Presentie Bewoners voelen vaak haarscherp aan hoe een medewerker zich voelt. Als medewerkers rustig zijn, heeft dat een kalmerend effect. Zit een medewerker minder goed in z’n vel, dan kan een bewoner minder veiligheid ervaren en onrustig en soms agressief reageren. Ook de wijze waarop een medewerker een bewoner benadert, is van invloed van hoe zij op elkaar reageren. Presentie biedt handvatten om hier mee om te gaan. Aandachtig aanwezig zijn en je telkens afvragen: ‘Wat is op dit moment de beste benadering van deze bewoner?’ Het klinkt logisch en eenvoudig, maar in waan van de dag is het niet altijd vanzelfsprekend. Als medewerker heb je ook zo je emoties, stemmingen en gewoontes. Als je je bewust bent hoe je je voelt op een dag, het ‘persoonlijk
weerbericht’, geeft dat duidelijkheid, ook in het team. Het leidt bijna altijd tot een open houding, tot meer rust. Daarmee kun je met een open blik naar een bewoner kijken en alert zijn op zijn of haar signalen, in woorden of gebaren. Presentie is als proef begonnen in Koningsbruggen. Na een succesvolle start gaan meer locaties op deze manier werken. Het boekje dat AxionContinu over presentie heeft gemaakt, is te lezen op de website.
De Presentiebenadering is ontwikkeld door Andries Baart, hoogleraar Presentie en Zorg aan de Tilburg Universiteit.
Medicatie ja of nee Het lijkt misschien een voor de hand liggende oplossing, medicatie. Iemand is onrustig en vertoont complex gedrag. Een rustgevend middel brengt uitkomst, zou je kunnen zeggen. Dat is in de zorg in zijn algemeenheid ook lang gebruik geweest. Maar daar wordt tegenwoordig steeds minder voor gekozen, omdat het de oorzaak niet wegneemt. AxionContinu handelt vanuit het principe: geen medicatie, tenzij. In principe wordt gekeken of op andere manieren het gedrag voor de bewoner zelf en
18
voor de omgeving aanvaardbaar kan worden, bijvoorbeeld met een andere benadering. Als dat niet werkt, kan medicatie een uitkomst zijn. Maar dan voor tijdelijk, zodat de bewoner of het team even op adem kan komen. Daarna wordt gekeken of de medicatie kan worden afgebouwd. Over het gebruik van medicatie wordt altijd overlegd met de bewoner en de familie. Uiteraard worden medicijnen die medisch noodzakelijk zijn altijd verstrekt.