understood as a segment, a fraction

Artistic invention takes endless liberties to generate realities never seen on

of a whole. And, just as it is impossible to see everything aired on a television

television; philosophy binds the image to the voice and, in its indifference to the

channel, the viewers of this exhibition would have to spend many more hours

fictitious, creates another form of fiction.

than is normally required to visit a museum if they were to see all the material

The programmes that make up the different sections of this exhibition share

presented. By no means negative, this is a defining trait of television, one that

a common feature: they show television and its double. Occupying television

cannot be ignored. Nonetheless, the selection for each of the sections attempts

means accepting it, while also forcing it to speak another language so that the

to offer a plausible visit by means of a large TV (Gran TV), which features

viewer witnesses how television is disassembled and re-assembled. Artists and

programming that lasts no more than one and a half hours.

philosophers interested in rewriting the television medium establish unexpected

In attempting to present television, there is no museological strategy or

parallels between text and image, between the space-convention of the television

convention to look to. Almost all the programmes we are showing have

studio and the white cube between the reality recorded by the camera outside of

actually been aired. We could have created a correspondence between units

the studio and the unreality produced by mediation intrinsic to the medium.

and paired a programme with a monitor. Many artists have made work for the

This set of unresolved relationships is a source of fertile disturbance. The

television format with the intention of exhibiting it on a single monitor, as an

discomfort born of this dialogue between television and other worlds can be

individual piece. That reflects the need to clearly separate the work from the

extrapolated to culture in a wider sense: friction and friction alone is capable of

medium, to visualise its autonomy. But, in the truth of television, no one

inciting thought.

chooses different monitors to see different programmes. Art and non-art are

We need a plague, and the programmes that we present here are just that.

literally ‘spliced together’ in the broadcast system. Television programmes, that

A plague is, in the words of Antonin Artaud, something capable of invading all

is, it arranges its contents in segments that reflect the logic of working hours,

the layers of an organism and completely disorganising it. A plague also,

the presence of certain viewers and not others. Programming is a difficult task,

however, offers the organism a unique opportunity to be free of itself. Most

not only since the appearance of the remote control, as Johan Grimonprez

viewers reject programmes like the ones exhibited here because they are deemed

describes in this publication, but also since it has been possible to watch

‘boring.’ It is probably more to the point, though, that witnessing a process of

television contents on a computer screen. That turns all of us into

change over which we have no control whatsoever provokes a sense of unease.

programmers, that is, the ones who decide the order of the programmes we

If culture is not entertainment or the celebration of sameness, it is an asynchronic

want to see and when we want to see them, regardless of the broadcast, one

movement that ensues at the heart of the social, one that gives rise to phenomena

of the main sources of meaning in television and a principle which, like the

that we can neither name nor consume on the spot.

4/3 system, has been left behind. The digital publication presents a non-categorical vision of the television

THE FORM OF THE PROJECT

medium. The result is a kaleidoscopic image composed of different ways of

It is impossible to show all the material that this exhibition could include.

studying, addressing and opposing television. Television does not exist.

Conceiving of it as an inventory, as an encyclopaedic archive of the countless

According to the Romantic writer Heinrich von Kleist: ‘No one knows the future

contributions that artists have made to television would mean subjecting the

of thought; our task’—and this is what is truly political today—‘is to prepare

viewer to endless hours of viewing. Such a conception would only serve to reveal

a space so that that future can take place, to strive to foresee that which does

the existence of a vast body of material. We require explanatory rather than

not yet have a name and is still to come.’

demonstrative methods to interpret the spaces where art and television intersect. Chus Martínez

The exhibition translates this idea into a series of ten episodes that include a limited number of examples-situations. The exhibition space becomes an event by


which to explore the relationship between image and the critical act: ten

worlds, literature and film, film and museum, television and the essay genre.

‘scenes’ that conceptualise different strategies and their functions. From different

It all has to do with the question of naming and with the exercise of translating,

angles, each episode formulates the history of the dialogue between the language

first, and then interpreting the result.

of art and the language of television on the one hand, and the language of television and the language of thought, on the other. The contribution of the artist Dora García has been crucial to creating this

Written and directed by Albert Serra Executive production: Montse Triola

approach. In recent years, she has engaged in an exhaustive investigation into

Image: Jimmy Gimferrer

television as both a setting for and an encyclopaedia of performance. A long

Sound: Jordi Ribas

conversation with the artist Isidoro Valcárcel Medina also proved essential to

Editing: Àngel Martín

delving into the conventions that define television and to visualising how the

Actors: Roman Bayarri, Jordi Pau, Nanu Ferrari, Gerard Teixidor,

modification of any of those conventions radically alters the outcome. Johan

Montse Triola, Victòria Aragonès, Lluís Serrat, Lluís Carbó

Grimonprez assisted in the selection of works that analyse the relationship between television, politics and public debate; he has come up with a very subtle

Partially filmed in the Museu d’Art Contemporani de Barcelona

selection of programmes that evidences the interests and fears that inform

(MACBA) in September 2010.

television, as well as how it influences our view of the world.

ELS NOMS DE CRIST A television series by Albert Serra conceived for this exhibition

The perfection of things depends on each and every one of us becoming a perfect world, so that by all souls being in me and I in all others, and I having the being of all and they—each and every one of them—mine, the entire machinery of the Universe should be linked and embraced, and the multitude of its difference made one. Fray Luis de León, The Names of Christ, volume I TVTV: TVTV Looks at the Oscars, 1976

From the beginning, it was clear that an exhibition that dealt with the relationships between genres, between ways of understanding the image and

DEAD AIR: THAT DREADED SILENCE

ways of studying the dramatic arts should include a project by the filmmaker

The term ‘dead air’ refers to the interruption of a television transmission due to a

Albert Serra.

technical error, a situation that reveals to the viewer things that he or she was

We discussed a number of ideas, such as a project based on one of the

thitherto unaware of: certain conventions, the position of the cameras, the

classics by the leading French theorist Guy Debord. But ultimately Serra chose to

construction of the sets—whether in the studio or not—, the script, the distance

work on the basis of The Names of Christ, a work that Fray Luis de León began

between the roles that the characters play before the camera and their true

writing in prison in 1572 and did not finish until 1586. The work was written in

identities and opinions. This situation is the basis for a number of works that

the midst a crisis: King Philip II declared Spain bankrupt in 1575 and, for the first

attempt to show what is usually not seen. At the centre of this section are Soft and

time ever, figures at the University of de Salamanca and other experts were

Hard (A Soft Conversation on Hard Subjects), by Jean-Luc Godard and Anne-

speaking of the over-expansion of the Empire, which was in a state of ruin due

Marie Miéville, made in 1985. In this work Godard, who was known for his

to a lack of credit even though it ‘dominated the world.’

research into all spheres of the audiovisual, and Miéville analyse the differences

One afternoon during the midsummer Saint John celebration, three friends

between film and television, focusing on the conventions of the ‘broadcast’, on

agreed to meet in a country house not far from Salamanca. They decided to

the production of a continuous image determined to prevent its modes of

spend their time together conversing, though they had to agree on a topic. One

production from being evidenced. But the way that the work is shot—it consists

of them took out a folded sheet of paper and passed it to his friend. On it, the

of an apparent conversation between Godard and Miéville, as if the camera

words ‘the names of Christ’ were written. He had seen those words written amidst

were not present—alludes to the possibility of being ‘outside’ the broadcast, of

the third friend’s writings and had been trying to find the right time to speak of

ignoring the fact that the whole thing is staged for the viewer.

