p11797

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 84 • ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ Περιοδική έκδοση της «Αυγής»

3

ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

4

OΞΥΤΟΝΑ

20

ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ

21

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

EKΠΑΙΔΕΥΣΗ 5

Κυκλοφορεί μαζί

ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

με την «Κυριακάτικη Αυγή» 7

την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα

Σεπτέμβριος 2013 Συντακτική Ομάδα:

9

Βασίλης Ρόγγας,

ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΕ ΤΙΜΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΜΑΡΙΑ ΚΑΖΑΝΤΗ

10

ΠΟΛΥΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΥΛΟΣ ΧΑΡΑΜΗΣ

11

Κωνσταντίνα Ρηγοπούλου, Άλκης Ρήγος,

ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ

Δημήτρης Αλεξόπουλος, Χρήστος Πιλάλης,

Η ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΠΟΥ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΚΑΝΕ... ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΣ

8

Τεύχος 84,

Η ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ

Ο ΣΥΡΙΖΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΠΟΥ ΣΤΟΧΟ ΕΧΕΙ ΤΗ ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 12

ΘΕΜΗΣ ΚΟΤΣΙΦΑΚΗΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΟΛΜΕ:

Γιώργος Τσιρίδης,

«Ο ΦΟΒΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΗΤΤΗΘΕΙ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ»

Παύλος Χαραμής

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΓΙΩΡΓΟ ΤΣΙΡΙΔΗ

14

ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΣ, ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ. TΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: AΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Επικοινωνία:

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΓΙΩΡΓΟ ΤΣΙΡΙΔΗ

paideia.koinwnia@gmail.com facebook: Παιδεία και Κοινωνία

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 16

AEI ΚΑΙ ΤΕΙ: ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΖΟΝΤΑΣ ΔΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΛΥΣΕΩΝ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Επιμέλεια:

16

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΕΝ ΚΙΝΔΥΝΩ ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΠΑΝΤΗΣ

L• Press, τηλ. 210 82.28.258

17

ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΟΥΝ ΤΗΝ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΗ ΔΡΑΣΗ; ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΡΕΣΤΕΝΙΤΗΣ

Ιδιοκτησία:

19

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΕ ΔΙΚΗ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ Δ.Σ. ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΣΤΟ ΑΠΘ

«Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ

ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ

ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.» Διεύθυνση: Αγ. Κωνσταντίνου 12,

2

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ 22

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ:

Τηλ. 210 52.31.831

1929 – 1932: ΑΠΟ ΤΟ «ΙΔΙΩΝΥΜΟ»

Fax: 210 52.31.822

ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

τχ. 84

ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Νέα χρόνια – Νέοι αγώνες ανατροπής κι ελπίδας Σ το προηγούμενο τεύχος αυτού του ένθετου μιλήσαμε για τον ανοικτό πόλεμο ανάμεσα σε δυο εναλλακτικές στρατηγικές: εκείνη της κυβερνώσας νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής στόχευσης για ξεθεμελίωμα συνολικά κάθε έννοιας Κοινωνικού Κράτους, εργασιακών δικαιωμάτων, Δημόσιων Αγαθών υπέρ ενός παγκοσμιοποιημένου χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και εκείνη της ανανεωτικής ριζοσπαστικής Αριστεράς που δεν προασπίζεται απλά τις κινδυνεύουσες κοινωνικές κατακτήσεις και τα αναφαίρετα Δημόσια Αγαθά, αλλά παλεύει για την ουσιαστική τους διεύρυνση προς όφελος της πλειονότητας των πολιτών–παραγωγών, την αξιοπρέπεια τους, τη Δημοκρατία. Στον ανοικτό αυτό πόλεμο, το μέτωπο της Παιδείας και του Πολιτισμού, με την ευρύτερη έννοια, με την νέα δυναμική σχέση κριτικής γνώσης και εξουσίας, καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικό. Η νεοφιλελεύθερη πλευρά, όχι μόνο έχει κατανοήσει βαθιά την σημαντική διάσταση αυτής της πολιτικής, αλλά και ως κυβερνώσα παράταξη, επιχειρεί ανενδοίαστα και συστηματικά την επιβολή της, μέσα από τον κυρίαρχο μύθο του αστισμού –παλιού και νέου – για δήθεν ίσες, αντικειμενικές δυνατότητες εκπαιδευτικής ανταγωνιστικότητας, μέσα από ένα δήθεν ουδέτερο εξεταστικοκεντρικό και όσο γίνεται απρόσωπο τρόπο ελέγχου της σχολικής επίδοσης, συνεχώς βέβαια… αξιολογούμενου. Συγκαλύπτει, βέβαια, ηθελημένα την πραγματικότητα των ταξικών καταβολών και του πολιτιστικού επίπεδου του οικογενειακού περιβάλλοντος, που επηρεάζουν άμεσα την εξέλιξη των νοητικών και γλωσσικών επιδόσεων των παιδιών. Στο πλαίσιο αυτής της νεοφιλελεύθερης στρατηγικής και με άλλοθι την οικονομική κρίση, επιχειρείται άλλωστε, παντού στον κόσμο, ο έλεγχος της γνώσης μέσα από την απαξίωση των δημόσιων εκπαιδευτικών συστημάτων, των μαθητών και λειτουργών τους και την υποκατάστασή τους από ιδιωτικούς μηχανισμούς που μετατρέπουν την καθολική αξιακή ουμανιστική παράδοση της κριτικής γνώσης σε ιδιωτική εμπορική επιχείρηση παροχής, προφανώς με το αζημίωτο, υπηρεσιών εκπαίδευσης – κατάρτισης. Όσο για τις αναγκαίες ανώτερες σπουδές έρευνας και παραγωγής νέας γνώσης, αυτές μέσα από επάλληλα εξεταστικά φίλτρα και αυξανόμενα οικονομικά δεδομένα θα παρέχονται σε ολοένα και λιγότερους, πολλές φορές και από παράλληλες δομές παράκαμψης των βασικών εκπαιδευτικών εθνικών δικτύων σε λιγοστά και εκλεκτά επιστημονικά ιδρύματα. Η ταξική φύση αυτής της εκπαιδευτικής αντιμεταρρύθμισης είναι πρόδηλη. Στην πατρίδα μας ειδικά, αυτός ο πόλεμος αποσύνθεσης και απαξίωσης της κριτικής σκέψης, της ανθρωπιστικής πλουραλιστικής καλλιέργειας και της ικανότητας για αισθητική απόλαυση όλων των πολιτών εντείνεται με βίαιες αντιδημοκρατικές πράξεις χωρίς ιστορικό προηγούμενο: Κυνική απόδειξη, αυτής της κυβερνητικής στρατηγικής και του πρόσφατου νομοσχεδίου για το νέο Λύκειο, στα πλαίσια του οποίου και τα τρία προηγούμενα βασικά προτάγματα κάθε δημοκρατικού ανοικτού εκπαιδευτικού συστήματος περιορίζονται μέχρι εξαφάνισης και αντικαθίστανται από διαφόρων ειδών και κύρους πιστοποιητικά…«δεξιοτήτων» και βέβαια από το άγχος και το άλγος συνεχών εξετάσεων! Ιδιαίτερα αποκαλυπτική προς αυτή την κατεύθυνση είναι η εισαγωγική έκθεση του νομοσχεδίου – που ανέλυσε πολύ διεισδυτικά η Π. Στεφανάκου στην Αυγή της προηγούμενης βδομάδας – αλλά και η υπουργική ρητορική στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Αξίζουν, νομίζουμε, δυό παραδείγματα από την ομιλία του – μεταξύ άλλων πανε-

πιστημιακού - Υπουργού. Σχετικά με την καθιέρωση απλήρωτης και ανασφάλιστης εργασίας ανηλίκων μαθητών που καθιερώνει, βαπτίζοντας τη «μαθητεία», «κατάρτιση» και η οποία πραγματοποιείται με την χρηματοδότηση όχι του μαθητή αλλά …του επιχειρηματία που τον προσλαμβάνει, τόνισε: «αυτή φέρνει σε επαφή τον μαθητή με τον επιχειρηματικό κόσμο», με την εκμετάλλευση δηλαδή από τα 15 του! Ως προς την επέκταση μάλιστα των Σχολών Κατάρτισης και την διασπορά τους στην ευθύνη διαφόρων Υπουργείων παρά το πάγιο αίτημα από το 1965 για την ένταξή τους στο ενιαίο εκπαιδευτικό σύστημα, υπογράμμισε εμφαντικά ότι με αυτές «δημιουργούμε μια τρίτη λεωφόρο δίνοντας επιλογή για κατάρτιση στον μαθητή που δεν συνεχίζει στο Λύκειο…»! Προφανώς πρόκειται για μια πολύ πλατιά λεωφόρο… Το ποιούς αφορά φαίνεται να μην ενδιαφέρει τον κ. Υπουργό, που απορεί μάλιστα για τις αντιδράσεις που εγείρουν οι νομοθετικές του αυτές πρωτοβουλίες σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα: «Γιατί σας ενοχλεί η αντικειμενικοποίηση»…! που φέρνει το νέο σχέδιο για το Λύκειο αναρωτιέται. Ταυτόχρονα, απαντώντας στις εύλογες διαμαρτυρίες όλων των φορέων εκπαίδευσης για έλλειψη κάθε είδους διαβούλευσης πριν την κατάθεση του, τόνισε: «Το νομοσχέδιο δεν ήρθε από το πουθενά. Είναι αποτέλεσμα επεξεργασίας από σειρά κυβερνήσεων και υπουργών…», για να προσθέσουμε εμείς «φυσικού προϊσταμένου της εκπαίδευσής μας», όπως έλεγε η κ. Γιαννάκου για τον Γενικό Διευθυντή του ΟΟΣΑ. Οπότε τι σημασία έχει η γνώμη των απαξιωμένων άλλωστε εκπαιδευτικών λειτουργών; Απέναντι σε όλα αυτά που τόσες φορές έχουμε αναλύσει σ’ αυτό το ένθετο δεν αρκεί η κριτική και η μαχητική αντίσταση, όσο αναγκαίες και σημαντικές και αν είναι. Απαιτείται ταυτόχρονα, τόσο από τους εκπαιδευτικούς φορείς, όσο και από τον κομματικό μας σχηματισμό, το βάθεμα και η προβολή των δικών μας επεξεργασιών και οραμάτων για ένα ριζικά διαφορετικό ανοικτό εκπαιδευτικό σύστημα. Την συζήτηση αυτή άνοιξε το Τμήμα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ από το προηγούμενο τεύχος καθώς και οι κριτικές παρατηρήσεις που ακολούθησαν και ακολουθούν και σε αυτό και στα επόμενα τεύχη μας. Ειδικά στο επόμενο με την ευκαιρία της ‘Παγκόσμιας Ημέρας των Εκπαιδευτικών’ που έχει καθιερώσει η UNESCO για την 5η Οκτωβρίου κάθε χρόνου, θα διευρύνουμε τον διάλογο που ανοίξαμε. Μέχρι τότε όμως θα έχουν μεσολαβήσει πολλά, από τα οποία το αιτούμενο της 5ης Οκτωβρίου ότι «η βελτίωση της εκπαίδευσης θα πρέπει να συμβαδίζει με τη βελτίωση της θέσης των εκπαιδευτικών και του σεβασμού που η κοινωνία τους οφείλει» θα δοκιμαστεί σε κινηματικό πεδίο όχι μόνο ευρύτερων συνδικαλιστικών συμμαχιών και αγώνων, αλλά και διεύρυνσης των κοινωνικών συμπαρατάξεων σε ένα Λαϊκό Μέτωπο Ανατροπής του αντιλογικού και απάνθρωπου σήμερα, σε κάθε κοινωνικό μόριο. Το ειδικό βάρος του Δημόσιου Δωρεάν Εκπαιδευτικού Συστήματος, των λειτουργών του και των μαθητών -φοιτητών έχει τις δυνατότητες, μαζί με τα οξυμένα προβλήματα της Δημόσιας Υγείας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της ανεργίας ιδίως των νέων να δημιουργήσει αυτό το μέτωπο. Αρκεί, με πλήρη επίγνωση της δυσκολίας του εγχειρήματος αλλά και της άμεσης αναγκαιότητάς του, να αποδεχτούμε, να πιστέψουμε και να εργαστούμε συλλογικά και ατομικά όπως μας καλεί εκείνος ο παιδαγωγός, Μπαζίλ Μπερνστάϊν: «Η εκπαίδευση μπορεί να έχει ένα κεντρικό ρόλο στη δημιουργία της αυριανής αισιοδοξίας, στο πλαίσιο της σημερινής απαισιοδοξίας»

3 AΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

ΟΞΥΤΟΝΑ Διαβούλευση: προσχηματικά… Η περίπτωση του εκπαιδευτικού πολυνομοσχεδίου παρέχει ένα ωφέλιμο παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνονται την έννοια της διαβούλευσης, και συνακόλουθα το διάλογο και τη Δημοκρατία, η κυβέρνηση και η αξιωματική αντιπολίτευση. Η κυβέρνηση, δέσμια της αντιδημοκρατικής κουλτούρας της, για μια ακόμη φορά ακολούθησε το σχήμα της «πεπατημένης», που τελειοποίησε παλιότερα με τον αέρα της «ευρωπαϊκής» εμπειρίας της η Άννα Διαμαντοπούλου. Η προς διαβούλευση ύλη αναρτάται προς διαβούλευση στον ιστοτόπο του Υπ. Παιδείας σε ασφυκτικά χρονικά πλαίσια (στην περίπτωση του πολυνομοσχεδίου, ούτε μια εβδομάδα). Στη συνέχεια αθροίζονται οι ετερόκλητες απόψεις, κατατάσσονται κατά αντικείμενο και δημοσιοποιούνται τα ποσοτικά δεδομένα. Η «διαβούλευση» που συντελείται κατ’ αυτό τον τρόπο χαρακτηρίζεται από απουσία ζωντανού διαλόγου και φυσικής συμπαρουσίας των διαβουλευομένων, μονόδρομη επικοινωνία, προσχηματική επίκληση των δημοκρατικών διαδικασιών και τελική εκμαίευση της «συναίνεσης» των διαβουλευομένων.

… και απροσχημάτιστα Ο ΣΥΡΙΖΑ στην ίδια περίπτωση ακολούθησε ένα εντελώς διαφορετικό σχήμα. Ξεκίνησε την επεξεργασία αυτών των θεμάτων με μια διεξοδική ανοιχτή συζήτηση, που έγινε στις 26 Αυγούστου στην μεγάλη αίθουσα της Γερουσίας στην Βουλή. Σε αυτή συμμετείχαν πάνω από εκατό φορείς και συλλογικότητες που έχουν άμεση σχέση με την εκπαίδευση, αλλά και οι βουλευτές αρμόδιοι σε θέματα παιδείας και μέλη του Τμήματος Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ. Η συζήτηση ήταν πολύωρη και εξαντλητική, καθώς έλαβαν το λόγο οι εκπρόσωποι των φορέων, όπως και βουλευτές και μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Χρέος όλων μας είναι να υψώσουμε ένα τείχος απέναντι σε αυτή την πολιτική, και για τούτο απαιτείται ένας συνολικός, ενωτικός αγώνας, ήταν το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η συνάντηση.

Ο υφυπουργός Παιδείας είναι γυμνός Τον αιχμηρό στίχο του Γ. Σουρή «κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε τον κλέφτη να γυρεύουνε» θύμισε ο υφυπουργός Παιδείας κ. Συμεών Κεδίκογλου σε πρόσφατη τηλεοπτική εμφάνισή του στην πρωινή ενημερωτική εκπομπή του «ΣΚΑΙ». Επιχειρώντας να αποφύγει τα αμείλικτα ερωτήματα σχετικά με το αλαλούμ της έναρξης της σχολικής χρονιάς, δεν δίστασε να σκηνοθετήσει ένα εκπαιδευτικό Ελντοράντο, όπου κανένα σύννεφο δεν σκιάζει τον ορίζοντα: Προσωπικό, προγράμματα, βιβλία και διδακτικά υλικά είναι όλα στη θέση τους ενόψει του καθιερωμένου αγιασμού και οι εκπαιδευτικοί πανέτοιμοι και ευτυχείς, ηλιοκαμένοι από τις καλοκαιρινές διακοπές, αδημονούν να επιτελέσουν το λειτούργημά τους. Το μόνο πρόβλημα είναι μια δράκα συνδικαλιστών που, σε πλήρη «δυσαρμονία» με τη βάση των καθηγητών, επιχειρούν να δημιουργήσουν τεχνητά προβλήματα στις πλάτες των παιδιών, υπακούοντας σε ποικίλες πολιτικές σκοπιμότητες. Πραγματικά, χρειάζεται μεγάλο θράσος για μια τέτοια τηλεοπτική σκηνοθεσία. Θράσος πρώτα απέναντι στα παιδιά και στους γονείς τους, που τα τελευταία χρόνια ζουν ένα καθημερινό εφιάλτη με τη συνεχή υποβάθμιση της ζωής τους, την οποία βιώνουν και στο χώρο του σχολείου. Θράσος και απέναντι στον εκπαιδευτικό κόσμο, που ζει το τελευταίο διάστημα, ακόμα και τους θερινούς μήνες, μια τραγωδία με τις απανωτές μετακινήσεις και «διαθεσιμότητες», που ο κ. υφυπουργός και η κυβέρνησή του αποκαλούν κατ’ ευφημισμόν «εξορθολογισμό».

Υγιεινή διατροφή και… υποσιτισμός

4

Φρεσκοπλυμένα φρούτα, φρεσκοκομμένες ανάλατες σαλάτες, γιαουρτάκια, κουλούρια ολικής άλεσης και τυρόπιτες χωρίς σφολιάτα είναι μερικά από τα εδέσματα που επιτρέπεται στο εξής να διαθέτουν τα σχολικά κυλικεία, σύμφωνα με σχετική υγειονομική διάταξη του Υπ. Υγείας. Επιδίωξη των αρμόδιων υπηρεσιών είναι τα παιδιά να μάθουν να τρέφονται υγιεινά. Δύσκολα μπορεί κανείς να έχει ενστάσεις σε μια τόσο καλοπροαίρετη πρωτοβουλία. Ωστόσο, ας μας επιτραπεί να διατυπώσουμε κάποιες σκέψεις. Καταρχάς, η υγιεινή διατροφή πρέπει πρωτίστως να είναι επαρκής, δηλαδή να καλύπτει από κάθε άποψη τις ανάγκες ανάπτυξης των παιδιών. Θα θέλαμε λοιπόν να ιδούμε μια ανάλογη πρωτοβουλία των αρμόδιων υπουργείων (Υγείας και Παιδείας) για τη διασφάλιση της επαρκούς διατροφής όλων των παιδιών που υποσιτίζονται εξαιτίας των πολιτικών τους, της λιτότητας και της εξαθλίωσης. Διαφορετικά, κάποια παιδιά, λίγα ή περισσότερα, δεν θα πλησιάζουν καθόλου το κυλικείο οτιδήποτε κι αν διαθέτει. Κατά δεύτερο λόγο, εκφράζουμε σοβαρές ενστάσεις σχετικά με το κατά πόσο τα παιδιά πρόκειται να υιοθετήσουν συνήθειες υγιεινής διατροφής μέσω μιας αποσπασματικής νομοθε-

ΞΥΤΟΝΑ ΑΙΧΜΕΣ Ο P

Πλήθος ελεγκτικών μέτρων για τους μαθητές του Λυκείου στο πολυβασανισμένο νομοσχέδιο.

p p p p

Μέχρι και η πολύπαθη «βάση του 10» φαίνεται πως επανεπιστρατεύεται. Μέτρα υποστηρικτικά όμως δεν βλέπουμε… Υψώνεται απότομα ο πήχης των απαιτήσεων. Αλλά προπόνηση δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

P

«Ηθικό περιεχόμενο» αναζητεί στις διεκδικήσεις των εκπαιδευτικών ο «Πορφύριος» (Κ. Γεωργουσόπουλους) από τις στήλες της Ελευθεροτυπίας (2/9/2013).

p Και, όπως συνάγεται από το ακρωτηριασμένο κείμενό του, δεν το βρίσκει. p «Δεν πρέπει οι εκπαιδευτικοί να διεκτραγωδούν δημόσια πως η σχολική ύλη, τα εγχειρίδια, οι μέθοδοι, τα εργαλεία είναι όχι μόνο ξεπερασμένα και ανούσια, αλλά και στρεβλά;», αναρωτιέται.

p «Είναι δυνατόν ΣΗΜΕΡΑ … η διδακτέα ύλη να βασίζεται σε ΕΝΑ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ;», συμπληρώνει. p Δεν μπορεί, άραγε, κανείς από την ΟΛΜΕ να του στείλει πεσκέσι τα πρακτικά του 8ου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου; p Εκεί θα βρει τις απαντήσεις που εναγωνίως αναζητεί (;). p Ως τότε, ας επικρέμανται αστήρικτες και αναπόδεικτες οι κατηγορίες.

P

«Κενό εκπροσώπησης» διέγνωσε στην ΟΛΜΕ ο υφυπουργός Παιδείας.

p Όπως αποκάλυψε, η ηγεσία της βρίσκεται σε πλήρη δυσαρμονία με τη βάση της. p Αλλού όμως βρίσκεται η πραγματική δυσαρμονία. p Ανάμεσα στη λαϊκή βούληση και τη στυγνή και απάνθρωπη μνημονιακή πολιτική, που εκείνος ακολουθεί με ευλάβεια.

p «Τον σον εξόρθου πότμον», κύριε υπουργέ. p Ή, στην απλοελληνική, «στο σπίτι του κρεμασμένου…».

τικής ρύθμισης. Σε ανάλογες πρωτοβουλίες που έχουμε υπόψη μας από άλλες χώρες, π.χ. στην Αγγλία, υιοθετήθηκε ένα πλέγμα μέτρων και παρεμβάσεων αγωγής υγείας προς τα παιδιά, τους γονείς και το εκπαιδευτικό προσωπικό, ώστε να επέλθει μια πιο βαθιά και πιο ριζική μεταβολή στο επίπεδο των στάσεων και της συμπεριφοράς των παιδιών στα θέματα της διατροφής. Αν κάτι ανάλογο δεν υιοθετηθεί και στην ελληνική περίπτωση, τα παιδιά απλώς θα αναζητούν άλλους τρόπους να προμηθεύονται το ανθυγιεινό εδεσματολόγιο, τα κυλικεία θα έχουν μειωμένη ζήτηση και η παιδική παχυσαρκία θα εξακολουθεί να απασχολεί τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Η Όπερα πάει … σχολείο Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολουθήσαμε πρόσφατη εκδήλωση που πραγματοποίησε η Εθνική Λυρική Σκηνή στην Αθήνα, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Η Όπερα διαδραστικά στα Δημοτικά Σχολεία». Οι μαθητές μέσα από το πρόγραμμα αυτό έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον κόσμο της όπερας κυριολεκτικά «από τα μέσα», αφού κατά τη διάρκειά του λαμβάνουν μέρος σε όλα τα στάδια εκτέλεσής της. Το έργο που επιλέχθηκε για την υλοποίηση του προγράμματος ήταν «Ο κουρέας της Σεβίλλης» του Τζοακίνο Ροσσίνι. Στο πρώτο μέρος του προγράμματος οι μαθητές και μαθήτριες των συμμετεχόντων σχολείων προετοιμάζουν μέρος των σκηνικών αντικειμένων του έργου με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών του σχολείου. Στο δεύτερο μέρος συμμετέχουν μαζί καλλιτεχνικούς εκπαιδευτές της Λυρικής Σκηνής, σε βιωματικά εργαστήρια με στοιχεία θεατρικού παιχνιδιού και μουσικοκινητικής και εικαστικής έκφρασης. Τα παιδιά γνωρίζουν από κοντά τον μαέστρο, τους μονωδούς και τους χορευτές και η μέρα ολοκληρώνεται με τη μουσική πρόβα για το φινάλε του έργου. Τη δεύτερη μέρα τα εργαστήρια συνεχίζονται και τα παιδιά έρχονται σε επαφή με κάποιους από τους συντελεστές της παράστασης. Η παράσταση τελικά πραγματοποιείται με συμμετοχή των ίδιων των παιδιών στη χορωδία και με κοινό τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και τους συμμαθητές / συμμαθήτριές τους. Εύλογο θα ήταν στην προκειμένη περίπτωση το ερώτημα: εδώ τόσο σοβαρά εκπαιδευτικά ζητήματα διακυβεύονται, η όπερα μας μάρανε; Και η απάντησή μας: Σε πείσμα όσων προωθούν μια εκπαίδευση τεχνοκρατική, αφυδατωμένη από την αισθητική της διάσταση, η τέχνη, άρα και η όπερα, πρέπει να έχει τη θέση της στο σχολικό πρόγραμμα. Π.Χ.

ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

τχ. 84

Η υιοθέτηση της καθολικής μαθητείας στην ελληνική πραγματικότητα Παροχή στις επιχειρήσεις ευέλικτου, ευπροσάρμοστου, φτηνού και χωρίς δικαιώματα εργατικού δυναμικού, που καταρτίζεται, επανακαταρτίζεται και διοχετεύεται στην αγορά εργασίας σύμφωνα με τις ανάγκες της ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ*

Στο σχέδιο νόμου που κατέθεσε η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας στο Κοινοβούλιο κομβικό σημείο αναφοράς αποτελεί η εισαγωγή αλά γερμανικά (με βάση το γερμανικό μοντέλο) του διττού μοντέλου επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και του θεσμού της μαθητείας στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα, στην τυπική και μη τυπική, δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση. Η υιοθέτηση του συγκεκριμένου προτύπου δεν ήρθε ξαφνικά, αλλά αποτελεί τη φυσική συνέχεια των μεθοδεύσεων και ενεργειών των τελευταίων δύο ετών, τόσο σε υπουργικό και κυβερνητικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο φορέων και παραγόντων της βιομηχανίας και του επιχειρηματικού κόσμου Γερμανίας και Ελλάδας, αλλά και συναντήσεων εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης στα πλαίσια της «ελληνογερμανικής συνεργασίας». Στα πλαίσια της προετοιμασίας του εδάφους για την εφαρμογή του εν λόγω συστήματος εντάσσονται τα δύο Μνημόνια που υπέγραψε στο Βερολίνο τον Δεκέμβριο του 2012 ο τότε υφυπουργός Παιδείας Θ. Παπαθεοδώρου: ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ και ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑΣ, τα οποία αφορούν τη συνεργασία και

ουσιαστικά την υιοθέτηση του προβαλλόμενου ως επιτυχημένου γερμανικού μοντέλου Ε.Ε.Κ. με διακηρυγμένο στόχο την καταπολέμηση του μεγάλου ποσοστού ανεργίας των νέων στην Ε.Ε. και ειδικά στις χώρες που πλήττονται από δημοσιονομική κρίση και εφαρμόζουν αυστηρά Προγράμματα Δημοσιονομικής Προσαρμογής. Οι μεθοδεύσεις για την υιοθέτηση σε επίπεδο Ε.Ε. αυτού του μοντέλου έχουν ήδη αποφέρει αποτέλεσμα, αφού η προσανατολισμένη στην εργασία, δυαδική (διττή) εκπαίδευση τέθηκε ως στόχος του στρατηγικού πλαισίου Ευρωπαϊκής συνεργασίας στην εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΤ 2020) για βιώσιμη ανάπτυξη αλλά και της Ευρωπαϊκής διαδικασίας της Κοπεγχάγης για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση1. Στα πλαίσια αυτά έχουν τεθεί από τις χώρες της Ε.Ε. συγκεκριμένοι στόχοι με προοπτική την προαγωγή της κατάρτισης και της απασχολησιμότητας. Σ’ αυτούς τους στόχους περιλαμβάνονται προσπάθειες ώστε να διασφαλιστεί ότι τουλάχιστον το 82% των αποφοίτων προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης θα προσληφθούν μέχρι το 2020, και ότι στους νέους θα προσφερθούν θέσεις εργασίας ή περαιτέρω κατάρτιση μέσα σε τέσσερις μήνες από την αποφοίτησή τους. Η δυαδική ή βασισμένη στην εργασία εκπαίδευση αναφέρεται με σαφήνεια ως κομβικό σημείο του εκπαιδευτικού εκσυγχρονισμού και * Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, Α΄ Θεσσαλονίκης

Είναι ηλίου φαεινότερο ότι τα συστήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης που υιοθετούνται με πρότυπο το γερμανικό διττό μοντέλο, λειτουργούν προς όφελος του κεφαλαίου εφόσον παρέχουν στις επιχειρήσεις ευέλικτο, ευπροσάρμοστο, φτηνό και χωρίς δικαιώματα εργατικό δυναμικό που καταρτίζεται, επανακαταρτίζεται και διοχετεύεται στην αγορά εργασίας σύμφωνα με τις ανάγκες της αποτελεί σημείο αναφοράς των ευρωπαϊκών πολιτικών για την εκπαίδευση. Είναι σαφές ότι η ανεργία και δη η νεανική ανεργία στην Ένωση προβάλλονται από τις ηγεμονικές δυνάμεις (Γερμανία) ως το άλλοθι για την υιοθέτηση στρατηγικών για την καταπολέμησή της, κατά το δοκούν, σύμφωνα δηλαδή με τις νεοφιλελεύθερες στοχοθεσίες και προτεραιότητες. Το πρόβλημα της ανεργίας είναι υπαρκτό και μείζον, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, ο υψηλότερος δείκτης νεανικής (κάτω των 25 ετών) ανεργίας στην Ε.Ε. των 27, με στοιχεία του πρώτου τετάρτου του 2013, καταγράφεται στην Ελλάδα αγγίζοντας το 59,6%2 ενώ στις γυναίκες τις ίδιας ηλικίας το ποσοστό φτάνει στο 66,7%, τη στιγμή που για την ίδια περίοδο του 2013 η ανεργία στην Ελλάδα των άνω των 25 ετών ήταν -σύμφωνα πάντα με τη Eurostat- στο 24,4%. Στην Ισπανία ένας στους δυο νέους είναι χωρίς δουλειά και σε δώδεκα από τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. η ανεργία των νέων βρίσκεται πάνω από 25%. Σύμφωνα με τα στοιχεία του EMCC (European Monitoring Centre on Change)3 ο αριθμός των νέων ΝΕΕΤi4 (εκτός εργασίας, εκπαίδευσης και κατάρτισης) στις χώρες της Ε.Ε. ανέρχεται στα 14 εκατομμύρια, ποσοστό δηλαδή 15,4% των Ευρωπαίων ηλικίας 15-29 ετών (στοιχεία Οκτωβρίου 2012) . Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το EMCC για λογαριασμό της Ε.Ε.5, με θέμα τα χαρακτηριστικά, το κόστος και τις ευρωπαϊκές πολιτικές για τους ΝΕΕΤ και δημοσιεύτηκε το φθινόπωρο του 2012, αναλύοντας τα ποσοστά νεανικής ανεργίας, διαπιστώνεται πως

στις χώρες όπου εφαρμόζονται διττά εκπαιδευτικά μοντέλα, όπου συνδυάζεται η εκπαίδευση στην τάξη με μαθητεία στο χώρο εργασίας, η ανεργία και τα ποσοστά των ΝΕΕΤ είναι μικρότερα και η μετάβαση από την κατάρτιση στην αγορά εργασίας ευκολότερη. Στην ίδια έρευνα σημειώνεται ότι στις χώρες όπως η Γερμανία, το Η.Β., η Σουηδία, η Δανία κ.ά που εφαρμόζουν το μοντέλο «flexicurity» 6, ακολουθούν νεοφιλελεύθερες πολιτικές ή/και εφαρμόζουν διττά εκπαιδευτικά συστήματα, το ποσοστό των ΝΕΕΤ είναι χαμηλό. Παρατηρείται λοιπόν, με την αξιοποίηση ερευνών εντός των οργάνων της ΕΕ- με σαφές ιδεολογικό (νεοφιλελεύθερο) πρόσημο, η προσπάθεια κατασκευής συναίνεσης στους κόλπους των χωρών της Ε.Ε. συνδέοντας την εφαρμογή του διττού μοντέλου εκπαίδευσης με τις πολιτικές μείωσης της νεανικής εργασίας, γεγονός που καταδεικνύεται και από την Πρωτοβουλία της Ε.Ε. «Ευκαιρίες για τους Νέους» και την εξειδίκευσή της με οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τα κράτη-μέλη με τίτλο «Εγγύηση για τους Νέους»- με στόχο όλοι οι νέοι να βρίσκονται σε απασχόληση, μαθητεία ή πρακτική άσκηση μέσα σε 4 μήνες από την μέρα που βγαίνουν στην ανεργία ή εγκαταλείπουν την τυπική εκπαίδευση7. Τα κράτη-μέλη καλούνται να προάγουν τη μαθητεία-πρακτική άσκηση εκπονώντας αντίστοιχα προγράμματα με στόχο την «υψηλής ποιότητας εργασία σε ασφαλείς συνθήκες». Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το συνολικό κόστος που απαιτείται για να εφαρμοστούν τα προγράμματα του Ταμείου Εγγύησης των Νέων στην Ευρωζώνη, αντιστοιχεί στο 0,45% του ΑΕΠ της, δηλαδή σε 21 δισ. ευρώ8, την πλειοψηφία των οποίων θα καρπωθούν επιχειρήσεις που θα μετέχουν στα προγράμματα. Μέσα στα επόμενα χρόνια η Ε.Ε. προτίθεται να δαπανήσει έξι δισ. ευρώ σε ειδικά προγράμματα για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων9. Σύμφωνα με τον Γερμανό εντεταλμένο της Μέρκελ για την ελληνογερμανική συνεργασία, Χοακιμ Φούχτελ, σε ημερίδα για την επαγγελματική εκπαίδευση στην Ευρώπη που πραγματοποιήθηκε στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης, μέρος των κονδυλίων αυτών θα κατευθυνθεί και στο δυαδικό σύστημα μαθητείας και επαγγελματικής κατάρτισης των νέων, με αναμενόμενα οφέλη τη μείωση της ανεργίας, την προώθηση των νέων στην αγορά εργασίας αλλά και τον προσανατολισμό σε ακαδημαϊκές σπουδές με τέτοιο τρόπο ώστε η επαγγελματική κατάρτιση να ανταποκρίνεται στη ζήτηση της αγοράς για παραγωγή ποιοτικών προϊόντων. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι τα συστήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης που υιοθετούνται με πρότυπο το γερμανικό διττό μοντέλο, λειτουργούν προς όφελος του κεφαλαίου εφόσον παρέχουν στις επιχειρήσεις ευέλικτο, ευπροσάρμοστο, φτηνό και χωρίς δικαιώματα εργατικό δυναμικό που καταρτίζεται, ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

5

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

επανακαταρτίζεται και διοχετεύεται στην αγορά εργασίας σύμφωνα με τις ανάγκες της. Ταυτόχρονα, επιτυγχάνεται και άλλος στόχος, καθώς η επαγγελματική εκπαίδευση προβάλλεται ως «ενεργητική πολιτική απασχόλησης» που συμβάλλει σημαντικά στην καταπολέμηση της νεανικής ανεργίας, μειώνοντας τους αντίστοιχους δείκτες, εφόσον οι μαθητευόμενοι προσμετρούνται ως απασχολούμενοι. Στα πλαίσια αυτά (και με βάση τα υπογεγραμμένα μνημόνια συνεργασίας και κατανόησης) υλοποιούνται με κοινοτική επιδότηση προγράμματα κατάρτισης, μαθητείας και πρακτικής, ενώ ενισχύεται η κινητικότητα των εργαζομένων, μαθητευομένων και ανέργων από επιχείρηση σε επιχείρηση, από κλάδο σε κλάδο και εντός των χωρών της Ε.Ε.

ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

6

Η Δυαδική επαγγελματική εκπαίδευση στη Γερμανία αφορά σχεδόν 350 διαφορετικά επαγγέλματα. Στα πλαίσια αυτής της εκπαίδευσης, που συνδέει την εκπαίδευση με την αγορά εργασίας και που διαρκεί ανάλογα με το επάγγελμα και το σχολικό απολυτήριο, από δύο ως και τρεισήμισι χρόνια, ο νέος των 15 ετών και άνω αφιερώνει 70% του χρόνου μαθητείας στην πρακτική εξάσκηση εντός της επιχείρησης και 30% στην απόκτηση θεωρητικών γνώσεων στις δημόσιες επαγγελματικές σχολές. Σε όλο το διάστημα της εκπαίδευσης οι μαθητευόμενοι αμείβονται από τους εργοδότες στη βάση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας10. Η πιστοποίηση των πτυχίων γίνεται από τα αρμόδια επιμελητήρια και είναι ομοιογενής για όλα τα ομοσπονδιακά κρατίδια. Ένα μεγάλος μέρος της χρηματοδότησης -σχεδόν το 75%- προέρχεται από τις βιομηχανίες και το υπόλοιπο από τα ομοσπονδιακά κρατίδια. Στο γερμανικό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης το οποίο χαρακτηρίζει η έντονη ταξικότητα, διοχετεύονται οι μαθητές 15 ετών και άνω, από τα κατώτερα κοινωνικά/οικονομικά στρώματα. Στις δομές αυτές φοιτούν και μεγαλύτεροι σε ηλικία μαθητές, οι οποίοι για οικονομικούς λόγους δεν αποπεράτωσαν σπουδές πανεπιστημιακές. Βάση του συστήματος αποτελεί η προσφορά θέσεων μαθητείας από τις επιχειρήσεις, με την οποία γίνονται οι εγγραφές. Οι μαθητευόμενοι αμείβονται με χαμηλούς μισθούς, χαμηλότερους από τον κατώτατο και ανάλογα με την ειδικότητα. Ο κατώτατος μισθός της μαθητείας στη Γερμανία είναι στα 400 ευρώ. Τα της επαγγελματικής εκπαίδευσης στη Γερμανία αποφασίζονται και διαμορφώνονται από τις εταιρείες, οι οποίες είναι αρμόδιες για τον καθορισμό των ειδικοτήτων που θα προσφέρονται, δημιουργώντας παράλληλα τις θέσεις μαθητείας, αλλά και έχοντας αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση του περιεχόμενου των σπουδών σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες της αγοράς. Εξάλλου, η πιστοποίηση των επαγγελματικών προσόντων των αποφοίτων γίνεται από τα Επιμελητήρια τα οποία συγκροτούνται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις11. Η δημογραφική αλλαγή στη Γερμανία έχει αντίκτυπο και στην αγορά επαγγελματικής εκπαίδευσης: ενώ παλαιότερα υπήρχε σοβαρή έλλειψη σε θέσεις μαθητείας, τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των αποφοίτων από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση συνεχώς μειώνεται. Σύμφωνα με τον σύνδεσμο εμπορικών και βιομηχανικών επιμελητηρίων, ο αριθμός των αιτήσεων για θέσεις μαθητείας μειώθηκε κατά 30% από το 2007, ενώ στην ανατολική Γερμανία η μείωση έφτασε το 50%. Ταυτόχρονα σημειώνει αύξηση ο αριθμός των νέων που επιθυμούν να φοιτήσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση,

με αποτέλεσμα πολλές θέσεις μαθητείας σε τεχνικά και συναφή επαγγέλματα να παραμένουν κενές12. Γι’ αυτό και σε πολλές δημόσιες εμφανίσεις του στην Ελλάδα ο Χ. Φούχτελ έχει αναφερθεί στη διαθεσιμότητα χιλιάδων θέσεων μαθητείας στη Γερμανία που μπορούν να καλυφθούν από νέους από την Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα που πλήττονται περισσότερο από την ανεργία. Σε Ημερίδα για την Ε.Ε.Κ. στη Θεσσαλονίκη το Μάη του 2013, ο ίδιος ανέφερε: «η Γερμανία διαθέτει πολλές διαθέσιμες θέσεις σε σχολές μαθητείας και επιθυμεί να καλυφθούν από νέους που προέρχονται από την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Οι τελευταίοι, θα λαμβάνουν αποδοχές και θα μπορούν να παρακολουθήσουν προγράμματα εκμάθησης της γλώσσας στην πατρίδα τους αλλά και στη Γερμανία». Πάντως τα τελευταία χρόνια επικρατεί προβληματισμός στις επιχειρήσεις που προσφέρουν θέσεις μαθητείας ως προς τα σοβαρά κενά των υποψηφίων στη γερμανική γλώσσα και στα μαθηματικά13. Αυτό ακριβώς αποτελεί και σημείο κριτικής για το Γερμανικό μοντέλο, η έμφαση δηλαδή στην κατάρτιση και ο εξοβελισμός από τα αναλυτικά προγράμματα των μαθημάτων γενικής παιδείας με αποτέλεσμα να παρατηρούνται κενά στους αποφοίτους σε μαθήματα όπως η γλώσσα και τα μαθηματικά.

ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΔΙΤΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ένα πρώτο πιλοτικό μοντέλο Ε.Ε.Κ. που αφορά τον τομέα του τουρισμού ξεκινά το φθινόπωρο στην Αθήνα και στο Ηράκλειο. Η επέκταση και σε άλλους τομείς της ελληνικής οικονομίας εξετάστηκε σε πρόσφατο συνέδριο στη Θεσσαλονίκη στα πλαίσια της ελληνογερμανικής συνεργασίας για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας σε επίπεδο δήμων. Σύμφωνα με τις συζητήσεις που γίνονται για τη μεταφορά του γερμανικού μοντέλου Ε.Ε.Κ. στην Ελλάδα, μια μορφή επαγγελματικής εκπαίδευσης που κατά κάποιο τρόπο μοιάζει με το γερμανικό μοντέλο υπάρχει και στην Ελλάδα. Πρόκειται για τις Επαγγελματικές Σχολές του ΟΑΕΔ, όπου φοιτούν κατά μέσο όρο 10.000 μαθητές ηλικίας 16 ως 23 ετών. Σε αντίθεση με τις επαγγελματικές σχολές που λειτουργούν στην Ελλάδα, το γερμανικό «δυαδικό επαγγελματικό σύστημα» είναι σαφώς προσανατολισμένο στις ανάγκες των επιχειρήσεων. Ο γερμανικός ζήλος για την εφαρμογή του διττού μοντέλου στην Ελλάδα, αλλά και την στελέχωση των κενών θέσεων μαθητείας στη γερμανική περιφέρεια, διαφαίνεται από τις δηλώσεις τόσο της Εύα Βίτχοφ από το Διεθνές Γραφείο του γερμανικού υπουργείου Παιδείας, που έχει δηλώσει πως η χρηματοδότηση για την αλλαγή του συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι εξασφαλισμένη και ότι «το ζητούμενο είναι η δημιουργία επαγγελματικών σχολών. Για αυτή την υπόθεση διατίθενται τόσο οικονομικά κονδύλια από τη Γερμανία όσο και από τα διαρθρωτικά προγράμματα της Ε.Ε.. Βρισκόμαστε σε στενή επαφή με την ελληνική πλευρά και εξετάζουμε πως μπορούν να αξιοποιηθούν αυτά τα κονδύλια και ποιες θα μπορούσαν να είναι οι πρωτοβουλίες που θα ήταν προς όφελος και των δύο πλευρών», αλλά και του γερμανού Υπ. Οικονομικών, Γ. Σόιμπλε ο οποίος κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα στις 18 Ιουλίου 2013, στο πλαίσιο των συναντήσεών του με οικονομικούς παράγοντες, απηύθυνε πρόταση-πρόσκληση σε Έλληνες νέους να μεταβούν στη Γερμανία για επαγγελματική εκπαίδευση, καθώς «το γερμανικό σύστημα Τεχνικής Εκπαίδευσης είναι διάσημο για την αποτελεσματικότητά του οι Έλ-

ληνες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτό προκειμένου να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της ανεργίας που μαστίζει τη χώρα». Μάλιστα, κάλεσε τους υπουργούς Εργασίας των δύο χωρών να συνεργαστούν ώστε να βρουν τρόπους με τους οποίους το σχέδιο αυτό θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ ΔΙΤΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ; Για το αν και κατά πόσο είναι εφικτή η υιοθέτηση του γερμανικού μοντέλου διττής εκπαίδευσης στην Ελλάδα έχουν διατυπωθεί αρκετές ανησυχίες ακόμα και από τους ίδιους τους εισηγητές του εγχειρήματος. Με δεδομένη τη διαφορετική επιχειρηματική κουλτούρα και νοοτροπία απέναντι στη μαθητεία στη χώρα μας, την απαξίωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων, η επιτυχία της εφαρμογής ενός τέτοιου μοντέλου είναι αμφίβολη. Αναγκαία συνθήκη είναι οι εργοδότες να είναι διατεθειμένοι να πληρώνουν τις αποδοχές των μαθητευομένων ενώ εκφράζονται αμφιβολίες κατά πόσο μπορεί να εφαρμοστεί σε καιρούς βαθιάς οικονομικής κρίσης μιας και ήδη παρατηρούνται φαινόμενα όπου εργοδότες που έχουν προσλάβει μαθητευόμενους εργαζόμενους, απολύουν παρανόμως μόνιμο προσωπικό, τη στιγμή μάλιστα που οι ελεγκτικοί μηχανισμοί στη χώρα μας είναι από αναποτελεσματικοί ως ανύπαρκτοι. Δεν έχει ληφθεί υπόψη κατά την υπογραφή των Μνημονίων συνεργασίας και των επαφών ότι οι συνθήκες που επικρατούν στην εκπαίδευση, την οικονομία, τις βιομηχανίες της Γερμανίας απέχουν κατά πολύ από αυτές που επικρατούν στην Ελλάδα, καθώς στη Γερμανία υπάρχουν οι δομές (βιομηχανίες, υπηρεσίες) όπου μπορεί να ευδοκιμήσει η μαθητεία εκτός σχολικού πλαισίου, τη στιγμή που στην Ελλάδα υπάρχει κρίση που έχει οδηγήσει χιλιάδες επιχειρήσεις στο κλείσιμο. Οι ενδοιασμοί που εκφράζονται από φορείς και εκπροσώπους εργαζομένων σχετίζονται με την ελληνική πραγματικότητα, όπου συνήθως οι μαθητευόμενοι αντιμετωπίζονται στις επιχειρήσεις ως εργαζόμενοι και όχι ως νέοι που μαθαίνουν μια «τέχνη» και πολύ συχνά αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης. Εξάλλου, επισημαίνεται από πολλούς η άκριτη υιοθέτηση (μέσω υπογραφής μνημονίων κλπ) παρεμβάσεων σχεδιασμένων σε άλλες χώρες (γερμανικό διττό μοντέλο) χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες του κοινωνικοοικονομικού και πολιτισμικού πλαισίου κάθε χώρας, όπως και η παράβλεψη των βασικών επιστημονικών δεδομένων για τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό και την αντιμετώπιση της νεανικής ανεργίας14.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ο Υπουργός Παιδείας σε κάθε ευκαιρία εντός και εκτός κοινοβουλίου και σε όλους τους τόνους, υπογραμμίζει εμφατικά την πολιτική βούληση για στροφή προς τη μαθητεία προαναγγέλλοντας σε ομιλία του στην ολομέλεια στις 17/07/2013 ένα Τεχνικό Λύκειο «που θα παρέχει, θα μεταδίδει, θα εφοδιάζει τους σπουδαστές του με τις απαιτούμενες τεχνικές και επαγγελματικές γνώσεις και δεξιότητες, με καθολική εφαρμογή του θεσμού της μαθητείας….». Στο πνεύμα αυτό κινείται το κατατεθέν σχέδιο νόμου που εισάγει τη συγκεκριμένη μορφή μαθητείας στο Επαγγελματικό Λύκειο και ιδρύει παράλληλα τα Σ.Ε.Κ. μεταγυμνασιακά δηλαδή Ι.Ε.Κ. με κεντρικό στοιχείο τη μαθητεία, η πιστοποίηση της οποίας θα γίνεται από τον ΕΟΠΠΕΠ. Δίνει ταυτόχρονα τη δυνατότητα σε ιδιωτικές επιχειρήσεις να ιδρύουν και να λειτουργούν Σ.Ε.Κ.,

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

τχ. 84

Η διαβούλευση που το Υπουργείο Παιδείας ποτέ δεν έκανε... ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΣ*

Με μια μεγάλη διαβούλευση άνοιξε τις κοινοβουλευτικές του επεξεργασίες επί του σχεδίου νόμου για το λύκειο ο ΣΥΡΙΖΑ, την Δευτέρα 26 Αυγούστου στην μεγάλη αίθουσα της Γερουσίας στην Βουλή. Στην διαβούλευση αυτή συμμετείχαν πάνω από 100 επιστημονικοί φορείς, εκπρόσωποι όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, συνδικαλιστικές οργανώσεις, καθηγητές και εκπρόσωποι του γονεϊκού κινήματος. Παρόντες επίσης ήταν όλοι οι βουλευτές της Επιτροπής Ελέγχου Κυβερνητικού Έργου Παιδείας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας καθώς και το Τμήμα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, σε μία ανοιχτή διαδραστική συζήτηση που διήρκησε πάνω από τέσσερις ώρες. Το ουσιαστικό διακύβευμα της διαβούλευσης σκιαγραφήθηκε, από τον συντονιστή της συζήτησης Τάσο Κουράκη, ο οποίος περιέγραψε με σαφήνεια τις αντιπολιτευτικές και προγραμματικές προτεραιότητες του ΣΥΡΙΖΑ, αφενός ως προς το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Παιδείας και αφετέρου ως προς την ριζοσπαστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, που θα σχεδιάσει από κοινού με την εκπαιδευτική κοινότητα η επερχόμενη αριστερή διακυβέρνηση. «Δίνουμε την μάχη για να καταδείξουμε το ανορθολογικό του πράγματος σε όλα τα επίπεδα και στο πλαίσιο αυτό η δική σας βοήθεια είναι πολύτιμη. Σας ζητάμε να συστρατευτούμε όλοι μαζί για να υψώσουμε ανάχωμα, για να αντιμετωπίσουμε την λαίλαπα. Απαιτείται συνολικός αγώνας όλων, φορέων, γονέων, μαθητών, για να υψωθεί ένα τείχος. Λέμε ξεκάθαρα ότι τις διαθεσιμότητες δεν τις αναγνωρίζουμε. Οι εκπαιδευτικοί θα επανέλθουν στις θέσεις τους. Χρειαζόμαστε όλους τους εκπαιδευτικούς για το ενιαίο λύκειο θεωρίας και πράξης που σχεδιάζουμε. Επίσης λέμε σε όλους τους τόνους ότι η αριστερή μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση θα βασιστεί σε μία σοβαρή και * Συνεργάτης της Επιτροπής Ελέγχου Κυβερνητικού Έργου Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ

γεγονός που αν συνδυαστεί με την ευρύτερη πολιτική υποβάθμισης του δημόσιου σχολείου, γίνεται αντιληπτό πως η μερίδα του λέοντος της επαγγελματικής εκπαίδευσης θα περάσει στα χέρια ιδιωτών. Μένει να διαπιστωθεί αν το νεοφιλελεύθερο όραμα της κυβέρνησης –κατ’ εντολή και καθ’ υπόδειξη της ηγεσίας της Γερμανίας- θα υλοποιηθεί, ή αν θα υπερισχύσουν τα δημοκρατικά αντανακλαστικά επιβίωσης του ελληνικού λαού που θα αποτινάξει το μνημονιακό ζυγό της λιτότητας, της καταστρατήγησης κάθε δικαιώματος και υποβάθμισης κάθε δημόσιου αγαθού.

