prof. dr hab. Ewa Nowina-Sroczyńska
Jubileusz bez jakiegokolwiek faux pas
10
a osobliwie nad jubilatami powstanie i roztoczy się: Biała Aura, a ta jest zawsze znakomitą wróżbą. W trakcie pracy nad prezentowanym Państwu tomem uświadomiłam sobie, że pole semantyczne białej aury, a książka – jak zdecydowano – miała mieć właśnie taki tytuł, jest zgoła inne. Aura była dla wróżki polem energii emitowanej przez żywe organizmy i otaczającym je, a stawała się widzialna dla osób o specjalnych predyspozycjach9. Jednakże w wielu paranaukowych spekulacjach i w potocznym myśleniu biała aura symbolicznie odsyła do spraw ostatecznych, zwiastuje przemijanie i śmierć. Zgłosiliśmy swoje wątpliwości Andrzejowi Różyckiemu, który jeszcze raz udał się do wróżki. Ta stwierdziła, że biała aura to fenomen o dużej ambiwalencji (czym potwierdziła przekonanie antropologów co do symboliki barwy białej). Uspokoiła mistrza, że nad Darłowem wprawdzie panowała biała aura ale dziś może powiedzieć, że: „Z korektą na jasnobłękitną w momencie wydania tomu”. To nas całkowicie usatysfakcjonowało. Wspomniałam już, że bywają jubileusze narzucone, manifestacje nakazane, ceremonie bez jakiejkolwiek integracji, skupienia i refleksji. I choć ten jubileusz „wywołali” sami zainteresowani to był to czas integracji wielu środowisk twórczych, czas świąteczny, czas zerwania z codziennością, pełen gestów familiaryzacyjnych, a familiaryzacja to kategoria znosząca usankcjonowane społecznie granice, oddzielające nas od innych. Wspomniałam już, że narzucone jubileusze nigdy nie miały mocy twórczej. Mamy nadzieję, że oddane do rąk Państwa wydawnictwo temu zaprzeczy, natomiast zaświadczy, iż jubileusz to nie tylko czas apologii ale także dyskurs, nowe spojrzenie na podmiot ceremonialnych obchodów.
9
Słownik Wyrazów Obcych, red. M. Czekaj, Warszawa 2007, s. 32.
prof. dr hab. Ewa Nowina-Sroczyńska Kierownik Zakładu Antropologii Kulturowej w Instytucje Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego. Zainteresowania koncentrują się wokół antropologii symbolicznej; zagadnień mitu, symbolu, rytuału i obrzędu w kulturze typu ludowego i w obszarze kultury współczesnej. Mit, symbol i rytuał to kategorie kulturowe wykorzystywane do analizy dzieł artystycznych.