the question. The conversation was lively. What does it really mean to interrogate

Born to be Sold: Martha Rosler Reads the Strange Case of Baby S. M. (1988),

names? What role do they play? To what end are there so many ways of referring

by the North American artist Martha Rosler and TVTV Looks at the Oscars (1976),

to Christ in a text like the Holy Scriptures? It would seem that there are many

by the also North American collective TVTV, deal with similar topics.

names for Christ, some of them particularly striking: Blossom, Road, Pastor, Mount, Father of the Coming Century, Arm of God, Prince of Peace, Jesus…

Another production selected for this section is De langste dag, a work produced for television by Jef Cornelis in 1986, during the opening of the

The text, which takes the form of a conversation between these three

Chambres d’amis, an exhibition curated by Jan Hoet for the Stedelijk Museum

friends, explores what speaking means. A noun is ‘a brief word that replaces

voor Actuele Kunst, Ghent. The idea of the exhibition was to place works of

that which is spoken of, and taken as that thing itself.’ Words, then, are

contemporary art in private spaces (houses, apartments, etc.). In his piece,

extremely important, and they appear to address our most immediate needs:

Cornelis not only documents an exhibition that definitively changed ways of

an understanding of things, of what is happening, and the problems that

interpreting the public space of an institution and the private space of a residence,

ensue in translation. Translation is nothing less than an attempt to wed two

but also formulates a treatise on the relationship between the conventions of the


art world—what is shown and what is not—and television. This is evident in the

of the medium. The most common example is the individual who constantly

way that he films the work, using the resources of the sports broadcast as if the

interrupts either another person’s narrative or the conventional course of a

urban tour that he offers were a Tour de France. A segment of the programme

programme with comic and/or ironic remarks. The nature of the discourse of

will be exhibited on the main screen in this section, and the entire work—which

the speaker is not recognised by the interrupting party, and he or she makes

is more than six hours long—is available on the à la carte menu.

use of sarcasm to mark a distance from the situation at hand. The commentator does not respond to the arguments, but summarises them, imbuing them with

GRAN TV — Martha Rosler, Born to be Sold: Martha Rosler Reads the Strange

the genre of satire and irony. This resource is used by many artists and thinkers to create a framework

Case of Baby S.M., 1988, single channel video, colour, sound,

in which they envision themselves on television; it is a useful strategy when it

00:35:20. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani de

comes to conceptualising the function of the artist or the thinker in the medium.

Barcelona Consortium

The overarching question posed by programmes of this sort is: can something

— Jef Cornelis, De langste dag (fragment), 1986, single cannel video,

meaningful, something truly subversive, be said in this way, in the subterfuge

colour, sound, 00:20:25. MACBA Collection. Barcelona City

of the joke? This amounts to interrogating the limits of what can be

Council Fund

paraphrased, and the extent to which forms of analysis that do not seem overly

— Jean-Luc Godard / Anne-Marie Miéville, Soft and Hard (A Soft Conversation on Hard Subjects), 1985, video, colour, sound, 00:48:11. Courtesy of Gaumont and Intermedio

rigorous, like humour, can provide an understanding as great or greater than other methods of studying television. In the late 1970s, General Idea, a Canadian art collective co-founded by Felix Partz, Jorge Zontal and AA Bronson, created a series of works on this

MENU

premise. Pilot (1977), produced for public television in Ontario, takes the form

— The Dean Martin Variety Show: Orson Welles, 1967-68, video,

of a news programme in which the artists themselves are the topic discussed:

colour, sound — Samuel Beckett, ...but the clouds, 1977, video, b/w, sound, 00:50:00. Sudwestrundfunk (SWR) — Jef Cornelis, De langste dag, 1986, single channel video, colour,

their careers, their ascent from unknown nobodies to well-recognised and glamorous artists. To that end, they deployed all the resources that the group had developed: public appearances, incursions into the world of fashion, films… A breadth of display apparatus that mocked and criticised the art

sound, 06:25:48. MACBA Collection. Barcelona City Council

world. The conception of Test Tube (1979) is similar to Pilot. The result of a

Fund

three-month residency in Amsterdam, this work shows the three artists sitting

— Raindance Corporation, The Rays, 1970, video, b/w, sound, 00:23:00. Electronic Arts Intermix (EAI), New York — TVTV, TVTV Looks at the Oscars, 1976, video, colour, sound, 00:59:00. Electronic Arts Intermix (EAI), New York

in front of a wall of coloured light—which they call the Colour Bar Lounge— where, with their backs to the viewer, they explain how an artist can further his or her career. The programme isstructured in three parts, each of which ends in a commercial also produced by the artists. In the very early days of cable television in the United States, more specifically in Los Angeles, the Argentine artist David Lamelas began producing a number of shows in a medium new to him. The Hand (1976) shows a group of wholly unlikely characters. The host of the show, Bárbara López (a fake name), introduces the guests: Ghila Benesty, a journalist (a real one) from Israel, and Kevin Gold, a fake rock star invented by the artist. After a performance by Kevin and a harmless conversation about a rough spot in his career, the conversation turns to something important: Kevin owns an island that he might be using to traffic weapons. The two women pursue this line of questioning and, though he denies their accusations, it comes to light that he collects guns. Things get ugly. Kevin’s papers fly about, the image blurs after the flash of what appears to

General Idea: Pilot, 1977

be a knife and the test card appears. Bárbara reappears. It seems that a terrible accident has occurred: Kevin Gold has been murdered… Created in a largely

THE INVETERATE JOKER

amateur style, the improvisation threatens to go out of control and, while the

The point of departure for this section is a concept developed by the North

show is funny, the fact that one of the performers, Ghila, is who she says she is

American sociologist Erving Goffman. In his influential book Asylums (1961),

makes the whole thing seem like the strangest television programme ever.

Goffman coined the term ‘secondary adjustment’ to describe the behavior typical of individuals in institutions who attempt to avoid the complete

GRAN TV

annulment of the self that their circumstances entail. They engage in small acts

— Jef Cornelis, Daniel Buren (Palais Royal), 1971, single channel

of resistance that do not threaten the monolithic power of the institution, yet

video, Digital Betacam transferred to DVD, colour, sound,

allow the individual to believe that he or she has a minimal degree of

00:18:16. MACBA Collection. Barcelona City Council Fund

autonomy. This term could be applied, for instance, to the jokes that circulated

— Chris Burden, The TV Commercials, 1973–77, video, colour,

in concentration camps or the socialist block, or the insults muttered by

sound, 00:03:46. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani

underlings, inmates and students. In terms of the institution of television, one

de Barcelona Consortium

can use this concept to understand ways of being at once inside and outside


— General Idea, Pilot, 1977, video, colour, sound, 00:28:56. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani de Barcelona Consortium — Stan Douglas, Monodramas, 1991, video, colour, sound, 00:00:30 — Martin Kippenberger. Musée National d’Art Moderne

GRAN TV — Valie Export, Facing a Family, 1971, video, b/w, sound, 00:04:44. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani de Barcelona Consortium — David Hall, TV Interruptions (7 TV Pieces), 1971, video, b/w, sound, 00:22:06. Courtesy of the artist

présente un entretien de Martin Kippenberger avec Roberto Ohrt 14/6/1993, 1993, video, colour, sound,