1

Memorandum on Cooperation in Vocational Education and Training in Europe Berlin, 10-11 December 2012, σελ.1 2 http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTa-

χωρίς βιασύνη διαβούλευση. Στο κέντρο του δικού μας ενδιαφέροντος είναι ο φορέας που προωθεί μια πολιτική. Ο γιατρός, ο εκπαιδευτικός. Λέμε όχι στον φοβισμένο εκπαιδευτικό». Στην τετράωρης διάρκειας συζήτησηπήραν τον λόγο πάνω από 35 συμμετέχοντες, των οποίων οι τοποθετήσεις καταγράφηκαν αναλυτικά. Τα κυριότερα διακυβεύματα που αναδύθηκαν αφορούσαν στην άνευ όρων παράδοση της δημόσιας εκπαίδευσης στα ιδιωτικά συμφέροντα και στον κρυφό στόχο του νομοσχεδίου για μαζικό αποκλεισμό των μαθητών από την λυκειακή βαθμίδα και την παράδοσή τους στην κατάρτηση και την μαθητεία – καταναγκαστική εργασία. Χαρακτηριστική στο πλαίσιο αυτό η τοποθέτηση εκπαιδευτικού σε φροντιστήριο, ο οποίος ανέφερε ότι «στο φροντιστήριο που δουλεύω, τώρα που ξεκινάει η χρονιά ο ιδιοκτήτης μας έστειλε ένα email, από το οποίο θα σας διαβάσωμια γραμμή : ‘ανήκουμε σε έναν προνομιούχο κλάδο καθώς η εκπαίδευση αποτελεί προτεραιότητα για τους γονείς και το νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι ολοφάνερα ενισχυτικό του κλάδου των φροντιστηρίων μέσης εκπαίδευσης’». Τοποθετήθηκαν επί του σχεδίου νόμου και της εκπαιδευτικής πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας πάνω από είκοσι επιστημονικοί φορείς όλων των ειδικοτήτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Κοινός παρονομαστής των τοποθετήσεων, η απομάκρυνση του λυκείου από την γενική μόρφωση, ο εξετασιοκεντρικός του χαρακτήρας και η ανορθολογική κατάρτιση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ενώ σε ότι αφορά την ειδική αγωγή η σχεδιαζόμενη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση την ωθεί με μαθηματική ακρίβεια στην κατάρρευση.Όπως χαρακτηριστικά υπογράμμισε στο σημείο αυτό και ο Πρόεδρος της ΟΛΜΕ, Θέμης Κοτσιφάκης, «Δημιουργείται ένα λύκειο με χαρακτηριστικά κυρίως τον εξεταστικό μαραθώνιο, με τις πανελλαδικού τύπου εξετάσεις σε κάθε τάξη. Σύστημα που έχει εφαρμοστεί

και στο παρελθόν και είναι βέβαιο ότι θα αυξήσει την εκπαιδευτική διαρροή και την φροντιστηριακή ανάγκη και βέβαια θα αλλιώσει τον όποιο εκπαιδευτικό χαρακτήρα του λυκείου έχει απομείνει». Από την πλευρά τους οι συλλογικότητες του γονεϊκού κινήματος κατέδειξαν τα αδιέξοδα που επιφέρει στις οικογένειες η κατάρρευση του δημοσίου χαρακτήρα της εκπαίδευσης. «Αυτό που βιώνουμε σαν γονείς είναι ότι για να μπορέσουν τα παιδιά να πάρουν μια εκπαίδευση που αρμόζει σε πολιτισμένη χώρα, πρέπει ο γονιός να ματώνει καθημερινά οικονομικά (...) και να σας πω τελειώνοντας ότι το σχολείο στα δικά μου παιδιά δεν προσφέρει ευτυχία. Θα έπρεπε να δείτε τα παιδιά το πρωί που ξυπνάνε να πάνε στο σχολείο με μια τσάντα 80 κιλά. Πολλές φορές σε ένα σχολείο που είναι αδιάφορο για τα παιδιά». Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, παρουσίασε τις αγωνιστικές προτεραιότητες για το επόμενο διάστημα η συντονίστρια του Τμήματος Παιδείας, Έφη Καλαμαρά. «Το πρόβλημα της δημόσιας παιδείας είναι πρόβλημα της κοινωνίας. Πρέπει να επικοινωνήσουμε με τον κόσμο και με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς να είμαστε όλοι παρόντες στους δρόμους με πολλαπλές δράσεις στα σχολεία, ετοιμάζοντας την μεγάλη απεργία που θα σταματήσει την καταστροφή. Αυτή η πολιτική πρέπει να ανατραπεί και θα ανατραπεί από εμάς». Η ευρεία αυτή διαβούλευση για το λύκειο εγγράφεται σε μία λογική συνδιαμόρφωσης των προγραμματικών αξόνων του ΣΥΡΙΖΑ για την παιδεία με την ίδια την εκπαιδευτική κοινότητα. Όπως χαρακτηριστικά υπογράμμισεκλείνοντας ο Τάσος Κουράκης, «αποτελεί αδήρρητη ανάγκη να αφουγκραστούμε τις κραυγές αγωνίας των εκπαιδευτικών, οι οποίοι είναι αυτοί που θα κλιθούν να εφαρμόσουν την ριζοσπαστική μεταρρύθμιση που οραματιζόμαστε» ενώ τόνισε ότι «αντίστοιχες συζητήσεις θα επαναληφθούν όσες φορές χρειαστεί και τώρα αλλά και όταν ο ΣΥΡΙΖΑ αναλάβει την διακυβέρνηση του τόπου».

bleAction.do http://www.eurofound.europa.eu/emcc/labourmarket/ youth.htm 4 Ο όρος NEET (not in employment, education or training) χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους νέους ηλικίας 15-29 ετών οι οποίοι είναι άνεργοι, και εκτός εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Ο όρος έχει έρθει στο προσκήνιο της συζήτησης στα πλαίσια παραγωγής πολιτικής των οργάνων της ΕΕ λόγω του δυσανάλογου ποσοστού επίδρασης της ύφεσης στους νέους κάτω των 30 ετών και χρησιμοποιείται ως δείκτης για την παρακολούθηση της ανεργίας και της κοινωνικής κατάστασης των νέων, στα πλαίσια της Europe 2020 – Στρατηγική για την Ανάπτυξη 5 Eurofound (2012), NEETs – Young people not in employment, education or training: Characteristics, costs and policy responses in Europe, Publications Office of the European Union, Luxembourg.

6 Στρατηγική για την ταυτόχρονη επίτευξη ευελιξίας και ασφάλειας στην αγορά εργασίας : http://ec.europa.eu/so-

cial/main.jsp?catId=102&langId=en Μαυρουδή, Άννα, Από το Σχολείο στην Εργασία: Μια πρώτη κριτική αποτίμηση του «Σχεδίου Δράσης Στοχευμένων Παρεμβάσεων για την Ενίσχυση της Απασχόλησης και της Επιχειρηματικότητας των Νέων», 2013 8 http://www.rizospastis.gr/wwwengine/story.do?id= 7461706 9 http://www.enikos.gr/economy/148051,Foyxtel: _6_dis_gia_thn_anergia.html 10 http://tinyurl.com/l6uyj92 11 http://www.rizospastis.gr/page.do?publDate= 17/7/2013&pageNo=5&direction=1 12 http://tinyurl.com/lvsmynq 13 αυτό αναφέρει ο Μάρκους Κις, ειδικός σε θέματα επαγγελματικής εκπαίδευσης στη Γερμανική Ομοσπονδία Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων (DIHK) 14 Μαυρουδή, Άννα, ό.π. σελ. 10-11

3

7

7

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Για την Δημόσια Τεχνική Εκπαίδευση ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ*

8

Μετά την μεταπολίτευση οι εκπαιδευτικοί της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με επικεφαλής την Ομοσπονδία τους απαιτούσαν τη δημιουργία πολυκλαδικών λυκείων σε όλη τη χώρα, γιατί υιοθετούσαν τη μαρξιστική αρχή του μη διαχωρισμού πνευματικής και χειρονακτικής εργασίας. Επομένως οι μαθητές έπρεπε να διδάσκονται θεωρητικά μαθήματα και παράλληλα να ασκούνται σε δεξιότητες χρήσιμες για τη ζωή τους και την μετέπειτα επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Εντούτοις οι κυβερνήσεις της Δεξιάς και του ΠΑΣΟΚ, το 1977 και το 1983 αντίστοιχα, διαχώρισαν την Γενική από την Επαγγελματική Εκπαίδευση, με κύριο επιχείρημα τις ανάγκες της παραγωγής, άρα και την κατάρτιση εξειδικευμένου εργατικού και υπαλληλικού τεχνικού προσωπικού. Και παρά την απαξίωση καταρχήν της Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και από το μαθητικό δυναμικό, αλλά και από την Αριστερά, που διείδε ότι οι απόφοιτοί της θα ήταν εργαζόμενοι δεύτερης κατηγορίας και από μισθολογική άποψη, αλλά και από κοινωνικό status, η Τεχνολογική Εκπαίδευση προχώρησε. Και αυτό γιατί προτιμήθηκε από παιδιά που δεν τα «κατάφερναν» στο Γενικό Λύκειο λόγω έλλειψης βοήθειας από την οικογένεια και κυρίως για οικονομικούς λόγους, γιατί έπρεπε από νωρίς να βγουν στην αγορά εργασίας, γιατί ήταν ξένης προέλευσης και δεν ήξεραν καλά ελληνικά, όταν το ελληνικό σχολείο βασίζεται κυρίως σε γλωσσικά μαθήματα, ή γιατί προέρχονταν από αγροτικές περιοχές χωρίς επαγγελματική προοπτική και επέλεξαν τα αστικά κέντρα για γρήγορη επαγγελματική αποκατάσταση. Έτσι η Τεχνική Εκπαίδευση επέζησε, προχώρησε και βελτιώθηκε, χάριν του εκπαιδευτικού προσωπικού που την πίστεψε, την ανέδειξε και πρόσφερε ανιδιοτελώς εκπαιδευτική πείρα, μεράκι, ακόμη και τεχνολογικό υλικό. Από την άλλη πλευρά οι βιομηχανίες της χώρας, οι δημόσιες επιχειρήσεις, αλλά και νέοι κλάδοι, που αναπτύχθηκαν, μπορούσαν να απορροφήσουν τους αποφοίτους των επαγγελματικών σχολών και να καλυφθούν οι ανάγκες της αγοράς. Εντούτοις σήμερα η Τεχνική Εκπαίδευση συρρικνώνεται και αποδομείται και από αυτήν επέλεξε η μνημονιακή κυβέρνηση να αρχίσει την κατεδάφιση της Δημόσιας Παιδείας, γυρνώντας την ελληνική κοινωνία σε προβιομηχανικούς καιρούς. Γιατί, όταν η Βιομηχανική Επανάσταση και η συνακόλουθη ανάπτυξη της Τεχνολογίας (Πληροφορικής και Αυτοματοποίησης), αλλά και του τριτογενούς τομέα επιζητούσαν μορφωμένους και με όλο και πιο εξειδικευμένες δεξιότητες εργαζομένους, ήταν επόμενο οι βιομηχανικές κοινωνίες να οδηγηθούν στη λύση της μαζικής εκπαίδευσης. Αντίθετα σήμερα γιατί να απαιτηθεί ειδική παιδεία, όταν τα εργοστάσια και οι επιχειρήσεις κλείνουν με ταχύτατο ρυθμό λόγω της οικονομικής κρίσης; Γιατί να απαιτείται ποιοτικό περιεχόμενο σπουδών, όταν την ελληνική κυβέρνηση ενδιαφέρουν οι λίγοι και εκλεκτοί, ενώ τους υπόλοιπους περιμένει η ανεργία και η υποαπασχόληση; Τι χρειάζεται η εμ* Eκπαιδευτικός, διδάκτωρ Νεότερης Ιστορίας

Eίναι η κατεδάφιση του δημόσιου αγαθού της εκπαίδευσης και η δημιουργία στρατιάς ανέργων ή υποαπασχολούμενων νέων χωρίς καμιά προοπτική, αφού δεν θα είναι εφοδιασμένοι με κανένα προσόν για την μελλοντική επαγγελματική τους πορεία, εκτός αν κάποιοι από αυτούς πληρώσουν αδρά την εκπαίδευσή τους σε αμφίβολης ποιότητας ιδιωτικά ΙΕΚ περιστατωμένη γνώση, όταν η καλύτερη μοίρα για τους επιστήμονες της χώρας είναι ο δρόμος της μετανάστευσης στις μητροπόλεις του εξωτερικού; Έτσι η αρχή της αποδόμησης γίνεται από την Τεχνική Εκπαίδευση, που δείχνει και τα κριτήρια της μνημονιακής κυβέρνησης για δημιουργία μιας «κοινωνίας του ενός τρίτου», σύμφωνα και με τις επιταγές των ευρωπαίων εταίρων της και φυσικά των επιδιώξεων και οδηγιών του ελληνικού και ξένου κεφαλαίου. Επίσης είναι σημαντικό να προσέξει κανείς ότι με την κατάργηση των σχολών νοσηλευτικής και αισθητικής των ΕΠΑΣ, πλήττονται σε πολύ μεγάλο ποσοστό γυναίκες εργαζόμενες που χάνουν τη δουλειά τους, και σπουδάστριες που χάνουν το σχολείο τους. Αποδεικνύεται δηλαδή ακόμη μία φορά ότι σε περιόδους κρίσεις τα πιο ευάλωτα θύματα του εργασιακού τομέα είναι οι γυναίκες, που ακολουθούν το δρόμο της απόλυσης και της ανεργίας. Έτσι θεμελιώνεται και το τρίπτυχο – σύνθημα του χιτλερισμού για τις γυναίκες το «παιδιά, κουζίνα, εκκλησία» («kinder, kuche, kirche»), για να βρει ιδεολογικό περίβλημα το πρότυπο της απολυμένης γυναίκας. Δεν πρέπει ακόμη να παραλειφθεί ότι μαζί με την κατεδάφιση της Τεχνικής Εκπαίδευσης καταργείται και ο σημαντικός τεχνολογικός εξοπλισμός της, που ή θα ξεπουληθεί ή θα περιπέσει σε αχρηστία. Και είναι άξιο μνείας ότι πολυώροφα κτίρια οικοδομούνται από ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς φορείς στο κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και μάλιστα εγκαινιάζονται από τον αρμόδιο υπουργό, για να στεγάσουν τους άστεγους μαθητές των κατηργημένων δημόσιων τεχνικών σχολείων, με τσουχτερό αντίτιμο αυτή την φορά. Έτσι η κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος ακολουθείται από το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας.

Πριν από λίγες μέρες εξαγγέλθηκαν νέα μέτρα για ένα νέο Τεχνικό Λύκειο συνδεδεμένο με την αγορά εργασίας, με έμφαση σε επαγγέλματα αιχμής, με λιγότερα τμήματα και επιλογή τους ήδη από την Α΄ Λυκείου, με περιεχόμενο σπουδών, που θα δίνει βάρος στην πρακτική εξάσκηση και θα ελαχιστοποιεί τη γενική παιδεία. Η προοπτική αυτή δεν θα αλλάξει καθόλου όσα καταγγέλθηκαν. Οι καταργήσεις σχολών θα επισημοποιηθούν με το νομοσχέδιο, και είναι πιθανόν οι νέες σχολές να εξοβελίσουν και την ελάχιστη γενική μόρφωση που σήμερα δίνεται στους μαθητές και στοχεύει σε πολίτες με μια πιο ολοκληρωμένη προσωπικότητα και πολιτικοποίηση. H επιλογή σχολών από την Α΄ Λυκείου εδραιώνει την εννιάχρονη γενική παιδεία, όταν ο κλάδος και η ελληνική κοινωνία απαιτούν δωδεκάχρονη. Ο μαθητής που θα θελήσει να δοκιμάσει τις δυνάμεις του στο Γενικό Λύκειο και θα αποτύχει, θα πρέπει να επαναλάβει την πρώτη τάξη στο Τεχνικό. Αλλά και η ένταση των μηχανισμών επιλογής στο Γενικό Λύκειο, με τις συνεχείς εξετάσεις, καταργεί στην ουσία κάθε δίοδο του Επαγγελματικού Λυκείου προς το Γενικό. Τέλος με το θεσμό της μαθητείας εισέρχεται στην αγορά εργασίας ένα ανειδίκευτο, άρα φθηνό εργατικό δυναμικό και μάλιστα μικρότερης ηλικίας, που θα προσφέρει εννιάμηνη εργασία, χωρίς προστασία και δικαιώματα. Και βέβαια οι επιχειρήσεις θα επιδοτούνται για τους μαθητευομένους μέχρι και μια διετία, αν προσλάβουν τον μαθητευόμενο, και προοπτικά μπορεί να καθορίζουν και το περιεχόμενο σπουδών. Άρα η ελληνική κοινωνία πρέπει να ανησυχήσει πραγματικά και να κινητοποιηθεί για τα νέα μέτρα της δικομματικής κυβέρνησης για την παιδεία. Δεν είναι μόνο η απόλυση κάποιων δημοσίων υπαλλήλων, που θα μετρηθούν στο πλήθος των απολύσεων και θα επιφέρουν και άλλη ανεργία στον ιδιωτικό τομέα, άρα και κλείσιμο και άλλων εμπορικών καταστημάτων. Είναι η κατεδάφιση του δημόσιου αγαθού της εκπαίδευσης και η δημιουργία στρατιάς ανέργων ή υποαπασχολούμενων νέων χωρίς καμιά προοπτική, αφού δεν θα είναι εφοδιασμένοι με κανένα προσόν για την μελλοντική επαγγελματική τους πορεία, εκτός αν κάποιοι από αυτούς πληρώσουν αδρά την εκπαίδευσή τους σε αμφίβολης ποιότητας ιδιωτικά ΙΕΚ. Η ευθύνη λοιπόν των εκπαιδευτικών σωματείων είναι πολύ μεγάλη, γιατί πρέπει να συντονίσουν τον εκπαιδευτικό κόσμο, αλλά και να ενημερώσουν όλους τους ενδιαφερομένους για τη Δημόσια Παιδεία και πρώτα από όλους γονείς και μαθητές. Είναι απαραίτητο επίσης να έρθουν σε επαφή με άλλους εργαζόμενους, που υφίστανται τα πλήγματα του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, όπως οι εργαζόμενοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στα Νοσοκομεία, αλλά και στον Ιδιωτικό Τομέα και να βρουν κοινό βηματισμό, γιατί ο Σεπτέμβριος πρέπει να είναι «θερμός». Παράλληλα ο αγώνας που προβλέπεται να αρχίσει είναι απαραίτητο να έχει και πολιτικά αιτήματα, ώστε να κατανοήσει όλη η ελληνική κοινωνία ότι τα δεινά που υφίσταται έχουν συγκεκριμένη αιτία, την μνημονιακή πολιτική, που είναι ανάγκη τώρα να ανατραπεί.

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

τχ. 84

Σχολεία σε τιμή ευκαιρίας ΜΑΡΙΑ ΚΑΖΑΝΤΗ*

Στην κοινωνία του νεοφιλελεύθερου σχολείου της αγοράς, λέξεις, μαθήματα, θεσμοί, εκπαιδευτικό δυναμικό –κοινώς άνθρωποι εργαζόμενοι- υφίστανται εκπτώσεις. Πολλάκις οι εκπτώσεις αυτές βαφτίζονται αναβάθμιση και συχνά πείθουν την κοινωνία του σχολείου για την ύψιστη ποιότητά τους. Καλούνται δε τα πρόσωπα –κοινώς οι δάσκαλοι, ενίοτε και οι γονείς- να λάβουν μέρος στη δόμηση των αναβαθμισμένων αυτών υπηρεσιών έτσι ώστε το δίχως άλλο να τις υπερασπίζονται με πάθος. Σ’ αυτή τη λογική πόνταρε η περιβόητη αυτοαξιολόγηση της κ. Διαμαντοπούλου, προπομπός των δραματικών εξελίξεων που έλαβαν χώρα τα επόμενα χρόνια. Ευτυχώς, αποδείχτηκε «άλογο κουτσό», δεν πέρασε στη συντριπτική πλειονότητα των σχολείων -αν και υπήρξε πρόταση, με άλλη, βέβαια, λογική και πολλών, αριστερών πεποιθήσεων στελεχών της εκπαίδευσης. Πού να το ’ξεραν, όταν την διατύπωναν στις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, πως η δύστυχη λεξούλα θα υποβαθμιζόταν τόσο ώστε να γίνει βούτυρο στο ψωμάκι της πρώην υπουργού Παιδείας! Κι όμως, τα χειρότερα έπονταν. Κάποιοι εκπαιδευτικοί θεωρούσαν την αξιολόγηση χειραγώγηση. Κάποιοι έλεγαν πως ήταν διαδικασία αποκλεισμού από τις προαγωγές στην υπηρεσία, μα ελάχιστοι φαντάζονταν πως θα γινόταν ο πλέον εύσχημος τρόπος απόλυσης. Οι απολύσεις, όμως, είναι γνωστό πως απεχθάνονται την αστική ευγένεια, κοινώς στερούνται τρόπων. Στην τελική, στην εποχή μας, έτη πολλά από τότε που οι δημόσιοι υπάλληλοι οδύρονταν, όταν απολύονταν, στην πλατεία που κατόπιν ονομάστηκε Κλαυθμώνος, τι υπήρξαν οι απολύσεις στον δημόσιο τομέα; Ένα επαίσχυντο ταμπού! Ευτυχώς έσπασε επί μνημονίου, δίχως καν το πρόσχημα της αξιολόγησης, απελευθέρωσε χιλιάδες καθηγητές, και όχι μόνο, αναδιαρθρώνοντας έτσι τη δημόσια επαγγελματική εκπαίδευση. Την ίδια στιγμή, ο υπουργός Παιδείας εγκαινίαζε σε ιδιωτικό ΙΕΚ ειδικότητες που κατήργησε από το δημόσιο σχολείο. Δωράκι με φιόγκο οι μαθητές στους επαγγελματίες σχολάρχες! Παρ’ όλο που κανείς πια δεν τρέφει αυταπάτες για το περιεχόμενο της έννοιας της αξιολόγησης στις μέρες μας, «καινοτόμες» δράσεις διαρκώς αναπτύσσονται στα σχολεία. Εκατοντάδες, ενδεχομένως χιλιάδες εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας αναλαμβάνουν προγράμματα πολιτισμού, περιβαλλοντικά και αγωγής υγείας, όσοι και οι τρεις τομείς με τον/την αντίστοιχο/η υπεύθυνο/η στις διευθύνσεις. Όταν το αποπερατώνουν λαμβάνουν βεβαίωση για την υλοποίησή του. Επί εποχής παχιών αγελάδων, το σχολείο και όχι ο δάσκαλος/α έπαιρνε 80 ευρώ (περίπου) μπόνους για κάθε πρόγραμμα. Με τα χρήματα αυτά στήθηκαν σχολικές βιβλιοθήκες και αγοράστηκαν αναλώσιμα που καμιά σχολική επιτροπή δεν θα τα ενέκρινε, σύμφωνα με τα πενιχρά οικονομικά μέσα που διέθετε. Εννοείται πως σήμερα όλα αυτά κόπηκαν. Έμεινε μόνο η συλλογή βεβαιώσεων να μας θυμίζει πως μπορεί να μοριοδοτείται και να γλιτώσει τον εκπαιδευτικό από * Eκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Στο σχολείο όμως του νεοφιλελευθερισμού και του μνημονίου δεν αρκεί να κάνει κανείς καλά τη δουλειά του: πρέπει να εντάσσονται όλα σε πλαίσια, έτσι ώστε όταν χρειαστεί, ο έλεγχος, άμα τε και η χειραγώγηση, από την οποιαδήποτε αρχή –διευθυντή, επιθεωρητή, υπουργείο- να γίνεται ευκολότερος την απόλυση. Φρούδες ελπίδες, διότι θα έλθει όλων η σειρά. Πριν έλθει όμως, πολλοί θέλουν να αισθάνονται πως καινοτομούν. Εξαίρετα κάνουν τη δουλειά τους βέβαια, μα και η δασκάλα του χωριού, το 1975 εξαίρετα την έκανε όταν χώριζε τους μαθητές σε ομάδες που αναλάμβαναν να μελετήσουν τα εργαστήρια του χωριού στα πλαίσια της πατριδογνωσίας χωρίς να νοιώθει πως καινοτομεί. Βλέποντας μάλιστα τη δαμόκλειο σπάθη του επιθεωρητή να πλανάται, ο ποίος θεωρούσε πως λούφαρε, κόβοντας βόλτες στο χωριό μετά των μαθητών της. Στο σχολείο όμως του νεοφιλελευθερισμού και του μνημονίου δεν αρκεί να κάνει κανείς καλά τη δουλειά του: πρέπει να εντάσσονται όλα σε πλαίσια, έτσι ώστε όταν χρειαστεί, ο έλεγχος, άμα τε και η χειραγώγηση, από την οποιαδήποτε αρχή –διευθυντή, επιθεωρητή, υπουργείο- να γίνεται ευκολότερος. Κι όπως τώρα

κάποιοι εισπράττουν τα εύσημα, στο μέλλον, αύριο δηλαδή, θα ακούσουν τα χειρότερα: σε πολλά σχολικά συμβούλια, όπου συμμετέχουν γονείς και σύλλογοι διδασκόντων, ακούγονται από γονείς ρήσεις τύπου «το δίπλα σχολείο κάνει επιστημονικά προγράμματα». Και ο ανταγωνισμός καλά κρατεί… Πάντα σε ανταγωνιστικό πνεύμα, κυκλοφόρησαν από σχολεία μέιλ και φυλλάδια όχι μέσα από την κοινότητα του σχολείου ως είθισται αλλά στους κατοίκους της γειτονιάς, επίδοξους πελάτες του σχολείου, που κάνει τα «καλά προγράμματα. Διαλέχτε!». Ιδού το νέο σχολείο της αγοράς. Το οποίο και πόρρω απέχει από το σχολείο «ανοιχτό στην κοινωνία και τις αντιθέσεις της» όπως λεγόταν στους κύκλους της αριστεράς τη δεκαετία του ’80. Φανταζόταν τότε κανείς πως κοινωνία θα ήταν ο άνεργος μπογιατζής ή ο υδραυλικός γονιός που θα καλούνταν εθελοντικά να κάνει μερεμέτια στα υπό κατάρρευση σχολεία; Αυτό λεγόταν και λέγεται απλήρωτη και μαύρη εργασία. Σήμερα, αλήθεια, τους Ατενίστας που αναλαμβάνουν τέτοιες δουλειές πού τους εντάσσουμε; Και πού το Ίδρυμα Νιάρχου, που σιτίζει πεινασμένους μαθητές, χρηματοδοτεί προγράμματα φιλαναγνωσίας και ΜΚΟ, ελεώντας τους αδυνάτους; Τούτο κάποτε θα το περιέγραφε κανείς ως «ντόπιο και ξένο κεφάλαιο» το οποίο και διεισδύει στη δημόσια εκπαίδευση. Επιπροσθέτως, φανταζόταν ποτέ κανείς πως ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ, εν έτει 2013, θα ήταν απολυμένος; Κι αν ακόμα πλανόνταν ως εφιάλτης, υπήρχε ταυτόχρονα, το όραμα χιλιάδων εκπαιδευτικών να συρρέουν σε διαδηλώσεις για να αποτρέψουν τις απολύσεις. Στο συνέδριο των αντιπροσώπων της ΔΟΕ απεργία δεν αποφασίστηκε. Θα αποφασιστεί στις συνελεύσεις των εκπαιδευτικών τον Σεπτέμβρη; Θα επιδείξουμε την αγωνιστικότητα του 2006, τώρα που είναι πιο απαραίτητη από ποτέ ή θα επιβεβαιωθεί η ρήση του ποιητή Γιάννη Πατίλη, «όταν ηκούσθη το τώρα ή ποτέ, όλοι ποτέ εφώναξαν. Σκύβοντας τα κεφάλια τους ξανά στις εργασίες των»;

9

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Πολυνομοσχέδιο και ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πολιτική ΠΑΥΛΟΣ ΧΑΡΑΜΗΣ*

Διατρέχοντας τις ρυθμίσεις του πολυνομοσχεδίου που αναφέρονται στο Λύκειο και το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αντιλαμβάνεται κανείς μια βασική επιδίωξη των συντακτών του: Να εναρμονίσουν περαιτέρω την ελληνική εκπαίδευση, γενική και τεχνική - επαγγελματική, με τις πιο πρόσφατες κεντρικές κατευθύνσεις της ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής. Τα πράγματα ίσως δεν θα ήταν τόσο αρνητικά, αν οι ρίζες της πολιτικής αυτής δεν εντοπίζονταν σχεδόν αποκλειστικά στο πεδίο των αντιλήψεων και των πρακτικών του νεοφιλελευθερισμού. Στο κείμενο διαβούλευσης της ΕΕ «Σχολείο του 21ου αιώνα» είναι ήδη εμφανής μια σοβαρή μετατόπιση του προσανατολισμού των εκπαιδευτικών συστημάτων των ευρωπαϊκών κρατών από την ολοκληρωμένη γνώση προς τη δεξιότητα. Οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες ωθούνται σταδιακά προς την περιθωριοποίηση και την υποβάθμιση. Κυριαρχεί μια τεχνοκρατική αντίληψη, που αξιολογεί τη σχολική γνώση -όπως και την πανεπιστημιακή- με κριτήριο τη δυνατότητα να αξιοποιηθεί άμεσα για τη βελτίωση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας. Προωθείται εντονότερα η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων και κοινωνικών αγαθών, ενώ το κράτος πρόνοιας περιορίζεται ασφυκτικά από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της ΕΕ. Ανάλογες τάσεις είναι εύκολα διακριτές και στην περίπτωση του θεσμοθετούμενου αναλυτικού και ωρολόγιου προγράμματος του νέου Λυκείου.

Οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες ωθούνται σταδιακά προς την περιθωριοποίηση και την υποβάθμιση. Κυριαρχεί μια τεχνοκρατική αντίληψη, που αξιολογεί τη σχολική γνώση όπως και την πανεπιστημιακήμε κριτήριο τη δυνατότητα να αξιοποιηθεί άμεσα για τη βελτίωση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας. Προωθείται εντονότερα η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων και κοινωνικών αγαθών, ενώ το κράτος πρόνοιας περιορίζεται ασφυκτικά από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της Ε.Ε.

