42
СВОБОДА НА СЛОВОТО
Ñúçäàâàíåòî íà íîâèÿ áúëãàðñêè ìåäèåí ñúþç å çíàê çà çàäúëáî÷àâàíåòî íà êîíôëèêòèòå ìåæäó îñíîâíèòå èãðà÷è. Ïðè ëèïñàòà íà äîñòàòú÷íà èíñòèòóöèîíàëíà êóëòóðà, êîÿòî äà îìåêîòÿâà íåùàòà, îãðàíè÷åíèòå ðåñóðñè îáèêíîâåíî âîäÿò äî îæåñòî÷àâàíå íà îòíîøåíèÿòà. Обяснявате ситуацията със свития пазар, но има и твърдения за монопол?
Ãðóïàòà, êîÿòî ó÷ðåäè íîâèÿ ñúþç, å äîñòà øàðåíà ñàìà ïî ñåáå ñè, òîâà å ôàêò, êîéòî íå ìîæå äà áúäå îñïîðåí. Îñâåí òîâà, â Áúëãàðèÿ âñå îùå íå ìîæå äà ñå ãîâîðè çà ìîíîïîë, ïîñêîðî çà îëèãîïîë. Ìîíîïîë èìàìå, êîãàòî åäèí èãðà÷ âëàäåå ïî÷òè öåëèÿ ïàçàð. À îëèãîïîë îçíà÷àâà, ÷å íÿêîëêî êëþ÷îâè èãðà÷à ïîìåæäó ñè ðàçïðåäåëÿò ïðîñòðàíñòâîòî íà äåéñòâèå è íÿìà âúçìîæíîñò äðóãè äà ó÷àñòâàò àêòèâíî. Âèæäàìå êàê ðàçëè÷íè ãðóïè ñå îïèòâàò äà ñå êîíñîëèäèðàò, çà äà ìîãàò ïî-óñïåøíî äà îòñòîÿâàò ñâîèòå èíòåðåñè ñðåùó èíòåðåñèòå íà äðóãè ãðóïè. Ðàçáèðà ñå, òîâà å ìíîãî ñëîæíà òåìà, òÿ å ñâúðçàíà è ñ ðåêëàìàòà – ñ íà÷èíà, ïî-êîéòî òÿ ñå ðàçïðåäåëÿ, ñ ðàçïðîñòðàíåíèåòî – ñ íà÷èíà, ïî êîéòî ïå÷àòíèòå ìåäèè äîñòèãàò äî ÷èòàòåëèòå. Çíà÷åíèåòî íà êîíòðîëà âúðõó ðåêëàìàòà è âúðõó ðàçïðîñòðàíåíèåòî íàðàñòâà â óñëîâèÿòà íà êðèçà. Има ли сделки с управляващите за подкрепа на политиките, какво показват вашите наблюдения?
Àâòîðèòåòíè ìåæäóíàðîäíè îðãàíèçàöèè, êîèòî ñëåäÿò ñúñòîÿíèåòî íà ìåäèéíàòà ñðåäà â Áúëãàðèÿ, ñî÷àò, ÷å ñâîáîäàòà íà ïðåñàòà å â óïàäúê. „Ðåïîðòåðè áåç ãðàíèöè“ â ïîñëåäíèÿ ñè àíàëèç çà ìèíàëàòà ãîäèíà ïîñòàâèõà Áúëãàðèÿ íà 80-òî ìÿñòî, êàòî ðåãðåñúò ñïðÿìî ïðåäèøíàòà ãîäèíà å ñ ïî÷òè äåñåò ïîçèöèè. È äðóãè àâòîðèòåòíè ìåæäóíàðîäíè íàáëþäàòåëè ìíîãîêðàòíî êîìåíòèðàõà ðàçâèòèåòî íà ìåäèèòå ïðåç ïîñëåäíàòà ãîäèíà â Áúëãàðèÿ. Ñïîðåä ìíîãî îò òÿõ ñòàâà äóìà çà øèðîêî ðàçïðîñòðàíåíè ïðàêòèêè íà äîïóñêàíå íà âúçäåéñòâèå ïî ëèíèÿ íà ïîëèòèêàòà è íà ðàçëè÷íè èêîíîìè÷åñêè è ôèíàíñîâè èíòåðåñè. Åêñïåðòèòå ñ îñíîâàíèå ñìÿòàò, ÷å òîâà å îñíîâíèÿò ïðîáëåì íà ìåäèéíàòà ñðåäà ó íàñ.