MONITOR 1

00:06:35. © Estate Martin Kippenberger, Galerie Gisela

— Jan Dibbets, TV as a Fireplace, 1969, video, colour, sound,

Capitain, Cologne

00:23:00. Courtesy of Netherlands Media Art Institute, Amsterdam

MONITOR

MONITOR 2

— David Lamelas, The Hand, 1976, video, colour, sound,

— David Hall, This is a Television Receiver, 1976, video, colour,

00:35:00. Courtesy David Lamelas and LUX, London

sound, 00:07:40. Courtesy of the artist — David Hall, Stooky Bill TV, 1990, video, colour, sound,

MENU — Jef Cornelis, Sonsbeek buiten de Perken, 1971, single channel video, Digital Betacam transferred to DVD, b/w,

00:04:00. Courtesy of the artist — David Hall, TV Interruptions (7 TV Pieces), 1971, video, b/w, sound, 00:22:06. Courtesy of the artist

sound, 00:46:03. MACBA Collection. Barcelona City Council Fund — General Idea, Test Tube, 1979, video, colour, sound, 00:28:15. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani de Barcelona Consortium — Ángel Carcavilla / Carolina Delpiano / Álvaro Díaz / Rafael Gumucio / Pedro Peirano, Plan Z (fragments), 1997–98, video, colour, sound, 00:16:00. Courtesy the artists — T.R. Uthco / Ant Farm (Doug Hall, Chip Lord, Doug Michels,

MENU — Samuel Beckett, What Where, 1980, video, colour, sound, 00:12:00. Sudwestrundfunk (SWR) — Samuel Beckett, Quad I+II, 1980, video, colour, sound, 00:15:00. Sudwestrundfunk (SWR) — Joan Jonas, Double Lunar Dogs, 1984, video, colour, sound, 00:24:04. Electronic Arts Intermix (EAI), New York — Peter Weibel, TV Aquarium (TV Tod I), 1970–72, video,

Jody Procter), The Eternal Frame, 1975, video, b/w and colour,

b/w, sound, 00:01:27. ZKM | Center for Art and

sound, 00:23:50. MACBA Collection. Museu d’Art

Media Karlsruhe, Videocollection / Laboratory for Antique

Contemporani de Barcelona Consortium

Video Systems — Peter Weibel, TV News (TV Tod II), 1970–72, video, b/w, sound, 00:05:47. ZKM | Center for Art and edia Karlsruhe, Videocollection / Laboratory for Antique Video Systems

David Hall: TV interruptions (7 TV Pieces): Tap piece, 1971

SITE-SPECIFIC TELEVISION Just as in the mid-1970s people begin to discuss the notion of site-specific

Un certain regard. La logique du vivant. François Jacob

works of art created in relation to the conditions imposed by a certain physical

conversa con Claude Lévi-Strauss, 1972

place, there have also been works created specifically for television: Jean Dibbets’s TV as a Fireplace (1969), Valie Export’s Facing a Family (1971), as

THE EMPTY PODIUM

well as David Hall’s series TV Interruptions (1971), in which he simulates filling

The difficult task of mediation: the obvious hostile reaction of the viewer when he

a television monitor with water from the inside. This section also includes Quad

or she is before something that is not immediately understood. The question of

I+II (1980) by Samuel Beckett, a work that consists of a series of minimal

audience is always present in both art and television, and there are examples of

actions performed by figures wrapped in cloaks of different colours; their

radical approaches to it. In art programmes that focus on the act of making

movements trace the limits of a rectangular space which is, in turn, located on

known (and do not make use of pedagogical explanations that suppose an

a large empty black space suggestive of the other, that is, what is not seen,

ignorant or childish viewer), television becomes an opening, a ‘window onto the

what is hidden behind the image.

world,’ to use an image common in discussing Renaissance painting.


This desire to ‘show’ entails great enthusiasm. The charisma of Robert Hughes, John Berger, Paloma Chamorro or Marta Traba is essential when it comes to taking us somewhere we have never been before. Most programmes on art are conceived as a journey, a programme adventure.

— Pierre Bourdieu. Sur la television, 2001, video, b/w, sound, 00:49:35. Courtesy of Doriane Films — Albert Serra, Els noms de Crist, 2010, video, colour, sound, 14 episodes

The audience is not constructed as the receptor of a work, but rather as a member of the crew of a moving ship. The nature of the programmes we present in this section is totally different and, though they are not ‘art’ per se, they are very useful to understanding that eternal tension between work and viewer, medium and audience, as well as the role that artists and intellectuals have played, and might keep playing, in television. After the Second World War, something happened in France that would affect the countries close to it, especially Italy and Germany, but Spain as well: philosophers and philosophy appeared on television. Although the fact that French television was publicly owned favoured the presence of culture, this is not the only explanation for a phenomenon that would continue to grow even after the privatisation of French television. Most programmes of this sort (there

Jef Cornelis: Container 3: De puntzak van Heine, 1989

were more than 3,500 from the early 1960s to the mid-1980s) were related it is almost impossible to imagine a two-hour programme in which Deleuze

TELEVISION AS KINGDOM OR THE KINGDOM OF TELEVISION

explains the basis of his thinking (RAI) or Gaston Bachelard speaks of the

This section contains programmes that interpret television as a modern form

philosophy of science and poetic sentiment… There is an endless and

of sovereignty, a concept born of the medium’s belief in the absolute and

fascinating list of programmes that offer unmediated television, polemic

perpetual power it has granted itself by virtue of its own logic. What must

television that goes straight to the heart of discourse and that, though aware

be combated is not what television says but television itself, just as in the

of being seen, is indifferent to the difficulty that this might entail. Philosophy

Middle Ages instrumental music was considered pagan and, hence, had to

and vision: this paradox invents a hybrid space within television. All that is

be abolished without entering into specific aesthetic questions.

to the intellectual reconstruction that took place in France after the war. Today,

necessary to start talking is the speaker; no studio, no props, just the voice of

This section necessarily includes the French thinker and filmmaker Guy

the speaker and the guarantee that there is a subject behind it. Nor is this

Debord, and his 1975 work entitled Réfutation de tous les jugements, tant

radio with images. It is, rather, a media proto-representation of modern

élogieux qu’hostiles, qui ont été jusqu’ici portés sur le film ‘La société du

parliamentarianism. This section of the exhibition contains a selection of

spectacle.’ It also includes the reconstruction of a programme by Pier Paolo

programmes produced on these premises.

Pasolini created in 2006 by Mario Sesti and Matteo Cerami: ‘In my opinion, there is nothing more ferocious than television,’ stated Pasolini. This programme,

GRAN TV

Niente di più feroce della banalissima Televisione, is a manifesto in images that

— L’Abécédaire de Gilles Deleuze, I (Idée), 1988-89, video, colour,

must be understood in relation to an incendiary article entitled ‘I challenge the

sound, 00:15:51

television executives,’ that Pasolini published in 1973 in the Corriere della Sera.

— Gaston Bachelard. Portrait d’un philosophe, 1961, video, b/w,

In the article, he states that ‘Television only leads to the destructive homologation

sound, 00:10:30. Institut National de l’Audiovisuel (INA)

of authenticity and materialisation.’ In the formulations of Debord and Pasolini,

— Michel Foucault. Lectures pour tous, 1966, video, b/w, sound,

there is no room for counter-television: it is not possible to effect ‘good policy’ in

00:14:34. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Martin Heidegger on future of philosophy, 1969, video, b/w, sound, 00:02:30. ZDF

an illegitimate kingdom. The only thing possible is the abolition of that kingdom. Other programmes in this section include the manifesto Television Delivers People (1973), written by Richard Serra and Carlota Fay Schoolman.