Εξετάσεις και «δείκτες ποιότητας» Ένα άλλο κεντρικό θέμα της ευρωπαϊκής ημερήσιας διάταξης, που διατρέχει όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης, είναι η δέσμευση για τη διασφάλιση της «ποιότητας». Η πολιτική της ΕΕ στο ζήτημα αυτό κατευθύνεται κατά βάση προς την καθιέρωση κοινών δεικτών ποιότητας/αξιολόγησης ή κριτηρίων αναφοράς και απαιτεί να ελέγχεται συστηματικά ο βαθμός της επίτευξής τους. Οι «εθνικές» εξετάσεις αποτελούν το πιο συνηθισμένο μέσο προς αυτή την κατεύθυνση. Η υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών, που επιχειρείται και στο νέο Λύκειο με τις αλλεπάλληλες εξετάσεις, θα έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις. Καταρχάς, με τη χρήση κοινών δεικτών αποτύπωσης δεν λαμβάνονται υπόψη –ούτε, άλλωστε, κάτι τέτοιο επιδιώκεται– οι ιδιαιτερότητες κάθε συγκεκριμένης εκπαιδευτικής μονάδας (π.χ. η κοινωνική προέλευση των μαθητών της), που ωστόσο παίζουν σημαντικό ρόλο στην αποτελεσματικότητά της. Έτσι, η επιζήτηση «αντικειμενικότητας» και «αμεροληψίας» καταλήγει σε απόπειρα νομιμοποίησης και συγκάλυψης των κοινωνικών ανισοτήτων. Επίσης, δίνεται έμφαση σε μετρήσιμες

10

* Πρόεδρος του Κέντρου Μελετών και Τεκμηρίωσης (ΚΕΜΕΤΕ) της ΟΛΜΕ

πλευρές της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος, που μπορούν εύκολα να αποτυπώνονται με ποσοτικά μεγέθη, όπως και σε γνώσεις και δεξιότητες που ενδιαφέρουν το χώρο της αγοράς. Έτσι, βασικές παράμετροι της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου που δεν περιλαμβάνονται στα παραπάνω τείνουν να αγνοούνται. Χρησιμοποιούνται, ακόμη, τέτοιες πρακτικές συχνά ως μέσο για την άσκηση πίεσης προς τους εκπαιδευτικούς που διεκδικούν τη βελτίωση της εκπαίδευσης και των συνθηκών εργασίας τους. Δηλαδή, απέναντι στις διεκδικήσεις των εκπαιδευτικών προβάλλεται το «τεκμηριωμένο» από τη χαμηλή βαθμολόγηση των γραπτών επιχείρημα ότι η ποιότητα του έργου τους είναι απαράδεκτα χαμηλή και δεν δικαιολογεί αυξήσεις.

Η τεχνική εκπαίδευση Η τεχνική-επαγγελματική εκπαίδευση (ΤΕΕ) και κατάρτιση σε συνδυασμό με τη διά βίου εκπαίδευση αποτελεί την άλλη σημαντική προτεραιότητα της εκπαιδευτικής πολιτικής της ΕΕ. Το τελευταίο διάστημα δίνεται ιδιαίτερη σημασία στο άνοιγμα της ΤΕΕ στις

επιδιώξεις του επιχειρηματικού κόσμου και στην προώθηση της «μαθητείας» των σπουδαστών της στις επιχειρήσεις με το σύστημα της «μερικής εκπαίδευσης» ανάμεσα στην τεχνική σχολή και στην επιχείρηση. Η τάση αυτή κρύβει πολλούς κινδύνους για τους μαθητευόμενους νέους, που οι συντάκτες του νομοσχεδίου δεν φαίνεται να εκτιμούν. Σύμφωνα, εξάλλου, με την Ανακοίνωση της Επιτροπής της Ε.Ε. «Ανασχεδιασμός της εκπαίδευσης: επενδύοντας στις δεξιότητες για καλύτερα κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα» (Νοέμβριος 2012), βασική επιδίωξη της ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής είναι η άμεση σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Η σύνδεση αυτή εκφράζεται στο κείμενο της Ανακοίνωσης κατά ποικίλους τρόπους, με επίκεντρο την αναγνώριση της ανάγκης να καλλιεργηθούν στα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών μελών της ΕΕ οι δεξιότητες που σχετίζονται με τις απαιτήσεις της αγοράς για βελτίωση των όρων της παραγωγής, προώθηση της καινοτομίας και ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Όπως αναφέρεται στην Ανακοίνωση της ΕΕ (σελ. 1), «Η επένδυση στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για την ανάπτυξη δεξιοτήτων έχει ζωτική σημασία για την τόνωση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας: οι δεξιότητες καθορίζουν την ικανότητα της Ευρώπης να αυξήσει την παραγωγικότητα». Άλλη διαπίστωση των συντακτών της Ανακοίνωσης είναι ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών μελών της Ε.Ε. «δεν συνεργάζονται επαρκώς με τις επιχειρήσεις ή τους εργοδότες προκειμένου να φέρουν τη μαθησιακή εμπειρία πιο κοντά στην πραγματικότητα του εργασιακού περιβάλλοντος». Προκύπτει, συνεπώς, η υποχρέωση της Επιτροπής να προτείνει τρόπους για την κάλυψη αυτής της έλλειψης και οι συντάκτες του ελληνικού νομοσχεδίου σπεύδουν πρόθυμα να θεσμοθετήσουν κάποιους από αυτούς. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο της ίδιας Ανακοίνωσης, που συνδέεται με τις επιδιώξεις του νέου εκπαιδευτικού νομοσχεδίου, είναι ότι μετατοπίζει την διαπιστωμένη αυτή –και από έρευνες του CEDEFOPανάγκη από το χώρο της μη τυπικής στο χώρο της τυπικής εκπαίδευσης. Βασικό αποτέλεσμα αυτής της κατεύθυνσης είναι η συρρίκνωση στο σχολείο της γενικής, πολυδιάστατης και ουσιαστικής παιδείας προς όφελος της ανάπτυξης των λεγόμενων εγκάρσιων» και επιχειρηματικών δεξιοτήτων, στοιχείο που κατά κόρο εντοπίζεται στο νομοσχέδιο. Συμπερασματικά, η εκπαιδευτική πολιτική που διαμορφώνουν οι κυρίαρχοι κύκλοι της ΕΕ επηρεάζει καθοριστικά τη γηγενή εκπαιδευτική πολιτική, συμβάλλοντας έτσι στην αναπαραγωγή των κυρίαρχων σχέσεων εξουσίας και των μορφωτικών ανισοτήτων στον τομέα της εκπαίδευσης και προωθώντας το σχολείο της αγοράς. Βασικές επιμέρους πλευρές αυτής της σχέσης δεν έχουν μελετηθεί συστηματικά, στοιχείο που αποτελεί τροχοπέδη στη διαμόρφωση αποτελεσματικών εναλλακτικών πολιτικών.

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

τχ. 84

Ο ΣΥΡΙΖΑ για το σχέδιο νόμου που στόχο έχει τη διάλυση του λυκείου Την εβδομάδα που διανύουμε ψηφίζεται στη Βουλή το σχέδιο νόμου «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Λοιπές Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων». Η εφαρμογή του θα σημάνει τη ραγδαία άνοδο της σχολικής διαρροής στο Λύκειο, αφού ενισχύει τον εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα του σχολείου, χωρίς να υποστηρίζει τις δομές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τις οποίες τόσο η παρούσα κυβέρνηση όσο και οι προηγούμενες τις διαλύουν καθημερινά. Η εφημερίδα μας η ΑΥΓΗ έχει βοηθήσει στην ανάλυση του σχεδίου νόμου με εκτενή αρθρογραφία μέσα στον Αύγουστο* Φιλοξενούμε σήμερα τη σχετική ανακοίνωση του Τμήματος Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ. Η πολιτική της κυβέρνησης διαλύει τα δημόσια και κοινωνικά αγαθά κατεδαφίζει τη δημόσια παιδεία Όλοι μαζί, εκπαιδευτικοί, γονείς, μαθητές και μαθήτριες, Δε θα τους αφήσουμε! w Νέα μέτρα και νέες πολιτικές σχεδιάζονται πυρετωδώς σε βάρος των εργαζομένων. Όσο ο λαός καταδικάζεται στη φτώχεια και στην εξαθλίωση, όσο η οικονομία οδηγείται στην κατάρρευση και η νεολαία στην ανεργία, άλλο τόσο και η μόρφωση της νέας γενιάς θα γίνεται έρμαιο στις ορέξεις τυχάρπαστων πολιτικών. w Η κυβέρνηση συνεχίζει το έργο των προηγούμενων μνημονιακών κυβερνήσεων, προσπαθεί να ξεθεμελιώσει τα δημόσια και κοινωνικά αγαθά. Μαζί και την παιδεία. w Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής είναι: Παιδεία για τους έχοντες, για λίγους, για όσους μπορούν να αντέξουν το ψυχολογικό και οικονομικό κόστος 3 χρόνων πανελλαδικών εξετάσεων για την απόκτηση του απολυτηρίου του νέου Γενικού Λυκείου. Λιγότερη, φτωχότερη και πιο υποβαθμισμένη εκπαίδευση για τους πολλούς, μια στενή και εφήμερη κατάρτιση. Η πολιτική τους σημαίνει ακόμα φτωχότερη παιδεία αλλά περισσότερα χρήματα που θα πληρώνουν οι γονείς για να καλύψουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών τους. Φτωχότερη παιδεία σημαίνει μεγαλύτερη αμορφωσιά… Όλο και μεγαλύτερα εμπόδια Ορθώνονται στον αγώνα για μόρφωση. w Η παιδεία από δικαίωμα μετατρέπεται σε προνόμιο για όσους έχουν, η ουσιαστική μόρφωση περιορίζεται σε μια μικρή ελίτ w Χτίζουν το «νέο Λύκειο» χωρίζοντας νωρίς -νωρίς τα

* http://bit.ly/170So3v http://bit.ly/17MY8k8 http://bit.ly/1ainWGP http://bit.ly/15xTiYl http://bit.ly/19hu6CD http://bit.ly/17MXQd9 http://bit.ly/17MXGSZ http://bit.ly/1fykp49

πρόβατα από τα ερίφια. Τελειώνοντας το Γυμνάσιο γίνεται το ξεσκαρτάρισμα: Γενικό, Τεχνολογικό Λύκειο, ή μεταγυμνασιακή κατάρτιση. Στόχος τους, να σπρώξουν περισσότερα παιδιά σε μια τεχνική εκπαίδευση που την κρατούν υποβαθμισμένη, χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα και προοπτική. Και μετά να τα παραδώσουν, φθηνό εργατικό δυναμικό, στην «αγορά εργασίας». w Και το Γενικό Λύκειο; Ένας ατέλειωτος μαραθώνιος εξετάσεων από την πρώτη τάξη, σε 39 μαθήματα, που εύκολα θα αποθαρρύνει όσες και όσους δεν έχουν ισχυρή οικογενειακή υποστήριξη και φροντιστήριο πίσω τους για έναν αγώνα μακράς διάρκειας και αντοχής. Απόλυτα υποταγμένο στη λογική των εξετάσεων για την Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτό το ανταγωνιστικό και βαθμοθηρικό σχολείο στην πράξη θα οδηγήσει στην «έξωση» χιλιάδες μαθητές από το λύκειο. Το Υπ. Παιδείας αντιμετωπίζει τους μαθητές και τις μαθήτριες ως «πλεονάζον» προσωπικό σε επιχείρηση που «εξυγιαίνεται». w Η Τεχνολογική Επαγγελματική Εκπαίδευση υποβαθμίζεται δραματικά. Παραδίνεται ως προς τους σκοπούς και το περιεχόμενο της στις πρόσκαιρες ανάγκες της αγοράς. Τα πτυχία και τα επαγγελματικά δικαιώματα υπονομεύονται με την πιστοποίηση δεξιοτήτων που αποκτώνται έξω από το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα. w Καθιερώνεται η μαθητεία δηλαδή η απλήρωτη και ανασφάλιστη εργασία ακόμα και ανήλικων μαθητών στους εργοδότες ως υποκατάστατο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. w Ιδιώτες εισβάλουν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Δώρο στους ιδιώτες ήταν η κατάργηση των τομέων Υγείας - Πρόνοιας και γραφικών τεχνών. 25.00 μαθητές έμειναν μετέωροι, 2.500 καθηγητές σε διαθεσιμότητα. w Εργασιακός εφιάλτης για τους καθηγητές όλων των ειδικοτήτων. Ουδείς εκπαιδευτικός μπορεί να είναι σίγουρος για το αν θα έχει τάξη για να διδάξει. Το αναλυτικό και το ωρολόγιο πρόγραμμα σπουδών χρησιμοποιείται από το Υπουργείο Παιδείας ως εργαλείο για την επαγγελματική αχρήστευση εκπαιδευτικών. Η διαδικασία είναι απλή: καταργούνται μαθήματα όχι με παιδαγωγικά κριτήρια, αλλά για να ανοίξει ο δρόμος για τη διαθεσιμότητα και στη συνέχεια την απόλυση των εκπαιδευτικών των αντίστοιχων ειδικοτήτων. Μια τέτοια πολιτική οδηγεί μια ολόκληρη γενιά στην ανεργία και την μετανάστευση. Λογαριάζουν όμως χωρίς τον ξενοδόχο. Δεν θα τους αφήσουμε να ρημάξουν τα όνειρα μας. Για μας η παιδεία αποτελεί καθολικό ανθρώπινο

δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό. Είναι υποχρέωση της πολιτείας να παρέχει δημόσια δωρεάν εκπαίδευση ισότιμα σε όλους, με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου. Η άρση των ταξικών φραγμών, η απάλειψη των κάθε λογής διακρίσεων και η δωρεάν παροχή δημόσιας παιδείας υψηλού επιπέδου αποτελούν για το ΣΥΡΙΖΑ κεντρικής σημασίας επιδιώξεις. Η μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που θα υλοποιήσει η κυβέρνηση της αριστεράς θα έχει έναν ξεκάθαρο στόχο: τη καθολικότητα του δικαιώματος στη μόρφωση σε ένα ποιοτικά εκπαιδευτικό σύστημα. Το σύστημα εκπαίδευσης που δημιούργησαν αυτοί που μέχρι τώρα μας κυβερνούσαν, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, έχει παταγωδώς αποτύχει. Η νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη, που επιχειρείται από την μνημονιακή κυβέρνηση σήμερα, επιδεινώνει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιπαραθέτει στη νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης ένα σχολείο που θα χωράει όλη την αναγκαία γνώση και όλους τους μαθητές και προτείνει:

w 12χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση για όλες και όλους, w Ενιαίο λύκειο θεωρίας και πράξης w Μεταλυκειακή δημόσια και δωρεάν τεχνολογική εκπαίδευση, w Ελεύθερη πρόσβαση στη τριτοβάθμια εκπαίδευση. Γιατί για την κυβέρνηση της Αριστεράς η διασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση για όλους/-ες όσους το επιθυμούν αποτελεί εφικτό και αναγκαίο κοινωνικό στόχο στο πλαίσιο μιας κοινωνίας δικαιοσύνης και αλληλεγγύης.

Η πολιτική τους διαλύει την κοινωνία, είναι επικίνδυνη για τη δημόσια εκπαίδευση Κάθε σχολείο κυψέλη αγώνα και αλληλεγγύης, εστία αντίστασης, για να μην συνεχιστεί η καταστροφή, για να ανατραπεί αυτή η πολιτική. Οι μαζικοί και ενωτικοί αγώνες στους δρόμους, στις πλατείες, στις γειτονιές, στους χώρους εργασίας, στις σχολές και στα σχολεία είναι αυτοί που ανοίγουν δρόμους. Η λύση υπάρχει και βρίσκεται στους κοινωνικούς αγώνες, στην ακύρωση του μνημονίου και στην ενίσχυση της Αριστεράς για την ανατροπή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στην κατεύθυνση της ανάπτυξης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης.

11

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Θ Ε Μ Η Σ ΚΟ Τ Σ Ι Φ Α Κ Η Σ , Π Ρ Ο Ε Δ Ρ Ο Σ Ο Λ Μ Ε :

«Ο φόβος μπορεί να ηττηθεί μόνο με τη συλλογικότητα» ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΓΙΩΡΓΟ ΤΣΙΡΙΔΗ

w Ποιούς εξυπηρετεί το νέο νομοσχέδιο για την Παιδεία; Ποιος είναι τελικά ο κερδισμένος από αυτή τη σχεδιαζόμενη υποβάθμιση της Μέσης Εκπαίδευσης;

12

Για να δούμε ποιος είναι κερδισμένος, πρέπει να δούμε ποια είναι τα κεντρικά του χαρακτηριστικά του νομοσχεδίου. Όσον αφορά τις σπουδές των παιδιών στο Λύκειο, το κεντρικό χαρακτηριστικό είναι η θεσμοθέτηση εξεταστικών φραγμών. Δηλαδή, βάζουν σε όλες τις τάξεις του Λυκείου - και μάλιστα και του Επαγγελματικού Λυκείου, όσον αφορά τα κεντρικά μαθήματα - τα μισά θέματα από τράπεζα πανελλαδικών θεμάτων, που σημαίνει ότι η διαδικασία του Λυκείου μετατρέπεται σε έναν εξεταστικό Μαραθώνιο τριών ετών. Ουσιαστικά η αξιολόγηση των μαθητών περνάει μέσα από αυτή τη διαδικασία, ανεξάρτητα από το αν οι διορθώσεις γίνονται από τους καθηγητές τους ή όχι. Κάτι τέτοιο θα έχει τις εξής επιπτώσεις: Πρώτον, ενισχύει ακόμη περισσότερο τη λογική του «μαθαίνω ό,τι είναι εξεταστικά χρήσιμο». Αυτό είναι καταστροφικό για την εκπαιδευτική διαδικασία καθώς, ιδιαίτερα το Λύκειο, πρέπει να παίζει ένα βαθύ ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας στην περίοδο της εφηβείας και να παρέχει γνώσεις, οι οποίες να έχουν έναν συνολικό, ολιστικό χαρακτήρα και όχι έναν αποσπασματικό που οδηγεί σε συγκεκριμένες δεξιότητες, όπως προβλέπει το μοντέλο αυτό. Άρα μιλάμε για μια στρέβλωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Δεύτερον, τα σχέδια της κυβέρνησης αυξάνουν τον εξεταστικό φόρτο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται: Τα παιδιά όλο και περισσότερο θα στρεσάρονται, όλο και περισσότερο θα συρρέουν στα φροντιστήρια. Επίσης αναμένεται αύξηση του αριθμού παιδιών που θα εγκαταλείπουν το σχολείο, τόσο το Γενικό όσο και το Επαγγελματικό Λύκειο. Έτσι, αυτά τα παιδιά είτε θα σπρώχνονται εκτός σχολείου, είτε προς τη φτηνή κατάρτιση η οποία θεσμοθετείται ξανά μετά από 30-40 χρόνια, καθώς προβλέπεται το άνοιγμα τέτοιων σχολών μετά το Γυμνάσιο. Οι σχολές αυτές βρίσκονται εκτός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Το νομοσχέδιο τις ονομάζει ΣΕΚ (είναι κάτι σαν μεταγυμνασιακό ΙΕΚ) και εκεί τα παιδιά θα παίρνουν μια συγκεκριμένη εξειδίκευση: Το νομοσχέδιο λοιπόν κινείται στη λογική του «αφού δεν παίρνει τα γράμματα ας μάθει μια τέχνη». Πρόκειται για μια τελείως αντιδραστική λογική. Αυτές οι σχολές είναι σχολές μαθητείας. Και ενώ το εκπαιδευτικό κίνημα από το 65 έχει το αίτημα όλες παρόμοιες οι σχολές που υπάρχουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση να καταργηθούν και να ενοποιηθούν κάτω από την ομπρέλα του Υπουργείου Παιδείας και να αποκτήσουν έναν καθαρά παιδαγωγικό χαρακτήρα

στη λογική της 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, τελικά γίνεται το ακριβώς αντίθετο. Δηλαδή, ένα μεγάλο τμήμα του εκπαιδευτικού συστήματος μεταφέρεται προς τη φτηνή κατάρτιση, η οποία περιλαμβάνει και τη «μαθητεία». Το τρίτο έτος τα παιδιά αυτά προβλέπεται να έχουν μόνο «μαθητεία», πράγμα που σημαίνει συμβάσεις με τον εργοδότη μέσω του ΟΑΕΔ. Εκεί θα καλούνται να «μάθουν γράμματα» και ταυτόχρονα πώς να είναι υποτακτικοί στον εργοδότη με άθλια μεροκάματα και χωρίς ασφάλιση. Αυτό είναι λοιπόν το μοντέλο που θέλουν να ακολουθήσουν. Και βέβαια ένα μεγάλο κομμάτι το χαρίζουν στον ιδιωτικό τομέα. Δηλαδή, δίνεται αυτόματακαι χωρίς να απαιτείται άλλη αδειοδότηση το δικαίωμα στους σχολάρχες, στουςιδιοκτήτες ΙΕΚ να αποκτήσουν και ΣΕΚ. Δηλαδή η πελατεία τους επεκτείνεται και στους αποφοίτους Γυμνασίου. Και βέβαια δε μπορεί να είναι τυχαίο πως ένα μέρος των καθηγητών που βγήκαν σε διαθεσιμότητα το καλοκαίρι, δραστηριοποιούνταν στους τομείς της υγεία πρόνοιας, εφαρμοσμένων τεχνών και αισθητικής κομμωτικής. Αυτοί ακριβώς οι τρεις τομείς «έφαγαν ένα σουτ»προκειμένου να τεθούν 2500 καθηγητές σεδιαθεσιμότητα,διαλύονταςταυτόχρονα και ένα τμήμα που αποτελούσε το 33% του μαθητικού δυναμικού της δημόσιας τεχνικής εκπαίδευσης. Σε αυτές ακριβώς τις ειδικότητες τα ΙΕΚ «τυχαίνει» να έχουν μεγάλη πελατεία.

w Τι αντίκτυπο έχουν οι μετατάξεις οι διαθεσιμότητες και οι απολύσεις τόσο στο εκπαιδευτικό προσωπικό, όσο και στους ίδιους τους μαθητές; Όλα τα μέτρα αυτά επέφεραν τη μείωση του αριθμού των εκπαιδευτικών κατά 16.000, από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Πρόκειται προφανώς για τεράστιο νούμερο, που αντιστοιχεί στο 20% του εκπαιδευτικού δυναμικού της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πέρα από τις διαθεσιμότητες, οι συνταξιοδοτήσεις είναι και αυτές ουσιαστικά βίαιες, καθώς πολλοί εκπαιδευτικοί φεύγουν από τα 28 και από τα 30 τους χρόνια, ενώ θα μπορούσαν να προσφέρουν για πολύ περισσότερο. Αν υπολογίσουμε δε, από το 2010, οι καθηγητές είναι 30.000 λιγότεροι,ήτοι το 30%. Δηλαδή, βλέπουμε ένα συνεχιζόμενο χτύπημα στην εκπαίδευση, με τη μείωση του αριθμού των εκπαιδευτικών και τη μείωση του αριθμού των σχολείων, με τις χιλιάδες καταργήσεις. Το νέο νομοσχέδιο προβλέπει με το «καλημέρα» το κλείσιμο 102 σχολείων,των ΕΠΑΣ, και ετοιμάζονται να κλείσουν και άλλα σχολεία μέσα στη χρονιά. Έτσι, λιγότεροι εκπαιδευτικοί και λιγότερα σχολεία σημαίνουν ταυτόχρονα περισσότερους μαθητές στην τάξη. Αυτό εκ των πραγμάτων σημαίνει χειρότερη εκπαίδευση. Τα πράγματα είναι ακόμη πιο δραματικά αν υπολογίσει κανείς ότι έχουμε λιγότερες δαπάνες: Πριν το 2009 ήμασταν τελευταίοι σε δαπάνες. Από τότε μέχρι σήμερα οι δαπάνες μειώθηκαν

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

τχ. 84

κατά 33% και θα μειωθούν περαιτέρω, κατά 47%, μέχρι το 2016, με το μεσοπρόθεσμο. Στα παραπάνω πρέπει να συνυπολογίσουμε και την κατάργηση πολλών υποστηρικτικών δομών (βιβλιοθήκες, δομές σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού κ.α.). Όλα αυτά αποτελούν τις επιπτώσεις της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Η κυβέρνηση έχει χρησιμοποιήσει αρκετές φορές στο πρόσφατο παρελθόν το μέτρο της πολιτικής επιστράτευσης, χωρίς να έχει βρεθεί από την πλευρά του συνδικαλιστικού κινήματος ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισής του. Πώς θα μπορούσε λοιπόν να ηττηθεί ο φόβος που προκαλεί το μέτρο αυτό; Ο φόβος μπορεί να ηττηθεί μόνο με τη συλλογικότητα. Η συλλογικότητα δίνει δύναμη στον κόσμο όταν πιστέψει σε αυτή και νααγωνιστεί. Ακόμη και πριν φανούν τα όποια αποτελέσματα του αγώνα, όταν βλέπει κανείς τον διπλανό του να αγωνίζεται μαζί του και να τον στηρίζει, παίρνει δύναμη. Όταν κάποιος έχει τη βεβαιότητα πως αν αφήσει την εφαρμοζόμενη πολιτική να συνεχιστεί θα τον καταστρέψει τελείως, δεν του μένει παρά να αντιδράσει. Από εκεί και πέρα, επειδή μαθαίνουμε κι εμείς από τα λάθη μας, έχουμε πει πως είναι απαράδεκτο να υπάρχει ως θεσμός αντιμετώπισης των απεργιών η πολιτική επιστράτευση και μάλιστα για λόγους αστείουςόπως έγινε το Μάη. Αν αντιμετωπίσουμε ξανά την απειλή της επιστράτευσης, τότε θα μιλάμε για μια μόνιμη κατάσταση. Γιατί αν το μέτρο ισχύσει και κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς οι καθηγητές θα είναι μονίμως επιστρατευμένοι, προκειμένου να μη γίνουν ποτέ απεργίες. Δεν νοείται λοιπόν να δεχτούμε μια κατάσταση στην οποία τα σχολεία θα είναι στρατώνες. Η Εκπαίδευση βασικά είναι μια πνευματική διαδικασία, η οποία δε μπορεί να γίνεται υπό καθεστώς στρατιωτικού νόμου. Αν λοιπόν η κυβέρνηση προχωρήσει εκ νέου σε τέτοια μέτρα, μιλάμε πλέον για αλλοίωση του πολιτεύματος. w Οι αγώνες για την Παιδεία στην Ελλάδα έχουν βαθιά παράδοση και συχνά έχουν συνδεθεί και με τους αγώνες για τη δημοκρατία. Να αναμένουμε συνέχιση αυτής της παράδοσης; Τόσο με την επιστράτευση, όσο και με τον τρόπο που νομοθετεί η κυβέρνηση αμφισβητούνται τα στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα, με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και με αιφνιδιαστικές διαδικασίες όπως στη περίπτωση της διαθεσιμότητας των καθηγητών. Ακόμη όμως και ο τρόπος που συμπεριφέρεται στους μαθητές είναι στην ίδια κατεύθυνση: Δηλαδή θα πάνε οι μαθητές στα σχολεία τους και θα μάθουν πως αυτά που ίσχυαν τον Ιούνιο δεν ισχύουν τώρα ή ότι το σχολείοστο οποίο είχαν γραφτεί τον Ιούνιο δεν υφίσταται τώρα. Τα μαθήματα και το πρόγραμμα έχουν αλλάξει και θα πρέπει να προσαρμοστούν βίαια στα νέα δεδομένα. Στο ίδιο πλαίσιο και ο τρόπος αντιμετώπισης των κινητοποιήσεων, με σκληρή καταστολή. Όλα αυτά δείχνουν ουσιαστικά μια αντιδημοκρατική εκτροπή την οποία βεβαίως μόνο ο κόσμος με τον αγώνα του μπορεί να σταματήσει. Όσο κλείνεται ο καθένας στο καβούκιτου οι πολιτικές αυτές δε σταματάνε αλλά διογκώνονται w Η Εκπαίδευση, η Υγεία, η Ασφάλιση, οι Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας, όλα φαίνονται να είναι

