5. Uluslararas leri Teknolojiler Sempozyumu (IATS’09), 13-15 May s 2009, Karabük, Türkiye
OTOMOT V YETK SERV SLER NDE ISO 9001:2000 KAL TE GÜVENCE STEMLER N ETK LER : B R ALAN ARA TIRMASI EFFECTS OF QUAL TY GUARANTEE SYSTEMS ISO 9001:2000 ON AUTOMOT VE AUTHOR ZED SERV CES: A SURVEY RESEARCH Süleyman SEM Za* ve Mustafa BOZDEM Ra a Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye, E-posta: ssemiz@pau.edu.tr, mbozdemir@pau.edu.tr Özet
1. Giri
2000 y nda yap lan revizyonla son hali verilen ISO 9001:2000 Kalite Güvence Sistemleri (KGS)’nin üretim ve hizmet i letmelerinde kullan artarak devam edilmektedir. KGS, i letmelerin i leyi eklini düzenleyerek sistemin daha verimli, etkin ve h zl olmas amaçlamaktad r. Bu amaç gerçekle tirilirken i iletmenin tüm varl klar ndan en üst düzeyde faydalan lmas temel al nmaktad r. Otomotiv endüstrisi ana-yan sanayii ve sat sonras hizmetler ile birlikte de erlendirildi inde, çok geni bir alanda üretim, istihdam ve katma de er sa layan bir sektördür. Sektörün son kullan ile en önemli temas noktas olan yetkili servislerde sat , tamir ve bak m hizmetleri verilmektedir. Yetkili servislerde hedeflenen kalite standard n tutturulmas için ISO 9001:2000 KGS uygulamalar önemli bir araçt r. Bu çal mada Türkiye’de farkl markalara ait ve ISO 9001:2000 KGS belgesine sahip yetkili servislerde yap lan bir ara rma yer almaktad r. Ara rmada ISO 9001:2000 KGS belgesinin yetkili servisler üzerindeki etkileri de erlendirilmektedir.
Otomotiv endüstrisi, ekonominin önde gelen sektörlerinden olup di er sektörleri de etkileme gücüne sahiptir. Ekonomideki sürükleyici etkisi, di er sanayi dallar ve sektörlerle olan yak n irtibat ndan kaynaklanmaktad r. Sektör demir-çelik, hafif metaller, petro-kimya, lastik, plastik, gibi temel sanayi dallar n ba ca sat n al olup, kendi bünyesindeki teknolojik geli melere paralel olarak ad geçen sektörleri de teknolojik geli meye zorlamakta ve katk sa lamaktad r. Turizm, alt yap , in aat, ula rma ve tar m sektörlerinin ihtiyaç duydu u her çe it motorlu araç otomotiv sektörünün ürünleridir [1]. Sektör ayr ca ham madde ve yan sanayi ile otomotiv ürünlerinin tüketiciye ula mas sa layan ve bunu destekleyen pazarlama, bayi, servis, akaryak t, finans ve sigorta sektörlerinde de geni i hacmi ve istihdam olu turmaktad r [2].
Anahtar kelimeler: Kalite, ISO 9001: 2000 KGS, Otomotiv Yetkili Servisleri
Abstract Using Quality Guarantee Systems (QGS) ISO 9001:2000 in the production and the service enterprises that has the last state after the revision made in the year 2000 continues increasingly. QGS aims to make the system more efficient, more effective and faster by arranging the management form of the enterprises. Benefitting in the highest level from the all wealth of the enterprise is basically considered while performing this aim. Automotive industry is a sector supplying production, employment and value added in very large area as it is evaluated together with the main industry, by- industry and after sale services. Sale, repair and care services are performed in the authorized services that are the most important contact points of the sector with the costumer. QGS ISO 9001:2000 applications are important means for catching the target quality standard in the authorized services. In this study, a research made in the authorized services of different brands in Turkey that has ISO 9001:2000 QGS certificates is present. In the research, the effects of ISO 9001:200 QGS certificate on the authorized services are evaluated. Keywords: Quality, Authorized Services
ISO
9000
QMS,
Automotive
Otomotiv sektörü yasal olarak trafik tescil belgesine sahip olma yükümlülü ü ta yan motorlu araçlar üreten ana firmalar ile ilgili kurulu lardan olu maktad r. Detayl incelendi inde sektörün a daki bile enlerden olu tu u görülecektir [3]: 1. malat yapan ana firmalar, 2. Ana firmalara parça temini yapan yan sanayi firmalar , 3. malat tamamlanm ürünlerin sat sonras hizmetlerini yapan servis firmalar , 4. Ürün da m/sat yapan ana ve bayi firmalar. Dünyada 1000 ki iye dü en otomobil say ortalama 105’tir. Avrupa Bölgesi’nde 345, Amerika Bölgesi’nde 231 adet iken, Türkiye’de 92 adet gibi dü ük bir de erde bulunmaktad r [4]. Bu rakam dünya ortalamas n bile alt ndad r. Türkiye bu rakamlara göre geli mekte olan pazar özelli ini devam ettirmektedir. Türkiye’de otomotiv sanayii 1990’l y llarda ihracata yönelik rekabetçi bir sanayi niteli ini kazanm ve 1990’l y llar n sonlar na do ru Türkiye’de dünyan n önde gelen otomotiv firmalar n Türk ortaklarla kurduklar tesislerle birlikte önemli bir konum elde ederek bunlardan baz lar ortak olduklar yabanc otomotiv firmalar n ihracat üssü haline gelmi tir. Bu nedenlerle otomotiv sanayinde uygulanan üretim yöntem ve teknolojileri, uluslararas düzeyde, ana firmalar n kulland klar yöntem ve teknolojilerle e de erdedir. Ayr ca son y llarda geli en Ar-Ge olanak ve kapasitesi ile Türkiye’deki otomotiv sanayii de üretim yöntemleri ile ürün teknolojisini geli tirme çabalar art rmaktad r [2]. Türkiye’de üretim, iç pazardaki dü e ra men, ihracattaki art n deste i ile art sürdürmektedir. 2007 y ndaki toplam ta t üretimi, 2006 y na göre %11,3 artarak 1,1
© IATS’09, Karabük Üniversitesi, Karabük, Türkiye
2056