— Claude Lévi-Strauss. Un certain regard, 1972, video, b/w, sound, 00:54:24. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Hannah Arendt. Un certain regard, 1974, video, b/w, sound, 00:50:00. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Jacques Lacan. La psychanalyse (partes I-II), 1974, video, b/w,

Serra/Schoolman’s programme negates the image: the only thing that appears on the screen is a text condemning the harmful effects of television. We have also included in the à la carte menu of this section Container 3: De puntzak van Heine (1989), created by the Belgian producer and artist Jef Cornelis. This work is part of a series of nine episodes that analyses, in a very peculiar manner, the

sound, 01:35:00. Institut National de l’Audiovisuel (INA)

possibility of the intellectual on television. A container, constructed as a mobile

— Quel avenir pour l’homme? Apostrophes n. 84, 1976, video,

television studio, is the setting of this controversial series that was taken off the air

b/w, sound, 01:07:16. Institut National de l’Audiovisuel (INA)

after its second episode. Today, it is a crucial point of reference in attempts to

— Les Rendez-vous du dimanche (Simone de Beauvoir, Sartre...),

understand the limits of the medium. Cornelis’s container is compared to other art

o

1979, video, b/w, sound, 01:20:00. Institut National de

spaces, like the mythical Portikus, a sea container that functioned as a gallery.

l’Audiovisuel (INA) — Jacques Derrida. Le Cercle de minuit, 1987, video, b/w, sound, 01:16:45. Institut National de l’Audiovisuel (INA) — Karl Popper. Contro la televisione, 2001, video, b/w, sound, 00:27:44. Radiotelevisione Italiana (RAI)

GRAN TV — Richard Serra / Carlota Fay Schoolman, Television Delivers People, 1973, video, colour, silent, 00:05:55. Museum of Modern Art Circulating Film & Video Library, New York


area of this section alongside segments of La historia del arte moderno contada

— Guy Debord, Réfutation de tous les jugements, tant élogieux

desde Bogotá (1962–83) and The Shock of the New (1982).

qu’hostiles, qui ont été jusqu’ici portés sur le film ‘La société

This is the broadest selection of the little known series La historia del arte

du spectacle,’ 1975, video, b/w, sound, 00:34:59. Love

moderno contada desde Bogotá, hosted by the Argentine art historian and

Streams / Alice Debord

feminist activist Marta Traba, ever presented. In 1954, Traba moved to Bogota,

— Matteo Cerami / Mario Sesti, Niente di più feroce della banalissima televisione (film La voce di Pasolini), 2006, video,

where she presented a television programme that radically changed the cultural

colour, sound, 00:03:56. Courtesy of the artists

debate in Colombia and had considerable impact on intellectual circles throughout the rest of Latin America as well. Traba founded the magazine Prisma (1957) and later the Museo de Arte Moderno de Bogotá, which she directed from

MENU

1957 to 1963. Television was her classroom. Unfortunately, the entire first

— Mark Achbar / Peter Wintonick, Manufacturing Consent Noam Chomsky and the Media (fragment), 1993, video, colour,

season, on which production began in the mid-1950s, has been lost. In this

sound, 00:35:32. Necessary Illusions

exhibition, we present the second season, produced from the end of the 1970s until 1983, when she died in a plane crash in Madrid. A prolific writer, Traba’s

— Jef Cornelis, Container 3: De puntzak van Heine, 1989, video,

vision takes shape on the screen. In each episode, she addresses the audience as

colour, sound, 00:59:00. Courtesy of VRT

if she were giving a class, walking us through artists’ studios and showing the

— Guillermo Gómez-Peña / Adrienne Jenik, El Naftazteca: Cyber-Aztec TV for 2000 AD, 1995, video, colour, sound,

differences between cubism and pointillism with examples made by herself. She

00:58:00. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani

invents eloquent terms to describe processes taking place in her immediate

de Barcelona Consortium

context at that time, referring us to the modern architecture of Rogelio Salmona to make us understand that the continent does in fact study what happens beyond

— Brian Springer, Spin, 1995, video, colour, sound, 00:57:00.

its borders, taking it in and rethinking it on its own terms.

Video Data Bank

The same holds true of Robert Hughes and The Shock of the New, an

— Bill Viola, Reverse Television - Portraits of Viewers, 1984, video,

eight-episode survey of art today; that is, of his today. The two series have

colour, sound, 00:15:00. Electronic Arts Intermix (EAI), New York

something in common: they eschew chronological analysis and connect artistic production with the production of public space, of political life in the broadest sense of the term. The difference between them—and that is why we present them both here—is that while Marta Traba is aware of what is happening outside the sphere of Latin American art, Hughes deals only with works from Europe and the United States. Another outstanding programme is A fondo. Its format, an interview by the journalist Joaquín Soler Serrano, is totally different from the other programmes in this section. From 1976 to 1981, he interviewed approximately seventy people from different realms of international culture. Here, we present two interviews: one with Salvador Dalí and one with Joan Brossa. The exhibition naturally includes a selection of the mythical programme La edad de oro, directed and hosted by Paloma Chamorro. Though only on the air Marta Traba: La historia del arte moderno contada desde

for two years (1983–85), this show left its mark. The topic of the programme,

Bogotá, 1962-1983

which was closely associated with what is known as the Movida Madrileña, was

THE SHOCK OF THE NEW

music, but the host’s ability to talk and make others talk, as well as the show’s

Or ‘The Amazing Possibilities and Generally Mediocre Realities of Criticism’

1

format, made it the most influential cultural platform of the moment. Chamorro had a striking ability to discuss ideas and the contexts that make them possible

From the beginning, television has taken culture in like a strange tenant. Its

from the sphere of music. She turned the studio into a laboratory, and as a result

programming would include art, theatre, literature and, somewhat later, music.

was charged with defilement in 1984.

In this section we have brought together programmes conceived from the logic of

From the vast pool of works that could be included in this section, we have se-

television that deal not only with classic art (there are endless examples, some of

lected Io e… (1972), created by Luciano Emmer for RAI in which filmmakers, writ-

them amazing, on great masters of the past), but also with then contemporary

ers and other Italian cultural figures were invited to choose a work of art and use it

art, art as new at that time as the television medium itself.

to create a story in images for television. Outstanding episodes include the one in

In Europe, the pioneer of this sort of show was Civilisation (1969), a personal

which Federico Fellini speaks of fascist architecture in Rome, specifically in the dis-

vision under the direction of Kenneth Clark. Created for the BBC2, this series was

trict known as the EUR. conceived in 1938 by the architect Marcello Piacentini for

also one of the first produced in colour. It was not initially conceived as a

the 1942 Esposizione Universale. Other works selected include the Chilean pro-

programme on art, but rather on Western modernism in the fields of art,

gramme En torno al vídeo (1984–88), created by filmmaker Carlos Flores; some

architecture, music, literature… In thirteen episodes, Clark, a critic, Oxford Don

of the programmes by Santiago Amón, like the one about the 1977 edition of Doc-

and one-time Director of London’s National Gallery, surveys ‘our’ past to then

umenta in Kassel, and the episode of Encuentros con las artes y las letras (1976)

return to the present. The titles of the series are telling: ‘The Smile of Reason,’ to

on art criticism, presented by Paloma Chamorro with the participation of Santiago

speak of The Enlightenment; ‘The Fallacies of Hope,’ to discuss Romanticism, and

Amón, Simón Marchán Fiz, Andrés Trapiello and Dámaso Santos Amestoy.

‘Heroic Materialism,’ to address the great passage from the nineteenth to the twentieth century. One of the episodes of the series can be seen in the central

1 Taken from a phrase by Paloma Chamorro in her programme Encuentros con las artes y las letras, in the episode on art criticism.


