วิกฤติ วิถีชาวเล
“เราต้องขออนุญาตจากคนดูแลสุสานก่อนทีจ่ ะเข้าไปสูส่ สุ าน เมือ่ ก่อนต้องขอกุญแจจากคนดูแล แต่บางครั้งเขาก็ไม่ให้ พวกเราจึงจ�ำต้อง เข้าไปทุบกุญแจให้พัง เปลี่ยนกุญแจใหม่ และให้เขาอนุญาตน�ำกุญแจ ส�ำรองไว้กับกรรมการหมู่บ้านชุดหนึ่ง ชาวเลมีพิธีกรรมเกี่ยวกับสุสาน อย่างใกล้ชิด นอกจากฝังคนตายแล้ว เดือน 5 ก็ต้องเข้าไปท�ำบุญ และ ท�ำความสะอาดสุสาน ไม่ใช่พธิ กี รรมประจ�ำปีเท่านัน้ หากชาวเลเกิดเจ็บ ไข้ได้ปว่ ย พวกเขาจะบนบานผีปยู่ า่ ตายายให้ชว่ ย หรือทุกเรือ่ งทีต่ อ้ งการ ให้พน้ เคราะห์พน้ ภัย พวกเขาก็จะบน แล้วก็ตอ้ งเข้าไปแก้บนเซ่นไหว้ปยู่ า่ ตายาย ดังนัน้ การเข้าออกสุสานของชาวเลสามารถเข้าออกได้ตลอดเวลา เพราะเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับชีวิต แต่เมื่อมาเจอนายทุนท�ำแบบนี้ พวก เราชาวเลแหลมตุ๊กแกก็เดือดร้อนอย่างมาก ก่อนหน้านั้นทางหน่วยงาน ราชการกับนายทุนจะย้ายสุสานไปอยูท่ ชี่ มุ ลิง พวกเราไม่ยอม และพืน้ ที่ ชุมลิงเป็นป่าชายเลน ไม่สามารถฝังศพได้ ฉันต่อสูเ้ รือ่ งทีด่ นิ กับสุสานมา ตัง้ แต่วยั รุน่ จนป่านนีล้ กู สีแ่ ล้ว นายทุนเอาปืนมาขูบ่ า้ ง ขุดดินหลังชุมชน บ้าง แต่พวกเราทั้งหมดสู้ เอาปืนมาขู่ก็บอกเลยว่า ยิงให้ตายให้หมดนะ ยิ่งให้หมดแม็กเลย ถ้ายิงพวกฉันตายไม่หมด พวกแกต้องระวังเหมือน กัน ฉันคิดว่า ฉันคงให้เขาเอาระเบิดมาบอมบ์พวกเราครั้งเดียวไปเลย นัน่ แหละทีด่ นิ ถึงจะตกเป็นของพวกเขากัน” ชาวเลคนหนึง่ ระบายความ รู้สึกที่ถูกกดทับมานาน
49