υπό διωγμό στην Ελλάδα του 2013. Δεδομένης αυτής της επιβεβλημένης σύνδεσης μεταξύ ευρύτερων τμημάτων του δημόσιου τομέα, μπορούμε να περιμένουμε και μια σύνδεση σε κινηματικό επίπεδο με συντονισμένη δράση; Αυτό ακριβώς επιδιώκουμε αυτή την περίοδο. Μια συντονισμένη δράση πρωτίστως με τις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες, και αυτές της τοπικής αυτοδιοίκησης και της Υγείας αλλά και με άλλους εργαζομένους. Σε αυτό συμβάλλει η συναντίληψη ότι δεν αρκούν πλέον τα κλαδικά αιτήματα. Αντιμετωπίζουμε την κατάσταση ως μια συνολική πολιτική που πρέπει να ανατραπεί. Προσπαθούμε λοιπόν να βρούμε μια κοινή περίοδο και πλατφόρμα για κινητοποιήσεις. Στην κατεύθυνση αυτή, βοηθάει η απόφαση της ΑΔΕΔΥ για ένα πενθήμερο δράσεων με μια 48ωρη απεργία και μια λογική συνέχισης. Το πενθήμερο αυτό οργανώνεται για την εβδομάδα που και εμείς προγραμματίζουμε να κινητοποιηθούμε. Στην ΟΛΜΕ δεν καταλήξαμε ακόμη σε μια πρόταση και αναμένουμε την απόφαση τη Δευτέρα. Μία από τις βασικές προτάσεις προς ψήφιση που υποστηρίζω κι εγώ είναι οι πενθήμερες επαναλαμβανόμενες. Η πρώτη από αυτές συμπίπτει χρονικά με την απόφαση της ΑΔΕΔΥ για ευρύτερη κινητοποίηση. Αν πάνε καλά λοιπόν τα πράγματα θα έχουμε βάλει κι εμείς ένα λιθαράκι σε αυτό που λέγεται «κοινό μέτωπο». w Στο παραπάνω πλαίσιο, γίνονται προσπάθειες από την πλευρά σας για ένα κοινό μέτωπο αγώνα με μαθητές και γονείς. Πώς μπορούν να ευοδωθούν αυτές οι πρωτοβουλίες του συνδικαλιστικού κινήματος και να υποστηριχθούναπό μεγάλο μέρος της κοινωνίας;

Χρειάζεται να ξεφύγουμε από το ατομικό μας συμφέρον. Δε μπορεί να πιστέψει κανείς ας πούμε ότι οι διαθεσιμότητες θα σταματήσουν στην εκπαίδευση ή αποκλειστικά στην τεχνική εκπαίδευση. Βλέπουμε ότι υπάρχει μια συνολική επίθεση σε όλα τα δικαιώματα και σε όλα τα δημόσια κοινωνικά αγαθά. Υγεία, Παιδεία, Αυτοδιοίκηση. Πλήττεται όλος ο δημόσιος τομέας και οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. Στην πράξη αυτό σημαίνειότι θα έχουμε λιγότερα σχολεία, λιγότερα νοσοκομεία, λιγότερες υπηρεσίες. Το μέτωπο λοιπόν χτίζεται με δυσκολία, με υπομονή και επιμονή. Πρώτα και κύρια θα πρέπει να υιοθετήσουμε ένα λόγο που να ξεπερνά τις τεχνητές αντιπαραθέσεις που καλλιεργεί η κυβέρνηση ανάμεσα στους εργαζόμενους. Η κυβέρνηση και τα ΜΜΕ με η προπαγάνδα τους προωθούν την αντιπαράθεση και τον αυτοματισμό ανάμεσα τους εργαζόμενους. Πρέπει εμείς αντίθετα να δούμε το κύριο, δηλαδή ότι η επίθεση γίνεται στα δικαιώματα όλων των εργαζομένων. Για να χτίσουμε λοιπόν συμμαχίες πρέπει να συναντηθούμε στον αγώνα με όσους περισσότερους γίνεται. Με σωματεία, με γονείς και όλα αυτά όχι μόνο κεντρικά, δηλαδή με μια συνάντηση σε κεντρικό επίπεδο, αλλά ευρύτερα. Σε επίπεδο πρωτοβάθμιων σωματείων, σε επίπεδο σχολείου και κυρίως σε επίπεδο ανθρώπων. Να μην είναι μια συμμαχία με πήλινα πόδια, με τη συνάντηση π.χ. δύο ηγεσιών. Κάτι τέτοιο θέλει χρόνο, επιμονή και σχέδιο από τα κάτω προς τα πάνω. Οι εξελίξεις αυτή τη στιγμή είναι πυκνές. Γίνονται συσκέψεις με άλλες ομοσπονδίες του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα και με τους γονείς, τόσο σε κεντρικό επίπεδο, όσο και σε τοπικό.Η κοινή δράση θα φέρει αποτελέσματα. Είμαι αισιόδοξος.

13

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ν Ι ΚΟ Σ Κ Α Λ Ο Γ Η Ρ Ο Σ , Μ Ε Λ Ο Σ Τ ΟΥ Δ . Σ . T Η Σ Δ Ι Δ Α Σ Κ Α Λ Ι Κ Η Σ Ο Μ Ο Σ Π Ο Ν Δ Ι Α Σ Ε Λ Λ Α Δ Α Σ :

Aν θέλουμε να υπάρχει δημόσια εκπαίδευση πρέπει να υπάρχουν δημόσια σχολεία ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΓΙΩΡΓΟ ΤΣΙΡΙΔΗ

w Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πρωτοβάθμια εκπαίδευση καθώς μπαίνει ο Σεπτέμβρης;

14

H νέα χρονιά ξεκινάει με τους χειρότερους όρους των τελευταίων χρόνων. Η Πρωτοβάθμια εκπαίδευση θα λειτουργήσει φέτος με λιγότερα σχολεία, πολυπληθέστερα τμήματα και με 40.000 χιλιάδες προνήπια εκτός νηπιαγωγείου. 2.000 αναπληρωτές θα προσληφθούν και για τις δύο βαθμίδες, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός, αφήνοντας άνεργους 10.000 αναπληρωτές. Φυσικά η περαιτέρω υποχρηματοδότηση θεωρείται δεδομένη, υπονομεύοντας ακόμα και τη στοιχειώδη λειτουργία των σχολείων. Η υποχρηματοδότηση των σχολικών επιτροπών κατά 50% λιγότερο είχε σοβαρές συνέπειες στη λειτουργία του σχολείου. Ευτυχώς την προηγούμενη χρονιά ήμασταν τυχεροί που δεν έκανε πολύ βαρύ χειμώνα. Φέτος, πολλά σχολεία θα μείνουν χωρίς θέρμανση, αν οι καιρικές συνθήκες είναι διαφορετικές. Δεν μιλάμε για σύγκριση δαπανών για την παιδεία με τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Θα ήταν αστείο! Ακόμη και ο αριθμός των κενών θέσεων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση που δημοσιοποίησε το Υπουργείο για τη νέα χρονιά, ο οποίος αμφισβητείται από τη ΔΟΕ, ξεπερνάει τις 2500 κενές θέσεις δασκάλων και νηπιαγωγών. Η μνημονιακή δέσμευση, παρόλα αυτά, κάνει λόγο για πρόσληψη 2000 μόνο αναπληρωτών εκπαιδευτικών και στις δυο βαθμίδες. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν πως, ακόμη κι αν ο αριθμός των κενών που δίνεται είναι αληθινός, δεν πρόκειται να καλυφθούν όλα τα σχολεία με εκπαιδευτικούς. Μιλάμε δηλαδή ξεκάθαρα για περαιτέρω υποβαθμισμένη εκπαίδευση. Άλλωστε πρόκειται πια για διακηρυγμένο στόχο της μνημονιακής πολιτικής και της τρόικα: Πρέπει να οδηγηθούμε σε ένα φτηνό σχολείο. Αλλά και για τους εκπαιδευτικούς η χρονιά ξεκινάει άσχημα, με κύριο χαρακτηριστικό την ανασφάλεια που διακατέχει μεγάλη μερίδα των εκπαιδευτικών, αφού οι υπηρεσιακές μεταβολές, οι αποσπάσεις και οι τοποθετήσεις στα σχολεία δεν έχουν γίνει λίγες μέρες πριν χτυπήσει το κουδούνι. Έτσι, μία-δύο μέρες πριν την έναρξη του σχολικού έτους πολλοί εκπαιδευτικοί βρίσκονται στον αέρα. Πολλοί θα έρθουν αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο να μείνουν μακριά από τον τόπο τους και τις οικογένειές τους, αφού φέτος, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια φημολογείται πως οι αποσπάσεις θα είναι ιδιαίτερα περιορισμένες. Αν το εκπαιδευτικό σύστημα λειτουργούσε σωστά, οι εκπαιδευτικοί θα ήταν από τον Ιούνιο τουλάχιστον σε θέση να γνωρίζουν πού θα διδάξουν την επόμενη χρονιά. Θα ήταν σε θέση δηλαδή να προετοιμαστούν καλύτερα για να αντεπεξέλθουν στο δύσκολο έργο τους. Μη ξεχνάμε ότι φέτος στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση δεν έγινε κανένας διορισμός. Δηλαδή ξεπεράστηκε και το περσινό πρωτοφανές ρεκόρ του διορισμού πέντε δα-

σκάλων σε όλη την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Τέλος, οι αποδοχές των εκπαιδευτικών είναι τέτοιες που δεν συζητάμε για αξιοπρεπή διαβίωση, απλά για επιβίωση. Από τα 650 ευρώ που παίρνει ένας νεοδιόριστος που βρίσκεται σε οποιαδήποτε περιοχή της Ελλάδας μακριά από το σπίτι του, δεν υπάρχουν περιθώρια να διαθέσει κανείς κάποια από αυτά τα χρήματα και στην περαιτέρω μόρφωσή του ή στην πνευματική και πολιτιστική καλλιέργεια, για να μπορέσει να τα μετουσιώσει και να τα μεταδώσει στην τάξη. Φυσικά απ’ ότι φαίνεται ο πολιτισμός ελάχιστα απασχολεί αυτούς που χαράσσουν και επιβάλουν την εκπαιδευτική πολιτική και καθόλου βέβαια την Τρόικα. Και επιπλέον η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών απουσιάζει. w Όλες οι εκπαιδευτικές βαθμίδες δέχονται απανωτά χτυπήματα από την κυβερνητική πολιτική. Υπό αυτές τις συνθήκες θα ήταν εφικτό ένα κοινό μέτωπο αντίδρασης με τους άλλους κλάδους των εκπαιδευτικών; Πώς αξιολογείται η παλιά πρόταση για ενιαίο εκπαιδευτικό συνδικάτο; Κατά τη γνώμη μου, τόσο αυτή η κυβέρνηση όσο και οι προηγούμενες φρόντισαν να γίνουν οι παρεμβάσεις τους με τέτοιο τρόπο ώστε να μην ξεσηκωθεί ταυτόχρονα όλος ο εκπαιδευτικός κόσμος. Στοχευμένα κάθε φορά, επέλεγαν ποιον κλάδο θα χτυπήσουν. Έτσι υπήρχαν περιορισμένες αντιδράσεις από τα τμήματα που πλήττονταν τη συγκεκριμένη στιγμή. Τον προηγούμενο χρόνο το μεγάλο πλήγμα το δέχτηκε η δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα περισσότερα μέτρα πέρασαν μέσα στο καλοκαίρι, πριν ακόμα ξεκινήσει η νέα χρονιά. Απ’ ό,τι φαίνεται τώρα είναι η σειρά των πανεπιστημίων και έχει σε αυτή τη φάση μείνει έξω από το στόχαστρο της κυβέρνησης η πρωτοβάθμια εκπαίδευση, συγκριτικά με τα χτυπήματα που δέχτηκαν οι άλλες βαθμίδες. Αυτό σίγουρα δημιουργεί προβλήματα στη δημιουργία ενός κοινού μετώπου. Θα πρέπει όμως να αντιληφθούν και οι συνάδελφοί μας στην πρωτοβάθμια ότι το τίμημα απέναντι στις μνημονιακές πολιτικές θα το πληρώσουν τελικά όλοι οι κλάδοι. Ας μην ξεχνάμε πως τα «μεγάλα πλεονάσματα» που εμφανίζονται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σύμφωνα με το Υπουργείο πάντα, είναι πλεονάσματα που εύκολα μπορούν να δημιουργηθούν τεχνητά. Αν αυ-

ξήσεις το ωράριο στους εκπαιδευτικούς, τότε έχεις περισσότερους από αυτούς που χρειάζεσαι. Αν κλείσεις σχολεία και συγχωνεύσεις τμήματα, θα πλεονάζουν οι εκπαιδευτικοί. Αυτό πρέπει να το καταλάβουν και οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας. Άλλωστε θα πρέπει μια τέτοια εξέλιξη να την περιμένουμε. Με τον τρόπο λοιπόν που αντιμετωπίζονται οι εκπαιδευτικοί είναι φανερό πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την ενιαία έκφρασή τους, μέσα από ένα ενιαίο συνδικάτο, για την ενδυνάμωση της φωνής τους με στόχο την ανατροπή των ανάλγητων μνημονιακών πολιτικών. Στόχος των κυβερνώντων είναι το «Διαίρει και βασίλευε». Θέλω να πιστεύω ότι οι εργαζόμενοι δεν θα παίξουν το παιχνίδι τους. w Οι γονείς των παιδιών αντιλαμβάνονται τα προβλήματα που θέτετε εσείς; Αναμένετε τη στήριξή τους στις υπαρκτές δυσκολίες; Την προηγούμενη χρονιά υπήρξαν κινητοποιήσεις γονέων για τις καταργήσεις σχολείων και τις συγχωνεύσεις τμημάτων. Σήμερα, βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα χρονιά και τα προβλήματα δεν έχουν ακόμη φανεί ξεκάθαρα. Παρόλα αυτά, θα βρεθούμε όλοι αντιμέτωποι με αυτά, αμέσως μετά τις 11 του μήνα. Τις επόμενες ημέρες αναμένουμε να ενταθούν οι πιέσεις για συγχωνεύσεις τμημάτων για εξοικονόμηση προσωπικού. Σ’ αυτή την προσπάθεια δεν αποκλείεται να δούμε και υποχρεωτικές μετακινήσεις μαθητών σε άλλο σχολείο. Πολλές υποστηρικτικές δομές δεν θα λειτουργήσουν και σε πολλά σχολεία θα απουσιάζει προσωπικό. Λίγες μέρες επίσης πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς δεν έχει λυθεί καν το πρόβλημα της καθαριότητας. Δεν έχουν ανανεωθεί οι συμβάσεις των εργαζομένων, με τη διαδικασία να βρίσκεται σε εκκρεμότητα και τα μισά σχολεία να μην έχουν λύσει το ζήτημα αυτό. Όταν κληθούν πια οι γονείς από μόνοι τους να καθαρίσουν το σχολείο ή να πληρώσουν κάποιον άλλον για να το κάνει, τότε θα βρεθούν δυστυχώς μπροστά στο πρόβλημα. Πιστεύω πως θα τους έχουμε συμμάχους στον αγώνα μας καθώς αντιλαμβάνονται πως οι πολιτικές αυτές δε μπορούν να έχουν συνέχεια καθώς διαλύουν τη δημόσια εκπαίδευση και μετατρέπουν αυτό που θα έπρεπε να είναι δωρεάν δημόσιο αγαθό προσφερόμενο σε όλους με ίσους όρους, σε προνόμιο για λίγους. Για εκείνους που έχουν την οικονομική δυνατότητα να στηρίξουν τα παιδιά τους. Πέρα από το κοινό μέτωπο στην Παιδεία λοιπόν, που πρέπει να στηριχθεί από εκπαιδευτικούς και γονείς, θα πρέπει όλοι να συμβάλλουμε όχι μόνο στην υπεράσπιση του δημόσιου σχολείου, αλλά όλων των δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών. Βλέπουμε πως καταργούνται σχολεία, νοσοκομεία, προνοιακές δομές στους δήμους και γενικά ό, τι έχει σχέση με δημόσια παροχή κοινωνικών αγαθών. Φέτος οι δήμοι αδυνατούν να πάρουν όλα τα παιδιά στους παιδικούς σταθμούς, ενώ ταυτόχρονα το εκπαιδευτικό σύστημα θα αφήσει 40.000 προνήπια έξω από τα νηπιαγωγεία, γιατί δεν

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

υπάρχουν οι αντίστοιχες θέσεις που θα απορροφούσαν αυτά τα παιδιά. Θυμόμαστε όλοι την «πατριωτική έξαρση» του Πρωθυπουργού για τα Ελληνόπουλα που θα μείνουν εκτός νηπιαγωγείων. Από τότε που έγινε υποχρεωτική η προσχολική αγωγή ενός έτους, ένα μεγάλο μέρος των προνηπίων μένει εκτός νηπιαγωγείων γιατί απλά δεν ιδρύθηκαν τα αντίστοιχα νηπιαγωγεία, δεν καλύφθηκαν κενά που έπρεπε να καλυφθούν. Ήδη από την προσχολική ηλικία λοιπόν, αρχίζουν οι ανισότητες, με άλλα παιδιά να ξεκινούν με δύο έτη στο νηπιαγωγείο και άλλα με ένα. w Τι σημαίνει η εκλογή μιας έδρας στο ΔΣ της ΔΟΕ μετά από 16 χρόνια, της παράταξης της ριζοσπαστικής αριστεράς (ΕΡΑ: Εκπαιδευτικοί Ριζοσπαστικής Αριστεράς) ; Τι σηματοδοτεί η εκλογή αυτή; Ο χώρος της ριζοσπαστικής αριστεράς για πολλά χρόνια δεν είχε εκπροσώπηση στο ΔΣ της ΔΟΕ, πέρα από τις δυσκολίες που υπάρχουν στις αλλαγές στο συνδικαλιστικό τοπίο για πολλούς λόγους και από δικά του λάθη και αδυναμίες. Μετά από 16 χρόνια κατάφερε να μπει στο διοικητικό συμβούλιο. Νομίζω ότι είναι μια φωνή κρίσιμη και χρήσιμη, γιατί πάντα η ριζοσπαστική αριστερά στο χώρο μας χαρακτηριζόταν από προτάσεις προωθητικές αλλά και αδέσμευτη, ανεξάρτητη και αγωνιστική στάση. Δεν καπελώθηκε ποτέ από κομματικούς φορείς και στηρίζονταν στη βάση των αποφάσεων των μελών του και των αναγκών του κλάδου. Πάλευε πάντα για την ενότητα και την κοινή δράση της εκπαιδευτικής αριστεράς και τον ταξικό αναπροσανατολισμό των συνδικάτων, δίνοντας βάρος στη λειτουργία των πρωτοβάθμιων σωματείων που αποτελούν το ζωντανό κύτταρο του συνδικαλιστικού κινήματος. Πιστεύουμε ότι η ΕΡΑ θα συμβάλει στο να διαμορφωθεί ένα συνδικαλιστικό κίνημα που θα αφουγκράζεται και θα υπηρετεί τις ανάγκες των εργαζομένων. Τώρα, με την εκλογή στο ΔΣ της ΔΟΕ, η φωνή της απέκτησε δύναμη και δίνονται επιπλέον δυνατότητες παρέμβασης αλλά και ενδυνάμωσής της. w Γιατί σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο για την εκπαίδευση και τους εκπαιδευτικούς άργησε τόσο πολύ να συγκροτηθεί το Δ.Σ.; (συγκροτήθηκε 27 Αυγούστου, 2 μήνες μετά την εκλογή του). Ποια η στάση σας στο πρόβλημα αυτό; Κατά τη διαδικασία συγκρότησης του ΔΣ, επειδή ακριβώς ήταν σημαντικό για μας αυτή να προχωρήσει, σιωπήσαμε και δεν μπήκαμε στη λογική των χρεώσεων εναντίον άλλων παρατάξεων. Δεχθήκαμε όμως πάρα πολλές επιθέσεις από άλλες παρατάξεις που μας κατηγορούσαν ότι δε βοηθάμε στη συγκρότηση του διοικητικού συμβουλίου. Από την πλευρά μας είχαμε προτείνει τη συγκρότηση ενός αριστερού προεδρείου με τη στήριξη και των άλλων αριστερών δυνάμεων, πράγμα που δεν έγινε αποδεκτό από τις υπόλοιπες αριστερές παρατάξεις. Έτσι τοποθετηθήκαμε υπέρ ενός λειτουργικού προεδρείου με τη συμμετοχή όλων των δυνάμεων, πρόταση που επίσης δεν έγινε δεκτή από όλους. Την ίδια άποψη ένα για ένα αντιπροσωπευτικό αναλογικό προεδρείο στο οποίο να συμμετέχουν όλοι είχαν και άλλες παρατάξεις. Αναφέρομαι κυρίως στις δυνάμεις της ΠΑΣΚ/ΔΗΣΥ και του ΠΑΜΕ, που ενώ οι προτάσεις ταυτίζονταν, στη συνέχεια εμφανίζονταν να χρεώνουν στο χώρο μας τη

τχ. 84

πλέον. Χρειάζεται η συνολική υπεράσπιση του δημόσιου κοινωνικού αγαθού της Παιδείας και συνολικά των κοινωνικών αγαθών κι αυτό απαιτεί ευρύτερα μέτωπα.

Με τον τρόπο λοιπόν που αντιμετωπίζονται οι εκπαιδευτικοί είναι φανερό πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την ενιαία έκφρασή τους, μέσα από ένα ενιαίο συνδικάτο, για την ενδυνάμωση της φωνής τους με στόχο την ανατροπή των ανάλγητων μνημονιακών πολιτικών. Στόχος των κυβερνώντων είναι το «Διαίρει και βασίλευε». Θέλω να πιστεύω ότι οι εργαζόμενοι δεν θα παίξουν το παιχνίδι τους μη συγκρότηση. Νομίζω ότι πρόκειται για τακτικισμούς, παιχνίδια χρεώσεων και συνδικαλιστικές πρακτικές που είναι καταδικαστέες από τους περισσότερους συναδέλφους. Σε κάθε περίπτωση, κατά την άποψή μας, το προεδρείο θα μπορούσε να σχηματιστεί από τις δύο μεγαλύτερες παρατάξεις της ΔΑΚΕ και της ΔΗΣΥ (πρώην ΠΑΣΚ), καθώς τα όλα τα προηγούμενα χρόνια είχαν πορευτεί μαζί, έχουν τις ίδιες ευθύνες για την κατάσταση στο συνδικαλιστικό κίνημα στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση και δεν διαφοροποιήθηκαν ούτε στην τελευταία Γενική Συνέλευση, στις περισσότερες από τις αποφάσεις που πάρθηκαν. Αν ήθελαν λοιπόν, σε αυτή τη βάση, θα μπορούσαν από την πρώτη κιόλας συνεδρίαση να είχαν συγκροτήσει το ΔΣ, όπως άλλωστε έγινε τελικά. w Πώς κατά τη γνώμη της ΕΡΑ πρέπει να προχωρήσει το Σεπτέμβρη η ΔΟΕ; Πως το συνδικαλιστικό κίνημα συνολικότερα; Εμείς καταθέσαμε μια πρόταση για το επόμενο διάστημα, η οποία είχε ως βασικά στοιχεία ανάλυσης, τη συνεχιζόμενη και με μεγαλύτερη ένταση που δέχονται όλοι οι εργαζόμενοι και ολόκληρη η κοινωνία το τελευταίο διάστημα, την επίθεση που δέχθηκε η δευτεροβάθμια εκπαίδευση το προηγούμενο διάστημα αλλά και τη συζήτηση που αναπτύσσεται για αγωνιστικά βήματα στην ΟΛΜΕ και σε άλλους κλάδους. Αυτή τη στιγμή πλήττεται η δευτεροβάθμια εκπαίδευση και πιστεύουμε πως ακολουθεί αργότερα και η πρωτοβάθμια. Έτσι ταχθήκαμε υπέρ της συμπόρευσης με την ΟΛΜΕ στις κινητοποιήσεις και τις σχεδιαζόμενες πενθήμερες επαναλαμβανόμενες, με σκοπό τη δημιουργία ενός ενιαίου μετώπου στην εκπαίδευση αλλά και προϋποθέσεων σύγκρουσης και ανατροπής της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Με επιτροπές υπεράσπισης των δημόσιων αγαθών σε κάθε γειτονιά, γιατί μόνο από τέτοια μέτωπα μπορεί να στηθεί ένας αγώνας με προοπτική, ενταγμένος και στηριγμένος στην κοινωνία. Το να αναπαράγεις τη στενή θέση σου ως εργαζομένου σε συγκεκριμένο κλάδο δεν είναι αρκετό

w Από την εμπειρία σου και ως μέλους του Γενικού Συμβουλίου της ΑΔΕΔΥ τι νομίζεις ότι λείπει σήμερα από το Δημοσιοϋπαλληλικό κίνημα και πως αυτό μπορεί να ξεπεραστεί; Αυτό που απουσιάζει σήμερα από το δημοσιοϋπαλληλικό κίνημα είναι κυρίως ο συντονισμός στη δράση. Κάτι τέτοιο θα έπρεπε να υποστηρίξουν όλες οι τριτοβάθμιες οργανώσεις τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Το δεύτερο είναι ότι λείπει η προοπτική και η ελπίδα για μια ριζοσπαστική ανατροπή της κατάστασης. Με τα επικοινωνιακά παιχνίδια της κυβέρνησης και με τη βοήθεια των ΜΜΕ κατασυκοφαντείται όποιος κλάδος πάει να κινητοποιηθεί. Μέρος της κοινωνίας έχει κακή γνώμη για τον συνδικαλισμό και εν γένει για τους δημοσίους υπαλλήλους. Επομένως θα έπρεπε να είχαμε ξεφύγει από τα στενά κλαδικά μας αιτήματα και να αντιληφθούμε πως το μόνο που μας απομένει είναι η σύγκρουση με αυτές τις πολιτικές. Σε αυτή την κατεύθυνση θα έπρεπε να υπάρχουν κινητοποιήσεις με διάρκεια που θα προσφέρουν προοπτική για κλιμάκωση του αγώνα και ελπίδα στους εργαζομένους. Η ομόφωνη απόφαση της ΑΔΕΔΥ για 48ωρη απεργία είναι ένα θετικό βήμα που πάρθηκε και υπό την πίεση πολλών ομοσπονδιών για συμπόρευση στα μέσα του Σεπτέμβρη. Από μόνη της όμως δε λέει τίποτα, καθώς έχουμε δει στο παρελθόν πολλές 48ωρες «τουφεκιές» να μην έχουν την κατάληξη που θέλαμε. Χρειάζεται να υπάρξει κλιμάκωση και να δημιουργηθεί η ελπίδα ότι οι εργαζόμενοι με τον αγώνα τους μπορούν να ανατρέψουν αυτές τις πολιτικές. Σε κάθε περίπτωση θα θέλαμε και τη στήριξη του ιδιωτικού τομέα. Αυτή τη στιγμή τουλάχιστον φαίνεται πως η ΓΣΕΕ δεν έχει αντιληφθεί το μεγάλο διακύβευμα για τον τόπο και τους εργαζόμενους, καθώς η απουσία της είναι εκκωφαντική. Ευτυχώς η πλειονότητα των εργαζομένων και της κοινωνίας φαίνεται πως αντιλαμβάνεται τι ακριβώς συμβαίνει. Γίνεται αντιληπτό όλο και περισσότερο πως στόχος των ισχυρών της ΕΕ είναι η μείωση του κόστους της εργατικής δύναμης, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν χάσει το 40-50% των αποδοχών τους αλλά οι ίδιες πολιτικές πλήττουν όλους τους κλάδους. Και αυτή η μείωση μισθών ενδυναμώνει τη ύφεση και αυξάνει και άλλο την ανεργία. Και αυτοί και εμείς παλεύουμε πλέον για την επιβίωσή μας. Θα πρέπει λοιπόν να γίνει αντιληπτό και στους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα πως ο αγώνας δε γίνεται μόνο για να υπερασπιστούμε τα εργασιακά μας δικαιώματα και κεκτημένα, αλλά συνολικά για τα δημόσια κοινωνικά αγαθά και σε αυτό χρειάζεται να είμαστε και να παλέψουμε όλοι μαζί. Να καταλάβουμε πως αν θέλουμε να υπάρχει δημόσια εκπαίδευση πρέπει να υπάρχουν δημόσια σχολεία και για να υπάρχουν σχολεία πρέπει να υπάρχουν δάσκαλοι. Αν θέλουμε δημόσια Υγεία πρέπει να υπάρχουν δημόσια νοσοκομεία και επομένως νοσηλευτικό προσωπικό και γιατροί.