GRAN TV 1 — Carlos Vélez, Encuentros con las artes y las letras. Debate:

most celebrated episodes featured Salvador Dalí. Along similar lines, in 1974 the Austrian artist Richard Kriesche created Blackout, in which he

La crítica del arte contra la pared, 1976, video, b/w, sound,

appeared blindfolded on a television panel, an act of nonvision that spoke

00:28:28. Televisión Española (TVE)

of the critical blindness that the medium generates and the anonymity of

— Joaquín Soler Serrano, A fondo: entrevista a Joan Brossa 25/9/1977, 1976–81, video, b/w, sound, 00:14:52. Televisión Española (TVE)

everyone who is not on television. The specific brand of media identity that television creates has been the focus of many artists: the almost anonymous announcements created for the first MTV shows in

— Joaquín Soler Serrano, A fondo: entrevista a Salvador Dalí

which we see a young Richard Prince eating an ice cream in front of the Guggenheim

27/11/1977, 1976–81, video, b/w, sound, 55:48:00.

Museum in New York while he tells us that he is, in fact, Richard Prince, the best kept

Televisión Española (TVE)

secret in the New York art world; some of the works that Andy Warhol made for

— Santiago Amón, Trazos. Revista de Arte 28/7/1977. Santiago

television, like Andy Warhol’s Fifteen Minutes (1986–87), a series for MTV in which all

Amón talks about Kassel Documenta 6, 1977, video, b/w,

sorts of famous, or those hoping soon to be famous, figures appeared (Jerry Hall,

sound, 00:20:56. Televisión Española (TVE)

William Burroughs, Marc Jacobs and Grace Jones, to name but a few). More recent

— Alfredo Castellón, Mirar un cuadro con Santiago

examples include Gimines (1995), where the Dutch artist Barbara Visser plays herself

Amón, 1978, video, b/w, sound, 00:13:45. Televisión

on Gimines, a very popular show in Lithuania; and Ximena Cuevas, a Mexican artist

Española (TVE)

who in 2001 snuck onto an extremely popular Mexican programme. Cuevas’s action

— Paloma Chamorro, La edad de oro 6/9/1983, 1983–85, video, b/w, sound, 00:17:45. Televisión Española (TVE)

was based on another spontaneous action. It broke with the conventions of television and destabilised the roles of the hosts and the producers, as well as the audience, as the character suddenly appears on the screen and must, therefore, be ‘someone’: if not, she

GRAN TV 2

would not be there.

— Carlos Flores, En torno al vídeo (1984-88), video, colour, sound, 00:17:44. Courtesy of the artist — Luciano Emmer, Io e... Federico Fellini e l’EUR, 1972, video, colour, sound, 00:08:57. Radiotelevisione Italiana (RAI) — Marta Traba, La historia del arte moderno contada desde

GRAN TV — What’s My Line?, 8th Season, episode 22, 1957, video, b/w, sound, 00:09:22 — Judith Barry, Ten Second Films: Floating Red Lips, 1982,

Bogotá, 1962–83, video, b/w, sound. 00:50:00. Fundación

video, colour, sound, 00:00:14. First exhibited in 80, Langton

Patrimonio Fílmico Colombiano

Street. Courtesy of the artist

— Enrico Ghezzi, EXtra - Ghezzi commenta Grizzly Man,

— Andy Warhol, Andy Warhol’s Fifteen Minutes (pilot programme

2007, video, colour, sound, 00:29:36. Fandango

and episodes 1 and 2), 1987, one inch tape transferred to DVD,

Distribuzione

colour, sound, 01:30:00. Collection of the Andy Warhol Museum, Pittsburgh

Menu — Kenneth Clark, Civilisaton (episode 13: Heroic Materialism), 1969, video, colour, sound, 00:50:00. BBC Active — Robert Hughes, The Shock of the New (episode 5: The Threshold of Liberty), 1982, video, colour, sound, 01:00:00. BBC Active

— Judith Barry, Ten Second Films: Blissfully Unaware, 1982, video, colour, sound, 00:00:14. First exhibited in 80, Langton Street. Courtesy of the artist — Ximena Cuevas, La tómbola, 2001, video, colour, sound, 00:07:00. Video Data Bank — Judith Barry, Ten Second Films: Blew, 1982, video, colour, sound, 00:00:14. First exhibited in 80, Langton Street. Courtesy of the artist — Chip Lord, Celebrity Author, 1977, video, colour, sound, 00:01:52. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani de Barcelona Consortium — Various Authors, MTV ART Breaks, 1982–87, video, colour, sound, 00:01:58. Private collection MENU 1 — Barbara Visser, Gimines, 1995, video, colour, sound, 00:59:57. Courtesy of the artist

Barbara Visser: Gimines, 1995

MENU 2

WHAT’S MY LINE? The title of this section is taken from the North American programme that

— Richard Kriesche, Blackout, 1974, video, b/w, sound, 00:04:42. Courtesy of ORF (Austrian Broadcasting Television)

was first broadcast on 2 February 1950 on CBS and subsequently aired

— Ira Schneider, TV as a Creative Medium, 1969–84, video,

weekly until 1967. In it, the eyes of a group of jurors, figures from the

b/w, sound, 00:12:08. Electronic Arts Intermix (EAI),

worlds of fashion and journalism, were covered; based only on what they

New York

could hear, the jurors had to guess the profession of the guest. One of the


order to ask them to formulate the questions that make their work meaningful, the key that connects art and research to life. The retransmission says a lot about the problem of retransmission. Though most of the people contacted had been previously informed about the call, many of them do not seem to understand what is happening, partly because they cannot see Byars on the phone and cannot grasp the pseudo-religious nature of this act in relation to major worldwide concerns. Some of the calls are cut off. In some cases, like the call to Beuys, the person does not seem to understand that what is requested is a question, and offers instead a statement, in the case of Beuys in German, on the future of Media Bus: Probably the Word’s Smallest TV Station, 1975

capitalism and self-management. What is clear is Byars’s intention to use the medium to connect with the entire world and to have many others from many

GRECO-LATIN MARRIAGE: FAR-REACHING VISION

different places participate in his work.

The word ‘television,’ a combination of the Greek prefix ‘tele’ (far) and the Latin

Another American, Douglas Davis, was also a pioneer in the use of the

noun ‘visio’ (vision, the act of seeing), holds the key to the medium’s success: it

medium. In 1977 he participated, along with Nam June Paik and Joseph Beuys,

allows us to see faraway, where our eyes can’t reach. Although television began

in the first retransmission via satellite of the opening of Documenta 6 in Kassel.

with transmissions from studios, it has been used for commercial ends since the

Entitled The Last Nine Minutes, the piece is exhibited here alongside a selection

mid-1930s. The introduction of the first portable television camera in 1962

of other works that also attempt to use television to maximise connectivity: Seven

changed the course of the medium’s history. The possibility of capturing an

Thoughts (1976) and Ménage à trois (1986).

image, recording it on tape and broadcasting it in a much shorter period of time

Some works attest to a new interest in art outside major centres, events like

than any other medium enhances a sense of immediacy. While watching, we

Documenta that marked a trend. Jef Cornelis’ recordings of Documenta 5 and

have the feeling that we are right where the event is taking place. Television is,

Documenta 7 are a good example of this, as is the work created by the artists’

unquestionably, the medium that has made the greatest contribution to the

collective Telewissen on the audience at Documenta 6 in 1977. A mosaic of

visualisation of the process by which the world has been integrated, if not to the

images and sounds, the original version of this work is almost six hours long. It

construction of the world as such. This process is by no means new; indeed it

shows the visit to an exhibition in an attempt to incite public participation in

began with statements like ‘the sun never sets on the British empire’, originally

events of this sort.

