na stronie blogera. Natomiast sam bloger daje się wyzyskiwać, będąc przy okazji dumnym z okazanego mu przez wydawnictwo zaufania. Osoby komentujące w większości wypowiadały się krytycznie, podkreślając że współpraca z wydawnictwami jest całkowicie dobrowolna oraz że korzystniej jest otrzymać daną książkę za darmo, niż samodzielnie ją kupić, a następnie zrecenzować. Nie brakło jednak głosów poparcia dla autora. Padło między innymi stwierdzenie, że blogerzy książkowi nie cenią siebie i swojej pracy, skupiając się tylko na darmowym egzemplarzu recenzenckim. Stąd takie, a nie inne propozycje wydawnictw dotyczące współpracy. Dopóki znajdą się chętni do zapewnienia darmowej reklamy, dopóty wydawnictwa nie będą uznawały za słuszne proponowania wynagrodzenia za taką działalność [Po prostu książki: Ile się zarabia na recenzjach książek, dok. elektr.]. Kwestia finansów została również poruszona na blogu Kroniki Nomady, którego autorka,
Aleksandra
Radziejowska,
przeprowadziła
e-mailowe
wywiady
z
przedstawicielami kilku znanych wydawnictw oraz portali zajmujących się promocją książek. Zapis rozmów znalazł się w notce Wydawcy mówią…czyli postu o współpracach część pierwsza [Kroniki Nomady: Wydawcy mówią, dok. elektr.]. Jedno z pytań skierowanych do rozmówców dotyczyło otrzymywania wynagrodzenia przez blogerów, którzy poświęcają swój czas na recenzowanie książek. Wszyscy wydawcy byli ze sobą zgodni – blog jest formą hobby, a jedyną „nagrodą” przewidzianą za współpracę jest właśnie darmowy egzemplarz książki. Marcin Zwierzchowski, redaktor Nowej Fantastyki zauważył, że Nigdzie na świecie recenzenci nie są finansowani przez producenta ocenianego produktu – skąd takie roszczenia u blogerów? [Kroniki Nomady: Wydawcy mówią, dok. elektr.]. Przedstawiciel wydawnictwa Illuminatio dodał: decyzja o wynagrodzeniu dla blogera musiałaby być poparta badaniami na temat przekładania się takich recenzji na sprzedaż książek, do tej pory nic takiego nie robiliśmy, ale nawet, jeśli byśmy praktykowali płacenie za recenzję dotyczyłoby to naprawdę poczytnego bloga, i raczej nie byłaby to opcja dla wszystkich. [Kroniki Nomady: Wydawcy mówią, dok. elektr.]. Katarzyna Sienkiewicz-Kosik z wydawnictwa Powergraph stwierdziła wręcz, że Jeśli ma się dużo wejść, można zacząć zarabiać na reklamach [Kroniki Nomady: Wydawcy mówią, dok. elektr.]. Widać więc wyraźnie, że nie tylko blogerzy, ale i same wydawnictwa nie myślą w tym momencie poważnie o zarabianiu na pisaniu recenzji. Darmowy egzemplarz wydaje się być wystarczającą gratyfikacją, przynajmniej dla większości osób podejmujących współpracę z wydawnictwami bądź dopiero o nią zabiegających. 70