dr Krystyna Piątkowska
42
O przypadkach fetowania artystów i skutkach fet artystów – impresje antropologiczne Berlin, marzec 1935 roku, relacja z premiery filmu Leni Riefenstahl
Meksyk, 1953 rok, Galeria Arte Contemporaneo, feta ku czci Fridy Kahlo
– „Triumf woli miał światową premierę 28 marca 1935 roku w ramach pompatycznej i zapowiadanej z wielkim rozmachem uroczystej projekcji w berlińskim UFA-Palast Am Zoo. Jak w wypadku Zwycięstwa wiary, i tym razem nie szczędzono kosztów ani zachodu, by zaprezentować nowy film o zjeździe partii jako wydarzenie roku. Niezwykła wysokość budżetu na reklamę – na samą tylko
– „Miała to być pierwsza samodzielna wystawa Fridy w rodzinnym kraju, toteż artystka, choć wyniszczona chorobą, czuła triumf. (…) W wieczór wernisażu Frida czuła się tak źle, że lekarze zabronili jej się ruszać, ale nie chciała przepuścić takiej okazji, a jej obecność zaczęła nabierać coraz ważniejszego znaczenia, stawała się wydarzeniem samym w sobie. Telefony do galerii urywały się: »Czy będzie Frida?
berlińską premierę wydano 22 tysiące marek – dowodzi znaczenia, jakie przypisywano filmowi Riefenstahl. 8 tysięcy marek kosztowała przebudowa fasady kina premierowego. Dzięki nadbudowie Albert Speer podwyższył fasadę o cztery metry, tworząc tym sposobem piętnastometrową ścianę. Udekorowano ją dziewiętnastoma ogromnymi, dwunastometrowymi flagami ze swastyką. Portal główny ukoronował unoszący się swobodnie złoty orzeł Trzeciej Rzeszy, wysoki na prawie osiem metrów, szeroki na dziewięć, w dniu premiery skąpany w oślepiającym świetle reflektorów. Po projekcji Hitler podziękował Lenie Riefenstahl na oczach wszystkich i wręczył wyraźnie poruszonej reżyserce ogromny bukiet białego bzu, patrząc jej, jak pokazuje jedna z fotografii, głęboko w oczy. W tym momencie Riefenstahl zemdlała, oszołomiona sukcesem i podziękowaniami Führera, co tłumaczyła później przepracowaniem. Zaledwie trzy lata po tym, jak w tym samym miejscu przedstawiała swój pierwszy film Błękitne światło, znalazła się u szczytu sławy”4.
«, »Czy jest tak chora, że nie może przyjść?«. Dziennikarze piszący o sztuce dzwonili z Meksyku i z zagranicy, by zapytać o wystawę. Na dzień przed wernisażem Lola Alvarez Bravo dowiedziała się, że stan Fridy uległ pogorszeniu, niemniej bardzo chce być obecna na otwarciu. Postanowiła załatwić dla niej łóżko, by mogła wziąć udział w uroczystości na leżąco. Parę godzin później przywieziono ogromne łoże z baldachimem, a personel zaczął zmieniać układ obrazów, tak by łoże stało się jednym z eksponatów. W dniu otwarcia wystawy napięcie rosło z minuty na minutę. (…) »Zrobił się korek i tłum wręcz napierał na drzwi, bo wszyscy chcieli natychmiast dostać się do galerii. Nie zamierzałam ich wpuszczać aż do przybycia Fridy, dlatego że bardzo trudno byłoby jej się przedrzeć przez taką chmarę ludzi«. W końcu otworzyli jednak drzwi z obawy, że podekscytowany tłum je wyłamie. W parę minut po tym, jak goście weszli ławą do środka, na zewnątrz rozległ się dźwięk syren. Zebrani ruszyli do drzwi i ze zdumieniem ujrzeli nadjeżdżającą karetkę pogotowia z eskortą motocyklową. Po chwili z ambulansu wyniesiono na noszach Fridę Kahlo i wwieziono ją do galerii (…). Ustawiono ją wraz z łóżkiem pośrodku galerii. Uśmiechnięty szkielet Judasza, przytwierdzony do spodu wyłożonego lustrami baldachimu leżał twarzą w dół, jakby się jej przypatrywał. Trzy mniejsze figurki Judasza zwisały z baldachimu, a wezgłowie łóżka pokryte było zdjęciami politycznych bohaterów
4 J. Trimborn, Riefenstahl. Niemiecka kariera, przeł. A. Kowaluk, K. Kuszyk, Wydawnictwo W. A. B., Warszawa 2008, s. 165–166.