used to describe the Spanish realms under Phillip II. Television’s endless ability to

At another extreme lies Ian Breakwell’s Continuous Diary (1984), by the

transmit images from almost any corner of the planet means that it enhances a

British artist Ian Breakwell. A series created for Channel 4, the programme was

subject’s mental image of geographic and geopolitical expansion by displaying

broadcast in April and May of 1984. Breakwell, with the help of the producer

it before his or her eyes on a screen. But every world has its counter-world, its

Anna Ridley, uses the language of the transmission of an important event to

contrary, the doubt about that which the image does not show.

discuss the minutiae of daily life. From so close, daily life is not televisable, unless

At the centre of this section we find Simultaneidad en simultaneidad, by the

we consider Big Brother or reality shows a strange variation on this earlier work,

Argentine artist Marta Minujín. The artist conceived a twoday event to be held at

which was created with a great sense of humour. Precursors to this sort of work

the Instituto Torcuato Di Tella (Buenos Aires) in October of 1966. On the first day,

and its language are the collective Media Bus, which in 1975 created Probably

sixty well-known media personalities were invited to the Institute’s auditorium,

the World’s Smallest TV Station, a project in which a mobile unit reports on the

where they were photographed, filmed and interviewed as they walked in.

reality of the population of Lanesville, in the state of Indiana, where a UFO had

Eleven days later, these same people returned to the auditorium to watch the

supposedly been spotted. That is the excuse for the artists’ collective to descend

results of the first session. At the same time, five hundred telephone calls were

on the town and convince everyone to participate in a joint programme.

made and one hundred telegrams sent to viewers who were observing the recording of the event on television. The phone calls and the telegrams contained

ON WALL

the message ‘you are a creator.’ This action was conceived in conjunction with

— Marta Minujín, Cabalgata, 1964. Courtesy of the artist

Allan Kaprow (from New York) and Wolf Vostell (from Germany). Each of the

— Marta Minujín, Simultaneidad en simultaneidad, 1966. Courtesy

three participating artists created a happening, which the other two would repeat

of the artist

on the same day and at the same time in their respective countries. The result of the simultaneous actions was communicated via satellite to the three countries.

GRAN TV

Marta Minujín was a pioneer when it came to understanding the possibility of

— Media Bus, Probably the World’s Smallest TV Station, 1975,

uniting performance and retransmission, the presence of the body and an action in a specific place, on the one hand, and the endlessly expanding audience of that event or happening, on the other, by means of audiovisual methods. Created by North American artist James Lee Byars and recorded for Belgium television by Jef Cornelis in 1969 at the Hudson Institute, in New York State, The World Question Center entailed a similar binding of action, television and the

video, b/w and colour, sound, 01:00:00. Electronic Arts Intermix (EAI), New York — Douglas Davis, Seven Thoughts, 1976, video, b/w and colour, sound, 00:02:05. Electronic Arts Intermix (EAI), New York — Douglas Davis, Ménage à trois, 1986, video, colour, sound, 00:59:45. Electronic Arts Intermix (EAI), New York

telephone. Along with a small group of people, James Lee Byars, wearing a white outfit and the hat he was known for, is in the middle of a circle formed by the

MONITOR

members of the recently created Hudson Institute, a think tank on world issues.

— Ian Breakwell, Ian Breakwell’s Continuous Diary, 1984, video,

The viewer witnesses how Byars attempts to communicate via telephone with artists, scientists, physicians, musicians and intellectuals from the entire world in

colour, sound, 00:58:00. Annalogue LTD


MENU 1

one who comes on the screen and gives orders, makes statements and teaches,

— Joseph Beuys / Douglas Davis / Nam June Paik, Documenta 6

and another standing before the monitor, doing what he is told. The master

Satellite Telecast, 1977, video, colour, sound, 00:30:00. Electronic Arts Intermix (EAI), New York — Jef Cornelis, Documenta 5, 1972, single channel video, Digital

and the apprentice, the master and the slave. Another excellent example is Live Show by Jaime Davidovich, an Argentine artist raised in Uruguay who has lived in New York since the 1960s.

Betacam transferred to DVD, colour and b/w, sound, 00:53:19.

Inspired by the Dadaist performance of Cabaret Voltaire, this programme was

MACBA Collection. Barcelona City Council Fund

broadcast on cable television from 1979 to 1984. Taking advantage of the

— Telewissen, Documenta 6: Private Beobachtungen durch ein

fact that cable television had yet to define its profile and audience, Davidovich

Medium, Video fur jedermann vom 31.08.1977, 1977, video,

created his own form of avant-garde television. Like many who came before

colour, sound, 00:14:00. Hessischer Rundfunk

and would come after, he drew inspiration from stand up comics, specifically Ernie Kovacs. Like Filliou, Davidovich created an alter ego, Dr Videovich, who

MENU 2

hosts the show. More recently, the German artist Christian Jankowski produced

— Jef Cornelis, James Lee Byars: The World Question Center, 1969,

a programme for Italian television, Telemistica (1999), on premises almost

single channel video, b/w, sound, 01:02:06. MACBA Collection.

identical to those used by Davidovich. This was Jankowski’s foray into a

Museu d’Art Contemporani de Barcelona Consortium

programme dedicated to reading the tarot cards. The artist takes advantage of the possibility of seeing the future by calling the programme and engaging in a series of televised conversations on the future of his work, what new projects he should pursue, how he can better position himself in the art market and be better understood by museums and the art audience, etc. Imitation is one of the best ways of understanding the logic of a genre. Although not included in the exhibition, we refer to Moderatoren im Fernsehen (1974), by the German filmmaker Harun Farocki, because it follows that principle to the letter and has become a paradigmatic example. In it, Farocki examines the methods of television hosts by taking their behaviour to the extreme, almost like a prosecutor on a North American television series. The host is the mediator par excellence, and in the end he or she is more vulnerable than any of us, bared even before the viewer, the juror in the people’s court.

Jaime Davidovich: Live Show, 1983

This section also includes Ways of Seeing (1972), the television series created and hosted by John Berger in collaboration with Mike Dibb. Unlike The

ON TV: THE SPIRIT OF MIMESIS

Shock of the New, under the direction of art critic Robert Hughes, Ways of

Mimesis is the resource man uses to create other worlds. Imitating allows us to

Seeing, which is based on a book of the same name, is not a programme about

better understand what we imitate without disregarding difference. To do

art, but about vision and mimesis. Conceived as a series of essays, the series

something different with television, one must first attempt to be television.

revolves around the question of vision and the analysis not only of images but

One highly playful moment that illustrates this paradox well is Joseph

also of our behaviour before them. It is no coincidence that the person entrusted

Beuys singing on what appears to be a variety show of the sort aired on

with the task of joining the image and graphics was Richard Hollis, the most

Saturday nights in the early 1980s. In Sonne Statt Reagan (1982), the image

influential typographer in England at that time and the creator of, among other

is very different, though.

things, the corporate identity of the Whitechapel Art Gallery in London. All of this

What Beuys imitates is not the monitor but television itself. On the middle of the stage, surrounded by the young members of a rock group—actual

contributed to creating one of the most influential, if not most widely viewed, programmes ever.

musicians, judging from the results—Beuys sings fairly well: ‘From the country that destroys itself and dictates to us the “way of life,” Reagan comes bringing