15

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

AEI και ΤΕΙ: μεταρρυθμίζοντας δια των απολύσεων ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ*

Είναι πραγματικά εντυπωσιακή η ευρηματικότητα που επιδεικνύουν οι μνημονιακοί υπάλληλοι στην κατασκευή όρων που να εξωραϊζουν τη εφαρμοζόμενη καταστροφική πολιτική. Έτσι λοιπόν αν συναντήσετε τον τίτλο «Μεταρρυθμιστικές δράσεις Υ.ΠΑΙ.Θ» μην φανταστείτε κάποια προσπάθεια βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών, για διαθεσιμότητες-απολύσεις πρόκειται, 1.765 μελών του Διοικητικού Προσωπικού της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Εν μέσω θέρους και εντός ασφυκτικών χρονικών περιθωρίων, καλούνται τα Ιδρύματα να καταρτίσουν οργανισμούς και να υποδείξουν πλεονάζων προσωπικό-διαφορετικά θα υποδείξει το υπουργείο. Τι και αν ένα χρόνο πριν τέθηκαν σε διαθεσιμότητα περισσότεροι από 200 εργαζόμενοι από Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, τι και αν «δια της βίας» καταργήθηκαν εκατοντάδες κενές οργανικές θέσεις που θα στελέχωναν τα Ιδρύματα με προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης απαραίτητο για την υποστήριξη της ακαδημαϊκής και ερευνητικής διαδικασίας. Όπως είναι φυσικό η «μεταρρυθμιστική δράση» υποστηρίχθηκε από τα ανάλογα προπαρασκευαστικά επικοινωνιακά πυρά1. Έτσι μάθαμε από «κύκλους» του υπουργείου πως οι διοικητικοί υπάλληλοι είναι 10.200, βέβαια λίγες μέρες μετά, κατά έναν μαγικό τρόπο, το ίδιο το υπουργείο μείωσε το αριθμό των ήδη υπηρετούντων στους 7.500. * Μέλος του ΚΣ της Ομοσπονδίας Διοικητικού Προσωπικού Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Πρέπει λοιπόν, κατά το υπουργείο, να μειωθεί ο αριθμός του προσωπικού έτσι ώστε να αντιστοιχεί στις διεθνείς αναλογίες διοικητικού προσωπικού/μελων ΔΕΠ, φοιτητών. Θα αρκούσε μια απλή περιήγηση στις ιστοσελίδες των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων αλλά και των στατιστικών ανώτατης εκπαίδευσης διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών, για να καταδείξει την δραματική υποστελέχωση των ελληνικών πανεπιστημίων.2 Αν πραγματικά ενδιαφέρεται το υπουργείο να ακολουθήσει την διεθνή πρακτική, μάλλον θα πρέπει να αποσύρει το έγγραφο του και να προχωρήσει σε χιλιάδες προσλήψεις προσωπικού σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Σε τι λοιπόν αποσκοπεί το υπουργείο μέσα από αυτή τη «μεταρρυθμιστική δράση» που απειλεί να τινάξει στον αέρα τις εγγραφές των πρωτοετών, την διεξαγωγή των εξετάσεων του Σεπτεμβρίου, αλλά και το σύνολο της ακαδημαϊκής και ερευνητικής διαδικασίας, και τι επιβάλλει αυτή την βιασύνη; Καταρχήν το μνημόνιο και οι απαιτήσεις των δανειστών έτσι ώστε να εκπληρωθεί το διμηνιαίο «εθνικό τάμα», η Δόση. Σε τελική ανάλυση, όπως πιθανόν θα έλεγε και ο νυν υπουργός Υγείας, σε μια χρεωκοπημένη χώρα δεν μπορεί να ζητάς Δημόσια Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, είναι πολυτέλεια. Επιπλέον, η συνεχής μείωση πόρων, φοιτητών και προσωπικού ενεργοποιεί εκ νέου την διαδικασία καταργήσεων και συγχωνεύσεων του σχεδίου Αθηνά, που με την σειρά τους θα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για λιγότερους πόρους, φοιτητές και προσωπικό, σε ένα καθοδικό σπιράλ διάλυσης της Δημόσιας Τριτοβάθμιας. Υπάρχει όμως και μια νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία,

αρκετά προσοδοφόρα, που συνίσταται στην απόσυρση του δημοσίου από τομείς και υπηρεσίες στις οποίες μπορεί να κερδοσκοπήσει η «επιχειρηματικότητα». Και στο πανεπιστήμιο υπάρχουν μια σειρά από δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν βορά της μαφίας των εργολάβων. Τότε τα πανεπιστήμια θα αποκτήσουν υπηρεσίες με πολλαπλάσιο κόστος για τους φορολογούμενους και κακοπληρωμένο και ανασφάλιστο προσωπικό , τότε θα αναλάβουν να σωφρονίσουν τους «αντιπαραγωγικούς» εργαζόμενους, το βιτριόλι και οι μπράβοι του εργολάβου. Οι εργαζόμενοι στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση έχουμε συνειδητοποιήσει πως όλοι είμαστε δυνητικά θύματα της εφαρμοζόμενης πολιτική, πως μετά τους διοικητικούς θα ακολουθήσουν οι ΕΤΕΠ, οι ΕΔΙΠ, τα μέλη ΔΕΠ. Πως ακόμη και αν κρατήσουμε τη δουλειά μας, θα έχουμε πάψει να έχουμε σχολεία και νοσοκομεία. Έχουμε αποφασίσει να σταθούμε όρθιοι, όχι μόνο για να υπερασπίσουμε τους εναπομείναντες μισθούς μας, αλλά και τα κοινωνικά αγαθά, μεγάλες κατακτήσεις των εργαζομένων. Και αυτά δεν αφορούν μόνο εμάς, αλλά το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας, την ίδια την κοινωνία.

1

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_29/08/2013_515992 2 Βλ. σχετικά την εξαιρετική τεκμηρίωση για το θέμα του Δ. Δαμίγου στο: http://www.pd.ntua.gr/wp-content/uploads/2013/08/Diathesimotites_DD.pdf, επίσης το άρθρο του Αντιπρύτανη του ΑΠΘ Γ. Παντή στην εφημερίδα «Μακεδονία»:http://www.makthes.gr/news/reportage/108272/?ut m_source=dlvr.it&utm_medium=twitter

Τα ελληνικά πανεπιστήμια εν κινδύνω ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΠΑΝΤΗΣ*

Τα τελευταία χρόνια τα ελληνικά πανεπιστήμια βρίσκονται σε μια κλιμακούμενη διαδικασία συρρίκνωσης και απορρύθμισης συνεπεία των λανθασμένων θεσμικών παρεμβάσεων, της υποχρηματοδότησης (μείωση κατά 60% του τακτικού προϋπολογισμού και κατά 70% των δημοσίων επενδύσεων), του περιορισμού των κονδυλίων έρευνας, της συνεχούς ελάττωσης του προσωπικού (συνταξιοδοτήσεις, κατάργηση διδασκόντων 407/80), της εφεδρείας και της επαπειλούμενης διαθεσιμότητας των διοικητικών υπαλλήλων. Τα μέλη του ερευνητικού, εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού που τα τρία αυτά χρόνια έδωσαν την προσωπική τους σφραγίδα στην προσπάθεια να κρατηθούν τα ελληνικά πανεπιστήμια όρθια αρχίζουν να κουράζονται από τις συνεχείς αντιστάσεις και έτσι ένα κλίμα απογοήτευσης και φόβου για το αύριο αρχίζει να πλανάται πάνω από τα ΑΕΙ της χώρας. Οι φοιτητές μας βλέπουν μπροστά τους το 60% της ανεργίας των νέων και απογοητεύονται για το μέλλον τους ,ενώ οι μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί μας φοιτητές ψάχνουν να προσφέρουν τις γνώσεις τους σε όποιο μέρος του κόσμου υπάρχει η δυνατότητα απλής ή μεταδιδακτορικής εργασίας. Ένα τεράστιο μεταναστευτικό κύμα περίπου 120.000 ανθρώπων με υψηλά ακαδημαϊκά και επαγγελματικά προσόντα από

16 * Καθηγητής Οικολογίας και Αντιπρύτανης ΑΠΘ

καθηγητές πανεπιστημίου έως νέοι διδάκτορες εγκαταλείπουν την χώρα (brain drain) αναζητώντας νέες ευκαιρίες αξιοπρεπούς εργασίας. Τι άραγε μπορεί να περιμένει για το μέλλον της μια χώρα: Όταν δεν μπορεί να συγκρατήσει και να εμπνεύσει όλο αυτό το υψηλότατο ακαδημαϊκό και επαγγελματικό ανθρώπινο δυναμικό; Όταν δεν υπάρχει προοπτική και ελπίδα για τα πανεπιστήμια της; Όταν δεν υπάρχει όραμα παιδείας, σχέδιο ανάπτυξης, διάθεση βελτίωσης της ζωής των πολιτών της; Όταν στο όνομα της κάλυψης των λογιστικών ελλειμμάτων της επιλέγει το έλλειμμα παιδείας, το έλλειμμα έρευνας και καινοτομίας, το έλλειμμα προοπτικής και ελπίδας; Σε αυτή λοιπόν την οριακή κατάσταση της χώρας τα ελληνικά πανεπιστήμια οφείλουν να μείνουν όρθια, να αναδιαμορφωθούν, να αναστοχαστούν πάνω στην δυναμική του ακαδημαϊκού και κοινωνικού τους ρόλου, να διατηρήσουν και να βελτιώσουν την εκπαιδευτική και ερευνητική τους δραστηριότητα, να δώσουν στην ελληνική κοινωνία την ελπίδα της γνώσης κρατώντας τα φωτεινά μυαλά της Ελλάδας σε μια δορυφορική τροχιά γύρω από αυτά. Για να επιτελέσουν όμως τα ελληνικά πανεπιστήμια όλα τα παραπάνω θα πρέπει προηγουμένως η ακαδημαϊκή κοινότητα να σταματήσει τον εκφυλισμό τους, την συρρίκνωση τους, την συνεχιζόμενη απορρύθμισή τους, την διαφαινόμενη διάλυση τους έτσι ώστε να αποκτήσουν

όλοι και πάλι ελπίδα και νέες ευκαιρίες. Σε αυτή την δύσκολη οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά περίοδο, είναι η ώρα για την δημιουργία του «Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας» με κύριο έργο, αφενός να διαφυλάξει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης από την συνεχιζόμενη υποβάθμιση και την διάλυση και αφετέρου να διαμορφώσει τις συνθήκες για την αναγκαία αυριανή εκπαιδευτική αναβάθμιση. Πρέπει να διαμορφώσουμε ένα νέο σχέδιο βελτίωσης και αναβάθμισης των ελληνικών πανεπιστημίων με συγκεκριμένους ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους στο πλαίσιο του ενιαίου Ευρωπαϊκού ακαδημαϊκού χώρου. Ένα σχέδιο αναβάθμισης των πανεπιστημίων μας (σε αντικατάσταση των νόμων 4009 και 4076) που να εστιάζει στην βελτίωση της ακαδημαϊκής τους λειτουργίας, την ενίσχυση της αυτοδιοίκησης, της αυτονομίας και της λειτουργικότητας τους, την ενίσχυση και θεσμική κατοχύρωση της φοιτητικής μέριμνας, την καθιέρωση κανόνων διαφάνειας και αξιοκρατίας στις εσωτερικές διαδικασίες εκλογών και εξελίξεων, την πλήρη διαφύλαξη του κοινωνικού ρόλου τους με την δωρεάν παροχή του κοινωνικού αγαθού της παιδείας και την ειδική μέριμνα για την ενίσχυση της ερευνητικής τους δραστηριότητας. Ας επενδύσουμε στην παιδεία ως μέσο για την οριστική αντιμετώπιση της οικονομικής, κοινωνικής και πνευματικής κρίσης που βιώνουμε. Ας επενδύσουμε στα πανεπιστήμια μας, στην έρευνα, στην εκπαίδευση και στην καινοτομία. Ας επενδύσουμε στην ελπίδα.

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

τχ. 84

Ποινικοποιούν την συνδικαλιστή δράση; ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΡΕΣΤΕΝΙΤΗΣ*

Η ακαδημαϊκή χρονιά 2011-2012 χαρακτηρίστηκε, εκτός από τις 2 εκλογικές αναμετρήσεις, τα3 κυβερνητικά σχήματα άσκησης της μνημονιακής πολιτικής που διέλυσε και διαλύει την ελληνική κοινωνία και τη χώρα και καταστρέφει ζωές ανθρώπων κυρίως των νέων-, τους 3 υπουργούς Παιδείας και από τις κινητοποιήσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας, δασκάλων, φοιτητών και εργαζομένων. Η πανεπιστημιακή κοινότητα, διαδήλωσε με πολλούς τρόπους την αγανάκτησή της, καθώς και τη ριζική της αντίθεση στον ν.4009/2011, γνωστό ως νόμο «Διαμαντοπούλου», που ψηφίστηκε με συνοπτική διαδικασία από τους βουλευτές ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΛΑΟΣ (που στη συνέχεια συγκρότησαν την κυβέρνηση Παπαδήμου) και πολλές διατάξεις του και από τους βουλευτές της ΔΗΜΑΡ. Τα ακαδημαϊκά όργανα, σύγκλητοι και γενικές συνελεύσεις τμημάτων, η σύνοδος πρυτάνεων, τα συνδικαλιστικά όργανα ΔΕΠ και ΕΠ, εργαζομένων στα ΑΕΙ και φοιτητών, με εξαίρεση την ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ, με εκτεταμένες αναλύσεις αποκάλυψαν τις επιδιώξεις και κυρίως τις συνέπειες από την ενδεχόμενη εφαρμογή του ν.4009/11.

* Kαθηγητής ΑΠΘ, πρώην Πρόεδρος ΕΣΔΕΠ

Αγαπητές/οι συνάδελφοι Τα σχετικά με την δίωξη των συνδικαλιστών του ΑΠΘ μηνύματα συνεχίζονται. Πολλοί όμως συνάδελφοι παρακάμπτουν το ζητούμενο «τι έγινε από ποιους» και καταλήγουν στην καλόπιστη γνώμη πως οι εισαγγελικές παρεμβάσεις στο πανεπιστήμιο αναστατώνουν την ακαδημαϊκή ζωή και καλό είναι να ανακοπούν. Αν ωστόσο στο πανεπιστήμιο γίνει όντως ένα έγκλημα, η ποινική δικαιοσύνη θεσμικά καλώς κινητοποιείται και προχωρεί με τους δικούς της κανόνες (άλλο ήταν το θέμα του ασύλου). Το βασικό επίδικο στην περίπτωση που συζητούμε είναι αν διακόπηκε μια συνεδρίαση, αν έγιναν εξυβρίσεις και αν αυτά έγιναν από τους συγκεκριμένους διωκόμενους. Η παράκαμψη αυτού του θέματος είναι λάθος θεσμικό, ακαδημαϊκό, πολιτικό. Φανερή νομική και ακαδημαϊκή σημασία έχει βέβαια και το αν μια παρεμπόδιση γίνεται για την υπεράσπιση της συνταγματικής τάξης ή ως ωμή βία. H θέση «η βία είναι βία» κάποτε ισοπεδώνει ανόμοια, αγνοώντας αρχές όπως η αναλογικότητα, ή θεσμούς όπως η άμυνα κλπ. Αντικειμενικά οι διαμαρτυρίες για τις ακρότητες του ν. 4009/11 (Οργανωτική Επιτροπή εξωτικών, αφαίρεση τεκμηρίου αρμοδιότητας Συγκλήτου, ακραία συρρίκνωση αριθμού συγκλητικών κ.λπ.) φαίνονται να συνέβαλαν στηνδιόρθωση τους με την εσπευσμένη ψήφιση του ν. 4076/12. Η μια

Μήπως δεν ήταν «αβλεψίες»; Μήπως και στη δικαστική εξουσία αρχίζει να αναπτύσσεται η αντίληψη για τη διακυβέρνηση διά τού φόβου; Και τελικά μήπως έχουν δίκιο οι συνδικαλιστικοί φορείς που με ανακοινώσεις τους έχουν χαρακτηρίσει «μεθοδευμένη» τη παραπομπή σε δίκη των 6 συνδικαλιστών του ΑΠΘ, υποστηρίζοντας ότι διώκονται για τη συμμετοχή τους σε μαζική διαμαρτυρία στους χώρους του Πανεπιστημίου και ότι με την παραπομπή προσπαθούν να τρομοκρατήσουν και να σταματήσουν κάθε φωνή διαμαρτυρίας;

Επιστολή προς μέλη ΔΕΠ πλευρά πάντως θεωρεί ότι η συρροή ψηφοφόρων για την εκλογή των Συμβουλίων επικύρωσε δημοκρατικά την καταδίκη της βίας, ενώ η άλλη ότι η συρροή αυτή οφείλεταιιδίως στην απάλειψη των ακροτήτων του ν. 4009/11. Ακόμη και το καίριο αυτό θέμα, ωστόσο, δεν αναιρεί το κύριοζητούμενο (ποια πράξη τίνος διώκεται) και επομένως μπορεί εδώ να τεθείσε παρένθεση. Κατάκτηση του παγκόσμιου πολιτισμού μετά την Αναγέννηση είναι το Ποινικό δίκαιο της πράξης: η ποινή είναι ατομική και κανείς δεν τιμωρείται αν ο ίδιος δεν έχει τελέσει μια πράξη. Ποια όμως εξατομικευμένη πράξη αποδίδεται σήμερα στους συγκεκριμένους συνδικαλιστές; Διακόπηκε π.χ. η συνεδρίαση εξαιτίας ενός κειμένου-καταγγελίας που διάβασαν, ή από άλλους στην συνέχεια; Έβρισε ο/η/ Α, ο/η/Β ο/η/Γ; Υπάρχει έστω ένας μάρτυρας που να είδε και να περιγράφει συγκεκριμένο διωκόμενο που να διαταράσσει, να βρίζει κλπ? Αν δεν κάνω λάθος ως εξατομικευμένη πράξη αναφέρεται μόνον η παραπάνω ανάγνωση του κειμένου από τον τότε πρόεδρο του ΕΣΔΕΠ, χωρίς μάλιστα να προκύπτει ότι η αναφορά σε προδοτικές στάσεις γίνεται στο κείμενο

Σημαντικές ρυθμίσεις του νόμου κρίθηκαν αντισυνταγματικές και από το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής. Για το ζήτημα αυτό και έχοντας πρόδηλο έννομο συμφέρον ο ΕΣΔΕΠ-ΑΠΘ άσκησε αίτηση ακύρωσης παράλληλα με όλα τα Πανεπιστήμια της χώρας ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας κατάαποφάσεων της υπουργού Παιδείας, που στηρίζονταν σε διατάξεις του ν. 4009/11 οι οποίες ήταν αντίθετες με το συνταγματικά κατοχυρωμένο αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ. Η κατηγορηματική απόρριψη του νέου νομικού πλαισίου για τη δομή και λειτουργία του πανεπιστημίου, από τη συντριπτική πλειοψηφία της πανεπιστημιακής κοινότητας, παρά την εκτεταμένη συκοφάντηση των πανεπιστημιακών και των ελληνικών πανεπιστημίων που εκπορευόταν από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και μεγεθύνθηκε από τα καθεστωτικά ΜΜΕ, οδήγησε στην άρνηση συμμετοχής στα όργανα που προέβλεπε ο ν.4009/2011. Πρώην και νυν πρυτάνεις και αντιπρυτάνεις, δεκάδες συνάδελφοι στους οποίους απευθύνθηκε το Υπουργείο, παρακάμπτοντας τις εκλεγμένες πανεπιστημιακές αρχές, για τη στελέχωση των «οργανωτικών επιτροπών» αρνήθηκαν την εμπλοκή τους σε διαδικασίες που τα συλλογικά ακαδημαϊκά όργανα με δημοκρατικές διαδικασίες είχαν απορρίψει. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

αυτό και όχι από τρίτους. Να λοιπόν το βασικό: πρόκειται για τον κίνδυνο του πολίτη να διώκεται χωρίς καμιά ένδειξη, μαρτυρία ή άλλο αποδεικτικό στοιχείο ότι ο ίδιος ατομικά τέλεσε αξιόποινη πράξη. Να διώκεται δηλαδή μόνο επειδή έτυχε η τόλμησε να βρίσκεται κάπου ή για το φρόνημά του. Αυτός ο κίνδυνος ενδιαφέρει πρώτιστα τη δημοκρατία, την έννομη και φυσικά και την ακαδημαϊκή τάξη. Με δυο λόγια, μια ενοχοποίηση χωρίς εξατομικευμένη πράξη (ενόχων) είναι έγκλημα η ίδια, χαρακτηριστικό του αυταρχισμού. Στην καλύτερη περίπτωση είναι σοβαρό λάθος, είτε προέλθει από εισαγγελέα ή δικαστικόλειτουργό, είτε από (ψευδο)μάρτυρες που θα τους παρασύρουν με θολούς συλλογικούς στιγματισμούς, επιπίπτοντες επί δικαίων και αδίκων. Γι’αυτό ακριβώς το θέμα δεν είναι απλώς η ποινικοποίηση πράξεων που τελούνται στο πανεπιστήμιο γενικά, αλλά η επιλογή ενόχων όχι με βάση τις πράξεις, αλλά με βάση το προφίλ τους: Η ταύτιση της βάρβαρης βίας με το βλοσυρό βλέμμα του συνδικαλιστή, ή του ξένου, ή του όποιου ανεπιθύμητου. Αφήνοντας στην άκρη τα εμφυλιοπολεμικά, τις απάθειες και τις διαμάχες για συγκυριακά ζητήματα, ας ασχοληθούμε με τα θεμελιακά του κράτους δικαίου και της παιδείας. ΣΥΝΑΔΕΛΦΙΚΑ Ν. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΠΘ

17

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

18

Σε πολλά πανεπιστημιακά ιδρύματα η εφαρμογή του ν.4009/11 και η έναρξη της εκλογικής διαδικασίαςαναβαλλότανδιαρκώς μετά από παραιτήσεις μελών είτε των «οργανωτικών επιτροπών» είτε και των υποψηφίων για τα συμβούλια διοίκησης. Παρά τις εκκλήσεις του ΕΣΔΕΠ-ΑΠΘ, η διορισμένη από την υπουργό Παιδείας «Οργανωτική Επιτροπή» του ΑΠΘ, προκήρυξε «εκλογές» για τις 15-2-2013. Οι σύλλογοι ΔΕΠ, εργαζομένων,προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών, με αποφάσεις των οργάνων τους, κάλεσαν τα μέλη τους στις 8 Φεβρουαρίου 2012, σε συγκέντρωση και διαδήλωση στην πανεπιστημιούπολη του ΑΠΘ,συγκέντρωση που κατέληξε στο αμφιθέατρο της Ιατρικής όπου πραγματοποιούνταν ενημερωτική εκδήλωση της «Οργανωτικής Επιτροπής» με συμμετέχοντες τα μέλη των «εφορευτικών Επιτροπών» και τους τότε υποψηφίους για το Συμβούλιο του Ιδρύματος. Στόχος της παρέμβασης της αντιπροσωπείας του ΕΣΔΕΠ-ΑΠΘ ήταν η ενημέρωση των παριστάμενων στην εκδήλωση της «Οργανωτικής Επιτροπής» για τις θέσεις του συλλόγου, που ήταν αποτέλεσμα των αλλεπάλληλων Γενικών Συντελέσεων του,με βάση τις οποίες ο ν.4009/11είχε επικριθεί επί της ουσίας ως νομοθέτημα ολέθριο για την ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας. Η συνδικαλιστική αυτή παρέμβαση χρησιμοποιήθηκε για να πυροδοτήσειεκ νέου την ένταση σε μια κρίσιμη περίοδο τόσο για την πανεπιστημιακή κοινότητα όσο και για την Ελληνική Κοινωνία. Η τακτική της κλιμακούμενης όξυνσης του κλίματος στο ΑΠΘ την περίοδο εκείνη, είχε ξεκινήσει με προκλητικές τοποθετήσεις από ελάχιστους, που πρόβαλαν συκοφαντικές, δυσφημιστικές κατηγορίες περί βιαιοτήτων, τραμπουκισμών, ταγμάτων εφόδου κλπ. δηλαδή ανυπόστατες κατηγορίες με σκοπό την κατασυκοφάντηση των κινητοποιήσεων της πανεπιστημιακής κοινότητας. Και συνεχίστηκεμε την επιστολή, για τα γεγονότα της 8ης Φεβρουαρίου 2012, του προέδρου της «Οργανωτικής Επιτροπής» προς τον Πρύτανη του ΑΠΘ, που δημοσιοποιείται αμέσως και «χρησιμοποιείται» για να «καταδικαστούν» τα φαινόμενα βίας από την τότε Υπουργό Παιδείας. Απώτερος στόχος: α) η «ενεργοποίηση» των μάλλον αδιάφορων συναδέλφων (εξαιτίας των ζοφερών συνθηκών που βιώνουν) ενόψει της «εκλογής» της 15ης Φεβρουαρίου, καθώς η συμμετοχή στον «προεκλογικό» διάλογο είναι ανύπαρκτη με εξαίρεση τις τοποθετήσεις υποψηφίων, και β) η πρόσκληση παρουσίας εισαγγελικών και αστυνομικών αρχών στο πανεπιστήμιο για την επιτήρηση των εκλογών. Και πράγματι η επιστολή του προέδρου της «Οργανωτικής Επιτροπής» και τα σχετικά δημοσιεύματα, είχανως αποτέλεσμα α) την εντολή του πρύτανη να διερευνηθούν τα «γεγονότα» που περιγράφονται στην επιστολή του και β) την παραγγελία του Εισαγγελέα Θεσσαλονίκης για προκαταρτική εξέταση. Η πρώτη διαδικασία ολοκληρώνεται σε ένα μήνα και περιγράφει ως εξής τα γεγονότα της 8/2/12: «Χωρίς προσυνεννόηση, στην αίθουσα εισήλθαν οι εκπρόσωποι τωνσυνδικαλιστικών φορέων καθώς και ομάδα ατόμων, τα οποία δήλωναν ότι είναιφοιτητές. Μετά την είσοδό τους ο Πρόεδρος του ΕΣΔΕΠ ζήτησε και έλαβε το λόγο υποβάλλοντας το αίτημα να σταματήσει