Какво е вашето обяснение за този регрес?
Ìåäèéíàòà ñëåäà â Áúëãàðèÿ âñå îùå íå å äîñòàòú÷íî çðÿëà. Òîâà îáÿñíÿâà è çàâèñèìîñòèòå, è âîéíèòå, íà êîèòî ñòàâàìå ñâèäåòåëè. Òåçè âîéíè íàäõâúðëèõà íîðìàëíèòå ðàìêè íà êîíêóðåíöèÿòà è çàëîæèõà íà òîòàëíîòî î÷åðíÿíå è äèñêðåäèòèðàíå íà äðóãàòà ñòðàíà. Àêî ìåäèéíàòà è æóðíàëèñòè÷åñêàòà ñðåäà áÿõà ïî-çðåëè, òå, îáðàòíî – ùÿõà äà âúðâÿò êúì êîíñîëèäàöèÿ. Ìåäèéíèòå ãðóïè è êëþ÷îâèòå ôèãóðè â òàçè ñðåäà ùÿõà äà îñúçíàÿò ñâîÿ îáù èíòåðåñ, à íå äà ðàçãðúùàò òàêèâà áèòêè ïîìåæäó ñè. За какъв общ интерес говорите?
Îáù èíòåðåñ ñïðÿìî ñàìàòà ïðîôåñèÿ. Ïúðâî, íåçàâèñèìîñòòà. Âòîðî, è íå ïî-ìàëêî âàæíî, êà÷åñòâîòî íà æóðíàëèñòèêàòà. Òðåòî, æóðíàëèñòèòå äà ïîëó÷àò ïî-äîáðà çàùèòà. Âèæäà ñå, ÷å Ñúþçúò íà æóðíàëèñòèòå íå ðàáîòè äîáðå, òîé íå ìîæå ñèíäèêàëíî äà çàùèòè äîáðå óïðàæíÿâàùèòå ïðîôåñèÿòà. Ìîãà äà ïîñî÷à îùå ðåäèöà ïðèìåðè çà îáù èíòåðåñ. Íàïðèìåð åòè÷íèÿò êîäåêñ, ñàìîðåãóëàöèÿòà, íå ðàáîòè äîñòàòú÷íî äîáðå. Çàùîòî òàì îùå îò ñàìîòî íà÷àëî ñúùî íàñòàíà ïîðåäíàòà áúëãàðñêà ñõèçìà è ñàìî ÷àñò îò áúëãàðñêèòå ìåäèè ñå ïðèñúåäèíèõà êúì êîäåêñà. Äðóãè ãî áîéêîòèðàõà, íàïðèìåð ãðóïàòà èçäàíèÿ íà Èðåíà Êðúñòåâà, è ñ îòêàçà ñè äà ñå ïðèñúåäèíÿò ïðàêòè÷åñêè áëîêèðàõà åôåêòèâíàòà ñàìîðåãóëàöèÿ íà ìåäèéíàòà ñðåäà. Как ви прозвуча призивът Комисията за защита на потребителите да се занимае с качеството на информацията, която гражданите получават?
Àç ñúì ìàëêî ñêåïòè÷åí, ÷å îò ñòðàíà íà ïîòðåáèòåëèòå ìîæå äà áúäå óïðàæíåí ñåðèîçåí íàòèñê, ìàêàð ÷å òå ñà ãîëåìèòå ïîòúðïåâøè îò ñúñòîÿíèåòî íà ìåäèèòå. Ìèñëÿ ïî-ñêîðî, ÷å òðÿáâà äà ñå ðàáîòè â ïîñîêà íà ñáëèæàâàíå íà èíòåðåñèòå ìåæäó ðàçëè÷íèòå ìåäèè, îòêðèâàíåòî íà çîíè, â êîèòî òå ñà çàèíòåðåñîâàíè äà ðàáîòÿò çàåäíî. Ðàçáèðà ñå, êîíêóðåíöèÿ âèíàãè ùå èìà è òðÿáâà äà èìà, íî òÿ íå òðÿáâà äà âîäè äî òàêîâà èçîñòðÿíå íà îòíîøåíèÿòà, çàùîòî îò ìåæäóìåäèéíèòå âîéíè íàé-âå÷å ñòðàäà êà÷åñòâîòî íà æóðíàëèñòèêàòà.
Обектив | Брой 197