GRAN TV

weapons and death.’ This is followed by a series of protests until we come to

— Arte Elettronica (Su Manifesto del Movimento Spaziale per la

the chorus, for which the song is named, in which Beuys belts out: ‘But we want

Televisione, Lucio Fontana 1952), 1972, video, colour, sound,

sun, sun instead of Regen!’ He mocks his own poor pronunciation, as Reagan

00:35:32. Radiotelevisione Italiana (RAI)

becomes Regen: ‘We want sun, sun instead of rain.’ His performance was

— Jaime Davidovich, Live Show, 1979–84, video, colour, sound,

aired on the largest German television channel, ADR, in July 1982 on a

00:20:00. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani de

programme called Bananas, which was very similar to Chacrinha, another variety show broadcast in those years from Rio de Janeiro, a launching pad for the Tropicalia movement. There are other examples where artists and philosophers use their

Barcelona Consortium — Dara Birnbaum, Pop-Pop Video, 1980, video, colour, sound, 00:09:00. Electronic Arts Intermix (EAI), New York — Joseph Beuys, Sonne Statt Reagan, 1982, video, colour,

knowledge of the media to ‘make and unmake television,’ so to speak. The

sound, 00:02:42. Staatliche Museum zu Berlin,

French artist Robert Filliou, for instance, engages in teaching and learning as

Nationalgalerie, Joseph Beuys Medien-Archiv Joseph Beuys,

a sort of performance. His work from 1979 makes use of the same structure as the book he had published almost a decade earlier, in 1970, in which artists like Allan Kaprow, John Cage, Dieter Roth and Beuys speak of what teaching means and what learning implies. In the video, there are two Fillious:

VEGAP, Barcelona 2010 — Alô Alô Terezinha (fragment), 1983, video, colour, sound, 00:03:00. Courtesy of Imovision


MENU 1

millions of television projects initiated by community and activist groups. Indeed,

— Boris Groys, Thinking in Loop: Three videos on

such projects could be the subject of an entire exhibition. We think it is interesting,

iconoclasm, ritual and immortality (Iconoclastic Delights,

though, to envisage this way of understanding television within the analysis of the

Religion as Medium and The Immortal Bodies), 2002–07,

possible relationships between art, culture and the medium of the sort formulated

video, colour, sound, 00:29:00. ZKM | Center for Art

here, rather than as a single issue. The reason for this is obvious: we hope to give

and Media Karlsruhe, Videocollection / Laboratory for

the viewer the opportunity to analyse different languages and to see that the life

Antique Video Systems

of politics is not limited to or exhausted by any one of those languages.

— Christian Jankowski, Telemistica, 1999, video, colour, sound, 00:10:00. Courtesy of the artist — David Lamelas / Hildegarde Duane, The Dictator, 1978,

One of the works at the core of this section is Der Ärger mit den Bildern by Harun Farocki. A critique of the concept of feature, Farocki made this show for the television programme Telekritik, aired on the German channel W3 on 16

video, colour, sound, 00:15:00. Courtesy of David Lamelas

May 1973. The work deals with the various meanings of the word feature: trait

and LUX, London

or characteristic, on the one hand, feature film, on the other, and feature referring

— Glenn Lewis / Marianne Filliou / Robert Filliou / Taki

to a news story. Der Ärger mit den Bildern analyses television from these

Bluesinger, Teaching and Learning as Performing Arts Part II,

perspectives, all of which directly concern filmmakers and their role on television.

Video University, 1979, 01:22:30. MACBA Collection. Museu

To report means to bring something to bear, to convey, to give news. And that is

d’Art Contemporani de Barcelona Consortium

what a news feature does: transport an external reality and insert it in a

— Última entrevista com Clarice Lispector, Panorama, 1977, video, colour, sound, 00:26:47. TV Cultura — Alô Alô Terezinha, 1983, video, colour, sound, 01:29:55. Courtesy of Imovision — Realtime (fragment), 1993, video, colour, sound, 00:06:08. Courtesy of ORF (Austrian Broadcasting Television)

magazine or a television programme. Farocki´s programme is an essay in images on this genre; it effectively sums up his vision of television and its relationship to filmmakers. Harun Farocki, like Alexander Kluge, belongs to a generation of filmmakers that opened up an unprecedented space in German public television. In Berlin in 1968, he had participated in the occupation of the Film Academy of the then West German Republic due to political disagreements

MENU 2

with the directors of that institution (indeed, this protest led to a student take

— John Berger, Ways of Seeing, 1972, video, colour, sound,

over, and the renaming of the academy as ‘Dziga Vertov Akademie’). All of

02:00:00. Courtesy of John Berger

this led to a series of reactions very much in keeping with what another filmmaker and lawyer, Alexander Kluge, would put forth in 1962 in his

MENU 3

Oberhausen Manifesto, which forced the German government to subsidise

— Gediminas Urbonas / Nomeda Urbonas, tvvv.plotas, 2005,

new cinema and to establish a quota for a minimal number of authored works

video, colour, sound, 05:00:00 — Jaime Davidovich, Live Show, 1983

to be shown on public, and later private, television. Hence, this section necessarily includes a selection—which Kluge himself helped select—of Kluge’s extensive work for television. Specifically, it includes segments of three of his bestknown programmes, Früchte des Vertrauens, 10 vor 11 and Prime Time/Spätausgabe. Broadcast by a private channel (RTL), 10 vor 11 is the longest running programme of this kind, from May 1988 to the present. Each programme lasts between eighteen and twenty-two minutes, and presents a cultural/political issue constructed in collage format while Kluge makes comments in voice off. The structure of Prime Time/Spätausgabe is similar: it lasts fifteen minutes and was aired every weekend from 1998 to 2008. The works by Adam Curtis, included in the à la carte menu segment of this section, are quite different. A British producer and television creator, his knowledge of the construction of political life on television led him to produce a series of works very akin to works by artists—if the distinction between producers

Antoni Muntadas: TVE: primer intento, 1989

and artists is applicable—such as The Trap: What Happened to Our Dream of Freedom?, both from 2007.

PLACE/PRESENTATION/PUBLIC: TELEVISION AND POLITICS

in San Francisco in 1972, is different. Here, we present a selection of their most

Whereas ‘Television as Kingdom’ deals with the medium as institution and calls

important creations, such as Four More Years (1972), on the Republican

for its abolition, this section deals with politics in television. In the spirit of Bertolt

National Convention that year, and The World’s Largest TV Studio (1972).

Brecht, first, and Theodor Adorno, later, many artists have understood that the problem is not the medium per se, but who controls it. Many have advocated a

The approach of the North American collective TVTV (Top Value TV), formed

Several projects created in the Spanish context, like the works by the collective Vídeo-Nou (1976–79), are also on view in this section.

public space by means of and for television; they believe that activism by means of television contributes to the analysis of the medium while also forging a new

GRAN TV 1

consciousness on the part of the audience. This is unquestionably the section with

— TVTV, The World’s Largest TV Studio, 1972, video, b/w, sound,

the largest number of works, and the one with the greatest ramifications for the post-television era or the era of television via the Internet, not to mention the

00:59:04. Electronic Arts Intermix (EAI), New York


— Alexander Kluge, Prime Time/Spätausgabe: New York Ground Zero, 2002, video, colour, sound, 00:14:40. Courtesy of the artist — Harun Farocki, Der Ärger mit den Bildern, 1973, video, colour, sound, 00:44:00. Harun Farocki Filmproduktion

— PAGES (Nasrin Tabatabai / Babak Afrassiabi), Satellite: As Long as It Is Aiming at the Sky, 2010, video, colour, sound, 00:28:55. Courtesy of the artists — Panorama Vidéographies, 1976–86 , video, colour, sound, 00:22:00. Images Archives SONUMA-RTBF