η διαδικασία που αφορούσε στην εκλογή μελών του Συμβουλίου Διοίκησης του Α.Π.Θ., ενώ έκανε έκκληση προς τους παρισταμένους υποψηφίους και τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών να παραιτηθούν. Τα αιτήματα αυτά αντανακλούσαν πάγιες θέσεις του ΕΣΔΕΠ. Τα ίδια, σε γενικές γραμμές, επανέλαβε και ο εκπρόσωπος των εργαζομένων του Α.Π.Θ. Στη συνέχεια, οι εκπρόσωποι αυτοί αποχώρησαν, ενώ στην αίθουσα παρέμειναν οι φοιτητές, οι οποίοι συνέχισαν να εκφωνούν συνθήματα». Και καταλήγει: «Σε ό,τι αφορά τους εκπροσώπους των συνδικαλιστικών φορέων σύμφωνα με τις καταθέσεις όλων των μαρτύρων, δεν διαπιστώνεται ότι διέπραξαν καμία πιθανή αξιόποινη πράξη, τόσο προς την πλευρά του Προέδρου της Οργανωτική Επιτροπής ή των μελών της, όσο και προς την πλευρά οποιουδήποτε υποψηφίου.Συμπερασματικά: Ουδεμία πιθανή αξιόποινη πράξη δεν διαπιστώθηκε ότι συνετελέσθη από τον Πρόεδρο και τον Γραμματέα του ΕΣΔΕΠ, καθώς και από τον εκπρόσωπο των εργαζομένων του ΑΠΘ». Με βάση αυτό το πόρισμα, το Πρυτανικό Συμβούλιο ΑΠΘ, ομόφωνα αποφασίζει ότι δεν τίθεται ζήτημα άσκησης πειθαρχικής δίωξης εναντίον των εκπροσώπων των συνδικαλιστικών φορέων που αναφέρονταν στην επιστολή της «Οργανωτικής Επιτροπής». Με βάση αυτή την διερεύνηση η Σύγκλητος ΑΠΘ και τότε αλλά και πολύ πρόσφατα (28/8/13) με ομόφωνο ψήφισμά της (βλ. σε διπλανή στήλη) ζητά την «αυτονόητη διόρθωση του λάθους». Η προκαταρκτική εξέταση της Εισαγγελίας, αφού εξετάστηκαν ως εγκαλούμενοιτα 5 μέλη της τότε πλειοψηφίας του ΔΣ του ΕΣΔΕΠ-ΑΠΘ και ο πρόεδρος του ΔΣ του συλλόγου Διοικητικών Υπαλλήλων του ΑΠΘ, και αφού έλαβε υπόψη της(;) και όλο τον φάκελο της διερεύνησης που είχε πραγματοποιηθεί με εντολή του Πρύτανη αλλά και τις καταθέσεις των όσων είχαν κληθεί να καταθέσουν, κατέληξε, μετά από 16 μήνες στην παραπομπή σε δίκη των 6 συνδικαλιστών

με την κατηγορία της «διατάραξης κοινής ειρήνης»! Η μελέτη όλων των στοιχείων του φακέλου καταδεικνύει ότι δεν υπάρχει ούτε ένα στοιχείο που να τεκμηριώνει τη χρήση οποιασδήποτε μορφής βίας, από πλευράς καθηγητών και υπαλλήλων του ΑΠΘ, αλλά αντίθετα ότι η δίωξη αφορά ειρηνική διατύπωση άποψης από συνδικαλιστικές οργανώσεις. Αλλά αν αυτό είναι αυθαίρετη ερμηνεία, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να ερμηνευτούν οι εξής «αβλεψίες»: w 1η «παράνομη εισβολή» έλαβε χώρα εντός του ΑΠΘ, από συνδικαλιστές μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας του ΑΠΘ, με μακροχρόνια συνδικαλιστική, ακαδημαϊκή και κοινωνική δραστηριότητα. w 2η προκληθείσα «διακοπή και διατάραξη της ομαλής διεξαγωγής της υπηρεσίας», δεν αφορούσε συνεδρίαση ακαδημαϊκού οργάνου αλλά ενημερωτική συνάντηση της «οργανωτικής» με τα μέλη των «εφορευτικών επιτροπών» και τους υποψηφίους. w 3η παραπέμπονται σε δίκη μόνον τα μέλη της τότε πλειοψηφίας ακόμη και απούσα από την συγκεκριμένη εκδήλωση. Μήπως δεν ήταν «αβλεψίες»; Μήπως και στη δικαστική εξουσία αρχίζει να αναπτύσσεται η αντίληψη για τη διακυβέρνηση διά τού φόβου; Και τελικά μήπως έχουν δίκιο οι συνδικαλιστικοί φορείς που με ανακοινώσεις τους έχουν χαρακτηρίσει «μεθοδευμένη» τη παραπομπή σε δίκη των 6 συνδικαλιστών του ΑΠΘ, υποστηρίζοντας ότι διώκονται για τη συμμετοχή τους σε μαζική διαμαρτυρία στους χώρους του Πανεπιστημίου και ότι με την παραπομπή προσπαθούν να τρομοκρατήσουν και να σταματήσουν κάθε φωνή διαμαρτυρίας; Μήπως η παραπομπή αποτελεί αδιάψευστη απόδειξη ότι στόχος του όλου εγχειρήματος είναι να παύσουν οι αιρετικές φωνές μέσα στο Πανεπιστήμιο; Να παύσει, δηλαδή, το Πανεπιστήμιο να είναι αυτό που είναι, το φυτώριο της κριτικής σκέψης;

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

τχ. 84

Σχετικά με την παραπομπή σε δίκη μελών του Δ.Σ. του Ενιαίου Συλλόγου Διδασκόντων στο ΑΠΘ ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ*

Δύο είναι, νομίζω, τα κρίσιμα σημεία του πρωτάκουστου κατηγορητηρίου εις βάρος των συναδέλφων μας. Εκτιμώ ότι και στα δύο καταφαίνεται πως η αποδιδόμενη κατηγορία στους συναδέλφους είναι παντελώς αβάσιμη νομικά.

1) Μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας και μάλιστα του συνδικαλιστικού οργάνου της εισέρχονται νόμιμα (και όχι παράνομα) σε χώρους τού ούτως ή άλλως δημόσιου (και όχι ιδιωτικού) πανεπιστημίου. Όχι μόνο διότι δικαιωματικά είναι εν γένει χρήστες των χώρων του ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος, του οποίου τυγχάνουν μέλη, καθότι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι. Αλλά κι επειδή τούτο είναι ευνόητα θεμιτό σε περίπτωση που έχουν κάτι σημαντικό να ανακοινώσουν σε συναδέλφους τους γύρω από ζήτημα δημόσιου ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος. Αυτό είναι όχι απλώς ατομικό δικαίωμα που έχουν τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ενός συνδικαλιστικού συλλόγου. Είναι και θεσμική (ηθικοπολιτική και συνάμα δικαιική) υποχρέωση απέναντι στα μέλη του Συλλόγου που εκπροσωπούν. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πράγματι, τα μέλη του Συλλόγου προσκλήθηκαν σε αλλεπάλληλες γενικές συνελεύσεις, στις οποίες διαμόρφωσαν κατά πλειοψηφία, ύστερα από δημοκρατικό διάλογο, ορισμένη στάση ως προς μια μείζονα νομοθετική μεταβολή για την ανώτατη παιδεία της χώρας μας. Αυτή επικρίθηκε δημοσίως ευρύτατα για πλείστα σημεία αντισυνταγματικότητας. Ένα από αυτά αφορούσε στη νομιμότητα διορισμού της επιτροπής διενέργειας των εκλογών με υπουργική απόφαση, δηλαδή με απόφαση της εκτελεστικής εξουσίας. Ωστόσο, η έντονη αντίθεση στην εν λόγω σαρωτική νομοθετική μεταβολή καθόλου δεν αποτελούσε μεμονωμένη θέση του συγκεκριμένου Συλλόγου. Ούτε, πολύ λιγότερο, απηχούσε απλώς προσωπική γνώμη των συγκεκριμένων ανθρώπων, που σήμερα περιέργως σύρονται σε δίκη. Αντιθέτως, συνέπλεε πλήρως με το πνεύμα της γνωμοδότησης του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής, πριν από την ψήφιση του κρίσιμου νόμου, καθώς και με χείμαρρο ανάλογων

* Kαθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ

ψηφισμάτων όλων των ΕΣΔΕΠ των ελληνικών ΑΕΙ. Επίσης με ψηφίσματα και τη σθεναρή στάση της Συνόδου Πρυτάνεων απέναντι στο συγκεκριμένο νομοθέτημα, με το ίδιο ακριβώς πνεύμα. Γι’ αυτό, άλλωστε, και ασκήθηκε ενώπιον του ΣτΕ αίτηση ακυρώσεως κατά της επιλήψιμης υπουργικής αποφάσεως, επί της οποίας ατυχώς δεν έχει εκδοθεί ακόμη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. Εντελώς ενδεικτική του τεταμένου κλίματος εκείνης της περιόδου είναι η άρνηση του καθηγητή κυρίου Μπαμπινιώτη, στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, να συμμετάσχει σε επιτροπή διορισμένη από την Υπουργό κυρία Διαμαντοπούλου, για τη διενέργεια εκλογών Συμβουλίου Διοίκησης. Σημειωτέον ότι στον καθηγητή Μπαμπινιώτη ανατέθηκε ακολούθως το Υπουργείο Παιδείας στην επόμενη κυβέρνηση που σχηματίσθηκε.

2) Αυτό που έπραξαν οι κατηγορούμενοι ήταν απλώς να κοινολογήσουν τα ανωτέρω προς τα μέλη της διορισμένης (από την τότε Υπουργό) επιτροπής ειδικά για το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Το έκαναν με πρόθεση να θέσουν τα μέλη της επιτροπής αυτής προ των ευθυνών τους σχετικά με τη διαγραφόμενη συνέργειά τους σε καταπάτηση του συνταγματικά αυτοδιοίκητου των ελληνικών πανεπιστημίων (άρθ. 16 παρ. 5 Συντ.). Αυτό έκριναν οι μηνυθέντες ότι όφειλαν να πράξουν και ακριβώς αυτό έπραξαν άλλωστε. Κατά τα λοιπά, οι εγκαλούμενοι συνάδελφοι ούτε είχαν αρμοδιότητα να παρακωλύσουν τη συνεδρίαση της επιτροπής αυτής ή να διαλύσουν τη συνεδρίασή της. Ούτε κι επιδίωξαν κάτι τέτοιο εξ άλλου. Μπορεί η ενέργειά τους εκείνη να εξελήφθη ως δυσάρεστη από τα μέλη της επιτροπής, πλην όμως αυτή καθ’ εαυτήν τίποτε το παράνομο ή το προσωπικό δεν ενείχε εναντίον τους. Καθώς είναι κοινώς γνωστό, οι πολιτικές ενέργειες δεν κρίνονται με κριτήρια καλής ή κακής συμπεριφοράς μεταξύ ιδιωτών ούτε βεβαίως με εκτιμήσεις συναισθηματικού τύπου. Κρίνονται με βάση το πολιτικό τους περιεχόμενο, την ποιότητα των επιχειρημάτων τους και τον βαθμό συμφωνίας τους προς τις βασικές αξιολογήσεις που διαπερνούν τη συνταγματική έννομη τάξη. Η δημοκρατία διαφέρει από άλλα πολιτεύματα, κυρίως διότι σέβεται έναν ανεκχώρητο πυρήνα συλλογικής αυτενέργειας στα μέλη του πολιτικού σώματος του κυρίαρχου λαού. Η δημοκρατία –και η έκφανσή

της ως «πλήρης αυτοδιοίκηση» των πανεπιστημίων από την ίδια την πανεπιστημιακή κοινότητα– δεν εξαντλείται απλώς σε εκλογικές διαδικασίες ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Αλλά είναι εσαεί, σε καθημερινή πολιτική πρακτική, ανοιχτή σε δημόσιο διάλογο, διαφωνία και αντίλογο, ιδίως μέσα από συλλογική δράση. Ενάντια άποψη περί δημοκρατίας και συνδικαλιστικής ελευθερίας ρέπει σε αυταρχισμό κι ανελευθερία, αντιβαίνοντας στην ελληνική συνταγματική νομιμότητα. Επιπροσθέτως, αποδέχεται να ποινικοποιείται το φρόνημα των διαφωνούντων. Ευνοεί να τιμωρείται η ίδια η διαφωνία των πολιτών ως προς την ορθότητα όσων αποφασίζονται πολιτικά από τους κυβερνώντες ή και νομοθετούνται. Εάν τυχόν παρόμοια αντίληψη ακολουθείται από τη διωκτική αρχή, τότε αυτή, ως μη όφειλε, παύει να ενεργεί με την προσήκουσα δικαιοδοτική αμεροληψία. Εμμέσως κατέρχεται και λαμβάνει θέση στην τρέχουσα πολιτική διαπάλη, πράγμα αρνητικό τόσο για τον δημοκρατικό ανταγωνισμό όσο και για την ίδια τη δικαιοδοτική λειτουργία του Κράτους. Η δημοκρατική νομοθέτηση δεν φοβάται την έστω και δριμεία δημόσια κριτική των νόμων, εφόσον προβάλλονται εκ μέρους της κοινωνίας σοβαροί λόγοι αντίθεσης προς το περιεχόμενό τους. Απεναντίας, κάλλιστα μπορεί και να ανατροφοδοτείται γόνιμα από αυτή την αντίθεση. Ακριβώς κάτι τέτοιο συνέβη και με τον επίμαχο νόμο 4009/2012. Υπό το συντριπτικό βάρος της εις βάρος του κριτικής, αυτός χρειάσθηκε να τροποποιηθεί ευρέως με δύο επόμενα, εκτεταμένα νομοθετήματα. Είναι πολύ χαρακτηριστικό μάλιστα ότι, ακριβώς ύστερα από την κατακραυγή που προκλήθηκε, πολύ σύντομα καταργήθηκε η ανάρμοστη και αντισυνταγματική ρύθμιση, η οποία αρχικά παρείχε στον Υπουργό Παιδείας την αρμοδιότητα να διορίζει –έξωθεν και άνωθεν– επιτροπή διενέργειας εκλογών στα ελληνικά πανεπιστήμια για ανάδειξη οργάνου διοίκησης. Με την έννοια αυτή μπορεί άνετα να υποστηριχθεί ότι έχει δικαιωθεί και εκ των υστέρων η παράσταση διαμαρτυρίας, την οποία τα διωκόμενα σήμερα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΣΔΕΠ εκείνης της περιόδου πραγματοποίησαν ενώπιον των μελών της διορισμένης από την Υπουργό κυρία Διαμαντοπούλου επιτροπής για το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.

Ομόφωνο ψήφισμα της συγκλήτου του ΑΠΘ Η Σύγκλητος του ΑΠΘ, στη Συνεδρίασή της με αριθμό 2866/28-8-2013,έχοντας λάβει γνώση της δίωξης των μελών του προηγούμενου Δ.Σ. του ΕΣΔΕΠ και διοικητικού υπαλλήλου, Προέδρου του Συλλόγου Διοικητικού Προσωπικού του ΑΠΘ, εξέδωσε το εξής ομόφωνο ψήφισμα: Είναι παγίως αντίθετη προς οποιαδήποτε ατομική ή συλλογική πράξη διατάραξης των ακαδημαϊκών λειτουργιών, ή των οποιωνδήποτε εκδηλώσεων εντός του ακαδημαϊκού χώρου, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν η διατάραξη γίνεται με αξιόποινο τρόπο. Είναι ωστόσο σε θέση να γνωρίζει, μετά την ολοκλήρωση σχετικής ΕΔΕ που διεξήγαγε ο Πρόεδρος, σήμερα, του Τμήματος Ιατρικής καθηγητής Αλ. Γαρύφαλλος, αλλά και με βάση τον ευρύτερο σχετικό διάλογο των μελών του ΑΠΘ, ότι καμία αξιόποινη πράξη δεν προέκυψε να έχει τελεστεί εξατομικευμένα από τους διωκόμενους συναδέλφους. Έχει επίγνωση ότι η δίωξη ή τιμωρία οποιουδήποτε ανθρώπου χωρίς ο ίδιος να έχει τελέσει κάποια άδικη πράξη προσβάλλει τα δικαιοκρατικά θεμέλια της ελληνικής και της διεθνούς έννομης πράξης. Ως εκ τούτου εμπιστεύεται την ελληνική ποινική δικαιοσύνη για την αυτονόητη διόρθωση του λάθους.

19

ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ Κάτω από την άσφαλτο υπάρχει (ακόμη) παραλία

20

Το καλοκαίρι που πέρασε δεν έμοιαζε με τα προηγούμενα . Οι εξελίξεις τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο ήταν μεγάλες. Στην Ελλάδα του μνημονίου, της κρίσης και της λιτότητας, η συγκυρία εναλλάσσεται διαρκώς. Ίσως είναι δύσκολο να αποτυπώσει κανείς σε λίγες γραμμές τι ακριβώς έχει συμβεί. Ακόμα πιο δύσκολο είναι να καταγράψει όλα τα γεγονότα χωρίς να παραλείψει κάτι. Κλείσιμο και συγχωνεύσεις νοσοκομείων, απολύσεις στο δημόσιο τομέα, απολύσεις εκπαιδευτικών και διοικητικών υπαλλήλων, ρατσιστικές επιθέσεις, εκκενώσεις αυτοδιαχειριζόμενων χώρων σε ολόκληρη την Ελλάδα και όλα αυτά σε συνδυασμό με κρατικές δολοφονίες για ένα εισιτήριο λεωφορείου. Και βέβαια κανείς δεν ξεχνάει το ξαφνικό και αυθαίρετο κλείσιμο της ΕΡΤ από την τότε τρικομματική κυβέρνηση. Την ίδια στιγμή σε δύο μέρη του κόσμου, στην Τουρκία και την Βραζιλία,ξέσπασαν δυο από τις πιο μαζικές και με ιδιαίτερη σημασία εξεγέρσεις. Μετά από μια έντονη χρονιά λοιπόν και ένα ακόμη πιο έντονο καλοκαίρι, πραγματοποιήθηκε το 1ο εναλλακτικό camping των Νέων Σύριζα. Μετά την λήξη των διαδικασιών του 1ο Συνεδρίου του Σύριζα οι νέοι και οι νέες του Σύριζα από όλη την Ελλάδα, δημιούργησαν ένα εναλλακτικό 10ήμερο διακοπών στο Δρέπανο Ηγουμενίτσας. Μέσα στην κρίση συγκροτήθηκε ένα εναλλακτικό πρότυπο, όχι μόνο διακοπών, αλλά και καθημερινότητας. Έχοντας ως πρόταγμα την αλληλεγγύη και την αυτοργάνωση πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις, δρώμενα, ομιλίες, συνελεύσεις και συζητήσεις καθώς και μαθήματα χορού, φωτογραφίας και αυτοάμυνας. Μια ενδιαφέρουσα καινούργια δράση που αναπτύχθηκε στο φετινό camping ήταν η συλλογική κουζίνα. Αυτή δημιουργήθηκε από μια ομάδα συντρόφων και συντροφισσών οι οποίοι μαγείρευαν και προσέφεραν φαγητό σε πολύ προσιτή τιμή ως σημείο και κοινωνικό αντιπαράδειγμα των καιρών που ζούμε. Τις 10 ημέρες που πραγματοποιήθηκε το camping διεξήχθηκαν πολλές συζητήσεις για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που απασχολούν την σημερινή νεολαία. Οι κουβέντες που πραγματοποιήθηκαν ήταν πολλές και η θεματολογία τους μεγάλη. Μερικά μόνο από τα ζητήματα που ανοίχθηκαν ήταν οι έμφυλες διακρίσεις και πως αντιμετωπίζονται από ένα σύγχρονο κόμμα της αριστεράς, οι αντιστάσεις και τα κοινωνικά αντιπαραδείγματα στον καιρό του μνημονίου, η συνολική επίθεση στην δημοκρατία και ο κρατικός αυταρχισμός. Επίσης υπήρξαν μαρτυρίες από ανθρώπους που ζήσανε και περιγράψανε το μέγεθος και την βαθύτερη σημασία των κοινωνικών εξεγέρσεων που ξέσπασαν φέτος το καλοκαίρι τόσο στην Τουρκία, όσο και στην Βραζιλία. Εξεγέρσεις, οι οποίες

απέσπασαν την έντονη προσοχή, ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας.

Το camping μπορεί να τελείωσε στις 4 Αυγούστου, άφησε όμως πίσω του πλούσια παρακαταθήκη ιδεών, σκέψεων, προτάσεων, δράσεων και οραμάτων για το πώς οι νέοι και οι νέες οραματίζονται την κοινωνία και τον κόσμο του αύριο

Ένα άλλο βασικό ζήτημα που απασχολεί τόσο τον Σύριζα, όσο και την νεολαία του, είναι το αντιρατσιστικό-αντιφασιστικό. Το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση έχει προβεί στην δημιουργία κέντρων κράτησης και στρατοπέδων συγκέντρωσης προσφύγων, οι οποίοι φυλακίζονται κάτω υπό αντίξοες συνθήκες και ενάντια στον νόμο. Στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας υπάρχει ένα κέντρο κράτησης μεταναστών, στο οποίο κρατούνται εδώ και καιρό αρκετοί άνθρωποι χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένες κατηγορίες εναντίον τους. Εντούτοις δεν γίνεται εκ μέρους του κράτους καμία ενέργεια η οποία θα προωθούσε το ζήτημα της απελευθέρωσης τους. Γι’ αυτόν τον λόγο οι νέοι του Σύριζα προέβησαν σε διαμαρτυρία έξω από τον χώρο κράτησης των μεταναστών και κατάφεραν ένα κλιμάκιό τους να τους επισκεφτεί και να έρθει σε επαφή μαζί τους. Από αυτού του είδους την επαφή αποδείχτηκε ξανά ότι οι συνθήκες κράτησής τους δεν πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις που αφορούν τις ανθρώπινες συνθήκες κράτησης.

Επίσης αξίζει να επισημανθεί η συνέλευση, η οποία συγκαλέστηκε με θέμα την συγκρότηση του ενιαίου φορέα της νεολαίας. Απ’ αυτήν την διαδικασία προέκυψαν ενδιαφέρουσες σκέψεις και ιδέες για τον τρόπο που οραματιζόμαστε την ενιαία νεολαία του Σύριζα. Ένα άλλο κοινωνικό θέμα που απασχολεί τα τελευταία χρόνια την αριστερά είναι η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση την οποία ευαγγελίζεται η κυβέρνηση. Το κράτος το τελευταίο διάστημα έχει προβεί σε συγχωνεύσεις και κλείσιμο τμημάτων και σχολών σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, σε απολύσεις και διαθεσιμότητες, τόσο του διοικητικού προσωπικού, όσο και του επιστημονικού. Οι ενέργειες αυτές, θέτουν στο στόχαστρο την σπουδάζουσα νεολαία και ως εκ τούτου την βρίσκουν απολύτως αντίθετη. Έτσι, πραγματοποιήθηκε συνέλευση σπουδάζουσας των νέων Σύριζα, στην οποία συζητήθηκε ο τρόπος με τον οποίο θα κλιμακωθεί την νέα ακαδημαϊκή χρονιά ο αγώνας για να αντιμετωπιστεί το αυταρχικό και νεοφιλελεύθερο πρόσωπο του κράτους,όσο αφορά και τα εκπαιδευτικά ζητήματα. Το camping μπορεί να τελείωσε στις 4 Αυγούστου, άφησε όμως πίσω του πλούσια παρακαταθήκη ιδεών, σκέψεων, προτάσεων, δράσεων και οραμάτων για το πώς οι νέοι και οι νέες οραματίζονται την κοινωνία και τον κόσμο του αύριο. Είναι λοιπόν στο χέρι μας να τα πραγματοποιήσουμε. Ας ξεκινήσουμε! ΘΕΜΙΔΑ ΚΑΠΛΑΝΗ

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

τχ. 84

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΡΙΔΗΣ

Αυστραλοί εκπαιδευτικοί κινητοποιούνται ενάντια στις σχεδιαζόμενες περικοπές Οι εκπαιδευτικοί στη Δυτική Αυστραλία είναι έτοιμοι να αναλάβουν δράση ενάντια στις σχεδιαζόμενες περικοπές δαπανών που θα επιφέρουν την απώλεια 300 θέσεων εκπαιδευτικών και 500 θέσεων υποστηρικτικού προσωπικού μέσα στο 2014. Οι εξελίξεις αυτές λαμβάνουν χώρα υπό συνθήκες στις οποίες τα κρατικά έσοδα αναμένεται να αυξηθούν κατά 18% τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Η επικεφαλής του συνδικάτου δημοσίων σχολείων, Anne Gisborne, υποστηρίζει πως οι προτεραιότητες της κυβέρνησης είναι τελείως λανθασμένες: «Αυτές οι περικοπές συνεπάγονται τη μείωση του προσωπικού την ώρα που ο αριθμός των φοιτητών αυξάνεται. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς καθηγητής μαθηματικών για να καταλάβει ότι αυτό θα οδηγήσει σε μεγαλύτερα τμήματα, τα οποία θα οδηγήσουν με τη σειρά τους σε λιγότερη

Παραγουάη: καθηγητές σε απεργία πείνας Πενήντα καθηγητές στην Παραγουάη κατέβηκαν σε απεργία πείνας την περασμένη εβδομάδα σε μια προσπάθεια κλιμάκωσης του αγώνα τους ενάντια στους χαμηλούς μισθούς και συντάξεις. Οι εκπαιδευτικοί είχαν ξεκινήσει απεργία από την 29η Ιουλίου. Σε αυτό το διάστημα, ένας νέος πρόεδρος εξελέγη στη χώρα, ο πολυεκατομμυριούχος άνθρωπος των επιχειρήσεων, Horacio Cartes. Οι εκπαιδευτικοί στην Παραγουάη κερδίζουν μόλις 385 δολάρια το μήνα και οι συντάξεις τους κυμαίνονται κατά μέσο όρο στα 185 δολάρια. Οι εκπαιδευτικοί ζητούν μια σύνταξη που θα τους επιτρέψει να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Κατά τη διάρκεια της απεργίας, οι εκπαιδευτικοί έχουν λάβει μέρος σε μαζικές διαδηλώσεις και έκλεισαν δρόμους. Οι μαζικές κινητοποιήσεις μπροστά από το Υπουργείο Παιδείας δεν ήταν όμως η μόνη μορφή κινητοποίησης των Παραγουανών εκπαιδευτικών:

προσωπική προσοχή προς τους μαθητές και φτωχότερα μαθησιακά αποτελέσματα.» Το συνδικάτο έχει δώσει διορία στη διοίκηση της Πολιτείας μέχρι την επόμενη Παρασκευή να ακυρώσει τις προγραμματισμένες περικοπές. Η Δυτική Αυστραλία και το Queensland είναι οι δύο πολιτείες της Αυστραλίας, οι οποίες δεν έχουν εγκρίνει το σχέδιο χρηματοδότησης της εκπαίδευσης που προβλέπει η έκθεση του David Gonski, αναφορικά με την κατάσταση της εκπαίδευσης στη χώρα. Η Ομοσπονδιακή Ένωση Εκπαιδευτικών παροτρύνει όλες τις πολιτείες να υιοθετήσουν το σχέδιο που προβλέπει την ενίσχυση του προϋπολογισμού για την εκπαίδευση με 5 δισεκατομμύρια δολάρια Αυστραλίας. Στη Δυτική Αυστραλία, ωστόσο, η τοπική κυβέρνηση προτείνει το δικό της σύστημα, κατά το οποίο η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης γίνεται με βάση τον αριθμό των μαθητών, προβλέποντας επιπλέον χρηματοδότηση για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Ωστόσο, κατά τραγικό τρόπο, οι πόροι για αυτό σύστημα προέρχονται από τις περικοπές προσωπικού των βοηθών ατόμων με ειδικές ανάγκες. Η Δυτική Αυστραλία έχει επίσης αρχίσει να εισάγει το θεσμό των «Δημόσιων Ανεξάρτητων Σχολείων», μια αυστραλιανή εκδοχή των σχολείων charter ή ακαδημίών, τα οποία αποτελούν μια πολύ πραγματική απειλή για τη δημόσια εκπαίδευση, όπως γνωρίζουν καλά, για παράδειγμα, στις ΗΠΑ και την Αγγλία.