GRAN TV 2 — TVTV, Four More Years, 1972, video, b/w, sound, 01:02:28. Electronic Arts Intermix (EAI), New York — Vídeo-Nou, Telediario Montesol - Onliyou, 1977, video, b/w,

— VideoFreex, Chicago Travelogue: The Weatherman, 1969, video, b/w, sound, 00:22:30. Video Data Bank MENU 2 — Enzo Biagi, Il fatto (Berlusconi’s censoring attack on the

sound, 00:08:41. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani

programme and Biagi’s response, 18/4/2002), 2002, 00:03:41.

de Barcelona Consortium

Radiotelevisione Italiana (RAI)

— Antoni Muntadas, Video is Television?, 1989, video, colour,

— Peter Bull / Alex Gibney / George Muldoon, The Ruling

sound, 00:05:34. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani

Classroom, 1979, video, b/w, sound, 00:57:38. Courtesy of

de Barcelona Consortium

the artists — John Cage, Water Walk (performance on TV show I’ve Got a

MENU 1 — Fernando Acuña / Patricia Collyer / Marcelo Ferrari /

Secret), 1960, DVD, b/w, sound, 00:09:23. The John Cage Trust — Marcelo Expósito / Arturo-Fito Rodríguez / Gabriel Villota, No

Cristián Galaz / Augusto Góngora / Rodrigo Moreno

haber olvidado nada, 1996–97, single channel video, b/w and

del Canto / Fernando Paulsen / Jaime Sepúlveda /

colour, sound, 00:54:00. MACBA Collection. Fundació Museu

Yerko Yankovic, Teleanálisis, episode 41: Las armas de la paz, 1988, video, colour, sound, 00:38:00. Courtesy of the artists and Museo de la Memoria y los Derechos Humanos, Chile — Dara Birnbaum / Dan Graham, Local TV News Analysis, 1980,

d’Art Contemporani de Barcelona. Gift Taller de la Fundació — Antoni Muntadas, TVE: primer intento, 1989, single channel video transferred to DVD, b/w and colour, sound, 00:38:20. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani de Barcelona Consortium — Antoni Muntadas / Marshall Reese, Political Advertisement

video, colour, sound, 01:06:00. MACBA Collection. Museu d’Art

VII: 1952-2008, 2008, video, b/w and colour, sound,

Contemporani de Barcelona Consortium

00:10:40. MACBA Collection. Museu d’Art Contemporani de

— Adam Curtis, The Trap: What Happened to Our Dream of Freedom, 2007, video, colour, sound, 01:00:00. Archive.org — Doug Hall / Chip Lord / Jody Procter, The Amarillo News Tapes,

Barcelona Consortium — Raindance Corporation, Raindance Media Primers, 1970, video, b/w, sound, 00:23:08. Electronic Arts Intermix (EAI), New York

1980, video, colour, sound, 00:25:25. Electronic Arts Intermix (EAI), New York — Alexander Kluge, 10 vor 11, 1988, video, colour, sound,

MENU 3 — Félix Pérez-Hita, Programas que no pasan por el tubo, 2010

00:23:35. Courtesy of the artist — Alexander Kluge, Früchte des Vertrauens, 2009, video, colour, sound, 01:25:21. Courtesy of the artist

MENU 4 — Johan Grimonprez, YouTube Me and I Tube You, 2010

Vista da exposición Estades preparados para a televisión?, CGAC, Santiago de Compostela 2011. Fotografía: Paco Rocha


XUNTA DE GALICIA Presidente da Xunta de Galicia Alberto Núñez Feijóo Conselleiro de Cultura e Turismo Roberto Varela Fariña

1 2

4 3

5

Planta baixa / Planta baja / Ground Floor

Director xeral do Patrimonio Cultural José Manuel Rey Pichel CENTRO GALEGO DE ARTE CONTEMPORÁNEA Director Miguel von Hafe Pérez Xerente Manuel Arroyo Núñez

6

11

8 7

9

12 10

Planta primeira / Planta primera / First Floor

1 2

Albert Serra: Els noms de Crist Dead Air: ese indesexable silencio / Dead Air: ese indeseable silencio / Dead Air: That Dreaded Silence 3 O bromista insaciable / El bromista insaciable / The Inveterate Joker 4 A televisión como un lugar específico / La televisión como un lugar específico / Site-Specific Television 5 Unha tribuna por ocupar / Una tribuna por ocupar / The Empty Podium 6 A televisión como reino ou o reino da televisión / La televisión como reino o el reino de la televisión / Television as Kingdom or the Kingdom of Television 7 O impacto do novo / El impacto de lo nuevo / The Shock of the New 8 What’s My Line? (Quen son?) / What’s My Line? (¿Quién soy?) / What’s My Line? 9 O matrimonio grecolatino: visión de longo alcance / El matrimonio grecolatino: visión de largo alcance / Greco-Latin Marriage: Far-Reaching Vision 10 On TV: o espírito da mimese / On TV: el espíritu de la mimesis /On TV: the Spirit of Mimesis 11 Place/Presentation/Public: televisión e política / Place/Presentation/Public: televisión y política / Place/Presentation/Public: Television and Politics

Para complementar o proxecto Estades preparados para a televisión? o MACBA e mais o CGAC editaron unha publicación dixital con textos de Chus Martínez, Hans Magnus Enzensberger, Judith Barry, Ina Blom, Tamara Chaplin, Dora García, Mario García Torres, Johan Grimonprez, Albert Serra e Temporary Services (Brett Bloom, Salem Collo-Julin e Marc Fischer).

EXPOSICIÓN Programación Miguel von Hafe Pérez Comisariado Chuz Martínez Coordinación Yolanda López Rexistro Lourdes P. Seoane Montaxe Carlos Fernández, David Garabal (CGAC) DAEXGA Tradución Miguel Martínez-Lage, Jesús Riveiro Costa Deseño Cecilia Labella Exposición organizada polo Museu d’Art Contemporani de Barcelona (MACBA) e coproducida polo CGAC

A publicación poderase descargar de balde en galego, castelán e inglés desde o sitio web do CGAC (www.cgac.org). Para complementar el proyecto ¿Estáis listos para la televisión? el MACBA y el CGAC han editado una publicación digital con textos de Chus Martínez, Hans Magnus Enzensberger, Judith Barry, Ina Blom, Tamara Chaplin, Dora García, Mario García Torres, Johan Grimonprez, Albert Serra y Temporary Services (Brett Bloom, Salem Collo-Julin y Marc Fischer). La publicación se podrá descargar gratuitamente en gallego, castellano e inglés desde el sitio web del CGAC (www.cgac.org).

C GAC CENTRO GALEGO DE ARTE CONTEMPORÁNEA Ramón del Valle Inclán s/n 15704 Santiago de Compostela cgac@xunta.es / www.cgac.org

The publication is available in Galician, Spanish and English for free download on CGAC’s web site (www.cgac.org).

aberto de martes a domingo de 11 a 20 h [luns pechado] Organiza:

D.L.: C 1192-2011

A digital publication has been launched by MACBA and CGAC to complement the project Are You Ready for TV? The book includes essays by Chus Martínez, Hans Magnus Enzensberger, Judith Barry, Ina Blom, Tamara Chaplin, Dora García, Mario García Torres, Johan Grimonprez, Albert Serra and Temporary Services (Brett Bloom, Salem Collo-Julin and Marc Fischer).


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.