Αποφασίστηκε η επιστροφή τους στο σχολείο, όχι για να διδάξουν το κανονικό πρόγραμμα, αλλά για να εξηγήσουν στους μαθητές τους, τους λόγους για την απεργία τους. Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι θα αφαιρέσει από τις αποδοχές των χιλιάδων εκπαιδευτικών που βρίσκονται σε απεργία τις ώρες που χάνονται, μια κίνηση που θα έχει εξοντωτικές συνέπειες για τους ανθρώπους που είναι ήδη οικονομικά εξοντωμένοι. Στη Νότια Αμερική η καταβολή των μισθών κατά τη διάρκεια απεργιών, εφ’ όσον αυτές είναι νόμιμες, αποτελεί κοινή πρακτική. Τα εκπαιδευτικά σωματεία έχουν υποσχεθεί να εμποδίσουν τις προσπάθειες της κυβέρνησης για αφαίρεση αυτών των μισθών. Οι εκπαιδευτικοί της Παραγουάης έχουν στο παρελθόν συμμετάσχει σε διαμαρτυρίες για την ελλιπή χρηματοδότηση της εκπαίδευσης, σε μια χώρα όπου λίγες πλούσιες εταιρείες και ιδιώτες κατέχουν το 80% της γης και όπου τα δημόσια περιουσιακά στοιχεία λεηλατήθηκαν προς όφελος της ολιγαρχίας.

Οι Βερολινέζοι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν τον αγώνα τους Οι εκπαιδευτικοί στο Βερολίνο, συνεχίζουν τον αγώνα τους για δίκαιη αμοιβή και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, με τη συμμετοχή 2.000 από αυτούς στην τελευταία απεργία. Οι εκπαιδευτικοί διαδήλωσαν μπροστά από τα κεντρικά γραφεία των δύο βασικών πολιτικών κομμάτων στη Γερμανία, του Χριστιανοδημοκρατικού (CDU) και του Σοσιαλδημοκρατικού (SPD). Ένα από τα κύρια αιτήματα των εκπαιδευτικών είναι ότι θα πρέπει όλοι να αντιμετωπίζονται ως δημόσιοι υπάλληλοι, ως «Beamte», σε αντιπαραβολή με τον θεσμό των «Angestellte», ο οποίος προβλέπει λιγότερα εργασιακά δικαιώματα και χαμηλότερη αμοιβή. Σε αντίθεση με άλλα γερμανικά κρατίδια, το Βερολίνο κατήργησε τη συμπερίληψη των νέων εκπαιδευτικών στους δημοσίους υπαλλήλους το 2004, γεγονός που καταδίκασε περίπου το ένα τρίτο των εκπαιδευτικών της πόλης σε χαμηλότερες αμοιβές από τους συναδέλφους τους. Οι εκπαιδευτικοί επιπλέον τάσσονται ενάντια στην επιμήκυνση των ωρών διδασκαλίας, η οποία προβλέπει την αύξηση του χρόνου διδασκαλίας όλων ανεξαιρέτως των εκπαιδευτικών μέχρι και οκτώ επιπλέον ημέρες το χρόνο. Τέλος, ζητούν καλύτερες συνθήκες για τους ηλικιωμένους εκπαιδευτικούς και για όσους είναι άρρωστοι, πολλοί από τους οποίους εξαναγκάζονται σε πρόωρη συνταξιοδότηση. Οι εκπαιδευτικοί λένε ότι το άδικο σύστημα μισθοδοσίας στο Βερολίνο προκαλεί έλλειψη εκπαιδευτικών στην πόλη, τονίζοντας πως οι συνθήκες εργασίας τους αποτελούν ταυτόχρονα τις συνθήκες μάθησης των παιδιών. Οι δάσκαλοι κατέβηκαν σε απεργία λίγο πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές και άλλες τέσσερις φορές νωρίτερα το ίδιο σχολικό έτος. Οι ηγέτες του γερμανικού εκπαιδευτικού συνδικάτου «GEW» σχεδιάζουν περισσότερες απεργίες, κατά πάσα πιθανότητα πριν από τις φθινοπωρινές διακοπές.

ΠΗΓΗ: http://www.teachersolidarity.com/

21

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Κ Α Ι Φ Ο Ι Τ Η Τ Ι ΚΟ Κ Ι Ν Η Μ Α 7 0 ο

1929 – 1932: Από το «Ιδιώνυμο» στην αστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση

22

α) Διεθνές και εσωτερικό πολιτικό περιβάλλον Ο λόγος για μια περίοδο που η κυρίαρχη δύναμη των αστικών φιλελεύθερων ιδεών έχει χάσει σε όλη την γηραιά Ήπειρο την όποια προωθητική της δύναμη στα χαρακώματα του Μεγάλου Πολέμου, όπως ονόμαζαν τότε τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ οι χιλιάδες ανάπηροι που άφησε πίσω του από τα χημικά αέρια και τα κρυοπαγήματα υπενθυμίζουν συνέχεια την τραγική του κατάληξη. Ως απάντηση σε αυτή τη συγκυρία συγκλονίζουν τον κόσμο τρεις επαναστατικές διεργασίες υπέρβασης του κλονισμένου αστικού δημοκρατικού ιδεολογήματος: η Κόκκινη, η Μαύρη και η Πράσινη, όπως συμβολικά ονομάζονταν η Κομμουνιστική εκδοχή της Γ’ Διεθνούς, η Φασιστική και η Αγροτική που ήδη είχαν επικρατήσει στη Ρωσία, την Ιταλία και την Ανατολικό-Κεντρική Ευρώπη αντίστοιχα, ενώ ιδεολογικά διέτρεχαν όλη την Ευρωπαϊκή Ήπειρο. Παρά τις τεράστιες ουσιαστικές μεταξύ τους διαφορές, κοινό σημείο και των τριών στην πολιτική πράξη, ήταν η ανάγκη ύπαρξης ενός πανίσχυρου Ηγέτη, φαινόμενο που στην γερμανική πολιτική επιστήμη ονομάστηκε Firer–Principe, o οποίος θα έλυνε με την συνεπικουρία ενός μαζικού στρατιωτικά οργανωμένου κόμματος, τις άλυτες κοινωνικές αντιθέσεις τις οποίες αδυνατούσε να λύσει με δημοκρατικές διαδικασίες, η έμμεση αστική δημοκρατία. Στη νεοελληνική πολιτική σκηνή, καμιά από τις παραπάνω επαναστατικές διεργασίες δεν έβρισκε γόνιμο κοινωνικό έδαφος: Η μεν αγροτική είναι ανύπαρκτη. Το μικρό, σχεδόν ανύπαρκτο αγροτικό κόμμα που ιδρύθηκε στα 1923, πέρα από ένα λαϊκίστικο χαρακτήρα, δεν μπορεί να χαράξει κάποια συγκεκριμένη πρωτοβουλία σε μια χώρα με πλειονότητα αγροτικού πληθυσμού και οξυμένα προβλήματα, μέσα από τις ιδεολογικά θολές κατευθύνσεις των μελών του και οδηγείται σε κρίσεις και διασπάσεις. Οι διάφορες μικρές φασιστοειδείς ομάδες που ξεπηδούν μετά την άνοδο του Μουσολίνι στην Ιταλία, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει σε όλη την άλλη Ευρώπη, παραμένουν σε επίπεδο γραφικότητας ανίκανες να συγκροτήσουν κάποιο στοιχειώδες αντίστοιχο κίνημα, παρ’ ότι πολλοί είναι οι πολιτικοί και κυρίως στρατιωτικοί που σκέπτονται παρόμοιες λύσεις για το ελληνικό πρόβλημα. Τέλος το μικρό Κομμουνιστικό Κόμμα με 1500 όλα κι όλα μέλη διέρχεται περίοδο έντονης εσωκομματικής πάλης – ‘φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές’ ονομάστηκε στην εσωκομματική διάλεκτο - με την ιδρυτική του γενιά αποδιωγμένη από τις γραμμές του, όπως και την μαχητική γενιά του κινήματος των παλιών πολεμιστών και τους περισσότερους από τους αριστερούς διανοουμένους. Ταυτόχρονα η απομόνωση του εντείνεται από την θέση του για ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη, τις αντιθέσεις του με όλες τις άλλες αριστερές ομάδες, αρχειομαρξιστές, σπαρτακιστές, λικβινταριστές, όπως και τους σοσιαλφασίστες – όπως ονόμαζε τους οπαδούς της Δημοκρατικής Ένωσης του Αλ. Παπαναστασίου – τις οποίες θεωρεί χειρότερους εχθρούς από τα αστικά κόμματα. Αυτά όλα, τα γνωρίζει πολύ καλά ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όπως και το ιδεολογικό κενό που έχει δημιουργήσει το τέλος του συνεκτικού πολιτικού μύθου

κράτος και τας αρχάς του, δια της αναγκαίας νομοθεσίας όπως καταστή δυνατή η αποτελεσματική κοινωνική άμυνα κατά των απροκάλυπτων ανατρεπτικών ενεργειών του κοινωνικού καθεστώτος».

Άλλωστε ως προς την απαρχή εμφάνισης φασιστικών ομάδων που του επισημαίνει ο Παπαναστασίου, o Βενιζέλος κυνικά απαντά λίγο αργότερα: «Η ίδρυσις κοινωνικών ομάδων με σκοπόν την αφύπνισιν της κοινωνίας κατά του κομμουνισμού είναι ίσως σκόπιμος, αρκεί να μην αντιποιούνται το κράτος».

της Μεγάλης Ιδέας και ο ενδοαστικός διχασμός τον οποίο ο ίδιος συστηματικά καλλιεργεί, οξύνοντάς τον. Μέλος πια, με τον δεύτερο γάμο του, της εφοπλιστικής οικογένειας και εμποτισμένος από τις αυταρχικές αντιλήψεις υπέρβασης των πολιτικών αντιφάσεων και τις κομμουνιστικές φοβίες που διατρέχουν την Δυτική Ευρώπη, δεν φοβάται προφανώς το διασπασμένο Κομμουνιστικό Κίνημα, όσο το ογκούμενο αυθόρμητο απεργιακό κύμα που η εξαθλίωση και καταπίεση πλατιών εργατικών στρωμάτων δημιουργεί. Τα ημερομίσθια καλύπτουν σύμφωνα με την επίσημη ΓΣΕΕ μόνο το 50% των αναγκών των εργαζομένων, απ΄ τους μεταλλωρύχους της Στρατονίκης και του Λαυρίου μέχρι τους εργάτες της Ελευσίνας, τους ταπητουργούς και κεραμοποιούς της Αθήνας, τους αυτοκινητιστές της Λειβαδιάς, τους καπνεργάτες του Αγρινίου, τους υφαντουργούς της Μυτιλήνης. τους υπαλλήλους των ‘τριών Τ’, τους φορτοεκφορτωτές και τους εργάτες των λιπασμάτων του Πειραιά. Και αυτό είναι θαρρώ ο βαθύτερος λόγος που τον οδηγεί στην πρόταση και ψήφιση του Ιδιώνυμου νόμου. Δεν είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα, αυτό καθ’ αυτό, μα το εργατικό κίνημα και δυναμική της ανατρεπτικής κομμουνιστικής ιδεολογίας μέσα σε αυτό, την ώρα που η αξιακή πρόσληψη των αστικών φιλελεύθερων ιδεών έχει χάσει κάθε προωθητική δύναμη, ενώ εδραιώνεται για πρώτη φορά ο Καπιταλιστικός Τρόπος Παραγωγής οξύνοντας τις οικονομικό-κοινωνικές αντιθέσεις. Με αυτές τις αντιλήψεις οι αστικές εκσυγχρονιστικές προτάσεις της νέας Κυβέρνησης του Βενιζέλου, έχουν απωλέσει κάθε θετικό κοινωνικό χαρακτήρα και θεσμικό φιλελεύθερο δημοκρατικό πρόσημο, συγκροτούν απλά ένα αμυντικό πρόταγμα με έντονα τα αυταρχικά στοιχεία. Όπως επιγραμματικά ο ίδιος δηλώνει: «Είμεθα υποχρεωμένοι να εξοπλίσωμεν το

Η Ψήφιση του Ιδιώνυμου. Πολιτικές Αντιδράσεις Αυτών των αντιλήψεων χαρακτηριστικό δείγμα γραφής αποτελεί το νομοσχέδιο «περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», όπου βέβαια σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου «θέτουν την υποχρέωσιν, όχι μόνο εις την κυβέρνησιν. αλλά εις την αστικήν τάξιν ως τάξιν… να οργανώση την άμυνάν της». Οι αντιδράσεις που δημιουργεί είναι σχεδόν καθολικές. Στη συζήτηση στη Βουλή που κρατά δυό ολόκληρους μήνες, το κύριο βάρος καταγγελίας του και προάσπισης της δημοκρατικής ουσίας σηκώνει ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου. Για την ανένδοτη στάση του καταγγέλλεται μάλιστα για «δημοκρατικομανία» από τον Λαϊκό βουλευτή – αργότερα ‘Κουίσλιγκ’ Πρωθυπουργό στα χρόνια της Κατοχής – Ιωάννη Ράλλη. Αδιαφορώντας για τέτοιου είδους κατηγορίες ο Αρκάδας πολιτικός τονίζει με έμφαση ότι δεν υφίσταται κομμουνιστικός κίνδυνος -γεγονός που αναγκάζεται να παραδεχτεί και ο Πρωθυπουργός – ενώ αντίθετα υπαρκτός είναι ο κίνδυνος φασιστικών ή δικτατορικών εκτροπών. Και καταλήγει «Το νομοσχέδιον δεν στρέφεται μόνον κατά του κομμουνισμού αλλά κατά πάσης ριζοσπαστικής κινήσεως. Είναι νομοσχέδιον περιοριστικόν της ελευθερίας της σκέψεως»! Με τις ίδιες σκέψεις αντιδρούν και δεν ψηφίζουν το νομοσχέδιο και οι Καφαντάρης, Παπανδρέου, Σοφιανόπουλος και για μικροκομματικούς λόγους οι Τσαλδάρης και Κονδύλης. Μα ο Βενιζέλος δεν σταματά μπροστά σε τέτοιου είδους…δημοκρατικές ευαισθησίες. Άλλωστε ως προς την απαρχή εμφάνισης φασιστικών ομάδων που του επισημαίνει ο Παπαναστασίου κυνικά απαντά λίγο αργότερα: «Η ίδρυσις κοινωνικών ομάδων με σκοπόν την αφύπνισιν της κοινωνίας κατά του κομμουνισμού είναι ίσως σκόπιμος, αρκεί να μην αντιποιούνται το κράτος». Απέναντι σε όλα αυτά το ΚΚΕ στέκει ανίκανο να εκμεταλλευτεί τις δημοκρατικές ευαισθησίες και να βγει από την πολιτική απομόνωση, πέρα από μια καμπάνια του Ριζοσπάστη, το μόνο που του απομένει πάλι από τις στήλες της εφημερίδας του είναι ένα ειρωνικό σχόλιο για τους βουλευτές που ψήφισαν τον νόμο : «Τα κεφάλια τους δεν το ενδιαφέρουν, δεν αποτελούν γι’ αυτό ζήτημα αρχής» στο δρόμο για την …λαϊκή εξουσία, μέσω «γενικής πολιτικής απεργίας»! Μόνο ο ποιητής Κώστας Βάρναλης, στην ‘Αληθινή απολογία τους Σωκράτη’ του και ένας διαγεγραμμένος πια διανοούμενος ο Σεραφείμ Μάξιμος, πιάνουν τον παλμό και την ουσία του θέματος. Και τελικά ο πρώτος νόμος δίωξης της σκέψης, ψηφίζεται ως Ν 4229 στις 25 Ιουλίου 1929. Τον ακολουθούν επίσης σειρά σκληρών μέτρων, περιορισμού των συνδικαλιστικών ελευθεριών ιδίως των δημοσίων υπαλλήλων, του δικαιώματος της απεργίας, της ελευθερίας του τύπου, ενώ επανέρχεται σε ισχύ και ο

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013

θεσμός της διοικητικής εκτόπισης.

Μα και οι Πανεπιστημιακοί δεν μένουν σιωπηλοί Σταθήκαμε περισσότερο στο θέμα γιατί πέραν του γενικότερου ενδιαφέροντος του, οι επιπτώσεις του στην πανεπιστημιακή ζωή είναι άμεσες και προφανείς. Από την μια για πρώτη φορά μια ομάδα καθηγητών εξέρχεται των άμεσα στενά νοούμενων ακαδημαϊκών ορίων και παίρνει άμεσα και ανοιχτά θέση στα πολιτικά δρώμενα και μάλιστα από ριζοσπαστική προοδευτική άποψη. Ανάμεσά τους όπως είδαμε σε προηγούμενο αφιέρωμα, σε έρευνα εναντίον του ‘Ιδιώνυμου’ που οργάνωσε το ομώνυμο έντυπο της Φοιτητικής Συντροφιάς, αλλά και στο αντίστοιχο αφιέρωμα του ‘Ριζοσπάστη’ - αξίζει να σημειώσουμε ότι για πρώτη φορά στην ιστορία του απευθύνθηκε κυρίως σε μη μέλη του κόμματος: συμμετείχαν με έντονα κείμενα οι καθηγητές Α. Σβώλος, Κ. Τραινταφυλλόπουλος, Κ. Άμαντος, Κ. Βέης, Θ. Πετεμεζάς, Δ. Καλιτσουνάκης ο Πρόεδρος του Εκπαιδευτικού Ομίλου Δ. Γληνός, ο ακαδημαϊκός Π. Νιρβάνας, οι συγγραφείς Γρηγόριος Ξενόπουλος και Γαλάτεια Καζαντζάκη, ο δικηγόρος Κ.Τσουκαλάς και πολλοί άλλοι που τόνισαν το ανελεύθερο και αντισυνταγματικό του νομοθετήματος. Ακόμη πιο έντονα αντέδρασε η άλλη συνιστώσα του Πανεπιστημιακού Θεσμού, η Φοιτητική. Πολύ περισσότερο που ακριβώς την επομένη της ψήφισης του ‘Ιδιώνυμου’ καταδικάζεται σύμφωνα με αυτόν σε οκτάμηνη φυλάκιση και τρίμηνη εξορία ο φοιτητής Μαρμαρέλης γιατί διάβαζε στον Εθνικό Κήπο, την εφημερίδα της ΟΚΝΕ «Νεολαία», ενώ δύο μέρες αργότερα για παραβίαση και πάλι του ‘Ιδιώνυμου’, ανάμεσα σε άλλους καταδικάστηκε σε εξάμηνη εκτόπιση στην Ίο, ο φοιτητής της Νομικής Α. Καθάριος. Οι καταδίκες αυτές εξόργισαν το φοιτητικό σώμα και όχι μόνο τα αριστερά μέλη του. Το φθινόπωρο με την έναρξη της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς, θα αποδειχτεί πολύ θερμό και μαχητικό και όχι μόνο στην Αθήνα

σχολεία Μέσης Εκπαιδεύσεως…προς άσκησιν γεωργικού, εμπορικού, βιοτεχνικού ή οικονομικού επαγγέλματος». Στόχος της βασικής αυτής μεταρρύθμισης – σύμφωνα με την ανάλυση της Φραγκουδάκη - είναι η μείωση του υπερπληθυσμού των γυμνασίων και στη συνέχεια των ΑΕΙ και η ενσωμάτωση μέρους των μαθητών στην αγορά εργασίας από τη νόμιμη ηλικία των δεκατεσσάρων χρονών... ! Παράλληλα με «την ενσωμάτωση του εκπαιδευτικού συστήματος στις οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις» σύμφωνα με τις αστικές αντιλήψεις, σαφές μέλημα του νομοθέτη είναι και η ιδεολογική τους διαμόρφωση σ’ αυτό που αποκαλούν εισηγητικά ως «λαϊκή ενότητα» δηλαδή στη διαταξική συνοχή των «λαϊκών μαζών». Αυτή «η Λαϊκή Παιδεία αποτελεί θεμελιώδες περιεχόμενο της Λαϊκής Δημοκρατίας» αναφέρει σε κείμενό του ο Γεώργιος Παπανδρέου που διανεμήθηκε σε όλα τα σχολεία. Πρόκειται για μια ακόμη λεξιλαγνική έκφραση του Παπανδρέου, που όπως και για όλη την πολιτική της Κυβέρνησης παρατηρούσε ο Αλ. Σβώλος «…κατορθώνει να παριστάνη ότι η άσκησις της πολιτικής εξουσίας αφορά το συμφέρον του λαού, ενώ κατά βάθος ωφελεί απλώς τους εκμεταλλευτάς του…». Δε θα ασχοληθούμε διεξοδικά με τα υπόλοιπα νομοσχέδια που αφορούν σχεδόν το σύνολο των θεμάτων της Δημόσιας Εκπαίδευσης από τα διδασκαλία

τχ. 84

δασκάλων και νηπιαγωγών και οικοκυρικών, τα ιερατικά, τα πειραματικά, τη σωματική αγωγή και υγιεινή διδασκαλία, τα διδακτικά βιβλία, τους επιθεωρητές, την επαγγελματική κατάσταση και δικαιώματα των λειτουργών της εκπαίδευσης, την ανέγερση νέων διδακτηρίων, την αναδιοργάνωση του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Συμβουλίου και βέβαια την συγκέντρωση όλων των εξουσιών στο πρόσωπο του εκάστοτε Υπουργού Παιδείας. Ούτε με την κριτική που τους ασκήθηκε κυρίως από την Δημ. Γληνό στην εφ. ‘Ακρόπολις’, που ενώ δηλώνει ότι δεν την κρίνει ως κομμουνιστής τονίζει ιδιαίτερα τις ταξικές της στοχεύσεις, και από ριζικά διαφορετική οπτική από την Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ούτε με την πορεία εφαρμογής ή μη όλων αυτών. Η σφαιρικότητα πάντως αυτής της πιο συστηματικής και ολοκληρωμένης αστικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης – όπως αναφέρει και ο Αλέξης Δημαράς – φαίνεται και από το επιστέγασμά της, την αναμόρφωση των Πανεπιστημιακών πραγμάτων στα 1932. Αλλά γι’ αυτήν τα θετικά και αρνητικά στοιχεία που την απαρτίζουν, καθώς και τις έντονες φοιτητικές κινητοποιήσεις της περιόδου - μια που τα οξυμένα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν, οικονομικό-κοινωνικά αλλά και στενά σπουδαστικά παραμένουν άλυτα - στο επόμενο τεύχος.

AΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

Και ακολουθεί η Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση Στο ίδιο πνεύμα στενής ταξικής υπεράσπισης «αποτελεσματικότερον του κοινωνικού καθεστώτος» και αποτροπής δημιουργίας μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα «στρατού κοινωνικής ανατροπής» εντάσσονται και οι συστηματικές προτάσεις που καταθέτει η Κυβέρνηση, γύρω από τα θέματα της Εκπαίδευσης. Σύμφωνες με την στρατηγική για την Εκπαίδευση που είχε εξαγγείλει ο Βενιζέλος στην προεκλογική του ομιλία στη Θεσσαλονίκη όπως είδαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο. Πρόκειται για 14 νομοσχέδια που καταθέτει ο… τριακοστός στη σειρά Υπουργός Παιδείας της δεκαετίας του ’20, Κωνσταντίνος Γόντικας, για να τα συνεχίσει από το 1930 ο τριακοστός πρώτος Γεώργιος Παπανδρέου, ο οποίος το 1929 είναι και ο εισηγητής της πλειοψηφίας για αυτά. Είναι σαφές ότι πρόκειται για μια ριζική αστική μεταρρύθμιση που αρχίζει από το Δημοτικό Σχολείο και φτάνει μέχρι το Πανεπιστήμιο. Βασικοί της άξονες είναι το εξατάξιο μικτό και υποχρεωτικό Δημοτικό Σχολείο, η κατάργηση του περίφημου ενδιάμεσου ‘Ελληνικού’, η δημιουργία εξατάξιων Γυμνασίων αρρένων και θηλέων, δύο κατευθύνσεων κλασσικής και πρακτικής κατεύθυνσης και κυρίως ίδρυση κατώτερων, 2ετούς ή 3ετούς φοίτησης, επαγγελματικών σχολείων. Σκοπός των σχολείων αυτών –που η είσοδος για τους αποφοίτους του Δημοτικού γίνεται χωρίς εξετάσεις – είναι «η επαγγελματική προπαρασκευή των μη επιθυμούντων ν’ ακολουθήσουν ανωτέρας σπουδάς εις

23